ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 51 : PALI ROMAN Buddha.A. (madhurattha.)

                       13. Sumedhabuddhavamsavannana
     padumuttare pana sammasambuddhe parinibbute sasanepissa antarahite
sattatikappasahassani 1- buddha nuppajjimsu, buddhasunnani ahesum. Ito patthaya
timsakappasahassanam matthake ekasmim kappe sumedho sujato cati dve
sammasambuddha nibbattimsu. Tattha  adhigatamedho sumedho nama bodhisatto paramiyo
puretva tusitapure nibbattitva tato cavitva sudassananagare sudattassa nama
ranno aggamahesiya sudattaya nama deviya kucchismim patisandhim gahetva
dasannam masanam accayena sudassanuyyane tarunadivasakaro viya saliladharavivaragato
matukucchito nikkhami. So navavassasahassani agaram ajjhavasi. Tassa kira
sucandanakancanasirivaddhananamaka tayo pasada ahesum. Sumanamahadevippamukhani
atthacattalisa itthisahassani paccupatthitani ahesum.
     So cattari nimittani disva sumanadeviya punabbasumitte nama putte jate
hatthiyanena mahabhinikkhamanam nikkhamitva pabbaji. Manussananca kotisatamanupabbaji.
So tehi parivuto addhamasam 2- padhanacariyam caritva visakhapunnamaya nakulanigame
nakulasetthidhitaya dinnam madhupayasam paribhunjitva salavane divaviharam vitinametva
@Footnote: 1 Si.,i. sattatikappasatasahassani         2 Si.,i. atthamase

--------------------------------------------------------------------------------------------- page287.

Sirivaddhajivakena dinna attha tinamutthiyo gahetva nipabodhimule visatihatthavitthatam tinasantharam santharitva samaram marabalam vidhamitva abhisambodhim papunitva "anekajatisamsaram .pe. Tanhanam khayamajjhaga"ti udanam udanetva sattasattaham bodhisamipeyeva vitinametva atthame sattahe brahmuno dhammadesanayacanam sampaticchitva bhabbapuggale olokento attano kanitthabhatikam saranakumaranca sabbakamikumaranca attana saddhim pabbajitanam bhikkhunanca kotisatam catusaccadhamma- pativedhasamatthe disva akasena gantva sudassananagarasamipe sudassanuyyane otaritva uyyanapalena attano bhatike pakkosapetva tesam parivaranam majjhe dhammacakkam pavattesi, tada kotisatasahassanam dhammabhisamayo ahosi, ayam pathamo abhisamayo. Tena vuttam:- [1] "padumuttarassa aparena sumedho nama nayako durasado uggatejo sabbalokuttamo jino [2] Pasannanetto sumukho braha uju patapava hitesi sabbasattanam bahu mocesi bandhana. [3] Yada buddho papunitva kevalam bodhimuttamam sudassanamhi nagare dhammacakkam pavattayi. [4] Tassabhisamaya 1- tini ahesum dhammadesane kotisatasahassanam pathamabhisamayo ahu"ti. Tattha uggatejoti uggatatejo. Pasannanettoti sutthu pasannanayano, dhovitva majjitva thapitamanigulika viya pasannani nettani honti. Tasma so "pasannanetto"ti vutto. Mudusiniddhanilavimalasukhumapamukhacitasuppasannanayanoti attho. @Footnote: 1 Ma.,ka. tassapi abhisamaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page288.

"suppasannapancanayano"tipi vattum vattati. Sumukhoti paripunnasaradasamayacandasadisavadano. Brahati atthasitihatthappamanasariratta braha mahanto. Annehi asadharana- sarirappamanoti attho. Ujuti brahmujugato ujumeva uggatasariro devanagare samussitasuvannatoranasadisavarasariroti attho. Patapavati vijjotamanasariro. Hitesiti hitagaveSi. Abhisamaya tiniti abhisamaya tayo, lingavipallaso katoti. Yada pana bhagava kumbhakannasadisanubhavam kumbhakannam nama manussabhakkham yakkham mahaatavimukhe sandissamanaghorasariram vattaniatavisancaram pacchinditva pavattamanam paccusasamaye mahakarunasamapattim samapajjitva tato vutthaya lokam olokento disva ekakova asahayo tassa yakkhassa bhavanam gantva anto pavisitva pannatte sirisayane nisidi. Atha kho so yakkho makkham asahamano dandahato ghoraviso asiviso viya sankuddho dasabalam bhimsapetukamo attano attabhavam ghorataram katva pabbatasadisam silam katva suriyamandalasadisani akkhini nimminitva nangalasisasadisatidighavipulatikhinadathayo katva olambanilavipulavisamodaro talakkhandha- sadisabahucipitakavirupavankanaso pabbatabilasadisavipularattamukho thulapingalakharapharusakeso atibhayanakadassano hutva agantva sumedhassa bhagavato purato thatva padhupayanto pajjalanto pasanapabbataggijalasalilakaddamacharikayudhangaravalukappakara navavidha vassavutthiyo vassetvapi bhagavato lomaggamattampi caletum asakkonto "bhagavantam panham pucchitva maressami"ti alavako viya panham pucchi. Atha bhagava panhabyakaranena tam yakkham vinayamupanesi. Tato dutiyadivase kirassa ratthavasino manussa sakatabharitena 1- bhattena saha rajakumaram aharitva yakkhassa adamsu. Atha yakkho rajakumaram buddhassa adasi. Atavidvare thitamanussa bhagavantam upasankamimsu. @Footnote: 1 Si.,i.,Ma. haritena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page289.

Tada tasmim samagame dasabalo yakkhassa manonukulam dhammam desento navutikotisahassanam paninam dhammacakkhum uppadesi, so dutiyo dhammabhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [5] "punaparam kumbhakannam yakkham so 1- damayi jino navutikotisahassanam dutiyabhisamayo ahu"ti. Yada pana upakarinagare sirinandanuyyane cattari saccani pakasayi, tada asitikotisatasahassanam tatiyo dhammabhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [6] "punaparam amitayaso catusaccam pakasayi asitikotisahassanam tatiyabhisamayo ahu"ti. Sumedhassapi bhagavato tayo savakasannipata ahesum. Pathamasannipate sudassananagare kotisatakhinasava ahesum. Puna devakute pabbate kathinatthate dutiye navutikotiyo. Puna tatiye bhagavati carikam caramane asitikotiyo ahesum. Tena vuttam:- [7] "sannipata tayo asum sumedhassa mahesino khinasavanam vimalanam santacittana tadinam. [8] Sudassanam nama nagaram 2- upaganchi jino yada tada khinasava bhikkhu samimsu satakotiyo. [9] Punaparam devakute bhikkhunam kathinatthate tada navutikotinam dutiyo asi samagamo. [10] Punaparam dasabalo yada carati carikam tada asitikotinam tatiyo asi samagamo"ti. @Footnote: 1 pali. yakkhanca 2 pali. sudassanamhi nagare

--------------------------------------------------------------------------------------------- page290.

Tada amhakam bodhisatto uttaro nama sabbajanuttaro manavo hutva nidahitva thapitamyeva asitikotidhanam vissajjetva buddhappamukhassa samghassa mahadanam datva tada dasabalassa dhammam sutva saranesu patitthaya nikkhamitva pabbaji. Sopi nam sattha bhojananumodanam karonto "anagate gotamo nama buddho bhavissati"ti byakasi. Tena vuttam:- [11] "ahantena samayena uttaro nama manavo asitikotiyo mayham ghare sannicitam dhanam. [12] Kevalam sabbam datvana sasamghe lokanayake saranam tassupaganchim pabbajjam abhirocayim. [13] Sopi mam buddho byakasi karonto anumodanam timsakappasahassamhi ayam buddho bhavissati 1- ahu kapilavhaya ramma nikkhamitva tathagato. 1- [14] Padhanam padahitvana .pe. hessama sammukha imam. Byakaranagatha vittharetabba. [15] "tassapi vacanam sutva bhiyyo cittam pasadayim uttarim vatamadhitthasim dasaparamipuriya. [16] Suttantam vinayancapi navangam satthusasanam sabbam pariyapunitvana sobhayim jinasasanam. [17] Tatthappamatto viharanto nisajjatthanacankame abhinnaparamim gantva 2- brahmalokamaganchahan"ti. Tattha sannicitanti nidahitam nidhanavasena. Kevalanti sakalanti attho. Sabbanti asesato datva. Sasamgheti sasamghassa. Tassupaganchinti tam upaganchim, @Footnote: 1-1 cha.Ma. ime patha na dissanti 2 Si.,i.,ka. patva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page291.

Upayogatthe samivacanam. Abhirocayinti pabbajim. Timsakappasahassamhiti timsakappasahassesu atikkantesuti attho. Tassa pana sumedhassa bhagavato sudassanam nama nagaram ahosi. Sudatto nama raja pita, mata sudatta nama, sarano ca sabbakamo ca dve aggasavaka, sagaro namupatthako, rama ca surama ca dve aggasavika, mahaniparukkho bodhi, sariram atthasitihatthubbedham ahosi, ayu navutivassasahassani, navavassasahassani agaram ajjhavasi, sumana namassa aggamahesi, punabbasumitto nama putto, hatthiyanena nikkhami. Sesam gathasu dissati. Tena vuttam:- [18] "sudassanam nama nagaram sudatto nama khattiyo sudatta nama janika sumedhassa mahesino. [19] 1- Navavassasahassani agaram ajjhavasi so sucando kancano sirivaddho tayo pasadamuttama. [20] Tisolasasahassani nariyo samalankata sumana nama nari punabbaso nama atrajo. [21] Nimitte caturo disva hatthiyanena nikkhami anunakam atthamasam padhanam padahi jino. [22] Brahmuna yacito santo sumedho lokanayako vattacakko mahaviro sudassanuyyanamuttame. 1- [23] Sarano sabbakamo ca ahesum aggasavaka sagaro namupatthako sumedhassa mahesino. @Footnote: 1-1 cha.Ma. ima gathayo na dissanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page292.

[24] Rama ceva surama ca ahesum aggasavika bodhi tassa bhagavato mahanipoti 1- vuccati. [25] 2- Uruvela ceva yasava ca ahesum aggupatthaka yasodhara nama sirima ca ahesum aggupatthika. 2- [26] Atthasitiratanani accuggato mahamuni obhaseti disa sabba cando taragane yatha. [27] Cakkavattimani nama yatha tapati yojanam tatheva tassa ratanam samanta pharati yojanam. [28] Navutivassasahassani ayu vijjati tavade tavata titthamano so taresi janatam bahum. [29] Tevijjachalabhinnehi balappattehi tadihi samakulamidam asi arahantehi sadhuhi. [30] Tepi sabbe amitayasa vippamutta nirupadhi nanalokam dassayitva nibbuta te mahayasa"ti. Tattha canno taragane yathati yatha nama gagane paripunnacando taragane obhaseti pakaseti, evameva sabbapi disa obhasetiti attho. Keci "cando pannaraso yatha"ti pathanti, so uttanatthova. Cakkavattimani namati yatha nama cakkavattiranno maniratanam catuhatthayamam sakatanabhisamaparinaham caturasitimanisahassaparivaram taraganaparivutassa saradasamaya- paripunnarajanikarassa sirisamudayasobham avhayantamiva vepullapabbatato 4- paramaramaniyadassanam @Footnote: 1 cha.Ma. ka. nimbarukkhoti 2-2 cha.Ma. ime patha na dissanti @3 pali. sasanam 4 Ma. vipulapabbatato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page293.

Maniratanamagacchati, tassevam agacchantassa samantato yojanappamanam okasam abha pharati, evameva tassa sumedhassapi bhagavato sarirato abharatanam samantato yojanam pharatiti attho. Tevijjachalabhinnehiti tevijjehi chalabhinnehi cati attho. Balappattehiti iddhibalappattehi. Tadihiti tadibhavappattehi. Samakulanti sankinnam ekakasavapajjotam. Idanti sasanam sandhayaha, mahitalam va. Amitayasati amitaparivara, atulakittighoso va. Nirupadhiti caturupadhivirahita. Sesamettha gathasu sabbattha pakatamevati. Sumedhabuddhavamsavannana nitthita. Nitthito ekadasamo buddhavamso. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 286-293. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=6364&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=6364&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=192              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=7778              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=9892              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=9892              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]