บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
ThaiVersion PaliThai PaliRoman |
[720] Katamañca bhikkhave ādesanāpāṭihāriyaṃ idha bhikkhave ekacco nimittena ādisati evampi te mano itthampi te mano itipi te cittanti so bahuñcepi ādisati tatheva taṃ hoti no aññathā idha pana bhikkhave ekacco na heva kho nimittena ādisati api ca kho manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati evampi te mano itthampi te mano itipi te cittanti so bahuñcepi ādisati tatheva taṃ hoti no aññathā idha pana bhikkhave ekacco na heva kho nimittena ādisati napi manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati api ca kho vitakkayato vicārayato vitakkavicārasaddaṃ sutvā ādisati evampi te mano itthampi te mano itipi te cittanti so bahuñcepi ādisati tatheva taṃ hoti no aññathā idha pana bhikkhave ekacco na heva kho nimittena ādisati napi manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati na vitakkayato vicārayato vitakkavicārasaddaṃ sutvā ādisati api ca kho avitakkaṃ avicāraṃ samādhiṃ samāpannassa cetasā ceto paricca pajānāti yathā imassa bhoto Manosaṅkhārā paṇihitā tathā 1- imassa cittassa anantarā amunnāma 2- vitakkaṃ vitakkessatīti 3- so bahuñcepi ādisati tatheva taṃ hoti no aññathā idaṃ vuccati bhikkhave ādesanāpāṭihāriyaṃ. [721] Katamañca bhikkhave anusāsanīpāṭihāriyaṃ idha pana bhikkhave ekacco evaṃ anusāsati evaṃ vitakketha mā evaṃ vitakkayittha evaṃ manasi karotha mā evaṃ manasākarittha idaṃ pajahatha idaṃ upasampajja viharathāti idaṃ vuccati bhikkhave anusāsanīpāṭihāriyaṃ imāni kho bhikkhave tīṇi pāṭihāriyāni. [722] Nekkhammaṃ ijjhatīti iddhi kāmacchandaṃ paṭiharatīti pāṭihāriyaṃ ye tena nekkhammena samannāgatā sabbe te visuddhicittā anāvilasaṅkappāti ādesanāpāṭihāriyaṃ taṃ kho pana nekkhammaṃ evaṃ āsevitabbaṃ evaṃ bhāvetabbaṃ evaṃ bahulīkātabbaṃ evaṃ tadanudhammatāsati upaṭṭhāpetabbāti anusāsanīpāṭihāriyaṃ abyāpādo ijjhatīti iddhi byāpādaṃ paṭiharatīti pāṭihāriyaṃ ye tena abyāpādena samannāgatā sabbe te visuddhicittā anāvilasaṅkappāti ādesanāpāṭihāriyaṃ so kho pana abyāpādo evaṃ āsevitabbo evaṃ bhāvetabbo evaṃ bahulīkātabbo evaṃ tadanudhammatāsati upaṭṭhāpetabbāti anusāsanīpāṭihāriyaṃ ālokasaññā ijjhatīti iddhi thīnamiddhaṃ paṭiharatīti pāṭihāriyaṃ ye tāya ālokasaññāya samannāgatā sabbe te visuddhicittā @Footnote: 1 Ma. tathāsaddo natthi . 2 Ma. Yu. amukaṃ nāma . 3 Ma. vitakkayissatīti. Anāvilasaṅkappāti ādesanāpāṭihāriyaṃ sā kho pana ālokasaññā evaṃ āsevitabbā evaṃ bhāvetabbā evaṃ bahulīkātabbā evaṃ tadanudhammatāsati upaṭṭhāpetabbāti anusāsanīpāṭihāriyaṃ avikkhepo ijjhatīti iddhi uddhaccaṃ paṭiharatīti pāṭihāriyaṃ ye tena avikkhepena samannāgatā sabbe te visuddhicittā anāvilasaṅkappāti ādesanāpāṭihāriyaṃ so kho pana avikkhepo evaṃ āsevitabbo evaṃ bhāvetabbo evaṃ bahulīkātabbo evaṃ tadanudhammatāsati upaṭṭhāpetabbāti anusāsanīpāṭihāriyaṃ .pe. arahattamaggo ijjhatīti iddhi sabbakilese paṭiharatīti pāṭihāriyaṃ {722.1} ye tena arahattamaggena samannāgatā sabbe te visuddhicittā anāvilasaṅkappāti ādesanāpāṭihāriyaṃ so kho pana arahattamaggo evaṃ āsevitabbo evaṃ bhāvetabbo evaṃ bahulīkātabbo evaṃ tadanudhammatāsati upaṭṭhāpetabbāti anusāsanīpāṭihāriyaṃ nekkhammaṃ ijjhatīti iddhi kāmacchandaṃ paṭiharatīti pāṭihāriyaṃ yā ca iddhi yañca pāṭihāriyaṃ idaṃ vuccati iddhipāṭihāriyaṃ abyāpādo ijjhatīti iddhi byāpādaṃ paṭiharatīti pāṭihāriyaṃ yā ca iddhi yañca pāṭihāriyaṃ idaṃ vuccati iddhipāṭihāriyaṃ ālokasaññā ijjhatīti iddhi thīnamiddhaṃ paṭiharatīti pāṭihāriyaṃ .pe. Arahattamaggo ijjhatīti iddhi sabbe kilese paṭiharatīti pāṭihāriyaṃ yā ca iddhi yañca pāṭihāriyaṃ idaṃ vuccati iddhipāṭihāriyanti. Pāṭihāriyanti. Pāṭihāriyakathā niṭṭhitā. --------- Paññāvagge samasīsakathā [723] Sabbadhammānaṃ sammāsamucchede nirodhe ca anupaṭṭhānatāpaññā samasīsaṭṭhe ñāṇaṃ. {723.1} Sabbadhammānanti pañcakkhandhā dvādasāyatanāni aṭṭhārasa dhātuyo kusalā dhammā akusalā dhammā abyākatā dhammā kāmāvacarā dhammā rūpāvacarā dhammā arūpāvacarā dhammā apariyāpannā dhammā. {723.2} Sammāsamucchedeti nekkhammena kāmacchandaṃ sammā samucchindati abyāpādena byāpādaṃ sammā samucchindati ālokasaññāya thīnamiddhaṃ sammā samucchindati avikkhepena uddhaccaṃ sammā samucchindati dhammavavatthānena vicikicchaṃ sammā samucchindati ñāṇena avijjaṃ sammā samucchindati pāmujjena aratiṃ sammā samucchindati paṭhamajjhānena nīvaraṇe sammā samucchindati .pe. arahattamaggena sabbakilese sammā samucchindati. [724] Nirodheti nekkhammena kāmacchandaṃ nirodheti abyāpādena byāpādaṃ nirodheti ālokasaññāya thīnamiddhaṃ nirodheti Avikkhepena uddhaccaṃ nirodheti dhammavavatthānena vicikicchaṃ nirodheti ñāṇena avijjaṃ nirodheti pāmujjena aratiṃ nirodheti paṭhamajjhānena nīvaraṇe nirodheti .pe. Arahattamaggena sabbakilese nirodheti. {724.1} Anupaṭṭhānatāti nekkhammaṃ paṭiladdhassa kāmacchando na upaṭṭhāti abyāpādaṃ paṭiladdhassa byāpādo na upaṭṭhāti ālokasaññaṃ paṭiladdhassa thīnamiddhaṃ na upaṭṭhāti avikkhepaṃ paṭiladdhassa uddhaccaṃ na upaṭṭhāti dhammavavatthānaṃ paṭiladdhassa vicikicchā na upaṭṭhāti ñāṇaṃ paṭiladdhassa avijjā na upaṭṭhāti pāmujjaṃ paṭiladdhassa arati na upaṭṭhāti paṭhamajjhānaṃ paṭiladdhassa nīvaraṇā na upaṭṭhahanti .pe. arahattamaggaṃ paṭiladdhassa sabbakilesā na upaṭṭhahanti. [725] Samanti kāmacchandassa pahīnattā nekkhammaṃ samaṃ byāpādassa pahīnattā abyāpādo samaṃ thīnamiddhassa pahīnattā ālokasaññā samaṃ uddhaccassa pahīnattā avikkhepo samaṃ vicikicchāya pahīnattā dhammavavatthānaṃ samaṃ avijjāya pahīnattā ñāṇaṃ samaṃ aratiyā pahīnattā pāmujjaṃ samaṃ nīvaraṇānaṃ pahīnattā paṭhamajjhānaṃ samaṃ .pe. Sabbakilesānaṃ pahīnattā arahattamaggo samaṃ. {725.1} Sīsanti terasa sīsāni palibodhasīsañca taṇhā bandhanasīsañca 1- @Footnote: 1 Ma. Yu. vinibandhasīsañca. Māno parāmāsasīsañca diṭṭhi vikkhepasīsañca uddhaccaṃ kilesasīsañca 1- avijjā adhimokkhasīsañca saddhā paggahasīsañca viriyaṃ upaṭṭhānasīsañca sati avikkhepasīsañca samādhi dassanasīsañca paññā pavattasīsañca jīvitindriyaṃ gocarasīsañca vimokkho saṅkhārasīsañca nirodhoti. Samasīsakathā niṭṭhitā. --------------- Paññāvagge satipaṭṭhānakathā sāvatthīparipuṇṇanidānaṃ [726] [2]- Cattārome bhikkhave satipaṭṭhānā katame cattāro idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ vedanāsu .pe. citte dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ ime kho bhikkhave cattāro satipaṭṭhānāti. [727] Kathaṃ kāye kāyānupassī viharati . idhekacco paṭhavīkāyaṃ aniccato anupassati no niccato dukkhato anupassati no sukhato anattato anupassati no attato nibbindati no nandati virajjati no rajjati nirodheti no samudeti paṭinissajjati no @Footnote: 1 Ma. saṅkilesasīsañca. 2 Ma. sāvatthinidānaṃ. Ādiyati aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati nibbindanto nandiṃ pajahati virajjanto rāgaṃ pajahati nirodhento samudayaṃ pajahati paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati imehi sattahākārehi kāyaṃ anupassati kāyo upaṭṭhānaṃ no sati sati upaṭṭhānaṃ ceva sati ca tāya satiyā tena ñāṇena taṃ kāyaṃ anupassatīti tena vuccati kāye kāyānupassanā satipaṭṭhānabhāvanā 1-. {727.1} Bhāvanāti catasso bhāvanā tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā āsevanaṭṭhena bhāvanā idhekacco āpokāyaṃ tejokāyaṃ vāyokāyaṃ kesakāyaṃ lomakāyaṃ chavikāyaṃ cammakāyaṃ maṃsakāyaṃ [2]- nahārukāyaṃ aṭṭhikāyaṃ aṭṭhimiñjakāyaṃ aniccato anupassati no niccato dukkhato anupassati no sukhato anattato anupassati no attato nibbindati no nandati virajjati no rajjati nirodheti no samudeti paṭinissajjati no ādiyati aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati nibbindanto nandiṃ pajahati virajjanto rāgaṃ pajahati nirodhento samudayaṃ pajahati paṭinissajjanto ādānaṃ @Footnote: 1 Ma. kāyānupassanāsatipaṭṭhānā. evamīdisesu ṭhānesu. 2 Ma. Yu. rūdhirakāyaṃ. Pajahati imehi sattahi ākārehi kāyaṃ anupassati kāyo upaṭṭhānaṃ no sati sati upaṭṭhānaṃ ceva sati ca tāya satiyā tena ñāṇena taṃ kāyaṃ anupassatīti 1- tena vuccati kāye kāyānupassanā satipaṭṭhānabhāvanā. {727.2} Bhāvanāti catasso bhāvanā .pe. Āsevanaṭṭhena bhāvanā .pe. Evaṃ kāye kāyānupassī viharati. [728] Kathaṃ vedanāsu vedanānupassī viharati . idhekacco sukhaṃ vedanaṃ aniccato anupassati no niccato .pe. paṭinissajjati no ādiyati aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati .pe. Paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati imehi sattahākārehi vedanaṃ anupassati vedanā upaṭṭhānaṃ no sati sati upaṭṭhānaṃ ceva sati ca tāya satiyā tena ñāṇena taṃ vedanaṃ anupassatīti tena vuccati vedanāsu vedanānupassanā satipaṭṭhānabhāvanā. {728.1} Bhāvanāti catasso bhāvanā .pe. Āsevanaṭṭhena bhāvanā .pe. idhekacco dukkhaṃ vedanaṃ .pe. adukkhamasukhaṃ vedanaṃ cakkhusamphassajaṃ vedanaṃ sotasamphassajaṃ vedanaṃ ghānasamphassajaṃ vedanaṃ .pe. paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati imehi sattahākārehi vedanaṃ anupassati vedanā upaṭṭhānaṃ no sati sati upaṭṭhānaṃ ceva sati ca tāya satiyā tena ñāṇena taṃ vedanaṃ anupassatīti tena vuccati vedanāsu vedanānupassanā satipaṭṭhānabhāvanā. @Footnote: 1 Ma. itisaddo na dissati. evamīdisesu padesu. {728.2} Bhāvanāti catasso bhāvanā .pe. āsevanaṭṭhena bhāvanā .pe. Evaṃ vedanāsu vedanānupassī viharati. [729] Kathaṃ citte cittānupassī viharati . idhekacco sarāgaṃ cittaṃ aniccato anupassati no niccato .pe. paṭinissajjati no ādiyati aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati .pe. Paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati imehi sattahākārehi cittaṃ anupassati cittaṃ upaṭṭhānaṃ no sati sati upaṭṭhānaṃ ceva sati ca tāya satiyā tena ñāṇena taṃ cittaṃ anupassatīti tena vuccati citte cittānupassanā satipaṭṭhānabhāvanā. {729.1} Bhāvanāti catasso bhāvanā .pe. āsevanaṭṭhena bhāvanā .pe. idhekacco vītarāgaṃ cittaṃ sadosaṃ cittaṃ vītadosaṃ cittaṃ samohaṃ cittaṃ vītamohaṃ cittaṃ saṅkhittaṃ cittaṃ vikkhittaṃ cittaṃ mahaggataṃ cittaṃ amahaggataṃ cittaṃ sauttaraṃ cittaṃ anuttaraṃ cittaṃ samāhitaṃ cittaṃ asamāhitaṃ cittaṃ vimuttaṃ cittaṃ avimuttaṃ cittaṃ cakkhuviññāṇaṃ sotaviññāṇaṃ ghānaviññāṇaṃ jivhāviññāṇaṃ kāyaviññāṇaṃ manoviññāṇaṃ aniccato anupassati no niccato .pe. paṭinissajjati no ādiyati aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati .pe. paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati imehi sattahākārehi cittaṃ anupassati cittaṃ upaṭṭhānaṃ no sati sati upaṭṭhānaṃ ceva sati ca tāya satiyā Tena ñāṇena taṃ cittaṃ anupassatīti tena vuccati citte cittānupassanā satipaṭṭhānabhāvanā. {729.2} Bhāvanāti catasso bhāvanā .pe. āsevanaṭṭhena bhāvanā .pe. Evaṃ citte cittānupassī viharati. [730] Kathaṃ dhammesu dhammānupassī viharati . Idhekacco ṭhapetvā kāyaṃ ṭhapetvā vedanaṃ ṭhapetvā cittaṃ tadavasese dhamme aniccato anupassati no niccato dukkhato anupassati no sukhato anattato anupassati no attato nibbindati no nandati virajjati no rajjati nirodheti no samudeti paṭinissajjati no ādiyati aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati nibbindanto nandiṃ pajahati virajjanto rāgaṃ pajahati nirodhento samudayaṃ pajahati paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati imehi sattahākārehi dhamme anupassati dhammā upaṭṭhānaṃ no sati sati upaṭṭhānaṃ ceva sati ca tāya satiyā tena ñāṇena te dhamme anupassatīti tena vuccati dhammesu dhammānupassanā satipaṭṭhānabhāvanā. {730.1} Bhāvanāti catasso bhāvanā tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā āsevanaṭṭhena bhāvanā .pe. Evaṃ dhammesu dhammānupassī viharatīti. Satipaṭṭhānakathā niṭṭhitā. --------------- Paññāvagge vipassanākathā sāvatthīparipuṇṇanidānaṃ [731] .pe. So vata bhikkhave bhikkhu kañci saṅkhāraṃ niccato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati anulomikāya khantiyā asamannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati sammattaniyāmaṃ anokkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaphalaṃ 1- vā sacchikarissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati so vata bhikkhave bhikkhu sabbasaṅkhāre aniccato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti ṭhānametaṃ vijjati anulomikāya khantiyā samannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti ṭhānametaṃ vijjati sammattaniyāmaṃ okkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaphalaṃ vā sacchikarissatīti ṭhānametaṃ vijjati. [732] So vata bhikkhave bhikkhu kañci saṅkhāraṃ sukhato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati anulomikāya khantiyā asamannāgato sammattaniyāmaṃ @Footnote: 1 Ma. arahattaṃ. evamuparipi. Okkamissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati sammattaniyāmaṃ anokkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaphalaṃ vā sacchikarissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati so vata bhikkhave bhikkhu sabbasaṅkhāre dukkhato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti ṭhānametaṃ vijjati anulomikāya khantiyā samannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti ṭhānametaṃ vijjati sammattaniyāmaṃ okkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaphalaṃ vā sacchikarissatīti ṭhānametaṃ vijjati. [733] So vata bhikkhave bhikkhu kañci dhammaṃ attato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati anulomikāya khantiyā asamannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati sammattaniyāmaṃ anokkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaphalaṃ vā sacchikarissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati so vata bhikkhave bhikkhu kañci dhammaṃ 1- anattato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti ṭhānametaṃ vijjati anulomikāya khantiyā samannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti ṭhānametaṃ vijjati sammattaniyāmaṃ okkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaphalaṃ vā sacchikarissatīti ṭhānametaṃ vijjati. [734] So vata bhikkhave bhikkhu nibbānaṃ dukkhato samanupassanto @Footnote: 1 Ma. sabbadhamme. Anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati anulomikāya khantiyā asamannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati sammattaniyāmaṃ anokkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaphalaṃ vā sacchikarissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati so vata bhikkhave bhikkhu nibbānaṃ sukhato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti ṭhānametaṃ vijjati anulomikāya khantiyā samannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti ṭhānametaṃ vijjati sammattaniyāmaṃ okkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaphalaṃ vā sacchikarissatīti ṭhānametaṃ vijjati. [735] Katihākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati katihākārehi sammattaniyāmaṃ okkamati . cattārīsāya ākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati cattārīsāya ākārehi sammattaniyāmaṃ okkamati. {735.1} Katamehi cattārīsāya ākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati katamehi cattārīsāya ākārehi sammattaniyāmaṃ okkamati . Pañcakkhandhe aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato ītito upaddavato bhayato upasaggato calato pabhaṅgato 1- addhuvato attāṇato 2- aleṇato asaraṇato @Footnote: 1 Sī. Ma. pabhaṅgutoti vā pabhaṅgatoti vā likhitaṃ. 2 Ma. Yu. atāṇato. evamuparipi. Rittato tucchato suññato anattato ādīnavato vipariṇāmadhammato asārakato aghamūlato vadhakato vibhavato sāsavato saṅkhatato mārāmisato jātidhammato jarādhammato byādhidhammato maraṇadhammato sokadhammato paridevadhammato upāyāsadhammato saṅkilesikadhammato pañcakkhandhe aniccato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho niccaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe dukkhato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho sukhaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati {735.2} pañcakkhandhe rogato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho ārogyaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe gaṇḍato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho nigaṇḍo 1- nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe sallato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho nisallaṃ 2- nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe aghato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anagho nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe ābādhato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anābādho @Footnote: 1 Sī. Ma. Yu. agaṇḍaṃ. 2 Ma. visallaṃ. Nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe parato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho aparappaccayaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe palokato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho appalokadhammo nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe ītito passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anītikaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe upaddavato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anupaddavaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati {735.3} pañcakkhandhe bhayato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho abhayaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe upasaggato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anupasaggaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe calato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho acalaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe pabhaṅgato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho appabhaṅgaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe addhuvato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ Khandhānaṃ nirodho dhuvaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe attāṇato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho tāṇaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe aleṇato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho leṇaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe asaraṇato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho saraṇaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe rittato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati {735.4} pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho arittaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe tucchato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho atucchaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe suññato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho paramaṃ suññaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe anattato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho paramaṭṭhaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe ādīnavato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anādīnavaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe vipariṇāmadhammato Passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho avipariṇāmadhammaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe asārakato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho sāraṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe aghamūlato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anaghamūlaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe vadhakato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho avadhakaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati {735.5} pañcakkhandhe vibhavato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho avibhavaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe sāsavato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anāsavaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe saṅkhatato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho asaṅkhataṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe mārāmisato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho nirāmisaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe jātidhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho ajātaṃ nibbānanti passanto Sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe jarādhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho ajaraṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe byādhidhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho abyādhidhammaṃ 1- nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe maraṇadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho amataṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati {735.6} pañcakkhandhe sokadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho asokaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe paridevadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho aparidevaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe upāyāsadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anupāyāsaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati pañcakkhandhe saṅkilesikadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho asaṅkiliṭṭhaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. [736] Aniccatoti aniccānupassanā. Dukkhatoti dukkhānupassanā. @Footnote: 1 Ma. Yu. abyādhi. Rogatoti dukkhānupassanā. Gaṇḍatoti dukkhānupassanā. Sallatoti dukkhānupassanā. Aghatoti dukkhānupassanā. Ābādhatoti dukkhānupassanā. Paratoti anattānupassanā. Palokatoti anattānupassanā. Ītitoti dukkhānupassanā. Upaddavatoti dukkhānupassanā. Bhayatoti dukkhānupassanā. Upasaggatoti dukkhānupassanā. Calatoti aniccānupassanā. Pabhaṅgatoti aniccānupassanā. Addhuvatoti aniccānupassanā. Attāṇatoti dukkhānupassanā. Aleṇatoti dukkhānupassanā. Asaraṇatoti dukkhānupassanā. Rittatoti dukkhānupassanā. Tucchatoti anattānupassanā. Suññatoti anattānupassanā. Anattatoti anattānupassanā. Ādīnavatoti dukkhānupassanā. Vipariṇāmadhammatoti aniccānupassanā. Asārakatoti anattānupassanā. Aghamūlatoti dukkhānupassanā. Vadhakatoti dukkhānupassanā. Vibhavatoti aniccānupassanā. Sāsavatoti dukkhānupassanā. Saṅkhatatoti aniccānupassanā. Mārāmisatoti dukkhānupassanā. Jātidhammatoti dukkhānupassanā. Jarādhammatoti dukkhānupassanā. Byādhidhammatoti dukkhānupassanā. Maraṇadhammatoti aniccānupassanā. Sokadhammatoti dukkhānupassanā. Paridevadhammatoti dukkhānupassanā. Upāyāsadhammatoti dukkhānupassanā. Saṅkilesadhammatoti dukkhānupassanā. {736.1} Imehi cattārīsāya ākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati imehi cattārīsāya ākārehi sammattaniyāmaṃ okkamati. {736.2} Imehi cattārīsāya ākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhantassa imehi cattārīsāya ākārehi sammattaniyāmaṃ okkamantassa kati aniccānupassanā kati dukkhānupassanā kati anattānupassanā. Pañcavīsati anattānupassanā paññāsaṃ aniccānupassanā sataṃ pañcavīsatiñceva yāni dukkhe pavuccareti. Vipassanākathā niṭṭhitā. ----------------- Paññāvagge mātikakathā [737] Nicchāto muccatīti 1- vimokkho vijjāvimutti adhisīlaṃ adhicittaṃ adhipaññā passaddhi ñāṇaṃ dassanaṃ suddhi 2- nekkhammaṃ nissaraṇaṃ paviveko vossaggo cariyā jhānavimokkho bhāvanādhiṭṭhānajīvitaṃ 3-. {737.1} Nicchātoti nekkhammena kāmacchandato nicchāto abyāpādena byāpādato nicchāto .pe. paṭhamajjhānena nīvaraṇehi nicchāto .pe. Arahattamaggena sabbakilesehi nicchāto muccati 4-. {737.2} Vimokkhoti nekkhammena kāmacchandato muccatīti vimokkho abyāpādena byāpādato muccatīti vimokkho .pe. paṭhamajjhānena nīvaraṇehi muccatīti vimokkho .pe. arahattamaggena @Footnote: 1 Sī. Ma. - mokkho vimokkho. evamuparipi. niccato vimuttīti. @2 Ma. Yu. visuddhi. 3 Ma. Yu. bhāvanā adhiṭṭhānaṃ jīvitaṃ. 4 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. Sabbakilesehi muccatīti vimokkho. {737.3} Vijjāvimuttīti nekkhammaṃ vijjatīti vijjā kāmacchandato muccatīti vimutti vijjanto muccati muccanto vijjatīti vijjāvimutti abyāpādaṃ 1- vijjatīti vijjā byāpādato muccatīti vimutti vijjanto muccati muccanto vijjatīti vijjāvimutti .pe. Arahattamaggo vijjatīti vijjā sabbakilesehi muccatīti vimutti vijjanto muccati muccanto vijjatīti vijjāvimutti. [738] Adhisīlaṃ adhicittaṃ adhipaññāti nekkhammena kāmacchandaṃ saṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi yo tattha saṃvaraṭṭho ayaṃ adhisīlasikkhā yo tattha avikkhepaṭṭho ayaṃ adhicittasikkhā yo tattha dassanaṭṭho ayaṃ adhipaññāsikkhā abyāpādena byāpādaṃ saṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi .pe. arahattamaggena sabbakilese saṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi yo tattha saṃvaraṭṭho ayaṃ adhisīlasikkhā yo tattha avikkhepaṭṭho ayaṃ adhicittasikkhā yo tattha dassanaṭṭho ayaṃ adhipaññāsikkhā. [739] Passaddhīti nekkhammena kāmacchandaṃ paṭippassambheti abyāpādena byāpādaṃ paṭippassambheti .pe. arahattamaggena sabbakilese paṭippassambheti. {739.1} Ñāṇanti kāmacchandassa pahīnattā nekkhammaṃ ñātaṭṭhena @Footnote: 1 Ma. Yu. abyāpādo. Ñāṇaṃ byāpādassa pahīnattā abyāpādo ñātaṭṭhena ñāṇaṃ .pe. Sabbakilesānaṃ pahīnattā arahattamaggo ñātaṭṭhena ñāṇaṃ. {739.2} Dassananti kāmacchandassa pahīnattā nekkhammaṃ diṭṭhattā dassanaṃ byāpādassa pahīnattā abyāpādo diṭṭhattā dassanaṃ .pe. Sabbakilesānaṃ pahīnattā arahattamaggo diṭṭhattā dassanaṃ. {739.3} Visuddhīti kāmacchandaṃ pajahanto nekkhammena visujjhati byāpādaṃ pajahanto abyāpādena visujjhati .pe. sabbakilese pajahanto arahattamaggena visujjhati. [740] Nekkhammanti kāmānametaṃ nissaraṇaṃ yadidaṃ nekkhammaṃ rūpānametaṃ nissaraṇaṃ yadidaṃ āruppaṃ yaṃ kho pana kiñci bhūtaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ nirodho tassa nekkhammaṃ byāpādassa abyāpādo nekkhammaṃ thīnamiddhassa ālokasaññā nekkhammaṃ .pe.. {740.1} Nissaraṇanti kāmānametaṃ nissaraṇaṃ yadidaṃ nekkhammaṃ rūpānametaṃ nissaraṇaṃ yadidaṃ āruppaṃ yaṃ kho pana kiñci bhūtaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ nirodho tassa nissaraṇaṃ kāmacchandassa nekkhammaṃ nissaraṇaṃ byāpādassa abyāpādo nissaraṇaṃ .pe. Sabbakilesānaṃ arahattamaggo nissaraṇaṃ. {740.2} Pavivekoti kāmacchandassa nekkhammaṃ paviveko byāpādassa abyāpādo paviveko .pe. sabbakilesānaṃ arahattamaggo Paviveko. {740.3} Vossaggoti nekkhammena kāmacchandaṃ vossajjati abyāpādena byāpādaṃ vossajjati .pe. Arahattamaggena sabbakilese vossajjati. {740.4} Cariyāti kāmacchandaṃ pajahanto nekkhammena carati byāpādaṃ pajahanto abyāpādena carati .pe. Sabbakilese pajahanto arahattamaggena carati. {740.5} Jhānavimokkhoti nekkhammaṃ jāyatīti jhānaṃ kāmacchandaṃ jhāpetīti jhānaṃ jāyanto muccatīti jhānavimokkho jhāpento muccatīti jhānavimokkho jāyantīti dhammā jhāpentīti kilese jāte ca jhāpe ca jānātīti jhānavimokkho abyāpādo jāyatīti jhānaṃ byāpādaṃ jhāpetīti jhānaṃ ālokasaññā jāyatīti jhānaṃ .pe. thīnamiddhaṃ jhāpetīti jhānaṃ .pe. arahattamaggo jāyatīti jhānaṃ sabbakilese jhāpetīti jhānaṃ jāyanto muccatīti jhānavimokkho jhāpento muccatīti jhānavimokkho jāyantīti dhammā jhāpentīti kilese jāte ca jhāpe ca jānātīti jhānavimokkho. [741] Bhāvanādhiṭṭhānajīvitanti kāmacchandaṃ pajahanto nekkhammaṃ bhāvetīti bhāvanāsampanno nekkhammavasena cittaṃ adhiṭṭhātīti adhiṭṭhānasampanno svāyaṃ evaṃ bhāvanāsampanno adhiṭṭhānasampanno Samaṃ jīvati no visamaṃ sammā jīvati no micchā visuddhaṃ jīvati no kiliṭṭhanti ājīvasampanno svāyaṃ evaṃ bhāvanāsampanno adhiṭṭhānasampanno ājīvasampanno yaññadeva parisaṃ upasaṅkamati yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkamati amaṅkubhūto taṃ kissahetu tathā hi so bhāvanāsampanno adhiṭṭhānasampanno ājīvasampanno byāpādaṃ pajahanto abyāpādaṃ bhāvetīti bhāvanāsampanno thīnamiddhaṃ pajahanto ālokasaññaṃ bhāvetīti bhāvanāsampanno uddhaccaṃ pajahanto avikkhepaṃ bhāvetīti bhāvanāsampanno vicikicchaṃ pajahanto dhammavavatthānaṃ bhāvetīti bhāvanāsampanno {741.1} avijjaṃ pajahanto ñāṇaṃ 1- bhāvetīti bhāvanāsampanno aratiṃ pajahanto pāmujjaṃ bhāvetīti bhāvanāsampanno nīvaraṇaṃ 2- pajahanto paṭhamajjhānaṃ bhāvetīti bhāvanāsampanno .pe. sabbakilese pajahanto arahattamaggaṃ bhāvetīti bhāvanāsampanno arahattamaggavasena cittaṃ adhiṭṭhātīti adhiṭṭhānasampanno svāyaṃ evaṃ bhāvanāsampanno adhiṭṭhānasampanno samaṃ jīvati no visamaṃ sammā jīvati no micchā visuddhaṃ jīvati no kiliṭṭhanti ājīvasampanno svāyaṃ evaṃ bhāvanāsampanno adhiṭṭhānasampanno ājīvasampanno yaññadeva parisaṃ upasaṅkamati yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkamati amaṅkubhūto taṃ kissahetu @Footnote: 1 Ma. vijjaṃ. 2 Ma. nīvaraṇe. Tathā hi so bhāvanāsampanno adhiṭṭhānasampanno ājīvasampannoti. Mātikakathā niṭṭhitā. Paṭisambhidāpakaraṇaṃ samattaṃ. Tatruddānaṃ bhavati ñāṇaṃ diṭṭhi ca assāsaṃ 1- indriyaṃ vimokkhena pañcamaṃ gatikammaṃ vipallāso maggo maṇḍena 2- te dasa yuganaddhaṃ saccabojjhaṅgā mettā virāgena pañcamaṃ paṭisambhidā dhammacakkaṃ lokuttaraṃ balaṃ suññato te dasa 3- paññā iddhi abhisamayo vivekaṃ cariyena 4- pañcamaṃ pāṭihiriyañca samasīsañca 5- satipaṭṭhānaṃ vipassanā 6- tatiye paññavaggamhi mātikāya ca te dasāti. [7]- Tivaggo yassa vikkhepo 8- paṭisambhidāpakaraṇe anantanayamaggesu gambhīro sāgarūpamo nabhaṃ ca tārakākiṇṇaṃ thūlo jātassaro yathā kathikānaṃ vilāsāya yoginaṃ ñāṇajotananti. Iti paṭisambhidā niṭṭhitā. ------------- @Footnote: 1 Yu. ānāpānaṃ. 2 Yu. maṇḍoti. 3 Ma. ñāṇaṃ ... te dasāti ime pāṭhā @natthi. Yu. te dasāti idaṃ pāṭhadvayaṃ natthi. 4 Ma. Yu. viveko cariyapañcamo. @5 Ma. pāṭihāri samasīsi. Yu. paṭihāriyañca .... 6 Yu. sati vipassanamātikāti. @7 Ma. mahāvaggo yuganaddho paññāvaggo ca nāmako. 8 Ma. tayova vaggo imamhi.The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 31 page 617-642. https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=31&item=720&items=22 Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=31&item=720&items=22&mode=bracket Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=31&item=720&items=22 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=31&item=720&items=22 Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=720 Contents of The Tipitaka Volume 31 https://84000.org/tipitaka/read/?index_31 https://84000.org/tipitaka/english/?index_31
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]