ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 14 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.1)

page122.

Idani mahajanena olokitena"ti appossukko hutva rajjasirimyeva nanubhoti, kalena pana kalam vinicchayatthane nisiditva niggahetabbeva nigganhati, paggahetabbe pagganhati, thanantaresu thapetabbayuttake thanantareva thapesi, 1- evameva mahabodhimande adhigatassa sabbannutananassanubhavena anuppattadhammarajjo dhammarajapi "kim me idani lokena olokitena, anuttaram phalasamapattisukham anubhavissami"ti appossukkam 2- anapajjitva catuparisamajjhe pannattapavarabuddhasane nisinno atthangasamannagatam brahmassaram niccharetva dhammam desayamano niggahetabbayutte kanhadhamme puggale sinerupapate 3- pakkhipanto viya apayabhayasantajjitena niggahetva paggahetabbayuttake kalyanadhamme puggale ukkhipitva bhavagge nisidapento viya pagganhitva thanantaresu thapetabbayuttake annakondannattheradayo savake yathavasarasagunavaseneva thanantaresu thapento etadaggam bhikkhave mama savakanam bhikkhunam rattannunam, yadidam annakondanno 4- tiadimaha. Annakondannattheravatthu tattha etadagganti padam vuttatthameva. Rattannunanti rattiyo janantanam. Thapetva hi sammasambuddham anno savako annakondannattherato pathamataram pabbajito nama natthiti. Pabbajitakalato patthaya thero cirakalam rattiyo janatiti rattannu. Sabbapathamam dhammassa patividdhatta yada tena dhammo patividdho, cirakalato patthaya tam rattim janatitipi rattannu. Apica khinasavanam rattindivaparicchedo pakatova hotiti, ayanca pathamakhinasavo evampi rattannunam savakanam ayameva aggo purimakotibhuto settho. Tena vuttam "rattannunam yadidam annakondanno"ti. Ettha ca yadidanti nipato, tam 5- theram apekkhitva 6- yo esoti, aggasaddam @Footnote: 1 cha.Ma.,i. thanantaresu thapeti 2 cha.Ma.,i. appossukkatam 3 cha.Ma.,i. sinerupade @4 cha.Ma. annasikondanno. evamuparipi 5 cha.Ma.,i. tassa 6 cha.Ma.,i. avekkhitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page123.

Apekkhitva yam etanti attho. Annakondannoti annatakondanno, patividdhakondanno. Tenevaha "annasi vata bho kondanno, annasi vata bho kondannoti. Iti hidam ayasmato kondannassa annakondannotveva namam ahosi"ti. 1- Ayampana thero katarabuddhakale pubbapatthanam abhiniharam akasi, kada pabbajito, kada tena pathamam dhammo adhigato, kada thanantare thapitoti imina nayena sabbesupi etadaggesu panhakammam veditabbam. Tattha imassa tava therassa panhakamme ayamanupubbikatha:- ito kappasatasahassamatthake padumuttaro nama buddho loke udapadi, tassa patividdhasabbannutananassa mahabodhipallankato utthahantassa mahapathaviyam thapetum pade ukkhittamatte padam sampaticchanattham padumapuppham uggacchi, tassa dhurapattani navutihatthani honti, kesaram timsahattham, kannika dvadasahattha, padapatitthitatthanam ekadasahattham. Tassa pana bhagavato sariram atthapannasahatthubbedham ahosi. Tassa padumakannikaya dakkhinapade patitthahante mahatumbamatta renu uggantva sariram okiramana otari, vamapadassa thapanakalepi tatharupamyeva padumam uggantva padam sampaticchi. Tatopi uggantva tassa bhagavato vuttappamanava renu sariram okiri. Tam pana renum abhibhavamana tassa bhagavato sarirappabha nikkhamitva yantanalikaya vissatthasuvannarasadhara viya samanta dvadasayojanam thanam ekobhasam akasi. Tatiyapaduddharanakale pathamuggatapadumam antaradhayi, padasampaticchanattham annam navam padumam uggacchi. Imina niyamena yattha yattha gantukamo hoti, pade pade 2- mahapadumam uggacchati. Tenevassa "padumuttarasammasambuddho"ti namam ahosi. @Footnote: 1 vi.maha. 4/17/16, sam.Ma. 19/1081/370 dhammacakkappavattanasutta 2 cha.Ma. tattha @tatthapi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page124.

Evam so bhagava loke uppajjitva bhikkhusatasahassaparivaro mahajanam sangahatthaya gamanigamarajadhanisu bhikkhaya caranto hamsavatinagaram sampapuni. Tassa agatabhavam sutva pita maharaja paccuggamanam akasi. Sattha tassa dhammakatham kathesi. Desanapariyosane keci sotapanna keci sakadagamino keci anagamino keci arahattam papunimsu. Raja svatanaya dasabalam nimantetva punadivase kalam arocapetva bhikkhusatasahassaparivarassa bhagavato sakanivesane mahadanam adasi. Sattha bhattanumodanam katva viharameva gato. Teneva niyamena punadivase nagara, punadivase rajati dighamaddhanam danam adamsu. Tasmim kale ayam thero hamsavatinagare gahapatimahasalakule nibbatto. Ekadivasam buddhanam dhammadesanakale hamsavatinagaravasino gandhamaladihatthe yena buddho, yena dhammo, yena samgho, tanninne tappone tappabbhare gacchante disva teneva 1- mahajanena saddhim dhammadesanatthanam agamasi. Tasminca samaye padumuttaro bhagava attano sasane pathamapatividdhadhammam ekam bhikkhum etadaggatthane thapesi. So kulaputto tam karanam sutva "maha vatayam bhikkhu, thapetva kira buddham anno imina pathamataram patividdhadhammo nama natthi. Ahampi anagate ekassa buddhassa sasane pathamam dhammam pativijjhanasamattho bhaveyyan"ti cintetva desanapariyosane bhagavantam upasankamitva "sve mayham bhikkham ganhatha"ti nimantesi. Sattha adhivasesi. So bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva sakanivesanam gantva sabbarattim buddhanam nisajjanatthanam gandhamaladamadihi 2- alankaritva panitam khadaniyam bhojaniyam patiyadapetva tassa rattiya accayena sakanivesane bhikkhusatasahassaparivarassa bhagavato vicittayagukhajjakaparivaram nanarasasupabyanjanagandhasalibhojanam datva bhattakiccapariyosane ticivarassa pahonake vatthayuge 3- tathagatassa padamule thapetva cintesi @Footnote: 1 cha.Ma. tena 2 cha.Ma. gandhadamamaladamadihi 3 cha.Ma.,i. vangapatte

--------------------------------------------------------------------------------------------- page125.

"naham parittakassa thanassa atthaya carami, mahantam thanam patthento carami, na kho sakka ekadivasameva danam datva tam thanantaram patthetun"ti "anupatipatiya sattadivasani danam datva patthessami"ti. So teneva niyamena sattadivasani mahadanam datva bhattakiccapariyosane dussakotthagaram vivarapetva uttamam sukhumavattham buddhanam padamule thapetva bhikkhusatasahassam ticivarena acchadetva tathagatam upasankamitva "bhante yo tumhehi ito sattadivasamatthake bhikkhu etadagge thapito, ahampi so bhikkhu viya anagate uppajjanakabuddhassa sasane pabbajitva pathamam pativijjhitum samattho bhaveyyan"ti vatva satthu padamule sisam katva nipajji. Sattha tassa vacanam sutva "imina kulaputtena mahaadhikaro kato, samijjhissati nu kho etassa ayam patthana no"ti anagatamsananam pesetva avajjento samijjhanabhavam 1- passi. Buddhanam hi atitam va anagatam va paccuppannam va arabbha avajjentanam avaranam nama natthi, anekakappakotisatasahassantarampi 2- atitam va anagatam va cakkavalasatasahassantarampi 3- paccuppannam va avajjanapatibaddhameva manasikarapatibaddhameva hoti. Evam appativattiyena 4- nanena so bhagava idam addasa "anagate satasahassakappapariyosane gotamo nama buddho loke uppajjissati, tada imassa patthana samijjhissati"ti. Atha nam evamaha "ambho kulaputta anagate satasahassakappapariyosane gotamo nama buddho loke uppajjissati, tvam tassa pathamameva dhammadesanaya tiparivattadhammacakkappavattanasuttantapariyosane attharasahi brahmakotihi saddhim sahassanayasampanne sotapattiphale patitthahissasi"ti. Iti sattha tam kulaputtam byakaritva caturasiti dhammakkhandhasahassani desetva anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayi. Tassa parinibbutassa sariram suvannakkhandho viya ekaghanam ahosi, sariracetiyampanassa ubbedhena sattayojanikam akamsu. Itthaka @Footnote: 1 cha.Ma. samijjhissatiti, i. samijjhanakabhavam 2 Si.,i....satasahassantaritampi @3 Si.,i.....sahassabbhantaritampi, cha.Ma....sahassantarampi 4 Ma. appatihatavattiyena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page126.

Suvannamaya ahesum, haritalamanosilaya mattikakiccam, telena udakakiccam sadhayimsu. Buddhanam dharamanakale sarirappabha dvadasayojanikam phari, parinibbutanam panesa rasmi nikkhamitva samanta yojanasatam avatthari. Ayam setthi buddhanam sariracetiyam parivaretva sahassaratanagghaniyani 1- karesi. Cetiyapatitthanadivase 2- antocetiye ratanagharam karesi. So vassasatasahassam mahantam danamayam kalyanadhammam 3- katva tato cuto devapure nibbatti. Tassa devesu ceva manussesu ca samsarantasseva navuti 4- kappasahassani nava kappasahassani nava kappasatani nava ca kappa samatikkanta. Ettakassa kalassa accayena ito ekanavutikappamatthake ayam kulaputto bandhumatinagarassa dvarasamipe ramagame 5- kutumbikagehe nibbatto mahakalo nama 6- ahosi, kanitthabhatiko panassa culakalo nama. Tasmim samaye vipassi bodhisatto tusitapura cavitva bandhumatinagare bandhumassa ranno aggamahesiya kucchismim nibbatto. Anukkamena sabbannutam patva dhammadesanatthaya mahabrahmuna ayacito "katarassa nu kho pathamam dhammam desessami"ti cintetva attano kanittham khandam nama rajakumaram tissanca purohitaputtam "pathamam dhammam pativijjhitum samattha"ti disva "tesanca dhammam desessami, pitu ca sangaham karissami"ti bodhimandato akaseneva agantva kheme migadaye otinno tepi pakkosapetva dhammam desesi. Desanapariyosane te dvepi jana caturasitiya panasahassehi saddhim arahattaphale patitthahimsu. Athaparepi bodhisattakale anupabbajita caturasitisahassakulaputta tam pavuttim sutva satthu santikam agantva dhammadesanam sutva arahattaphale patitthahimsu. Sattha nam tattheva khandattheram aggasavakatthane, tissattheram dutiyasavakatthane thapesi. @Footnote: 1 cha.Ma. sahassaratanagghiyani 2 cha.Ma. cetiyapatitthapanadivase 3 cha.Ma.,i. danadimayam @kalyanakammam 4 cha.Ma.,i. navanavuti 5 cha.Ma. game 6 Si. mahakaloti namam, @cha.Ma.,i. tassa mahakaloti namam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page127.

Rajapi tam pavuttim sutva "puttam passissami"ti uyyanam gantva dhammadesanam sutva tisu saranesu patitthaya sattharam svatanaya nimantetva abhivadetva padakkhinam katva pakkami. So pasadavaragato nisiditva cintesi "mayham jetthaputto nikkhamitva buddho jato, dutiyaputto me aggasavako jato, purohitaputto dutiyasavako. Ime ca avasesa bhikkhu gihikalepi mayham puttameva parivaretva vicarimsu, ime pubbepi idanipi mayhameva bharo, 1- ahameva te catuhi paccayehi upatthahissami, annesam okasam na dassami"ti viharadvarakotthakato patthaya yava rajagehadvara ubhato 2- passesu khadirapakaram karetva vatthehi paticchadapetva upari suvannatarakavicittam samolambitam talakkhandhamattampi vividhapupphadamavitanam karetva hetthabhumim vicittattharanehi santharapetva anto ubhosu passesu malagandhagacchake 3- punnaghate 4- sakalamaggavasatthaya ca gandhantaresu pupphani pupphantaresu 5- gandhani ca thapetva 6- bhagavato kalam arocapesi. Bhagava bhikkhusamghaparivuto antosaniyava rajageham gantva bhattakiccam katva viharam paccagacchati. Anno koci datthumpi na labhati, kuto pana bhikkham va datum pujam va katum. Nagara cintesum "ajja satthu loke uppannassa sattamasadhikani satta samvaccharani, mayanca datthumpi na labhama, pageva bhikkham va datum pujam va katum dhammam va sotum. Raja `mayhameva buddho, mayham dhammo, mayham samgho'ti mamayitva sayameva upatthahati. Satthava 7- uppajjamano sadevakassa lokassa atthaya uppanno, na hi rannoyeva atthaya uppanno. Na hi rannova nirayo 8- unho, annesam niluppalasadiso. Tasma rajanam evam vadama `sace no sattharam deti, iccetam kusalam. No ce deti, ranna saddhim yujjhitva samgham gahetva danadini punnani @Footnote: 1 cha.Ma. bhara 2 cha.Ma. ubhosu 3 cha.Ma. malagacchakesu 4 Ma. malagacchake suvannaghate @5 Si. gandhantare pupphani pupphantare 6 cha.Ma. gandhe ca thapapetva 7 cha.Ma. sattha ca @8 Si. narako

--------------------------------------------------------------------------------------------- page128.

Karoma. Na sakka kho pana suddhanagareheva evam katum, ekam jetthakapurisampi ganhama"ti senapatim upasankamitva tassa tamattham arocetva "sami kim amhakam pakkho hohisi, udahu ranno"ti ahamsu. So aha "tumhakam pakkho homi, apica kho pana pathamadivaso mayham databbo"ti. Te sampaticchimsu. So rajanam upasankamitva "nagara deva tumhakam kupita"ti aha. Kimattham tatati? sattharam kira tumheva upatthahatha, amhe na labhamati. Sace anne patilabhanti, 1- na kuppanti. Alabhanta tumhehi saddhim yujjhitukama devati. Yujjhami tata, na bhikkhusamgham demiti. Deva tumhakam dasa tumhehi saddhim yujjhamati vadanti, tumhe kam ganhitva yujjhissathati. Nanu tvam senapatiti. Nagarehi vina na samattho aham devati. Tato raja "balavanto nagara, senapatipi tesanneva pakkho"ti natva "annani sattamasadhikani satta samvaccharani mayham bhikkhusamgham dadantu"ti aha. Nagara na sampaticchimsu. Raja "../../bdpicture/cha vassani panca vassani"ti evam hapetva anne satta divase yaci. Nagara "atikakkhalam dani ranna saddhim katum na vattati"ti anujanimsu. Raja sattamasadhikanam sattannam samvaccharanam sajjitam danamukham sattannameva divasanam sajjetva cha divase kesanci apassantanamyeva danam datva sattame divase nagare pakkosapetva "sakkhissatha tata evarupam danam datun"ti aha. Tepi "nanu amheyeva nissayetam devassa uppannan"ti vatva "sakkhissama"ti ahamsu. Raja pitthahatthena assuni punchamano bhagavantam vanditva "bhante atthasatthibhikkhusatasahassam annassa bharam katva yavajivam catuhi paccayehi upatthahissamiti cintesim, nagaranam dani me anunnatam, nagara hi `mayam danam datum na labhama'ti bhagava kuppanti. Sve patthaya tesam anuggaham karotha"ti aha. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. sace idanipi labhanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page129.

Atha dutiyadivase senapati mahadanam adasi. Tato nagara ranna katasakkarato uttaritaram sakkarasammanam katva danam adamsu. Eteneva niyamena sakalanagarassa patipatiya gataya dvaragamavasino sakkarasammanam sajjayimsu. Mahakalakutumbiko culakalam aha "dasabalassa sakkarasammanam sveva amhakam papunati, kim sakkaram karissama"ti. Tvameva bhatika janahiti. Sace mayham ruciya karosi, amhakam solasakarisamattesu khettesu gahitagahitagabbha saliyo atthi. Saligabbham phaletva adaya buddhanam anucchavikam pacapessamiti. 1- Evam kariyamane kassaci upakaro na hoti, tasma netam mayham ruccatiti. Sace tvam evam vadesi, 2- aham mayham santakam mamayitum labhamiti solasakarisamattam khettam majjhe bhinditva atthakarisatthane simam thapetva saligabbham phaletva adaya asambhinnakhirena pacapetva catumadhuram pakkhipitva buddhappamukhassa bhikkhusamghassa adasi. Tampi kho saligabbham 3- phaletva gahitagahitatthanam puna purati. Puthukakale puthukaggam nama adasi, gamavasihi saddhim aggasassam nama adasi, layane layanaggam, 4- venikarane veniggam, kalapadisu kalapaggam khalaggam bhandaggam kotthagganti. Evam so ekasasseva navavare aggadanam adasi. Tampi sassam atirekam utthanasampannam ahosi. Yava buddho dharati, 5- yava ca samgho 6- dharati, eteneva niyamena kalyanakammam katva tato cuto devaloke nibbatti 7- devesu ca manussesu ca samsaranto ekanavutikappe sampattim anubhavitva amhakam satthu loke uppannakale kapilavatthunagarassa avidure donavatthubrahmanagame brahmanamahasalakule nibbatti. Tassa namagahanadivase kondannamanavoti namam akamsu. So vuddhimanvaya tayo vede uggahetva lakkhanamantanam param agamasi. Tena samayena amhakam bodhisatto tusitapura cavitva kapilavatthupure nibbatti. Tassa namagahanadivase atthuttarabrahmanasatam ahatavatthehi @Footnote: 1 cha.Ma. pacapemati 2 cha.Ma. na karosi 3 cha.Ma. kutumbikassa kho gabbham @4 i. dayane dayaggam 5 i. buddha dharanti 6 Si.,i. sayam @7 cha.Ma.,i. nibbattitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page130.

Acchadetva appodakamadhupayasam payetva tesam antare attha jane uccinitva mahatale nisidapetva alankatapatiyattam bodhisattam dukulacumbatake nipajjapetva lakkhanapatiggahanattham tesam santikam anayimsu. Dhurasane nisinnabrahmano mahapurisassa sarirasampattim oloketva dve anguliyo ukkhipi. Evam patipatiya sattajana ukkhipimsu. Tesam pana sabbanavako kondannamanavo, so bodhisattassa lakkhanavaranipphattim oloketva "agaramajjhe thanakaranam natthi, ekantenesa vivattacchado buddho bhavissati"ti ekameva angulim ukkhipi. Itare pana sattajana "sace agaram ajjhavasati, 1- raja bhavissati cakkavatti. Sace pabbajissati, buddho bhavissati"ti dve gatiyo disva dve anguliyo ukkhipimsu. Ayampana kondanno katadhikaro pacchimabhavikasatto pannaya itare sattajane abhibhavitva "imehi lakkhanehi samannagatassa agaramajjhe thanam 2- nama natthi, nissamsayam buddho bhavissati"ti ekameva gatim addasa, tasma ekam angulim ukkhipi. Atha te brahmana attano gharani gantva putte amantayimsu "tata amhe mahallaka, suddhodanamaharajassa puttam sabbannutam pattam mayam sambhaveyyama va no va. Tumhe tasmim kumare sabbannutam patte tassa sasane pabbajeyyatha"ti. Suddhodanamaharajapi bodhisattassa dhatiyo adim katva pariharam upatthapento bodhisattam vuddhim apadesi. Mahasattopi vuddhippatto devo viya sampattim anubhavitva paripakke nane kamesu adinavam nekkhamme ca anisamsam disva rahulakumarassa jatadivase channasahayo kanthakam aruyha devatahi vivatena dvarena mahabhinikkhamanam nikkhamitva teneva rattibhagena tini rajjani atikkamitva anomanaditire pabbajitva ghatikaramahabrahmuna abhate arahaddhaje gahitamatteyeva vassasatikatthero viya pasadikena iriyapathena rajagaham patva tattha pindaya caritva pandavapabbatacchayaya pindapatam paribhunjitva ranna magadhena rajjasiriya @Footnote: 1 cha.Ma.,i. ajjhavasissati 2 cha.Ma. thanakaranam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

Nimantiyamanopi tam patikkhipitva anukkamena uruvelam gantva "ramaniyo vatayam bhumibhago, alam vatidam kulaputtassa padhanatthikassa padhanaya"ti padhanabhimukham cittam uppadetva tattha vasam upagato. Tena samayena itare sattabrahmana yathakammam gata, sabbadaharo pana lakkhanapatiggahako kondannamanavo arogo. So "mahapuriso pabbajito"ti sutva tesam brahmananam putte upasankamitva evamaha "siddhatthakumaro kira pabbajito. So hi nissamsayam buddho bhavissati. Sace tumhakam pitaro aroga assu, ajja nikkhamitva pabbajeyyum. Sace tumhepi icchatha, etha mayam tam mahapurisam anupabbajissama"ti. Te sabbe ekacchandava bhavitum nasakkhimsu. Tayo jana na pabbajimsu, kondannabrahmanam jetthakam katva itare cattaro pabbajimsu. Ime panca pabbajita gamanigamarajadhanisu bhikkhaya caranta bodhisattassa santikam agamamsu. Te chabbassani bodhisatte mahapadhanam padahante "idani buddho bhavissati idani buddho bhavissati"ti mahasattam upatthahamana santikavacaravassa ahesum. Yada pana bodhisatto ekatilatanduladihi vitinamentopi dukkarakarikaya ariyadhammapativedhassa abhavam natva olarikam aharam ahari, tada te pakkamitva isipatanam agamamsu. Atha bodhisatto olarikaharaparibhogena chavimamsalohitaparipurim katva visakhapunnamidivase sujataya dinnam varabhojanam bhunjitva suvannapatim nadiya patisotam khipitva "ajja buddho bhavissami ajja buddho bhavissami"ti katasannitthano sayanhasamaye kalena 1- nagarajena anekehi thutisatehi abhitthaviyamano mahabodhimandam aruyha acalatthane pacinalokadhatubhimukho pallankena nisiditva caturangasamannagatam viriyam adhitthaya suriye dharamaneyeva marabalam vidhamitva pathamayame pubbenivasam anussaritva majjhimayame dibbacakkhum visodhetva pacchimayamasamanantare 2- paticcasamuppade nanam otaretva anulomapatilomam paccayakaram 3- sammasanto sabbabuddhehi @Footnote: 1 Si. kalena 2 cha.Ma.,i. paccusakalasamanantare 3 Si. paccayavattam, @cha.Ma. paccayakaravattam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

Patividdham asadharanam sabbannutananam patibujjhitva nibbanarammanaya phalasamapattiya tattheva sattaham vitinamesi. Eteneva upayena sattasattahe 1- bodhimande viharitva rajayatanamule madhupindikabhojanam paribhunjitva puna ajapalanigrodhamule agantva tattha nisinno dhammagambhiratam paccavekkhitva appossukkataya citte namante 2- mahabrahmuna yacito buddhacakkhuna lokam volokento tikkhindriyamudindriyadibhede 3- satte disva mahabrahmuno dhammadesanaya patinnam datva "kassa nu kho aham pathamam dhammam desessami"ti alaruddakanam kalakatabhavam natva puna cintento "bahupakara kho pana me pancavaggiya bhikkhu ye mam padhanapahitattam upatthahimsu. Yannunaham pancavaggiyanam bhikkhunam pathamam dhammam deseyyan"ti cittam uppadesi. Idam pana sabbameva buddhanam parivitakkamattameva, 4- thapetva pana kondannabrahmanam anno koci pathamam dhammam pativijjhitum samattho nama natthi. So hi etadatthameva kappasatasahassam adhikarakammam akasi, buddhappamukhassa bhikkhusamghassa nava vare aggasassadanam adasi. Atha sattha pattacivaramadaya anupubbena isipatanam gantva yena pancavaggiya bhikkhu tenupasankami. Te tathagatam agacchantam disvava attano katikaya santhatum nasakkhimsu. Eko pattacivaram patiggahesi, eko asanam pannapesi, eko padodakam paccupatthapesi, eko pade dhovi, ekova talapattam 5- gahetva vijamano thito. Evam tesu vattam dassetva santike nisinnesu kondannattheram kayasakkhim katva sattha anuttaram teparivattam dhammacakkappavattanasuttam arabhi. Manussaparisa pancajanava ahesum, devaparisa aparicchinna. Desanapariyosane kondannatthero attharasahi mahabrahmakotihi saddhim sotapattiphale patitthito. Atha sattha "maya dukkaratabhatam 6- dhammam pathamameva annasiti annakondanno nama ayan"ti theram alapanto @Footnote: 1 cha.Ma.,i. sattasattaham 2 Ma. namite 3 cha.Ma.,i. tikkhindriyadibhede @4 Si.,i. parivitakkitamattameva 5 cha.Ma. talavantam 6 Si.,cha.Ma. dukkarasatabhatam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page133.

"annasi vata bho kondanno"ti aha. Tassa tadeva namam jatam. Tena vuttam "iti hidam ayasmato kondannassa annakondannotveva namam ahosi"ti. Iti thero asalhapunnamayam 1- sotapattiphale patitthito, patipadadivase bhaddiyatthero, dutiyapakkhadivase vappatthero, tatiyapakkhadivase mahanamatthero, pakkhassa catutthiyam assajitthero sotapattiphale patitthito. Pancamiya pana pakkhassa anattalakkhanasuttapariyosane 2- sabbepi arahatte patitthita. Tena kho pana samayena cha loke arahanto honti. Tato patthaya sattha yasadarakappamukhe pancapannasa purise, kappasikavanasande timsamatte bhaddavaggiye gayasise pitthipasane sahassamatte puranajatileti evam mahajanam ariyabhumim otaretva bimbisarappamukhani ekadasanahutani sotapattiphale, ekanahutam saranattaye patitthapetva jambudipatale sasanam pupphitaphalitam katva sakalajambudipamandalam kasavapajjotam isivatapativatam 3- karonto ekasmim samaye jetavanamahaviharam patva tattha vasanto bhikkhusamghamajjhe pannattavarabuddhasanagato dhammam desento "pathamam dhammapatividdhabhikkhunam antare mama putto kondanno aggo"ti dassetum etadaggatthaneva 4- thapesi. Theropi dve aggasavake attano nipaccakaram karonte disva buddhanam santika apakkamitukamo hutva "punnamanavo pabbajitva sasane aggadhammakathiko bhavissati"ti disva donavatthubrahmanagamam gantva attano bhagineyyam punnamanavam pabbajetva "ayam buddhanam santike vasissati"ti tassa buddhanam santike vasibhavam katva sayam dasabalam upasankamitva "bhagava mayham gamantasenasanam asappayam, akinno viharitum na sakkomi, chaddantadaham gantva vasissami"ti bhagavantam @Footnote: 1 cha.Ma. asalhipunnamayam 2 cha.Ma. anattalakkhanasuttantadesanapariyosane @3 Si.,i. isivataparivatam 4 cha.Ma.,i. va-saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page134.

Anujanapetva utthayasana sattharam vanditva chaddantadaham gantva chaddantahatthikulam nissaya dvadasa vassani vitinametva tattheva anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayi. Sariputta-moggallanattheravatthu [189-190] Dutiyatatiyesu mahapannananti mahatiya pannaya samannagatanam. Iddhimantananti iddhiya sampannanam. Sariputto moggallanoti tesam theranam namam. Imesampi panhakamme ayamanupubbikatha:- ito satasahassakappadhike asankhyeyya- kappamatthake sariputto brahmanamahasalakule nibbatti, namena saradamanavo nama ahosi. Mahamoggallano gahapatimahasalakule nibbatti, namena sirivaddhakutumbiko 1- nama ahosi. Te ubhopi jana sahapamsukilika 2- sahayaka ahesum. Saradamanavo pituaccayena kulasantakam mahadhanam patilabhitva 3- ekadivasam rahogato cintesi "aham idha lokattabhavameva janami, na paralokattabhavam, jatasattananca maranam nama dhuvam, maya ekam pabbajjam pabbajitva mokkhadhammagavesanam katum vattati"ti. So sahayakam upasankamitva aha "samma sirivaddha aham pabbajitva mokkhadhammam gavesissami, tvam maya saddhim pabbajitum sakkhissasi"ti. Na sakkhissami samma, tvamyeva pabbajahiti. So cintesi "paralokam gacchanto sahaye va natimitte va gahetva gato 4- nama natthi, attana katam attanova hoti"ti. Tato ratanakotthagaram vivarapetva kapanaddhikavanibbakayacakanam mahadanam datva isipabbajjam pabbaji. Tassa eko dve tayoti evam anupabbajjam pabbajitva 5- catusattatisahassamatta jatila ahesum. So pancabhinna attha ca samapattiyo nibbattetva tesampi jatilanam kasinaparikammam acikkhi. Tepi sabbe panca abhinna attha samapattiyo nibbattesum. @Footnote: 1 cha.Ma. sirivaddhanakutumbiyo. evamuparipi 2 cha.Ma. sahapamsukilitava @3 cha.Ma.,i. patipajjitva 4 cha.Ma. gacchanta....gata 5 cha.Ma.,i. pabbajita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page135.

Tena samayena anomadassi nama buddho loke udapadi. Nagaram candavati nama ahosi, pita yasavanto nama khattiyo, mata yasodhara nama devi, bodhi ajjunarukkho, nisabhatthero ca anomatthero ca 1- dve aggasavaka, varunatthero nama upatthako, sundara ca sumana cati dve aggasavika, ayu vassasatasahassam ahosi, sariram atthapannasahatthubbedham, sarirappabha dvadasayojanam phari, bhikkhusatasahassaparivaro ahosi. Athekadivasam paccusakale mahakarunasamapattito vutthaya lokam volokento saradatapasam disva "ajja mayham saradatapasassa santikam gatapaccayena dhammadesana ca mahati bhavissati, so ca aggasavakatthanam patthessati, tassa sahayako sirivaddhakutumbiko dutiyasavakatthanam, desanapariyosane cassa parivara catusattatisahassajatila arahattam papunissanti, maya tattha gantum vattati"ti attano pattacivaramadaya annam kanci anamantetva siho viya ekacaro hutva saradatapasassa antevasikesu phalaphalatthaya gatesu "buddhabhavam me janatu"ti tassa passantasseva saradatapasassa akasato otaritva pathaviyam patitthasi. Saradatapaso buddhanubhavanceva sarirasampattim 2- cassa disva lakkhanamante sammasitva "imehi lakkhanehi samannagato nama agaramajjhe vasanto rajava hoti cakkavatti, pabbajanto loke vivattacchado sabbannu buddhoti, 3- ayam mahapuriso nissamsayena buddho"ti janitva paccuggamanam katva pancapatitthitena vanditva asanam pannapetva adasi. Nisidi bhagava pannatte asane. Saradatapasopi attano anucchavikam asanam gahetva ekamantam nisidi. Tasmim samaye catusattatisahassajatila panitapanitani ojavantani phalaphalani gahetva acariyassa santikam sampatta buddhananceva acariyassa ca sannisinnasanam 4- oloketva ahamsu "acariya mayam `imasmim loke tumhehi mahantataro natthi'ti @Footnote: 1 cha.Ma.,i. cati 2 Si. sariranipphattim 3 cha.Ma.,i. buddho hoti @4 cha.Ma.,i. nisinnasanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page136.

Vicarama, ayampana puriso tumhehi mahantataro pannayati"ti. 1- Tata kim vadetha, sasapena saddhim satthiyojanasatasahassubbdhem sinerum samam katum icchatha, sabbannubuddhena saddhim mayham upamam ma karittha puttakati. Atha te tapasa "sace ayam itarasatto abhavissa, na amhakam acariyo evarupam upamam ahareyya, yava maha vatayam puriso"ti sabbeva padesu patitva sirasa vandimsu. Atha ne acariyo aha "tata amhakam buddhanam anucchaviko deyyadhammo natthi, sattha bhikkhacaravelaya idhagato, mayam yathabalam deyyadhammam dassama, tumhe mayham yam yam panitam phalaphalam tam tam aharatha"ti aharapetva hatthe dhovitva sayam tathagatassa patte patitthapesi. Satthara phalaphale patiggahitamatte devata dibbojam pakkhipimsu. Tapaso udakampi sayameva parissavetva adasi. Tato bhattakiccam nitthapetva nisinne satthari sabbe antevasike pakkosapetva satthu santike saraniyam katham kathento nisidi. Sattha "dve aggasavaka bhikkhusamghena saddhim agacchantu"ti cintesi. Te satthu cittam natva satasahassakhinasavaparivara agantva sattharam vanditva ekamantam atthamsu. Tato saradatapaso antevasike amantesi "tata buddhanam nisinnasanampi nicam, samanasatasahassanampi asanam natthi, tumhehi ajja ularam buddhasakkaram katum vattati, pabbatapadato vannagandhasampannani pupphani aharatha"ti. Kathitakalo 2- papanco viya hoti, iddhimantanampana visayo acinteyyoti muhuttamatteneva te tapasa vannagandhasampannani pupphani aharitva buddhanam yojanappamanam pupphasanam pannapesum, ubhinnam aggasavakanam tigavutam, sesabhikkhunam addhayojanikadibhedam, samghanavakassa usabhamattam ahosi. Evam pannattesu asanesu saradatapaso tathagatassa purato anjalim paggahetva thito "bhante mayham digharattam hitasukhatthaya imam pupphasanam abhiruhatha"ti aha. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. manneti 2 cha.Ma. kathanakalo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page137.

Nanapupphanca gandhanca sampadetvana ekato pupphasanam pannapetva idam vacanamabravim. Idam te asanam vira pannattam tavanucchavim mama cittam pasadento nisida pupphamasane. Sattarattindivam buddho nisidi pupphamasane mama cittam pasadetva hasayitva sadevaketi. Evam nisinne satthari dve aggasavaka sesabhikkhu ca attano attano pattasanesu nisidimsu. Saradatapaso mahantam pupphacchattam gahetva tathagatassa matthake dharayanto atthasi. Sattha "jatilanam ayam sakkaro mahapphalo hotu"ti nirodhasamapattim samapajji. Satthu samapannabhavam natva dve aggasavakapi sesabhikkhupi samapattim samapajjimsu. Tathagate sattanam nirodhasamapattim samapajjitva nisinne antevasika bhikkhacarakale sampatte vanamulaphalaphalam paribhunjitva sesakale buddhanam anjalim paggayha titthanti. Saradatapaso pana bhikkhacarampi agantva pupphacchattagahitaniyameneva sattaham pitisukheneva vitinamesi. Sattha nirodhato vutthaya dakkhinapasse nisinnam aggasavakam nisabhattheram amantesi "nisabha sakkarakarakanam tapasanam pupphasananumodanam karohi"ti. Thero cakkavattiranno santika patiladdhamahalabho mahayodho viya tutthamanaso savakaparaminane thatva pupphasananumodanam arabhi. Tassa desanavasane dutiyasavakam amantesi "tvampi bhikkhu dhammam desehi"ti. Anomattheropi tepitakam buddhavacanam sammasitva dhammam kathesi. Dvinnam aggasavakanam desanaya ekassapi abhisamayo nahosi. Atha sattha aparimane buddhavisaye thatva dhammadesanam arabhi. Desanapariyosane thapetva saradatapasam sabbepi catusattatisahassajatila arahattam papunimsu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page138.

Sattha "etha bhikkhavo"ti hattham pasaresi. Tesam tavadeva kesamassum antaradhayi, attha parikkhara kaye patimukkava ahesum. Saradatapaso kasma arahattam na pattoti? vikkhittacittatta. Tassa kira buddhanam Dutiyasane nisiditva savakaparaminane thatva dhammam desayato aggasavakassa desanam sotum araddhakalato patthaya "aho vatahampi anagate uppajjanakassa buddhassa sasane imina savakena laddhadhuram labheyyan"ti cittam udapadi. So tena parivitakkena maggaphalapativedham katum nasakkhi. Tathagatampana vanditva sammukhe thatva aha "bhante tumhakam antarasane nisinno bhikkhu tumhakam sasane ko nama hoti"ti. Maya pavattitadhammacakkam anupavatteta savakaparaminanassa kotippatto solasapanhe 1- pativijjhitva thito mayham sasane aggasavako nisabhatthero nama esoti. "bhante yvayam maya sattaham pupphacchattam dharentena sakkaro kato, aham imassa phalena annam sakkattam va brahmattam va na patthemi, anagate pana ayam nisabhatthero viya ekassa buddhassa aggasavako bhaveyyan"ti patthanam akasi. Sattha "samijjhissati nu kho imassa tapasassa patthana"ti anagatamsananam pesetva olokento kappasatasahassadhikam asankhyeyyam atikkamitva samijjhanabhavam addasa. Disva ca saradatapasam aha "na te ayam patthana mogha bhavissati, anagate pana kappasatasahassadhikam asankhyeyyam atikkamitva gotamo nama buddho loke uppajjissati. Tassa mata mahamaya nama devi bhavissati, pita suddhodanamaharaja nama, putto rahulo nama, upatthako anando nama, dutiyasavako moggallano nama, tvampana tassa aggasavako dhammasenapati sariputto nama bhavissasi"ti. Evam tapasam byakaritva dhammakatham kathetva bhikkhusamghaparivaro akasam pakkhandi. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. solasa panna

--------------------------------------------------------------------------------------------- page139.

Saradatapasopi antevasikattheranam santikam gantva sahayakassa sirivaddha- kutumbikassa sasanam pesesi "bhante mama sahayakassa vadetha `sahayakena te saradatapasena anomadassissa buddhassa padamule anagate uppajjanakassa gotamassa buddhassa sasane aggasavakatthanam patthitam, tvanca dutiyasavakatthanam patthehi"ti. Evanca pana vatva therehi puretarameva ekamuhuttena 1- gantva sirivaddhassa nivesanadvare atthasi. Sirivaddho "cirassam vata me ayyo agato"ti asane nisidapetva attana nicatare asane 2- nisinno "antevasikaparisa pana te bhante na pannayati"ti pucchi. Ama samma amhakam assame anomadassi buddho agato, mayam tassa attano balena sakkaram akarimha. Sattha sabbesam dhammam desesi, desanapariyosane thapetva mam sesa arahattam patva pabbajimsuti. Tumhe kasma na pabbajitthati. Aham satthu aggasavakam nisabhattheram disva anagate uppajjanakassa gotamassa nama buddhassa sasane aggasavakatthanam patthesim, tvampi tassa sasane dutiyasavakatthanam patthehiti. Mayham buddhehi saddhim paricayo natthi bhanteti. Buddhehi saddhim kathanam mayham bharo hotu, tvam mahantam adhikaram sajjehiti. Sirivaddho tassa vacanam sutva attano nivesane thane rajadandena 3- atthakarisamattam thanam samatalam karetva valukam okirapetva lajapancamani pupphani vikiritva niluppalacchadanam mandapam karetva buddhasanam pannapetva sesabhikkhunampi asanani patiyadetva mahantam sakkarasammanam sajjetva buddhanam nimantanatthaya saradatapasassa sannam adasi. Tapaso tassa vacanam sutva buddhappamukham bhikkhusamgham gahetva tassa nivesanam agamasi. Sirivaddho paccuggamanam katva tathagatassa hatthato pattam gahetva mandapam pavesetva pannattasane 4- nisinnassa buddhappamukhassa bhikkhusamghassa @Footnote: 1 cha.Ma. ekapassena 2 cha.Ma.,i. nicasane 3 cha.Ma. nivesanadvare rajamanena @4 cha.Ma. pannattasanesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page140.

Dakkhinodakam datva panitabhojanena parivisitva bhattakiccapariyosane buddhappamukham bhikkhusamgham maharahehi vatthehi acchadetva "bhante nayam arambho appamatta- katthanatthaya, iminava niyamena sattaham anukampam karohi"ti aha. Sattha adhivasesi. So teneva niyamena sattaham mahadanam pavattetva bhagavantam vanditva anjalim paggahetva thito aha "bhante mama sahayo saradatapaso yassa satthuno aggasavako homiti patthesi, aham tasseva dutiyasavako bhavami"ti. Sattha anagatam oloketva tassa patthanaya samijjhanabhavam disva byakasi "tvam ito kappasatasahassadhikam asankhyeyyam atikkamitva gotamabuddhassa dutiyasavako bhavissasi"ti. Buddhanam byakaranam sutva sirivaddho hatthapahattho ahosi. Satthapi bhattanumodanam katva saparivaro viharameva gato. Sirivaddho tato patthaya yavajivam kalyanakammam katva dutiyacittavare 1- kamavacaradevaloke nibbatto. Saradatapaso cattaro brahmavihare bhavetva brahmaloke nibbatto. Tato patthaya imesam ubhinnampi antarakammam na kathitam. Amhakam pana buddhassa nibbattito puretarameva saradatapaso rajagahanagarassa avidure upatissagame saribrahmaniya kucchismim patisandhim ganhi. Tamdivasameva cassa sahayopi rajagahasseva avidure kolitagame moggallibrahmaniya 2- kucchismim patisandhim ganhi. Tani kira dvepi kulani yava sattama kulaparivatta abaddhapatibaddhasahayakaneva. Tesam dvinnampi ekadivasameva gabbhapariharam adamsu. Dasamasaccayena jatanampi tesam chasatthi dhatiyo upanayimsu. 3- Namagahanadivase saribrahmaniya puttassa upatissagame jetthakulassa puttatta upatissoti namam akamsu, itarassa kolitagame jetthakulassa puttatta kolitoti namam akamsu. Te ubhopi vuddhimanvaya sabbasippanam param agamamsu. @Footnote: 1 cha.Ma. dutiyattavare 2 Si. moggallanabrahmaniya 3 cha.Ma. upatthahimsu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page141.

Upatissamanavassa kilanatthaya nadim va uyyanam va pabbatam va gamanakale panca suvannasivikasatani parivarani honti, kolitamanavassa panca ajannarathasatani. Dvepi jana pancapancamanavakasataparivara honti. Rajagahe ca anusamvaccharam giraggasamajjam nama hoti, tesam dvinnampi ekatthaneyeva mance bandhanti. Dvepi jana ekatova nisiditva samajjam passanta hasitabbatthane hasanti, samvegatthane samvejanti, dayam datum yuttatthane dayam denti. Tesam iminava niyamena ekadivasam samajjam passantanam paripakagatatta nanassa purimadivase 1- viya hasitabbatthane haso va samvegatthane samvejanam va dayam datum yuttatthane dayam va nahosi. Dvepi pana jana evam cintayimsu "kim ettha oloketabbam atthi, sabbepime appatte vassasate apannattikabhavam gamissanti. Amhehi pana ekam mokkhadhammam gavesitum vattati"ti aramamanam gahetva nisidimsu. Tato kolito upatissam aha "samma upatissa na tvam annesu divasesu viya hatthapahattho, anattamanadhatuko ahosi, 2- kim te sallakkhitan"ti. Samma kolita `etesam olokane saro natthi, niratthametam, attano mokkhadhammam gavesitum vattati'ti imam cintayanto nisinnomhi, tvam pana kasma anattamano ahositi. 3- Sopi tatheva aha. Athassa attana saddhim ekajjhasayatam natva upatisso tam evamaha "amhakam ubhinnampi cintitam sucintitam, mokkhadhammam gavesantehi ekam pabbajjam 4- laddhum vattati, kassa santike pabbajama"ti. Tena kho pana samayena sanjayo 5- paribbajako rajagahe pativasati mahatiya paribbajakaparisaya saddhim. Te "tassa santike pabbajissama"ti pancahi manavakasatehi saddhim sanjayassa santike pabbajimsu. Tesam pabbajitakalato patthaya sanjayo atirekalabhaggayasaggappatto ahosi. Te katipaheneva sabbam sanjayassa samayam @Footnote: 1 cha.Ma. purimadivasesu 2 cha.Ma.....dhatukosi 3 cha.Ma. anattamanositi @4 cha.Ma. pana eka pabbajja 5 cha.Ma. sancayo. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page142.

Parimadditva 1- "acariya tumhakam jananasamayo ettakova, udahu uttarimpi atthi"ti pucchimsu. Sanjayo "ettakova, sabbam tumhehi natan"ti aha. Te tassa katham sutva cintayimsu "evam sati imassa santike brahmacariyassa vaso niratthako, mayam mokkhadhammam gavesitum nikkhanta, so imassa santike uppadetum na sakka. Maha kho pana jambudipo, gamanigamarajadhaniyo caranta mayam avassam mokkhadhammadesakam ekam acariyam labhissama"ti. Te tato patthaya yattha yattha pandita samanabrahmana atthiti sunanti, tattha tattha gantva panhassa sakaccham karonti. Tehi puttham panham anne kathetum samattha natthi, te pana tesam panham vissajjenti. Evam sakalajambudipam parigganhitva nivattitva sakatthanameva agantva "samma kolita yo pathamam amatam adhigacchati, so arocetu"ti katikam akamsu. Tena samayena amhakam sattha pathamabhisambodhim patva pavattitapavaradhammacakko anupubbena rajagaham sampatto hoti. Atha "ekasatthi arahanta loke uppanna honti"ti vuttakale "caratha bhikkhave carikam bahujanahitaya"ti ratanattayagunapakasanattham uyyojitanam bhikkhunam antare pancavaggiyabbhantare assajitthero patinivattitva rajagahameva agato. Punadivase patova pattacivaramadaya rajagaham pindaya pavisi. Tasmim samaye upatissaparibbajako patova bhattakiccam katva paribbajakaramam gacchanto theram disva cintesi "maya evarupo pabbajito nama na ditthapubboyeva. Ye vata loke arahanto va arahattamaggam va samapanna, ayam tesam bhikkhunam annataro, yannunaham imam bhikkhum upasankamitva panham puccheyyam `kamsi tvam avuso uddissa pabbajito, ko va te sattha, kassa va tvam dhammam rocesi"ti. Athassa etadahosi "akalo kho imam bhikkhum panham pucchitum, antaragharam pavittho pindaya carati, yannunaham imam bhikkhum pitthito pitthito anubandheyyam atthikehi upanatam @Footnote: 1 cha.Ma. parigganhitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page143.

Maggan"ti. So theram laddhapindapatam annataram okasam gacchantam disva nisiditukamatancassa natva attano paribbajakapithakam pannapetva adasi. Bhattakiccapariyosanepissa attano kundikaya udakam adasi. Evam acariyavattam katva katabhattakiccena therena saddhim madhurapatisantharam katva "vippasannani kho te avuso indriyani, parisuddho chavivanno pariyodato, kamsi tvam avuso uddissa pabbajito, ko va te sattha, kassa va tvam dhammam rocesi"ti pucchi. Thero "atthavuso mahasamano sakyaputto sakyakula pabbajito, taham bhagavantam uddissa pabbajito, so ca me bhagava sattha, tassa caham bhagavato dhammam rocemi"ti aha. Atha nam "kimvadi panayasmato sattha kimakkhayi"ti pucchi. Thero cintesi "ime paribbajaka nama sasanassa patipakkhabhuta, imassa sasane 1- gambhiratam dassessami"ti. Attano navakabhavam dassento aha "aham kho avuso navo acirapabbajito, adhunagato imam dhammavinayam, na tavaham sakkomi vittharena dhammam desetun"ti. Paribbajako "aham upatisso nama, tvam yathasattiya appam va bahum va vada, etam nayasatena nayasahassena pativijjhitum mayham bharo"ti cintetva aha:- "appam va bahum va bhasassu atthamyeva me bruhi attheneva me attho kim kahasi byanjanam bahun"ti. 2- Evam vutte thero "ye dhamma hetuppabhava"ti 3- gatham aha. Paribbajako pathamapadadvayameva sutva sahassanayasampanne sotapattimagge patitthahi, itaram padadvayam sotapannakale nitthapesi. 4- @Footnote: 1 cha.Ma. imassa sasanassa 2 vi.maha. 4/60/52 mahakhandhaka @3 vi.maha. 4/60/52, khu.apa. 32/286/36 sariputtattherapadana 4 cha.Ma. nitthasi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page144.

So sotapanno hutva uparivisese appavattante "bhavissati ettha karanan"ti sallakkhetva theram aha "bhante ma upari dhammadesanam vaddhayittha, ettakameva hotu, kaham amhakam sattha vasati"ti. Veluvane paribbajakati. Bhante tumhe purato yatha, mayham eko sahayako atthi. Amhehi ca annamannam katika kata "yo pathamam amatam adhigacchati, so arocetu"ti. Ahantam patinnam mocetva sahayakam gahetva tumhakam gatamaggeneva satthu santikam gamissamiti pancapatitthitena therassa padesu nipatitva tikkhattum padakkhinam katva theram uyyojetva paribbajakaramabhimukho agamasi. Kolitaparibbajako tam duratova agacchantam disva "ajja mayham sahayakassa mukhavanno na annesu divasesu viya, addha tena amatam adhigatam bhavissati"ti amatadhigamam pucchi. Sopissa "ama avuso amatam adhigatan"ti patijanitva tameva gatham abhasi. Gathapariyosane kolito sotapattiphale patitthahitva aha "kaham kira samma sattha vasati"ti. `veluvane Kira samma vasati'ti evam no acariyena assajittherena kathitanti. Tenahi samma ayama, sattharam passissamati. Sariputtatthero ca namesa sadapi acariyapujako, tasma sahayam kolitamanavam evamaha "samma amhehi adhigatam amatam amhakam acariyassa sanjayaparibbajakassapi kathessama. Bujjhamano pativijjhissati, appativijjhanto amhakam saddahitva satthu santikam gamissati, buddhanam desanam sutva maggaphalapativedham karissati"ti. Tato dvepi jana sanjayassa santikam gantva "acariya tvam kim karosi, buddho loke uppanno, svakkhato dhammo, supatipanno samgho, ayama dasabalam passissama"ti. So "kim vadetha tata"ti tepi varetva labhaggayasaggappattimeva tesam dipeti. Te "amhakam evarupo antevasikavaso niccameva hotu, tumhakam pana gamanam va agamanam va janatha"ti ahamsu. Sanjayo "ime ettakam jananta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page145.

Mama vacanam na karissanti"ti natva "gacchatha tumhe tata, aham mahallakakale antevasikavasam vasitum na sakkomi"ti aha. Te anekehipi karanehi tam bodhetum asakkonta attano ovade vattamanam janam adaya veluvanam agamamsu. Atha tesam pancasu antevasikasatesu addhateyyasata nivattimsu, addhateyyasata tehi saddhim agamamsu. Sattha catuparisamajjhe dhammam desento te duratova disva bhikkhu amantesi "ete dve bhikkhave sahaya agacchanti kolito ca upatisso ca, etameva savakayugam bhavissati aggam bhaddayugan"ti. Atha nesam parisaya cariyavasena dhammadesanam vaddhesi. Thapetva dve aggasavake sabbepi te addhateyyasata paribbajaka arahattam papunimsu. Sattha "etha bhikkhavo"ti hattham pasaresi. Sabbesam kesamassu antaradhayi, iddhimayapattacivaram kayapatibaddham ahosi. Dvinnam aggasavakanampi iddhimayapattacivaram agatam, uparimaggattayakiccam pana na nitthati. Kasma? savakaparaminanassa mahantataya. Athayasma mahamoggallano pabbajitadivasato sattame divase magadharatthe kallavalagamakam 1- upanissaya samanadhammam karonto thinamiddhe okkamante 2- satthara samvejito thinamiddham vinodetva tathagatena dinnam dhatukammatthanam sunantova uparimaggattayakiccam nitthapetva savakaparaminanassa matthakam patto. Sariputtattheropi pabbajitadivasato addhamasam 3- atikkamitva satthara saddhim tameva rajagaham upanissaya sukarakhatalene 4- viharanto attano bhagineyyassa dighanakhaparibbajakassa vedanapariggahasuttante 5- desiyamane suttanusarena nanam pesetva parassa vaddhitabhattam bhunjanto viya savakaparaminanassa matthakam patto. Bhagineyyo panassa desanapariyosane sotapattiphale patitthito. Iti dvinnampi mahasavakanam tathagate rajagahe viharanteyeva @Footnote: 1 Ma. kalanduvalagamantam, i. kallavalaputtagame, an.sattaka. 23/58/87 (sya) @2 cha.Ma. okkante 3 cha.Ma.,i. addhamasam 4 cha.Ma.,i. sukarakhatalene @5 Ma.Ma. 13/205/181-2 dighanakhasutta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page146.

Savakaparaminanakiccam matthakam pattam. Aparabhage pana sattha jetavane viharanto "mahapannanam yadidam sariputto, iddhimantanam yadidam mahamoggallano"ti dvepi mahasavake thanantare thapesiti. Mahakassapattheravatthu [191] Catutthe dhutavadananti ettha dhuto veditabbo, dhutavado veditabbo, dhutadhamma veditabba, dhutangani veditabbani. Tattha dhutoti dhutakileso va puggalo kilese dhunanto va 1- dhammo. Dhutavadoti ettha pana atthi dhuto na dhutavado, atthi na dhuto dhutavado, atthi neva dhuto na dhutavado, atthi dhuto ceva dhutavado ca. Tattha yo dhutangena attano kilese dhuni, parampana dhutangena na ovadati nanusasati bakkulatthero 2- viya, ayam dhuto na dhutavado. Yathaha "tayidam 3- ayasma bakkulo dhuto na dhutavado"ti. Yo pana dhutangena attano kilese na dhuni, kevalam anne dhutangena ovadati anusasati upanandatthero viya, ayampana na dhuto dhutavado. Yathaha "tayidam ayasma upanando sakyaputto na dhuto dhutavado"ti. 4- Yo pana dhutangena attano kilese na dhuni, anne dhutangena na ovadati nanusasati loludayitthero viya, 4- ayampana neva dhuto na dhutavado. Yathaha "tayidam ayasma mahaloludayi 5- neva dhuto na dhutavado"ti. Yo pana ubhayasampanno ayasma mahakassapatthero viya, ayam dhuto ceva dhutavado ca. Yathaha "tayidam ayasma mahakassapo dhuto ceva dhutavado ca"ti. Dhutadhamma veditabbati appicchata santutthita sallekhata pavivekata idamatthitati ime dhutange cetanaya parivara pancadhamma "appicchamyeva @Footnote: 1 cha.Ma.,i. kilesadhunano 2 cha.Ma. bakulatthero. evamuparipi 3 Ma. yadidam @4-4 cha.Ma. yo pana ubhayavipanno laludayi viya 5 cha.Ma. laludayi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page147.

Nissaya"tiadivacanato 1- dhutadhamma nama. Tattha appicchata ca santutthita ca alobho, sallekhata ca pavivekata ca dvisu dhammesu anupatanti alobhe ceva amohe ca, idamatthita nanameva. Tattha alobhena patikkhepavatthusu lobham, amohena tesveva adinavapaticchadakamoham dhunati. Alobhena ca anunnatam 2- patisevanamukhena pavattam kamasukhallikanuyogam, amohena dhutangesu atisallekhamukhena pavattam attakilamathanuyogam dhunati. Tasma ime dhamma dhutadhammati veditabba. Dhutangani veditabbaniti terasa dhutangani veditabbani pamsukulikangam .pe. Nesajjikanganti. Dhutavadanam yadidam mahakassapoti yattaka dhutangavadam vadanti, tesampi 3- antare ayam mahakassapatthero aggoti aggatthane thapesi. Mahakassapoti uruvelakassapo nadikassapo gayakassapo kumarakassapoti ime khuddanukhuddake there upadaya ayam maha, ayasma 4- mahakassapoti vutto. Imassapi panhakamme ayamanupubbikatha:- atite kira kappasatahassamatthake padumuttaro nama sattha loke udapadi, tasmim hamsavatinagaram upanissaya kheme migadaye viharante vedeho nama kutumbiko asitikotidhanavibhavo patova subhojanam bhunjitva uposathangani 5- adhitthaya gandhapupphadini gahetva viharam gantva sattharam pujetva vanditva ekamantam nisidi. Tasmim khane sattha mahanisabhattheram nama tatiyasavakam "etadaggam bhikkhave mama savakanam bhikkhunam dhutavadanam, yadidam nisabho"ti etadagge thapesi. Upasako tam sutva pasanno dhammakathavasane mahajane utthaya gate sattharam vanditva "bhante sveva mayham bhikkham adhivasetha"ti aha. Maha kho upasaka bhikkhusamghoti. Kittako bhagavati. Atthasatthibhikkhusatasahassanti. Bhante @Footnote: 1 vi.pa. 8/325/281 pancakavara, an.pancaka. 22/181/245 (appicchatam...) arannavagga @(sya) 2 cha.Ma. anunnatanam 3 cha.Ma.,i. tesam sabbesampi 4 cha.Ma.,i. tasma @5 Ma. uposatham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page148.

Ekam samanerampi vihare asesetva bhikkham adhivasethati. Sattha adhivasesi tunhibhavena. Upasako satthu adhivasanam viditva geham gantva mahadanam sajjetva punadivase satthu kalam arocapesi. Sattha pattacivaramadaya bhikkhusamghaparivuto upasakassa gharam gantva pannatte asane nisinno dakkhinodakavasane yaguadini sampaticchanto bhattavissaggam akasi. Upasakopi satthu santike nisidi. Tasmim antare mahanisabhatthero pindaya caranto tameva vithim patipajji. Upasako disva utthaya gantva theram vanditva "pattam bhante detha"ti aha. Thero pattam adasi. Bhante idheva pavisatha, satthapi gehe nisinnoti. Na vattati 1- upasakati. Upasako therassa pattam gahetva pindapatassa puretva niharitva adasi. Tato 2- theram anugantva nivattitva 3- satthu santike nisiditva evamaha "bhante mahanisabhatthero `sattha gehe nisinno'ti vuttopi 4- pavisitum na icchi, atthi nu kho etassa tumhakam gunehi atireko guno"ti. Buddhanam ca vannamaccharam nama natthi. Atha sattha evamaha "upasaka mayam bhikkham agamayamana gehe nisidama, na so bhikkhu evam gehe nisiditva bhikkham udikkhati. Mayam gamantasenasane vasama, so arannasmimyeva vasati. Mayam channe vasama, so abbhokasamhiyeva vasati. Iti tassa ayanca ayanca guno"ti mahasamuddam purayamano viya kathesi. Upasako pakatiyapi jalamanadipo telena asitto 5- viya sutthutaram pasanno hutva cintesi "kim mayham annaya sampattiya, anagate ekassa buddhassa santike dhutavadanam aggabhavatthaya patthanam karissami"ti. Sopi puna sattharam nimantetva teneva niyamena sattadivasani mahadanam datva sattame divase buddhappamukhassa bhikkhusamghassa 6- ticivarani datva satthu padamule nipajjitva evamaha "yam me bhante sattadivasani mahadanam dentassa mettam @Footnote: 1 cha.Ma.,i. vattissati 2 Ma. tam 3 cha.Ma.,i. nivatto 4 cha.Ma. vuttepi @5 Si.,i. jalamanadipe tele asitte viya 6 cha.Ma.,i. mahabhikkhusamghassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page149.

Kayakammam mettam vacikammam mettam manokammam paccupatthitam, iminaham na annam devasampattim va sakkamarabrahmasampattim va patthemi, idampana me kammam anagate ekassa buddhassa santike etassa mahanisabhattherena pattam thanantaram papunanatthaya terasadhutangadharanam aggabhavassa paccayo 1- hotu"ti. Sattha "mahantanca thanantaram 2- imina patthitam, samijjhissati nu kho, no"ti olokento samijjhanabhavam disva aha "taya mahaggatthanam 3- patthitam, anagate satasahassakappavasane gotamo nama buddho uppajjissati, tassa tvam tatiyasavako mahakassapatthero nama bhavissasi"ti. Tam sutva upasako "buddhanam dve katha nama natthi"ti punadivase pattabbam viya tam sampattim amannittha. So yavatayukam thatva nanappakaram danam datva silam rakkhitva nanappakaram kusalakammam 4- katva tattha kalam katva 5- sagge nibbatto. 6- Tato patthaya devesu ca manussesu ca sampattim anubhavanto ito ekunanavutikappe 7- vipassisammasambuddhe bandhumatinagaram nissaya kheme migadaye viharante devaloka cavitva annatarasmim parijinne brahmanakule nibbatti. Tasminca kale vipassi bhagava sattame sattame samvacchare dhammam katheti, mahantam kolahalam ahosi. Sakalajambudipe devata "sattha dhammam kathessati"ti tam arocenti. Brahmano tam sasanam assosi. Tassa brahmanassa nivasanasatako ekova hoti, tatha brahmaniya. Parupanampana dvinnampi ekameva. Sakalanagare ekasatakabrahmanoti pannayati. Brahmananam kenacideva kiccena sannipate sati brahmanim gehe thapetva sayam gacchati. Brahmaninam sannipate sati sayam gehe titthati, brahmani tam vattham parupitva gacchati. Tasmimpana divase brahmano brahmanim aha "bhoti kim rattim dhammassavanam sunissasi, diva"ti. "mayam matugama 8- nama rattim sotum na sakkoma, diva sossama"ti 9- brahmanam gehe thapetva tam vattham parupitva @Footnote: 1 cha.Ma. saccakaro, i. okaro 2 cha.Ma.,i. thanam 3 cha.Ma.,i. manapam te thanam @4 cha.Ma.,i. kalyanakammam 5 cha.Ma.,i. kato 6 cha.Ma.,i. nibbatti @7 cha.Ma. ekanavutikappe 8 cha.Ma.,i. matugamajatika 9 cha.Ma.,i. sossamiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page150.

Upasikahi saddhim diva gantva sattharam vanditva ekamantam nisinna dhammam sutva upasikahiyeva saddhim agamasi. Atha brahmano brahmanim gehe thapetva tam vattham parupitva viharam gato. Tasmim ca samaye sattha parisamajjhe alankatadhammasane nisinno cittavijanim adaya akasagangam otarento viya sinerumatthakam 1- katva sagaram nimmathento viya dhammakatham kathesi. Brahmanassa parisante nisinnassa dhammam sunantassa pathamayamasmimyeva sakalasariram purayamana pancavanna piti uppajji. So parutavattham samharitva 2- "dasabalassa dassami"ti cintesi. Athassa adinavasahassam dassayamanam maccheram uppajjati. 3- So "brahmaniya ca mayhanca ekameva vattham, annam kinci parupanam natthi, aparupitva ca nama bahi caritum na sakka"ti sabbatthapi adatukamo ahosi. Athassa nikkhante pathamayame majjhimayamepi tatheva piti uppajji. So tatheva cintetva tatheva adatukamo ahosi. Athassa majjhimayame nikkhante pacchimayamepi tatheva piti uppajji. So "yam va hotu tam va hotu 4- pacchapi janissami"ti vattham samharitva satthu padamule thapesi. Tato vamahattham abhujitva dakkhinahatthena tikkhattum appothetva "jitam me, jitam me"ti tayo vare nadi. Tasmim ca samaye bandhumaraja dhammasanassa pacchato antosaniyam nisinnova dhammam sunati. Ranno ca nama "jitam me, jitam me"ti saddo amanapo hoti. So purisam pesesi "gaccha etam pucchahi kim vadesi"ti. So tena gantva pucchito aha "avasesa hatthiyanadini aruyha asicammadini gahetva parasenam jinanti, na tam jitam acchariyam, ahampana pacchato agacchantassa kutagonassa 5- muggarena sisam bhinditva tam palapento viya maccheracittam madditva parutavattham dasabalassa adasim, tam me macchariyam jitan"ti aha. So puriso agantva tam pavuttim ranno arocesi. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. sinerum mattham 2 cha.Ma. samgharitva. evamuparipi 3 cha.Ma.,i. uppajji @4 Si.,i. so taranam va hotu maranam va 5 cha.Ma. dutthagonassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page151.

Raja aha "amhe bhane dasabalassa anurupam na janimha, brahmano janati"ti 1- vatthayugam pesesi. Tam disva brahmano cintesi "ayam mayham tunhinisinnassa pathamam kinci adatva satthu gune kathentassa adasi, satthu gune paticca uppannena mayham ko attho"ti tampi vatthayugam dasabalasseva adasi. Rajapi "kim brahmanena katan"ti pucchitva "tampi tena vatthayugam tathagatasseva dinnan"ti sutva annanipi dve yugani pesesi, so tanipi adasi. Raja annanipi cattariti evam yava dvattimsa yugani pesesi. Atha brahmano "idam vaddhetva gahanam viya hoti"ti attano atthaya ekam, brahmaniya ekanti dve vatthayugani gahetva timsa yugani tathagatasseva adasi. Tato patthaya cassa satthu vissasiko jato. Atha nam raja ekadivasam sitasamaye satthu santike dhammam sutva sahassagghanikam 2- attano parupanam rattakambalam datva aha "ito patthaya imam parupitva dhammam sunahi"ti. So "kim me imina kambalena imasmim putikaye upanitena"ti cintetva antogandhakutiyam tathagatassa mancassa upari vitanam katva agamasi. Athekadivasam raja patova viharam gantva antogandhakutiyam satthu santike nisidi. Tasmim ca samaye chabbanna buddharamsiyo kambale patihannanti, kambalo ativirocati. Raja olokento sanjanitva aha "bhante amhakam esa kambalo, amhehi ekasatakassa brahmanassa dinno"ti. Tumhehi maharaja brahmano pujito, brahmanena aham pujitoti. 3- Raja "brahmano yuttam annasi, na mayan"ti pasiditva yam manussanam upakarabhutam, tam sabbam atthatthakam katva sabbatthakam nama danam datva purohitatthane thapesi. Sopi "atthatthakam nama catusatthi hoti"ti catusatthi salakabhattani 4- upanibandhitva 5- yavajivam danam datva silam rakkhitva tato cuto sagge nibbatti. @Footnote: 1 cha.Ma. janiti 2 cha.Ma.,i. sunantam disva sahassagghanakam 3 cha.Ma.,i. mayam pujitati @4 cha.Ma. salakabhattani 5 cha.Ma.,i. upanibandhapetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page152.

Puna tato cuto imasmim kappe konagamanassa 1- ca bhagavato kassapadasabalassa cati dvinnam buddhanam antare baranasiyam kutumbikaghare nibbatto. So vuddhimanvaya gharavasam vasanto ekadivasam aranne janghaviharam vicarati. 2- Tasmim ca samaye paccekabuddho naditire civarakammam karonto anuvate appahonte samharitva thapetum araddho. So disva "kasma bhante samharitva thapetha"ti aha. Anuvato nappahotiti. "imina bhante karotha"ti. So satakam datva "nibbattanibbattatthane me kaci 3- parihani ma hotu"ti patthanam thapesi. 4- Atha gharepissa bhaginiya saddhim bhariyaya kalaham karontiya paccekabuddho pindaya pavisi. Athassa bhagini paccekabuddhassa pindapatam datva tassa bhariyam sandhaya evamaha "evarupam balam yojanasatena parivajjeyyan"ti patthanam thapesi. Sa gehangane 5- thita sutva "imaya dinnam bhattam esa ma bhunjatu"ti pattam gahetva pindapatam chaddetva kalalassa puretva adasi. Itara disva "bale mam tava akkosa va paribhasa 6- va, evarupassa pana dve asankhyeyyani puritaparamissa pattato bhattam chaddetva kalalam datum na yuttan"ti aha. Athassa bhariyaya patisankhanam uppajji. Sa "titthatha bhante"ti kalalam chaddetva pattam dhovitva gandhacunnena ubbattetva catumadhurassa puretva adasi 7- upari asittena padumagabbhavannena sappina vijjotamanam paccekabuddhassa hatthe thapetva adasi "yatha ayam pindapato obhasajato, evam obhasajatam me sariram hotu"ti patthanam thapesi. Paccekabuddho anumoditva akasam pakkhanto. 8- Tepi dve jayapatika yavatayukam thatva 9- sagge nibbattitva puna tato cavitva upasako kassapadasabalassa sammasambuddhassa kale baranasiyam asitikotivibhavassa setthino putto hutva nibbatti, itarapi tadisasseva setthino dhita hutva nibbatti. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. konagamanassa 2 cha.Ma.,i. carati 3 cha.Ma.,i. kenaci @4 cha.Ma. patthapesi. evamuparipi 5 cha.Ma. gehadvare 6 cha.Ma.,i. pahara 7 cha.Ma.,i. ayam @patho na dissati 8 cha.Ma.,i. pakkhandi 9 cha.Ma.,i. kusalam katva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page153.

Tassa vuddhippattassa tameva setthidhitaram anayimsu. Tassa pubbe anitthavipakassa tassa kammassa anubhavena patikulam pavitthamattaya ummarabbhantare sakalasariram ugghatitavaccakuti viya duggandham jatam. Setthikumaro "kassayam gandho"ti pucchitva "setthikannaya"ti sutva "niharatha niharatha"ti agataniyameneva 1- kulagharam pesesi. Sa eteneva niharena sattasu thanesu patinivattita. Tena ca samayena kassapadasabalo parinibbayi. Tassa ghanakottimahi satasahassagghanikahi rattasuvannaitthakahi yojanubbedham cetiyam arabhimsu. Tasmim cetiye kariyamane sa setthidhita cintesi "aham sattasu thanesu patinivattita, kim me jivitena"ti attano sarirabharanabhandikam 2- bhanjapetva suvannaitthakam karesi ratanayatam viditthivitthinam 3- caturangulubbedham. Tato haritalamanosilapindam gahetva attha uppalahatthake adaya cetiyakaranatthanam gata. Tasmim ca khane eka itthaka sandhim 4- parikkhipitva agacchamana ghatanitthakaya una hoti. Setthidhita vaddhakim aha "imam itthakam ettha thapetha"ti. Amma bhaddake kale agatasi, sayameva thapehiti. Sa aruyha telena haritalamanosilam yojetva tena bandhena itthakam patitthapetva upari atthahi uppalahatthakehi pujam katva vanditva "nibbattatthane mama 5- kayato candanagandho vayatu, mukhato uppalagandho"ti patthanam katva cetiyam vanditva padakkhinam katva agamasi. Atha tasmimyeva khane yassa setthiputtassa pathamam geham nita, tassa tam arabbha sati udapadi. Nagarepi nakkhattam sanghuttham hoti. So upatthake aha "tada idha anita setthidhita atthi, kaham sa"ti. Kulagehe samiti. Anetha nam, nakkhattam kilissamati. Te gantva tam vanditva thita "kim tata agatattha"ti taya @Footnote: 1 Si. agatayaneneva, cha.Ma. abhataniyameneva 2 Si.,i. abharanabhandam @3 Si.,i. vidatthivitthannam, cha.Ma. vidatthivitthinnam 4 cha.Ma.,i. itthakapanti @5 cha.Ma.,i. nibbattanibbattatthane me

--------------------------------------------------------------------------------------------- page154.

Puttha tam pavuttim acikkhimsu. Tata maya abharanena 1- cetiyam pujitam, abharanam me natthiti. Te gantva setthiputtassa arocesum. Anetha nam, pilandhanam 2- labhissatiti. 3- Te anayimsu. Tassa saha gharappavesanena sakalageham candanagandhanceva niluppalagandhanca vayi. Setthiputto tam pucchi "pathamam tava 4- sarirato duggandho vayi, idani pana te sarirato candanagandho, mukhato uppalagandho vayati, kim etan"ti. Sa adito patthaya attana katakammam arocesi. Setthiputto "niyyanikam vata buddhanam sasanan"ti pasiditva yojanikam suvannacetiyam kambalakancukena parikkhipitva tattha tattha rathacakkappamanehi suvannapadumehi alankari. Tesam dvadasahattha olambaka honti. So tattha yavatayukam thatva sagge nibbattitva tato cuto baranasito yojanamatte thane annatarasmim amaccakule nibbatti. Setthikannapi devalokato cavitva rajakule jetthadhita hutva nibbatti. Tesu vayappattesu kumarassa vasanagame nakkhattam sanghuttham. So mataram aha "satakam me amma dehi, nakkhattam kilissami"ti. Sa dhotavattham niharitva adasi. Amma thulam idanti patikkhipi. 5- Annam niharitva adasi, tampi patikkhipi. Annam niharitva adasi, tampi patikkhipi. Atha nam mata aha "tata idise 6- gehe mayam jata, natthi no ito sukhumatarassa patilabhaya punnan"ti. Tenahi labhanatthanam gacchami ammati. Putta aham ajjeva tuyham baranasinagare rajjapatilabham icchamiti. So mataram vanditva aha "gacchami amma"ti. Gaccha tatati. Evam kirassa cittam ahosi "kaham gamissati, idha va ettha va gehe nisidissati"ti. So pana punnaniyamena nikkhamitva baranasim gantva uyyane mangalasilapatte sisam 7- parupitva nipajji. Tassa ca baranasiranno kalakatassa sattamo divaso hoti. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. abharanabhandena 2 cha.Ma. pilandhanam 3 cha.Ma.,i. labhissamati 4 cha.Ma. tava @5 cha.Ma.,i. thulam idam, annam dehiti 6 cha.Ma.,i. yadise 7 cha.Ma.,i. sasisam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page155.

Amacca ranno sarirakiccam katva rajangane nisiditva mantayimsu "ranno eka dhitava atthi, putto natthi, arajikam rajjam na vattati, 1- ko raja hoti"ti mantetva "tvam hohi"ti ahamsu. Purohito aha "bahum oloketum na vattati, handa mayam devatanam aradhetva 2- phussaratham vissajjessama"ti. Te kumudavanne cattaro sindhave yojetva pancavidham rajakakudhabhandam setacchattanca rathasmimyeva thapetva tam 3- vissajjetva pacchato turiyani pagganhapesum. Ratho pacinadvarena nikkhamitva uyyanabhimukho ahosi. "paricayena uyyanabhimukho gacchati, nivattema"ti keci ahamsu. Purohito "ma nivattayittha"ti aha. Ratho kumarapadakkhinam katva aruhanasajjo hutva atthasi. Purohito parupanakannam apanetva padatalani olokento "titthatu ayam dipo, dvisahassadipaparivaresu catusu dipesu eso rajjam 4- karetum yutto"ti vatva "punapi turiyani pagganhatha, punapi turiyani pagganhatha"ti tikkhattum turiyani pagganhapesi. Atha kumaro mukham vivaritva olokento "kena kammena agatattha tata"ti aha. Deva tumhakam rajjam papunatiti. Raja tuyham kahanti. Divangato 5- samiti. Kati divasa atikkantati. Ajja sattamo divasoti. Putto va dhita va natthiti. Dhita atthi deva, putto natthiti. Karissami rajjanti. Te tavadeva abhisekamandapam katva 6- rajadhitaram sabbalankarehi alankaritva uyyanam anetva kumarassa abhisekam akamsu. Athassa katabhisekassa satasahassagghanikam 7- vattham upaharimsu. So "kimidam tata"ti aha. Nivasanavattham devati. Nanu tata thulam, annam sukhumataram natthiti. Manussanam paribhogavatthesu ito sukhumataram natthi devati. Tumhakam raja evarupam nivasesiti. @Footnote: 1 Si.,i. hotuti 2 cha.Ma.,i. handa mayam devatanam aradhetvati ime patha na @dissanti 3 cha.Ma.,i. ratham 4 Si.,i. ekarajjam 5 cha.Ma.,i. devattam gato @6 cha.Ma. karetva 7 cha.Ma. sahassagghanakam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page156.

Ama devati. Na manne punnava vata tumhakam rajati, 1- suvannabhingaram 2- aharatha, labhissami 3- vatthanti. Te suvannabhingaram aharimsu. So utthaya hatthe dhovitva mukham vikkhaletva hatthena udakam adaya puratthimadisayam abbhukkiri, tavadeva ghanapathavim bhinditva attha kapparukkha utthahimsu. Puna udakam gahetva dakkhinam pacchimam uttaranti evam tayopi disayo 4- abbhukkiri, catusu disasu atthatthakam 5- katva dvattimsa kapparukkha utthahimsu. So ekam dibbadussam nivasetva ekam parupitva "nandaranno vijite suttakantika itthiyo ma suttam kantimsuti evam bherim carapetha"ti vatva chattam ussapetva alankatapatiyatto hatthikkhandhavaragato nagaram pavisitva pasadam aruyha mahasampattim anubhavi. Evam kale gacchante ekadivasam devi ranno sampattim 6- disva "aho vata tapassi"ti 7- karunnakaram dassesi. "kimidam devi"ti ca puttha "atimahati te deva sampatti, atite buddhanam saddahitva kalyanam karittha, idani anagatassa paccayam kusalam na karotha"ti aha. Kassa dassami, silavanto natthiti. "asunno deva jambudipo arahantehi, tumhe danameva sajjetha, aham arahante yacami"ti 8- aha. Raja punadivase pacinadvare danam sajjapesi. Devi patova uposathangani adhitthaya uparipasade puratthabhimukha urena nipajjitva "sace etissa disayam arahanto atthi, sve agantva amhakam bhikkham ganhantu"ti aha. Tassam disayam arahanto nahesum, tam sakkaram kapanayacakanam adamsu. Punadivase dakkhinadvare danam sajjetva tatheva akasi, punadivase pacchimadvare. Uttaradvare pana sajjitadivase deviya tatheva nimantite himavante vasantanam padumavatiya puttanam pancasatanam paccekabuddhanam jetthako mahapadumapaccekabuddho bhatike amantesi "marisa nandaraja tumhe nimanteti, adhivasetha tassa"ti. @Footnote: 1 cha.Ma. raja 2 Si.,i. suvannabhinkaram 3 cha.Ma.,i. labhissama @4 cha.Ma.,i. catassopi disa 5 cha.Ma. sabbadisasu atthattha 6 cha.Ma.,i. mahasampattim @7 cha.Ma.,i. aho tapassiti 8 cha.Ma.,i. lacchami

--------------------------------------------------------------------------------------------- page157.

Te adhivasetva punadivase anotattadahe mukham dhovitva akasena agantva uttaradvare otarimsu. Manussa agantva "pancasata deva paccekabuddha agata"ti ranno arocesum. Raja deviya saddhim gantva vanditva pattam gahetva paccekabuddhe pasadam aropetva tatra tesam danam datva bhattakiccavasane raja samghattherassa, devi samghanavakassa padamule nipajjitva "ayya paccayehi na kilamissatha, 1- mayam punnena na hayissama, amhakam yavajivam idha nivasaya patinnam detha"ti patinnam karetva uyyane panca pannasalasatani panca cankamanasataniti 2- sabbakarena tesam 3- nivasanatthanam sampadetva tattheva 4- vasapesum. Evam kale gacchante ranno paccanto kuppi. 5- So "aham paccantam vupasametum gacchami, tvam paccekabuddhesu ma pamajji"ti devim ovaditva nagara nikkhamitva 6- gato. Tasmim anagateyeva paccekabuddhanam ayusankhara khina. Mahapadumapaccekabuddho tiyamarattim jhanakilam kilitva arunuggamane alambanaphalakam alambitva thitakova anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayi, etenupayena sesapi sabbeva parinibbuta. Punadivase devi paccekabuddhanam nisidanatthanam haritupalittam karapetva pupphani vikiritva dhumam datva tesam agamanam olokenti nisinna agamanam apassanti purisam pesesi "gaccha tata janahi, kim ayyanam kinci aphasukan"ti. So gantva mahapadumassa pannasaladvaram vivaritva tattha apassanto cankamanam gantva alambanaphalakam nissaya thitam disva vanditva "kalo bhante"ti aha. Parinibbutassa sariram kim kathessati, so "niddayati manne"ti gantva pitthipade hatthena paramasi padanam sitalataya ceva thaddhataya ca parinibbutabhavam natva dutiyassa santikam agamasi, evam tatiyassati sabbesam parinibbutabhavam natva rajakulam gato "kaham tata paccekabuddha"ti puttho "parinibbuta devi"ti aha. Devi kandanti rodanti @Footnote: 1 cha.Ma.,i. kilamissanti 2 cha.Ma.,i. cankamasataniti 3 cha.Ma.,i. tesanti patho na @dissati 4 cha.Ma.,i. tattha 5 cha.Ma. kupito 6 cha.Ma.,i. nagara nikkhamitvati ime @patha na dissanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page158.

Nikkhamitva nagarehi saddhim tattha gantva sadhukilitam 1- karetva paccekabuddhanam sarirakiccam katva dhatuyo gahetva cetiyam patitthapesi. Raja paccantam vupasametva agato paccuggamanam agacchantim devim pucchi "kim bhadde paccekabuddhesu nappamajjasi, niroga ayya"ti. Parinibbuta devati. Raja cintesi "evarupanam panditanam maranam uppajji, 2- amhakam kuto mokkho"ti. So nagaram agantva 3- uyyanameva pavisitva jetthaputtam pakkosapetva tassa rajjam patiyadetva ovaditva sayam parasamanakapabbajjam 4- pabbaji. Devipi "imasmim pabbajite aham kim karissami"ti tattheva uyyane pabbaji. 5- Te dvepi jhanam bhavetva tato cuta brahmaloke nibbattimsu. Tesu tattheva vasantesu amhakam sattha loke uppajjitva pavattitapavara- dhammacakko anupubbena rajagaham pavisi. Satthari tattha vasante ayam pipphalimanavo 6- magadharatthe mahatitthabrahmanagame kapilabrahmanassa aggamahesiya kucchismim nibbatto, ayam bhaddakapilani maddaratthe sagalanagare kosiyagottabrahmanassa aggamahesiya kucchismim nibbatta. Tesam anukkamena vaddhamananam pipphalimanavassa visatime vasse bhaddaya solasame vasse sampatte matapitaro puttam oloketva "tata tvam vayappatto, kulavamso nama patitthapetabbo"ti ativiya nippilayimsu. Manavo aha "mayham sotapathe evarupam katham ma kathetha, aham yava tumhe jivatha, 7- tava patijaggissami, tumhakam accayena 8- nikkhamitva pabbajissami"ti. Te katipaham atikkamitva puna kathayimsu, sopi tatheva patikkhipati. Punapi kathayimsu, punapi patikkhipati. Tato patthaya mata nirantaram kathetiyeva. Manavo "mama mataram sannapessami"ti rattasuvannanikkhasahassam datva suvannakarehi ekam itthirupam karapetva tassa samajjanaghattanadikammapariyosane 9- @Footnote: 1 Si. sadhukilikam 2 cha.Ma. uppajjati 3 Si. agantva 4 Si.,cha.Ma. samanakapabbajjam @5 cha.Ma. pabbajita 6 cha.Ma. pippalimanavo 7 cha.Ma. dharatha 8 Si.,i. pacchato @9 Si.,cha.Ma. majjanaghattanadikammapariyosane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page159.

Tam rattavatthani 1- nivasapetva vannasampannehi pupphehi ceva nanaalankarehi ca alankarapetva mataram pakkosapetva aha "amma evarupam arammanam labhanto gehe vasissami 2- alabhanto na vasissami"ti. Pandita brahmani cintesi "mayham putto punnava dinnadano katabhiniharo punnam karonto na ekakova akasi, addha etena sahakatapunna suvannarupakapatibhaga bhavissati"ti attha brahmane pakkosapetva sabbakamehi santappetva suvannarupakam rathe 3- aropetva "gacchatha tata, yattha amhakam jatigottabhogehi samanakule evarupam darikam passatha, idameva suvannarupakam pannakaram 4- katva detha"ti uyyojesi. Te "amhakam nama etam kamman"ti nikkhamitva "kattha gamissama"ti cintetva "maddarattham nama itthakaro, maddarattham gamissama"ti maddaratthe sagalanagaram agamamsu. Tattha suvannarupakam nhanatitthe thapetva ekamantam 5- nisidimsu. Atha bhaddaya dhati bhaddam nahapetva alankaritva sirigabbhe nisidapetva nahayitum gacchanti tam rupakam disva "ayyadhita me idhagata"ti sannaya santajjetva "dubbinite kim tvam idhagata"ti talasattikam uggiritva "gaccha sighan"ti gandapasse pahari. Hattho pasane patihato viya vikampittha. 6- Sa patikkamitva "evam thaddhabhavam natva pakkamitva suvannarupakam disva 7- `ayyadhita me'ti sannam uppadesim, ayyadhitaya hi me nivasanapatiggahikayapi 8- ayutta"ti aha. Atha nam te manussa parivaretva "evarupa te samidhita"ti pucchimsu. Kim esa, imaya satagunena sahassagunena mayham ayya 9- abhirupatara, dvadasahatthe gabbhe nisinnaya padipakiccam natthi, sarirobhaseneva tamam vidhamatiti. "tenahi agacchama"ti pujam gahetva suvannarupakam rathe aropetva koliyagottassa gharadvare thatva agamanam nivedayimsu. @Footnote: 1 cha.Ma. rattavattham 2 Si. thassami 3 cha.Ma.,i. ratham 4 Si. saccakaram @5 cha.Ma. ekamante 6 cha.Ma. kampittha 7 cha.Ma. evam thaddham nama mahagivam disva @8 Ma. nivasanapatiggahikapi 9 cha.Ma. ayyadhita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page160.

Brahmano patisantharam katva "kuto agatattha"ti pucchi. Magadharatthe mahatitthagame kapilabrahmanassa gharatoti. Kimkarana agatati. Imina nama karanenati. "kalyanam tata, samanajatigottavibhavo amhakam brahmano, dassama 1- darikan"ti pannakaram ganhi. Te kapilabrahmanassa sasanam pahinimsu "laddha darika, kattabbam karotha"ti. Tam sasanam sutva pipphalimanavassa arocayimsu "laddha kira darika"ti. Manavo "aham na labhissantiti cintesim, ime laddhati vadanti, anatthiko hutva pannam pesessami"ti rahogato pannam likhi "bhadda attano jatigottabhoganurupam gharavasam labhatu, aham nikkhamitva pabbajissami, ma paccha vippatisarini ahosi"ti. Bhaddapi "asukassa kira mam datukamo"ti sutva rahogata pannam likhi "ayyaputto attano jatigottabhoganurupam gharavasam labhatu, aham nikkhamitva pabbajissami, ma paccha vippatisari ahosi"ti. Dve pannani antaramagge samagacchimsu. Idam kassa pannanti. Pipphalimanavena bhaddaya pahitanti. Idam kassati. Bhaddaya pipphalimanavassa pahitanti ca vutte dvepi vacetva "passatha darakanam kamman"ti phaletva aranne chaddetva samanapannam likhitva ito ca etto ca etesam 2- pesesum. Iti tesam anicchamananamyeva samagamo ahosi. Tamdivasamyeva manavopi ekam pupphadamam gahetva thapesi. 3- Bhaddapi kapilani sayanamajjhe thapetva 4- bhuttasayamasa ubhopi "sayanam abhiruhissama"ti samagantva manavo dakkhinapassena sayanam abhiruhi. Bhadda vamapassena abhiruhitva aha "yassa passe pupphani milayanti, tassa ragacittam uppannanti janissama, imam pupphadamam na alliyitabban"ti. Te pana annamannam sarirasamphassabhayena tiyamarattim niddam anokkantava vitinamenti, diva pana hasanamattam 5- nahosi. Te lokamisena asamsattha yava matapitaro dharanti, tava kutumbam avicaretva tesu kalakatesu vicarayimsu. @Footnote: 1 cha.Ma. dassami 2 cha.Ma. etesanti patho na dissati 3 Ma. ganthitva pesesi @4 Si.,i. tani vamena majjhe thapetva, cha.Ma. tani sayanamajjhe thapesi @5 cha.Ma. hasamattampi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page161.

Pipphalimanavassa 1- sampatti sattasitikotidhanam, ekadivasam sariram ubbattetva chaddetabbam suvannacunnameva magadhanaliya dvadasanalimattam laddhum vattati. Yantabaddhani satthimattani talakani 2- kammanto dvadasayojaniko, anuradhapurappamano dasagamo, 3- cuddasa hatthanika, cuddasa assanika, cuddasa rathanika. So ekadivasam alankataassam 4- aruyha mahajanaparivuto kammantam gantva khettakotiyam thito nangalehi bhinnatthanato kakadayo sakune ganduppadadike panake uddharitva khadante disva "tata ime kim khadanti"ti pucchi. Ganduppade ayyati. Etehi katam papam kassa hotiti. Tumhakam ayyati. So cintesi "sace etehi katam papam mayham hoti, kim me karissati sattasitikotidhanam, kim dvadasayojaniko kammanto, kim satthiyantabaddhani talakani, kim dasagama, 5- sabbametam bhaddaya kapilaniya niyyadetva nikkhamma pabbajissami"ti. Bhaddapi kapilani tasmim khane antaravatthusmim tayo tilakumbhe pattharapetva dhatihi parivuta nisinna kake tilapanake khadamane disva "amma kim ime khadanti"ti pucchi. Panake ayyeti. Akusalam kassa hotiti. Tumhakam ayyeti. Sa cintesi "mayham catuhatthavattham nalikodanamattanca laddhum vattati, yadi panetam ettakena janena katam akusalam mayham hoti, addha bhavasahassenapi vattato sisam ukkhipitum na sakka, ayyaputte agatamatteyeva sabbam tassa niyyadetva nikkhamma pabbajissami"ti. Manavo agantva nhatva pasadam aruyha maharahe pallanke nisidi, atha cakkavattino anucchavikam bhojanam sajjayimsu. Dvepi bhunjitva parijane nikkhante rahogate phasukatthane nisidimsu. Tato manavo bhaddam aha "bhadde imam gharam @Footnote: 1 cha.Ma. mahati manavassa 2 cha.Ma. satthimahatalakani 3 Si.,cha.Ma. anuradhapurappamana @cuddasa gama 4 Si.,i. alankataratham, alankataassam 5 cha.Ma. kim cuddasa gama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page162.

Agacchanti kittakam dhanam ahari"ti. Pancapannasa sakatasahassani ayyati. Etam sabbam, ya ca imasmim ghare sattasitikotiyo yantabaddha satthitalakadibheda ca sampatti atthi, sabbam tuyhamyeva niyyademiti. Tumhe pana kuhim gacchatha ayyati. Aham pabbajissamiti. Ahampi tumhakamyeva agamanam olokayamana nisinna, ahampi pabbajissamiti. Tesam adittapannakuti viya tayo bhava upatthahimsu. Te antarapanato kasayani 1- vatthani mattikapatte ca aharapetva annamannam kese oharapetva "ye loke arahanto, te uddissa amhakam pabbajja"ti vatva thavikaya patte osaretva 2- amse laggetva pasadato otarimsu. Gehe dasesu va kammakaresu va na koci sanjani. Atha ne brahmanagamato nikkhamma dasagamadvarena gacchante akappakuttavasena dasagamavasino sanjanimsu. Te rodanta padesu nipatitva "kim amhe anathe karotha ayya"ti ahamsu. "mayam bhane adittapannasala viya tayo bhavati pabbajimha, sace tumhesu ekekam bhujissam karoma, vassasatampi nappahoti. Tumhe ca 3- tumhakam sisam dhovitva bhujissa hutva jivatha"ti vatva tesam rodantanamyeva pakkamimsu. Thero purato gacchanto nivattitva olokento cintesi "ayam bhadda kapilani sakalajambudipagghanika itthi mayham pacchato agacchati. Thanam kho panetam vijjati, yam kocideva evam cinteyya `ime pabbajitvapi vina bhavitum na sakkonti, ananucchavikam karonti'ti. Koci nama 4- amhesu manam padusetva apayapurako bhaveyya. 5- Imam pahaya maya gantum vattati"ti cittam uppadesi. So purato gacchanto dvedhapatham disva tassa matthake atthasi. Bhaddapi agantva vanditva atthasi. Atha nam aha "bhadde tadisim itthim mama pacchato agacchantim disva `ime pabbajitvapi vina bhavitum na sakkonti'ti cintetva @Footnote: 1 cha.Ma. kasavarasapitani 2 Ma. osapetva 3 cha.Ma. va 4 cha.Ma.,i. koci va pana @5 Si. apayupago bhaveyya, Ma. apayamuccako na bhaveyya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page163.

Amhesu padutthacitto mahajano apayapurako bhaveyya. Imasmim dvedhapathe thatva 1- ekam ganha, aham ekena gamissami"ti. "ama ayya pabbajitanam matugamo nama malam, `pabbajitvapi ime vina na bhavanti'ti amhakam dosam dassanti, 2- tumhe ekam maggam ganhatha, aham ekam ganhitva vina bhavissama"ti tikkhattum padakkhinam katva catusu thanesu pancapatitthitena vanditva dasanakhasamodhanasamujjalam anjalim paggayha "satasahassakappappamane addhane kate 3- mittasanthavo ajja bhijjati"ti vatva "tumhe dakkhinajatika nama, tumhakam dakkhinamaggo vattati. Mayam matugama nama vamajatika, amhakam vamamaggo vattati"ti vanditva maggam patipanna. Tesam dvedhagatakale ayam mahapathavi "aham cakkavalagirisinerupabbate dharetum sakkomi 4- tumhakam gune dharetum na sakkomi"ti vadanti viya viravamana akampi, akase asanisaddo viya. Vattati, 5- cakkavalapabbato onami. 6- Sammasambuddhopi veluvane mahavihare gandhakutiyam nisinno pathavikampanasaddam sutva "kassa nu kho pathavi kampati"ti avajjento "pipphalimanavo ca bhadda ca kapilani mam uddissa appameyyam sampattim pahaya pabbajitva 7- tesam viyogatthane ubhinnampi gunabalena ayam pathavikampo jato, mayapi etesam sangaham katum vattati"ti natva gandhakutito nikkhamma sayameva pattacivaramadaya asitimahatheresu kanci anamantetva tigavutam maggam paccuggamanam katva rajagahassa ca nalandaya ca antare bahuputtakanigrodhamule pallankam abhujitva nisidi. Nisidanto pana annatarapamsukuliko viya anisiditva buddhavesam gahetva asitihattha ghanaramsiyo 8- vissajjento nisidi. Iti tasmim khane pannacchattasakatacakkakutagaradippamana buddharamsiyo 9- ito cito ca vipphandantiyo vidhavantiyo candasahassasuriyasahassauggamanakalo 10- viya kurumana tam vanantaram 11- ekobhasam akamsu. Dvattimsamahapurisalakkhanasiriya samujjalam taraganavikasitam @Footnote: 1 cha.Ma.,i. tvam 2 Ma. passanti 3 cha.Ma.,i. kato 4 cha.Ma.,i. sakkontipi @5 cha.Ma. pavatti 6 Si.,i. unnami, cha.Ma. unnadi 7 cha.Ma.,i. pabbajita @8 cha.Ma.,i. ghanabuddharasmiyo 9 cha.Ma.,i. buddharasmiyo 10 Si....uggamanakale @11 cha.Ma. vanantam. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page164.

Viya gaganatalam, 1- supupphitakamalakuvalayam viya salilam vanantaram virocittha. Nigrodharukkhassa nama khandho seto hoti, pannani nama nilani, 2- pakkani rattani. Tasmimpana divase setasakho 3- nigrodho suvannavannova ahosi. Mahakassapatthero "ayam mayham sattha bhavissati, imaham uddissa pabbajito"ti ditthatthanato patthaya onato 4- gantva tisu thanesu vanditva "sattha me bhante bhagava, savakohamasmi, sattha me bhante bhagava, savakohamasmi"ti aha. Atha nam bhagava avoca "kassapa sace tvam imam nipaccakaram mahapathaviya kareyyasi, sapi dharetum na sakkuneyya. Tathagatassa evam gunamahantataya taya 5- kato nipaccakaro mayham lomampi caletum na sakkoti. Nisida kassapa, dayajjam te dassami"ti. Athassa bhagava tihi ovadehi upasampadam adasi. Datva bahuputtakanigrodhamulato nikkhamitva theram pacchasamanam katva maggam patipajji. Satthu sariram dvattimsamahapurisalakkhanavicittam, mahakassapassa sattamahapurisalakkhanapatimanditam. So kancanamahanavaya pacchabandho viya satthu padanupadikam anuganchi. Sattha thokam maggam gantva magga okkamma annatarasmim rukkhamule nisajjakaram dasseti, thero "nisiditukamo sattha"ti natva attano parutam pattapilotikam samghatim catuggunam katva pannapesi. Sattha tattha nisiditva hatthena civaram paramasanto 6- "muduka kho tyayam kassapa pattapilotikasanghati"ti 7- aha. Thero "sattha me sanghatiya mudukabhavam katheti, parupitukamo bhavissati"ti natva "parupatu bhante bhagava sanghatin"ti aha. Tvam kim parupissasi kassapati. Tumhakam nivasanam labhanto parupissamiti. 8- "kimpana tvam kassapa evam imam paribhogajinnam pamsukulam dharetum sakkhissasi. Maya hi imassa pamsukulassa gahitadivase udakapariyantam katva mahapathavi kampi, imam buddhanam paribhogajinnacivaram nama jinnam na sakka parittagunena dharetum, patibalena idam @Footnote: 1 cha.Ma.,i. samujjalataraganam 2 cha.Ma. pattani nama nilani, i. pannani nilani @3 cha.Ma.,i. satasakho 4 cha.Ma.,i. onatonato 5 Si.,i.,cha.Ma. gunamahantatam janata taya @6 Si. parimaddanto, cha.Ma. paramasitva 7 Si. patapilotinam sanghatiti @8 cha.Ma.,i. parupissami bhanteti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page165.

Patipatti puranasamatthena jatipamsukulikena gahetum vattati"ti vatva therena saddhim civaram parivatteti. Evampana civaraparivattam katva therena parupitacivaram bhagava parupi, satthu civaram thero parupi. Tasmim samaye acetanapi ayam mahapathavi "dukkaram bhante kari, 1- attana parutacivaram savakassa dinnapubbam nama natthi, aham tumhakam gunam dharetum na sakkomi"ti vadanti viya udakapariyantam katva kampi. Theropi "laddham dani maya buddhanam paribhogacivaram, kim me idani uttari kattabbam atthi"ti unnatim akatva buddhanam santikeyeva terasadhutangagune 2- samadaya sattadivasamattam puthujjano hutva atthame arune saha patisambhidahi arahattam papuni. Satthapi "kassapo bhikkhave candupamo kulani upasankamati apakasseva kayam apakassa cittam niccanavako kulesu appagabbho"ti 3- evamadihi suttehi theram thometva aparabhage etadeva kassapasamyuttam atthuppattim katva "mama sasane dhutavadanam bhikkhunam mahakassapo aggo"ti theram thanantare thapesiti. Anuruddhattheravatthu [192] Pancame dibbacakkhukanam yadidam anuruddhoti dibbacakkhukanam yadidam anuruddhatthero 4- aggoti vadati. Tassa cinnavasitaya aggabhavo veditabbo. Thero kira bhojanapapancamattam thapetva sesakalam alokam vaddhetva dibbacakkhuna satte olokentova viharati. Iti ahorattam cinnavasitaya esa dibbacakkhukanam aggo nama jato. Apica kappasatasahassam patthitabhavena sesadibbacakkhukanam 5- aggova jato. Tatra cassa pubbakamme 6- ayamanupubbikatha:- ayampi hi kulaputto padumuttarasseva bhagavato kale pacchabhattam dhammassavanattham viharam gacchantena mahajanena saddhim @Footnote: 1 cha.Ma.,i. akattha 2 cha.Ma. terasa dhutagune 3 sam.ni. 16/146/190 candupamasutta @4 cha.Ma. dibbacakkhukabhikkhunam anuruddhatthero 5 cha.Ma. pesadibbacakkhukanam @6 cha.Ma.,i. panhakamme

--------------------------------------------------------------------------------------------- page166.

Agamasi. Ayam hi tada annataro apakatanamo issarakutumbiko ahosi. So dasabalam vanditva parisapariyante thito dhammakatham sunati. Sattha desanam yathanusandhim ghatetva 1- ekam dibbacakkhukam bhikkhum etadaggatthane thapesi. Tato kutumbikassa etadahosi "maha vatayam bhikkhu, yam evam sattha sayam dibbacakkhukanam aggabhave 2- thapesi. Aho vatahampi anagate uppajjanakabuddhassa sasane dibbacakkhukanam aggo bhaveyyan"ti cittam uppadetva parisantare gantva svatanaya bhagavantam bhikkhusatasahassena saddhim nimantetva punadivase buddhappamukhassa bhikkhusamghassa mahadanam datva "mahantam maya thanantaram patthitan"ti teneva niyamena ajja svatanaya 3- nimantetva sattadivasani mahadanam pavattetva saparivarassa bhagavato uttamavatthani datva "bhagava naham imam sakkaram dibbasampattiya na manussasampattiya va atthaya karomi, yam pana tumhe ito sattadivasamatthake bhikkhum dibbacakkhukanam aggatthane thapayittha, ahampi anagate ekassa buddhassa sasane so bhikkhu viya dibbacakkhukanam aggo bhaveyyan"ti patthanam katva satthu padamule nipajji. Sattha anagate 4- oloketva tassa patthanaya samijjhanabhavam natva evamaha "ambho purisa anagate kappasatasahassapariyosane gotamo nama buddho uppajjissati, tassa sasane tvam dibbacakkhukanam aggo anuruddho nama bhavissasi"ti. Evanca pana vatva bhattanumodanam katva viharameva agamasi. Kutumbikopi yava buddho dharati, tava avijjahitameva kalyanakammam katva parinibbute satthari nitthite sattayojanike suvannacetiye bhikkhusamgham upasankamitva "bhante kim dibbacakkhussa parikamman"ti pucchi. Dipam datum vattati upasakati. Sadhu bhante karissamiti sahassadipanamyeva tava diparukkhanam sahassam karesi, tadanantaram tato parittatare, tadanantaram tato parittatareti anekasahasse diparukkhe karesi. Sesadipa pana aparimana ahesum. @Footnote: 1 Si.,i. yathanusandhim gahetva, cha.Ma. yathanusandhikam 2 cha.Ma. aggatthane @3 cha.Ma.,i. ajjatanaya svatanaya 4 cha.Ma.,i. anagatam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page167.

Evam yavajivam kalyanakammam katva devesu ca manussesu ca samsaranto kappasatasahassam atikkamitva kassapasammasambuddhakale baranasiyam kutumbikagehe nibbattitva parinibbute satthari nitthite yojanike cetiye bahu kamsapatiyo karapetva sappimandassa puretva majjhe ekekangulantarikam thapetva vattiyo thapapetva 1- ujjaletva mukhavattiyo mukhavattisu phusapento 2- cetiyam parikkhipapetva attano sabbamahantam kamsapatim karetva sappimandassa puretva tassa mukhavattiyam samantato vattisahassam jalapetva majjhatthane thupikapilotikaya vethetva jalapetva kamsapatim sisenadaya 3- sabbarattim yojanikam cetiyam anupariyayi. Evantenapi attabhavena yavajivam kalyanakammam katva devaloke nibbatto. Puna anuppanne buddhe tasmimyeva nagare duggatakulassa gehe patisandhim ganhitva tinaharako 4- sumanasetthim nama nissaya vasi. Annabharotissa namam ahosi. So pana sumanasetthi devasikam kapanaddhikavanibbakayacakanam gehadvare mahadanam deti. Athekadivasam uparittho nama paccekabuddho gandhamadanapabbate nirodhasamapattim samapanno, tato vutthaya "ajja kassa anuggaham katum vattati"ti vimamsi. Paccekabuddha ca nama duggatanukampaka honti, so "ajja maya annabharassa anuggaham katum vattati"ti cintetva idani annabharo attavito 5- attano geham agamissati"ti natva pattacivaram adaya gandhamadanapabbatato 6- vehasam abbhuggantva gamadvareyeva annabharassa sammukhe paccutthasi. Annabharo paccekabuddham tucchapattahattham disva paccekabuddham abhivadetva "api bhante bhikkham labhittha"ti pucchi. Labhissama mahapunnati. "bhante thokam idheva hotha"ti vegena gantva attano gehe matugamam pucchi "bhadde mayham thapitabhagabhattam atthi, natthi"ti. Atthi samiti. So tatova gantva paccekabuddhassa @Footnote: 1 cha.Ma.,i. ekekam gulapindam thapetva 2 Si. samsapento, cha.Ma.,i. mukhavattiya @mukhavattim phusapento 3 Si. sise thapetva 4 cha.Ma. ayam patho na dissati @5 Si. atavito 6 cha.Ma....pabbata

--------------------------------------------------------------------------------------------- page168.

Hatthato pattam adaya agantva "bhadde mayam purimattabhave kalyanakammassa akatatta bhatim paccasimsamana viharama, 1- amhakam datukamyataya sati deyyadhammo na hoti, deyyadhamme sati patiggahakam na labhama, ajja me uparitthapaccekabuddhova dittho, bhagabhattanca atthi, mayham bhagabhattam imasmim patte pakkhipahi"ti. Byatta itthi "yato mayham samiko bhagabhattam deti, mayapi imasmim dane bhaginiya bhavitabban"ti attano bhagabhattampi uparitthapaccekabuddhassa patte patitthapetva adasi. Annabharo bhattapattam aharitva paccekabuddhassa hatthe thapetva "bhante evarupa dujjivita 2- muccama"ti aha. Evam hotu mahapunnati. So attano uttarasatakam ekasmim padese attharitva "bhante idha nisiditva paribhunjatha"ti aha. Paccekabuddho tattha nisiditva navavidham patikullam paccavekkhitva paribhunji. Paribhuttakale annabharo pattadhovanaudakam adasi. Paccekabuddho nitthitabhattakicco:- "icchitam patthitam tuyham 3- khippameva 4- samijjhatu sabbe purentu sankappa cando pannaraso 5- yatha. Icchitam patthitam tuyham khippameva samijjhatu sabbe purentu sankappa mani jotiraso yatha"ti 6- anumodanam katva maggam patipajji. Sumanasetthissa chatte adhivattha devata "aho danam paramadanam uparitthe supatitthitan"ti tikkhattum vatva sadhukaram adasi. Sumanasetthi "kim tvam mam ettakam kalam danam dadamanam na passasi"ti aha. Naham tava dane sadhukaram demi, annabharena uparitthapaccekabuddhassa dinnapindapate pasiditva sadhukaram demiti. @Footnote: 1 Si. bhojanam paccasimsamana vicarama 2 Si.,i. dujjivika 3 Si. tumham @4 cha.Ma.,i. sabbameva 5 Si. pannarasi 6 cha.Ma. dutiyagatha na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page169.

Sumanasetthi cintesi "acchariyam vatidam, aham ettakam kalam danam dento devata 1- sadhukaram dapetum nasakkhim, ayam annabharo mam nissaya vasanto anurupassa 2- patiggahakapuggalassa laddhatta ekapindapatadaneneva sadhukaram dapesi, etassa anucchavikam datva etam pindapatam mama santakam katum vattati"ti annabharam pakkosapetva "ajja taya kassaci kinci danam dinnam atthi"ti pucchi. 3- Ama ayya, uparitthapaccekabuddhassa me attano bhagabhattam dinnanti. Handa bho kahapanam ganhitva etam pindapatam mayham dehiti. Na demi ayyati. So yava sahassam vaddhesi, annabharo "sahassenapi na demi"ti aha. Hotu bho, yadi pindapatam na desi, sahassam ganhitva pattim me dehiti. "etampi datum yuttam va na yuttam vati na janami, ayyampana uparitthapaccekabuddham pucchitva sace datum yuttam bhavissati, dassami no ce na dassamiti. So gantva 4- paccekabuddham sampapunitva "bhante sumanasetthi mayham sahassam datva tumhakam dinnapindapate pattim yacati, dammi, na dammi"ti. Upamante pandita karissami, seyyathapi kulasatike game ekasmimyeva ghare dipam jaleyya, sesa attano telena vattim temetva jalapetva ganheyyum, purimadipassa pabha atthi natthiti. Atirekatara bhante pabha hotiti. Evameva pandita ullunkayagu va hotu katacchubhikkha va, attano pindapate paresam pattim dentassa sahassam va satasahassam va, yattakanam deti, tattakanam punnam vaddhati. 5- Tvam dento ekameva pindapatam adasi, sumanasetthissa pana pattiya dinnaya dve pindapata honti eko tava, eko tassati. So paccekabuddham abhivadetva sumanasetthissa santikam gantva "pindapate pattim ganha sami"ti aha. Handa kahapanasahassam ganhati. Naham pindapatam vikkinami, saddhaya pana tumhakam pattim demiti. Tata tvam mayham saddhaya pattim @Footnote: 1 Si. devatahi, cha.Ma. devatam 2 Si. sadhurupassa 3 cha.Ma.,i. dinnanti pucchi @4 cha.Ma. bhavissati dassamiti gantva 5 Si. yattakam deti, tattakam vaddhati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page170.

Desi, ahampana tuyham gunam pujento imam sahassam demi, ganha tatati. So "evam hotu"ti sahassam ganhi. Tata tuyham sahassam laddhakalato patthaya sahattha kammakaranakiccam natthi, vithiyam gharam mapetva vasa. Sace yena tuyham attho, tam 1- ahante dammi aharapetva ganhati. Nirodhasamapattito vutthitapaccekabuddhassa dinnapindapato nama tam divasameva vipakam deti. Tasma sumanasetthi annadivase annabharam gahetva rajakulam agacchantopi tamdivasam gahetvava gato. Annabharassa punnam agamma raja setthim anoloketva annabharameva olokesi. Kim deva imam purisam ativiya olokesiti. Annam divasam aditthapubbatta olokemiti. Oloketabbayuttako esa devati. Ko panassa oloketabbayuttako gunoti. Ajja attano bhagabhattam sayam abhunjitva uparitthapaccekabuddhassa dinnatta mama hatthato sahassam labhi devati. Ko nama esoti. Annabharo nama devati. "tava hatthato laddhatta mamapi hatthato laddhum arahati, ahampissa pujam karissami"ti vatva sahassam adasi. Etassa vasanageham janatha bhaneti. Sadhu devati. Te etam gehatthanam sodhetva 2- kuddalena ahatahatatthane pingalanidhikumbhiyo 3- givaya givam ahacca thita disva ranno arocayimsu. Raja "tenahi gantva khanatha"ti aha. Tesam khanantanam khanantanam hettha gacchanti. Puna gantva ranno arocayimsu. Raja "annabharassa vacanena khanatha"ti aha. Te gantva annabharassa vacanena 4- khanimsu. Kuddalena ahatahatatthane ahicchattakamakulani viya kumbhiyo utthahimsu. Te dhanam aharitva ranno santike rasim akamsu. Raja amacce sannipatetva "imasmim nagare kassa 5- ettakam dhanam atthi"ti pucchi. Natthi kassaci devati. Tenahi ayam annabharo imasmim nagare dhanasetthi nama hotuti. Tamdivasameva setthicchattam labhi. @Footnote: 1 Si. tam mam 2 cha.Ma. sodhenta 3 cha.Ma. nidhikumbhiyo 4 cha.Ma. annabharasseva @vacananti 5 cha.Ma. annassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page171.

So tato patthaya yavajivam kalyanakammam katva tato cuto devaloke nibbatto. Digharattam devamanussesu samsaritva amhakam satthu uppajjanakale kapilavatthunagare amitodanassa 1- sakkassa gehe patisandhim ganhi. Namagahanadivasepissa manussa anuruddhoti namam akamsu. Mahanamasakkassa kanitthabhata satthu cullapituputto paramasukhumalo mahapunno ahosi. Suvannapatiyamyevassa bhattam uppajji. Athassa mata ekadivasam "mama puttam natthiti padam janapessami"ti ekam suvannapatim annaya suvannapatiya 2- pidahitva tucchakamyeva pesesi, antaramagge devata dibbapuvehi puresum. Evam mahapunno ahosi. Tinnam utunam anucchavikesu tisu pasadesu alankatanatakitthihi parivuto devo viya sampattim anubhavi. Amhakampi bodhisatto tasmim samaye tusitapura cavitva suddhodanamaharajassa aggamahesiya kucchismim patisandhim gahetva anukkamena vuddhippatto ekunatimsa vassani agaramajjhe vasitva mahabhinikkhamanam nikkhamitva anukkamena patividdhasabbannutanano bodhimande sattasattaham vitinametva isipatane migadaye dhammacakkappavattanam pavattetva lokanuggaham karonto rajagaham agamma "putto me rajagaham agato"ti sutva "gacchatha bhane 3- me puttam anetha"ti pitara pahite sahassasahassaparivare dasa amacce ehibhikkhupabbajjaya pabbajetva kaludayittherena carikagamanam ayacito rajagahato visatisahassabhikkhuparivaro nikkhamitva kapilavatthupuram gantva natisamagame anekehi iddhipatihariyehi sappatihariyam vicittadhammadesanam katva mahajanam amatapanam payetva dutiyadivase pattacivaramadaya nagaradvare thatva "kim nu kho kulanagaram agamanam 4- sabbannubuddhanam acinnan"ti avajjamano "sapadanam pindaya caranam acinnan"ti natva sapadanam pindaya caranto "putto me 5- pindaya carati"ti sutva agatassa ranno dhammam kathetva tena sakanivesanam @Footnote: 1 Si. amittodanassa 2 Si. suvannathalam annena suvannathalena 3 ka. gaccha @4 cha.Ma. agatanam 5 Si. te

--------------------------------------------------------------------------------------------- page172.

Pavesetva katasakkarasammano tattha kattabbam natijananuggaham katva rahulakumaram pabbajetva na cirasseva kapilavatthupurato mallaratthe carikancaramano anupiyaambavanam agamasi. Tasmim samaye suddhodanamaharaja sakyakulani 1- sannipatetva aha "sace mama putto agaram ajjhavasissa, raja abhavissa cakkavatti sattaratanasamannagato. Nattapi me rahulakumaro khattiyaganena saddhim tam parivaretva acarissa, tumhepi ca etamattham janatha. Idani pana me putto buddho jato, khattiyavassa parivara hontu. Tumhe ekekakulato ekekam darakam detha"ti. Evam vutte ekappahareneva sahassakhattiyakumara pabbajimsu. Tasmim samaye mahanamo kutumbikassa samiko hoti. So anuruddham sakkam upasankamitva etadavoca "etarahi tata anuruddha abhinnata abhinnata sakyakumara bhagavantam pabbajitam anupabbajanti, amhakanca kula 2- natthi koci agarasma anagariyam pabbajito. Tenahi tvam va pabbaja, aham va pabbajissami"ti. So tassa vacanam sutva gharavase rucim akatva attasattamo agarasma anagariyam pabbajito. Tassa pabbajjanukkamo samghabhedakkhandhake 3- agatova. Evam anupiyaambavanam gantva pabbaji, tesu 4- tasmimyeva antovasse bhaddiyatthero arahattam papuni, anuruddhatthero dibbacakkhum nibbattesi, devadatto attha samapattiyo nibbattesi, anandatthero sotapattiphale patitthasi, bhagutthero ca kimbilatthero 5- ca paccha arahattam papunimsu. Tesampana sabbesampi theranam attano attano agatatthane pubbapatthanabhiniharo agamissati. 6- Ayam pana anuruddhatthero dhammasenapatissa santike kammatthanam gahetva cetiyaratthe pacinavamsamigadayam gantva samanadhammam karonto satta mahapurisavitakke vitakkesi, atthame kilamati. Sattha "anuruddho atthame mahapurisavitakke kilamati"ti natva "tassa sankappam puressami"ti tattha gantva @Footnote: 1 Si. sakiyanam ganam, cha.Ma. sakiyajanam 2 cha.Ma.,i. amhakam kule @3 vi.cu. 7/330/112 4 cha.Ma.,i. pabbajitesu pana tesu 5 cha.Ma. kimilatthero @6 Si.,i. avibhavissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page173.

Pannattavarabuddhasane nisinno atthamam mahapurisavitakkam puretva catupaccayasantosa- bhavanaramapatimanditam mahaariyavamsapatipadam 1- kathetva akasena 2- uppatitva bhesakalavanameva gato. Thero tathagate gatamatteyeva tevijjo mahakhinasavo hutva "sattha mayham manam janitva agantva atthamam mahapurisavitakkam puretva adasi, so ca me manoratho matthakam patto"ti buddhanam madhuradhammadesanam 3- attano ca patividdhadhammam arabbha ima udanagatha abhasi 4- :- "mama sankappamannaya sattha loke anuttaro manomayena kayena iddhiya upasankami. Yatha 5- me ahu sankappo tato uttari desayi nippapancarato buddho nippapancamadesayi. Tassaham dhammamannaya vihasim sasane rato tisso vijja anuppatta katam buddhassa sasanan"ti. 6- Atha nam aparabhage sattha jetavanamahavihare viharanto "mama sasane dibbacakkhukanam anuruddho aggo"ti aggatthane thapesiti. Bhaddiyattheravatthu [193] Chatthe uccakulikananti ucce kule jatanam. Bhaddiyoti anuruddhattherena saddhim nikkhanto sakyaraja. Kaligodhaya puttoti kalavanna sa devi, godhati panassa namam. Tasma kaligodhati vuccati, tassa puttoti attho. @Footnote: 1 an.atthaka. 23/210(30)/232 anuruddhamahavitakkasutta (sya) 2 cha.Ma.,i. akase @3 cha.Ma.,i. dhammadesanam 4 Si.,i. udanagatha aha 5 cha.Ma. yada, @an.atthaka. 23/120/239 (sya), khu.thera. 26/902/387 yada @6 khu.thera. 26/901-3/389 anuruddhattheragatha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page174.

Kasma panayam uccakulikanam aggoti vutto, kim tato uccakulikatara natthiti? ama natthi. Tassa hi mata sakiyaninam antare vayena sabbajetthika, so evam va 1- sakiyakule sampattam rajjam pahaya pabbajito. Tasma uccakulikanam aggoti vutto. Apica pubbe patthananubhavena esa anupatipatiya pancajatisatani rajakule nibbattitva rajjam karesiyeva. So iminapi karanena uccakulikanam aggoti vutto. Panhakamme panassa ayamanupubbikatha:- ayampi hi atite padumuttarabuddhakale mahabhogakule nibbatto vuttanayeneva dhammassavanatthaya gato. Tamdivasam satthara 2- ekam bhikkhum uccakulikanam bhikkhunam aggatthane thapitam 3- disva "mayapi anagate ekassa buddhassa sasane uccakulikanam bhikkhunam aggena bhavitum vattati"ti tathagatam nimantetva sattadivasani buddhappamukhassa bhikkhusamghassa mahadanam datva "bhante aham imassa danassa phalena annam sampattim na akankhami, anagate pana ekassa buddhassa sasane uccakulikanam bhikkhunam aggo bhaveyyan"ti patthayitva padamule nipajji. Sattha anagatam olokento samijjhanabhavam disva "samijjhissati te idam kammam, ito kappasatasahassavasane gotamo nama buddho uppajjissati, tvam tassa sasane uccakulikanam bhikkhunam aggo bhavissasi"ti byakaritva bhattanumodanam katva viharam agamasi. Sopi tam byakaranam sutva 4- uccakulikanam samvattanikakammam pucchitva dhammasanani karetva tesu paccattharanani santharapetva dhammavijaniyo dhammakathikavattam uposathagare padipateladananti evam yavajivam bahuvidham kalyanakammam katva tattha kalam katva 5- devesu ca manussesu ca samsaranto kassapadasabalassa ca amhakanca bhagavato antare baranasiyam kutumbikassa ghare nibbatto. @Footnote: 1 Si.,i. soyeva ca 2 cha.Ma. sattharam 3 cha.Ma. thapentam 4 cha.Ma.,i. labhitva @5 cha.Ma.,i. kalakato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page175.

Tena ca samayena sambahula paccekabuddha gandhamadanapabbata agamma baranasiyam gangaya naditire 1- phasukatthane nisiditva pindapatam paribhunjanti, so kutumbiko tesam nibaddhameva tasmim thane tam 2- bhattavissaggakaranam natva attha pasanaphalakani attharitva yavajivam paccekabuddhe upatthahi. Athekam buddhantaram devamanussesu samsaritva imasmim buddhuppade kapilavatthunagare khattiyakule nibbatti. Namagahanadivase cassa bhaddiyakumaroti namam akamsu. So punnam 3- agamma hettha anuruddhasutte vuttanayeneva channam khattiyanam abbhantaro hutva satthari anupiyaambavane viharante satthu santike pabbajitva arahattam papuni. Atha sattha aparabhage jetavanamahavihare viharanto "mama sasane uccakulikanam kaligodhaya putto bhaddiyatthero aggo"ti aggatthane thapesiti. Lakuntakabhaddiyattheravatthu [194] Sattame manjussarananti madhurasaranam. Lakuntakabhaddiyoti ubbedhena rasso, namena bhaddiyo. Tassapi panhakamme ayamanupubbikatha:- ayampi hi padumuttarabuddhakale hamsavatinagare mahabhogakule nibbatto vuttanayeneva dhammassavanatthaya viharam gato. Tasmim samaye satthara 4- ekam manjussaram bhikkhum etadagge thapitam 5- disva "aho vatahampi anagate ayam bhikkhu viya ekassa buddhassa sasane manjussaranam bhikkhunam aggo bhaveyyan"ti cittam uppadetva sattharam nimantetva sattadivasani buddhappamukhassa bhikkhusamghassa mahadanam datva "bhante aham imassa danassa phalena annam sampattim na akankhami, anagate pana ekassa buddhassa sasane manjussaranam bhikkhunam aggo bhaveyyan"ti patthayitva satthu padamule nipajji. Sattha anagatam oloketva 6- samijjhanabhavam disva "samijjhissati te idam kammam, @Footnote: 1 cha.Ma.,i. tire 2 cha.Ma.,i. tanti patho na dissati 3 cha.Ma.,i. vayam @4 cha.Ma.,i. sattharam 5 cha.Ma.,i. thapentam 6 cha.Ma.,i. olokento

--------------------------------------------------------------------------------------------- page176.

Ito kappasatasahassavasane gotamo nama buddho uppajjissati, tvam tassa sasane manjussaranam bhikkhunam aggo bhavissasi"ti byakaritva viharam agamasi. Sopi tam byakaranam labhitva yavajivam kalyanakammam katva tattha 1- kalakato devesu ca manussesu ca samsaranto vipassisammasambuddhakale cittapattakokilo nama hutva kheme migadaye vasanto ekadivasam himavantam gantva madhuram ambaphalam tundena gahetva agacchanto bhikkhusamghaparivutam sattharam disva vanditva 2- cintesi "aham annesu divasesu rittako tathagatam passami, ajja pana me imam ambapakkam puttakanam atthaya abhatam. Tesam annampi aharitva dassami, imampana dasabalassa datum vattati"ti otaritva akase carati. Sattha tassa cittam natva asokattheram nama upatthakam oloketi, 3- so pattam niharitva satthu hatthe thapesi. So kokilo dasabalassa patte ambapakkam patitthapesi. Sattha tattheva nisiditva tam paribhunji. Kokilo pasannacitto punappunam dasabalassa gune avajjetva dasabalam vanditva attano kulavakam gantva sattaham pitisukhena vitinamesi. Ettakam tasmim attabhave kalyanakammam katam 4- imina kammena 5- saro madhuro ahosi. Kassapasammasambuddhakale pana cetiye araddhe "kim pamanam karoma, sattayojanappamanam. Atimahantam evam, 6- chayojanam karoma. Idampi atimahantam, pancayojanam karoma, catuyojanam karoma, tiyojanam, dviyojanan"ti vutte ayam tada jetthavaddhaki hutva "etha bho anagate sukhapatijaggiyam katum vattati"ti vatva rajjum adaya parikkhipanto gavutamatthake thatva "ekekam mukham gavutam gavutam hotu 7- cetiyam yojanavattam yojanubbedham bhavissati"ti aha. Te tassa vacanena 8- atthamsu iti appamanassa buddhassa pamanam akasiti. Tena kammena nibbattatthane 9- annehi hinappamano 10- ahosi. @Footnote: 1 cha.Ma. tato 2 cha.Ma.,i. ayam patho na dissati 3 cha.Ma.,i. olokesi @4 cha.Ma.,i. katanti patho na dissati 5 Si.,i. imina punnakammena, @cha.Ma. iminassa kammena 6 cha.Ma.,i. etam 7 cha.Ma. hoti, i. hotuti @8 cha.Ma.,i. vacane 9 cha.Ma.,i. nibbattanibbattatthane 10 cha.Ma.,i. hinatarappamano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page177.

So amhakam satthu kale savatthiyam mahabhogakule nibbatti. "bhaddiyo"tissa namam akamsu. So vayappatto satthari jetavane mahavihare pativasante viharam gantva dhammadesanam sutva patiladdhasaddho pabbajitva satthu santike kammatthanam gahetva vipassanaya kammam karonto arahattam papuni. Atha nam sattha aparabhage ariyaganamajjhe nisinno manjussaranam bhikkhunam aggatthane thapesiti. Pindolabharadvajattheravatthu [195] Atthame sihanadikananti sihanadam nadantanam. Yadidam pindolabharadvajo aggo 1- so kira arahattappattadivase apapuranam 2- adaya viharena viharam parivenena parivenam gantva "yassa magge va phale va kankha atthi, so mam pucchatu"ti sihanadam nadanto vicari. Buddhanam purato thatva "imasmim bhante sasane kattabbakiccam mayham matthakam pattan"ti sihanadam nadati. 3- Tasma sihanadikanam aggo nama jato. Panhakamme panassa ayamanupubbikatha:- ayam kira padumuttarabuddhakale pabbatapade sihayoniyam nibbatto. Sattha paccusasamaye lokam volokento tassa hetusampattim disva hamsavatiyam pindaya caritva pacchabhattam sihe gocaraya pakkante tassa nivasanaguham 4- pavisitva akasena pallankam abhujitva nirodham samapajjitva nisidi. Siho gocaram labhitva nivatto guhadvare thito antoguhayam dasabalam nisinnam disva "mama vasanatthanam agantva anno satto nisiditum samattho nama natthi, mahanto vatayam puriso, yo antoguhayam pallankam abhujitva nisinno. Sarirappabhapissa samanta pattharitva 5- gata, maya evarupam acchariyam aditthapubbam. Ayam puriso imasmim loke pujaniyanam aggo bhavissatiti, 6- mayapissa yathasatti yathabalam @Footnote: 1 cha.Ma. pindolabharadvajoti, i. pindolabharadvajo aggoti @2 cha.Ma.,i. avapuranam. evamuparipi 3 cha.Ma.,i. nadi 4 cha.Ma. vasanaguham, @i. nivasaguham 5 cha.Ma. pharitva 6 cha.Ma.,i. bhavissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page178.

Sakkaram katum vattati"ti jalajathalajani nanakusumani aharitva bhumito yava nisinnapallankatthana pupphasanam pattharitva sabbarattim sammukhatthane tathagatam namassamano atthasi. Punadivase puranapupphani apanetva navapupphehi asanam patthari. 1- Eteneva niyamena sattadivasani pupphasanam pannapetva balavapitisomanassam nibbattetva guhadvare arakkham ganhati. Sattame divase sattha nirodhato vutthaya guhadvare atthasi. Sihopi migaraja tathagatam tikkhattum padakkhinam katva catusu thanesu vanditva apakkamitva 2- atthasi. Sattha "vattissati ettako upanissayo etassa"ti vehasam abbhuggantva viharameva gato. Sopi siho buddhavippayogena 3- dukkhito kalam katva hamsavatinagare mahasalakule 4- patisandhim ganhitva vayappatto ekadivasam nagaravasihi saddhim viharam gantva dhammadesanam sutva sattharam ekam bhikkhum sihanadikanam aggatthane thapentam disva vuttanayeneva sattaham mahadanam pavattetva tam thanantaram patthetva satthara samijjhanabhavam disva byakato yavajivam kusalam katva tattha kalakato devesu ca manussesu ca samsaranto imasmim buddhuppade rajagahanagare brahmanamahasalakule nibbatti. Namena bharadvajo nama ahosi. So vayappatto tayo vede ugganhitva pancamanavakasatanam mante vacento vicarati. So attano jetthakabhavena nimantanatthanesu sabbesam bhikkham sayameva sampaticchi. Eso kira isakam loladhatuko ahosi. So tehi manavehi saddhim "kuhim kuhim yagubhattakhajjakani 5- pariyesamano carati. So gatagatatthane pindameva patimanento caratiti pindolabharadvajotveva namam pannayati. 6- So ekadivasam satthari rajagahamanuppatte dhammakatham sutva patiladdhasaddho pabbajitva vipassanaya kammam karonto arahattam papuni. Arahattam pattavelayameva @Footnote: 1 cha.Ma.,i. santhari 2 cha.Ma.,i. patikkamitva 3 cha.Ma.,i. buddhaviyogena @4 Si.,i. mahabhogakule 5 Si.,i. kaham bhattanti...., cha.Ma. kuhim yagu kuhim @bhattanti yagubhattakhajjakaneva 6 cha.Ma.,i. pannayi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page179.

Apapuranam adaya viharena viharam parivenena parivenam gantva "yassa magge va phale va kankha atthi, so mam pucchatu"ti sihanadam nadanto vicari. So ekadivasam rajagahasetthina 1- veluparamparaya ussapetva akase laggitam jayakusumavannam 2- candanasarapattam iddhiya adaya sadhukaram dadantena mahajanena parivuto viharam gantva 3- tathagatassa hatthe thapesi. Sattha janantova patipucchi "kuto te bharadvaja ayam patto laddho"ti. So laddhakaranam kathesi. Sattha "tvam evarupam uttarimanussadhammam 4- mahajanassa dassesi, akattabbam taya katan"ti anekapariyayena vigarahitva "na bhikkhave gihinam uttarimanussadhammam iddhipatihariyam dassetabbam, yo dasseyya, apatti dukkatassa"ti 5- sikkhapadam pannapesi. Atha bhikkhusamghamajjhe katha udapadi "sihanadiyatthero arahattam pattadivase bhikkhusamghamajjhe `yassa magge va phale va kankha atthi, so mam pucchatu'ti kathesi. Buddhanampi sammukhe attano arahattappattim kathesi, anne savaka tunhi ahesum. Attano sihanadikabhaveneva mahajanassa pasadam janetva vehasam abbhuggantva candanasarapattanca ganhi"ti. Te bhikkhu ime tayopi gune ekato katva satthu kathayimsu. buddha ca nama garahitabbayuttake 6- garahanti, pasamsitabbayuttake pasamsanti 7- imasmim thane therassa pasamsitabbayuttakameva aggam 8- gahetva "tinnam kho pana bhikkhave indriyanam bhavitatta bahulikatatta bharadvajo bhikkhu annam byakasi `khina jati, vusitam brahmacariyam, katam karaniyam, naparam itthattayati pajanami'ti. Katamesam tinnam, satindriyassa samadhindriyassa pannindriyassa. Imesam kho bhikkhave tinnam indriyanam bhavitatta bahulikatatta bharadvajo bhikkhu annam byakasi `khina jati, vusitam brahmacariyam, katam karaniyam, naparam itthattayati pajanami"ti 9- theram pasamsitva sihanadikanam bhikkhunam aggatthane thapesiti. @Footnote: 1 Ma. rajagahasetthino 2 cha.Ma.,i. jayasumanavannam 3 cha.Ma.,i. agantva @4 Si.,i. uttamasaradhammam 5 vi.cu. 7/252/11 khuddakavatthukhandhaka @6 cha.Ma.,i....yuttakam. evamuparipi 7 cha.Ma.,i. pasamsantiti 8 Si.,i.,cha.Ma. angam @9 sam.Ma. 19/519/197 pindolabharadvajasutta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page180.

Mantaniputta 1- punnattheravatthu [196] Navame punno mantaniputtoti namena punno, mantani- brahmaniya pana so putto. 2- Tassa panhakamme ayamanupubbikatha:- ayam kira padumuttaradasabalassa uppattito puretarameva hamsavatinagare brahmanamahasalakule nibbatti. Tassa namagahanadivase gotamoti namam akamsu. So vayappatto tayo vede ugganhitva sabbasippesu kovido hutva pancamanavakasataparivaro vicaranto tayopi vede oloketva mokkhadhammam adisva 3- "idam vedattayam nama kaddalikkhandho viya bahimattham antonissaram, imam gahetva vicaranam thusabhojanasadisam 4- hoti, kim me imina sippena"ti isipabbajjam pabbajitva brahmavihare nibbattetva "aparihinajjhano brahmalokupago 5- bhavissami"ti pancahi manavakasatehi saddhim pabbatapadam gantva isipabbajjam pabbaji. Tassa parivarani attharasa jatilasahassani ahesum. So panca abhinna attha samapattiyo nibbattetva tesampi kasinaparikammam acikkhi. Te tassa ovade thatva sabbepi panca abhinna attha samapattiyo nibbattesum. Addhane atikkante tassa gotamatapasassa mahallakakale padumuttaradasabalo pathamabhisambodhim patva pavattitapavaradhammacakko bhikkhusatasahassaparivaro hamsavatinagaram upanissaya vihasi. So ekadivasam paccusasamaye lokam volokento gotamatapasassa parisaya arahattupanissayam gotamatapasassa ca "aham anagate uppajjanakabuddhassa 6- sasane dhammakathikabhikkhunam aggo bhaveyyan"ti patthanabhavanca disva patova sarirapatijagganam katva attano pattacivaram sayameva gahetva annatakavesena gotamatapasassa antevasikesu vanamulaphalaphalatthaya gatesu gantva gotamassa pannasaladvare atthasi. Gotamo buddhanam uppannabhavam ajanantopi duratova dasabalam @Footnote: 1 cha.Ma. mantaniputta... 2 cha.Ma.,i. puttoti mantaniputto @3 Si.,i. gavesanto 4 cha.,i. thusakottanasadisam, Ma. thusakotthasadisam @5 Si.,i. brahmalokam kampento gamissamiti, cha.Ma. brahmalokupapanno @6 cha.Ma. uppajjamanakabuddhassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page181.

Disva "ayam puriso lokaggo 1- mutto hutva pannayati, yatha assa sariranipphatti yehi cakkalakkhanehi 2- samannagato agaramajjhe va titthanto cakkavattiraja hoti, pabbajanto va vivattacchado sabbannubuddho hoti"ti natva pathamadassaneneva dasabalam abhivadetva "ito etha bhagava"ti buddhasanam pannapetva adasi. Tathagato gotamassa dhammam desayamano nisidi. Tasmim samaye te jatila "panitapanitam vanamulaphalaphalam acariyassa datva sesakam paribhunjissama"ti agacchanta dasabalam uccasane, acariyam pana nicasane nisinnam disva "passatha, mayam `imasmim loke amhakam acariyena uttaritaro natthi'ti vicarama, idani pana no acariyam nicasane nisidapetva uccasane nisinnako ekova pannayati, mahanto vatayam puriso bhavissati"ti pitakani gahetva agacchanti. Gotamatapaso "ime mam dasabalassa santike vandeyyun"ti bhito durato aha "tata ma mam vandittha, sadevake loke aggapuggalo sabbesam vandanaraho puriso idha nisinno, etam vandatha"ti. Tapasa "na ajanitva acariyo kathesi"ti 3- sabbeva tathagatassa pade vandimsu. "tata amhakam annam dasabalassa databbayuttam bhojanam natthi, imam vanamulaphalaphalam dassama"ti panitapanitam buddhanam patte patitthapesi. Sattha vanamulaphalaphalam paribhunji. Tadanantaram tapasopi saddhim antevasikehi paribhunji, sattha bhattakiccam katva "dve aggasavaka bhikkhusatasahassam gahetva agacchantu"ti cintesi. Tasmim khane aggasavako mahavimalatthero 4- "kaham nu kho sattha gato"ti avajjento "sattha amhakam agamanam paccasimsati"ti bhikkhusatasahassam gahetva satthu santikam gantva vanditva namassamano atthasi. Tapaso 5- antevasike aha "tata amhakam anno sakkaro natthi, bhikkhusamgho dukkhena 6- thito. Buddhappamukhassa bhikkhusamghassa pupphasanam pannapessama, @Footnote: 1 cha.Ma.,i. lokato 2 cha.Ma.,i. yehi ca lakkhanehi 3 cha.,i. kathessati @4 Si.,i. mahadevatthero, Ma. mahadevilatthero, cha. mahadevalatthero 5 cha.Ma.,i. gotamo @6 Si.,i. dukkham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page182.

Jalajathalajapupphani aharatha"ti. Te tavadeva pabbatapadato vannagandhasampannani pupphani iddhiya aharitva sariputtattherassa vatthumhi vuttanayeneva asanani pannapayimsu. Nirodhasamapattisamapajjanampi chattadharanampi sabbam vuttanayeneva veditabbam. Sattha sattame divase nirodhato vutthaya parivaretva thite tapase disva dhammakathikabhave etadaggappattam savakam amantesi "imina bhikkhu isiganena mahasakkaro 1- kato, etesam pupphasananumodanam karohi"ti. So satthu vacanam sampaticchitva tini pitakani sammasitva anumodanam akasi. Tassa desanapariyosane sattha sayam brahmaghosam niccharetva dhammam desesi. Desanapariyosane thapetva gotamatapasam sesa attharasa sahassajatila arahattam papunimsu. Gotamo pana tenattabhavena pativedham katum asakkonto bhagavantam aha "bhagava yena bhikkhuna pathamam dhammo desito, ko namayam tumhakam sasane"ti. Ayam gotama mayham sasane dhammakathikanam aggoti. "ahampi bhante imassa sattadivasani katassa adhikarassa phalena ayam bhikkhu viya anagate ekassa buddhassa sasane dhammakathikanam aggo bhaveyyan"ti patthanam katva padamule nipajji. Sattha anagatam oloketva anantarayenassa patthanaya samijjhanabhavam natva "anagate kappasatasahassavasane gotamo nama buddho uppajjissati, tvam tassa sasane dhammakathikanam aggo bhavissasi"ti byakaritva te arahattam patte tapase "etha bhikkhavo"ti aha. Sabbe antarahitakesamassu iddhimayapattacivaradhara vassasatikattherasadisa 2- ahesum. Sattha bhikkhusamghamadaya viharam gato. Gotamopi yavajivam tathagatam paricaritva yathabalam kalyanakammam katva kappasatasahassam devesu ca manussesu ca samsaritva amhakam bhagavato kale kapilavatthunagarassa @Footnote: 1 Si.,i. buddhasakkaro 2 cha.Ma. vassasatthikattherasadisa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page183.

Avidure donavatthubrahmanagame brahmanamahasalakule nibbatti. Tassa namagahanadivase punnamanavotissa namam akamsu. So 1- satthari abhisambodhim patva pavattitapavaradhammacakke anupubbena agantva rajagaham upanissaya viharante annakondannatthero kapilavatthum agantva 2- attano bhagineyyam punnamanavam pabbajetva punadivase dasabalassa santikam agantva bhagavantam vanditva apucchitva divaviharatthaya chaddantadaham gato. Punnopi mantaniputto matulena annakondannattherena saddhim dasabalassa santikam agantva "mayham pabbajitakiccam matthakam papetva dasabalassa santikam gamissami"ti kapilavatthusmimyeva ohino yoniso manasikare kammam karonto na cirasseva arahattam papuni. Tassa santike pabbajitakulaputtapi pancasata ahesum. Thero sayam dasakathavatthum labhitva 3- tepi dasahi kathavatthuhi ovadati. Te tassa ovade thatva sabbeva arahattam patta. Te attano pabbajitakiccam matthakam pattam natva upajjhayam upasankamitva ahamsu "bhante amhakam kiccam matthakam pattam, dasannanca mahakathavatthunam labhino, samayo no dasabalam passitun"ti. Thero tesam katham sutva cintesi "mama dasakathavatthulabhitam sattha janati, aham dhammam desento dasa kathavatthuni amuncantova 4- desemi. Mayi gacchante sabbepi te bhikkhu parivaretva gacchissanti, evam ganasanganikaya gantva pana na yuttam mayham dasabalam passitum, ime tava gantva passantu"ti te bhikkhu aha "avuso tumhe purato gantva tathagatam passatha, mama vacanena cassa pade vandatha, ahampi tumhakam gatamaggena gamissami"ti. Te thera sabbepi dasabalassa jatibhumiratthavasino sabbe khinasava sabbe dasakathavatthulabhino attano upajjhayassa ovadam abhinanditva 5- theram vanditva anupubbena carikam caranta satthiyojanamaggam atikkamma rajagahe veluvanamahaviharam @Footnote: 1 cha.Ma. soti patho na dissati 2 cha. gantva 3 Si.,i.,cha.Ma. dasakathavatthulabhitaya @4 Si. amuncitvava 5 Si. amadditva, cha.Ma. abhinditva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page184.

Gantva dasabalassa pade vanditva ekamantam nisidimsu. Acinnam kho panetam buddhanam bhagavantanam agantukehi bhikkhuhi saddhim patisammoditunti bhagava tehi saddhim "kacci bhikkhave khamaniyan"tiadina nayena madhurapatisantharam katva "kuto ca tumhe bhikkhave agacchatha"ti pucchi. Tehi "jatibhumito"ti vutte "ko nu kho bhikkhave jatibhumikanam bhikkhunam sabrahmacarinam 1- evam sambhavito attana ca appiccho appicchakathanca bhikkhunam katta"ti dasakathavatthulabhim bhikkhum pucchi. Tepi "punno nama bhante ayasma mantaniputto"ti arocayimsu. Tam katham sutva ayasma sariputto therassa dassanakamo ahosi. Atha sattha rajagahato savatthim agamasi. Punnatthero dasabalassa tattha agatabhavam sutva "sattharam passissami"ti gantva antogandhakutiyamyeva tathagatam sampapuni. Sattha tassa dhammam desesi. Thero dhammam sutva dasabalam vanditva patisallanatthaya andhavanam gantva annatarasmim rukkhamule divaviharatthaya nisidi. Sariputtattheropi tassagamanam 2- sutva disanulokito 3- gantva okasam sallakkhetva tam rukkhamulam upasankamitva therena saddhim sammoditva sattavisuddhikkamam 4- pucchi. Theropissa pucchitapucchitam byakasi. Te annamannassa subhasitam samanumodimsu. Atha sattha aparabhage bhikkhusamghamajjhe nisinno theram dhammakathikanam aggatthane thapesiti. Mahakaccayanattheravatthu [197] Dasame sankhittena bhasitassati sankhittena kathitadhammassa. Vittharena attham vibhajantananti tam desanam vittharetva attham vibhajamananam. Anne kira tathagatassa sankhepavacanam atthavasena va puretum na sakkonti byanjanavasena va, ayam pana thero ubhayavasenapi sakkoti. Tasma aggoti vutto. Pubbapatthanapi cassa evarupava. @Footnote: 1 cha. sabrahmacarihi, i. sabrahmacari 2 cha.Ma.,i. tassa gamanam @3 Si.,cha.Ma. sisanulokiko, rathavinitasutte pana sisanulokiti patho dissati @4 Ma.mu. 12/257/217 rathavinitasutta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page185.

Ayampanassa panhakamme anupubbikatha:- so kira padumuttarasammasambuddhakale gahapatimahasalakule nibbattitva vuddhippatto ekadivasam vuttanayeneva viharam gantva parisapariyante thito dhammam sunanto satthara attano 1- sankhittena bhasitassa vittharena attham vibhajantanam aggatthane thapentam ekam bhikkhum disva "mahanto vatayam bhikkhu, yam sattha evam vanneti, mayapi anagate ekassa buddhassa sasane evarupena bhavitum vattati"ti sattharam nimantetva vuttanayeneva sattaham mahadanam datva "bhante aham imassa sakkarassa phalena na annam sampattim patthemi, anagate pana ekassa buddhassa sasane ito sattadivasamatthake tumhehi thanantare thapitabhikkhu viya ahampi tam thanantaram labheyyan"ti patthanam katva satthu 2- padamule nipajji. Sattha anagatam olokento "samijjhissati imassa kulaputtassa patthana"ti disva "ambho kulaputta anagate kappasatasahassavasane gotamo nama buddho uppajjissati, tvam etassa sasane sankhittena bhasitassa vittharena attham vibhajantanam aggo bhavissasi"ti byakaritva anumodanam katva pakkami. Sopi kulaputto yavajivam kusalam katva kappasatasahassam devamanussesu samsaritva kassapabuddhakale baranasiyam kulaghare patisandhim gahetva satthari parinibbute suvannacetiyakaranatthanam gantva satasahassagghanikaya suvannitthakaya pujam katva "bhagava mayham nibbattanibbattatthane sariram suvannavannam hotu"ti patthanam akasi. Tato yavajivam kusalakammam katva ekam buddhantaram devamanussesu samsaritva amhakam dasabalassa uppattikale ujjeninagare purohitassa gehe nibbatti. Tassa namagahanadivase "mayham putto suvannavannasariro attanava attano namam gahetva agato"ti kancanamanavotvevassa namam akamsu. So vuddhimanvaya tayo vede ugganhitva pitu accayena purohitatthanam labhi. So gottavasena kaccayano nama jato. @Footnote: 1 cha.Ma. sattharam attana 2 cha.Ma.,i. satthuti patho nadissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page186.

Candapajjotaraja amacce sannipatetva aha "buddho loke nibbatto, tam anetum samattha gantva anetha tata"ti. Deva anno ca 1- dasabalam anetum samattho nama natthi, acariyo kaccayanabrahmanova samattho, tam pahinathati. Raja tam pakkosapetva "tata dasabalassa santikam gacchahi"ti aha. Gantva pabbajitum labhanto gamissami maharajati. Yankinci katva tathagatam anehi tatati. So "buddhanam santikam gacchantassa mahaparisaya kammam natthi"ti attatthamo agamasi. Athassa sattha dhammam desesi. Desanapariyosane saddhim sattahi janehi saha patisambhidahi arahattam papuni. Sattha "etha bhikkhavo"ti hattham pasaresi. Tamkhananneva sabbeva antarahitakesamassu iddhimayapattacivaradhara vassasatikatthera viya jata. Thero attano kicce matthakam patte tunhibhavena anisiditva kaludayitthero viya satthu ujjenigamanatthaya gamanavannam 2- kathesi. Sattha tassa vacanam sutva "kaccayano attano jatibhumiyam mama gamanam 3- paccasimsati"ti annasi. Buddha ca nama ekam karanam paticca gantum ayuttatthanam na gacchanti. Tasma theram aha "tvamyeva bhikkhu gaccha, tayi gatepi raja pasidissati"ti. Thero "buddhanam dve katha nama natthi"ti tathagatam vanditva attana saddhim agateheva sattahi bhikkhuhi saddhim ujjenim gacchanto antaramagge tesam ca nali 4- nama nigamo, tattha pindaya cari. Tasmimpi 5- nigame dve setthidhitaro. Tasu eka parijinnakule nibbatta duggata matapitunam accayena dhatim nissaya jivati. Attabhavo panassa samiddho, kesa annahi ativiya digha. Tasmimyeva nigame anna issarasetthikulassa dhita nikkesika, sa tato pubbe tassa samipam pesetva "satam va sahassam va dassami"ti vatvapi kese aharapetum nasakkhi. @Footnote: 1 cha.Ma. ayam saddo na dissati 2 Ma. maggassa vannam 3 Si.,i. jatibhumigamanam @4 Si.,cha.Ma. telapanali 5 cha.Ma.,i. tasmim ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page187.

Tasmim pana divase sa setthidhita mahakaccayanattheram sattahi bhikkhuhi parivutam tucchapattam gacchantam 1- disva "ayam suvannavanno eko brahmanabandhubhikkhu yathadhoteneva pattena gacchati, 2- mayhanca annam dhanam natthi. Asukasetthidhita pana imesam kesanam atthaya pesesi. Idani ito laddhauppadena sakka therassa deyyadhammam datun"ti dhatim pesetva there nimantetva antogehe nisidapesi. Theranam nisinnakale gabbham pavisitva dhatiya attano kese kappapetva "amma ime kese asukaya nama setthidhitaya datva yam sa deti, tam ahara, ayyanam pindapatam dassama"ti. Dhati pitthihatthena assuni punchitva ekena hatthena hadayamamsam sandharetva theranam santike paticchadetva te kese adaya tassa setthidhitaya santikam gata. Panitam 3- nama saravantampi sayam upanitam garavam na janeti, tasma setthidhita cintesi "aham pubbe bahunapi dhanena ime kese aharapetum nasakkhim, idani pana chinnakalato patthaya na yathamulameva lacchissati"ti dhatim aha "aham pubbe tava saminiya 4- bahunapi dhanena kese aharapetum nasakkhim, yattha katthaci nita pana na jivakesa 5- nama attha kahapane agghanti"ti attheva kahapane adasi. Dhati kahapane aharitva setthidhitaya adasi. Setthidhita ekekam pindapatam ekekam kahapanikam katva theranam dapesi. Thero avajjitva setthidhitaya upanissayam disva "kaham setthidhita"ti pucchi. Gabbhe ayyati. Pakkosatha nanti. Sa theresu garavena ekavacanena agantva there vanditva balavasaddham uppadesi. Sukhette patitthitapindapato dittheva dhamme vipakam detiti saha theranam vandanena kesa pakatibhaveyeva atthamsu. Therapi tam pindapatam gahetva passantiyayeva setthidhitaya vehasam abbhuggantva kancanavanuyyane otarimsu. @Footnote: 1 cha.Ma. agacchantam 2 cha.Ma. agacchati 3 cha.Ma. paniyam 4 cha.Ma. saminim @5 Si. nita pana jivakesa, cha.Ma. vinipata pana nijjivakesa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page188.

Uyyanapalo tam theram 1- disva ranno santikam gantva "deva me ayyo purohitakaccayano pabbajitva uyyanam agato"ti aha. Raja candapajjoto 2- uyyanam gantva katabhattakiccam theram pancapatitthitena vanditva ekamantam nisinno "kaham bhante bhagava"ti pucchi. Sayam sattha anagantva mam pesesi maharajati. Kaham bhante ajja bhikkham alatthati. Thero ranno pucchasabhagena sabbam setthidhitaya katam dukkaram arocesi. Raja therassa vasanatthanam patiyadetva theram nimantetva nivesanam gantva setthidhitaram aharapetva 3- aggamahesitthane thapesi. Imissa itthiya ditthadhammiko ca yasapatilabho ahosi. Tato patthaya raja therassa mahasakkaram karoti. Therassa dhammakathaya pasiditva mahajano therassa santike pabbaji. Tato patthaya sakalanagaram ekakasavapajjotam isivatapativatam 4- ahosi. Sapi devi gabbham labhitva dasamasaccayena puttam vijayi. Tassa namagahanadivase gopalakumaroti pitamahasetthino 5- namam akamsu. Sa puttassa namavasena gopalamata nama devi jata. Sa devi there ativiya pasiditva rajanam sampaticchapetva kancanavanuyyane therassa viharam karesi. Thero ujjeninagaram pasadetva puna satthu santikam gato. Atha sattha aparabhage jetavane viharanto madhupindikasuttantam 6- kaccayanapeyyalam 7- parayanasuttanti ime tayo suttante atthuppattim katva theram sankhittena bhasitassa vittharena attham vibhajantanam aggatthane thapesiti. Pathamavaggavannana nitthita. ---------------- @Footnote: 1 Si. there 2 Si. chandajato 3 cha.Ma. anapetva 4 Si.....parivatam @5 cha.Ma. matamahasetthino 6 cha.Ma. madhupindikasuttam, @Ma.mu. 12/199/168 7 pali. mahakaccayanabhaddekarattasutta, Ma.u. 14/279/248


             The Pali Atthakatha in Roman Book 14 page 122-188. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=14&A=2868&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=14&A=2868&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=146              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=628              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=618              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=618              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]