ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 1 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.1)

     Evam mulacchejjavasena dalham katva tatiyaparajike pannatte
aparampi anuppannattatthaya maranavannasamvannanavatthu udapadi.
Tassuppatti dipanattham evancidam bhagavatatiadi vuttam . {168} Tattha
patibaddhacittati chandaragena patibaddhacitta saratta apekkhavantoti
attho. Maranavannam samvannemati jivite adinavam dassetva
maranassa gunam vannema anisamsam dassemati. Katakalyanotiadisu
ayam  padattho. Kalyanam sucikammam katam tayati tvam kho
asi katakalyano. Tatha kusalam anavajjakammam katam tayati
katakusalo. Maranakale sampatte ya sattanam uppajjati
bhayasankhata bhiruta tato tayanam rakkhanakammam katam tayati
katabhiruttano. Papam lamakam kammam akatam tayati akatapapo.
Luddham 1- darunam dussilyakammam akatam tayati akataluddho. Kibbisam
sahasiyakammam lobhadikkilesussadam akatantayati akatakibbiso.
Kasma idam vuccati. Yasma sabbappakarampi katam taya
kalyanam akatam taya papam tena tam vadama kim tuyham imina
rogabhibhutatta lamakena papakena dukkhabahulatta dukkhena
jivitena matante jivita seyyoti tava maranam jivita sundarataram.
Kasma. Yasma ito tvam kalakato katakalo hutva kalam
katva maritvati attho kayassa bheda .pe. Upapajjissasi
@Footnote: 1. luddam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page533.

Evam uppanno ca tattha dibbehi devaloke uppannehi pancahi kamagunehi manapiyarupadikehi pancahi vatthukamakotthasehi samappito samangibhuto paricaressasiti sampayutto samodhanagato hutva itocito ca carissasi viharissasi abhiramissasi vati attho. {169} Asappayaniti ahitani avuddhikarani yani khippameva jivitakkhayam papenti. {172} Sanciccati ayam sancicca manussaviggahanti matikaya vuttassa sanciccapadassa uddharo. Tattha santi upasaggo tena saddhim ussukkavacanametam sanciccati. Tassa sancetetva sutthu cetetvati attho. Yasma pana yo sancicca voropeti so jananto sanjananto hoti tancassa voropanam cecca abhivitaritva vitikkamo hoti tasma byanjane adaram akatva atthameva dassetum jananto sanjananto cecca abhivitaritva vitikkamoti evamassa padabhajanam vuttam. Tattha janantoti panoti jananto. Sanjanantoti jivita voropemiti sanjananto. Teneva panajananakarena saddhim janantoti attho. Ceccati vadhakacetanavasena cetetva pakappetva. Abhivitaritvati upakkamavasena maddanto nirasankacittam pesetva. Vitikkamoti evam pavattassa yo vitikkamo ayam sanciccasaddassa sikhappatto atthoti vuttam hoti. Idani manussaviggaham jivita voropeyyati ettha vuttam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page534.

Manussattabhavam adito patthaya dassetum manussaviggaho namatiadimaha. Tattha gabbhaseyyakanam vasena sabbasukhumaattabhavadassanattham yam matu kucchisminti vuttam. Pathamam cittanti patisandhicittam. Uppannanti jatam. Pathamam vinnanam patubhutanti idantasseva vevacanam. Matu kucchismim pathamam cittanti vacanenevettha sakalapi pancavokarapatisandhi dassita hoti. Tasma tanca pathamam cittam tamsampayutta ca tayo arupakkhandha tena sahanibbattanca kalalarupanti ayam sabbapathamo manussaviggaho. Tattha kalalarupanti itthipurisanam kayavatthubhavadasakavasena samattimsarupani napumsakanam kayavatthudasakavasena visati. Tattha itthipurisanam kalalarupam jatiunnaya ekena amsuna uddhatatelabindumattam hoti accham vippasannam. Vuttancetam atthakathayam tilatelassa yatha bindu sappimando anavilo evam vannapatibhagam kalalarupanti pavuccatiti. Evam parittakam vatthum adim katva pakatiya visavassasatayukassa sattassa yava maranakala etthantare anupubbena vuddhippatto attabhavo eso manussaviggaho nama. Jivita voropeyyati kalalakalepi tapanamaddanehi va bhesajjasampadanena va tato va uddhampi tadanurupena upakkamena jivita viyojeyyati attho. Yasma pana jivita voropanam nama atthato jivitindriyapacchedanameva hoti tasma etassa padabhajane jivitindriyam upacchindati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page535.

Uparodheti santatim vikopetiti vuttam. Tattha jivitindriyassa pavenighatanam upacchindanto uparodhento ca jivitindriyam upacchindati uparodhetiti vuccati. Svayamattho santatim vikopetiti padena dassito. Vikopetiti viyojeti. Tattha duvidham jivitindriyam rupajivitindriyanca arupajivitindriyanca. Tesu arupajivitindriye upakkamo natthi tam voropetum na sakka. Rupajivitindriye pana atthi tam voropetum sakka. Tam pana voropento arupajivitindriyampi voropeti. Teneva hi saddhim tam nirujjhati tadayattavuttito. Tam pana voropento kim atitam voropeti anagatam paccuppannanti. Neva atitam na anagatam. Tesu hi ekam niruddhamekamanuppannanti ubhayampi asantam asantatta upakkamo natthi upakkamassa natthitaya ekampi voropetum na sakaka. Vuttampi cetam atite cittakkhane jivittha na jivati na jivissati anagate cittakkhane jivissati na jivittha na jivati paccuppanne cittakkhane jivati na jivittha na jivissatiti 1-. Tasma yattha jivati tattha upakkamo yuttoti paccuppannam voropeti. Paccuppannanca nametam khanapaccuppannam santatipaccuppannam addhapaccuppannanti tividham. Tattha khanapaccuppannam nama uppadajarabhangasamangi tam voropetum na sakka. Kasma. Sayameva nirujjhanato. Santatipaccuppannannama @Footnote: 1. khu. maha. 29/48.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page536.

Sattatthajavanavaramattam sabhagasantativasena pavattitva nirujjhanakam yavata unhato agantva ovarakam pavisitva nisinnassa andhakaram hoti sitato va agantva ovarake nisinnassa yava visabhagautupatubhavena purimako utu na patipassambhati etthantare santatipaccuppannanti vuccati. Patisandhito pana yava cuti etam addhapaccuppannam nama. Tadubhayampi voropetum sakka. Katham. Tasmim hi upakkame kate laddhupakkamam jivitadasakam nirujjhamanam dubbalassa parihinavegassa santanassa paccayo hoti tato santatipaccuppannam va addhapaccuppannam va yatha paricchinnam kalam appatva antarava nirujjhati evam tadubhayampi voropetum sakka. Tasma tadeva sandhaya santatim vikopetiti idam vuttanti veditabbam. Imassa panatthassa avibhavattham pano veditabbo panatipato veditabbo panatipati veditabbo panatipatassa payogo veditabbo. Tattha panoti voharato satto paramatthato jivitindriyam. Jivitindriyam hi atipatento panamatipatetiti vuccati. Tam vuttappakarameva. Panatipatoti yaya cetanaya jivitindriyupacchedakam payogam samutthapeti sa vadhakacetana panatipatoti vuccati. Panatipatiti vuttacetanasamangipuggalo datthabbo. Panatipatassa payogoti panatipatassa chappayoga sahatthiko anattiko nissaggiyo thavaro vijjamayo iddhimayoti. Tattha sahatthikoti sayam marentassa kayena va kayapatibaddhena va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page537.

Paharanam. Anattikoti annam anapentassa evam vijjhitva va paharitva va marehiti anapanam. Nissaggiyoti dure thitam maretukamassa kayena va kayapatibaddhena va ususattiyantapasanadinam nissajjanam. Thavaroti asamharimena upakaranena maretukamassa opataapassenaupanikkhipanabhesajjasamvidhanam. Te cattaropi parato palivannanayameva vittharato avibhavissanti. Vijjamayaiddhimaya pana paliyam anagata. Te evam veditabba. Sankhepato hi maranattham vijjaparijappanam vijjamayo payogo. Atthakathasu pana katamo vijjamayo payogo athabbanika athabbanam payojenti nagare va ruddhe sangame va paccupatthite patisedhaya paccatthikesu paccamittesu itim uppadenti upaddavam uppadenti rogam uppadenti pajjarakam uppadenti sucikam karonti pakkhandiyam karonti evam athabbanika athabbanam payojenti vijjadhara vijjam parivattetva nagare va ruddhe .pe. Pakkhandiyam karontiti evam vijjamayam payogam dassetva athabbanikehi ca vijjadharehi ca maritanam bahuni vatthuni vuttani. Kintehi. Idam hettha lakkhanam maranattham vijjaparijappanam vijjamayo payogoti. Kammavipakajaya iddhiya payojanam iddhimayo payogo. Kammavipakajiddhi ca namesa naganam nagiddhi supannanam supanniddhi yakkhanam yakkhiddhi devanam deviddhi rajunam rajiddhiti bahuvidha. Tattha ditthadatthaphutthavisanam naganam disva damsitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page538.

Phusitva parupaghatakarane nagiddhi veditabba. Supannanam mahasamuddato dvattimsabyamasatappamananaguddharane supanniddhi veditabba. Yakkha pana neva agacchanta na paharanta dissanti tehi pahatasatta pana tasmimyeva thane maranti tatra tesam yakkhiddhi veditabba. Vessavanassa sotapannakalato pubbe nayanavudhena 1- olokitakumbhandanam marane annesanca devanam yathasakam iddhanubhave deviddhi veditabba. Ranno cakkavattissa saparisassa akasagamanadisu asokassa hettha upari ca yojane anappavattanadisu pituranno ca sihalanarindassa dadhakottanena culasumanakutumbiyamarane rajiddhi datthabbati. Keci pana puna caparam bhikkhave samano va brahmano va iddhima cetovasippatto annissa kucchigatam gabbham papakena manasanupekkhita hoti aho vatayam tam kucchigatam gabbham na sotthina abhinikkhameyyati evampi bhikkhave kulumbhassa 2- upaghato hotitiadikani suttani dassetva bhavanamayiddhiyapi parupaghatakammam vadanti saha parupaghatakaranena ca adittagharuparikkhittassa udakaghatassa bhedanamiva iddhivinasananca icchanti. Tam tesam icchamattameva. Kasma. Yasma kusalavedanavitakkaparittattikehi na sameti. Katham. Ayam hi bhavanamayiddhi nama kusalattike kusala ceva abyakata ca panatipato akusalo vedanattike @Footnote: 1. vicaretabbamidam sakkassa vajiravudham vessavannassa gadavudham @ yamassa nayanavudham alavakassa dussavudhanti vuttatta. @2. kulumubhassati gabbhassa kulasseva va. katumbassati vuttam hotiti tika.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page539.

Adukkhamasukhasampayutta panatipato dukkhasampayutto vitakkattike avitakkavicara panatipato savitakko savicaro parittattike mahaggata panatipato parittoti. Satthaharakam vassa pariyeseyyati ettha. Haratiti harakam. Kim harati. Jivitam. Athava haritabbanti harakam. Upanikkhipitabbanti attho. Satthanca tam harakancati satthaharakam. Assati manussaviggahassa. Pariyeseyyati yatha labhati tatha kareyya. Upanikkhipeyyati attho. Etena thavarappayogam dasseti. Itarathapi pariyitthamatteneva parajiko bhaveyya. Na cetam yuttam. Paliyampana sabbam byanjanam anadiyitva yam ettha thavarappayogasangahitam sattham tadeva dassetum asim va .pe. Rajjum vati padabhajane vuttam. Tattha satthanti vuttavasesam yankinci samukham veditabbam. Lagulapasanavisarajjunanca jivitavinasanabhavato satthasangaho veditabbo. Maranavannam vati ettha. Yasma kim tuyham imina papakena dujjivitena yo tvam na labhasi panitani bhojanani bhunjituntiadina nayena jivite adinavam dassentopi tvam khosi upasaka katakalyano .pe. Akatantaya papam matante jivita seyyo ito tvam kalakato .pe. Paricarissasi 1- accharaparivuto nandanavane sukhappatto viharissasitiadina nayena maranavannam bhanantopi maranavannameva @Footnote: 1. paricaressatiti pali.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page540.

Samvanneti. Tasma dvidha bhinditva padabhajanam vuttam jivite adinavam dasseti marane vannam bhanatiti. Maranaya va samadapeyyati maranatthaya upayam gahapeyya. Sattham va aharatiadisu ca yampi na vuttam sobbhe va papata narake va papatatiadi tam sabbam parato vuttanayatta atthato vuttamevati veditabbam. Na hi sakka sabbam sarupeneva vattum. Iti cittamanoti iti citto iti mano. Matante jivita seyyoti ettha vuttamaranacitto maranamanoti attho. Yasma panettha mano cittassa atthadipanattham vutto atthato panetam ubhayampi ekameva tasma tassa atthato abhedam dassetum yam cittam tam mano yam mano tam cittanti vuttam. Itisaddam pana uddharitvapi na tava attho vutto. Cittasankappoti imasmim pade adhikaravasena itisaddo aharitabbo. Idam hi iticittasankappoti evam avuttampi adhikarato vuttameva hotiti veditabbam. Tatha hissa tameva attham dassento maranasannitiadimaha. Yasma cettha sankappoti na idam vitakkassa namam athakho samvidahanamattassetam adhivacanam tanca samvidahanam imasmim atthe sannacetanadhippayehi sangaham gacchati tasma citto nanappakarako sankappo assati cittasankappoti evamattho datthabbo. Tatha hissa padabhajanampi sannacetanadhippayavasena vuttam. Ettha ca adhippayoti vitakko veditabbo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page541.

Uccavacehi akarehiti mahantamahantehi upayehi. Tattha maranavannasamvannane tava jivite adinavadassanavasena avacakarata maranavannabhananavasena uccakarata veditabba. Samadapane pana mutthijanunipphotanadihi maranasamadapanavasena uccakarata ekato bhunjantassa nakhe visam pakkhipitva maranadisamadapanavasena avacakarata veditabba. Sobbhe va narake va papate vati ettha sobbho nama samantato chinnatato gambhiro avato 1-. Narako nama tattha tattha phalantiya bhumiya sayameva nibbatta mahadari yattha hatthipi patanti corapi nilina titthanti. Papatoti pabbatantare va thalantare va ekato chinno hoti. Purime upadayati methunam dhammam patisevitva adinnanca adiyitva parajikam apattim apanne puggale upadaya. Sesam pubbe vuttanayatta uttanatthatta ca pakatamevati.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 1 page 532-541. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=11167&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=1&A=11167&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=180              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=7558              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=2602              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=2602              Contents of The Tipitaka Volume 1 http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]