ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 4 : PALI ROMAN Di.A. (sumangala.1)

page313.

Appavatti dukkhanirodhoti, ariyo atthangiko maggo dukkhanirodhagaminipatipadati maya byakatanti attho. Evanca pana vatva bhagava "imassa paribbajakassa maggapatubhavo va phalasacchikiriya va natthi, mayham ca bhikkhacaravela"ti cintetva tunhi ahosi. Paribbajakopi tam akaram natva bhagavato gamanakalam arocento viya "evametan"ti adimaha. [421] Vacaya sannipatodakenati 1- vacanapatodena. Sanjambharimakamsuti sanjambharitam 2- nirantaram phutam akamsu, upari vijjhimsuti vuttam hoti. Bhutanti sabhavato vijjamanam. Taccham tathanti tasseva vevacanam. Dhammatthitatanti navalokuttaradhammesu thitasabhavam. Dhammaniyamatanti lokuttaradhammaniyamaniyatam. Buddhanam hi catusaccavinimutta katha nama natthi. Tasma sa edisa hoti. Cittahatthisariputtapotthapadavatthuvannana [422] Citto ca hatthisariputtoti so kira savatthiyam hatthiacariyassa putto bhagavato santike pabbajitva tini pitakani uggahetva sukhumesu atthantaresu kusalo ahosi, pubbe katapapakammavasena pana satta vare vibbhamitva gihi jato. Kassapasammasambuddhassa kira sasane dve sahayaka ahesum, annamannam samagga ekatova sajjhayanti. Tesu eko anabhirato gihibhave cittam uppadetva itarassarocesi. So gihibhave adinavam pabbajjaya ca anisamsam dassetva tam ovadi. So tam sutva abhiramitva punekadivasam tadise citte uppanne tam etadavoca "mayham avuso evarupam cittam uppajjati `imaham pattacivaram tuyham dassami"ti. So pattacivaralobhena tassa gihibhave anisamsam dassetva pabbajjayevadinavam kathesi. Athassa tam sutvava gihibhavato cittam virajjitva 3- pabbajjayameva abhirami. Evamesa tada silavantassa bhikkhuno gihibhave anisamsakathaya kathitatta idani cha vare vibbhamitva sattame vare pabbajito, mahamoggallanassa mahakotthitattherassa ca abhidhammakatham kathentanam antarantara @Footnote: 1 cha.Ma. vacasannitodakenati 2 Si. sambharitam 3 Ma. nivattetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page314.

Katham opateti. Atha nam mahakotthitatthero apasadeti. So mahasavakassa kathite patitthatum asakkonto vibbhamitva gihi jato. Potthapadassa panayam gihisahayako hoti. Tasma vibbhamitva dvihatihaccayena potthapadassa santikam gato. Atha nam so disva "samma kim taya katam, evarupassa nama satthu sasana apakkantopi, 1- ehi, pabbajitum idani te vattati"ti tam gahetva bhagavato santikam agamasi. Tena vuttam "citto ca hatthisariputto potthapado ca paribbajabho"ti. [423] Andhati pannacakkhuno natthitaya andha, tasseva abhavena acakkhuka. Tvanceva nesam eko cakkhumati subhasitadubbhasitajananabhavamattena pannacakkhuna cakkhuma. Ekamsikati ekakotthasa. Pannattati thapita. Anekamsikati na ekakotthasa, ekeneva kotthasena sassatati va asassatati va na vuttati attho. Ekamsikadhammavannana [425] Santi potthapadati idam bhagava kasma arabhi, bahirakehi pannapitanitthaya aniyyanikabhavadassanattham. Sabbehi titthiya yatha bhagava amatam nibbanam, evam attano attano samaye lokathupikadivasena nittham pannapenti, sa ca na niyyanika. Yatha pannatta hutva na niyyati na gacchati, annadatthum 2- panditehi patikkhitta nivattati, tam dassetum bhagava evamaha. Tattha ekantasukham lokam janam passanti puratthimaya disaya ekantasukho loko, pacchimadinam va annatarayati evam jananta evam passanta viharatha, ditthapubbani kho tasmim loke manussanam sarirasanthanadiniti. Appatihirikatanti 3- appatihirakatam 4- patiharanavirahitam, aniyyanikanti vuttam hoti. [426] Janapadakalyaniti janapade annahi itthihi vannasanthanavilasakappadihi asadisa. @Footnote: 1 cha.Ma. apasakkantopi 2 cha.Ma. annadatthu @3 cha.Ma. appatihirakatanti 4 cha.Ma. appatihirakam tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page315.

Tayoattapatilabhavannana [428] Evam bhagava paresam nitthaya aniyyanikattam dassetva attano nitthaya niyyanikabhavam dassetum "tayo kho me potthapada"ti adimaha. Tattha attapatilabhoti attabhavapatilabho, ettha ca bhagava tihi attabhavapatilabhehi tayo bhave dassesi. Olarikattabhavapatilabhena avicito patthaya paranimmitavasavattipariyosanam kamabhavam dassesi. Manomayaattabhavapatilabhena pathamajjhanabhumito patthaya akanitthabrahmalokapariyosanam rupabhavam dassesi. Arupaattabhavapatilabhena akasanancayatanabrahmalokato patthaya nevasannanasannayatanabrahmalokapariyosanam arupabhavam dassesi. [429] Samkilesika dhamma nama dvadasa akusalacittuppada. Vodaniya dhamma nama samathavipassana. Pannaparipurim vepullattanti maggapannaphalapannanam paripurinceva vipulabhavanca. Pamujjanti tarunapiti. Pititi balavatutthi. Kim vuttam hoti? yam avocumha "sayam abhinna sacchikatva upasampajja Viharissati"ti, tattha tassa evam viharato tam pamojjanceva bhavissati, piti ca namakayapassaddhi ca sati ca supatthita uttamanananca sukho ca viharo. Sabbaviharesu ca ayameva viharo "sukho"ti vattum yutto "upasanto paramamadhuro"ti. Tattha pathamajjhane pamujjadayo chapi dhamma labbhanti, dutiyajjhane dubbalapitisankhatam pamojjam nivattati, sesa panca labbhanti. Tatiye piti nivattati, sesa cattaro labbhanti. Tatha catutthe imesu ca catusu jhanesu sampasadanasutte 1- suddhavipassanapadakajjhanameva kathitam. Pasadikasutte 2- catuhi maggehi saddhim vipassana kathita. Dasuttarasutte 3- catutthajjhanikaphalasamapatti kathita. Imasmim potthapadasutte pamojjam pitivevacanameva katva dutiyajjhanikaphalasamapatti nama kathitati veditabba. [432-437] Ayam va soti ettha vasaddo vibhavanattho hoti. Ayam soti evam vibhavetva pakasetva byakareyyama. Yatha pare "ekantasukham attanam sanjanatha"ti puttha "no"ti vadanti, na nam evam vadamati attho. @Footnote: 1 di. pati. 11/141/85 2 di. pati. 11/164/101 3 di. pati. 11/350/241

--------------------------------------------------------------------------------------------- page316.

Sappatihirikatanti 1- sappatiharanam, niyyanikanti attho. Mogho hotiti tuccho hoti, natthi so tasmim samayeti adhippayo. Sacco hotiti bhuto hoti, sveva tasmim samaye sacco hotiti attho. Ettha panayam citto attano asabbannutaya tayo attapatilabhe kathetva attapatilabho nama pannattimattam etanti uddharitum nasakkhi, attapatilabhotveva niyyatesi. Athassa bhagava rupadayo cettha dhamma, attapatilabhoti pana namamattametam, tesu tesu rupadisu sati evarupa vohara hontiti dassetukamo tasseva katham gahetva namapannattivasena niyyatanattham "yasmim citta samaye"ti adimaha. [438] Evanca pana vatva patipucchitva vinayanattham puna "sace tam cittam evam puccheyyun"ti adimaha. Tattha yo me ahositi 2- atito attapatilabho, sveva me attapatilabho, tasmim samaye sacco ahosi, mogho anagato mogho paccuppannoti ettha tava imamattham dasseti:- yasma ye te atita dhamma, te etarahi natthi, ahesunti pana sankhyam gata, tasma sopi me attapatilabho tasmimyeva samaye sacco ahosi. Anagatapaccuppannanam pana dhammanam tadabhava tasmim samaye "mogho anagato, mogho paccuppanno"ti, evam atthato namamattameva attapatilabham patijanati. Anagatapaccuppannesupi eseva nayo. [439-443] Atha bhagava tassa byakaranena saddhim attano byakaranam samsanditum "evameva kho citta"ti adini vatva puna opammato tamattham dassento "seyyathapi citta gava khiran"ti adimaha. Tatrayam sankhepattho:- yatha gava khiram, khiradihi ca dadhiadini bhavanti, tattha yasmim samaye khiram hoti, na tasmim samaye dadhiti va navanitadisu va annataranti sankhyam niruttim namam voharam gacchati. Kasma? ye dhamme upadaya dadhitiadivoharo hoti, 3- tesam abhava. Atha kho khirantveva tasmim samaye sankhyam gacchati. Kasma? ye dhamme upadaya khiranti sankhya nirutti namam voharo hoti, tesam bhavati. Esa nayo sabbattha. Ima kho cittati olariko attapatilabho iti ca manomayo attapatilabho iti ca @Footnote: 1 cha.Ma. sappatihirakatanti 2 cha.Ma. iti saddo na dissati 3 cha.Ma. vohara honti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page317.

Arupo attapatilabho iti ca ima kho citta lokasamanna loke samannamattakani samanujananamattakani etani. Tatha lokaniruttimattakani vacanapathamattakani voharamattakani namapannattimattakani etaniti. Evam bhagava hettha tayo attapatilabhe kathetva idani sabbametam voharamattakanti vadati. Kasma? yasma paramatthato satto nama natthi, sunno tuccho esa loko. Buddhanam pana dve katha sammatikatha ca paramatthakatha ca. Tattha "satto poso devo brahma"ti adika sammatikatha nama. "aniccam dukakhamanatta khandha dhatuyo ayanani satipatthana sammappadhana"ti adika paramatthakatha nama. Tattha yo sammatidesanaya "satto"ti va "poso"ti va "devo"ti va "brahma"ti va vutte vijanitum pativijjhitum niyyatum 1- arahattajayaggaham 2- gahetum sakkoti, tassa bhagava aditova "satto"ti va "poso"ti va "devo"ti va "brahma"ti va katheti, yo paramatthadesanaya "aniccan"ti va "dukkhan"ti vati adisu annataram sutva vijanitum pativijjhitum niyyatum 1- arahattajayaggaham 2- gahetum sakkoti, tassa "aniccan"ti va "dukkhan"ti vati adisu annatarameva katheti. Tatha sammatikathaya bujjhanakasattassapi na pathamam paramatthakatham katheti. Sammatikathaya pana bodhetva paccha paramatthakatham katheti. Paramatthakathaya bujjhanakasattassapi na pathamam sammatikatham katheti. Paramatthakathaya pana bodhetva paccha sammatikatham katheti. Pakatiya pana pathamameva paramatthakatham kathentassa desana lukhakara hoti. Tasma buddha pathamam sammatikatham kathetva paccha paramatthakam kathenti. Sammatikatham kathentapi saccameva sabhavameva amusava kathenti. Paramatthakam kathentapi saccameva sabhavameva amusava kathenti. Duve saccani akkhasi, sambuddho vadatam varo. Sammatim paramatthanca, tatiyam nupalabbhati. Sanketavacanam saccam, lokasammatikaranam. 3- Paramatthavacanam saccam, dhammanam bhutalakkhanan"ti. 4- @Footnote: 1-1 Ma. niyyanitum 2-2 ka. arahattaddhajaggaham @3 cha.Ma. lokasammutikaranam, Ma....karana 4 Ma. bhutakarana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page318.

Yahi tathagato voharati aparamasantoti yahi lokasamannahi lokaniruttihi tathagato tanhamanaditthiparamasanam abhava aparamasanto voharatiti desanam vinivattetva arahattanikutena desanam nitthapesi. Sesam sabbattha uttanatthamevati. Iti sumangalavilasiniya dighanikayatthakathaya potthapadasuttavannana nitthita. Navamam. ------------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 4 page 313-318. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=4&A=8194&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=4&A=8194&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=275              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=9&A=6029              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=9&A=4425              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=9&A=4425              Contents of The Tipitaka Volume 9 http://84000.org/tipitaka/read/?index_9

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]