ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
previous bookno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 8 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.2)

page1.

Papancasudani nama majjhimanikayatthakatha mulapannasakavannanaya dutiyo bhago ----------------- namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa. 3. Opammavagga 1. Kakacupamasuttavannana [222] Evamme sutanti kakacupamasuttam. Tattha moliyaphaggunoti moliti 1- cula 2- vuccati. Yathaha:- "../../bdpicture/chetvana molim 2- varagandhavasitam vehayasam ukkhipi sakyapungavo ratanacankotavarena vasavo sahassanetto sirasa patiggahi"ti. 3- Sa tassa gihikale mahati ahosi, tenassa moliyaphaggunoti sankha udapadi. Pabbajitampi nam teneva namena sanjananti. Ativelanti velam atikkamitva. Tattha kalavela simavela silavelati tividha vela. "tayam velayam imam udanam udanesi"ti 4- hi ayam kalavela nama. "thitadhammo velam nativattati"ti 5- ayam simavela nama. "velaanatikkamo setughato"ti 6- ca "velavesa 7- avitikkamatthena"ti ca ayam silavela nama. Tam tividhampi so atikkametiyeva. 8- Bhikkhuniyo hi ovaditum kalo nama atthi, so atthangatepi suriye ovadanto tam kalavelampi atikkami. Bhikkhuninam ovade pamanam nama atthi simamariyada, so uttarim @Footnote: 1 cha.Ma. moliyaphaggunoti moliti 2 cha.Ma. cula, molim evamuparipi @3 sa. paka. 2/38, khu.buddha.A. 27/443 gotamabuddhavamsavannana, khu.ja.A. 1/103 (sya) @4 vinaYu. maha. 4/1-41-2-4 bodhikatha, khu.u. 25/1-adi/94 pathamabodhisutta @5 vinaYu. cula. 7/384/206 patimokkhatthapanakkhandhaka, khu.u. 25/45/166 uposathasutta, @an. atthaka. 23/104/201 paharadasutta (sya) 6 abhi. sangani. 34/299/88 @cittuppadakanda 7 cha.Ma. vela cesa 8 cha.Ma. atikkamiyeva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page2.

Chappancavacahi ovadanto tam simavelampi atikkami. Kathento pana davasahagatam katva dutthullapattipahonakam katheti, evam silavelampi atikkami. Samsatthoti missibhuto samanasukhadukkho hutva. Sammukhati purato. Avannam bhasatiti ta pana pacanakottanadini karontiyo disva natthi imasam anapatti nama, ima bhikkhuniyo anacara dubbaca 1- pagabbhati agunam katheti. Adhikaranampi karotiti imesam bhikkhunam ima bhikkhuniyo ditthakalato patthaya akkhini dayhanti, imasmim vihare pupphapuja va asanadhovanaparibhandakaranadini va imasam vasena vattanti. Kuladhita eta lajjiniyo, tumhe imasam 2- idancidanca vadatha, ayam nama tumhakam apatti hoti, vinayadharanam santikam agantva vinicchayam me dethati adhikaranam akaddhati. Moliyaphaggunassa avannam bhasatiti natthi imassa bhikkhuno apatti 3- nama. Niccakalam imassa parivenatthanam 4- asunnam bhikkhunihiti agunam katheti. Adhikaranampi karontiti imesam bhikkhunam moliyaphaggunattherassa ditthakalato patthaya akkhini dayhanti. Imasmim vihare annesam vasanatthanam oloketumpi na sakka. Viharam agatabhikkhuniyo ovadam va patisantharam va uddesapadam va therameva nissaya labhanti, kulaputtako lajji kukkuccako, evarupam nama tumhe idancidanaca vadatha, etha vinayadharanam santike vinicchayam me dethati adhikaranam akaddhanti. So bhikkhu bhagavantam etadavocati neva piyakamyataya na bhedadhippayena, atthakamataya avoca. Evam kirassa ahosi "imassa bhikkhussa evam samsatthassa viharato ayaso uppajjissati. So sasanassapi avannoyeva. Annena pana kathito ayam na oramissati, bhagavata dhammam desetva ovadito oramissati"ti tassa atthakamataya bhagavantam etam "ayasma bhante"tiadivacanam avoca. [223] Amantehiti janapehi. Amantetiti pakkosati. [224] Saddhati saddhaya. Tasmati yasma tvam kulaputto ceva saddha pabbajito ca, yasma va te etahi saddhim samsatthassa viharato ye ta @Footnote: 1 Si. dubbata 2 cha.Ma. ima @3 cha.Ma. anapatti 4 cha.Ma. parivenadvaram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page3.

Akkosissanti va paharissanti va, tesu domanassam uppajjissati, samsagge pahine nuppajjissati, tasma. Tatarati tasmim avannabhasane. Gehasitati pancakamagunanissita. Chandati tanhachandapi patighachandapi. Viparinatanti rattampi cittam viparinatam hoti. 1- Dutthampi, mulhampi cittam viparinatam. Idha pana tanhachandavasena rattampi vattati, patighachandavasena dutthampi vattati. Hitanukampiti hitena anukampamano hitena pharamano. Na dosantaroti na dosacitto bhavissami. [225] Atha kho bhagavati kasma arabhi? phaggunassa kira ettakam Ovadam katvapi 2- "bhikkhunisamsaggato oramissami viramissami"ti cittampi na uppannam, bhagavata pana saddhim patani viya pativiruddho atthasi, atha 3- bhagavato yatha nama jighacchitassa bhojane, pipasitassa paniye, sitena phutthassa unhe, dukkhitassa sukhe patthana uppajjati, evameva imam dubbacam bhikkhum disva pathamabodhiyam subbacapi 4- bhikkhu apatham agamimsu. Atha tesam vannam kathetukamo hutva imam desanam arabhi. Tattha aradhayimsuti aradhayimsu ganhimsu. 5- Ekam samayanti ekasmim samaye. Ekasanabhojananti ekam purebhattabhojanam. Suriyuggamanato hi yava majjhantika dasakkhattum 6- bhuttabhojanampi idha ekasanabhojanameva 7- adhippetam. Appabadhatanti nirabadhatam. Appatankatanti niddukkhatam. Lahutthananti sarirassa sallahukam utthanam. Balanti kayabalam. Phasuviharanti kayassa sukhaviharam. Imina kim kathitam? diva Vikalabhojanam pajahapitakalo kathito. Bhaddalisutte pana rattim vikalabhojanam pajahapitakalo kathito. Imani hi dve bhojanani bhagava na ekappaharena pajahapesi. Kasma? imani 8- dve bhojanani vatte sattanam acinnani. Santi kulaputta sukhumala. Te ekato dvepi bhojanani pajahanta kilamanti. Tasma ekato apajahapetva ekasmim kale diva vikalabhojanam, ekasmim rattim vikalabhojananti visum pajahapesi. Tesu idha diva vikalabhojanam pajahapitakalo @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2 cha.Ma. sutvapi 3 cha.Ma. athassa @4 cha.Ma. pi-saddo na dissati 5 cha.Ma. ganhimsu purayimsu @6 cha.Ma. sattakkhattum, Si. satakkhattum 7 cha.Ma....bhojananteva 8 cha.Ma. imaneva hi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page4.

Kathito. Tattha yasma buddha na bhayam dassenta 1- tajjetva pajahapenti, anisamsam pana dassetva pajahapenti, evampi satta sukhena pajahanti. Tasma anisamsam dassento ime pancagune dassesi. Anusasani karaniyati punappunam sasane na 2- kattabbam nahosi "idam karotha idam ma karotha"ti satuppadakaraniyamattameva ahosi. Tavattakeneva te kattabbam akamsu, pahatabbam pajahimsu, pathamabodhiyam bhikkhave subbaca bhikkhu ahesum assava ovadapatikarati. Idani nesam subbacabhavadipakam upamam aharanto seyyathapitiadimaha. Tattha subhumiyanti samabhumiyam. "subhumiyam sukhette vihatakhanuke bijani patitthapeyya"ti 3- ettha pana mandabhumi subhumiti agata. Catumahapatheti dvinnam mahamagganam vinivijjhitva gatatthane. Ajannarathoti vinitaassaratho. Odhastapatodoti yatha ratham abhiruhitva thitena sakka hoti ganhitum, evam alambanam nissaya tiriyato thapitapatodo. Yoggacariyoti assacariyo. Sveva assadamme saretiti assadammasarathi. Yenicchakanti yena yena maggena icchati. Yadicchakanti yam yam gatim icchati. Sareyyati ujukam purato peseyya. Paccasareyyati patinivatteyya. Evameva khoti yatha hi so yoggacariyo yena yena maggena gamanam icchati, tam tam assa arulhava honti. Yaya yaya ca gatiya icchati, sa sa gati gahitayeva hoti. Ratham pesetva assa neva varetabba na vijjhitabba honti. Kevalam tesam same bhumibhage khuresu nimittam thapetva gamanameva passitabbam hoti. Evam mayhampi tesu bhikkhusu puna 4- vattabbam nahosi. Idam karotha idam ma karothati satuppadanamattameva kattabbam hoti. Tehipi tavadeva kattabbam katameva hoti, akattabbam jahitameva. Tasmati yasma subbaca yuttayanapatibhaga hutva satuppadanamatteneva pajahimsu, tasma tumhepi pajahathati attho. Elandehiti elanda kira saladusana honti, tasma evamaha. Visodheyyati @Footnote: 1 cha.Ma. dassetva 2 cha.Ma. na-saddo na dissati @3 cha.Ma. pali. sukhette subhume suvihatakhanukantake bijani @patitthapeyya, di.maha. 10/438/299 payasisutta 4 cha.Ma. punappunam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page5.

Elande ceva anna ca valliyo chinditva bahiniharanena sodheyya. Sujatati susanthita. Samma parihareyyati mariyadam bandhitva udakasincanenapi kalena kalam mulamule khananenapi 1- valligumbadicchedanenapi kipillaputakaharanenapi makkatakajala- sukkhadandakaharanenapi samma vaddheyya 2- poseyya. Vuddhiadini vuttatthaneva. [226] Idani akkhantiya dosam dassento bhutapubbantiadimaha. Tattha vedehikati videharatthavasikassa kulassa 3- dhita. Athava vedoti panna vuccati, vedena ihati iriyatiti vedehika, panditati attho. Gahapataniti gharasamini. Kittisaddoti kittighoso. Soratati soraccena samannagata. Nivatati nivatavutti. Upasantati nibbuta. Dakkhati bhattapacanasayanattharanadipujjalanadikammesu cheka. Analasati utthahika. Susamvihitakammantati sutthu thapitakammanta. 4- Eka analasa hoti, yam yam pana bhajanam ganhati, tam tam bhindati va chiddam va karoti, ayam na tadisati dasseti. Diva utthasiti patova kattabbani dhenuduhanadikammanipi akatva ussure utthita. He je kaliti are kali. Kim je diva utthasiti kinte kinci aphasukam atthi, kim diva utthasiti. No vata re kinciti are yadi tena kinci aphasukam atthi, neva sisam rujjati, na pitthi, atha kasma papadasi 5- diva utthasiti kupita anattamana bhakutim akasi. Divataram utthasiti puna divase ussurataram utthasi. Anattamanavacanti are papadasi attano pamanam na janasi, kim atisitoti mannasi, 6- idani tam sikkhapessamitiadini vadamana kupitavacanam niccharesi. Pativissakananti samantagehavasinam. Ujjhapesiti avajanapesiti. Canditi asorata kibbisa. Iti ettaka 7- guna, tato diguna dosa uppajjimsu. @Footnote: 1 cha.Ma. khananenapi Si. mulapalikhananenapi 2 cha.Ma. vaddhetva 3 cha.Ma. ayam patho na dissati @4 cha.Ma. samvihitakammanta, Si. sutthapitakammanta 5 cha.Ma. papi dasi, evamuparipi @6 cha.Ma. kim aggim sitoti mannasi, Si. sitoti mannati 7 cha.Ma. yattaka

--------------------------------------------------------------------------------------------- page6.

Guna nama sanikam sanikam agacchanti, dosa ekadivaseneva patthata honti soratasoratoti ativiya sorato, sotapanno nukho, sakadagami anagami araha nukhoti vattabbatam apajjati. Phusantiti phusanta ghatenta va 1- apatham agacchanti. Atha bhikakhu soratoti veditabboti atha adhivasanakhantiyam thito bhikkhu soratoti veditabbo. Yo civara .pe. Parikkharahetuti yo etani civaradini panitapanitani labhanto padaparikammapitthiparikammadini ekavacaneneva karoti. Alabhamanoti yatha pubbe labhati, evam alabhanto. Dhammamyeva sakkarontoti dhammamyeva sakkaram sukatam karam karonto. Garukarontoti garum bhariyam karonto. Manentoti manena piyam karonto. Pujentoti paccayapujaya pujento. Apacayamanoti dhammamyeva apacayamano apacitim nicavuttim dassento. [227] Evam akkhantiya dosam dassetva idani ye adhivasenti, te evam adhivasentiti panca vacanapathe dassento pancime bhikkhavetiadimaha. Tattha kalenati yuttappattakalena. Bhutenati sata vijjamanena. Sanhenati matthena. 2- Atthasanhitenati atthanissitena karananissitena. Akalenatiadini tesamyeva patipakkhavasena veditabbani. Mettacittati uppannamettacitta hutva. Dosantarati dutthacitta, abbhantare uppannadosa hutva. Tatrapiti tesu vacanapathesu. Pharitvati adhimuccitva. Tadarammanancati katham tadarammanam sabbavantam lokam karoti? Panca vacanapathe gahetva agatam puggalam mettacittassa arammanam katva puna tasseva mettacittassa avasesasatte arammanam karonto sabbavantam lokam tadarammanam karoti nama. Tatrayam vacanattho. Tadarammanancati tasseva ca 3- mettacittassa arammanam katva. Sabbavantanti sabbasattavantam. Lokanti sattalokam. Vipulenati anekasattarammanena. Mahaggatenati mahaggatabhumikena. Appamanenati subhavitena. Averenati niddosena. Abyapajjhenati 4- niddukkhena. Pharitva viharissamati @Footnote: 1 cha.Ma. va-saddo na dissati 2 cha.Ma. sammatthena @3 cha.Ma. ca-saddo na dissati 4 cha.Ma. abyabajjhenati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page7.

Evarupena mettasahagatena cetasa tanca puggalam sabbam ca lokam tassa cittassa arammanam katva adhimuccitva vihareyyama 1- [228] Idani tadatthadipikam upamam aharanto seyyathapitiadimaha. Tattha apathavinti nippathavim karissami, abhavam gamessamiti attho. Tatra tatrati tasmim tasmim thane. Vikireyyati pacchiya pamsum uddharitva bijani viya vikireyya. Otthubheyyati khelam pateyya. Apathavim kareyyati evam kayena ca vacaya ca payogam katvapi sakkuneyya apathavim katunti? gambhirati bahalattena dviyojanasatasahassani cattari ca nahutani gambhiRa. Appameyyati tiriyam pana aparicchinna. Evameva khoti ettha idam opammasamsandanam:- pathavi viya hi mettacittam datthabbam. Kuddalapitakam gahetva agatapuriso viya panca vacanapathe gahetva agatapuggalo. Yatha so kuddalapitakena mahapathavim apathavim katum na sakkoti, evam vo 2- panca vacanapathe gahetva agatapuggalo mettacittassa annathattam katum na sakkhissatiti. [229] Dutiyaupamayam haliddinti yam kinci pitakavannam. Nilanti kamsanilam va palasanilam va. Arupiti aruPo. Nanu ca dvinnam katthanam va rukkhanam va seyyanam va selanam va antaram paricchinnakasam rupanti agatam, kasma idha arupiti vuttoti. Sanidassanabhavapatikkhepato. Tenevaha "anidassano"ti. Tasmim hi rupam likhitum, rupapatubhavam dassetum na sakka, tasma "arupi"ti vutto. Anidassanoti dassanassa cakkhuvinnanassa anapatho. Upamasamsandane panettha akaso viya mettacittam, tulikapancama cattaro rangajata viya panca vacanapatha, tulikapancame range gahetva agatapuriso viya panca vacanapathe gahetva agatapuggalo. Yatha so tulikapancamehi rangehi akase rupapatubhavam katum na sakkoti, evam vo panca vacanapathe gahetva agatapuggalo mettacittassa annathattam katva dosuppattim dassetum na sakkhissatiti. @Footnote: 1 cha.Ma. viharissama 2 Ma. te

--------------------------------------------------------------------------------------------- page8.

[230] Tatiyaupamayam adittanti pajjalitam. Gambhira appameyyati imissa gangaya gambhiratthanam gavutampi atthi, addhayojanampi, yojanampi. Puthulam panassa evarupamyeva, dighato pana panca yojanasatani, sa katham gambhira appameyyati. Etena payogena parivattetva uddhanena 1- udakam viya tapetum asakkuneyyato. Thitodakam pana kenaci upayena angulamattam 2- va atthangulamattam va etam 3- tapetum sakka bhaveyya, ayam pana na sakka, tasma evam vuttam. Upamasamsandane panettha ganga viya mettacittam, tinukkam adaya agatapuriso viya panca vacanapathe gahetva agatapuggalo. Yatha so adittaya tinukkaya gangam tapetum na sakkoti, evam vo panca pacanapathe gahetva agatapuggalo mettacittassa annathattam katum na sakkhissatiti. [231] Catutthaupamayam vilarabhastati vilaracammapasibbaka. Sumadditati sutthu maddita. Suparimadditati anto ca bahi ca samantato suparimaddita. Tuliniti simbalitulalatatulasamana. Chinnasassarati chinnasassarasadda. 4- Chinnapabbharati chinnapabbharasadda. 4- Upamasamsandane panettha vilarabhasta viya mettacittam, katthakathalam 5- adaya agatapuriso viya panca vacanapathe gahetva agatapuggalo. Yatha so katthena va kathalena va vilarabhastam sarasaram bharabharam saddam katum na sakkoti, evam vo panca vacanapathe gahetva agatapuggalo mettacittassa annathattam katva dosanugatabhavam katum na sakkhissatiti [232] Ocarakati avacaraka hetthacaraka, nicakammakarakati attho. Yo mano padoseyyati yo bhikkhu va bhikkhuni va mano padoseyya, tam kakacena okkantanam nadhivaseyya. Na me so tena sasanakaroti so tena anadhivasanena mayham ovadakaro na hoti. Apatti panettha natthi. @Footnote: 1 cha.Ma. uddhane 2 Ma. angulimattam 3 cha.Ma. addhangulamattam va evam @4-4 cha.Ma. chinnabhabbharati chinnabhabbharasadda 5 cha.Ma. katthakathalam, evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page9.

[233] Anum va thulam vati appasavajjam va mahasavajjam va. Yam tumhe nadhivaseyyathati yo tumhehi adhivasetabbo na bhaveyyati attho. No hetam bhanteti bhante anadhivasetabbam nama vacanapatham na passamati adhippayo. Digharattam hitaya sukhayati iti bhagava arahattena kutam ganhanto yathanusandhina desanam nitthapesiti. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya kakacupamasuttavannana nitthita. ------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 8 page 1-9. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=1&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=8&A=1&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=263              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=4208              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=5012              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=5012              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

previous bookno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]