ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 51 : PALI ROMAN Buddha.A. (madhurattha.)

page276.

12. Padumuttarabuddhavamsavannana naradabuddhassa sasanam navutivassasahassani 1- pavattitva antaradhayi. So ca kappo vinassittha. Tato param kappanam asankhyeyyam buddha loke na uppajjimsu. Buddhasunno vigatabuddhaloko ahosi. Tato kappesu ca asankhyeyyesu vitivattesu ito kappasatasahassamatthake ekasmim kappe eko vijitamaro ohitabharo merusaro asamsaro sattasaro sabbalokuttaro padumuttaro nama buddho loke udapadi. Sopi paramiyo puretva tusitapure nibbattitva tato cavitva hamsavatinagare sabbajananandakarassa anandassa nama ranno aggamahesiya uditoditakule jataya sujataya deviya kucchismim patisandhim aggahesi. Sa devatahi katarakkha dasannam masanam accayena hamsavatuyyane padumuttarakumaram vijayi. Patisandhiyancassa jatiyanca hettha vuttappakarani patihariyani ahesum. Tassa kira jatiyam padumavassam vassi. Tenassa namaggahanadivase nataka "padumuttarakumaro "tveva namam akamsu. So dasavassasahassani agaram ajjhavasi. Naravahanasavahanavasavattinamaka tinnam utunam anucchavika tayo cassa pasada ahesu. Vasudattadevippamukhanam itthinam satasahassani visatisahassani ca paccupatthitani ahesum. So vasudattaya deviya putte sabbagunanuttare uttarakumare nama uppanne cattari nimittani disva "mahabhinikkhamanam nikkhamissami"ti cintesi. Tassa cintitamatteva vasavattinamako pasado kumbhakaracakkam viya akasam abbhuggantva devavimanamiva punnacando viya ca gaganatalena gantva bodhirukkham majjhekaronto sobhitabuddhavamsavannanaya agatapasado viya bhumiyam otari. @Footnote: 1 Si.,i. pancanavutivassani, Ma. pancanavutivassasahassani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page277.

Mahapuriso kira tato pasadato otaritva 1- arahattaddhajabhutani kasayani vatthani devadattiyani parupitva tattheva pabbaji. Pasado panagantva sakatthaneyeva atthasi. Mahasattena sahagataya parisaya thapetva itthiyo sabbe pabbajimsu. Mahapuriso tehi saha sattaham padhanacariyam caritva 1- visakhapunnamaya ujjeninigame rucanandasetthidhitaya dinnam madhupayasam paribhunjitva salavane divaviharam katva sayanhasamaye sumittajivakena dinna attha tinamutthiyo gahetva salalabodhim upagantva tam padakkhinam katva atthatimsahatthavitthatam tinasantharam santharitva pallankam abhujitva caturangaviriyam adhitthaya samaram marabalam vidhamitva pathame yame pubbenivasam anussaritva dutiye yame dibbacakkhum visodhetva tatiye yame paccayakaram sammasitva anapanacatutthajjhanato vutthaya pancasu khandhesu abhinivisitva udayabbayavasena samapannasa lakkhanani disva yava gotrabhunanam vipassanam vaddhetva ariyamaggena sakalabuddhagune pativijjhitva sabbabuddhacinnam "anekajatisamsaram .pe. Tanhanam khayamajjhaga"ti udanam udanesi. Tada kira dasasahassacakkavalabbhantaram sakalampi alankarontam viya padumavassam vassi. Tena vuttam:- [1] "naradassa aparena sambuddho dipaduttamo padumuttaro nama jino akkhobho sagarupamo. [2] Mandakappo va so asi yamhi buddho ajayatha ussannakusala janata tamhi kappe ajayatha"ti. @Footnote: 1-1 Si.,i. ime patha na dissanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page278.

Tattha sagarupamoti sagarasadisagambhirabhavo. Mandakappo va so asiti ettha yasmim kappe dve sammasambuddha uppajjanti, 1- ayam mandakappo nama. Duvidho hi kappo sunnakappo asunnakappo cati. Tattha sunnakappe buddhapaccekabuddhacakkavattino na uppajjanti. Tasma gunavantapuggalasunnatta "sunnakappo"ti vuccati. Asunnakappo pancavidho sarakappo mandakappo varakappo saramandakappo bhaddakappoti. Tattha gunasararahite 2- kappe gunasaruppadakassa gunasarajananassa ekassa sammasambuddhassa patubhavena "sarakappo"ti vuccati. Yasmim pana kappe dve lokanayaka uppajjanti, so mandakappoti vuccati. Yasmim kappe tayo buddha uppajjanti, tesu pathamo dutiyam byakaroti, dutiyo tatiyanti, tattha manussa pamuditahadaya attana patthitapanidhanavasena varayanti. Tasma "varakappo"ti vuccati. Yattha pana kappe cattaro buddha uppajjanti, so purimakappato visitthataratta sarataratta "saramandakappo"ti vuccati. Yasmim kappe panca buddha uppajjanti, so "bhaddakappo"ti vuccati. So pana atidullabho. Tasmim pana kappe yebhuyyena satta kalyanasukhabahula honti. Yebhuyyena tihetuka kilesakkhayam karonti, duhetuka sugatigamino honti, ahetuka hetum patilabhanti. Tasma so kappo "bhaddakappo"ti vuccati. Tena vuttam "asunnakappo pancavidho"tiadi. 3- Vuttanhetam poranehi:- "eko buddho sarakappe mandakappe jina duve varakappe tayo buddha saramande caturo buddha panca buddha bhaddakappe tato natthadhika jina"ti. 3- @Footnote: 1 Si.,i. uppajjanti sambahula va 2 Si.,i. gunasunnagunasararahite @3-3 Si.,i. ime patha na dissanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page279.

Yasmim pana kappe padumuttaradasabalo uppajji, so sarakappopi samano gunasampattiya mandakappasadisatta "mandakappo"ti vutto. Opammatthe vasaddo datthabbo. Ussannakusalati upacitapunna. Janatati khanasamuho. Padumuttaro pana purisuttaro bhagava sattaham bodhipallanke vitinametva "pathaviyam padam nikkhipissami"ti dakkhinam padam abhinihari. Atha pathavim bhinditva vimalakomalakesarakannikani jalajamalavikasavipulapalasani thalajani jalajani utthahimsu. Tesam kira dhurapattani navutihatthani kesarani timsahatthani kannika dvadasahattha ekekassa navaghatappamana renavo ahesum. Sattha pana ubbedhato atthapannasahattho ahosi. Tassa ubhinnam bahanamantaram attharasahattham nalatam pancahattham hatthapada ekadasahattha ahesum. Tassa ekadasahatthena padena dvadasahatthaya kannikaya akkantamattaya navaghatappamana renavo utthahitva atthapannasahattham sarirappadesam uggantva manosilacunnavicunnitam viya katva paccottharanti. Tadupadaya sattha padumuttarotveva loke pannayitthati samyuttabhanaka vadanti. Atha sabbalokuttaro padumuttaro bhagava brahmayacanam sampaticchitva dhammadesanaya bhajanabhute satte olokento mithilanagare devalam sujatancati dve rajaputte upanissayasampanne disva tankhananneva anilapathena gantva mithiluyyane otaritva uyyanapalena dvepi rajakumare pakkosapesi. Tepi ca "amhakam pitucchaputto padumuttarakumaro pabbajitva sammasambodhim papunitva amhakam nagaram sampatto, handa nam mayam dassanaya upasankamissama"ti saparivara padumuttaram bhagavantam upasankamitva parivaretva nisidimsu. Tada dasabalo tehi parivuto taraganaparivuto punnacando viya virocamano tattha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page280.

Dhammacakkam pavattesi, tada kotisatasahassanam pathamo dhammabhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [3] "padumuttarassa bhagavato pathame dhammadesane kotisatasahassanam dhammabhisamayo ahu"ti. Athaparena samayena saradatapasasamagame mahajanam nirayasantapena santapetva dhammam desento sattatimsasatasahassasankhe sattakaye dhammamatam payesi, so dutiyo dhammabhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [4] "tato parampi vassante tappayante ca panino sattattimsasatasahassanam dutiyabhisamayo ahu"ti. Yada pana anandamaharaja visatiya purisasahassehi visatiya amaccehi ca saddhim padumuttarassa sammasambuddhassa santike mithilanagare paturahosi. Padumuttaro ca bhagava te sabbe ehibhikkhupabbajjaya pabbajetva tehi parivuto gantva pitusangaham kurumano hamsavatiya rajadhaniya vasati. Tattha so amhakam bhagava viya kapilapure gaganatale ratanacankame cankamanto buddhavamsam kathesi, tada pannasasatasahassanam tatiyo dhammabhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [5] "yamhi kale mahaviro anandam upasankami pitusantikam upagantva ahani amatadundubhim. [6] Ahate amatabherimhi vassante dhammavutthiya pannasasatasahassanam tatiyabhisamayo ahu"ti. Tattha anandam upasankamiti pitaram anandarajanam sandhaya vuttam. Ahaniti abhihani. Ahateti ahataya. Amatabherimhiti amatabheriya, lingavipallaso datthabbo. "asevite"tipi patho, tassa asevitayati attho. Vassante dhammavutthiyati dhammavassam vassanteti attho. Idani abhisamayakaranupayam dassento:-

--------------------------------------------------------------------------------------------- page281.

[7] "ovadako vinnapako tarako sabbapaninam desanakusalo buddho taresi janatam bahun"ti aha. Tattha ovadakoti saranasiladhutangasamadanagunanisamsavannanaya ovadatiti ovadako. Vinnapakoti catusaccam vinnapetiti vinnapako, bodhako. Tarakoti caturoghatarako. Yada pana sattha mithilanagare mithiluyyane kotisatasahassabhikkhuganamajjhe maghapunnamaya punnacandasadisavadano patimokkham uddisi, so pathamo sannipato ahosi. Tena vuttam:- [8] "sannipata tayo asum padumuttarassa satthuno kotisatasahassanam pathamo asi samagamo"ti. Yada pana bhagava vebharapabbatakute vassavasam vasitva pabbatasandassanattham agatassa mahajanassa dhammam desetva navutikotisahassani ehibhikkhubhavena pabbajetva tehi parivuto patimokkham uddisi, so dutiyo sannipato ahosi. Tena vuttam:- [9] "yada buddho asamasamo vasi 1- vebharapabbate navutikotisahassanam dutiyo asi samagamo"ti. Puna bhagavati gunavati tilokanathe mahajanassa bandhanamokkham kurumane janapadacarikam caramane asitikotisahassanam bhikkhunam sannipato ahosi. Tena vuttam:- [10] "puna carikam pakkante gamanigamaratthato asitikotisahassanam tatiyo asi samagamo"ti. @Footnote: 1 i. vasati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page282.

Tattha gamanigamaratthatoti gamanigamaratthehi. Ayameva va patho, tassa gamanigamaratthehi nikkhamitva pabbajitananti attho. Tada amhakam bodhisatto anekadhanakotiko jatilo 1- nama maharatthiko hutva buddhappamukhassa samghassa sacivaram varadanamadasi. Sopi tam bhattanumodanavasane "anagate kappasatasahassamatthake gotamo nama buddho bhavissati"ti byakasi. Tena vuttam:- [11] "ahantena samayena jatilo 2- nama ratthiko sambuddhappamukham samgham sabhattam dussamadasaham. [12] Sopi mam buddho 3- byakasi samghamajjhe nisidiya satasahasse ito kappe ayam buddho bhavissati 4- ahu kapilavhaya ramma nikkhamitva tathagato. 4- [13] Padhanam padahitvana .pe. hessama sammukha imam. [14] Tassapi vacanam sutva uttarim vatamadhitthahim akasim uggadalham dhitim dasaparamipuriya"ti. Tattha sambuddhappamukham samghanti buddhappamukhassa samghassa, samiatthe upayogavacanam. Sabhattam dussamadasahanti sacivaram bhattam adasim ahanti attho. Uggadalhanti atidalham. Dhitinti viriyam akasinti attho. Padumuttarassa pana bhagavato kale titthiya nama nahesum. Sabbe devamanussa buddhameva saranamagamamsu. Tena vuttam:- [15] "byahata titthiya sabbe vimana dummana tada na tesam keci paricaranti ratthato nicchubhanti te. @Footnote: 1 Si.,i. jatiko 2 Si.,i. jatiko @3 Si.,i. tada 4-4 cha.Ma. ime patha na dissanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page283.

[16] Sabbe tattha samagantva upaganchum buddhasantike tuvam natho mahavira saranam hohi cakkhuma. [17] "anukampako karuniko hitesi sabbapaninam sampatte titthiye sabbe pancasile patitthahi. [18] "evam nirakulam asi sunnakam titthiyehi tam vicittam arahantehi vasibhutehi tadihi"ti. Tattha byahatati vihatamanadappa. Titthiyati ettha tittham veditabbam. Titthakaro veditabbo, titthiya veditabba. Tattha sassatadiditthivasena taranti etthati tittham, laddhi. Tassa laddhiya uppadako titthakaro, titthe bhava titthiyati. Padumuttarassa kira bhagavato kale titthiya nahesum. Ye pana santi, tepi idisa ahesunti dassanattham "byahata titthiya"tiadi vuttanti veditabbam. Vimanati virupamanasa. Dummanati tasseva vevacanam. Na tesam keci paricarantiti tesam annatitthiyanam kecipi purisa parikammam na karonti, na bhikkham denti, na sakkaronti, na garum karonti, na manenti, na pujenti, na asana vutthahanti, na anjalikammam karontiti attho. Ratthatoti sakalaratthatopi. 1- Nicchubhantiti niharanti, ussadenti tesam nivasam na dentiti attho, teti titthaya. Upaganchum buddhasantiketi evam tehi ratthavasihi manussehi ussadiyamana sabbepi annatitthiya samagantva padumuttaradasabalameva saranamagamamsu. Tuvam amhakam sattha natho gati parayanam sarananti evam vatva saranamagamamsuti attho. Anukampatiti anukampako. Karunaya caratiti karuniko. Sampatteti samagate saranamupagate titthiye. Pancasile patitthahiti pancasu silesu patitthapesiti attho. @Footnote: 1 Si.,i. sakaratthatopi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page284.

Nirakulanti anakulam, annehi laddhikehi asammissanti attho. Sunnakanti sunnam rittam tehi titthiyehi. Tanti tam bhagavato sasananti vacanaseso datthabbo. Vicittanti vicittavicittam. Vasibhutehiti vasibhavappattehi. Tassa pana padumuttarassa bhagavato hamsavati nama nagaram ahosi. Pita panassa anando nama khattiyo, mata sujata nama devi, devalo ca sujato ca dve aggasavaka, sumano namupatthako, amita ca asama ca dve aggasavika, salalarukkho bodhi, sariram atthapannasahatthubbedham ahosi, sarirappabha cassa samanta dvadasa yojanani ganhi, vassasatasahassam ayu ahosi, vasudatta nama aggamahesi, uttaro nama putto ahosi, padumuttaro pana bhagava paramabhirame nandarame kira parinibbuto. Dhatuyo panassa na vikirimsu. Sakalajambudipavasino manussa samagamma dvadasayojanubbedham sattaratanamayam cetiyamakamsu tena vuttam:- [19] "nagaram hamsavati nama anando nama khattiyo sujata nama janika padumuttarassa satthuno. [20] 1- Navavassasahassani agaram ajjhavasi so nari bahano yasavati tayo pasadamuttama. 1- [21] Ticattalisa sahassani nariyo samalankata vasuladatta nama nari uttaro nama atrajo. [22] Nimitte caturo disva pasadenabhinikkhami sattaham padhanacaram acari purisuttamo. [23] Brahmuna yacito santo padumuttaro vinayako vattacakko mahaviro mithiluyyanamuttame. @Footnote: 1 cha.Ma. ime patha na dissanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page285.

[24] Devalo ca sujato ca ahesum aggasavaka sumano namupatthako padumuttarassa satthuno 1- [25] Amita ca asama ceva ahesum aggasavika bodhi tassa bhagavato salaloti pavuccati. [26] Amito ceva tisso ca ahesum aggupatthaka hattha ceva sucitta ca ahesum aggupatthika. [27] Atthapannasaratanam accuggato mahamuni kancanagghiyasankaso dvattimsavaralakkhano. [28] Kutta kavata bhitti ca rukkha nagasiluccaya na tassavaranam atthi samanta dvadasayojane. [29] Vassasatasahassani ayu vijjati tavade tavata titthamano so taresi janatam bahum. [30] Santaretva bahujanam chinditva sabbasamsayam jalitva aggikkhandhova nibbuto so sasavako. [31] Padumuttaro jino buddho nandaramamhi nibbuto tattheva tassa thupavaro dvadasubbedhayojano"ti. Tattha nagasiluccayati nagasankhata siluccaya. Avarananti paticchadanam tirokaranam. Dvadasayojaneti samantato dvadasayojane thane bhagavato sarirappabha pharitva rattindivam titthatiti attho. Sesagathasu sabbattha pakatamevati. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. mahesino

--------------------------------------------------------------------------------------------- page286.

Ito patthaya paramipuranadipunappunagatamattham sankhipitva visesatthameva vatva gamissama. Yadi pana vuttameva punappunam vakkhama, kada antam gamissati ayam samvannanati. Padumuttarabuddhavamsavannana nitthita. Nitthito dasamo buddhavamso. ---------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 276-286. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=6136&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=6136&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=191              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=7720              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=9794              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=9794              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]