|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
Sulasājātakaṃ
idaṃ suvaṇṇakāyūranti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ
anāthapiṇḍikassa dāsiṃ ārabbha kathesi.
Sā kira ekasmiṃ ussavadivase dāsīgaṇena saddhiṃ uyyānaṃ
gacchantī attano sāminiṃ puññalakkhaṇadeviṃ ābharaṇaṃ yāci. Sā
tassā satasahassamūlaṃ attano ābharaṇaṃ adāsi. Sā taṃ pilandhitvā
dāsīgaṇena saddhiṃ uyyānaṃ pāvisi. Atheko coro tassā ābharaṇe
lobhaṃ uppādetvā imaṃ māretvā ābharaṇaṃ harissāmīti tāya saddhiṃ
sallapanto uyyānaṃ gantvā tassā macchamaṃsasurādīni adāsi.
Sā kilesavasena deti maññeti gahetvā uyyānakīḷaṃ kīḷitvā
vissamanatthāya sāyaṇhasamaye nipanne dāsīgaṇe uṭṭhāya tassa santikaṃ
agamāsi. So bhadde imaṃ ṭhānaṃ appaṭicchannaṃ thokaṃ purato
gacchāmāti āha. Taṃ sutvā itarā imasmiṃ ṭhāne sakkā
rahassakammaṃ kātuṃ ayaṃ pana nissaṃsayaṃ mamaṃ māretvā pilandhanabhaṇḍaṃ
haritukāmo bhavissati hotu sikkhāpessāmi nanti cintetvā sāmi
surāmadena me sukkhaṃ sarīraṃ pānīyaṃ maṃ tāva pāyehīti ekaṃ kūpaṃ
netvā ito me pānīyaṃ osiñcāti rajjuñca ghaṭañca dasseti.
Coro rajjuṃ kūpe otāresi. Atha naṃ onamitvā udakaṃ osiñcantaṃ
mahābalā dāsī ubhohi hatthehi ānisadaṃ paharitvā kūpe khipitvā
Na tvaṃ ettakena marissasīti ekaṃ mahantaṃ iṭṭhakaṃ matthake āsumbhi. So
tattheva jīvitakkhayaṃ patto. Sāpi nagaraṃ pavisitvā sāminiyā ābharaṇaṃ
dadamānā sāmi ajja imaṃ ābharaṇaṃ nissāya matāti sabbaṃ taṃ
pavattiṃ ārocesi. Sāpi anāthapiṇḍikassa ārocesi. Anāthapiṇḍiko
tathāgatassa ārocesi. Satthā na kho gahapati idāneva sā dāsī
ṭhānuppattikapaññāya samannāgatā pubbepi samannāgatāva na ca
idāneva tāya so mārito pubbepi naṃ māresiyevāti vatvā tena
yācito atītaṃ āhari
atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente sulasā nāma
nagarasobhinī pañcasatavaṇṇadāsīparivārā ahosi sahassena saddhiṃ
gacchati. Tasmiṃyeva nagare sattuko nāma coro ahosi nāgabalo
rattibhāge issaragharāni pavisitvā yathāruciṃ vilumpati. Nāgarā
sannipatitvā rañño upakkosiṃsu. Rājā nagaraguttikaṃ āṇāpetvā
tattha tattha gumbaṃ ṭhapāpetvā coraṃ gaṇhāpetvā sīsamassa chindathāti
āha. Taṃ pacchābāhuṃ bandhitvā catukke catukke kasāhi tāḷentā
āghātanaṃ nenti. Coro kira gahitoti sakalanagaraṃ saṅkhubhi. Tadā
sulasā vātapāne ṭhatvā antaravīthiṃ olokentī taṃ disvā paṭibaddhacittā
hutvā sace imaṃ coroti gahitapurisaṃ mocetuṃ sakkhissāmi idaṃ
kiliṭṭhakammaṃ akatvā imināva saddhiṃ saṃvāsaṃ kappessāmīti cintetvā
heṭṭhā kaṇṇaverajātake vuttanayeneva nagaraguttikassa sahassaṃ pesetvā
taṃ mocetvā tena saddhiṃ sammodamānā samaggasaṃvāsaṃ vasi. Coro
Tiṇṇaṃ catunnaṃ māsānaṃ accayena cintesi ahaṃ imasmiṃ ṭhāne
vasituṃ na sakkhissāmi tucchahatthena gantumpi na sakkā sulasāya
pilandhanabhaṇḍaṃ satasahassaṃ agghati sulasaṃ māretvā idaṃ gaṇhissāmīti.
Atha naṃ ekadivasaṃ āha bhadde ahaṃ tadā rājapurisehi nīyamāno
asukapabbatamatthake rukkhadevatāya balikammaṃ paṭissuṇiṃ sā maṃ balikammaṃ
alabhamānā hiṃsāpeti balikammaṃ karomāti. Sādhu sāmi sajjetvā
pesehīti. Bhadde pesetuṃ na vaṭṭati mayaṃ ubhopi sabbābharaṇapaṭi-
maṇḍitā mahantena parivārena gantvā dassāmāti. Sādhu sāmi tathā
karomāti. Atha naṃ tathā kāretvā pabbatapādaṃ gatakāle āha
bhadde mahājanaṃ disvā devatā balikammaṃ na sampaṭicchissati mayaṃ
ubhova abhirūhitvā demāti. So tāya sādhūti sampaṭicchito taṃ
balipāṭiṃ ukkhipāpetvā sayaṃ sannaddhapañcāvudho hutvā pabbatamatthakaṃ
abhirūhitvā ekasataporisaṃ papātaṃ nissāya jātarukkhamūle balibhājanaṃ
ṭhapāpetvā bhadde nāhaṃ balikammatthāya āgato taṃ pana māretvā
pilandhanante gahetvā gamissāmīti āgatomhi tava pilandhanaṃ
omuñcitvā uttarasāṭakena bhaṇḍikaṃ karohīti āha. Sāmi maṃ kasmā
māresīti. Dhanakāraṇāti. Sāmi mayā kataguṇaṃ anussara ahaṃ
taṃ bandhitvā nīyamānaṃ seṭṭhiputtena parivattitvā bahudhanaṃ datvā
jīvitaṃ labhāpesiṃ devasikaṃ sahassaṃ labhamānāpī aññaṃ purisaṃ na
olokemi evaṃ hi tava upakārikā mā maṃ mārehi bahuñca
te dhanaṃ dassāmi dāsī ca bhavissāmīti taṃ yācantī paṭhamaṃ gāthamāha
Idaṃ suvaṇṇakāyūraṃ muttā veḍuriyā bahū
sabbaṃ sahassaṃ bhaddante mañca dāsīti sāvayāti.
Tattha kāyūranti gīvāyaṃ pīlandhanapasādhanaṃ kāyūraṃ. Sāvayāti
mahājanamajjhe sāvetvā dāsiṃ katvā gaṇhāhi.
Tato sattukena
oropayassu kalyāṇi mā bahuṃ paridevasi
nevāhaṃ abhijānāmi āgantvā dhanamābhatanti
attano ajjhāsayānurūpaṃ dutiyagāthāya vuttāya sulasā ṭhānuppattikāraṇaṃ
paṭilabhitvā ayaṃ coro mayhaṃ jīvitaṃ na dassati upāyena naṃ paṭhamataraṃ
papāte pātetvā jīvitabhkhayaṃ pāpessāmīti cintetvā gāthadvayamāha
yato sarāmi attānaṃ yato pattosmi viññutaṃ
na vāhaṃ abhijānāmi aññaṃ piyataraṃ tayā.
Ehi taṃ upaguyhissaṃ karissaṃ taṃ padakkhiṇaṃ
na hi dāni puna atthi mama tuytañca saṅgamoti.
Sattuko tassā adhippāyaṃ ajānanto sādhu bhadde ehi
upaguyhassu manti āha. Sulasā taṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā
upaguyhitvā idāni taṃ sāmi catūsu passesu vandissāmīti vatvā
pādapiṭṭhiyaṃ sīsaṃ ṭhapetvā vāmapasse vanditvā dakkhiṇapassepi
pacchimapassaṃ gantvā vandamānā viya hutvā nāgabalā gaṇikā coraṃ
Dvīsu pacchābāhāsu gahetvā heṭṭhāsīsaṃ katvā sataporise narake
pakkhipi. So tattheva cuṇṇavicuṇṇaṃ hutvā mari. Taṃ kiriyaṃ
disvā pabbatamatthake nibbattadevatā imā gāthā abhāsi
na hi sabbesu ṭhānesu puriso hoti paṇḍito
itthīpi paṇḍitā hoti tattha tattha vicakkhaṇā.
Na hi sabbesu ṭhānesu puriso hoti paṇḍito
itthīpi paṇḍitā hoti lahumatthaṃ vicintikā.
Lahuñca vata sā khippaṃ nikaṭṭhe samacetayi
migaṃ puṇṇāyataneva sulasā sattukaṃ vadhi.
Yodha uppatitaṃ atthaṃ na khippamanubujjhati
so haññate mandamatī corova girigabbhare.
Yodha uppatitaṃ atthaṃ khippameva nibodhati
muccate sattusambādhā sulasā sattukāmivāti.
Tattha paṇḍitā hotīti itthīpi paṇḍitā tattha tattha vicakkhaṇā
hoti. Athavā itthīpi paṇḍitā ceva tattha tattha vicakkhaṇā ca
hoti. Lahumatthaṃ vicintikāti lahukhippaṃ atthaṃ vicintikā. Lahuñca
vatāti adandhañca vata. Khippañacāti acirena ca. Nikaṭṭhe
samacetayīti santike ṭhitāva tassa māraṇupāyaṃ cintesi. Puṇṇāyatanevāti
pūritadhanusmiṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti yathā cheko migaluddhako
ākiṇṇapuṇṇe dhanusmiṃ khippaṃ migaṃ vadhati evaṃ sulasā sattukaṃ
vadhīti. Yodhāti yo imasmiṃ sattaloke. Nibbodhatīti jānāti.
Sattukāmivāti sattukā iva yathā sulasā muttā evaṃ muccatīti
attho.
Iti sulasā coraṃ vadhitvā pabbatā oruyha attano parijanassa
santikaṃ gantvā ayyaputto kahanti puṭṭhā mā taṃ pucchitthāti
vatvā rathaṃ abhirūhitvā nagarameva pāvisi.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi tadā
te ubho imeyeva ahesuṃ devatā pana ahamevāti.
Sulasājātakaṃ tatiyaṃ.
The Pali Atthakatha in Roman Book 39 page 278-283.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=5574
อรรถกถาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=5574
อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1137
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=4849
พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=4901
The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=4901
Contents of The Tipitaka Volume 27
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
        |
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]