บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
ThaiVersion PaliThai PaliRoman |
Mahāvagge indriyakathā [423] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati @Footnote: 1 Ma. ānāpānassatikathā niṭṭhitā. Jetavane anāthapiṇḍikassārāme . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ . Bhagavā etadavoca pañcimāni bhikkhave indriyāni katamāni pañca saddhindriyaṃ viriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriyaṃ imāni kho bhikkhave pañcindriyāni. [424] Imāni pañcindriyāni katihākārehi visujjhanti . Imāni pañcindriyāni paṇṇarasahi 1- ākārehi visujjhanti assaddhe puggale parivajjayato saddhe puggale sevato bhajato payirupāsato pāsādaniye suttante paccavekkhato imehi tīhākārehi saddhindriyaṃ visujjhati kusīte puggale parivajjayato āraddhaviriye puggale sevato bhajato payirupāsato sammappadhāne paccavekkhato imehi tīhākārehi viriyindriyaṃ visujjhati muṭṭhassatī puggale parivajjayato upaṭṭhitassatī puggale sevato bhajato payirupāsato satipaṭṭhāne paccavekkhato imehi tīhākārehi satindriyaṃ visujjhati asamāhite puggale parivajjayato samāhite puggale sevato bhajato payirupāsato jhānavimokkhe paccavekkhato imehi tīhākārehi samādhindriyaṃ visujjhati duppaññe puggale parivajjayato paññavante puggale sevato bhajato payirupāsato gambhīrañāṇacariyaṃ paccavekkhato imehi tīhākārehi paññindriyaṃ visujjhati itime pañca puggale @Footnote: 1 pannarasahītipi pāṭho. Parivajjayato pañca puggale sevato bhajato payirupāsato pañca suttantakkhandhe paccavekkhato imehi paṇṇarasahi ākārehi imāni pañcindriyāni visujjhanti. [425] Katihākārehi pañcindriyāni bhāviyanti katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ bhāvanā hoti . dasahākārehi pañcindriyāni bhāviyanti dasahākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ bhāvanā hoti assaddhiyaṃ pajahanto saddhindriyaṃ bhāveti saddhindriyaṃ bhāvento assaddhiyaṃ pajahati kosajjaṃ pajahanto viriyindriyaṃ bhāveti viriyindriyaṃ bhāvento kosajjaṃ pajahati pamādaṃ pajahanto satindriyaṃ bhāveti satindriyaṃ bhāvento pamādaṃ pajahati uddhaccaṃ pajahanto samādhindriyaṃ bhāveti samādhindriyaṃ bhāvento uddhaccaṃ pajahati avijjaṃ pajahanto paññindriyaṃ bhāveti paññindriyaṃ bhāvento avijjaṃ pajahati imehi dasahākārehi pañcindriyāni bhāviyanti imehi dasahākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ bhāvanā hoti. [426] Katihākārehi pañcindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni . dasahākārehi pañcindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni assaddhindriyassa pahīnattā suppahīnattā saddhindriyaṃ bhāvitaṃ hoti subhāvitaṃ saddhindriyassa bhāvitattā subhāvitattā assaddhiyaṃ pahīnaṃ hoti suppahīnaṃ kosajjassa pahīnattā suppahīnattā viriyindriyaṃ bhāvitaṃ hoti subhāvitaṃ viriyindriyassa bhāvitattā subhāvitattā Kosajjaṃ pahīnaṃ hoti suppahīnaṃ pamādassa pahīnattā suppahīttā satindriyaṃ bhāvitaṃ hoti subhāvitaṃ satindriyassa bhāvitattā subhāvitattā pamādo pahīno hoti suppahīno uddhaccassa pahīnattā suppahīnattā samādhindriyaṃ bhāvitaṃ hoti subhāvitaṃ samādhindriyassa bhāvitattā subhāvitattā uddhaccaṃ pahīnaṃ hoti suppahīnaṃ avijjāya pahīnattā suppahīnattā paññindriyaṃ bhāvitaṃ hoti subhāvitaṃ paññindriyassa bhāvitattā subhāvitattā avijjā pahīnā hoti suppahīnā imehi dasahi ākārehi pañcindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni. [427] Katihākārehi pañcindriyāni bhāviyanti katihākārehi pañcindriyāni bhāvitāni ceva honti subhāvitāni ca paṭippassaddhāni ca suppaṭippassaddhāni ca . catūhākārehi pañcindriyāni bhāviyanti catūhākārehi pañcindriyāni bhāvitāni ceva honti subhāvitāni ca paṭippassaddhāni ca suppaṭippassaddhāni ca sotāpattimaggakkhaṇe pañcindriyāni bhāviyanti sotāpattiphalakkhaṇe pañcindriyāni bhāvitāni ceva honti subhāvitāni ca paṭippassaddhāni ca suppaṭippassaddhāni ca sakadāgāmimaggakkhaṇe pañcindriyāni bhāviyanti sakadāgāmiphalakkhaṇe pañcindriyāni bhāvitāni ceva honti subhāvitāni ca paṭippassaddhāni ca suppaṭippassaddhāni ca anāgāmimaggakkhaṇe pañcindriyāni bhāviyanti anāgāmiphalakkhaṇe pañcindriyāni Bhāvitāni ceva honti subhāvitāni ca paṭippassaddhāni ca suppaṭippassaddhāni ca arahattamaggakkhaṇe pañcindriyāni bhāviyanti arahattaphalakkhaṇe pañcindriyāni bhāvitāni ceva honti subhāvitāni ca paṭippassaddhāni ca suppaṭippassaddhāni ca. {427.1} Iti catasso maggavisuddhiyo catasso phalavisuddhiyo catasso samucchedavisuddhiyo catasso paṭippassaddhivisuddhiyo imehi catūhākārehi pañcindriyāni bhāviyanti imehi catūhākārehi pañcindriyāni bhāvitāni ceva honti subhāvitāni ca paṭippassaddhāni ca suppaṭippassaddhāni ca. [428] Katinaṃ 1- puggalānaṃ indriyabhāvanā kati puggalā bhāvitindriyā . aṭṭhannaṃ puggalānaṃ indriyabhāvanā tayo puggalā bhāvitindriyā 2-. {428.1} Katamesaṃ aṭṭhannaṃ puggalānaṃ indriyabhāvanā. Sattannañca sekkhānaṃ puthujjanakalyāṇakassa ca imesaṃ aṭṭhannaṃ puggalānaṃ indriyabhāvanā . katame tayo puggalā . bhāvitindriyavasena 3- buddhoti tathāgatasāvako khīṇāsavo bhāvitindriyo sayambhūtaṭṭhena paccekabuddho 4- bhāvitindriyo appameyyaṭṭhena tathāgato arahaṃ sammāsambuddho bhāvitindriyo ime tayo puggalā bhāvitindriyā iti imesaṃ aṭṭhannaṃ puggalānaṃ indriyabhāvanā ime tayo @Footnote: 1 Yu. katinnaṃ. 2 Sī. bhāvitindriyāti. 3 Ma. Yu. bhāvitindriyā. savanena @buddho tathāgata .... 4 Ma. paccekasambuddho. Puggalā bhāvitindriyā. Sāvatthīnidānaṃ [429] Pañcimāni bhikkhave indriyāni katamāni pañca saddhindriyaṃ viriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriyaṃ ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā imesaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānanti namete bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu vā samaṇasammatā brāhmaṇesu vā brāhmaṇasammatā na ca pana te āyasmantā sāmaññatthaṃ 1- vā brāhmaññatthaṃ vā diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti. {429.1} Ye 2- keci kho bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā imesaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānanti te khome bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu ca 3- samaṇasammatā brāhmaṇesu ca 3- brāhmaṇasammatā te ca panāyasmantā sāmaññatthañca brāhmaññatthañca diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantīti. [430] Katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ samudayo hoti katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ samudayaṃ pajānāti katihākārehi @Footnote: 1 Yu. sāmaññattaṃ vā brāhmaññattaṃ vā. evamuparipi. 2 Ma. ye ca kho @keci. Yu. ye hi keci. 3 Ma. vā. Pañcannaṃ indriyānaṃ atthaṅgamo hoti katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ atthaṅgamaṃ pajānāti katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ assādo hoti katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ assādaṃ pajānāti katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ ādīnavo hoti katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ ādīnavaṃ pajānāti katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ nissaraṇaṃ hoti katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ nissaraṇaṃ pajānāti. {430.1} Cattārīsāya ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ samudayo hoti cattārīsāya ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ samudayaṃ pajānāti cattārīsāya ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ atthaṅgamo hoti cattārīsāya ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ atthaṅgamaṃ pajānāti pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ assādo hoti pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ assādaṃ pajānāti pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ ādīnavo hoti pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ ādīnavaṃ pajānāti asītisatākārehi 1- pañcannaṃ indriyānaṃ nissaraṇaṃ hoti asītisatākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ nissaraṇaṃ pajānāti. [431] Katamehi cattārīsāya ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ samudayo hoti katamehi cattārīsāya ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ samudayaṃ pajānāti . adhimokkhatthāya āvajjanāya samudayo @Footnote: 1 Ma. asīti sataṃ ākārehi. evamuparipi. Saddhindriyassa samudayo hoti adhimokkhavasena chandassa samudayo saddhindriyassa samudayo hoti adhimokkhavasena manasikārassa samudayo saddhindriyassa samudayo hoti saddhindriyassa vasena ekattupaṭṭhānaṃ saddhindriyassa samudayo hoti {431.1} paggahatthāya āvajjanāya samudayo viriyindriyassa samudayo hoti paggahavasena chandassa samudayo viriyindriyassa samudayo hoti paggahavasena manasikārassa samudayo viriyindriyassa samudayo hoti viriyindriyassa vasena ekattupaṭṭhānaṃ viriyindriyassa samudayo hoti {431.2} upaṭṭhānatthāya āvajjanāya samudayo satindriyassa samudayo hoti {431.3} upaṭṭhānavasena chandassa samudayo satindriyassa samudayo hoti upaṭṭhānavasena manasikārassa samudayo satindriyassa samudayo hoti satindriyassa vasena ekattupaṭṭhānaṃ satindriyassa samudayo hoti {431.4} avikkhepatthāya āvajjanāya samudayo samādhindriyassa samudayo hoti avikkhepavasena chandassa samudayo samādhindriyassa samudayo hoti avikkhepavasena manasikārassa samudayo samādhindriyassa samudayo hoti samādhindriyassa vasena ekattupaṭṭhānaṃ samādhindriyassa samudayo hoti {431.5} dassanatthāya āvajjanāya samudayo paññindriyassa samudayo hoti dassanavasena chandassa samudayo paññindriyassa samudayo hoti dassanavasena manasikārassa samudayo paññindriyassa samudayo hoti paññindriyassa vasena ekattupaṭṭhānaṃ paññindriyassa Samudayo hoti {431.6} adhimokkhatthāya āvajjanāya samudayo saddhindriyassa samudayo hoti paggahatthāya āvajjanāya samudayo viriyindriyassa samudayo hoti upaṭṭhānatthāya āvajjanāya samudayo satindriyassa samudayo hoti avikkhepatthāya āvajjanāya samudayo samādhindriyassa samudayo hoti dassanatthāya āvajjanāya samudayo paññindriyassa samudayo hoti {431.7} adhimokkhavasena chandassa samudayo saddhindriyassa samudayo hoti paggahavasena chandassa samudayo viriyindriyassa samudayo hoti upaṭṭhānavasena chandassa samudayo satindriyassa samudayo hoti avikkhepavasena chandassa samudayo samādhindriyassa samudayo hoti dassanavasena chandassa samudayo paññindriyassa samudayo hoti {431.8} adhimokkhavasena manasikārassa samudayo saddhindriyassa samudayo hoti paggahavasena manasikārassa samudayo viriyindriyassa samudayo hoti upaṭṭhānavasena manasikārassa samudayo satindriyassa samudayo hoti avikkhepavasena manasikārassa samudayo samādhindriyassa samudayo hoti dassanavasena manasikārassa samudayo paññindriyassa samudayo hoti saddhindriyassa vasena ekattupaṭṭhānaṃ saddhindriyassa samudayo hoti {431.9} viriyindriyassa vasena ekattupaṭṭhānaṃ viriyindriyassa samudayo hoti satindriyassa vasena ekattupaṭṭhānaṃ satindriyassa samudayo hoti samādhindriyassa vasena ekattupaṭṭhānaṃ samādhindriyassa samudayo Hoti paññindriyassa vasena ekattupaṭṭhānaṃ paññindriyassa samudayo hoti imehi cattārīsāya ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ samudayo hoti imehi cattārīsāya ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ samudayaṃ pajānāti. [432] Katamehi cattārīsāya ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ atthaṅgamo hoti katamehi cattārīsāya ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ atthaṅgamaṃ pajānāti . adhimokkhatthāya āvajjanāya atthaṅgamo saddhindriyassa atthaṅgamo hoti adhimokkhavasena chandassa atthaṅgamo saddhindriyassa atthaṅgamo hoti adhimokkhavasena manasikārassa atthaṅgamo saddhindriyassa atthaṅgamo hoti saddhindriyassa vasena ekattaṃ anupaṭṭhānaṃ saddhindriyassa atthaṅgamo hoti {432.1} paggahatthāya āvajjanāya atthaṅgamo viriyindriyassa atthaṅgamo hoti paggahavasena chandassa atthaṅgamo viriyindriyassa atthaṅgamo hoti paggahavasena manasikārassa atthaṅgamo viriyindriyassa atthaṅgamo hoti viriyindriyassa vasena ekattaṃ anupaṭṭhānaṃ viriyindriyassa atthaṅgamo hoti upaṭṭhānatthāya āvajjanāya atthaṅgamo satindriyassa atthaṅgamo hoti upaṭṭhānavasena chandassa atthaṅgamo satindriyassa atthaṅgamo hoti upaṭṭhānavasena manasikārassa atthaṅgamo satindriyassa atthaṅgamo hoti satindriyassa vasena ekattaṃ anupaṭṭhānaṃ satindriyassa atthaṅgamo hoti Avikkhepatthāya āvajjanāya atthaṅgamo samādhindriyassa atthaṅgamo hoti avikkhepavasena chandassa atthaṅgamo samādhindriyassa atthaṅgamo hoti avikkhepavasena manasikārassa atthaṅgamo samādhindriyassa atthaṅgamo hoti samādhindriyassa vasena ekattaṃ anupaṭṭhānaṃ samādhindriyassa atthaṅgamo hoti dassanatthāya āvajjanāya atthaṅgamo paññindriyassa atthaṅgamo hoti dassanavasena chandassa atthaṅgamo paññindriyassa atthaṅgamo hoti dassanavasena manasikārassa atthaṅgamo paññindriyassa atthaṅgamo hoti paññindriyassa vasena ekattaṃ anupaṭṭhānaṃ paññindriyassa atthaṅgamo hoti {432.2} adhimokkhatthāya āvajjanāya atthaṅgamo saddhindriyassa atthaṅgamo hoti paggahatthāya āvajjanāya atthaṅgamo viriyindriyassa atthaṅgamo hoti upaṭṭhānatthāya āvajjanāya atthaṅgamo satindriyassa atthaṅgamo hoti avikkhepatthāya āvajjanāya atthaṅgamo samādhindriyassa atthaṅgamo hoti dassanatthāya āvajjanāya atthaṅgamo paññindriyassa atthaṅgamo hoti adhimokkhavasena chandassa atthaṅgamo saddhindriyassa atthaṅgamo hoti paggahavasena chandassa atthaṅgamo viriyindriyassa atthaṅgamo hoti upaṭṭhānavasena chandassa atthaṅgamo satindriyassa atthaṅgamo hoti avikkhepavasena chandassa atthaṅgamo samādhindriyassa atthaṅgamo hoti dassanavasena chandassa atthaṅgamo paññindriyassa Atthaṅgamo hoti adhimokkhavasena manasikārassa atthaṅgamo saddhindriyassa atthaṅgamo hoti paggahavasena manasikārassa atthaṅgamo viriyindriyassa atthaṅgamo hoti upaṭṭhānavasena manasikārassa atthaṅgamo satindriyassa atthaṅgamo hoti avikkhepavasena manasikārassa atthaṅgamo samādhindriyassa atthaṅgamo hoti dassanavasena manasikārassa atthaṅgamo paññindriyassa atthaṅgamo hoti saddhindriyassa vasena ekattaṃ anupaṭṭhānaṃ saddhindriyassa atthaṅgamo hoti viriyindriyassa vasena ekattaṃ anupaṭṭhānaṃ viriyindriyassa atthaṅgamo hoti satindriyassa vasena ekattaṃ anupaṭṭhānaṃ satindriyassa atthaṅgamo hoti samādhindriyassa ekattaṃ anupaṭṭhānaṃ samādhindriyassa atthaṅgamo hoti paññindriyassa vasena ekattaṃ anupaṭṭhānaṃ paññindriyassa atthaṅgamo hoti {432.3} imehi cattārīsāya ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ atthaṅgamo hoti imehi cattārīsāya ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ atthaṅgamaṃ pajānāti. [433] Katamehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ assādo hoti katamehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ assādaṃ pajānāti . assaddhiyassa anupaṭṭhānaṃ saddhindriyassa assādo hoti assaddhiyassa pariḷāhassa anupaṭṭhānaṃ saddhindriyassa assādo hoti adhimokkhacariyāya vesārajjaṃ saddhindriyassa assādo hoti santo ca vihārādhigamo ca 1- saddhindriyassa @Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo natthi. evamuparipi. Assādo hoti yaṃ saddhindriyaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ saddhindriyassa assādo hoti 1- kosajjassa anupaṭṭhānaṃ viriyindriyassa assādo hoti kosajjassa pariḷāhassa anupaṭṭhānaṃ viriyindriyassa assādo hoti paggahacariyāya vesārajjaṃ viriyindriyassa assādo hoti santo ca vihārādhigamo ca viriyindriyassa assādo hoti yaṃ viriyindriyaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ viriyindriyassa assādo hoti 1- pamādassa anupaṭṭhānaṃ satindriyassa assādo hoti {433.1} pamādassa pariḷāhassa anupaṭṭhānaṃ satindriyassa assādo hoti upaṭṭhānacariyāya vesārajjaṃ satindriyassa assādo hoti santo ca vihārādhigamo ca satindriyassa assādo hoti yaṃ satindriyaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ satindriyassa assādo hoti 1- uddhaccassa anupaṭṭhānaṃ samādhindriyassa assādo hoti uddhaccassa pariḷāhassa anupaṭṭhānaṃ samādhindriyassa assādo hoti avikkhepacariyāya vesārajjaṃ samādhindriyassa assādo hoti santo ca vihārādhigamo ca samādhindriyassa assādo hoti yaṃ samādhindriyaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ samādhindriyassa assādo hoti 1- avijjāya anupaṭṭhānaṃ paññindriyassa assādo hoti avijjāya pariḷāhassa anupaṭṭhānaṃ paññindriyassa assādo hoti dassanacariyāya vesārajjaṃ paññindriyassa assādo @Footnote: 1 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. evamuparipi. Hoti santo ca vihārādhigamo ca paññindriyassa assādo hoti yaṃ paññindriyaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ paññindriyassa assādo hoti imehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ assādo hoti imehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ assādaṃ pajānāti. [434] Katamehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ ādīnavo hoti katamehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ ādīnavaṃ pajānāti . assaddhindriyassa upaṭṭhānaṃ saddhindriyassa ādīnavo hoti assaddhindriyassa pariḷāhassa upaṭṭhānaṃ saddhindriyassa ādīnavo hoti aniccaṭṭhena saddhindriyassa ādīnavo hoti dukkhaṭṭhena saddhindriyassa ādīnavo hoti anattaṭṭhena saddhindriyassa ādīnavo hoti kosajjassa upaṭṭhānaṃ viriyindriyassa ādīnavo hoti kosajjassa pariḷāhassa upaṭṭhānaṃ viriyindriyassa ādīnavo hoti aniccaṭṭhena viriyindriyassa ādīnavo hoti dukkhaṭṭhena anattaṭṭhena viriyindriyassa ādīnavo hoti pamādassa upaṭṭhānaṃ satindriyassa ādīnavo hoti pamādassa pariḷāhassa upaṭṭhānaṃ satindriyassa ādīnavo hoti aniccaṭṭhena satindriyassa ādīnavo hoti dukkhaṭṭhena anattaṭṭhena satindriyassa ādīnavo hoti uddhaccassa upaṭṭhānaṃ samādhindriyassa ādīnavo hoti uddhaccassa pariḷāhassa upaṭṭhānaṃ Samādhindriyassa ādīnavo hoti aniccaṭṭhena samādhindriyassa ādīnavo hoti dukkhaṭṭhena anattaṭṭhena samādhindriyassa ādīnavo hoti avijjāya upaṭṭhānaṃ paññindriyassa ādīnavo hoti avijjāya pariḷāhassa upaṭṭhānaṃ paññindriyassa ādīnavo hoti aniccaṭṭhena paññindriyassa ādīnavo hoti dukkhaṭṭhena paññindriyassa ādīnavo hoti anattaṭṭhena paññindriyassa ādīnavo hoti imehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ ādīnavo hoti imehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ ādīnavaṃ pajānāti. [435] Katamehi asītisatākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ nissaraṇaṃ hoti katamehi asītisatākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ nissaraṇaṃ pajānāti . adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ assaddhiyā nissaṭaṃ hoti assaddhiyapariḷāhā nissaṭaṃ hoti tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca nissaṭaṃ hoti bahiddhā ca sabbanimittehi nissaṭaṃ hoti tato paṇītatarasaddhindriyassa paṭilābhā purimatarasaddhindriyā nissaṭaṃ hoti paggahaṭṭhena viriyindriyaṃ kosajjā nissaṭaṃ hoti kosajjapariḷāhā nissaṭaṃ hoti tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca nissaṭaṃ hoti bahiddhā ca sabbanimittehi nissaṭaṃ hoti tato paṇītataraviriyindriyassa paṭilābhā purimataraviriyindriyā nissaṭaṃ hoti upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ pamādā nissaṭaṃ hoti pamādapariḷāhā nissaṭaṃ Hoti tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca nissaṭaṃ hoti bahiddhā ca sabbanimittehi nissaṭaṃ hoti tato paṇītatarasatindriyassa paṭilābhā purimatarasatindriyā nissaṭaṃ hoti avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ uddhaccato nissaṭaṃ hoti uddhaccapariḷāhā nissaṭaṃ hoti tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca nissaṭaṃ hoti bahiddhā ca sabbanimittehi nissaṭaṃ hoti tato paṇītatarasamādhindriyassa paṭilābhā purimatarasamādhindriyā nissaṭaṃ hoti dassanaṭṭhena paññindriyaṃ avijjāya nissaṭaṃ hoti avijjāpariḷāhā nissaṭaṃ hoti tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca nissaṭaṃ hoti bahiddhā ca sabbanimittehi nissaṭaṃ hoti {435.1} tato paṇītatarapaññindriyassa paṭilābhā purimatarapaññindriyā nissaṭaṃ hoti pubbabhāge pañcahindriyehi paṭhamajjhānavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti paṭhamajjhāne pañcahindriyehi dutiyajjhānavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti dutiyajjhāne pañcahindriyehi tatiyajjhānavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti tatiyajjhāne pañcahindriyehi catutthajjhānavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti catutthajjhāne pañcahindriyehi ākāsānañcāyatanasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti ākāsānañcāyatanasamāpattiyā pañcahindriyehi viññāṇañcāyatanasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti viññāṇañcāyatanasamāpattiyā pañcahindriyehi Ākiñcaññāyatanasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti ākiñcaññāyatanasamāpattiyā pañcahindriyehi nevasaññānāsaññāyatanasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā pañcahindriyehi aniccānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti aniccānupassanāya pañcahindriyehi dukkhānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti dukkhānupassanāya pañcahindriyehi anattānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti anattānupassanāya pañcahindriyehi nibbidānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti {435.2} nibbidānupassanāya pañcahindriyehi virāgānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti virāgānupassanāya pañcahindriyehi nirodhānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti nirodhānupassanāya pañcahindriyehi paṭinissaggānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti paṭinissaggānupassanāya pañcahindriyehi khayānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti khayānupassanāya pañcahindriyehi vayānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti vayānupassanāya pañcahindriyehi vipariṇāmānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti vipariṇāmānupassanāya pañcahindriyehi animittānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti animittānupassanāya pañcahindriyehi appaṇihitānupassanāvasena Pañcindriyāni nissaṭāni honti appaṇihitānupassanāya pañcahindriyehi suññatānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti suññatānupassanāya pañcahindriyehi adhipaññādhammavipassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti adhipaññādhammavipassanāya pañcahindriyehi yathābhūtañāṇadassanavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti yathābhūtañāṇadassane pañcahindriyehi ādīnavānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti ādīnavānupassanāya pañcahindriyehi paṭisaṅkhānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti {435.3} paṭisaṅkhānupassanāya pañcahindriyehi vivaṭṭanānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti vivaṭṭanānupassanāya pañcahindriyehi sotāpattimaggavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti sotāpattimagge pañcahindriyehi sotāpattiphalasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti sotāpattiphalasamāpattiyā pañcahindriyehi sakadāgāmimaggavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti sakadāgāmimagge pañcahindriyehi sakadāgāmiphalasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti sakadāgāmiphalasamāpattiyā pañcahindriyehi anāgāmimaggavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti anāgāmimagge pañcahindriyehi anāgāmiphalasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti anāgāmiphalasamāpattiyā pañcahindriyehi arahattamaggavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti Arahattamagge pañcahindriyehi arahattaphalasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti nikkhamme 1- pañcindriyāni kāmacchandato nissaṭāni honti abyāpāde pañcindriyāni byāpādato nissaṭāni honti ālokasaññāya pañcindriyāni thīnamiddhato nissaṭāni honti avikkhepe pañcindriyāni uddhaccato nissaṭāni honti dhammavavatthāne pañcindriyāni vicikicchāya nissaṭāni honti ñāṇe pañcindriyāni avijjāya nissaṭāni honti pāmujje pañcindriyāni aratiyā nissaṭāni honti {435.4} paṭhamajjhāne pañcindriyāni nīvaraṇehi nissaṭāni honti dutiyajjhāne pañcindriyāni vitakkavicārehi nissaṭāni honti tatiyajjhāne pañcindriyāni pītiyā nissaṭāni honti catutthajjhāne pañcindriyāni sukhadukkhehi nissaṭāni honti ākāsānañcāyatana- samāpattiyā pañcindriyāni rūpasaññāya paṭighasaññāya nānattasaññāya nissaṭāni honti viññāṇañcāyatanasamāpattiyā pañcindriyāni ākāsānañcāyatanasaññāya nissaṭāni honti ākiñcaññāyatana- samāpattiyā pañcindriyāni viññāṇañcāyatanasaññāya nissaṭāni honti nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā pañcindriyāni ākiñcaññāyatanasaññāya nissaṭāni honti aniccānupassanāya pañcindriyāni niccasaññāya nissaṭāni honti dukkhānupassanāya pañcindriyāni sukhasaññāya nissaṭāni honti anattānupassanāya @Footnote: 1 Ma. Yu. nekkhamme. Pañcindriyāni attasaññāya nissaṭāni honti nibbidānupassanāya pañcindriyāni nandiyā nissaṭāni honti virāgānupassanāya pañcindriyāni rāgato nissaṭāni honti nirodhānupassanāya pañcindriyāni samudayato nissaṭāni honti paṭinissaggānupassanāya pañcindriyāni ādānato nissaṭāni honti khayānupassanāya pañcindriyāni ghanasaññāya nissaṭāni honti vayānupassanāya pañcindriyāni āyuhanato nissaṭāni honti vipariṇāmānupassanāya pañcindriyāni dhuvasaññāya nissaṭāni honti animittānupassanāya pañcindriyāni nimittato nissaṭāni honti {435.5} appaṇihitānupassanāya pañcindriyāni paṇidhiyā nissaṭāni honti suññatānupassanāya pañcindriyāni abhinivesato nissaṭāni honti adhipaññādhammavipassanāya pañcindriyāni sārādānābhinivesato nissaṭāni honti yathābhūtañāṇadassane pañcindriyāni sammohābhinivesato nissaṭāni honti ādīnavānupassanāya pañcindriyāni ālayābhinivesato nissaṭāni honti paṭisaṅkhānupassanāya pañcindriyāni appaṭisaṅkhāya nissaṭāni honti vivaṭṭanānupassanāya pañcindriyāni saññogābhinivesato nissaṭāni honti sotāpattimagge pañcindriyāni diṭṭhekaṭṭhehi kilesehi nissaṭāni honti sakadāgāmimagge pañcindriyāni oḷārikehi kilesehi nissaṭāni honti anāgāmimagge pañcindriyāni anusahagatehi kilesehi Nissaṭāni honti arahattamagge pañcindriyāni sabbakilesehi nissaṭāni honti sabbesaññeva khīṇāsavānaṃ tattha tattha pañcindriyāni nissaṭāni ceva honti sunissaṭāni ca paṭippassaddhāni ca suppaṭippassaddhāni ca imehi asītisatākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ nissaraṇaṃ hoti imehi asītisatākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ nissaraṇaṃ pajānāti. Bhāṇavāraṃ. -------- Sāvatthīnidānaṃ [436] Pañcimāni bhikkhave indriyāni katamāni pañca saddhindriyaṃ viriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriyaṃ. {436.1} Kattha ca bhikkhave saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ catūsu sotāpattiyaṅgesu ettha saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. {436.2} Kattha ca bhikkhave viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ catūsu sammappadhānesu ettha viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. {436.3} Kattha ca bhikkhave satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ catūsu satipaṭṭhānesu ettha satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. {436.4} Kattha ca bhikkhave samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ catūsu jhānesu ettha samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. {436.5} Kattha ca bhikkhave paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ catūsu ariyasaccesu Ettha paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. [437] Catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena katihākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni catūsu sammappadhānesu viriyindriyassa vasena katihākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni catūsu satipaṭṭhānesu satindriyassa vasena katihākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni catūsu jhānesu samādhindriyassa vasena katihākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena katihākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni . catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni catūsu sammappadhānesu viriyindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni catūsu satipaṭṭhānesu satindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni catūsu jhānesu samādhindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni. [438] Catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni . sappurisasaṃseve sotāpattiyaṅge adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ Daṭṭhabbaṃ dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ saddhammassavane sotāpattiyaṅge yonisomanasikāre sotāpattiyaṅge dhammānudhamma- paṭipattiyā sotāpattiyaṅge adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni. [439] Catūsu sammappadhānesu viriyindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni . anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya sammappadhāne paggahādhipateyyaṭṭhena viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ viriyindriyassa vasena upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya sammappadhāne .pe. anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya sammappadhāne .pe. uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā sammappadhāne paggahādhipateyyaṭṭhena viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ viriyindriyassa vasena upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ avikkhepaṭṭhena Samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ catūsu sammappadhānesu viriyindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni. [440] Catūsu satipaṭṭhānesu satindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni . kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhāne upaṭṭhānādhipateyyaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ satindriyassa vasena avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ paggahaṭṭhena viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ vedanāsu vedanānupassanāsatipaṭṭhāne .pe. citte cittānupassanāsatipaṭṭhāne dhammesu dhammānupassanāsatipaṭṭhāne upaṭṭhānādhipateyyaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ satindriyassa vasena avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ paggahaṭṭhena viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ catūsu satipaṭṭhānesu satindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni. [441] Catūsu jhānesu samādhindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni . paṭhamajjhāne avikkhepādhipateyyaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ samādhindriyassa vasena Dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ paggahaṭṭhena viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ dutiyajjhāne .pe. tatiyajjhāne catutthajjhāne avikkhepādhipateyyaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ samādhindriyassa vasena dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ paggahaṭṭhena viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ catūsu jhānesu samādhindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni. [442] Catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni . dukkhe ariyasacce dassanādhipateyyaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ paggahaṭṭhena viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ dukkhasamudaye ariyasacce .pe. Dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ariyasacce dassanādhipateyyaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ paggahaṭṭhena viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni. [443] Catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā catūsu sammappadhānesu .pe. catūsu satipaṭṭhānesu .pe. catūsu jhānesu .pe. catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā . catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā catūsu sammappadhānesu .pe. catūsu satipaṭṭhānesu catūsu jhānesu catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā. [444] Catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā . Sappurisasaṃseve sotāpattiyaṅge adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyassa cariyā daṭṭhabbā saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena viriyindriyassa cariyā daṭṭhabbā upaṭṭhānaṭṭhena satindriyassa cariyā daṭṭhabbā avikkhepaṭṭhena samādhindriyassa cariyā daṭṭhabbā dassanaṭṭhena paññindriyassa cariyā daṭṭhabbā saddhammassavane sotāpattiyaṅge .pe. yonisomanasikāre sotāpattiyaṅge dhammānudhammapaṭipattiyā sotāpattiyaṅge adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyassa cariyā daṭṭhabbā saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena viriyindriyassa cariyā daṭṭhabbā upaṭṭhānaṭṭhena satindriyassa Cariyā daṭṭhabbā avikkhepaṭṭhena samādhindriyassa cariyā daṭṭhabbā dassanaṭṭhena paññindriyassa cariyā daṭṭhabbā catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā.The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 31 page 300-326. https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=31&item=423&items=22 Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=31&item=423&items=22&mode=bracket Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=31&item=423&items=22 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=31&item=423&items=22 Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=423 Contents of The Tipitaka Volume 31 https://84000.org/tipitaka/read/?index_31 https://84000.org/tipitaka/english/?index_31
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]