ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 1 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.1)

     {174} Evam udditthasikkhapadam padanukkamena vibhajitva idani
yasma hettha padabhajaniyamhi sankhepeneva manussaviggahaparajikam
dassitam na vittharena apattim aropetva tanti thapita
sankhepadassite ca atthe na sabbakareneva bhikkhu nayam gahetum
sakkonti anagate ca papapuggalanampi okaso hoti
tasma bhikkhunanca sabbakarena nayaggahanattham anagate ca
papapuggalanam okasapatibahanattham puna samam
@Footnote: 1. sakkatabhasayam avato hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page542.

Adhitthayatiadina nayena matikam thapetva vittharato manussaviggahaparajikam dassento samanti sayam hanatitiadimaha. Tatrayam anuttanapadavannanaya saddhim vinicchayakatha. Kayenati hatthena va padena va mutthina va januna va yenakenaci angapaccangena. Kayapatibaddhenati kayato amocitena asiadina paharanena. Nissaggiyenati kayato ca kayapatibaddhato ca mocitena ususattiadina. Ettavata sahatthiko ca nissaggiyo cati dve payoga vutta honti. Tattha ekameko 1- uddissanuddissabhedato duvidho. Tattha uddisike yam uddissa paharati tasseva maranena kammuna bajjhati. Yokoci maratuti evam anuddisike paharapaccaya yassa kassaci maranena kammuna bajjhati. Ubhayathapi paharitamatte va maratu paccha va teneva rogena maratu paharitamatteyeva kammuna bajjhati. Maranadhippayena ca paharam datva tena amatassa puna annacittena pahare dinne pacchapi yadi pathamappahareneva marati tadaeva kammuna baddho atha dutiyappaharena marati natthi panatipato. Ubhayehi matepi pathamappahareneva kammuna baddhova. Ubhayehi amate nevatthi panatipato. Esa nayo bahuhipi ekassa pahare dinne. Tatrapi hi yassa paharena marati tasseva kammuna bandho @Footnote: 1. ekeko.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page543.

Hotiti. Kammapattibyattibhavatthancettha elakacatukkampi veditabbam. Yo hi elakam ekasmim thane nipannam upadhareti rattim agantva vadhissamiti. Elakassa ca nipannokase tassa mata va pita va araha va pandukasavam parupitva nipanno hoti. So rattibhage agantva elakam maremiti mataram va pitaram va arahantam va mareti. Imam vatthum maremiti cetanaya atthibhavato ghatako ca hoti anantariyakammanca phusati parajikanca apajjati. Anno koci agantuko nipanno hoti. Elakam maremiti tam mareti ghatako ca hoti parajikanca apajjati anantariyam na phusati. Yakkho va peto va nipanno hoti. Elakam maremiti tam mareti ghatako ca hoti na ca anantariyam phusati na ca parajikam apajjati thullaccayam pana hoti. Anno koci nipanno natthi elakova hoti. Tam mareti ghatako ca hoti pacittiyanca apajjati. Matapituarahantanam annataram maremiti tesamyeva annataram mareti ghatako ca hoti anantariyanca phusati parajikanca apajjati. Tesamyeva annataram maressamiti annam agantukam mareti yakkham va petam va mareti elakam va mareti. Pubbe vuttanayeneva veditabbam. Idha pana cetana daruna hotiti. Annanipi ettha palasapunjadini vatthuni veditabbani. Yo hi lohitakam asim va sattim va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page544.

Punchissamiti palasapunje pavesento tattha nipannam mataram va pitaram va arahantam va agantukapurisam va yakkham va petam va tiracchanagatam va mareti voharavasena ghatakoti vuccati vadhakacetanaya pana abhavato neva kammam phusati na apattim apajjati. Yo pana evam pavesento sarirasamphassam sallakkhetva satto manne abbhantaragato maratuti pavesetva mareti. Tassa tesam vatthunam anurupena kammabandho ca apatti ca veditabba. Esa nayo tattha nidahanattham pavesentassapi vanappagumbadisu khipantassapi. Yopi coram maremiti coravesena gacchantam pitaram mareti anantariyanca phusati parajiko ca hoti. Yo pana parasenaya annanca yodham pitaranca kammam karonte disva yodhassa usum khipati etam vijjhitva mama pitaram vijjhissatiti yathadhippayam gate pitughatako hoti. Yodhe viddhe mama pita palayissatiti khipati usu na yathadhippayam gantva pitaram mareti voharavasena pitughatakoti vuccati anantariyam pana natthiti. Adhitthahitvati samipe thatva. Anapetiti uddissa va anuddissa va anapeti. Tattha parasenaya paccupatthitaya anuddisseva evam vijjha evam pahara evam ghatehiti anatte yattake anatto ghateti tattaka ubhinnam panatipata. Sace tattha anapakassa matapitaro honti anantariyampi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page545.

Phusati. Sace araha hoti ubhopi anantariyam phusanti. Sace anattasseva matapitaro sova anantariyam phusati. Uddisitva pana etam digham rassam rattakancukam nilakancukam hatthikkhandhe nisinnam majjhe nisinnam vijjha pahara ghatehiti anatte sace so tameva ghateti ubhinnampi panatipato anantariyavatthumhi ca anantariyam. Sace annam mareti anapakassa natthi panatipato. Etena anattiko payogo vutto hoti. Tattha vatthum kalanca okasam avudham iriyapatham tulayitva panca thanani dhareyyattham vicakkhano. Aparo nayo. Vatthu kalo ca okaso avudham iriyapatho kiriyavisesoti ime cha anattiniyamaka. Tattha vatthunti maretabbo satto. Kaloti pubbanhasayanhadikalo ca yobbanatthamaviriyadikalo ca. Okasoti gamo va vanam va gehadvaram va gehamajjham va rathika va simghatakam vati evamadi. Avudhanti asi va usu va satti vatievamadi. Iriyapathoti maretabbassa gamanam va nisajja vati evamadi. Kiriyavisesoti vijjhanam va chedanam va bhedanam va sankhamundakam vatievamadi. Yadi hi vatthum visamvadetva yam marehiti anatto tato annam mareti purato paharitva marehiti va anatto pacchato va passato va annasmim va padese paharitva mareti anapakassa natthi kammabandho anattasseva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page546.

Kammabandho. Athava vatthum avisamvadetva yathaanattiya mareti anapakassa anattikkhane anattassa paharanakkhaneti ubhayesampi kammabandho. Vatthuvisesena panettha kammaviseso ca apattiviseso ca hoti. Evam tava vatthumhi sanketavisanketata veditabba. Kale pana. Yo ajja sveti aniyametva pubbanhe marehiti anatto yada kadaci pubbanhe mareti natthi visanketo. Yo pana ajja pubbanheti vutto majjhanhe va sayanhe va sve va pubbanhe mareti visanketo hoti anapakassa natthi kammabandho. Pubbanhe maretum vayamantassa majjhanhe jatepi eseva nayo. Etena nayena sabbakalappabhedesu sanketavisanketata veditabba. Okasepi. Yo etam game thitam marehiti anatto tam yatthakatthaci mareti natthi visanketo. Yo pana gameyevati niyametva anatto vane mareti tatha vaneti anatto game mareti antogehadvareti anatto gehamajjhe mareti visanketo. Etena nayena sabbokasabhedesu sanketavisanketata veditabba. Avudhepi. Yo asina va usuna vati aniyametva avudhena marehiti anatto yenakenaci avudhena mareti natthi visanketo. Yo pana asinati vutto usuna imina va asinati vutto annena asina ekasseva va asissa imaya dharaya marehiti vutto itaraya va dharaya talena va tundena va tharuna

--------------------------------------------------------------------------------------------- page547.

Va mareti visanketo. Etena nayena sabbaavudhabhedesu sanketavisanketata veditabba. Iriyapathe pana. Yo etam gacchantam marehiti anatto pana sacepi gacchantam mareti natthi visanketo. Gacchantameva marehiti vutte pana sace nisinnam mareti nisinnameva va marehiti vutte gacchantam mareti visanketo hoti. Etena nayena sabbairiyapathabhedesu sanketavisanketata veditabba. Kiriyavisesepi. Yo vijjhitva marehiti vutto vijjhitva mareti natthi visanketo. Yo pana vijjhitva marehiti vutto chinditvava mareti visanketo. Etena nayena sabbakiriyavisesabhedesu sanketavisanketata veditabba. Yo pana lingavasena digham rassam kalam odatam kisam thulam marehiti aniyametva anapeti anatto ca yankinci tadisam mareti natthi visanketo ubhinnam parajikam. Atha pana so attanam sandhaya anapeti anatto ca ayameva idisoti anapakameva mareti anapakassa dukkatam vadhakassa parajikam. Anapako attanam sandhaya anapeti itaro annam tadisam mareti anapako muccati vadhakasseva parajikam. Kasma. Okasassa aniyamitatta. Sace pana attanam sandhaya anapentopi okasam niyameti asukasmim nama rattitthane va divatthane va therasane va majjhimasane va nisinnam evarupannama marehiti tattha ca anno nisinno

--------------------------------------------------------------------------------------------- page548.

Hoti sace anatto tam mareti neva vadhako muccati na anapako kasma. Okasassa niyamitatta. Sace pana niyamitokasato annatra mareti anapako muccatiti ayannayo mahaatthakathayam sutthu dalham katva vutto tasma ettha na anadariyam katabbanti. Adhitthayati matikavasena anattikappayogakatha nitthita. Idani ye dutenati imassa matikapadassa niddesattham bhikkhu bhikkhum anapetitiadayo cattaro vara vutta tesu. So tam mannamanoti so anatto yo anapakena itthannamoti akkhato tam mannamano tameva jivita voropeti ubhinnam parajikam. Tam mannamano annanti yam jivita voropehiti vutto tam mannamano annam tadisam jivita voropeti mulatthassa anapatti. Annam mannamano tanti yo anapakena vutto tassa balavasahayam samipe thitam disva imassa balenayam tajjati imantava jivita voropemiti paharanto itarameva parivattitva tasmim thane thitam sahayoti mannamano jivita voropeti ubhinnam parajikam. Annam mannamano annanti purimanayeneva imam tavassa sahayam jivita voropemiti sahayameva jivita voropeti tasseva parajikam. Dutaparamparapadassa niddesavare itthannamassa pavadatiadisu. Eko acariyo tayo buddharakkhitadhammarakkhitasangharakkhitanamaka

--------------------------------------------------------------------------------------------- page549.

Antevasika datthabba. Tattha bhikkhum bhikkhum anapetiti acariyo kanci puggalam marapetukamo etamattham acikkhitva buddharakkhitam anapeti. Itthannamassa pavadati gaccha tvam buddharakkhita etamattham dhammarakkhitassa pavada. Itthannamo itthannamassa pavadatuti dhammarakkhitopi sangharakkhitassa pavadatu. Itthannamo itthannamam jivita voropetuti evam taya anattena dhammarakkhitena anatto sangharakkhito itthannamam puggalam jivita voropetu so hi amhesu virajatiko patibalo imasmim kammeti. Apatti dukkatassati evam anapentassa acariyassa tava dukkatam. So itarassa arocetiti buddharakkhito dhammarakkhitassa dhammarakkhito sangharakkhitassa amhakam acariyo evam vadati itthannamam kira jivita voropehi tvam kira amhesu virapurisoti aroceti. Evam tesampi dukkatam. Vadhako patigganhatiti sadhu voropessamiti sangharakkhito sampaticchati. Mulatthassa apatti thullaccayassati sangharakkhitena patiggahitamatte acariyassa thullaccayam. Mahajano hi tena pape niyojitoti. So tanti so ce sangharakkhito tam puggalam jivita voropeti sabbesam catunnampi jananam parajikam. Na kevalanca catunnam etena upayena visanketam akatva paramparaya anapentam samanasatam va samanasahassam va hotu sabbesam parajikameva. Visakkiyadutapadaniddese. So annam anapetiti so acariyena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page550.

Anatto buddharakkhito dhammarakkhitam adisva va avattukamo va hutva sangharakkhitameva upasankamitva amhakam acariyo evamaha itthannamam kira jivita voropehiti visanketam karonto anapeti. Visanketakaraneneva hi esa visakkiyadutoti vuccati. Apatti dukkatassati anattiya tava buddharakkhitassa dukkatam. Patigganhati apatti dukkatassati sangharakkhitena sampaticchite mulatthasseva dukkatanti veditabbam. Evam sante patiggahane apattiyeva na siya sancarittapatiggahanamaranabhinandanesupi ca apatti hoti maranapatiggahane katham na siya tasma patigganhantassevetam dukkatam. Tenevettha mulatthassati na vuttam. Purimanayepi cetam patigganhantassa veditabbameva. Okasabhavena pana na vuttam. Tasma yo yo patigganhati tassa tassa tappaccaya apattiyevati ayamettha amhakam khanti. Yatha cettha evam adinnadanepiti. Sace pana so tam jivita voropeti anapakassa buddharakkhitassa voropakassa ca sangharakkhitassati ubhinnampi parajikam. Mulatthassa pana acariyassa visanketatta parajikena anapatti. Dhammarakkhitassa ajananataya sabbena sabbam anapatti. Buddharakkhito pana dvinnam sotthibhavam katva attana natthoti. Gatapaccagatadutaniddese. So gantva puna paccagacchatiti tassa jivita voropetabbassa samipam gantva susamvihitarakkhatta tam jivita voropetum asakkonto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page551.

Agacchati. Yada sakkosi tada tanti kim ajjeva marito marito hoti gaccha yada sakkosi tada nam jivita voropehiti. Apatti dukkatassati evam puna anattiya dukkatameva hoti. Sace pana so avassam jivita voropetabbo hoti atthasadhakacetana magganantaraphalasadisa tasma ayam anattikkhaneyeva parajiko. Sacepi vadhako satthivassatikkamena tam vadheti anapako ca antarava kalam karoti hinaya va avattati assamanova hutva kalam karissati hinaya va avattissati. Sace anapako gihikale mataram va pitaram va arahantam va sandhaya evam anapetva pabbajati tasmim pabbajite anatto tam mareti anapako gihikaleyeva matughatako pitughatako arahantaghatakova hoti tasma nevassa pabbajja na upasampada ruhati. Sacepi maretabbapuggalo anattikkhane puthujjano yada pana nam anatto mareti tada araha hoti anattato va paharam labhitva dukkhamulikam saddham nissaya vipassanto arahattam patva tenevabadhena kalam karoti anapako anattikkhaneyeva arahantaghatako vadhako pana sabbattha upakkamakaranakkhaneyeva parajikoti. Idani ye ca sabbesupimesu dutavasena vuttamatikapadesu sanketavisanketadassanattham vutta tayo vara tesu pathamavare tava. Yasma tam sanikam va bhananto tassa va badhirataya ma ghatehiti etam vacanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page552.

Na saveti tasma mulattho na mutto. Dutiyavare savitatta mutato. Tatiyavare pana tena ca savitatta itarena ca sadhuti sampaticchitva oramitatta ubhopi muttati. Dutakatha nitthita. {175} Araho rahosanniniddesadisu. Arahoti sammukhe. Rahoti parammukhe. Tattha yo upatthanakale veribhikkhumhi bhikkhuhi saddhim agantva purato nisinneyeva andhakaradosena tassa agatabhavam ajananto aho vata itthannamo hato assa corapi nama tam na hananti sappo na damsati na koci sattham va visam va aharatiti tassa maranam abhinandanto idisani vacanani ullapati ayam araho rahosanni ullapati nama. Sammukhe ca tasmim parammukhasanniti attho. Yo pana tam purato nisinnam disva puna upatthanam katva gatehi bhikkhuhi saddhim gatepi tasmim idheva so nisinnoti sanni hutva purimanayeneva ullapati ayam raho arahosanni ullapati nama. Eteneva upayena araho arahosanni raho rahosanni ca veditabbo 1-. Catunnampi cetesam vacaya vacaya dukkatanti veditabbam. Idani maranasamvannanaya vibhagadassanattham vuttesu pancasu kayena samvannanadimatikaniddesesu. Kayena vikaram dassetiti yatha so janati sattham va aharitva visam va khaditva @Footnote: 1. veditabba.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page553.

Rajjuya va ubbandhitva sobbhadisu va papatitva yo marati so kira dhanam va labhati yasam va labhati saggam va gacchatiti ayamattho etena vuttoti tatha hatthamuddhadihi dasseti. Vacaya bhanatiti tamevattham vakyabhedam katva bhanati. Tatiyavaro ubhayavasena vutto. Sabbattha samvannanaya payoge payoge dukkatam. Tassa dukkhuppattiyam samvannakassa thullaccayam. Yam uddissa samvannana kata tasmim mate samvannanakkhaneyeva samvannakassa parajikam. So tam na janati anno natva laddho vata me sukhuppattiupayoti taya samvannanaya marati anapatti. Dvinnam uddissa samvannanaya kataya eko natva marati parajikam dvepi maranti parajikanca akusalarasi ca. Esa nayo sambahulesu. Anuddissa maranam samvannento ahindati yo yo tam samvannanam natva marati sabbo tena marito hoti. Dutena samvannanaya. Asukannama geham va gamam va gantva itthannamassaeva maranavannam samvannehiti sasane arocitamatte dukkatam. Yassatthaya pahito tassa dukkhuppattiya mulatthassa thullaccayam marane parajikam. Duto nato dani ayam saggamaggoti tassa anarocetva attano natakassa va salohitassa va aroceti tasmim mate visanketo hoti mulattho muccati. Duto tatheva cintetva sayam samvannanaya vuttam katva marati visanketova. Anuddissa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page554.

Pana sasane arocite yattaka dutassa samvannanaya maranti tattaka panatipata. Sace matapitaro maranti anantariyampi hoti. {176} Lekhasamvannanaya. Lekham chindatiti panne va potthake va akkharani likhati yo sattham va aharitva papate va papatitva annehi va aggippavesanaudakappavesanadihi upayehi marati so idancidanca labhatiti va tassa dhammo hotiti va. Etthapi dukkatathullaccayaparajika vuttanayeneva veditabba. Uddissa likhite pana yam uddissa likhitam tasseva marane parajikam. Bahu uddissa likhite yattaka maranti tattaka panatipata. Matapitunam marane anantariyam. Anuddissa likhitepi eseva nayo. Bahu marantiti vipatisare uppanne tam potthakam jhapetva va yatha va akkharani na pannayanti tatha katva muccati. Sace so parassa potthako hoti uddissa likhito va hotu anuddissa likhito va gahitatthane thapetva muccati. Sace mulena kito hoti potthakassamikanam potthakam yesam hatthato mulam gahitam tesam mulam datva muccati. Sace sambahula maranavannam likhissamati ekajjhasaya hutva eko talarukkham arohitva pannam chindati eko aharati eko potthakam karoti eko likhati eko sace kantakalekha hoti masim makkheti masim makkhetva tam potthakam sajjetva sabbeva sabhayam va apane va yattha va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page555.

Pana lekhadassanakotuhalaka bahu sannipatanti tattha thapenti. Tam vacapetva 1- sace eko marati sabbesam parajikam. Sace bahuka maranti vuttasadisova nayo. Vipatisare pana uppanne tam potthakam sace manjusaya gopenti anno ca nam disva niharitva puna bahunam dasseti neva muccanti. Titthatu manjusa sacepi tam potthakam nadiya va samudde va khipanti va dhovanti va khandakhandam va chindanti aggimhi va jhapenti yava sanghatitepi duddhote dujjhapite va panne akkharani pannayanti tava na muccanti. Yatha pana akkharani na pannayanti tatheva kate muccantiti. Idani thavarappayogassa vibhagadassanattham vuttesu opatadimatikaniddesesu. Manussam uddissa opatam khanatiti itthannamo papatitva marissatiti kanci manussam uddisitva yattha so ekako vicarati tattha avatam khanati. Khanantassa tava sacepi jatapathavim khanati panatipatassa payogatta payoge payoge dukkatam. Yam uddissa khanati tassa dukkhuppattiya thullaccayam marane parajikam. Annasmim patitva matepi anapatti. Sace anuddissa yokoci marissatiti khananto hoti yattaka patitva maranti tattaka panatipata anantariyavatthusu ca anantariyam thullaccayapacittiyavatthusu thullaccayapacittiyani. Bahu @Footnote: 1. vacetva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page556.

Tattha cetana katamaya parajikam hotiti. Mahaatthakathayam tava vuttam avatam gambhirato ca ayamavittharato ca khanitva pamane thapetva tacchetva punjitva pamsupacchim uddharantassa sannitthapika atthasadhikacetana magganantarasadisa. Sacepi vassasatassa accayena patitva avassam maranakasatto hoti sannitthapikacetanayeva parajikanti. Mahapaccariyam pana sankhepatthakathayanca imasmim avate patitva marissatiti ekasmimpi kuddalappahare dinne sace koci tattha pakkhalito patitva marati parajikameva suttantikatthera pana sannitthapikacetanam ganhantiti vuttam. Eko opatam khanitva asukannama anetva idha patetva marehiti annam anapeti. So tam patetva mareti ubhinnam parajikam. Annam patetva mareti sayam patitva marati anno attano dhammataya patitva marati. Sabbattha visanketo hoti mulattho muccati. Asuko asukam anetva idha maressatiti khatepi eseva nayo. Maritukama idha marissantiti khanati. Ekassa marane parajikam. Bahunnam marane akusalarasi. Matapitunam marane anantariyam. Thullaccayapacittiyavatthusu thullaccayapacittiyani. Yekeci maretukama te idha patetva maressantiti khanati. Tattha patetva marenti. Ekasmim mate parajikam. Bahusu akusalarasi. Anantariyadivatthusu anantariyadini. Idha ca arahantapi sangaham gacchanti. Purimanaye pana tesam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page557.

Maritukamataya patanam natthiti na sangayhanti. Dvisupi nayesu attano dhammataya patitva mate visanketo. Yekeci attano verike ettha patetva maressantiti khanati. Tattha ca verika verike patetva marenti. Ekasmim marite parajikam bahusu akusalarasi matari va pitari va arahante va verikehi anetva tattha marite anantariyam attano dhammataya matesu visanketo. Yo pana maritukama va amaritukama va maretukama va amaretukama va yekeci ettha patita va patita va marissantiti sabbathapi anuddisseva khanati yo yo marati tassa tassa maranena yathanurupam kammanca phusati apattinca apajjati. Sace gabbhini patitva sagabbha marati dve panatipata. Gabbhoyeva vinassati eko gabbho na vinassati mata marati ekoyeva. Corehi anubaddho patitva marati opatakhanakasseva parajikam. Cora tattha patetva marenti parajikameva. Tattha patitam bahi niharitva marenti parajikameva. Kasma. Opate patitappayogena gahitatta. Opatato nikkhamitva tenevabadhena marati parajikameva. Bahuni vassani atikkamitva puna kupitena tenevabadhena marati parajikameva. Opate patanapaccaya uppannarogena gilanasseva anno rogo uppajjati opatarogo balavataro hoti tena matepi opatakhanako na muccati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page558.

Sace paccha uppannarogo balava hoti tena mate muccati. Ubhohi mate na muccati. Opate upapatikamanusso nibbattitva uttaritum asakkonto marati parajikameva. Manussam uddissa khate yakkhadisu patitva matesu anapatti. Yakkhadayo uddissa khate manussadisu marantesupi eseva nayo. Yakkhadayo uddissa khanantassa pana khananepi tesam dukkhuppattiyampi dukkatameva marane vatthuvaseneva thullaccayam va pacittiyam va. Anuddissa khate opate yakkharupena va petarupena va patati tiracchanarupena marati patanarupanca pamanam tasma thullaccayanti upatissatthero. Maranarupam pamanam tasma pacittiyanti pussadevatthero. Tiracchanarupena patitva yakkharupapetarupena matepi eseva nayo. Opatakhanako opatam annassa vikkinati va mudha va deti yo yo patitva marati tappaccaya tasseva apatti ca kammabandho ca yena laddho so niddosoti. Evam patita uttaritum sakkonta na nassissanti suuddhara bhavissantiti tam opatam gambhirataram va uttanataram va dighataram va rassataram va vitthataram va sambadhataram va karoti ubhinnampi apatti ca kammabandho ca. Bahu marantiti vipatisare uppanne opatam pamsuna pureti. Sace koci pamsumhi patitva marati puretvapi na muccati. Deve vassante kaddamo hoti tattha laggitva matepi rukkho va patanto vato va vassodakam va pamsum harati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page559.

Kandamulattham va pathavim khananta tattha avatam karonti tattha sace koci laggitva va patitva va marati mulattho na muccati. Tasmim pana okase mahantam talakam va pokkharanim va karetva cetiyam va patitthapetva bodhim va ropetva avasam va sakatamaggam va karapetva muccati. Yadapi thiram katva purite opate rukkhadinam mulani mulehi samsibbitani honti jatapathavi jata tadapi muccati. Sacepi nadi agantva opatam harati evampi muccatiti ayam tava opatakatha. Opatasseva pana anulomesu pasadisupi yo tava pasam odeti ettha bajjhitva satta marissantiti avassam bajjhanakasattanam vasena hattha muttamatte parajikanantariya- thullaccayapacittiyani veditabbani. Uddissa kate yam uddissa odito tato annesam bandhane anapatti. Pase mulena va mudha va dinnepi mulatthasseva kammabandho. Sace yena laddho so uggalitam va pasam santhapeti passena va gacchante disva vatim katva sammukhe paveseti thaddhataram va pasayatthim thapeti dalhataram va pasarajjum bandhati thirataram va khanukam akotteti ubhopi na muccanti. Sace vipatisare uppanne pasam uggalapetva gacchati tam disva puna anne santhapenti baddha baddha maranti mulattho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page560.

Na muccati. Sace pana tena pasayatthi sayam akata hoti gahitatthane thapetva muccati. Tattha jatakayatthim chinditva muccati. Sayam katayatthim pana gopentopi na muccati. Yadi hi tam anno ganhitva pasam santhapeti tappaccaya marantesu mulattho na muccati. Sace tam jhapetva alatam katva chaddeti tena alatena paharam laddha marantesupi na muccati. Sabbaso pana jhapetva va nasetva va muccati. Pasarajjumpi annehi vattitam gahitatthane thapetva muccati. Rajjuke labhitva sayam vattitam ubbattetva vake labhitva vattitam hirahiram katva muccati. Arannato pana sayam vake aharitva vattitam gopentopi na muccati. Sabbaso pana jhapetva va nasetva va muccati. Aduhalam sajjento catusu padesu aduhalamancam thapetva pasane aropeti payoge payoge dukkatam. Sabbasajjam katva hatthato muttamatte avassam ajjhottharitabbakasattanam vasena uddissanuddissakanurupena parajikadini veditabbani. Aduhale mulena va mudha va dinnepi mulatthasseva kammabandho. Sace yena laddham so patitam va ukkhipati annepi pasane aropetva garukataram va karoti passena va gacchante disva vatim katva aduhale paveseti ubhopi na muccanti. Sace vipatisare uppanne aduhalam patetva gacchati tam disva anno santhapeti mulattho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page561.

Na muccati. Pasane pana gahitatthane thapetva aduhalapade ca pasayatthiyam vuttanayena gahitatthane va thapetva jhapetva va muccati. Sulam ropentassapi sabbasajjam katva hatthato muttamatte sulamukhe patitva avassam maranakasattanam vasena uddissanuddissanurupato parajikadini veditabbani. Sule mulena va mudha va dinnepi mulatthasseva kammabandho. Sace yena laddham so ekappahareneva marissantiti tikhinataram va karoti dukkham marissantiti kunthataram va karoti uccanti sallakkhetva nicataram va nicanti sallakkhetva uccataram va puna ropeti vankam va ujukam atiujukam va isakam ponam karoti ubhopi na muccanti. Sace pana atthane thitanti annasmim thane thapeti tance maranatthaya adito pabhuti pariyesitva katam hoti mulattho na muccati. Apariyesitva pana katameva labhitva aropite mulattho muccati. Vippatisare uppanne pasayatthiyam vuttanayena gahitatthane va thapetva jhapetva va muccati. {177} Apassene sattham vati ettha apassenannama niccaparibhogo manco va pitham va apassenaphalakam va divatthane nisidantassa apassenakatthambho va tattha jatakarukkho va cankame apassaya titthantassa alambanarukkho va alambanaphalakam va sabbampetam apassaniyatthena apassenam nama. Tasmim apassene yatha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page562.

Apassayantam vijjhati va chindati va tatha katva vasipharasusattiarakantakadinam annataram sattham thapeti dukkatam. Dhuvaparibhogatthane nirasankassa nisidato va nipajjato va apassayantassa va satthasamphassapaccaya dukkhuppattiya thullaccayam marane parajikam. Tance annopi tassa veri bhikkhu viharacarikancaranto disva imassa manne maranatthaya imam nikkhittam sadhu sutthu maratuti abhinandanto gacchati dukkatam. Sace pana sopi tattha evam kate sukatam bhavissatiti tikhinataradikaranena kinci kammam karoti tassapi parajikam. Sace pana atthane thitanti uddharitva annasmim thane thapeti tadatthameva katva thapite mulattho na muccati. Pakatikam labhitva thapitam hoti muccati. Tam apanetva annam tikhinataram thapeti mulattho muccateva. Visamakkhanepi. Yava maranabhinandane dukkatam tava eseva nayo. Sace pana sopi khuddakam visamandalanti sallakkhetva mahantam karoti mahantam va atitanukam 1- hotiti khuddakam karoti tanukam va bahalam bahalam va tanukam karoti aggina tapetva hettha va upari va sancareti tassapi parajikam. Idam atthane thitanti sabbameva tacchetva punchitva annasmim thane thapeti. Attana bhesajjani yojetva kate mulattho na @Footnote: 1. atimahanutam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page563.

Muccati attana akate muccati. Sace pana so imam visam atiparittanti annampi anetva pakkhipati yassa visena marati tassa parajikam. Sace ubhinnampi santakena marati ubhinnampi parajikam. Imam visam nibbiriyanti tam apanetva attano visameva thapeti tasseva parajikam mulattho muccati. Dubbalam va karotiti mancapitham ataniya hetthabhage chinditva vidalehi va rajjukehi va yehi vitam hoti te va chinditva appavasesameva katva hettha avudham nikkhipati. Ettha patitva marissatiti apassenaphalakadinampi cankame alambanarukkhaphalakapariyosananam parabhagam chinditva hettha avudham nikkhipati. Sobbhadisu mancam va pitham va apassenaphalakam va anetva thapeti yatha tattha nisinnamatto va apassenamatto 1- va patati. Sobbhadisu va sancaranasetu hoti tam dubbalam karoti. Evam karontassa karane dukkatam itarassa dukkhuppattiya thullaccayam marane parajikam. Bhikkhum anetva sobbhadinam tateva thapeti disva bhayena kampento patitva marissatiti dukkatam. So tatheva patati. Dukkhuppattiya thullaccayam marane parajikam. Sayam pateti annena patapeti anno avuttova attano dhammataya pateti amanusso pateti vatappaharena patati attano dhammataya patti sabbattha marane parajikam. @Footnote: 1. apassitamatto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page564.

Kasma. Tassa payogena sobbhaditate thitatta. Upanikkhipanam nama samipe nikkhipanam. Tattha yo imina asina mato so dhanam va labhatitiadina nayena maranavannam va samvannetva imina maranatthika marantu maranatthika marentuti va vatva asim upanikkhipati tassa upanikkhipane dukkatam. Maritukamo va tena attanam paharatu maretukamo va annam paharatu ubhayathapi parassa dukkhuppattiya upanikkhepakassa thullaccayam marane parajikam. Anuddissa nikkhitte bahunam marane akusalarasi parajikadivatthusu parajikadini. Vipatisare uppanne asim gahitatthane thapetva muccati. Kinitva gahito hoti asissamikanam asim yesam hatthato mulam gahitam tesam mulam datva muccati. Sace lohapindam va phalam va kuddalam va gahetva asi karapito hoti yam bhandam gahetva karito tadeva katva muccati. Sace kuddalam gahetva karitam vinasetva phalam karoti phalena paharam labhitva marantesupi panatipata na muccati. Sace pana loham samutthapetva upanikkhipanatthameva karito hoti arena ghamsitva cunnavicunnam katva vippakinne muccati. Sacepi samvannanapotthako viya bahuhi ekajjhasayehi kato hoti potthake vuttanayeneva kammabandhavinicchayo veditabbo. Esa nayo sattibhindisu. Sulalagulesu pasayatthisadiso vinicuchayo. Tatha pasane. Satthe asisadisova. Visam vati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page565.

Visam upanikkhipantassa vatthuvasena uddissanuddissanurupato parajikadivatthusu parajikadini veditabbani. Kinitva thapite purimanayena patipakatikam katva muccati. Sayam bhesajjehi yojite avisam katva muccati. Rajjuya pasarajjusadisova vinicchayo. Bhesajje. Yo bhikkhu veribhikkhussa pajjarake va visabhagaroge va uppanne asappayanipi sappiadini sappayaniti maranadhippayo deti annam va kinci kandamulaphalam. Tassa evam bhesajjadane dukkatam parassa dukkhuppattiyam marane ca thullaccayaparajikani anantariyavatthumhi anantariyanti veditabbam. {178} Rupupahare. Upasamharatiti param va amanaparupam tassa samipe thapeti 1- attana va yakkhapetadivesam gahetva titthati. Tassa upasamharamatte dukkatam. Parassa tam rupam disva bhayuppattiyam thullaccayam marane parajikam. Sace pana tadeva rupam ekaccassa manapam hoti alabhakena ca sussitva marati visanketo. Manapiyepi eseva nayo. Tattha pana visesena itthinam purisarupam purisananca itthirupam manapam. Tam alankaritva upasamharati ditthamattakameva karoti aticiram passitumpi na deti. Itaro alabhakena sussitva marati parajikam. Sace uttasitva marati visanketo. Atha pana uttasitva va alabhakena vati avicaretva kevalam passitva marissatiti upasamharati uttasitva @Footnote: 1. thapapeti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page566.

Va sussitva va mate parajikameva. Eteneva upayena saddupasamharadayopi veditabba. Kevalam hettha amanussasaddadayo utrasajanaka amanapasadda purisanam itthisaddamadhuragandhabbasaddadayo cittassadakara manapasadda himavante visarukkhanam muladigandha ca kunapagandha ca amanapagandha kalanusariyadimulagandhadayo manapagandha patikulamularasadayo amanaparasa apatikulamularasadayo manaparasa visaphassamahakucchuphassadayo amanapaphotthabba cinapatahamsapupphatulikaphassadayo manapaphotthabbati veditabba. Dhammupahare dhammoti desanadhammo veditabbo. Desanavasena va niraye ca sagge ca vipattisampattibhedam dhammarammanameva. Nerayikassati bhinnasamvarassa katapapassa niraye nibbattanarahassa sattassa pancavidhabandhanakammakaranadinerayikakatham katheti. Tance sutva so uttasitva marati kathikassa parajikam. Sace pana sutvapi attano dhammataya marati anapatti. Imam sutva evarupam na karissati oramissati viramissatiti nirayakatham katheti. Tam sutva itaro uttasitva marati anapatti. Saggakathanti devanatakadinam nandanavanadinanca sampattikatham. Tam sutva itaro saggadhimutto sigham tam sampattim papunitukamo satthaharanavisakhadanaaharupaccheda- assasappassasasannirundhanadihi dukkham uppadeti kathikassa thullaccayam marati parajikam. Sace pana so sutvapi yavatayukam thatva attano dhammataya marati anapatti. Imam sutva punnani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page567.

Karissatiti katheti. Tam sutva itaro adhimutto kalam karoti anapatti. {179} Acikkhanaya. Puttho bhanatiti bhante katham mato dhanam va labhati sagge va uppajjatiti evam pucchito bhanati. Anusasaniyam. Aputthoti evam apucchito samanneva bhanati. Sanketakammanimittakammani adinnadanakathayam vuttanayena veditabbani.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 1 page 541-567. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=11370&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=1&A=11370&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=187              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=7673              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=2692              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=2692              Contents of The Tipitaka Volume 1 http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]