อรรถกถาเล่มที่ ๕ หน้าที่ ๙๙.

[๑๑๓] จกฺขุสมฺผสฺโสติ อาทโย สพฺเพ วิปากผสฺสาเยว. เตสุ ^๑- ฐเปตฺวา จตฺตาโร โลกุตฺตรวิปากผสฺเส อวเสสา พตฺตึส ผสฺสา โหนฺติ. ยทิทํ ผสฺโสติ เอตฺถ ปน ผสฺโส พหุธา เวทนาย ปจฺจโย โหติ. [๑๑๔] เยหิ อานนฺท อากาเรหีติ อาทีสุ อาการา วุจฺจนฺติ เวทนาทีนํ อญฺญมญฺญํ อสทิสสภาวา. เตเยว สาธุกํ ทสฺสิยมานา ตํ ตํ ลีนมตฺถํ คเมนฺตีติ ลิงฺคานิ. ตสฺส ตสฺส สญฺชานนเหตุโต นิมิตฺตานิ. ตถา ตถา อุทฺทิสิตพฺพโต อุทฺเทสา. ตสฺมา อยเมตฺถ อตฺโถ:- "อานนฺท เยหิ อากาเรหิ ฯเปฯ เยหิ อุทฺเทเสหิ นามกายสฺส นามสมูหสฺส ปญฺญตฺติ โหติ, ยา เอสา จ เวทนาย เวทยิตากาเร เวทยิตลิงฺเค เวทยิตนิมิตฺเต เวทนาติ อุทฺเทเส สติ, สญฺญาย สญฺชานนากาเร สญฺชานนลิงฺเค สญฺชานนนิมิตฺเต สญฺญาติ อุทฺเทเส สติ, สงฺขารานํ เจตนากาเร เจตนาลิงฺเค เจตนานิมิตฺเต เจตนาติ อุทฺเทเส สติ, วิญฺญาณสฺส วิชานนากาเร วิชานนลิงฺเค วิชานนนิมิตฺเต วิญฺญาณนฺติ อุทฺเทเส สติ `อยํ นามกาโย'ติ นามกายสฺส ปญฺญตฺติ โหติ, เตสุ นามกายปญฺญตฺติเหตูสุ เวทนาทีสุ อาการาทีสุ อสติ อปิ นุ โข รูปกาเย อธิวจนสมฺผสฺโส ปญฺญาเยถ. ยฺวายํ จตฺตาโร ขนฺเธ วตฺถุ ํ กตฺวา มโนทฺวาเร อธิวจนสมฺผสฺสเววจโน มโนสมฺผสฺโส อุปฺปชฺชติ, อปิ นุ โข โส รูปกาเย ปญฺญาเยถ, ปญฺจ ปสาเท วตฺถุ ํ กตฺวา ^๒- อุปฺปชฺเชยฺยา"ติ. อถ อายสฺมา อานนฺโท อมฺพรุกฺเข อสติ ชมฺพูรุกฺขโต อมฺพปกฺกสฺส อุปฺปตฺตึ วิย รูปกายโต ตสฺส อุปฺปตฺตึ อสมฺปฏิจฺฉนฺโต โนเหตํ ภนฺเตติ อาห. ทุติยปเญฺห รุปฺปนาการรุปฺปนลิงฺครุปฺปนนิมิตฺตวเสน รูปนฺติ อุทฺเทสวเสน จ อาการาทีนํ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. ปฏิฆสมฺผสฺโสติ ^๓- สปฺปฏิฆรูปกฺขนฺธํ วตฺถุ ํ กตฺวา อุปฺปชฺชนกสมฺผสฺโส. อิธาปิ เถโร ชมฺพูรุกฺเข อสติ อมฺพรุกฺขโต ชมฺพูปกฺกสฺส อุปฺปตฺตึ วิย นามกายโต ตสฺส อุปฺปตฺตึ อสมฺปฏิจฺฉนฺโต "โนเหตํ ภนฺเต"ติ อาห. @เชิงอรรถ: ^๑ อิ. เต ^๒ ฉ.ม. กตฺวา กตฺวา. ^๓ ม. สปฺปฏิฆสมฺผสฺโสติ.

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๙๙. http://www.84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=99&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=2541&modeTY=2&pagebreak=1 http://www.84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=2541&modeTY=2&pagebreak=1#p99