ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 54 : PALI ROMAN Vibhanga.A. (sammoha.)

page77.

Uggarahikkaradipavattaka 1- uddham arohanavata. Adhogama vatati uccarapassavadiniharanaka adho orohanavata. Kucchisaya vatati antanam bahivata. Kotthasaya vatati antanam antovata. Angamanganusarino vatati dhamanijalanusarena sakalasarire angamangani anusata saminjanapasaranadinibbattaka vata. Satthakavatati sandhibandhanani kattariya chindanta viya pavattavata. Khurakavatati khurena viya hadayam phalanakavata. 2- Uppalakavatati hadayamamsameva uppatanakavata. Assasoti antopavisananasikavato passasoti bahinikkhamananasikavato. Ettha ca purima sabbe catusamutthana, assasapassasa cittasamutthanava. Ayamettha padavannana. Idam pana manasikaravidhanam:- idha bhikkhu uddhangamadibhede vate uddhan gamadivasena pariggahetva "uddhangama vata nama imasmim sarire patiyekko kotthaso acetano abyakato sunno nissatto vitthambhanakaro vayodhatu"ti manasikaroti. Sesesupi eseva nayo. Yam vapanati sese vayokotthase anugata vata idha yevapanakatthanam pavittha. Bahiravayodhatuniddese puratthima vatati puratthimadisato agata vata. Pacchimuttaradakkhinesupi eseva nayo. Saraja vatati saha rajena saraja. Araja vatati rajavirahita suddha araja nama. Sitati sitautusamutthana sitabalahakantare samutthita. Unhati unhautusamutthana unhabalahakantare samutthita. Parittati mandavata tanukavata. 3- Adhimattati balavavata. Kalati kalabalahakantare samutthita. Yehi abbhahato chavivanno kalako hoti, tesam etam adhivacanantipi eke. Verambhavatati yojanato upari vayanavata. Pakkhavatati antamaso makkhikayapi pakkhayuhanasamutthita vata. Supannavatati garulavata. Kamanca imepi pakkhavatava, ussadavasena pana visum gahita. Talavantavatati @Footnote: 1 cha. uggarahikkadi... 2 cha.Ma. phalanavata 3 cha.Ma. manda tanukavata

--------------------------------------------------------------------------------------------- page78.

Talapannehi va annena va kenaci mandalasanthanena samutthapita vata. Vidhupanavatati vijanapattakena samutthapita vata. Imani ca talavantavidhupanani anuppannampi vatam uppadenti, uppannampi parivattenti. Yam va panati idha paliyam agate thapetva sesa vata yevapanakatthanam pavittha. [177] Akasadhatuniddese appatighattanatthena na kassatiti akaso. Akasova akasabhavam gatatta akasagatam. Aghattaniyataya agham. Aghameva aghabhavam gatatta aghagatam. Vivaroti antaram. Tadeva vivarabhavam gatatta vivaragatam. Asamphuttham mamsalohitehiti mamsalohitehi nissatam. Kannacchiddantiadi pana tasseva pabhedadassanam. Tattha kannacchiddanti kannasmim chiddam vivaram mamsalohitehi asamphutthokaso. Sesesupi eseva nayo. Yenati yena vivarena etam asitadibhedam ajjhoharaniyam ajjhoharati, anto paveseti. Yatthati yasmim antoudarapatalasankhate okase etadeva catubbidham ajjhoharaniyam titthati. Yenati yena vivarena sabbampetam vipakkam kasatabhavam apannam nikkhamati, tam udarapatalato yava karisamagga vidatthicaturangulamattam chiddam mamsalohitehi asamphuttham nissatam akasadhatuti veditabbam. Yam va panati ettha cammantaram mamsantaram naharuntaram atthintaram lomantaranti idam sabbam yevapanakatthanam pavittham. Bahirakaakasadhatuniddese asamphuttham catuhi mahabhutehiti catuhi mahabhutehi nissatam bhittichiddakavatachiddadikam veditabbam. Imina yasmim akase parikammam karontassa catukkapancakajjhanani uppajjanti tam kathitam. [178] Vinnanadhatuniddese cakkhuvinnanasankhata dhatu cakkhuvinnanadhatu. Sesasupi eseva nayo. Iti imasu chasu dhatusu pariggahitasu attharasa dhatuyo pariggahitava honti. Katham? pathavitejovayodhatuggahanena tava photthabbadhatu gahitava hoti, apodhatuakasadhatuggahanena dhammadhatu,

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

Vinnanadhatuggahanena tassa purecarikapacchacarikatta manodhatu gahitava hoti. Cakkhuvinnanadhatuadayo sutte agataeva, sesa nava aharitva dassetabba. Cakkhuvinnanadhatuggahanena hi tassa nissayabhuta cakkhudhatu arammanabhuta rupadhatu ca gahitava honati. Evam sotavinnanadhatuadiggahanena sotadhatuadayoti attharasapi gahitava honti. Tasu dasahi dhatuhi rupapariggaho kathito hoti, sattahi arupapariggaho, dhammadhatuya siya rupapariggaho siya arupapariggaho. Iti addhekadasahi dhatuhi rupapariggaho, addhatthadhatuhi arupapariggahoti ruparupapariggaho kathito hoti. Ruparupam pancakkhandha dassetabba, 1- tam hoti dukkhasaccam, tamsamutthapika purimatanaha samudayasaccam, ubhinnam appavatti nirodhasaccam, tampajanako 2- maggo maggasaccanti idam catusaccakammatthanam attharasadhatuvasena abhinivitthassa bhikkhuno yava arahatta matthakam papetva nigamanam kathitanti veditabbam. [179] Idani dutiyachakkam dassento aparapi cha dhatuyotiadimaha. Tattha sukhadhatu dukkhadhatuti kayappasadavatthukani sukhadukkhani sappatipakkhavasena yugalakato dassitani. Sukham hi dukkhassa patipakkho, dukkham sukhassa. Yattakam sukhena pharitatthanam, tattakam dukkham pharati. Yattakam dukkhena pharitatthanam, tattakam sukham pharati. Somanassadhatu domanassadhatuti idampi tatheva yugalakam katam. Somanassanhi domanassassa patipakkho, domanassam somanassassa. Yattakam somanassena pharitatthanam, tattakam domanassam pharati. Yattakam domanassena pharitatthanam, tattakam somanassam pharati. Upekkhadhatu avijjadhatuti idam pana padadvayam 3- sarikkhakavasena yugalakam katam. Ubhayampi hetam avibhutatta sarikkhakam hoti. Tattha sukhadukkhadhatuggahanena tamsampayutta kayavinnanadhatu vatthubhuta kayadhatu arammanabhuta photthabbadhatu ca gahitava honti. Somanassadomanassadhatuggahanena tamsampayutta manovinnanadhatu @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2 cha.Ma. tampajanano 3 cha.Ma. dvayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Gahita hoti. Avijjadhatuggahanena dhammadhatu gahita. Upekkhadhatuggahanena cakkhusotaghanajivhavinnanadhatumanodhatuyo tasamyeva vattharammanabhuta cakkhudhaturupadhatuadayo ca gahitati evam attharasapi dhatuyo gahitava honti. Idani tasu dasahi dhatuhi rupapariggahotiadi sabbam hettha vuttanayeneva veditabbam. Evampi ekassa bhikkhuno yava arahatta matthakam papetva nigamanam kathitam hotiti veditabbam. Tattha katama sukhadhatu, yam kayikam satantiadini hettha vuttanayaneva. [181] Tatiyachakke kamoti dve kama vatthukamo ca kilesakamo ca. Tattha kilesakamam sandhaya kamapatisamyutta dhatu kamadhatu, kamavitakkassetam namam. Vatthukamam sandhaya kamoyeva dhatu kamadhatu, kamavacaradhammanametam namam. Byapadapatisamyutta dhatu byapadadhatu, byapadavitakkassetam namam. Byapadova dhatu byapadadhatu, dasaaghatavatthukassa patighassetam namam. Vihimsapatisamyutta dhatu vihimsadhatu, vihimsavitakkassetam namam. Vihimsayeva dhatu vihimsadhatu, parasattavihethanassetam 1- namam. Ayampana hettha anagatatta evam atthadivibhagato veditabba:- vihimsanti etaya satte, vihimsanam va etam sattananti vihimsa. Sa vihethanalakkhana karunapatipakkhalakkhana va. Parasantane ubbegajananarasa sakasantane karunaviddhamsanarasa va. Dukkhayatanapaccupatthana, patighapadatthanati veditabba. Nekkhammam vuccati lobha nikkhantatta alobho, nivaranehi nikkhantatta pathamajjhanam, sabbakusalehi nikkhantatta sabbakusalam. Nekkhammapatisamyutta dhatu nekkhammadhatu, nekkhammavitakkassetam namam. Nekkhammameva dhatu nekkhammadhatu, sabbassapi kusalassetam namam. Abyapadapatisamyutta dhatu abyapadadhatu, abyapadavitakkassetam namam. Abyapadova dhatu abyapadadhatu, mettayetam namam. Avihimsapatisamyutta dhatu avihimsadhatu, avihimsavitakkassetam namam. Avihimsava dhatu avihimsadhatu. Karunayetam namam. @Footnote: 1 cha.Ma. parasattavihesanassetam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

[182] Idani tamevattham dassetum tattha katama kamadhatuti padabhajanam araddham. Tattha patisamyuttoti sampayogavasena patisamyutto. Takko vitakkotiadini vuttatthaneva. Vihethetiti badheti dukkhapeti. Hethanati panippaharadihi badhana dukkhuppadana. Balavahethana vihethana. Himsanti etayati himsana. Balavahimsana vihimsana. Rosanati ghattana. Virosanati balavaghattana. Sabbattha viupasaggena 1- padam vaddhitam. Upahananti etenati upaghato, paresam upaghato parupaghato. Mettayanti etayati metti. Mettayanakaro mettayana. Mettaya ayitassa mettasamangino bhavo mettayitattam. Byapadena vimuttassa cetaso vimutti cetovimutti. Ettha ca purimehi tihi upacarappattapi appanappattapi 2- metta kathita, pacchimena appanappattava. Karunayanti etayati karuna. Karunayanakaro karunayana. Karunaya ayitassa karunasamangino bhavo karunayitattam. Vihimsaya vimuttassa cetaso vimutti cetovimutti. Idhapi purimanayeneva upacarappanabhedo veditabbo. Ubhayatthapi ca pariyosanapade metta karunati cetovimuttivisesanattham vuttam. Ettha ca kamavitakko sattesupi uppajjati sankharesupi. Ubhayattha uppannopi kammapathabhedova. Byapado pana sattesu uppannoyeva kammapatham bhindati, na itaro. Vihimsayapi eseva nayo. Ettha ca dubbidha katha sabbasangahika ceva asambhinna ca. Kamadhatuggahanena hi byapadavihimsadhatuyopi gahita. Kamadhatu yayeva pana niharitva niharitva dvepi eta dassitati ayam tavettha sabbasangahikakatha. Thapetva pana byapadavihimsadhatuyo sesa sabbapi kamadhatuevati ayam asambhinnakatha nama. Nekkhammadhatuggahanenapi abyapadaavihimsadhatuyo gahitayeva. Nekkhammadhatuto pana niharitva niharitva tadubhayampi dassitanti ayametthapi sabbasangahikakatha. Thapetva abyapadaavihimsadhatuyo avasesa nekkhammadhatuti ayam asambhinnakatha nama. @Footnote: 1 Ma. sabbattha va upasaggena, cha. sabbattha va viupasaggena 2 Si. appanapattapi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

Imahi ca chahi dhatuhi pariggahitahi attharasa dhatuyo pariggahitava honti. Sabbapi hi ta dhatuyo kamadhatutova niharitva niharitva labbhapetabba 1- attharasa dhatuyova hontiti tinnam chakkanam vasena attharasa honti. Evampana aggahetva ekekasmim chakke vuttanayeneva 2- attharasa attharasa katva sabbanipi tani attharasakani ekajjham abhisankhipitvapi 3- attharaseva hontiti veditabba. Iti imasmim suttantabhajaniye solasadhatuyo kamavacara, dve tebhumikati evamettha sammasanavarova 4- kathitoti veditabbo. Suttantabhajaniyavannana nitthita. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 54 page 77-82. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=54&A=1792&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=54&A=1792&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=114              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=35&A=2064              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=2068              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=2068              Contents of The Tipitaka Volume 35 http://84000.org/tipitaka/read/?index_35

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]