ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 8 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.2)

                       6. Mahasaccakasuttavannana
    [364] Evamme sutanti mahasaccakasuttam. Tattha ekam samayanti ca tena
kho pana samayenati ca pubbanhasamayanti ca tihi padehi ekova samayo vutto.
Bhikkhunam hi attapatipattim 2- katva mukham dhovitva pattacivaramadaya cetiyam vanditva
kataram gamam pavisissamati vitakkamalake thitakalo nama hoti, bhagava evarupe
samaye rattam dupatam nivasetva kayabandhanam bandhitva pamsukulacivaram ekamsam
parupitva gandhakutito nikkhamma bhikkhusamghaparivuto gandhakutipamukhe atthasi, tam
sandhaya "ekam samayanti ca tena kho pana samayenati ca pubbanhasamayan"ti ca
vuttam. Pavisitukamoti pindaya pavisissamiti evam katasannitthano. Tenupasankamiti
kasma upasankamiti? vadaropanajjhasayena. Evam kirassa ahosi "pubbepaham
apanditataya sakalam vesaliparisam gahetva samanassa gotamassa santikam gantva
parisamajjhe manku jato, idani tatha akatva ekakova gantva vadam aropessami,
yadi samanam gotamam parajetum sakkhissami, attano laddhim dipetva jayam karissami,
@Footnote: 1 cha.Ma. matena           2 Si. vattapativattam, cha.Ma. vattapatipattim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page192.

Yadi samanassa gotamassa jayo bhavissati, andhakare naccam viya na koci janissati"ti, niddapanham 1- nama gahetva imina vadajjhasayena upasankami. Anukampam upadayati saccakassa niganthaputtassa anukampam paticca. Therassa kira evam ahosi "bhagavati muhuttam nisinne buddhadassanam dhammassavanam ca labhissati, tadassa digharattam hitaya sukhaya samvattissati"ti, tasma bhagavantam yacitva pamsukulacivaram catuggunam pannapetva nisidatu bhagavati aha. "karanam anando vadati"ti sallakkhetva nisidi bhagava pannatte asane. Bhagavantam etadavocati yam pana panham ovattikasaram katva adaya agato tam thapetva passena tava pariharanto etam santi bho gotamatiadivacanam avoca. [365] Phusanti hi te bho gotamati te samanabrahmana sarire uppannam saririkam dukkham vedanam phusanti labhanti, anubhavantiti attho. Urukkhambhoti khambhakataurubhavo, uruthaddhatati attho. Vimhayatthavasena panettha bhavissatiti anagatavacanam katam. Kayanvayam hotiti kayanugatam hoti kayavasavatti. Kayabhavanati pana vipassana vuccati, taya cittavikkhepam papunanto nama natthi, iti nigantho asantam abhutam yam natthi, tadevaha. Cittabhavanatipi samatho vuccati, samadhiyuttassa ca puggalassa urukkhambhadayo nama natthi, iti nigantho idam abhutameva aha. Atthakathayam pana vuttam "yatheva' bhutapubban'ti vatva' urukkhambhopi nama bhavissati'tiadini vadato anagatavacanam 2- na sameti, tatha atthopi na sameti, asantam abhutam yam natthi, tam katheti"ti. No kayabhavananti pancatapakaranadiattakilamathanuyogam 3- sandhayaha. Ayanhi tesam kayabhavana nama. Kim paneso disva evamaha? so kira diva divasam 4- viharam agacchati, tasmim kho pana samaye bhikkhu pattacivaram patisametva attano attano rattitthanadivatthanesu patisallanam upagacchanti. So te patisalline disva cittabhavanamattam ete anuyunjanti, kayabhavana panetesam natthiti mannamano evamaha. @Footnote: 1 Ma. naggipanham 2 cha.Ma. anagatarupam 3 cha.Ma. pancatapatappanadim @4 cha.Ma. divadivassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page193.

[366] Atha nam bhagava anuyunjanto kinti pana te aggivessana kayabhavana sutati aha. So tam vittharento seyyathidam, nando vacchotiadimaha. Tattha nandoti tassa namam. Vacchoti gottam. Kisoti namam. Sankiccoti gottam. Makkhaligosalo hettha agatova. Eteti ete tayo jana, te kira kilitthatapanam matthakam patta ahesum. Ularani ularaniti panitani panitani. Gahenti namati balam ganhapenti nama. Bruhentiti vaddhenti. Medentiti jatamedam karonti. Purimam pahayati purimam dukkarakaram pahaya. Paccha upacinantiti paccha ularakhadaniyadihi santappenti vaddhenti. Acayapacayo hotiti vuddhi ca avuddhi ca hoti, iti imassa kayassa kalena vuddhi, kalena parihaniti vuddhiparihanimattameva pannayati, kayabhavana pana na pannayatiti dipetva cittabhavanam pucchanto "kinti pana kho 1- aggivessana cittabhavana suta"ti aha. Na sampayasiti sampadetva kathetum nasakkhi, yatha tam balaputhujjano. [367] Kuto pana tvanti yo tvam evam olarikam dubbalam kayabhavanam na janasi, so tvam kuto sanham sukhumam cittabhavanam janissasiti. Imasmim pana thane codanalayatthero 2- "abuddhavacanam nametam padan"ti vijanim thapetva pakkami. 3- Atha nam mahasivatthero aha "dissati hi bhikkhave imassa catummahabhutikassa kayassa acayopi apacayopi adanampi nikkhepanampi"ti. 4- Tam sutva sallakkhesi "olarikam kayam parigganhantassa uppannavipassana olarikati vattum vattati"ti. [368] Sukhasaragiti sukhasaragena samannagato. Sukhaya vedanaya nirodha uppajjati dukkha vedanati na anantarava uppajjati, sukhadukkhanam hi anantarapaccayata patthane patisiddha. Yasma pana sukhe aniruddhe dukkham nuppajjati, tasma idha evam vuttam. Pariyadaya titthatiti khepetva ganhitva titthati. Ubhatopakkhanti sukham ekam pakkham dukkham ekam pakkhanti evam ubhatopakkham hutva. @Footnote: 1 cha.Ma. te 2 Si. gonaraviyatthero @3 cha.Ma. pakkamitum arabhi 4 sam. nidana. 16/62/93 dutiyaassutavasutta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page194.

[369] Uppannapi sukha vedana cittam na pariyadaya titthati, bhavitatta kayassa. Uppannapi dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati, bhavitatta cittassati ettha kayabhavana vipassana, cittabhavana samadhi. Vipassana ca sukhassa paccanika, dukkhassa asanna. Samadhi dukkhassa paccaniko, sukhassa asanno. Katham? vipassanam patthapetva nisinnassa hi addhane gacchante gacchante tattha tattha aggiutthanam viya hoti, kacchehi seda muccanti, matthakato usumavattiutthanam viya hoti 1- cittam hannati vihannati vipphandati. Evam tava vipassana sukhassa paccanika, dukkhassa asanna. Uppanne pana kayike va cetasike va dukkhe tam dukkham vikkhambhitva samapattim samapannassa samapattikkhane dukkham durapagatam hoti, anappakam sukham okkamati, evam samadhi dukkhassa paccaniko, sukhassa asanno. Yatha vipassana sukhassa paccanika, dukkhassa asanna. Na tatha samadhi. Yatha samadhi dukkhassa paccaniko, sukhassa asanno, na ca tatha vipassanati. Tena vuttam "uppannapi sukha vedana cittam na pariyadaya titthati, bhavitatta kayassa. Uppannapi dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati, bhavitatta cittassa"ti. [370] Asajja upaniyati gune ghattetva ceva upanetva ca. Tam vata meti tam vata mama cittam. [371] Kim hi no siya aggivessanati aggivessana kim na bhavissati, bhavissateva, ma evamsanni hoti, uppajjatimeva 2- me sukhapi dukkhapi vedana, uppannaya panassa aham cittam pariyadaya thatum na demi. Idanissa tamattham pakasetum uparipasadavaham dhammadesanam desetukamo mulato patthaya mahabhinikkhamanam arabhi. Tattha idha me aggivessana pubbeva sambodha .pe. Tattheva nisidim, alamidam padhanayati idam sabbam hettha pasarasisutte vuttanayeneva veditabbam. Ayam pana viseso, tattha bodhipallanke nisajja, idha dukkarakarika. @Footnote: 1 cha.Ma. hotiti 2 cha.Ma. uppajjiyeva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page195.

[374] "allakatthanti allam udumbarakattham. Sasnehanti sakhiram. Kamehiti vatthukamehi. Avupakatthati anapagata. Kamacchandotiadisu kilesakamova chandakaranavasena chando. Sinehakaranavasena sneho. Mucchakaranavasena muccha. Pipasakaranavasena pipasa. Anudahanavasena parilahoti veditabbo. Opakkamikati upakkamanibbatta. Nanaya dassanaya 1- anuttaraya sambodhayati sabbam lokuttaramaggavevacanameva. Idam panettha opammasamsandanam:- allam sakhiram udumbarakattham viya hi kilesakamena vatthukamato anissatapuggala, udake pakkhittabhavo viya kilesakamena tintata, mathanenapi aggino anabhinibbattanam viya kilesakamena vatthukamato anissatanam opakkamikahi vedanahi lokuttaramaggassa anadhigamo, amathanenapi aggino anabhinibbattanam viya tesam puggalanam vinapi opakkamikahi vedanahi lokuttaramaggassa anadhigamo. Dutiyaupamapi iminava nayena veditabba. Ayam pana viseso, purima saputtabhariyapabbajjaya upama, pacchima brahmanadhammikapabbajjaya. [376] Tatiyaupamaya kolapanti chinnasineham nivapam. 2- Thale nikkhittanti pabbatathale va bhumithale va nikkhittam. Etthapi idam opammasamsandanam:- sukkhakolapakattham viya hi kilesakamena vatthukamato nissatapuggala, araka udaka thale nikkhittabhavo viya kilesakamena atintata. Mathanenapi aggino abhinibbattanam viya kilesakamena vatthukamato nissatanam abbhokasikanesajjikadivasena opakkamikahipi vedanahi lokuttaramaggassa adhigamo, annassa rukkhassa sukkhasakhaya saddhim ghamsanamatteneva aggino abhinibbattanam viya vinapi opakkamikahi vedanahi sukhayeva patipadaya lokuttaramaggassa adhigamoti. Ayam upama bhagavata attano atthaya ahata. [377] Idani attano dukkarakarikam dassento tassa mayhantiadimaha. Kim pana bhagava dukkaram akatva buddho bhavitum na samatthoti. Katvapi akatvapi samatthova. Atha kasma akasiti? sadevakassa lokassa attano parakkamam dassessami. So ca mam viriyanimmathanaguno hasessatiti. Pasade nisinnoyeva hi paveniagatam @Footnote: 1 nanadassanaya (pa.su. 1/146/342 navapotthaka) 2 cha.Ma. nirapam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page196.

Rajjam labhitvapi khattiyo na tatha pamudito hoti, yatha balakayam gahetva sangame dve tayo sampahare datva amittamathanam katva pattarajjo, evam pattarajjassa hi rajjasirim anubhavantassa parisam oloketva attano parakkamam anussaritva "asukatthane asukakammam katva asukanca asukanca amittam evam vijjhitva evam paharitva imam rajjasirim pattosmi"ti cintayato balavasomanassam uppajjati, evamevam bhagavapi sadevakassa lokassa parakkamam dassessami, so hi mam parakkamo ativiya hasessati, somanassam uppadessatiti dukkaram akasi. Apica pacchimam janatam anukampantopi 1- akasiyeva, pacchima hi janata sammasambuddho kappasatasahassadhikani cattari asankheyyani paramiyo puretvapi padhanam padahitvava sabbannutananam patto, kimangam pana mayanti padhanaviriyam kattabbam mannissati, evam sante khippameva jatijaramaranassa antam karissatiti pacchimam janatam anukampanto 1- akasiyeva. Dantebhidantamadhayati hetthadante uparidantam thapetva. Cetasa cittanti kusalacittena akusalacittam. Abhinigganheyyanti nigganheyyam. Abhinippileyyanti nippileyyam. Abhisantapeyyanti tapetva viriyanimmathanam kareyyam. Saraddhoti sadaratho. Padhanabhitunnassati padhanena abhitunnassa, viddhassa satoti attho. [378] Appanakanti nirassasakam. Kammaragaggariyati kammarassa gaggaranaliya. Sisavedana hontiti kutoci nikkhamitum alabhamanehi vatehi samutthapita balavatiyo sisavedana honti. Sisavetham dadeyyati sisavethanam dadeyya. Devatati bodhisattassa cankamanakotiyam, pannasalaparivenasamanta ca adhivattha devata. Tada kira bodhisattassa adhimatte kayadahe uppanne muccha udapadi. So cankameva nisinno hutva papati. Tam disva devata evamahamsu "viharotveva so arahato"ti, "arahanto nama evarupa honti matakasadisa"ti laddhiya vadanti. Tattha ya devata "kalakato"ti 2- ahamsu, ta gantva suddhodanamaharajassa @Footnote: 1 cha.Ma. anukampamanopi 2 kalankato. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page197.

Arocesum "tumhakam putto kalakato"ti. Mama putto buddho hutva kalakato, no ahutvati. Buddho bhavitum nasakkhi, padhanabhumiyamyeva patitva kalakatoti. Naham saddahami, mama puttassa bodhim apatva kalakiriya nama natthiti. Aparabhage sammasambuddhassa dhammacakkam pavattetva anupubbena rajagaham gantva kapilavatthum anuppattassa suddhodanamaharaja pattam gahetva pasadam aropetva yagukhajjakam datva antarabhattasamaye etamattham arocesi, bhagava tumhakam padhanakaranakale devata agantva "putto te maharaja kalakato"ti ahamsuti. Kim saddahasi maharajati. Na bhagava saddahinti. Idani maharaja supinapatiggahanato patthaya acchariyani passanto kim saddahissasi, ahampi buddho jato, tvampi buddhapita jato, pubbe pana mayham aparipakke nane bodhicariyam carantassa dhammapalakumarakalepi sippam uggahetum gatassa "tumhakam putto dhammapalakumaro kalakato, idamassa atthi"ti elakatthim aharitva dassesum, tadapi tumhe "mama puttassa antaramaranam nama natthi, naham saddahami"ti avocuttha maharajati imissa atthuppattiya bhagava mahadhammapalajatakam kathesi. [379] Ma kho tvam marisati sampiyayamana ahamsu. Devatanam kirayam piyamanapavoharo, yadidam marisati. Ajajjitanti 1- abhojanam. Halanti vadamiti alanti vadami, alam imina ma evam karittha, yapessamahanti evam patisedhemiti attho. [380-1] Manguracchaviti manguramacchacchavi. Etava paramanti tasampi vedananam etamyeva paramam uttamam pamanam. Pitu sakkassa kammante .pe. Pathamam jhanam upasampajja viharitati ranno kira vappamangaladivaso nama hoti, tada anekappakaram khadaniyam bhojaniyam patiyadenti, nagaravithiyo sodhapetva punnaghate thapapetva dhajapatakadayo ussapetva sakalanagaram devavimanam viya alankaronti, sabbe dasakammakaradayo ahatavatthanivattha gandhamaladipatimandita rajakule sannipatanti. @Footnote: 1 poranesu kujatthakanti pannayati. paliyam pana jaddhukanti. katthaci ajaddhukantipi. @so upari patho ajajjitanti evam abhajjitam bhakarassa jakaradesam katvati @tikanuvattanena sodhitoti veidatabbo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page198.

Ranno kammante nangalasatasahassam samyojiyati, 1- tasmim pana divase ekena unam atthasatam yojenti, sabbanangalani saddhim balibaddarasmiyottehi janussonissa ratho viya rajataparikkhittani honti, ranno alambananangalam rattasuvannaparikkhittam hoti, balibaddanam singanipi rasmipatodapi suvannaparikkhitta honti, raja mahaparivarena nikkhamanto puttam gahetva agamasi. Kammantatthane eko jamburukkho bahalapattapalaso sandacchayo 2- ahosi, tassa hettha kumarassa sayanam pannapetva upari suvannatarakhacitam vitanam bandhapetva sanipakarena parikkhipapetva arakkham thapetva raja sabbalankaram alankaritva amaccaganaparivuto nangalakaranatthanam agamasi, tattha raja suvannanangalam ganhati. Amacca ekenunaatthasatarajatanangalani gahetva ito cito ca kasanti, raja pana orato param gacchati, parato va oram gacchati, etasmim thane mahasampatti hoti, bodhisattam parivaretva nisinna dhatiyo ranno sampattim passissamati antosanito bahi nikkhanta. Bodhisatto ito cito ca olokento kanci adisva vegena utthaya pallankam abhujitva anapane pariggahetva pathamajjhanam nibbattesi. Dhatiyo khajjabhojjantare vicaramana thokam cirayimsu, sesarukkhanam chaya nivatta, tassa pana rukkhassa parimandala hutva atthasi. Dhatiyo ayyaputto ekakoti vegena sanim ukkhipitva anto pavisamana bodhisattam sayane pallankena nisinnam tanca patihariyam disva gantva ranno arocayimsu "deva kumaro evam nisinno annesam rukkhanam chaya nivatta, jamburukkhassa parimandala thita"ti. Raja vegenagantva patihariyam disva "idam te tata dutiyam vandanan"ti puttam vandi. Idametam sandhaya vuttam "pitu sakkassa kammante .pe. Pathamam jhanam upasampajja viharita"ti. Siya nu kho eso maggo bodhayati bhaveyya nu kho etam anapanasatipathamajjhanam bujjhanatthaya maggoti. Satanusarivinnananti nayidam bodhaya maggo bhavissati, anapanasatipathamajjhanam pana bhavissatiti evam @Footnote: 1 cha.Ma. yojiyati 2 cha.Ma. sandacchayo, Ma. ghanacchayo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page199.

Ekam dve vare uppannasatiya anantaram uppannam vinnanam satanusarivinnanam nama. Yam tam sukhanti yam tam anapanasatipathamajjhanasukham. [382] Paccupatthita hontiti pannasalaparivenasammajjanadivattakaranena upatthita honti. Bahullikoti paccayabahulliko. Avatto bahullayati rasagiddho hutva panitapindapatadinam atthaya avatto. Nibbijja pakkamimsuti ukkanthitva dhammaniyameneva pakkanta bodhisattassa sambodhippattakale 1- kayavivekassa okasadanattham dhammataya gata, gacchanta ca annattha 2- agantva baranasimeva agamamsu. Bodhisatto tesu gatesu addhamasam kayavivekam labhitva bodhimandale 3- aparajitapallankena 4- nisiditva sabbannutananam pativijjhi. [383] Vivicceva kamehitiadi bhayabherave vuttanayeneva veditabbam. [387] Abhijanami kho panahanti ayam patiyekko anusandhi. Nigantho kira cintesi "aham samanam gotamam ekam panham pucchim, samano gotamo `aparapi mam aggivessana aparapi mam aggivessana'ti pariyosanam adassento kathetiyeva, kupito nu kho"ti. Atha bhagava aggivessana tathagate anekasataya parisaya dhammam desente kupito samano gotamoti ekopi vatta natthi, paresam bodhanatthaya pativijjhanatthaya ca 5- tathagato dhammam desetiti dassento imam dhammadesanam arabhi. Tattha arabbhati sandhaya. Yavadevati payojanavidhi 6- paricchedaniyamanam. Idam vuttam hoti:- paresam vinnapanameva tathagatassa dhammadesanaya payojanam, tasma na ekasseva deseti, yattaka vinnataro atthi, sabbesam desetiti. Tasmimyeva purimasminti imina kim dassetiti? saccako kira cintesi "samano gotamo abhirupo pasadiko suphusitam dantavaranam, jivha muduka, madhuram vakkaranam, parisam rajjanto 7- manne vicarati, anto panassa cittekaggata natthi"ti. Atha bhagava aggivessana na tathagato parisam rajjanto vicarati, cakkavalapariyantayapi parisaya tathagato @Footnote: 1 Ma. sambodhisattakale 2 cha.Ma. annatthanam 3 cha.Ma. bodhimande @4 cha.Ma....pallanke 5 cha.Ma. eva 6 Si. payojanavadhi 7 cha.Ma. ranjento. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page200.

Dhammam deseti, asallino anupalitto ettakam ekavihari sunnataphalasamapattim anuyuttoti dassetum evamaha. Ajjhattamevati gocarajjhattameva. Sannisademiti 1- sannisidapemi, tathagato hi yasmim khane parisa sadhukaram deti, tasmim khane pubbabhagena 2- paricchinditva phalasamapattim samapajjati, sadhukarasaddassa nigghose aparicchinneyeva 3- samapattito vutthaya thitatthanato patthaya dhammam deseti, buddhanam hi bhavangaparivaso lahuko hotiti assasavare passasavare phalasamapattim 4- samapajjanti. Yena sudam niccakappanti yena sunnena phalasamadhina niccakalam viharami, tasmim samadhinimitte cittam santhapemi samadahamiti dasseti. Okappaniyametanti saddahaniyametam. Evam bhagavato ekaggacittatam sampaticchitva idani attana 5- ovattikasaram katva anitam panham pucchanto abhijanati kho pana bhavam gotamo diva supitati aha. Yatha hi sunakho nama asambhinnakhirapakkapayasam sappina yojetva udarapuram bhojitopi gutham disva akhaditva gantum na sakka, akhadamano ghayitvapi gacchati, aghayitvava gatassa kirassa sisam rujjati, evameva imassapi sattha asambhinnakhirapakkapayasasadisam abhinikkhamanato patthaya yava asavakkhaya pasadaniyadhammadesanam deseti. Etassa pana evarupam dhammadesanam sutva satthari pasadamattampi na uppannam, tasma ovattikasaram katva anitam panham apucchitva gantum asakkonto evamaha. Atha 6- yasma thinamiddham sabbakhinasavanam arahattamaggeneva pahiyati, kayadaratho pana upadinnakepi hoti anupadinnakepi. Tatha hi kamaluppaladini ekasmim kale vikasanti, ekasmim makulani honti, sayam kesanci rukkhanam 7- pattani patiliyanti, pato vippharikani honti. Evam upadinnakassa kayassa darathoyeva darathavasena bhavangasotanca idha niddati adhippetam, tam khinasavanampi hoti. Tam sandhaya "abhijanamahan"tiadimaha. Sammohaviharasmim vadantiti sammohaviharoti vadanti. @Footnote: 1 sannisidamiti. pali 2 cha.Ma. pubbabhogena @3 Si. anupacchinneyeva, cha.Ma. avicchinneyeva @4 cha.Ma. samapattim 5 cha.Ma. attano @6 cha.Ma. tattha 7 cha.Ma. rukkhanampi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page201.

[389] Asajja asajjati ghattetva ghattetva. Upanitehiti upanetva kathitehi. Vacanapathehiti vacanehi. Abhinanditva anumoditvati alanti cittena sampaticchanto abhinanditva vacayapi pasamsanto anumoditva. Bhagavata imassa niganthassa dve suttani kathitani. Purimasuttam eko bhanavaro, idam diyaddho, iti addhatiye bhanavare sutvapi ayam nigantho neva abhisamayappatto, na pabbajito, na saranesu patitthito. Kasma etassa bhagava dhammam desesiti? anagate vasanatthaya. Passati hi bhagava "imassa idani upanissayo natthi, mayham pana parinibbanato samadhikanam dvinnam vassasatanam accayena tambapannidipe sasanam patitthahissati, tatrayam kulaghare nibbattitva sampatte kale pabbajitva tini pitakani uggahetva vipassanam vaddhetva saha patisambhidahi arahattam patva kalabuddharakkhito nama mahakhinasavo bhavissati"ti. Idam disva anagate vasanatthaya dhammam desesi. Sopi tatheva 1- tambapannidipamhi sasane patitthite devalokato cavitva dakkhinagiriviharassa bhikkhacaragame ekasmim amaccakule nibbatto pabbajjasamatthayobbane 2- pabbajitva tepitakam buddhavacanam uggahetva ganam pariharanto mahabhikkhusamghaparivuto upajjhayam passitum agamasi, athassa upajjhayo saddhiviharikam codessamiti tepitakam buddhavacanam uggahetva agatena tena saddhim mukham datva kathamattampi na akasi. So paccusasamaye vutthaya therassa santikam gantva "bhante tumhe mayi ganthakammam katva tumhakam santikam 3- agate mukham datva kathamattampi na karittha, ko mayham doso"ti pucchi. Thero aha "avuso buddharakkhita ettakeneva `pabbajjakiccam me matthakam pattan'ti sannam karosi"ti. Kim karomi bhanteti. Ganam vinodetva tvam papancam chinditva cetiyapabbataviharam 4- gantva samanadhammam karohiti. So upajjhayassa ovade thatva saha patisambhidahi arahattam patva punnava rajapujito hutva mahabhikkhusamghaparivaro cetiyapabbatavihare vasi. @Footnote: 1 cha.Ma. tattheva 2 Si. pabbajjasamatthe vaye @3 cha.Ma. santike 4 Si. vatakasitapabbataviharam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page202.

Tasmim ca 1- kale tissamaharaja uposathakammam karonto cetiyapabbate rajalene vasati. So therassa upatthakabhikkhuno sannam adasi "yada mayham ayyo panham vissajjesi, dhammam va katheti, tada me sannam dadeyyatha"ti. Theropi ekasmim dhammassavanadivase bhikkhusamghaparivuto 2- kantakacetiyanganam aruyha cetiyam vanditva kaladumbarirukkhamule 3- atthasi. Atha nam eko pindapatikatthero kalakaramasuttante panham pucchi. Thero nanu avuso ajja dhammassavanadivasoti aha. Ama bhante dhammassavanadivasoti. Tenahi pithakam anetha, idheva nisinna dhammassavanam karissamati. Athassa rukkhamule asanam pannapetva adamsu. Thero pubbagatha vatva kalakaramasuttam arabhi. Sopissa upatthakadaharo ranno sannamadasi. 4- Raja pubbagathasu anitthitasuyeva papuni, patva ca annatakaveseneva parisante thatva tiyamarattim thitakova dhammam sutva therassa idamavoca bhagavati vacanakale sadhukaram adasi. Thero natva kada agatosi maharajati pucchi. Pubbagathaosaranakaleyeva bhanteti. Maharaja dukkarante katanti. Nayidam bhante dukkaram, yadi pana me ayyassa dhammakatham araddhakalato patthaya ekapadepi annavihitabhavo ahosi, tambapannidipassa patodayatthinitudanamattepi thane samibhavo nama me ma hotuti sapatham akasi. Tasmim pana sutte buddhaguna paridipita, tasma raja pucchi "ettakava bhante buddhaguna, udahu annepi atthi"ti. Maya kathitato maharaja akathitameva bahu appamananti. Upamam bhante karothati. Yatha maharaja karisasahassamatte salikkhette ekasalisisato avasesasaliyeva bahu, evam maya kathitaguna appa, avasesa bahuti. Aparampi bhante upamam karothati. Yatha maharaja mahagangaya oghapunnaya sucipasam sammukham kareyya, sucipasena gatam udakam appam, sesam bahu, evameva maya kathitaguna appa, avasesa bahuti. Aparampi bhante upamam karothati. Idha maharaja vatakasakuna 5- nama akase kilanta vicaranti, khuddaka sa @Footnote: 1 cha.Ma. hi 2 cha.Ma. bhikkhusamghaparivaro 3 cha.Ma. kalatimbarurukkhamule @4 cha.Ma. sannam dapesi. 5 cha.Ma. catakasakuna

--------------------------------------------------------------------------------------------- page203.

Sakunajati, kim nu kho tassa sakunassa akase pakkhappasaranatthanam bahu, avaseso akaso appoti. Kim bhante vadatha, appo tassa pakkhappasaranokaso, avasesova bahuti. Evameva maharaja appaka maya buddhaguna kathita, avasesa bahu ananta appameyyati. Sukathitam bhante ananta buddhaguna ananteneva akasena upamita, pasanna mayam ayyassa, anucchavikam pana katum na sakkoma, ayam me duggatapannakaro, imasmim tambapannidipe imam yojanasatikam 1- rajjam ayyassa demati. Tumhehi maharaja attano pasannakaro kato, mayam pana amhakam dinnam rajjam tumhakamyeva dema, dhammena samena rajjam karehi maharajati. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya mahasaccakasuttavannana nitthita. ------------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 8 page 191-203. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=4890&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=8&A=4890&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=405              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=7552              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=8844              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=8844              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]