ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 8 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.2)

page159.

Janapadamhi atte uppanne 1- gamabhojakam papunati, tasmim vinicchitum asakkonte janapadabhojakam papunati, tasmim asakkonte mahavinicchayamaccam, tasmim asakkonte senapatim, tasmim asakkonte uparajam, tasmim vinicchitum asakkonte rajanam papunati, ranna vinicchitakalato patthaya atto aparaparam na sancarati, rajavacaneneva chijjati. Evameva aham hi pathamam anandam pucchissami .pe. Atha mayam sabbepi dasabalam upasankamitva pucchissama, sattha sabbannutannanena byakarissati. Ettavata ayam dhammadesana sikhappatta vepullappatta bhavissati, evam anumatipuccham pucchanto thero pathamam anandattheram pucchi. Bahussuto hotiti bahu assa sutam hoti, navangasatthusasanam palianusandhipubbapara- vasena uggahitam hotiti attho. Sutadharoti sutassa adharabhuto. Yassa hi ito gahitam ito palayati, chiddaghate udakam viya na titthati, parisamajjhe ekam suttam va jatakam va kathetum va vacetum va na sakkoti, ayam na sutadharo nama. Yassa pana uggahitam buddhavacanam uggahitakalasadisameva hoti, dasapi visapi vassani sajjhayam akarontassa na nassati, ayam sutadharo nama. Sutasannicayoti sutassa sannicayabhuto. Yassa hi sutam hadayamanjusaya sannicitam silayam lekha viya, suvannaghate 2- pakkhittasihavasa viya ca titthati, 2- ayam sutasannicayo nama. Dhatati thita dhata paguna. Ekaccassa hi uggahitam buddhavacanam dhatam pagunam niccalitam na hoti, asukasuttam va jatakam va kathehiti vutte sajjhayitva samsanditva samanuggahitva janissamiti vadati. Ekaccassa dhatam pagunam bhavangasotasadisam hoti, asukasuttam va jatakam va kathehiti vutte uddharitva tameva katheti. Tam sandhaya vuttam "dhata"ti. Vacasa paricitati suttadasakavaggadasakapannasadasakanam vasena vacaya sajjhayita. Manasanupekkhitati cittena anupekkhita, yassa vacaya sajjhayitam buddhavacanam manasa cintentassa tattha tattha pakatam hoti. Mahadipam jaletva thitassa rupagatam viya pannayati. Tam sandhayetam vuttam "vacasa paricita manasanupekkhita"ti. Ditthiya supatividdhati atthato ca karanato ca pannaya supatividdha. @Footnote: 1 cha.Ma. uppanno atto 2-2 cha.Ma. pakkhittasihavasa ca ajjhosaya titthati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page160.

Parimandalehi padabyanjanehiti ettha padameva atthassa byanjanato padabyanjanam, tam akkharaparipurim katva dasavidhabyanjanabuddhiyo aparihapetva vuttam parimandalam nama hoti, evarupehi padabyanjanehiti attho. Apica yo bhikkhu parisati 1- dhammam desento suttam va jatakam va nikkhipitva annam uparambhakaram suttam aharati, tassa upamam katheti, tadattham ohareti, evam idam gahetva ettha nikkhipanto ekapasseneva pariharanto kalam natva vutthahati. Nikkhittasuttam pana nikkhittamattameva hoti, tassa katha aparimandala nama hoti. Yo pana suttam va jatakam va nikkhipitva bahi ekam padampi agantva paliya anusandhinca pubbaparanca amakkhento acariyehi dinnanaye thatva tulikaya paricchindanto viya, gambhiramatikaya udakam pesento viya, padam kottento sindhavajaniyo viya gacchati, tassa katha parimandala nama hoti. Evarupim katham sandhaya "parimandalehi padabyanjanehi"ti vuttam. Anuppabandhehiti 2- ettha yo bhikkhu dhammam kathento suttam va jatakam va arabhitva araddhakalato patthaya turitaturito aranim manthento viya, unhakhadaniyam khadanto viya, paliya anusandhipubbaparesu gahitam gahitameva aggahitam aggahitameva ca katva puranapannantaresu caramanam godham utthapento viya tattha tattha paharanto osapento 3- utthaya 4- gacchati. Yopi dhammam kathento kalena sigham kalena dandham 5- kalena mahasaddam kalena khuddakasaddam karoti. Yatha petaggi kalena jalati, kalena nibbayati, evameva idha petaggidhammakathiko 6- nama hoti, parisaya utthatukamaya punappunam arabhati. Yopi kathento tattha tattha vitthayati, nitthunanto viya kandanto viya katheti, imesam sabbesampi katha appabandha 7- nama hoti. Yo pana suttam arabhitva acariyehi dinnaye thito acchinnadharam katva nadisoto 8- viya pavatteti, akasagangato bhassamanam udakam viya nirantaram katham pavatteti, tassa katha anuppabandha hoti. Tam sandhaya vuttam "anuppabandhehi"ti. Anusayasamugghatayati sattannam anusayanam samugghatatthaya. @Footnote: 1 Si. parisatim 2 Si. appabaddhehiti 3 Si. osapetva @4 cha.Ma. ohaya 5 Si. mandam 6 Si. petadhammakathiko @7 Si. appabaddha evamuparipi 8 cha.Ma. nadisotam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page161.

Evarupenati evarupena bahussutena bhikkhuna tatharupeneva bhikkhusatena bhikkhusahassena va sanghatikannena va sanghatikannam, pallankena va pallankam ahacca nisinnena gosingasalavanam sobheyya. Imina nayena sabbavaresu attho veditabbo. [334] Patisallanam assa aramoti patisallanaramo. Patisallane ratoti patisallanarato. [335] Sahassam lokananti sahassam lokadhatunam. Ettakam hi therassa dhuvasevanam 1- avajjanapatibaddham, akankhamano pana thero anekanipi cakkavalasatasasahassani 2- voloketiyeva. Uparipasadavaragatoti sattabhumikassa va navabhumikassa va pasadavarassa upari gato. Sahassam nemimandalanam volokeyyati pasadaparivene nabhiya patitthitanam nemivattiya nemivattim ahacca thitanam nemimandalanam sahassam vatapanam vivaritva olokeyya, tassa nabhiyopi pakata honti, arapi arantaranipi nemiyopi. Evameva kho avusoti avuso evam ayampi dibbacakkhuko bhikkhu dibbena cakkhuna atikkantamanusakena sahassam lokanam voloketi. Tassa pasade thitapurisassa cakkanabhiyo viya cakkavalasahasse sinerusahassam pakatam hoti. Ara viya dipa pakata honti. Arantarani viya dipatthitamanussa pakata honti. Nemiyo viya cakkavalapabbata pakata honti. [336] Arannikoti samadinnaarannadhutango. Sesapadesupi eseva nayo. [337] No ca samsadentiti na osadenti. 3- Sahetukanhi sakaranam katva panham pucchitum vissajjitumpi asakkonto samsadeti nama, evam na karontiti attho. Pavattini hotiti nadisotaudakam viya pavattati. [338] Yaya viharasamapattiyati yaya lokiyaya va lokuttaraya va viharasamapatiya. [339] Sadhu sadhu sariputtati ayam sadhukaro anandattherassa dinno. Sariputtattherena pana saddhim bhagava alapati. Esa nayo sabbattha. Yathatam @Footnote: 1 Si. dhuvasevanam 2 cha.Ma. cakkavalasahassani @3 Ma. no ca samsarentiti na osarenti. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page162.

Anandoti yatha anandova samma byakaramano byakareyya, evam byakatam anandena attano anucchavikameva ajjhasayanurupameva byakatanti attho. Anandatthero hi attanapi bahussuto, ajjhasayopissa evam hoti "aho vata sasane sabrahmacari bahussuta bhaveyyun"ti. Kasma? bahussussa hi kappiyakappiyam savajjanavajjam garukalahukam satekicchatekiccham pakatam hoti. Bahussuto uggahitabuddhavacanam avajjitva imasmim thane silam kathitam, imasmim samadhi, imasmim vipassana, imasmim maggaphalanibbananiti silassa agatatthane silam puretva samadhissa agatatthane samadhim puretva vipassanatthane 1- vipassanagabbham ganhapetva maggam bhavetva phalam sacchikaroti. Tasma therassa evam ajjhasayo hoti "aho vata me sabrahhamacari ekam va dvea va tayo va cattaro va panca va nikaye uggahetva avajjenta siladinam agatatthanesu siladini paripuretva anukkamena maggaphalanibbanani sacchikareyyun"ti. Sesavaresupi eseva nayo. [340] Ayasma hi revato jhanajjhasayo jhanabhirato, tasma tassa evam hoti "aho vata sabrahmacari ekika nisiditva kasinaparikammam katva atthasamapattiyo nibbattetva jhanapadatthanam vipassanam vaddhetva lokuttaradhammam sacchikareyyun"ti. Tasma evam byakasi. [341] Ayasma anuruddho dibbacakkhuko, tassa evam hoti "aho vata sabrahmacari alokam vaddhetva dibbena cakkhuna anekesu cakkavalasahassesu cavamane ca upapajjamane ca satte disvava vattabhayena cittam samvejetva vipassanam vaddhetva lokuttaradhammam sacchikareyyun"ti. Tasma evam byakasi. [342] Ayasma mahakassapo dhutavado, tassa evam hoti "aho vata sabrahmacari dhutavada hutva dhutanganubhavena paccayatanham milapetva aparepi @Footnote: 1 cha.Ma. vipassanaya agatatthane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page163.

Nanappakare kilese dhunitva vipassanam vaddhetva lokuttaradhammam sacchikareyyun"ti. Tasma evam byakasi. [343] Ayasma mahamoggallano samadhiparamiya matthakam patto, sukhumam pana cittantaram khandhantaram dhatvantaram ayatanantaram jhanokkantikam arammanokkantikam angavavatthanam arammanavavatthanam angasankanti arammanasankanti ekato vaddhanam ubhato vaddhananti abhidhammikasseva 1- pakatam. Anabhidhammiko hi dhammam kathento "ayam sakavado ayam paravado"ti na janati. Sakavadam dipessamiti paravadam dipeti, paravadam dipessamiti sakavadam dipeti, dhammantaram visamvadeti. Abhidhammiko sakavadam sakavadaniyameneva paravadam paravadaniyameneva dipeti, dhammantaram na visamvadeti, tasma therassa evam hoti "aho vata sabrahmacari abhidhammika hutva sukhumesu thanesu nanam otaretva vipassanam vaddhetva lokuttaradhammam sacchikareyyun"ti. Tasma evam byakasi. [344] Ayasma sariputto pannaparamiya matthakam patto, pannavayeva ca cittam attano vase vattetum sakkoti, na duppanno. Duppanno hi uppannassa cittassa vase vattetva ito cito ca vipphanditvapi katipaheneva gihibhavam patva anayabyasanam papunati, tasma therassa evam hoti "aho vata sabrahmacari acittavasika hutva cittam attano vase vattetva 2- sabbanassa 3- visevitavisukayitavipphanditani tacchetva 3- isakampi bahi nikkhamitum adenta vipassanam vaddhetva lokuttaradhammam sacchikareyyun"ti. Tasma evam byakasi. [345] Sabbesam vo sariputta subhasitam pariyayenati sariputta yasma samgharamassa nama bahussutabhikkhuhipi sobhanakaranam atthi, jhanabhiratehipi, dibbacakkhukehipi, dhutavadehipi, abhidhammikehipi, acittavasikehipi, sobhanakaranam atthi. Tasma sabbesam vo subhasitam pariyayena, tena tena karanena subhasitameva, no dubbhasitam. Apica mamapi sunathati apica mamapi vacanam sunatha. Na tavaham @Footnote: 1 cha.Ma. abhidhammikadhamkathikasseva 2 Ma. thapetva @ 3-3 cha.Ma. sabbanassa visevitavipphanditani bhanjitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page164.

Imam pallankam bhindissamiti na tava aham imam caturangaviriyam adhitthaya abhujitapallankam bhindissami, na mocessamiti attho. Idam kira bhagava paripakagatena nanena 1- rajjasirim pahaya katabhinikkhamano anupubbena bodhimandam aruyha caturangaviriyam adhitthaya aparajitapallankam abhujitva dalhasamadano hutva nisinno tinnam maranam matthakam bhinditva paccusasamaye dasasahassilokadhatum unnadento sabbannutannanam pativijjhi, tam attano mahabodhipallankam sandhaya evamaha. Apica pacchimam janatam anukampamanopi patipattisaram puthujjanakalyanakassa 2- dassento evamaha. Passati hi bhagava "anagate evam ajjhasaya kulaputta iti patisancikkhissanti `bhagava mahagosingasuttam kathento idha sariputta bhikkhu pacchabhattam .pe. Evarupena kho sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati aha, mayam bhagavato ajjhasayam ganhissama'ti pacchabhattam pindapatapatikkanta caturangaviriyam adhitthaya dalhasamadana hutva `arahattam appatva imam pallankam na bhindissama'ti samanadhammam katabbam mannissanti, te evam patipanna katipaheneva jatijaramaranassa antam karissanti"ti, imam pacchimam janatam anukampamano patipattisaram puthujjanakalyanakassa dassento evamaha. Evarupena kho sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati sariputta evarupena bhikkhuna nippariyayeneva gosingasalavanam sobheyyati yathanusandhinava desanam nitthapesiti. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya mahagosingasuttavannana nitthita. ------------ @Footnote: 1 cha.Ma. paripakagate nane 2 cha.Ma. puthujjanakalyanakam evamuparipi


             The Pali Atthakatha in Roman Book 8 page 159-164. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=8&A=4068&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=4068&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=369              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=6877              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=8019              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=8019              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]