อรรถกถาเล่มที่ ๕ หน้าที่ ๙๙.

[๑๑๓] จกฺขุสมฺผสฺโสติ อาทโย สพฺเพ วิปากผสฺสาเยว. เตสุ ^๑- เปตฺวา จตฺตาโร โลกุตฺตรวิปากผสฺเส อวเสสา พตฺตึส ผสฺสา โหนฺติ. ยทิทํ ผสฺโสติ เอตฺถ ปน ผสฺโส พหุธา เวทนาย ปจฺจโย โหติ. [๑๑๔] เยหิ อานนฺท อากาเรหีติ อาทีสุ อาการา วุจฺจนฺติ เวทนาทีนํ อญฺมญฺ อสทิสสภาวา. เตเยว สาธุกํ ทสฺสิยมานา ตํ ตํ ลีนมตฺถํ คเมนฺตีติ ลิงฺคานิ. ตสฺส ตสฺส สญฺชานนเหตุโต นิมิตฺตานิ. ตถา ตถา อุทฺทิสิตพฺพโต อุทฺเทสา. ตสฺมา อยเมตฺถ อตฺโถ:- "อานนฺท เยหิ อากาเรหิ ฯเปฯ เยหิ อุทฺเทเสหิ นามกายสฺส นามสมูหสฺส ปญฺตฺติ โหติ, ยา เอสา จ เวทนาย เวทยิตากาเร เวทยิตลิงฺเค เวทยิตนิมิตฺเต เวทนาติ อุทฺเทเส สติ, สญฺาย สญฺชานนากาเร สญฺชานนลิงฺเค สญฺชานนนิมิตฺเต สญฺาติ อุทฺเทเส สติ, สงฺขารานํ เจตนากาเร เจตนาลิงฺเค เจตนานิมิตฺเต เจตนาติ อุทฺเทเส สติ, วิญฺาณสฺส วิชานนากาเร วิชานนลิงฺเค วิชานนนิมิตฺเต วิญฺาณนฺติ อุทฺเทเส สติ `อยํ นามกาโย'ติ นามกายสฺส ปญฺตฺติ โหติ, เตสุ นามกายปญฺตฺติเหตูสุ เวทนาทีสุ อาการาทีสุ อสติ อปิ นุ โข รูปกาเย อธิวจนสมฺผสฺโส ปญฺาเยถ. ยฺวายํ จตฺตาโร ขนฺเธ วตฺถุํ กตฺวา มโนทฺวาเร อธิวจนสมฺผสฺสเววจโน มโนสมฺผสฺโส อุปฺปชฺชติ, อปิ นุ โข โส รูปกาเย ปญฺาเยถ, ปญฺจ ปสาเท วตฺถุํ กตฺวา ^๒- อุปฺปชฺเชยฺยา"ติ. อถ อายสฺมา อานนฺโท อมฺพรุกฺเข อสติ ชมฺพูรุกฺขโต อมฺพปกฺกสฺส อุปฺปตฺตึ วิย รูปกายโต ตสฺส อุปฺปตฺตึ อสมฺปฏิจฺฉนฺโต โนเหตํ ภนฺเตติ อาห. ทุติยปเญฺห รุปฺปนาการรุปฺปนลิงฺครุปฺปนนิมิตฺตวเสน รูปนฺติ อุทฺเทสวเสน จ อาการาทีนํ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. ปฏิฆสมฺผสฺโสติ ^๓- สปฺปฏิฆรูปกฺขนฺธํ วตฺถุํ กตฺวา อุปฺปชฺชนกสมฺผสฺโส. อิธาปิ เถโร ชมฺพูรุกฺเข อสติ อมฺพรุกฺขโต ชมฺพูปกฺกสฺส อุปฺปตฺตึ วิย นามกายโต ตสฺส อุปฺปตฺตึ อสมฺปฏิจฺฉนฺโต "โนเหตํ ภนฺเต"ติ อาห. @เชิงอรรถ: ^๑ อิ. เต ^๒ ฉ.ม. กตฺวา กตฺวา. ^๓ ม. สปฺปฏิฆสมฺผสฺโสติ.

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๙๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=99&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=2541&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=2541&pagebreak=1#p99