[146] Parinibbute bhagavati saha parinibbānā brahmā sahampati
imaṃ gāthaṃ abhāsi
sabbe va nikkhipissanti bhūtā loke samussayaṃ
yattha etādiso satthā loke appaṭipuggalo
tathāgato balappatto sambuddho parinibbutoti.
[147] Parinibbute bhagavati saha parinibbānā sakko devānamindo
imaṃ gāthaṃ abhāsi
aniccā vata saṅkhārā uppādavayadhammino
uppajjitvā nirujjhanti tesaṃ vūpasamo sukhoti.
[148] Parinibbute bhagavati saha parinibbānā āyasmā anuruddho
imā gāthā abhāsi
Nāhu assāsapassāso ṭhitacittassa tādino
anejjo 1- santimārabbha yaṃ kālamakarī muni.
Asallīnena cittena vedanaṃ ajjhavāsayi
pajjotasseva nibbānaṃ vimokkho cetaso ahūti.
[149] Parinibbute bhagavati saha parinibbānā āyasmā ānando
imaṃ gāthaṃ abhāsi
tadāsi yaṃ bhiṃsanakaṃ tadāsi lomahaṃsanaṃ
sabbākāravarūpete sambuddhe parinibbuteti.
[150] Parinibbute bhagavati ye tettha 2- bhikkhū avītarāgā
appekacce bāhā paggayha kandanti chinnapādaṃ viya papatanti
āvaṭṭanti vivaṭṭanti atikhippaṃ bhagavā parinibbuto atikhippaṃ
sugato parinibbuto atikhippaṃ cakkhumā loke antarahitoti .
Ye pana te bhikkhū vītarāgā te satā sampajānā adhivāsenti
aniccā vata saṅkhārā taṃ kutettha labbhāti.
[151] Athakho āyasmā anuruddho bhikkhū āmantesi alaṃ
āvuso mā socittha mā paridevittha na nu etaṃ āvuso bhagavatā
paṭikacceva akkhātaṃ sabbeheva piyehi manāpehi nānābhāvo
vinābhāvo aññathābhāvo taṃ kutettha āvuso labbhā yantaṃ
jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ taṃ vata mā palujjīti netaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. anejo. 2 Sī. tattha ye te. Ma. Yu. ye te tattha.
Ṭhānaṃ vijjati devatā āvuso ujjhāyantīti . kathaṃbhūtā pana
bhante anuruddha devatā manasikarontīti 1-.
{151.1} Santāvuso ānanda devatā ākāse paṭhavīsaññiniyo
kese pakiriya kandanti bāhā paggayha kandanti chinnapādaṃ viya papatanti
āvaṭṭanti vivaṭṭanti atikhippaṃ bhagavā parinibbuto atikhippaṃ sugato
parinibbuto atikhippaṃ cakkhumā loke antarahitoti santāvuso ānanda
devatā paṭhaviyā paṭhavīsaññiniyo kese pakiriya kandanti .pe. Antarahitoti.
Yā pana devatā vītarāgā tā satā sampajānā adhivāsenti aniccā
saṅkhārā taṃ kutettha labbhāti . athakho āyasmā ca anuruddho
āyasmā ca ānando taṃ rattāvasesaṃ dhammiyā kathāya vītināmesuṃ.
{151.2} Athakho āyasmā anuruddho āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi
gaccha āvuso ānanda kusināraṃ pavisitvā kosinārakānaṃ mallānaṃ
ārocehi parinibbuto vāsiṭṭhā bhagavā yassadāni kālaṃ maññathāti .
Evaṃ bhanteti kho āyasmā ānando āyasmato anuruddhassa
paṭissutvā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaraṃ ādāya adutiyo
kusināraṃ pāvisi.
[152] Tena kho pana samayena kosinārakā mallā saṇṭhāgāre
sannipatitā honti kena 2- karaṇīyena . athakho āyasmā ānando
yena kosinārakānaṃ mallānaṃ saṇṭhāgāraṃ tenupasaṅkami upasaṅkamitvā
@Footnote: 1 Ma. Yu. manasikarotīti. 2 Sī. Ma. Yu. teneva.
Kosinārakānaṃ mallānaṃ ārocesi parinibbuto vāsiṭṭhā
bhagavā yassadāni kālaṃ maññathāti . idamāyasmato ānandassa
sutvā mallā ca mallaputtā ca mallasuṇisā ca mallapajāpatiyo
ca aghāvino dummanā cetodukkhasamappitā appekacce kese
pakiriya kandanti bāhā paggayha kandanti chinnapādaṃ viya papatanti
āvaṭṭanti vivaṭṭanti atikhippaṃ bhagavā parinibbuto atikhippaṃ
sugato parinibbuto atikhippaṃ cakkhumā loke antarahitoti.
{152.1} Athakho kosinārakā mallā purise āṇāpesuṃ tenahi bhaṇe
kusinārāyaṃ gandhamālañca sabbañca tāḷāvacaraṃ sannipātethāti .
Athakho kosinārakā mallā gandhamālañca sabbañca tāḷāvacaraṃ
pañca [1]- dussayugasatāni ādāya yena upavattanaṃ mallānaṃ sālavanaṃ
yena bhagavato sarīraṃ tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā bhagavato sarīraṃ
naccehi gītehi vāditehi mālehi gandhehi sakkarontā garukarontā
mānentā pūjentā celavitānāni karontā maṇḍalamālāni 2-
paṭiyādentā evaṃ taṃ 3- divasaṃ vītināmesuṃ.
{152.2} Athakho kosinārakānaṃ mallānaṃ etadahosi ativikālo kho
ajja bhagavato sarīraṃ jhāpetuṃ svedāni mayaṃ bhagavato sarīraṃ jhāpessāmāti.
Athakho kosinārakā mallā bhagavato sarīraṃ naccehi gītehi vāditehi mālehi
gandhehi sakkarontā garukarontā mānentā pūjentā celavitānāni karontā
maṇḍalamālāni 4- paṭiyādentā dutiyampi divasaṃ vītināmesuṃ tatiyampi
@Footnote: 1 Ma. Yu. ca. 2-4 Ma. maṇḍalamāḷe. 3 Ma. ekadivasaṃ.
Divasaṃ vītināmesuṃ catutthampi divasaṃ vītināmesuṃ pañcamampi divasaṃ
vītināmesuṃ chaṭṭhampi divasaṃ vītināmesuṃ . athakho sattamampi divasaṃ
kosinārakānaṃ mallānaṃ etadahosi mayaṃ bhagavato sarīraṃ naccehi
gītehi vāditehi mālehi gandhehi sakkarontā garukarontā mānentā
pūjentā dakkhiṇena dakkhiṇaṃ nagarassa haritvā bāhirena bāhiraṃ
dakkhiṇato nagarassa bhagavato sarīraṃ jhāpessāmāti.
[153] Tena kho pana samayena aṭṭha mallā pāmokkhā
sīsanhātā 1- ahatāni vatthāni nivatthā mayaṃ bhagavato sarīraṃ
uccāressāmāti na sakkonti uccāretuṃ . athakho kosinārakā
mallā āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavocuṃ ko nu kho bhante anuruddha
hetu ko paccayo yenime aṭṭha mallā pāmokkhā sīsanhātā
ahatāni vatthāni nivatthā mayaṃ bhagavato sarīraṃ uccāressāmāti
na sakkonti uccāretunti . aññathā kho vāsiṭṭhā tumhākaṃ
adhippāyo aññathā devatānaṃ adhippāyoti.
{153.1} Kathaṃ pana bhante devatānaṃ adhippāyoti. Tumhākaṃ kho
vāsiṭṭhā adhippāyo mayaṃ bhagavato sarīraṃ naccehi gītehi vāditehi mālehi
gandhehi sakkarontā garukarontā mānentā pūjentā dakkhiṇena dakkhiṇaṃ
nagarassa haritvā bāhirena bāhiraṃ dakkhiṇato nagarassa bhagavato sarīraṃ
jhāpessāmāti devatānaṃ kho vāsiṭṭhā adhippāyo mayaṃ bhagavato sarīraṃ dibbehi
@Footnote: 1 Sī. Ma. Yu. sīsaṃ nahātā.
Naccehi gītehi vāditehi mālehi gandhehi sakkarontā garukarontā
mānentā pūjentā uttarena uttaraṃ nagarassa haritvā uttarena
dvārena nagaraṃ pavisitvā majjhena majjhaṃ nagarassa haritvā puratthimena
dvārena nikkhamitvā puratthimato nagarassa makuṭabandhanaṃ nāma
mallānaṃ cetiyaṃ ettha bhagavato sarīraṃ jhāpessāmāti . yathā
bhante devatānaṃ adhippāyo tathā hotūti.
{153.2} Tena kho pana samayena kosinārā 1- yāva sandhisamalasakaṭirā
jannumattena odhinā mandāravapupphehi saṇṭhitā 2- hoti . athakho
devā ca kosinārakā ca mallā bhagavato sarīraṃ dibbehi ca mānusakehi ca
naccehi gītehi vāditehi mālehi gandhehi sakkarontā garukarontā
mānentā pūjentā uttarena uttaraṃ nagarassa haritvā uttarena dvārena
nagaraṃ pavisitvā majjhena majjhaṃ nagarassa haritvā puratthimena dvārena
nikkhamitvā puratthimato nagarassa makuṭabandhanaṃ nāma mallānaṃ cetiyaṃ
ettha bhagavato sarīraṃ nikkhipiṃsu.
{153.3} Athakho kosinārakā mallā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocuṃ
kathaṃ mayaṃ bhante ānanda tathāgatassa sarīre paṭipajjāmāti . Yathā kho
vāsiṭṭhā rañño cakkavattissa sarīre paṭipajjanti evaṃ tathāgatassa sarīre
paṭipajjitabbanti . kathaṃ pana bhante ānanda rañño cakkavattissa sarīre
paṭipajjantīti . rañño vāsiṭṭhā cakkavattissa sarīraṃ ahatena vatthena
veṭhenti ahatena vatthena veṭhetvā vihatena kappāsena veṭhenti vihatena
@Footnote: 1 Ma. Yu. kusinārā yāva sandhisamalasaṃkaṭīrā. 2 Ma. Yu. saṇṭhatā.
Kappāsena veṭhetvā ahatena vatthena veṭhenti etena upāyena
pañcahi yugasatehi rañño cakkavattissa sarīraṃ veṭhetvā ayasāya 1-
teladoṇiyā pakkhipitvā aññissā ayasāya 2- doṇiyā paṭikkujjitvā
sabbagandhānaṃ citakaṃ karitvā rañño cakkavattissa sarīraṃ jhāpenti
cātummahāpathe rañño cakkavattissa thūpaṃ karonti evaṃ kho
vāsiṭṭhā rañño cakkavattissa sarīre paṭipajjanti yathā kho
vāsiṭṭhā rañño cakkavattissa sarīre paṭipajjanti evaṃ tathāgatassa
sarīre paṭipajjitabbaṃ cātummahāpathe tathāgatassa thūpo kāretabbo 3-
tattha ye mālaṃ vā gandhaṃ vā cuṇṇakaṃ vā āropessanti vā
abhivādessanti vā cittaṃ vā pasādessanti tesantaṃ bhavissati
dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti . athakho kosinārakā mallā purise
āṇāpesuṃ tenahi bhaṇe mallānaṃ vihatakappāsaṃ sannipātethāti.
{153.4} Athakho kosinārakā mallā bhagavato sarīraṃ ahatena
vatthena veṭhesuṃ ahatena vatthena veṭhetvā vihatena kappāsena
veṭhesuṃ vihatena kappāsena veṭhetvā ahatena vatthena veṭhesuṃ etena
upāyena pañcahi yugasatehi bhagavato sarīraṃ veṭhetvā ayasāya teladoṇiyā
pakkhipitvā aññissā ayasāya doṇiyā paṭikkujjitvā sabbagandhānaṃ
citakaṃ karitvā bhagavato sarīraṃ citakaṃ āropesuṃ.
[154] Tena kho pana samayena āyasmā mahākassapo pāvāya
kusināraṃ addhānamaggapaṭipanno hoti mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ
@Footnote: 1-2 Ma. āyasāya. sabbattha īdisameva. 3 Ma. Yu. kātabbo.
Pañcamattehi bhikkhusatahi . athakho āyasmā mahākassapo maggā
okkamma aññataramhi rukkhamūle nisīdi . tena kho pana samayena
aññataro ājīvako kusinārāyaṃ mandāravapupphaṃ gahetvā pāvaṃ
addhānamaggapaṭipanno hoti . addasā kho āyasmā mahākassapo
taṃ ājīvakaṃ dūrato va āgacchantaṃ disvā taṃ ājīvakaṃ etadavoca
apāvuso amhākaṃ satthāraṃ jānāsīti . āmāvuso jānāmi ajja
sattāhaṃ parinibbuto samaṇo gotamo tato me idaṃ mandāravapupphaṃ
gahitanti . tattha ye te bhikkhū avītarāgā appekacce bāhā
paggayha kandanti chinnapādaṃ viya papatanti āvaṭṭanti vivaṭṭanti
atikhippaṃ bhagavā parinibbuto atikhippaṃ sugato parinibbuto atikhippaṃ
cakkhumā loke antarahitoti . ye pana te bhikkhū vītarāgā
te satā sampajānā adhivāsenti aniccā saṅkhārā taṃ kutettha
labbhāti.
[155] Tena kho pana samayena subhaddo nāma vuḍḍhapabbajito
tassaṃ parisāyaṃ nisinno hoti . athakho subhaddo vuḍḍhapabbajito
te bhikkhū etadavoca alaṃ āvuso mā socittha mā paridevittha
sumuttā mayaṃ tena mahāsamaṇena upaddūtā ca homa idaṃ te 1-
kappati idaṃ te na kappatīti idāni pana mayaṃ yaṃ icchissāma
taṃ karissāma yaṃ na icchissāma taṃ na karissāmāti . athakho
@Footnote: 1 votipi pāṭho.
[1]- Mahākassapo bhikkhū āmantesi alaṃ āvuso mā socittha mā
paridevittha na nu evaṃ 2- āvuso bhagavatā paṭikacceva akkhātaṃ
sabbeheva piyehi manāpehi nānābhāvo vinābhāvo aññathābhāvo
taṃ kutettha āvuso labbhā yantaṃ jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ
taṃ vata mā palujjīti netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti.
[156] Tena kho pana samayena cattāro mallapāmokkhā sīsanhātā 3-
ahatāni vatthāni nivatthā mayaṃ bhagavato citakaṃ āḷimpessāmāti
na sakkonti āḷimpetuṃ . athakho kosinārakā mallā
āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavocuṃ ko nu kho bhante anuruddha hetu
ko paccayo yenime cattāro mallapāmokkhā sīsanhātā ahatāni
vatthāni nivatthā mayaṃ bhagavato citakaṃ āḷimpessāmāti na
sakkonti āḷimpetunti . aññathā kho vāsiṭṭhā devatānaṃ
adhippāyoti. Kathaṃ pana bhante devatānaṃ adhippāyoti.
{156.1} Devatānaṃ kho vāsiṭṭhā adhippāyo ayaṃ āyasmā
mahākassapo pāvāya kusināraṃ addhānamaggapaṭipanno mahatā
bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi na tāva bhagavato citako
pajjalissati yāvāyasmā mahākassapo bhagavato pāde sahatthā 4-
vandissatīti. Yathā bhante devatānaṃ adhippāyo tathā hotūti.
{156.2} Athakho āyasmā mahākassapo yena
kusinārāyaṃ 5- makuṭabandhanaṃ mallānaṃ cetiyaṃ yena
@Footnote: 1 Ma. Yu. āyasmā. 2 Ma. Yu. etaṃ. 3 Sī. Yu. sīsaṃ nahātā.
@4 Ma. Yu. sirasā. 5 Ma. kusinārā.
Bhagavato citako tenupasaṅkami upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā
añjaliṃ paṇāmetvā tikkhattuṃ citakaṃ padakkhiṇaṃ katvā pādato
vivaritvā bhagavato pāde sirasā vandi . tānipi kho pañca bhikkhusatāni
ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā añjaliṃ paṇāmetvā tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā
bhagavato pāde sirasā vandiṃsu . vandite [1]- panāyasmatā
mahākassapena tehi ca pañcahi bhikkhusatehi sayameva bhagavato
citako pajjali.
{156.3} Jhāyamānassa kho pana bhagavato sarīrassa yaṃ ahosi chavīti
vā cammanti vā maṃsanti vā nhārūti vā lasikāti vā tassa neva chārikā
paññāyittha na masi sarīrāneva avasissiṃsu . seyyathāpi nāma sappissa
vā telassa vā jhāyamānassa neva chārikā paññāyati na masi evameva
bhagavato sarīrassa jhāyamānassa yaṃ ahosi chavīti vā cammanti vā maṃsanti
vā nhārūti vā lasikāti vā tassa neva chārikā paññāyittha
na masi sarīrāneva avasissiṃsu . tesañca pañcannaṃ dussayugasatānaṃ
dve va dussāni ḍayhiṃsu yañca sabbaabbhantarimaṃ yañca bāhiraṃ .
Daḍḍhe kho pana bhagavato sarīre antalikkhā udakadhārā pātubhavitvā
bhagavato citakaṃ nibbāpesi . udakaṃ sālatopi abbhunnamitvā
bhagavato citakaṃ nibbāpesi . kosinārakā 2- mallā sabbagandhodakena
bhagavato citakaṃ nibbāpesuṃ . athakho kosinārakā mallā bhagavato
sarīrāni sattāhaṃ saṇṭhāgāre sattipañjaraṃ katvā dhanupākāraṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. ca. 2 Ma. Yu. kosinārakāpi.
Parikkhipitvā naccehi gītehi vāditehi mālehi gandhehi sakkariṃsu
garukariṃsu mānesuṃ pūjesuṃ.
[157] Assosi kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto
bhagavā kira kusinārāyaṃ parinibbutoti . athakho rājā māgadho
ajātasattu vedehiputto kosinārakānaṃ mallānaṃ dūtaṃ pāhesi
bhagavāpi khattiyo ahaṃpi khattiyo ahaṃ arahāmi bhagavato sarīrānaṃ
bhāgaṃ ahaṃpi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca karissāmīti . assosuṃ
kho vesālikā licchavī bhagavā kira kusinārāyaṃ parinibbutoti .
Athakho vesālikā licchavī kosinārakānaṃ mallānaṃ dūtaṃ pāhesuṃ
bhagavāpi khattiyo mayampi khattiyā mayampi arahāma bhagavato sarīrānaṃ
bhāgaṃ mayampi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca karissāmāti.
{157.1} Assosuṃ kho kāpilavatthavā 1- sakyā bhagavā kira kusinārāyaṃ
parinibbutoti . athakho kāpilavatthavā sakyā kosinārakānaṃ mallānaṃ
dūtaṃ pāhesuṃ bhagavā amhākaṃ ñātiseṭṭho mayampi arahāma bhagavato
sarīrānaṃ bhāgaṃ mayampi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca karissāmāti .
Assosuṃ kho allakappakā thūlayo 3- bhagavā kira kusinārāyaṃ
parinibbutoti . athakho allakappakā thūlayo kosanārakānaṃ mallānaṃ
dūtaṃ pāhesuṃ bhagavāpi khattiyo mayampi khattiyā mayampi arahāma
bhagavato sarīrānaṃ bhāgaṃ mayampi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca
@Footnote: 1-2 Ma. kapilavatthuvāsī. 3 Sī. Ma. Yu. bulayo.
Karissāmāti . assosuṃ kho rāmagāmakā koḷiyā bhagavā kira
kusinārāyaṃ parinibbutoti . athakho rāmagāmakā koḷiyā kosinārakānaṃ
mallānaṃ dūtaṃ pāhesuṃ bhagavāpi khattiyo mayampi khattiyā mayampi
arahāma bhagavato sarīrānaṃ bhāgaṃ mayampi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca
mahañca karissāmāti . assosi kho veṭṭhadīpako brāhmaṇo
bhagavā kira kusinārāyaṃ parinibbutoti . athakho veṭṭhadīpako brāhmaṇo
kosinārakānaṃ mallānaṃ dūtaṃ pāhesi bhagavāpi khattiyo ahampi
brāhmaṇo ahampi arahāmi bhagavato sarīrānaṃ bhāgaṃ ahampi
bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca karissāmīti.
{157.2} Assosuṃ kho pāveyyakā mallā bhagavā kira kusinārāyaṃ
parinibbutoti . athakho pāveyyakā mallā kosinārakānaṃ mallānaṃ dūtaṃ
pāhesuṃ bhagavāpi khattiyo mayampi khattiyā mayampi arahāma bhagavato
sarīrānaṃ bhāgaṃ mayampi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca karissāmāti .
Evaṃ vutte kosinārakā mallā te saṅghe gaṇe etadavocuṃ bhagavā
amhākaṃ gāmakkhette parinibbuto na mayaṃ dassāma bhagavato
sarīrānaṃ bhāganti.
The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 10 page 181-192.
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item.php?book=10&item=146&items=12
Classified by [Item Number] :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item.php?book=10&item=146&items=12&mode=bracket
Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=10&item=146&items=12
Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=10&item=146&items=12
Study Atthakatha :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=10&i=146
Contents of The Tipitaka Volume 10
https://84000.org/tipitaka/read/?index_10
https://84000.org/tipitaka/english/?index_10
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
