ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 14 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.1)

page189.

14. Etadaggavagga 2. Dutiyavagga culapanthakattheravatthu [198-200] Dutiyassa pathame manomayanti manena nibbattitam. "manomayena kayena, iddhiya upasankami"ti 1- vuttatthanasmim manena katakayo manomayakayo nama jato. "annataram manomayam kayam upapajjati"ti 2- vuttatthane manena nibbattitakayo manomayakayo nama jato. Ayamidha adhippeto. Tattha anne bhikkhu manomayam kayam nibbattenta tayo va cattaro va nibbattenti, na bahuke. Ekasadiseeva katva nibbattenti ekavidhameva kammam kurumane. Culapanthakatthero 3- pana ekavajjanena samanasahassam mapesi. Dvepi jane na ekasadisameva akasi na ekavidhakammam kurumane. Tasma manomayam kayam abhinimminantanam aggo nama jato. Cetovivattakusalanampi culapanthakova aggo, pannavivattakusalanampana 4- mahapanthakatthero aggoti vutto. Tattha culapanthakatthero catunnam rupavacarajjhananam labhitaya "cetovivattakusalo"ti vutto, mahapanthakatthero catunnam arupavacarajjhananam labhitaya "pannavivattakusalo"ti vutto. Culapanthako ca samapattikusalataya cetovivattakusalo nama, mahapanthako vipassanakusalataya pannavivattakusalo nama. Eko cettha samadhilakkhane cheko, eko vipassanalakkhane. Tatha eko samadhigalhe, eko vipassanagalhe. Eko cettha angasankhitte cheko, eko arammanasankhitte. Tatha eko angavavatthane cheko, eko arammanavavatthaneti evamettha yojana katabba. Apica culapanthakatthero rupavacarajjhanalabhi hutva jhanangehi vutthaya arahattam pattoti cetovivattakusalo, mahapanthako arupavacarajjhanalabhi hutva jhanangehi @Footnote: 1 khu.thera. 26/901/387 anuruddhattheragatha 2 upapanno, @vi.cu. 7/333/118 devadattavattha 3 ka. cullapanthakatthero. evamuparipi @4 cha.Ma.,i. sannavivatta.... evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page190.

Vutthaya arahattam pattoti pannavivattakusalo. Ubhopi panthe jatatta panthaka nama jata. Tesam pathamajato mahapanthako nama jato, 1- itaro 2- culapanthako nama. Imesampana ubhinnampi panhakamme ayamanupubbikatha:- atite kira 3- padumuttarakale hamsavatinagaravasino dve bhatikakutumbika satthari pasanna nibaddham satthu santikam gantva dhammam sunanti. Tesu ekadivasam kanittho sattharam dvihangehi samannagatam ekam bhikkhum "mama sasane manomayam kayam abhinimminantanam cetovivattakusalananca ayam bhikkhu aggo"ti etadagge thapentam disva cintesi "aho vatayam bhikkhu eko hutva dve angani paripuretva carati, mayapi anagate ekassa buddhassa sasane angadvayapurakena hutva vicaritum vattati"ti. So purimanayeneva sattharam nimantetva sattaham mahadanam datva evamaha "bhante yam bhikkhum tumhe ito sattadivasamatthake manomayangena ca cetovivattakusalangena ca `ayam mama sasane aggo'ti etadagge thapayittha, ahampi imassa adhikarakammassa phalena so bhikkhu viya angadvayapurakova bhaveyyan"ti patthanam akasi. Sattha anagatam oloketva anantarayenassa patthanaya samijjhanabhavam disva "anagate kappasatasahassavasane gotamo nama buddho uppajjissati, so tam imasmim thanadvaye thapessati"ti byakaritva anumodanam katva pakkami. Bhatapissa ekadivasam sattharam pannavivattakusalam bhikkhum etadagge thapentam disva tatheva adhikaram katva patthanam akasi, satthapi tam byakasi. Te ubhopi jana satthari dharamane kusalakammam katva satthu parinibbutakale sariracetiye suvannapujam katva tato cuta devaloke nibbatta. Tesam devamanussesu samsarantanamyeva kappasatasahassam atikkantam. Tattha mahapanthakassa antara katakalyanakammam na kathiyati, culapanthako pana kassapassa bhagavato sasane pabbajitva visati @Footnote: 1 cha.Ma. jatoti patho na dissati 2 cha.Ma. pacchajato 3 ka. pana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page191.

Vassasahassani odatakasinakammam katva devapure nibbatti. Atha amhakam sattha abhisambodhim patva pavattitapavaradhammacakko rajagaham upanissaya veluvanamahavihare pativasati. Imasmim thane thatva imesam dvinnampi nibbattim kathetum vattatiti. Rajagahe kira dhanasetthikuladhita attano daseneva saddhim santhavam katva "annepi me imam kammam janeyyun"ti cintetva bhita 1- evamaha "amhehi imasmim thane vasitum na sakka, sace me matapitaro imam dosam janissanti, khandakhandam karissanti, videsam gantva vasissama"ti hatthasaram gahetva aggadvarena nikkhamitva "yattha va tattha va annehi ajananatthanam gantva vasissama"ti ubhopi agamamsu. Tesam ekasmim thane vasantanam samvasamanvaya tassa kucchismim gabbho patitthasi. Sa gabbhassa paripakamagamma samikena saddhim mantesi "gabbho me paripakam gato, natibandhuvirahite 2- thane gabbhavutthanam nama ubhinnampi amhakam dukkhameva, kulagehameva gacchama"ti. So "ajja gacchama, sve gacchama"ti divase atikkameti. Sa cintesi "ayam balo attano dosamahantataya gantum na ussahati, matapitaro ca nama ekantahita, ayam gacchatu va ma va, maya gantum vattati"ti. Tasmim geha nikkhamante gehaparikkharam patisametva attano kulagharam gatabhavam anantaragehavasinam 3- arocetva maggam patipajji. Atha so puriso gharam agato tam adisva pativissake pucchitva "kulagharam gata"ti sutva vegena anubandhitva antaramagge sampapuni. Tassapi tattheva gabbhavutthanam ahosi. So "kim idam bhadde"ti pucchi. Sami eko putto jatoti. Idani kim karissamati. Yassatthaya mayam kulagharam gaccheyyama, 4- tam kammam antarava nipphannam, tattha gantva kim karissama, nivattamati dvepi ekacitta hutva @Footnote: 1 cha.Ma. bhitati patho na dissati 2 cha.Ma. natimittadivirahite 3 Ma. antikagharavasinam @4 cha.Ma.,i. gacchama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page192.

Nivattimsu. Tassa darakassa ca panthe jatatta panthakoti namam akamsu. Tassa na cirasseva aparopi gabbho patitthahi. Sabbam purimanayeneva vittharetabbam. Tassapi darakassa panthe jatatta pathamam jatassa mahapanthakoti namam katva paccha jatassa 1- culapanthakoti namam akamsu. Tepi dve darake gahetva attano vasanatthanameva gata. Tesam tattha vasantanam ayam mahapanthakadarako anne darakajane "cullapita mahapita ayyako ayyika"ti vadante sutva mataram patipucchi "amma anne daraka ayyakoti vadanti, 2- kim amhakam ettha 3- nataka natthi"ti. Ama tata tumhakam ettha nataka natthi, rajagahanagare pana te 4- dhanasetthi nama ayyako, tattha tumhakam bahu natakati. Kasma tattha na gacchama 5- ammati. Sa attano agamanakaranam puttassa akathetva puttesu punappunam kathentesu samikam aha "ime daraka ativiya pilenti, 6- kinno matapitaro disva mamsam khadissanti, ehi darakanam ayyakakulam dassema"ti. Aham sammukha bhavitum na sakkhissami, tampana nayissamiti. "sadhu ayya 7- yena kenaci upayena darakanam ayyakakulameva datthum vattati"ti dvepi jana darake adaya anupubbena rajagaham patva nagaradvare ekissa salaya nivasam katva darakamata dve darake gahetva agatabhavam matapitunam arocesi. 8- Tesam 9- sasanam sutva samsare samsarantanam na putto na dhita nama natthi, te amhakam mahaparadhika, na sakka tehi amhakam cakkhupathe thatum, ettakam nama dhanam gahetva dvepi jana phasukatthanam gantva jivantu, darake pana mayham 10- pesentuti. Setthidhita matapituhi pesitadhanam gahetva darake agatadutanam hattheyeva datva pesesi. Te 11- ayyakakule vaddhanti. Tesu culapanthako atidaharo, @Footnote: 1 Si.,i. itarassa 2 cha.Ma. kathenti ayyako ayyikati 3 cha.Ma.,i. etthati patho na @dissati 4 cha.Ma.,i. vo 5 cha.Ma. gacchatha 6 cha.Ma.,i. mam kilamenti @7 cha.Ma.,i. sami 8 cha.Ma.,i. arocapesi 9 cha.Ma.,i. te tam 10 cha.Ma.,i. idha @11 cha.Ma.,i. daraka

--------------------------------------------------------------------------------------------- page193.

Mahapanthako pana ayyakena saddhim dasabalassa dhammakatham sotum gacchati. Tassa niccam satthu sammukha 1- dhammam sunantassa pabbajjaya cittam nami. So ayyakam aha "sace tumhe sampaticchatha, 2- aham pabbajeyyan"ti. "kim vadesi tata, mayham sakalalokassapi pabbajitato taveva pabbajja bhaddaka. Sace sakkosi, pabbaja tata"ti sampaticchitva satthu santikam gato. Sattha "kim mahasetthi darako te laddho"ti. "ama bhante, ayam darako mayham natta, tumhakam santike pabbajamiti vadati"ti aha. Sattha annataram pindapatacarikam "imam darakam pabbajehi"ti anapeti. Thero tassa tacapancakakammatthanam acikkhitva pabbajesi. So bahum buddhavacanam ugganhitva paripunnavasso upasampadam labhi. Upasampanno hutva yoniso manasikare kammam karonto catunnam arupavacarajjhananam labhi hutva jhanangehi vutthaya arahattam papuni. Iti so pannavivattakusalanam aggo jato. So jhanasukhena maggasukhena phalasukhena nibbanasukhena 3- vitivattento cintesi "sakka nu kho imam sukham culapanthakassa datun"ti. Tato ayyakasetthissa santikam gantva "mahasetthi sace tumhe sampaticchatha, aham culapanthakam pabbajeyyan"ti aha. Pabbajetha bhanteti. Thero culapanthakadarakam pabbajetva dasasu silesu patitthapesi. Culapanthakasamanero bhatikassa santike "padumam 4- yatha kokanadam 5- sugandham pato siya phullamavitagandham angirasam passa virocamanam tapantamadiccamivantalikkhe"ti 6- imam gatham ganhati. Gahitagahitapadam uparupari padam ganhantassa nassati. Tassa imameva gatham gahetum vayamantassa cattaro masa atikkanta. Atha nam mahapanthako @Footnote: 1 cha.Ma. sammukhe 2 cha.Ma. anujaneyyatha 3 Si. nibbanasukhena ca 4 ka. padmam @5 Ma. kokanudam 6 sam.sa. 15/123/97 pancarajasutta, an.pancaka. 23/195/266 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page194.

Aha "panthaka tvam imasmim sasane abhabbo, catuhi masehi ekagathampi gahetum na sakkosi, pabbajitakiccam pana tvam katham papessasi, nikkhama ito"ti. So therena panamito viharapaccante rodamano atthasi. Tena samayena sattha rajagaham upanissaya jivakambavane viharati. Tasmim samaye jivako purisam pesesi "pancahi bhikkhusatehi saddhim sattharam nimantehi"ti. Tena kho pana samayena mahapanthako bhattuddesako hoti. So "pancannam bhikkhusatanam paticchatha bhante"ti vutte 1- "culapanthakam 2- thapetva sesanam paticchami"ti aha. Culapanthako tam katham sutva bhiyyoso mattaya domanassappatto ahosi. Sattha culapanthakam rodantam 3- disva "culapanthako mayi gate bujjhissati"ti gantva aviduratthane attanam dassetva "kim tvam panthaka rodasi"ti aha. Bhata mam bhante panametiti. Panthaka tuyham bhatikassa parapuggalanam asayanusayananam natthi, tvam buddhaveneyyapuggalo namati iddhiya abhisankharitva ekam suddhacolakhandam adasi "imam gahetva `rajoharanam rajoharanan'ti vatva bhavehi panthaka"ti. So satthara dinnam colakhandam "rajoharanam rajoharanan"ti hatthena parimajjanto nisidi. Tassa parimajjantassa pilotikani 4- kilitthadhatukani jatani. Punappunam 5- parimajjantassa ukkhaliparipunchanasadisam jatam. So nanaparipakam agamma tattha khayavayam patthapetva cintesi "idam colakhandam pakatiya pandaram parisuddham, upadinnakasariram nissaya kilittham jatam, idam cittampi evamgatikameva"ti samadhim bhavetva cattari rupavacarajjhanani padakani katva saha patisambhidahi arahattam papuni. So manomayeneva jhanalabhi 6- hutva eko hutva bahudha, bahudha hutva eko ca bhavitum samattho ahosi. Arahattamaggeneva cassa tepitakanca cha abhinna ca agamimsu. @Footnote: 1 cha.Ma. vutto 2 Si. balapanthakam 3 cha.Ma. culapanthakassa khedam 4 Si.,cha.Ma. lomani @5 cha.Ma. puna 6 Si.,i. manomayananalabhi, cha.Ma. manomayajjhanalabhi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page195.

Punadivase sattha ekunehi pancahi bhikkhusatehi saddhim gantva jivakassa nivesane nisidi. Culapanthako pana attano bhikkhaya appaticchitattayeva na gato. Jivako yagum datum arabhi, sattha hatthena pattam pidahi. Kasma bhante na ganhathati. Vihare eko bhikkhu atthi jivakati. So purisam pahini "gaccha bhane vihare nisinnam ayyam gahetva ehi"ti. Culapanthakattheropi tassa purisassa pure agamanayeva bhikkhusahassam nimminitva ekampi ekena asadisam, ekassapi civaravicaranadisamanakammam annena asadisam akasi. So puriso vihare bhikkhunam bahubhavam disva gantva jivakassa kathesi "bhante imasmim vihare bhikkhusamgho bahutaro, tato pakkositabbam bhadantam na janami"ti. Jivako sattharam patipucchi "ko nama bhante vihare 1- nisinno bhikkhu"ti. Culapanthako nama jivakati. Gaccha bhane "culapanthako nama kataro"ti pucchitva anehiti. So viharam agantva "culapanthako nama bhante kataro"ti pucchi. "aham culapanthako aham culapanthako"ti bhikkhusahassam kathesi. So puna gantva jivakam kathesi "sahassamatta bhikkhu sabbe `aham culapanthako aham culapanthako'ti kathenti, aham `asuko nama pakkositabbo'ti na janami"ti. Jivakopi patividdhasaccataya "iddhima bhikkhu"ti nayato natva "pathamakathanabhikkhumeva `tumhe sattha pakkosati'ti vatva civarakanne ganhatha tata"ti aha. So viharam gantva tatha akasi, tavadeva sahassamatta bhikkhu antaradhayimsu. So theram gahetva agamasi. Sattha tasmim khane yagum ganhi. Dasabale bhattakiccam katva viharam gate dhammasabhayam katha udapadi "yavamahanta vata buddha nama cattaro mase ekam gatham ganhitum asakkontam bhikkhum evam mahiddhikam akamsu"ti. Sattha tesam bhikkhunam cittavaram natva gantva pannattasane nisajja "kim vadetha bhikkhave"ti pucchi. Na bhagava annam kinci kathema, culapanthakena tumhakam santika mahalabho laddhoti tumhakamyeva gunam kathemati. @Footnote: 1 Si. bhante imasma bhikkhusamgha vihare

--------------------------------------------------------------------------------------------- page196.

Anacchariyam bhikkhave idani mayham ovadam katva lokuttaradayajjalabho, ayam atitepi aparipakke nane thitassa mayham ovadam katva lokiyadayajjam labhiti. Bhikkhu "kada bhante"ti ayacimsu. Sattha tesam bhikkhunam atitam aharitva dassesi. Bhikkhave atite baranasinagare brahmadatto nama raja rajjam karesi. Tasmim samaye culakasetthi 1- nama pandito byatto sabbanimittani janati. So ekadivasam rajupatthanam gacchanto antaravithiyam matamusikam 2- disva tamkhane nakkhattam samanetva idamaha "sakka cakkhumata pannavata kulaputtena imam unduram gahetva darabharanam katum kammante ca sajjetun"ti. 3- Annataro duggatakulaputto tam setthissa vacanam sutva "nayam ajanitva kathessati"ti musikam gahetva ekasmim apanike bilarassatthaya datva kakanikam labhi. Taya kakanikaya phanitam kinitva 4- ekena kutena paniyam ganhi, 5- arannato agacchante malakare disva thokam phanitakhandam datva ullunkena paniyam adasi. Te tassa ekekam pupphamutthim adamsu. So tena pupphamulena punadivasepi phanitanca paniyaghatanca gahetva puppharamameva gato. Tassa tam divasam malakara addhaocitake pupphagacche datva agamamsu. So na cirasseva imina upayena attha kahapane labhi. Puna ekasmim vatavutthidivase chadditauyyanam gantva patitadaruni 6- rasim katva nisinno rajakumbhakarassa santika solasa kahapane labhati, 7- so catuvisatiya kahapanesu jatesu "atthi ayam upayo mayhan"ti nagaradvarato avidure thane ekam paniyaghatam 8- thapetva pancasate tinaharake paniyena upatthahi. Te ahamsu "tvam samma amhakam bahupakaro, kim te karoma"ti. Sopi "mayham kicce uppanne karissatha"ti vatva ito cito ca vicaranto thalapathakammikena ca jalapathakammikena ca saddhim mittasanthavam akasi. Tassa thalapathakammiko "sve imam nagaram assavanijako @Footnote: 1 cha. culasetthi 2 Si. putimusikam 3 cha.Ma. payojetunti 4 Si. gahetva @5 cha.Ma. ganhitva 6 cha.Ma. patitadarunam 7 cha.Ma.,i. labhi 8 cha.,i. paniyacatim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page197.

Panca assasatani gahetva agamissati"ti acikkhi, so tassa vacanam sutva tinaharakanam sannam datva ekekam tinakalapam dvigunam katva aharapesi. Atha so assanam nagarapatitthavelaya tinakalapasahassam antodvare 1- rasim katva nisidi. Assavanijo sakalanagare assanam haritam 2- alabhitva tassa sahassam datva tam tinam ganhi. Tato katipahaccayena samuddakammikasahayako arocesi "pattanam mahanava agata"ti. So "atthi ayam upayo"ti atthahi kahapanehi sabbaparivarasampannam tavakalikam ratham gahetva navapattanam gantva ekaangulimuddikam navaya 3- saccakaram datva avidure thane saniyam 4- parikkhipapetva tattha nisinno purise anapesi "bahirato 5- vanijesu agatesu tatiyena patiharena arocetha"ti. "nava agata"ti sutva baranasito satamatta vanija "bhandam ganhama"ti agamamsu. Bhandam tumhe na labhissatha, asukatthane mahavanijena nama saccakaro dinnoti. Te tesam sutva tassa santikam agata, padamulikapurisa purimasannavasena tatiyapatiharena tesam agatabhavam arocesum. Te satamattapi vanija ekekam sahassam datva tena saddhim navaya pattika hutva puna ekekam sahassam datva pattim vissajjapetva puna bhandam attano santakam akamsu. So puriso dve satasahassani ganhitva baranasim agantva "katannuna bhavitum vattati"ti ekam satasahassam gahetva culakasetthissa santikam gato. Atha nam setthi "kinte tata katva idam dhanam laddhan"ti pucchi. So "tumhehi kathitaupaye thatva catumasabbhantareyeva laddhan"ti aha. Setthi tassa vacanam sutva "idani evarupam darakam parasantakam katum na vattati"ti vayappattam dhitaram datva sakalakutumbassa samikam akasi. Sopi kulaputto setthino accayena tasmim nagare @Footnote: 1 cha.Ma. antaradvare 2 Ma. gocaram, cha. carim 3 cha. navikassa @4 Ma. saniya, cha. sanim 5 cha.Ma. bahirakesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page198.

Setthitthanam gahetva yavatayukam thatva yathakammam gato. Sattha dve vatthuni kathetva anusandhim ghatetva abhisambuddhakale imam gathamaha:- "appakenapi medhavi pabhatena vicakkhano samutthapeti attanam anum aggimva sandhaman"ti. 1- Iti sattha dhammasabhayam sannisinnanam imam karanam dasseti. Dvinnampi mahasavakanam pubbapatthanato patthaya ayam anupubbikatha. Aparabhage pana sattha ariyaganaparivuto dhammasane nisinno manomayam kayam abhinimminantanam cetovivattakusalanam culapanthakattheram aggatthane thapesi, pannavivattakusalanam mahapanthakanti. Subhutittheravatthu [201] Tatiye aranaviharinanti nikkilesaviharinam. Ranati 2- hi ragadayo kilesa vuccanti, tesam abhavena nikkilesaviharo aranaviharo nama. So yesam atthi, te aranaviharino. Tesam aranaviharinam subhutitthero aggoti. Kincapi hi annepi khinasava aranaviharino ca, therena pana dhammadesanaya evam 3- namam laddham. Anne bhikkhu dhammam desenta uddissakam 4- katva vannam va avannam va kathenti, thero pana dhammam desento satthara desitaniyamato anokkamitva 5- desesi, tasma aranaviharinam aggo nama jato. [202] Catutthe dakkhineyyananti dakkhinarahanam. Tattha kincapi annepi khinasava aggadakkhineyya, thero pana pindaya caranto ghare ghare mettajjhanam samapajjitva samapattito vutthaya bhikkham ganhati "evam bhikkhadayakanam mahapphalam bhavissati"ti. Tasma dakkhineyyoti 6- vutto. Attabhavo panassa subhutima samiddho, 7- alankatatoranicittapato viya ca ativiya virocati. Tasma subhutiti vuccati. @Footnote: 1 khu.ja. 27/4/2 cullakasetthijataka (sya) 2 cha.Ma. rananti 3 cha.Ma. etam @4 Si. odissakam 5 Ma. anukkamitva 6 cha.Ma.,i. tasma dakkhineyyanam aggoti @7 Si. sutthu bhutiva samiddho, cha.Ma. susamiddho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page199.

Tassa panhakamme ayamanupubbikatha:- ayam kira padumuttare bhagavati anuppanneyeva hamsavatinagare brahmanamahasalakule nibbatti, nandamanavotissa namam akamsu. So vayappatto tayo vede ugganhitva tattha saram apassanto attano parivarehi catucattalisamanavakasahassehi saddhim pabbatapade isipabbajjam pabbajitva pancabhinna attha samapattiyo nibbattesi, antevasikepi jhanalabhino akasi. Tasmim samaye padumuttaro bhagava loke nibbattitva hamsavatinagaram upanissaya viharanto ekadivasam paccusasamaye lokam volokento nandatapasassa antevasikanam jatilanam arahattupanissayam nandatapasassa ca dvihi angehi samannagatassa savakassa thanantarapatthanam disva patova sarirapatijagganam katva pubbanhasamayam pattacivaramadaya sariputtattherassa vatthumhi vuttanayeneva nandatapasassa assamam agamasi. Tattha phalaphaladananca pupphasanapannapananca nirodhasamapattisamapajjananca vuttanayeneva veditabbam. Sattha pana nirodha vutthito aranavihariyangena ca dakkhineyyangena cati dvihangehi samannagatam ekam savakam "isiganassa pupphasananumodanam karohi"ti anapesi. So attano visaye thatva tepitakam sammasitva anumodanam akasi. Tassa desanavasane sattha sayam dhammam desesi. Desanapariyosane sabbe catucattalisasahassapi tapasa arahattam papunimsu. Nandatapaso pana anumodakassa bhikkhuno nimittam ganhitva satthu desananusarena nanam pesetum nasakkhi. Sattha "etha bhikkhavo"ti sesabhikkhunam hattham pasaresi, sabbepi antarahitakesamassu iddhimayaparikkhara vassasatikatthera viya ahesum. Nandatapaso tathagatam vanditva sammukhe thito aha "bhante yena bhikkhuna isiganassa pupphasananumodana kata, ko namayam tumhakam sasane"ti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page200.

Aranavihariyangena ca dakkhineyyangena ca 1- etadaggappatto esoti. "bhante ahampi imina sattaham katena adhikarakammena annam sampattim na patthemi, anagate panaham ekassa dasabalassa sasane ayam thero viya dvihangehi samannagato bhaveyyan"ti patthanam akasi. Sattha anantarayam disva byakaritva pakkami. Nandatapasopi kalena kalam dasabalassa santike dhammam sutva aparihinajjhano brahmaloke nibbatto. Idamassa kalyanakammam. Antara pana kammam na kathiyati. So kappasatasahassam atikkamitva savatthiyam sumanasetthissa gehe nibbatti. Subhutitissa namam akamsu. Aparabhage amhakam sattha loke nibbatto rajagaham upanissaya viharati. Tada anathapindiko setthi savatthiyam utthanakabhandam gahetva attano sahayakassa rajagahasetthino gharam gato satthu uppannabhavam natva sattharam sitavane viharantam upasankamitva pathamadassaneneva ca sotapattiphale patitthaya sattharam savatthim agamanatthaya yacitva pancacattalisayojanamagge yojane yojane satasahassapariccagena vihare patitthapetva savatthiyam rajamanena atthakarisappamanam jetarajakumarassa uyyanabhumim kotisantharena kinitva tattha bhagavato viharam karetva adasi. Viharamahadivase ayam subhutikutumbiko anathapindikasetthina saddhim gantva dhammam sunanto saddham patilabhitva pabbaji. So upasampanno dve matika paguna katva kammatthanam kathapetva aranne samanadhammam karonto vipassanam vaddhetva mettajjhanam padakam katva arahattam papuni. Dhammam desento vuttanayeneva dhammam katheti, pindaya caranto vuttanayeneva mettajjhanato vutthaya bhikkham patigganhati. 2- Atha nam sattha imam karanadvayam paticca aranaviharinanca dakkhineyyananca bhikkhunam aggatthane thapesiti. @Footnote: 1 Si. aranaviharange ca dakkhineyyange ca 3 cha.Ma. ganhati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page201.

Khadiravaniyarevatattheravatthu [203] Pancame arannakananti arannavasinam. Revato khadiravaniyoti dhammasenapatittherassa kanitthabhatiko. So yatha anne thera aranne vasamana vanasabhagam udakasabhagam bhikkhacarasabhaganca sallakkhetva aranne vasanti, na evam vasi. Etani pana sabhagani anadiyitva ujjangale sakkharasanavisame khadiravane pativasi. Tasma arannakanam aggoti vutto. Tassa panhakamme ayamanupubbikatha:- ayam kira atite padumuttarabuddhakale hamsavatinagare nibbatto mahagangaya payagapatitthanatitthe navakammam karonto pativasati. Tasmim samaye sattha satasahassabhikkhuparivaro carikam caranto payagapatitthanatittham 1- sampapuni. So dasabalam disva cintesi "mayham kalena kalam buddhadassanam nama natthi, ayam me kalyanakammassa ayuhanakkhano"ti navasanghatam bandhapetva upari celavitanam karetva gandhamaladamani osaretva hettha varapotthacittattharanam attharapetva saparivaram sattharam paratiram taresi. Tasmim samaye sattha ekam arannakam bhikkhum etadagge thapesi. So naviko tam disva "mayapi evameva anagate ekassa buddhassa sasane arannakanam aggena bhavitum vattati"ti sattharam nimantetva sattaham mahadanam datva satthu padamule nipajjitva "bhante yo tumhehi etadagge thapito, so bhikkhu viya ahampi anagate ekassa buddhassa sasane arannakanam aggo bhaveyyan"ti patthanam akasi. Sattha anantarayam disva "anagate gotamabuddhassa sasane tvam arannakanam aggo bhavissasi"ti byakaritva pakkami. Antara pana annam kammam na kathiyati. So yavajivam kalyanakammam katva devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade magadhakkhette nalakabrahmanagame saribrahmaniya kucchimhi patisandhim gahetva @Footnote: 1 Ma. payagatitthe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page202.

Tinnam bhatikanam tissannam bhagininam sabbakanittho hutva nibbatti, revatotissa namam akamsu. Athassa matapitaro cintesum "amhakam vaddhitavaddhite darake samana sakyaputtiya netva pabbajenti, amhakam puttam revatam daharameva gharabandhanena bandhissama"ti samanakulato darikam anetva revatassa ayyikam 1- vandapetva "amma tava ayyikaya mahallakatara hohi"ti 2- ahamsu. Revato tesam katham sutva cintesi "ayam darika dahara pathamavaye thita, imissa kira evamvidham rupam 3- mama ayyikaya rupasadisam bhavissati, pucchissami tava nesam adhippayan"ti cintetva aha "tumhe kim kathetha"ti. Tata "ayam darika ayyika viya te jaram papunatu"ti vadamati. So "imissa rupam evamvidham bhavissati"ti pucchi. Tata kim vadesi, mahapunna evamvidha hontiti. So cintesi "idam kira rupam imina niyamena valittacam bhavissati palitakesam 4- khandadantam, aham evarupe rupe rajjitva kim karissami, mama bhatikanam gatamaggameva gamissami"ti titthanto viya hutva samavaye tarunadarake aha "etha bho vidhavanikam karissama"ti nikkhami. Tata mangaladivase ma bahi gacchati. So darakehi saddhim kilanto 5- viya attano dhavanavare sampatte thokam gantva papancetva agacchati. Punavare 6- sampatte tato durataram viya gantva agato, tatiyavare sampatte "ayam me kalo"ti natva sammukhatthaneneva palayitva pamsukulikabhikkhunam nivasanatthanam arannam gantva there abhivadetva pabbajjam yaci. Sappurisa mayam tam na janama `kassasi 7- putto'ti, tvanca alankataniyameneva agato, ko tam pabbajetum ussahissatiti. 8- So ubhopi baha paggayha "vilumpanti mam vilumpanti man"ti mahaviravam viravi. Ito cito ca bhikkhu sannipatitva "sappurisa imasmim thane tava vattham va pilandhanam va koci ganhanto nama natthi, tvanca `vilumpanti'ti vadasi, kim @Footnote: 1 Si. ayyakam 2 Ma. ayyika viya mahallakatara hotuti 3 Ma. evarupam 4 Si. palitasisam @5 Si. titthanto 6 cha.Ma. puna dutiyavare, i. anantare 7 Si. kassapi @8 Si. ussahatiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page203.

Sandhaya vadasi"ti. Bhante naham vatthalankaram sandhaya vadami, tissannam pana me sampattinam vilopo vattati, tam sandhaya vademi. Mam tava tumhe ma pabbajayittha, bhataram pana me janathati. Ko nama pana te bhatati. Gihikale upatisso nama, idani pana sariputto nama jatoti vadantiti. "avuso evam sante ayam kulaputto amhakam kanitthabhatiko nama hoti, jetthabhatiko no dhammasenapati puretaramyeva aha `amhakam nataka sabbe micchaditthika, yo koci amhakam nati agacchati, tam yena kenaci upayena pabbajeyyatha'ti. Ayam pana therassa ajjhattabhatiko, 1- pabbajetha nan"ti vatva tacapancakakammatthanam acikkhitva pabbajayimsu. Atha nam paripunnavassam upasampadetva kammatthane yojayimsu. Thero kammatthanam gahetva acariyupajjhayanam avidure thane vuttappakaram khadiravanam pavisitva samanadhammam karoti. Tassa "arahattam appatva dasabalam va bhatikattheram va na passissami"ti vayamantasseva tayo masa atikkanta, sukhumalasattassa lukhabhojanam bhunjantassa cittam panitam nahosi, 2- kammatthanabhimukham nagatam. 3- So temasaccayena pavaretva vutthavassova hutva tasmimyeva thane samanadhammam karoti. Tassa samanadhammam karontassa 4- cittam ekaggam ahosi, so vipassanam vaddhetva arahattam papuni. Atha ayasma sariputto sattharam aha "bhante mayham kira kanitthabhata revato pabbajito, so abhirameyya va na va, gantva nam passissami"ti. Bhagava revatassa araddhavipassakabhavam natva dve vare patikkhipitva tatiyavare yacito arahattappattabhavam natva "sariputta ahampi gamissami, bhikkhunam arocehi"ti. Thero bhikkhusamgham sannipatetva "avuso sattha carikam caritukamo, gantukama agacchantu"ti sabbesamyeva arocesi. Dasabalassa carikatthaya gamanakale ohiyanakabhikkhu nama @Footnote: 1 Si. ajjhattikabhatiko 2 Si. panitam nama na hoti, cha.Ma. cittam valitam nama hoti @3 cha.Ma. kammatthanam vimokkham na gatam 4 Si. parikammam karontassa karontassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page204.

Appaka honti, "satthu suvannavannam sariram passissama, madhuradhammakatham va sunissama"ti yebhuyyena gantukama bahukava honti. Iti sattha mahabhikkhusamgha- parivaro "revatam passissami"ti nikkhanto. Athekasmim padese anandatthero dvedhapatham patva bhagavantam pucchi "bhante imasmim thane dve magga, kataramaggena bhikkhusamgho gacchati"ti. 1- Kataramaggo ananda ujukoti. Bhante ujumaggo timsayojano amanussapatho, pariharamaggo pana satthiyojaniko khemo subhikkhoti. Ananda sivali amhehi saddhim agatoti. Ama bhante agatoti. Tenahi samgho ujumaggameva gacchatu, 2- sivalissa punnam vimamsissamati. Sattha bhikkhusamghaparivaro sivalittherassa punnavimamsanattham atavimaggam abhiruhi. Maggam abhiruhanatthanatova patthaya devasangho yojanatthane yojanatthane nagaram mapetva buddhappamukhassa bhikkhusamghassa vasanatthaya vihare patiyadesi. Devaputta ranna pesitakammakara viya hutva yagukhajjakadini gahetva "kaham ayyo sivali, kaham ayyo sivali"ti pucchanta gacchanti. Thero tam sakkarasammanam ganhapetva satthu santikam gacchati. Sattha bhikkhusamghena saddhim paribhunji. Iminava niyamena sattha sakkarasammanam anubhavanto devasikam yojanaparamam gantva timsayojanikam kantaram atikkamma khadiravaniyattherassa sabhagatthanam 3- patto, thero satthu agamanam natva attano vasanatthane buddhappamukhassa bhikkhusamghassa pahonakavihare dasabalassa gandhakutim rattitthanadivatthanadini ca iddhiya mapetva tathagatassa paccuggamanam gato. Sattha alankatapatiyattena maggena viharam pavisi. Atha tathagate gandhakutiyam 4- pavitthe bhikkhu vassaggena pattasenasanani pavisimsu. Devata "akalo aharassa"ti atthavidham panakam aharimsu. Sattha bhikkhusamghena saddhim panakam pivi. Iminava niyamena tathagatassa sakkarasammanam anubhavantasseva addhamaso atikkanto. @Footnote: 1 cha.Ma. samgho gacchatuti 2 cha.Ma.,i. ganhatu 3 Ma. vasanatthanam 4 cha.Ma.,i. gandhakutim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page205.

Athekacce ukkanthitabhikkhu 1- ekasmim thane nisiditva katham uppadayimsu "sattha dasabalo `mayham aggasavakassa kanitthabhata'ti vatva evarupam navakammikam bhikkhum passitum agato, imassa viharassa santike jetavanamahaviharo va veluvanamahaviharadayo va kim karissanti. Ayampi bhikkhu evarupassa navakammassa karako, kim nama samanadhammam karissati"ti. Atha sattha cintesi "mayi ciram vasante idam thanam akinnam bhavissati, arannakabhikkhu nama pavivekatthika honti, revatassa aphasuviharo bhavissati"ti tato revatassa divatthanam gato. Thero ekakova cankamanakotiyam alambanaphalakam 2- nissaya pasanaphalake nisinno sattharam duratova agacchantam disva paccuggantva vandi. Atha nam sattha pucchi "revata imam valamigatthanam, candanam hatthiassadinam saddam sutva kinti karosi"ti. Tesam me bhante saddam sunato arannasmim piti nama 3- uppajjatiti. Sattha imasmim 4- thane revatattherassa pancahi gathasatehi arannapasamsam 5- nama kathetva punadivase avidure thane pindaya caritva revatattheram amantetva 6- yehi bhikkhuhi therassa avanno kathito, tesam kattarayatthiupahanatelanalicchattanam pammussanabhavam akasi. Te attano parikkharatthaya nivatta agatamaggeneva gacchanta thapitatthanam sallakkhetum na sakkonti. Pathamamhi te alankatapatiyattena maggena gantva tam divasam pana visamamaggena gacchanta tasmim tasmim thane ukkutikam nisidanti, jannukena gacchanti. Te gumbe gacche kantake ca maddanta attano vasitam sabhagatthanam gantva tasmim tasmim khadirakhanuke attano chattam sanjananti, upahanakattarayatthitelanalim sanjananti. Te tasmim samaye "iddhima ayam bhikkhu"ti natva attano parikkhare adaya "dasabalassa patiyattasakkaro nama evarupo hoti"ti vadanta agamamsu. @Footnote: 1 Si.,i. uddhatabhikkhu 2 Si.,i. alambanabaham 3 cha.Ma. arannarati nama @4 cha.Ma.,i. tasmim 5 cha.Ma.,i. aranne nivasanisamsam 6 cha. nivattetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page206.

Purato 1- gatabhikkhu visakha upasika attano gehe nisinnakale pucchati "manapam nu kho bhante revatattherassa vasanatthanan"ti. Manapam upasike nandanavanacittalatadipatibhagam tam senasananti. Atha nesam sabbapacchato agatabhikkhu pucchi "manapam ayya revatattherassa vasanatthanan"ti. Ma pucchi upasike, kathetum ayuttatthanametam, ajjangalam sakkharapasanavisamam khadiravanam evam, 2- tattha so bhikkhu viharatiti. Visakha purimananca pacchimananca bhikkhunam katham sutva "kesam nu kho katha sacca"ti pacchabhattam 3- gandhamalam adaya dasabalassa upatthanam katva vanditva ekamantam nisinna sattharam pucchi "bhante revatattherassa vasanatthanam ekacce ayya vannenti, ekacce nindanti, kimetam bhante"ti. Visakhe ramaniyam va hotu ma va, yasmim thane ariyanam cittam ramati, tadevatthanam ramaniyam namati vatva imam gathamaha:- "game va yadi varanne ninne va yadi va thale yattha arahanto viharanti tam bhumiramaneyyakan"ti. 4- Atha sattha aparabhage jetavanamahavihare ariyaganamajjhe nisinno theram arannakanam bhikkhunam aggatthane thapesiti. Kankharevatattheravatthu [204] Chatthe jhayinanti jhanalabhinam 5- jhanabhiratanam. So kira thero yava 6- samapattiyo dasabalo samapajjati, tato appatarapi 7- thapetva bahutarapi samapajjati. Tasma jhayinam aggo nama jato. Kankhayanabhavena kankharevatoti vuccati. Kankha nama kukkuccam, kukkuccakati 8- attho. Kim pana anne kukkuccaka natthiti? atthi, ayam pana thero kappiyepi kukkuccam uppadesi. Tenassa kukkuccapakata 9- atipakata jatati kankharevatotveva sankhyam 10- gato. @Footnote: 1 Si.,i. purato purato 2 cha.Ma.,i. etam 3 cha.Ma.,i. pacchabhatte @4 sam.sa. 15/261/280 ramaneyyakasutta, khu.dha. 25/98/34 khadiravaniyarevatattheravatthu @5 Si. jhanasilanam 6 cha.Ma.,i. ya 7 cha.Ma.,i. appataram 8 cha.Ma.,i. kukkuccakoti @9 cha.Ma.,i. kukkuccakata 10 cha.Ma.,i. sankha. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page207.

Tassa panhakamme ayamanupubbikatha:- ayam kira padumuttarabuddhakale purimanayeneva mahajanena saddhim viharam gantva parisapariyante thito dhammam sunanto sattharam ekam bhikkhum jhanabhiratanam aggatthane thapentam disva "mayapi anagate evarupena bhavitum vattati"ti desanavasane sattharam nimantetva purimanayeneva sattaham mahasakkaram katva bhagavantam aha "bhante aham imina adhikarakammena na annam sampattim patthemi, yatha pana so tumhehi ito sattadivasamatthake bhikkhu jhayinam aggatthane thapito, evam ahampi anagate ekassa buddhassa sasane jhayinam aggo bhaveyyan"ti patthanam akasi. Sattha anagatam oloketva samijjhanabhavam disva "anagate kappasatasahassavasane gotamo nama buddho uppajjissati, tassa sasane tvam jhayinam aggo bhavissasi"ti byakaritva pakkami. So yavajivam kalyanakammam katva kappasatasahassam devamanussesu samsaritva amhakam bhagavato kale savatthinagare mahabhogakule nibbatto pacchabhattam dhammassavanattham gacchantena mahajanena saddhim viharam gantva parisapariyante thito dasabalassa dhammakatham sutva saddham patilabhitva pabbajito, 1- upasampadam labhitva kammatthanam kathapetva jhanaparikammam karonto jhanalabhi hutva jhanameva padakam katva arahattaphalam papuni. So dasabalena samapajjitabbasamapattinam appatara thapetva bahutara samapajjanto ahorattam jhanesu cinnavasi ahosi. Atha nam aparabhage sattha imam gunam gahetva jhayinam aggatthane thapesi. "akappiyo avuso gulo, akappiyo mutto"ti 2- evam pana kappiyesveva vatthusu kukkuccassa uppaditataya kukkuccasankhataya kankhaya bhavena kankharevatoti sankhyam gacchati. 3- @Footnote: 1 Si. pabbaji, pabbajito 2 cha.Ma.,i. akappiya mugga...., @vi.maha. 5/272/41 3 cha.Ma.,i. sankham gatoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page208.

Sonakolivisattheravatthu [205] Sattame araddhaviriyananti paggahitaviriyanam paripunnaviriyanam. Sono kolivisoti sonoti tassa namam, kolivisoti gottam. Kotivessoti va attho, issariyena kotipattassa vessakulassa darakoti adhippayo. Yasma pana annesam bhikkhunam viriyam nama vaddhetabbam hoti, therassa pana bhavetabbameva 1- ahosi. Tasma esa araddhaviriyanam aggo nama jato. Tassa panhakamme ayamanupubbikatha:- ayam kira atite padumuttarabuddhakale setthikule nibbatti, tassa sirivaddhakumarotissa namam akamsu. So vayappatto purimanayeneva viharam gantva parisapariyante thito dhammam sunanto sattharam ekam bhikkhum araddhaviriyanam aggatthane thapentam disva "mayapi anagate evarupena bhavitum vattati"ti desanavasane dasabalam nimantetva sattaham mahadanam datva vuttanayeneva patthanam akasi. Sattha tassa patthanaya samijjhanabhavam disva purimanayeneva byakaritva viharam gato. Sopi sirivaddhasetthi yavajivam kusalam katva devamanussesu samsaranto kappasatasahassam atikkamitva imasmim kappe parinibbute kassapadasabale anuppanne amhakam bhagavati baranasiyam kulagehe patisandhim ganhi. So attano sahayakehi saddhim gangaya kilam kilati. Atha nam ekasmim samaye 2- eko jinnacivariko paccekabuddho "baranasim upanissaya gangaya tire pannasalam katva vassam upagacchissami"ti udakena samupabyulhe dandake ca valliyo ca sankaddhati. Ayam kumaro sahayakehi saddhim gantva abhivadetva thito "bhante kim karotha"ti pucchi. Kumara upakatthe antovasse pabbajitanam vasanatthanam nama laddhum vattatiti. "bhante ajjeva ekadivasam ayyo yatha tatha agametu, aham sve ayyassa vasanatthanam karissami"ti aha. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. hapetabbameva 2 Si. atha tasmim samaye, Ma. atha ekasmim samaye, cha. tasmim @samaye

--------------------------------------------------------------------------------------------- page209.

Paccekabuddho "tasseva kumarassa sangaham karissami"ti agatatta adhivasesi. So tassa adhivasanam viditva gantva punadivase sakkarasammanam sajjetva paccekabuddhassa gamanam 1- olokento atthasi. Paccekabuddhopi "kuhim nu kho 2- ajja bhikkhacaram labhissami"ti avajjetva 3- tasseva gehadvaram agamasi. Kumaro paccekabuddham disva sampiyayamano pattam adaya bhikkham datva "imam antovassam mayham gehadvarameva agacchatha bhante"ti patinnam gahetva paccekabuddhe bhattakiccam katva pakkante attano sahayakehi saddhim gantva ekadivaseneva paccekabuddhassa vasanapannasalanca cankamananca divatthanarattitthanani ca karapetva adasi. Tasseva 4- pannasalam pavisanavelaya haritupalittaya 5- bhumiya "padesu kalalam ma laggi"ti attano parupanam sahassagghanikam 6- rattakambalam bhummattharanam pattharitva 7- kambalassa vannena saddhim paccekabuddhassa sarirappabham ekasadisam disva ativiya pasanno hutva aha "yatha tumhehi akkantakalato patthaya imassa kambalassa ativiya pabha virocati, evameva mayhampi nibbattanibbattatthane hatthapadanam vanno bandhujivakapupphavanno hotu, sattakkhattum 8- vihatakappasapatalaphassasadisova phasso hotu"ti. So temasam paccekabuddham upatthahitva pavaritakale ticivaram adasi. Paccekabuddho paripunnapattacivaro gandhamadanameva gato. Sopi kulaputto devamanussesu samsaranto amhakam bhagavato kale kalacampakanagare usabhasetthissa 9- ghare patisandhim ganhi. Tassa patisandhigahanakalato patthaya setthikulamhi 10- anekani pannakarasahassani agacchanti. Jatadivaseva sakalanagaram ekasakkarasammanam ahosi. Athassa namagahanadivase matapitaro "amhakam putto @Footnote: 1 cha.Ma.,i. agamanam 2 Ma. kim nu kho, cha.,i. kaham nu kho @3 Ma. avajjento gantva, cha.,i. avajjento natva 4 Si.,i. tassa ca @5 Si.,i. haritupattaya, cha.Ma. haritupalittaya 6 cha.Ma.,i. satasahassagghanakam @7 cha.Ma. sanatharitva, i. attharitva 8 cha.Ma. satakkhattum 9 cha.Ma.,i. kalacampanagare @upasetthissa 10 cha.Ma. setthikulam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page210.

Attano namam ganhitvava agato, rattasuvannaparisincita 1- viyassa sarirappabha"ti 2- tasma sonakumarotvevassa namam akamsu. Athassa setthi 3- dhatiyo upatthapetva 4- devakumaram viya nam sukhena vaddhesi. 5- Tassa evarupam aharavidhanam ahosi:- satthikarisamattatthanam vapitva 6- tividhena udakena posenti. Kedare pavisantisu udakamatikasu khirodakassa ca gandhodakassa ca anekani catisahassani asincanti. Salisisanam khiropanakale 7- sukadinam pananam ucchitthakarananivaranattham vihigabbhanam sukhumalabhavatthanca pariyantaparikkhepe ca antarantara ca thambhe nikkhanitva 8- 9- upari thambhanam sukhumalam ca vattham pattharitva 9- upari dandake datva kilanjehi chadetva samanta saniya parikkhipitva sabbapariyante arakkham ganhanti. Sasse nipphanne kotthe catujatigandhehi paribhandam katva upari uttamagandhehi paribhaventi. Anekasahassapurisa khettam oruyha salisisani vantesu chinditva mutthim 10- katva rajjukehi bandhitva sukkhapenti. Tato kotthassa hetthimatale gandhe pattharitva 11- upari salisisani pattharanti. Evam ekantarikam katva pattharanta kotthakam puretva dvaram pidahanti, tivassasampattakale kotthakam vivaranti. Vivatakale sakalanagaram gandhagandhakam 12- hoti. Salimhi pahate dhutta thuse kinitva ganhanti, kundakam pana culupatthaka 13- labhanti. Musalagghatitake 14- salitandule vicinitva ganhanti. Te suvannahirakapacchiyam pakkhipitva sattakalam 15- parissavetva gahite pakkutthitajatirase 16- ekavaram pakkhipitva uddharanti, samuggatthanam 17- sumanapupphasadisam hoti. Tam bhojanam suvannathale 18- pakkhipitva pakkutthitaappodakamadhupayasapuritassa rajatabhajanathalassa upari katva adaya gantva setthiputtassa purato thapenti. @Footnote: 1 Si.,i.,cha.Ma. rattasuvannarasaparisitta 2 cha.Ma.,i. sariracchaviti 3 cha.Ma.,i. satthi @4 cha.Ma.,i. upanetva 5 cha.Ma.,i. vaddhesum 6 cha.Ma. kasitva @7 cha.Ma.,i. khiraggahanakale 8 cha.Ma. nikhanitva 9-9 cha.Ma. ime patha na dissanti @10 cha.Ma.,i. mutthimutthiyo 11 cha.Ma.,i. santharitva. evamuparipi @12 cha.Ma. sugandhagandhikam 13 ka. cullapathaka 14 Si.,i. musalaghattitakale, @cha.Ma. musalaghattitake 15 cha.Ma.,i. satakalam. evamuparipi @16 Si.,i. pakkuthitajatipindarase 17 Si.,i. rasato muttamuttatthanam, @cha.Ma. pamukhatthanam 18 cha.Ma. suvannasarake, i. suvannathale

--------------------------------------------------------------------------------------------- page211.

So attano yapanamattam bhunjitva gandhavasitena udakena mukham vikkhaletva hatthapade dhovati. Athassa dhotahatthapadassa nanappakaram mukhavasam upanenti. Tassa akkamanatthane varapotthakacittattharanam attharanti. Hatthapadatalanissa bandhujivakapupphavannani honti, sattakalavihatakappasassa viya samphasso, padatalesu manikundalanittavannani 1- lomani jayimsu. So kassacideva kujjhitva "janahi 2- bhumim akkamissami"ti vadati. Tassa vayappattassa tinnam utunam anucchavike tayo pasade karetva natakani ca upatthapesum. So mahasampattim anubhavanto devo manne pativasati. Atha amhakam satthari sabbannutam patva pavattitapavaradhammacakke rajagaham upanissaya viharante pade lomassa dassanattham ranna magadhena pakkosapetva asitiya gamikasahassehi saddhim satthu santikam pahito dhammadesanam sutva patiladdhasaddho sattharam pabbajjam yaci. Atha nam bhagava "anunnatosi matapituhi"ti pucchitva ananunnatabhavam sutva "na hi 3- sona tathagata matapituhi ananunnatam puttam pabbajenti"ti patikkhipi. So "sadhu bhagava"ti tathagatassa vacanam sirasa sampaticchitva matapitunam santikam gantva anujanapetva satthu santikam agamma annatarassa bhikkhuno santike pabbaji. Ayamettha sankhepo, vittharato panassa pabbajjavidhanam paliyam 4- agatameva. Tassa pabbajjanca upasampadanca labhitva rajagahe viharantassa bahu 5- natisalohita ca sanditthasambhatta ca sakkarasammanam aharanti, rupanipphattiya vannam kathenti, annepi jana passitum agacchanti. Thero cintesi "mama santikam bahu jana agacchanti, kammatthane va vipassanaya va kammam katum katham sakkhissami, yannunaham satthu santike kammatthanam gahetva 6- sitavanasusanam gantva samanadhammam @Footnote: 1 cha.Ma.....vattavannani 2 cha.Ma.,i. ajanahi 3 cha.Ma. na kho @4 vi.maha. 5/243/4 cammakkhandhaka 5 cha.Ma. sambahula @6 cha.Ma.,i. kathapetva. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page212.

Kareyyam. Tatra hi susanam 1- jigucchitva bahu jana nagamissanti, evam sante mama kiccam matthakam papunissati"ti satthu santike kammatthanam gahetva sitavanam gantva samanadhammam katum arabhi. So cintesi "mayham sariram paramasukhumalam, na kho pana sakka sukheneva sukham papunitum, kayam kilametvapi samanadhammam katum vattati"ti. Tato thanacankamameva adhitthaya padhanamakasi. Tassa sukhumalanam padatalanam antarehi phota upatthaya 2- bhijjimsu, cankamo ekalohitova ahosi. Padesu avahantesu jannukehipi hatthehipi vayamitva cankamati. Evam viriyam dalham karontopi obhasamattampi nibbattetum asakkonto cintesi "sacepi anno araddhaviriyo bhaveyya, madisova bhaveyya. Aham kho pana evam vayamanto maggam va phalam va uppadetum na sakkomi, addha nevaham 3- ugghatitannu, na vipacitannu, na neyyo, padaparamena maya bhavitabbam. Kim me pabbajjaya, hinayavattitva bhoge ca bhunjissami punnani ca karissami"ti. Tasmim samaye sattha therassa vitakkam natva sayanhasamaye bhikkhusamghaparivuto tattha gantva lohitena phuttham cankamam disva theram vinovadena 4- ovaditva viriyasamathayojanatthaya 5- tassa kammatthanam kathetva gijjhakutameva gato. Sonattheropi dasabalassa sammukha ovadam labhitva na cirasseva arahatte patitthasi. Atha sattha aparabhage jetavane bhikkhusamghaparivuto dhammam desento theram araddhaviriyanam aggatthane thapesiti. Sonakutikannattheravatthu [206] Atthame kalyanavakkaranananti vakkaranam vuccati vacanam, kalyanavakkaranam madhuravacananti attho. 6- Ayanhi thero dasabalena saddhim ekagandhakutiya tathagatassa madhurena saddena 7- dhammakatham kathesi. Athassa sattha sadhukaram adasi. Tasma so kalyanavakkarananam aggo nama jato. Sonoti tassa namam, @Footnote: 1 cha.Ma.,i. susananti 2 Si.,i.,cha.Ma. antantehi phota utthaya @3 Si.,i. nevamhi 4 vi.maha. 5/243/5 5 Ma. viriyasamatayojanatthaya @6 cha.Ma.,i. vakkaranam vuccati vacanakiriya, madhuravacanananti attho 7 cha.Ma. sarena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page213.

Kotiagghanikam pana kannapilandhanam dhareti. 1- Tasma kutikannoti vuccati, sonakotikannoti attho. Tassa panhakamme ayamanupubbikatha:- ayampi padumuttarabuddhakale purimanayeneva mahajanena saddhim viharam gantva parisapariyante thito satthu dhammam 2- sunanto sattharam ekam bhikkhum kalyanavakkarananam aggatthane thapentam disva "mayapi anagate ekassa buddhassa sasane kalyanavakkarananam aggena bhavitum vattati"ti cintetva dasabalam nimantetva sattaham mahadanam datva "bhante yam bhikkhum tumhe ito sattadivasamatthake kalyanavakkarananam aggatthane thapayittha, ahampi imassa adhikarakammassa phalena anagate ekassa buddhassa sasane tatharupo bhaveyyan"ti patthanam akasi. Sattha tassa anantarayam disva "anagate gotamassa buddhassa sasane kalyanavakkarananam aggo bhavissasi"ti byakaritva pakkami. Sopi yavajivam kusalam katva kappasatasahassam devesu ca manussesu ca samsaranto amhakam dasabalassa uppattito puretarameva devaloka cavitva kaliya nama kulagharikaya 3- upasikaya kucchismim 4- patisandhim ganhi. Sa paripunnagabbha 5- rajagahanagare attano kulanam nivesanam agata. Tasmim samaye amhakam sattha sabbannutam patto arannayatane isipatane dhammacakkam pavattesi. Dhammacakkappavattane dasasahassacakkavaladevata sannipatimsu. Tattha eko atthavisatiya yakkhasenapatinam antare 6- satagiro nama yakkho dasabalassa dhammakatham sutva sotapattiphale patitthaya cintesi "kim nu kho ayam evam madhuradhammakatha mama sahayena hemavatena suta na suta"ti. So devasanghassa antare olokento tam apassitva "addha mama sahayo tinnam ratananam uppannabhavam na janati, @Footnote: 1 cha.Ma. dharesi 2 cha.Ma. thatva 3 cha.,i. kuraragharikaya 4 Si. kali nama kuraragharika @upasika, tassa kucchismim 5 cha.Ma.,i. paripakke gabbhe 6 cha.Ma. abbhantare, @i. abbhantaro

--------------------------------------------------------------------------------------------- page214.

Gacchamissa dasabalassa ceva vannam kathessami, patividdhadhammancassa arocessami"ti attano parisaya saddhim rajagahamatthakena tassa santikam agamasi. 1- Hemavatopi tiyojanasahassam himavantam akalapupphitam disva "mama sahayena satagirena saddhim himavantakilam 2- kilissami"ti attano parisaya saddhim rajagahamatthakeneva payasi. Tesam dvinnampi aggabalakaya kulagharikaya kaliya upasikaya nivesanamatthake samagantva "tumhe kassa parisa, 3- mayam satagirassa. Tumhe kassa parisa, mayam hemavatassa"ti ahamsu. Te hatthatutthava gantva tesam yakkhasenapatinam arocayimsu. Tepi tamkhananneva upasikaya nivesanamatthake samagacchimsu. Satagiro hemavatam aha "kaham samma gacchasi"ti. Tava santikam sammati. Kimkaranati. Himavantam supupphitam disva taya saddhim tattha kilissamiti. Tvam pana samma kaham gacchasiti. Himavantassa kena pupphitabhavam janasiti. Na janami sammati. Suddhodanamaharajassa putto siddhatthakumaro dasasahassilokadhatum kampetva patividdhasabbannutanano dasasahassacakkavaladevatanam majjhe anuttaram dhammacakkam pavattesi, tassa pavattitabhavam na janasiti. Na janami sammati. Tvam ettakameva thanam pupphitam vannesi, 4- tassa pana purisassa sakkaratthaya sakaladasasahassacakkavalam ekamalagulasadisam ajja jatam sammati. Mala tava pupphantu, taya so sattha akkhini puretva ditthoti. Ama samma hemavata sattha ca me dittho, dhammo ca suto, amatanca pitam. Aham "etam amatadhammam tampi janapessami"ti tava santikam aham agatosmi sammati. Tesam annamannam kathentanamyeva upasika sirisayanato utthaya nisinna tam kathasallapam sutva sadde nimittam ganhi. "ayam saddo uddham, na hettha, amanussabhasito, no manussabhasito"ti sallakkhetva ohitasota paggahitamanasa hutva nisidi, tato:- @Footnote: 1 cha.Ma.,i. payasi 2 cha.Ma.,i. himavantakilitam 3 Si.,i. purisa @4 Si.,i. pupphitanti mannasi, cha.Ma. pupphitanti annasi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page215.

"ajja pannaraso uposatho (iti satagiro yakkho) dibba ratti upatthita anomanamam sattharam handa passama gotaman"ti evam satagirena vutto:- 1- "kacci mano supanihito (iti hemavato yakkho) sabbabhutesu tadino kacci itthe anitthe ca sankappassa vasikata"ti 2- evam hemavato satthu kayasamacaranca ajivanca manosamacaranca pucchi. Pucchitapucchitam satagiro vissajjesi. Evam satthu sariravannagunakathanavasena 3- yatharuciya hemavatasuttante nitthite hemavato sahayakassa dhammadesananusarena nanam pesetva sotapattiphale patitthahi. Atha kali 4- upasika parassa dhamme desiyamane tathagatam aditthapubbava hutva anussavam pasadam uppadetva parassa vaddhitam bhojanam bhunjamana viya sotapattiphale patitthahi. 5- Sa sabbamatugamanam antare pathama sotapanna sabbajetthaka ahosi. Tassa saha sotapattibhavena tameva rattim gabbhavutthanam jatam, patiladdhadarakassa namagahanadivase sonoti namam akasi. Sa yatharuciya kulagehe vasitva kulagharameva agamasi. Tasmim samaye mahakaccayanatthero tam nagaram upanissaya upavatte 6- pabbate pativasati. Upasika theram upatthasi. 7- Thero nibaddham tassa nivesanam gacchati. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. vutte 2 khu. su. 25/153-4/364 hemavatasutta @3 cha.Ma.,i. sariravannagunavannakathanavasena 4 Si.,i. ayampi kali @5 cha.Ma.,i. patitthasi 6 Si.,i. pavatte 7 cha.Ma.,i. upatthati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page216.

Sonadarakopi nibaddham therassa santike vicaranto vissasiko ahosi. So aparena samayena therassa santike pabbaji. Thero tam upasampadetukamo tini vassani ganam pariyesitva upasampadeti. 1- So upasampanno kammatthanam kathapetva vipassanam vaddhetva arahattam patva therassa santike suttanipatam ugganhitva vutthavasso pavaretva sattharam passitukamo hutva upajjhayam apucchi. Thero aha "sona tayi gate sattha tam ekagandhakutiyam vasapetva dhammam ajjhesissati, tvam dhammam kathessasi. Sattha tava dhammakathaya pasiditva tuyham varam dassati. Tvam varam ganhanto imanca imanca ganhahi, mama vacanena dasabalassa pade vandahi"ti. So upajjhayena anunnato matuupasikaya geham gantva arocesi. Sapi "sadhu tata tvam dasabalam passitum gacchanto imam kambalam aharitva satthu vasanagandhakutiya bhummattharanam katva attharahi"ti mahantam kambalam adasi. Sonatthero tam adaya senasanam patisametva 2- anupubbena satthu vasanatthanam gantva dasabalassa buddhasane nisinnavelayameva upasankamitva abhivadetva ekamantam atthasi. Sattha tena saddhim patisantharam katva anandattheram amantesi "ananda imassa bhikkhussa senasanam janahi"ti. Thero satthu adhippayam natva antogandhakutiyam vemajjhe bhummattharanam ussadento viya 3- atthari. Athakho bhagava bahudeva rattim ajjhokase vitinametva viharam pavisi, ayasmapi kho sono bahudeva rattim ajjhokase vitinametva viharam pavisi. Sattha majjhimayame 4- sihaseyyam kappetva paccusasamaye vutthaya nisiditva "ettakena kalena sonassa kayadaratho patippassaddho bhavissati"ti natva ayasmantam sonam ajjhesi 5- "patibhatu tam bhikkhu dhammo bhasitun"ti. Sonatthero madhurena sarena ekabyanjanampi avinasento atthakavaggiyani suttani 6- abhasi. Gathapariyosane bhagava @Footnote: 1 cha.Ma.,i. upasampadesi 2 cha.Ma.,i. samsametva 3 cha.Ma.,i. ussarento viya @4 cha.Ma. pacchimayame 5 Si. ajjhabhasi 6 khu.su. 25/773/486-4 atthakavagga, @vi.maha. 5/258/23 cammakhandhaka

--------------------------------------------------------------------------------------------- page217.

Sadhukaram datva "sugahito 1- te bhikkhu dhammo, maya desitakale ca ajja ca ekasadisava desana, kinci unam va atirittam 2- va natthi"ti pasannabhavam pakasesi. Sonattheropi "ayam okaso"ti sallakkhetva upajjhayassa vacanena dasabalam vanditva vinayadharapancamena ganena upasampadam adim katva sabbe vare yaci, sattha adasi. Puna thero matuupasikaya vacanena vanditva "ayam bhante upasikaya tumhakam vasanagandhakutiyam bhummattharanattham kambalo pahito"ti kambalam datva utthayasana sattharam vanditva padakkhinam katva pakkami. Ayamettha sankhepo, vittharato pana therassa pabbajjam adim katva sabbam sutte 3- agatameva. Iti thero satthu santika attha vare labhitva upajjhayassa santikam gantva sabbam tam pavuttim arocesi. Punadivase matuupasikaya nivesanadvaram gantva bhikkhatthaya atthasi. Upasika "putto kira me dvare thito"ti sutva vegena agantva abhivadetva hatthato pattam gahetva attano nivesane 4- nisidapetva bhojanam adasi. Atha nam bhattakiccapariyosane aha "dittho te tata dasabalo"ti. Ama upasiketi. Vandito te mama vacanenati. Ama vandito, sopi ca me kambalo tathagatassa vasanatthane bhummattharanam katva atthatoti. Kim tata taya kira satthu dhammakatha kathita, satthara ca te sadhukaro dinnoti. Taya katham. Nata upasiketi. Tata mayham gehe adhivattha devata dasabalena tuyham sadhukare 5- dinneyeva "dasasahassacakkavaladevata sadhukaram adamsu"ti aha, tata taya kathitam dhammakatham buddhanam kathitaniyameneva mayhampi kathetum paccasimsami"ti. 6- Thero matu katham sampaticchi. Sa tassa adhivasanam viditva dvare mandapam karetva dasabalassa kathitaniyameneva attano dhammam kathapesiti. Vatthu ettha samutthitam. Sattha aparabhage ariyaganamajjhe nisinno theram kalyanavakkarananam aggatthane thapesiti. @Footnote: 1 Ma. sukathito 2 cha.Ma. adhikam va 3 vi.maha. 5/258/23 cammakkhandhaka @4 cha.Ma.,i. antonivesane 5 cha.Ma. sadhukaram 6 Ma. kathehi, tam bujjhissamiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page218.

Sivalittheravatthu [207] Navame labhinam yadidam sivaliti thapetva tathagatam labhinam bhikkhunam sivalitthero aggoti dasseti. Tassa panhakamme ayamanupubbikatha:- ayampi atite padumuttarabuddhakale vuttanayeneva viharam gantva parisapariyante thito dhammam sunanto sattharam ekam bhikkhum labhinam aggatthane thapentam disva "mayapi anagate evarupena bhavitum vattati"ti dasabalam nimantetva purimanayeneva sattaham mahadanam datva "bhagava ahampi imina adhikarakammena annam sampattim na patthemi, anagate pana ekassa buddhassa sasane ahampi tumhehi so etadagge thapito bhikkhu viya labhinamaggo bhaveyyan"ti patthanam akasi. Sattha tam anantarayam disva "ayante patthana anagate gotamabuddhassa santike 1- samijjhissati"ti byakaritva pakkami. So kulaputto yavajivam kusalam katva devamanussesu samsaranto vipassibuddhakale bandhumatinagarato avidure ekasmim gamake 2- patisandhim ganhi. Tasmim samaye bandhumatinagaravasino ranna saddhim sakacchitva sakacchitva dasabalassa danam denti. Te ekadivasam sabbeva ekato hutva danam datva "kim nu kho amhakam danamukhe natthi"ti madhunca guladadhinca na addasamsu. Te "ito cito 3- aharissama"ti janapadato nagaram pavisanamagge purisam thapesum. Tada esa kulaputto attano gamato guladadhivarakam gahetva "kincideva aharissami"ti nagaram gacchanto mukham dhovitva "dhotahatthapado pavisissami"ti phasukatthanam olokento nangalasisamattam nimmakkhikam dandakamadhum disva "punnena me idam uppannan"ti 4- gahetva nagaram pavisati. Nagarehi thapitapuriso tam disva "bho purisa kassaci 5- madhum aharasi"ti pucchi. Na kassaci sami, vikkinitum pana me idam anitanti. Tenahi bho imam kahapanam gahetva etam madhunca guladadhinca dehiti. @Footnote: 1 cha.Ma. sasane 2 cha.Ma. game 3 Si.,cha.Ma. yato kutoci 4 Si. nipphannanti @5 cha.Ma. kassimam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page219.

So cintesi "idam na bahumulam, ayanca ekappahareneva bahum deti, vimamsitum vattati"ti. Tato nam "naham ekakahapanena demi"ti aha. Yadi evam dve gahetva dehiti. Dvihipi na demiti. Etenupayeneva vaddhantam 1- sahassam papuni. So cintesi "ativancitum 2- na vattati, hotu tava, imassa kattabbakiccam pucchissami"ti. Atha nam aha "idam na bahuagghanakam tvanca bahum desi, kena kammena idam ganhasi"ti. Idha bho nagaravasino ranna saddhim pativirujjhitva vipassidasabalassa danam denta idam dvayam danamukhe apassanta pariyesanti. Sace idam na labhissanti, nagaranam parajayo bhavissati. Tasma sahassam datva ganhamiti. Kim panetam nagaranameva vattati, annesam 3- datum vattatiti. Yassa kassaci datum anitametanti. 4- Atthi pana kenaci 5- nagaranam dane ekadivasam sahassam dinnanti. 6- Natthi sammati. Imesampana dvinnam sahassagghanakabhavam janasiti. Ama janamiti. Tenahi gaccha, nagaranam acikkha "eko puriso imani dve mulena na deti, sahattheneva datukamo, tumhe imesam dvinnam karana nibbattaka 7- hotha"ti. Tvam pana me imasmim danamukhe jetthakabhavassa 8- kayasakkhi hohiti. So gamaparibbayattham 9- gahitamasakena pancakatukam gahetva cunnam katva dadhito kanjikam vahetva 10- tattha madhupatalam piletva pancakatukacunnena yojetva ekasmim paduminipatte pakkhipitva tam samvidahitva adaya dasabalassa avidure nisidi. Mahajanena ahariyamanassa sakkarassa antare attano pattavaram olokayamano okasam natva satthu santikam gantva "bhagava ayam mayham duggatapannakaro, imam me anukampam paticca ganhatha"ti. Sattha tassa anukampam paticca catummaharajadattiyena selamayena pattena tam patiggahetva yatha atthasatthibhikkhusahassassa diyamanam na khiyati, evam adhitthasi. So kulaputto nitthitabhattakiccam bhagavantam abhivadetva ekamantam thito @Footnote: 1 cha.Ma. vaddhantam vaddhantam 2 cha.Ma. atianchitum 3 cha.Ma. na annesam @4 cha.Ma. avaritametanti 5 cha.Ma. koci 6 cha.Ma. datati 7 Si. nibbitakka, @cha.Ma. nirussukka 8 Ma. jetthakabhave 9 cha.Ma. gamavasi paribbayattham 10 Ma. kanjiyam @gahetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page220.

Aha "dittho me bhagava ajja bandhumatinagaravasikehi tumhakam sakkaro ahariyamano, ahampi imassa kammassa nissandena nibbattabhave labhaggayasaggappatto bhaveyyan"ti. Sattha "evam hotu kulaputta"ti vatva tassa ca nagaravasinanca bhattanumodanam katvava pakkami. Sopi kulaputto yavajivam kusalam katva devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade suppavasaya rajadhitaya kucchismim patisandhim ganhi. Patisandhigahanakalato patthaya sayam patam pancapannakarasatani 1- papunanti, suppavasa sampaticchati. 2- Atha nam punnavimamsanattham hatthena bijapacchim phusapenti, ekekabijato salakasatampi salakasahassampi nigacchati. Ekakarisakhettato pannasampi satthipi sakatani uppajjanti. Kotthapuranakalepi kotthadvaram hatthena phusapenti, rajadhitaya punnena ganhantanam gahitagahitatthanam puna purati. Paripunnabhattakumbhitopi "rajadhitaya punnan"ti vatva yassa kassaci dentanam yava na ukkaddhanti, na tava bhattam khiyati. Darake kucchigateyeva satta vassani atikkamimsu. Gabbhe pana paripakke sattaham mahadukkham anubhosi. Sa samikam amantetva "parammarana 3- jivamanava danam dassami"ti satthu santikam pesesi "gaccha imam pavuttim satthu arocetva sattharam nimantetva 4- yanca sattha vadati, tam sadhukam upalakkhetva agantva mayham kathehi"ti. So gantva tassa sasanam bhagavato arocesi. Sattha "sukhini hotu suppavasa koliyadhita, sukhini aroga arogaputtam vijayatu"ti aha. Raja tam sutva bhagavantam abhivadetva antogamabhimukho 5- payasi. Tassa pure agamanayeva suppavasaya kucchito dhammakarana 6- udakam viya gabbho nikkhami, parivaretva nisinnajano assumukhova hasitum araddho. Tutthahattho mahajano ranno tutthisasanam 7- arocetum agamasi. @Footnote: 1 cha.Ma. patanca pannakarasatani 2 cha.Ma. sampattim gacchati 3 cha.Ma. pure marana @4 cha.Ma. nimantehi 5 Ma. attano gamabhimukho 6 cha.Ma. dhamakarana @7 Si. vaddhisasanam, cha.Ma. puttasasanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page221.

Raja tesam ingitam disvava "dasabalena kathitakatha nipphanna manne"ti cintesi. So agantva satthu sasanam rajadhitaya arocesi. Rajadhita "taya nimantitam jivitabhattameva mangalabhattam bhavissati, gaccha sattaham dasabalam nimantehi"ti. Raja tatha akasi. Sattaham buddhappamukhassa bhikkhusamghassa mahadanam pavattayimsu. Darako sabbesam natinam santattam cittam nibbapento jatoti sivalidarakotvevassa namam akamsu. So satta vassani gabbhe vasitatta jatakalato patthaya sabbakammakkhamo ahosi. Dhammasenapati sariputto sattame divase tena saddhim kathasallapam akasi. Satthapi dhammapade gatham abhasi:- "yomam palipatham duggam samsaram mohamaccaga tinno paragato 1- jhayi anejo akathankathi anupadaya nibbuto tamaham brumi brahmanan"ti. 2- Atha nam thero evamaha "kim pana taya evarupam dukkharasim anubhavitva pabbajitum na vattati"ti. Labhamano pabbajeyyam bhanteti. Suppavasa tam darakam therena saddhim kathentam disva "kim nu kho me putto dhammasenapatina saddhim katheti"ti theram upasankamitva pucchi "mayham putto tumhehi saddhim kim kathesi 3- bhante"ti. Attana anubhutam gabbhavasadukkham kathetva tumhehi anunnato pabbajissamiti vadatiti. Sadhu bhante pabbajetha nanti. Thero tam viharam netva tacapancakakammatthanam datva pabbajento "sivali nama tuyham annena ovadena kammam atthi, taya satta vassani anubhutadukkhameva paccavekkhahi"ti. Bhante pabbajanameva tumhakam bharo, yam pana maya katum sakka, tamaham janissamiti. So pathamakesavattiya oharitakkhaneyeva sotapattiphale patitthasi, dutiyaya oharitakkhane sakadagamiphale, tatiyaya anagamiphale. Sabbesamyeva pana kesanam voropananca 4- arahattasacchikiriya @Footnote: 1 cha.Ma. parangato 2 khu.dha. 25/414/89 sivalittheravatthu @3 cha.Ma. katheti 4 cha.Ma. oropananca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page222.

Ca appaccha apura 1- ahosi. Tassa pabbajitadivasato patthaya bhikkhusamghassa cattaro paccaya yavadicchakam 2- uppajjanti. Evam ettha vatthum 3- samutthitam. Aparabhage sattha savatthim agamasi. Thero sattharam abhivadetva "bhante mayham punnam vimamsissami, panca me bhikkhusatani detha"ti aha. Ganha sivaliti. So pancasate bhikkhu gahetva himavantabhimukham gacchanto atavimaggam gacchati. Tassa pathamaditthanigrodhe adhivattha devata satta divasani danam adasi. Iti so:- nigrodham pathamam passi dutiyam pandavapabbatam tatiyam aciravatiyam catuttham varasagaram. Pancamam himavantam so chattham chaddantupagami 4- sattamam gandhamadanam atthamam atha revatanti. Sabbatthanesu satta satta divasaneva danam adamsu. Gandhamadanapabbate pana nagadattadevaraja nama sattadivasesu ekadivasam khirapindapatam adasi, ekadivasam sappipindapatam adasi. Bhikkhusamgho aha "avuso imassa devaranno neva dhenuyo duhamana 5- pannayanti, na dadhinimmathanam, kuto te devaraja idam uppajjati"ti. "bhante kassapadasabalassa kale khirasalakabhattadanassetam phalan"ti devaraja aha. Aparabhage sattha khadiravaniyadevatayassa 6- paccuggamanam atthuppattim katva theram attano sasane labhaggappattanam aggatthane thapesiti. Vakkalittheravatthu [208] Dasame saddhadhimuttanan tisaddhaya adhimuttanam, balavasaddhanam bhikkhunam vakkalitthero aggoti dasseti. Annesam hi saddha vaddhetabba hoti, therassa @Footnote: 1 cha.Ma. apurima 2 cha.Ma. yadicchakam 3 cha.Ma. vatthu. evamuparipi 4 Si. chaddantamagami @5 cha.Ma. duyhamana 6 Si.,cha.Ma. khadiravaniyarevatassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page223.

Pana hapetabba jata. Tasma so saddhadhimuttanam aggoti vutto. Vakkaliti tassa 1- namam. Tassa panhakamme ayamanupubbikatha:- ayampi hi atite padumuttarabuddhakale vuttanayeneva viharam gantva parisapariyante thito dhammam sunanto sattharam ekam bhikkhum saddhadhimuttanam aggatthane thapentam disva "mayapi anagate evarupena bhavitum vattati"ti vuttanayeneva sattharam nimantetva sattaham mahadanam datva dasabalam vanditva "bhante ahampi imina adhikarakammena tumhehi saddhadhimuttanam etadagge thapito bhikkhu viya anagate ekassa buddhassa sasane saddhadhimuttanam aggo bhaveyyan"ti patthanam akasi. Sattha tassa anantarayam disva byakaritva pakkami. Sopi yavajivam kusalam katva devamanussesu samsaranto amhakam satthu kale savatthiyam brahmanakule patisandhim ganhi, vakkalitissa namam akamsu. So vuddhippatto tayo vede ugganhitva dasabalam bhikkhusamghaparivutam savatthiyam carantam disva satthu sarirasampattim olokento 2- sarirasampattidassanena atitto dasabalena saddhimyeva carati. 3- Viharam gacchantena saddhim viharam gantva sariranipphattim olokentova titthati. Dhammasabhayam nisiditva dhammam kathentassa sammukhatthane thito dhammam sunati. So saddham patilabhitva "agaramajjhe pativasanto 4- nibaddham dasabalassa dassanam 5- na labhissami"ti pabbajjam yacitva satthu santike pabbaji. Tato patthaya thapetva aharakaranavelam avasesakale yattha thitena 6- sakka dasabalam passitum, tattha thito yoniso manasikaram pahaya dasabalam olokentova vihasi. 7- Sattha tassa nanaparipakam agamento dighampi addhanam tasmim rupadassanavasena vicarante kinci avatva "idanissa nanam paripakagatam, sakka etam bodhetun"ti natva evamaha "kinte vakkali imina putikayena ditthena, yo kho vakkali @Footnote: 1 cha.Ma. panassa 2 Si. oloketva 3 cha.Ma. vicarati 4 cha.Ma. vasanto 5 Ma. datthum @6 Ma. thito 7 cha.Ma.,i. viharati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page224.

Dhammam passati, so mam passati. Yo mam passati, so dhammam passati. Dhammam hi vakkali passanto mam passati, mam passanto dhammam passati"ti. Satthari evam ovadantepi thero dasabalassa dassanam pahaya neva annattha gantum sakkoti. Tato sattha "ayam bhikkhu na samvegam alabhitva bujjhissati"ti upakatthaya vassupanayikaya rajagaham gantva vassupanayikadivase "apehi vakkali"ti tam theram panamesi. 1- Buddha ca nama adeyyavacana 2- honti, tasma thero sattharam patippharitva thatum asakkonto temasam dasabalassa sammukhe agantum avisahanto "kindani sakka katum, tathagatenamhi panamito, sammukhibhavam na labhami, kim mayham jivitena"ti gijjhakutapabbate papatatthanam abhiruhi. Sattha tassa kilamanabhavam natva "ayam bhikkhu mama santika assasam alabhanto maggaphalanam upanissayam naseyya"ti attanam dassetum obhasam vissajjesi. Athassa satthu ditthakalato patthaya evam mahantam sokasallam pahinam. Sattha sukhatalake ogham aharanto viya vakkalittherassa balavapitisomanassam uppadetum dhammapade gathamaha:- "pamojjabahulo bhikkhu pasanno buddhasasane adhigacche padam santam sankharupasamam sukhan"ti. 3- Vakkalittherassa ca "ehi vakkali"ti hattham pasaresi. Thero "dasabalo me dittho, ehiti avhanampi 4- laddhan"ti balavapitim uppadetva "kuto gacchami"ti attano gamanabhavam 5- ajanitvava dasabalassa sammukhe akase pakkhanditva pathamapadena pabbate thitoyeva satthara vuttakatham avajjento akaseyeva pitim vikkhambhitva saha patisambhidahi arahattam patva tathagatam vandamanova otari. Aparabhage sattha ariyaganamajjhe nisinno theram saddhadhimuttanam aggatthane thapesiti. Dutiyavaggavannana. @Footnote: 1 cha.Ma. panameti 2 Ma. advejjhavacana 3 khu.dha. 25/381/83 vakkalittheravatthu @4 cha.Ma. avhayanampi 5 Si.,i. patanabhavam


             The Pali Atthakatha in Roman Book 14 page 189-224. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=14&A=4479&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=14&A=4479&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=147              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=644              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=628              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=628              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]