ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
ไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 16 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 8 : Sutta. Saṃ. Ni.

page1.

Suttantapitake samyuttanikayassa dutiyo bhago ------ nidanavaggo namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa. Abhisamayasamyuttam ------- buddhavaggo pathamo [1] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . Bhagava etadavoca paticcasamuppadam vo bhikkhave desissami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [2] Bhagava etadavoca katamo ca bhikkhave paticcasamuppado avijjapaccaya bhikkhave sankhara sankharapaccaya vinnanam vinnanapaccaya namarupam namarupapaccaya salayatanam salayatanapaccaya phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page2.

Jati jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti . evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . Ayam vuccati bhikkhave paticcasamuppado. [3] Avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho vinnananirodha namarupanirodho namarupanirodha salayatananirodho salayatananirodha phassanirodho phassanirodha vedananirodho vedananirodha tanhanirodho tanhanirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti . Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti . idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti . Pathamam. [4] Savatthiyam viharati ... paticcasamupadam vo bhikkhave desissami vibhajissami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [5] Bhagava etadavoca katamo ca bhikkhave paticcasamuppado avijjapaccaya bhikkhave sankhara sankharapaccaya vinnanam vinnanapaccaya namarupam namarupapaccaya salayatanam salayatanapaccaya phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page3.

Jati jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [6] Katamanca bhikkhave jaramaranam . ya tesam tesam sattanam tamhi tamhi sattanikaye jara jiranata khandiccam paliccam valittacata ayuno samhani indriyanam paripako ayam vuccati jara . katamanca bhikkhave maranam 1- ya 2- tesam tesam sattanam tamha tamha sattanikaya cuti cavanata bhedo antaradhanam maccu maranam kalakiriya khandhanam bhedo kalevarassa nikkhepo jivitindriyassa upacchedo 3- idam vuccati maranam. Iti ayanca jara idam ca maranam idam vuccati bhikkhave jaramaranam. [7] Katama ca bhikkhave jati . ya tesam tesam sattanam tamhi tamhi sattanikaye jati sanjati okkanti nibbatti abhinibbatti khandhanam patubhavo ayatananam patilabho ayam vuccati bhikkhave jati. [8] Katamo ca bhikkhave bhavo . tayome bhikkhave bhava kamabhavo rupabhavo arupabhavo ayam vuccati bhikkhave bhavo. [9] Katamanca bhikkhave upadanam cattarimani bhikkhave upadanani kamupadanam ditthupadanam silabbattupadanam attavadupadanam idam vuccati bhikkhave upadanam. [10] Katama ca bhikkhave tanha . chayime bhikkhave tanhakaya rupatanha saddatanha gandhatanha rasatanha photthabbatanha dhammatanha ayam vuccati bhikkhave tanha. @Footnote: 1 Ma. Yu. idam pathatyam natthi . 2 Yu. yam . 3 Ma. Yu. idam pathadvayam natthi. @4 Ma. Yu. ayam patho natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page4.

[11] Katama ca bhikkhave vedana. Chayime bhikkhave vedanakaya cakkhusamphassaja vedana sotasamphassaja vedana ghanasamphassaja vedana jivhasamphassaja vedana kayasamphassaja vedana manosamphassaja vedana ayam vuccati bhikkhave vedana. [12] Katamo ca bhikkhave phasso . chayime bhikkhave phassakaya cakkhusamphasso sotasamphasso ghanasamphasso jivhasamphasso kayasamphasso manosamphasso ayam vuccati bhikkhave phasso. [13] Katamanca bhikkhave salayatanam . cakkhvayatanam sotayatanam ghanayatanam jivhayatanam kayayatanam manayatanam idam vuccati bhikkhave salayatanam. [14] Katamanca bhikkhave namarupam . vedana sanna cetana phasso manasikaro idam vuccati namam . cattaro mahabhuta catunnanca mahabhutanam upadayarupam idam vuccati rupam . iti idanca namam idanca rupam idam vuccati bhikkhave namarupam. [15] Katamanca bhikkhave vinnanam chayime bhikkhave vinnanakaya cakkhuvinnanam sotavinnanam ghanavinnanam jivhavinnanam kayavinnanam manovinnanam idam vuccati bhikkhave vinnanam. [16] Katame ca bhikkhave sankhara tayome bhikkhave sankhara kayasankharo vacisankharo cittasankharo ime vuccanti bhikkhave sankhara.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page5.

[17] Katama ca bhikkhave avijja yam kho bhikkhave dukkhe annanam dukkhasamudaye annanam dukkhanirodhe annanam dukkhanirodhagaminiya patipadaya annanam ayam vuccati bhikkhave avijja . iti kho bhikkhave avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [18] Avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Dutiyam. [19] Savatthiyam viharati ... micchapatipadanca vo bhikkhave desissami sammapatipadanca tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti. Evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [20] Bhagava etadavoca katama ca bhikkhave micchapatipada avijjapaccaya bhikkhave sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti 1- . ayam vuccati bhikkhave micchapatipada. [21] Katama ca bhikkhave sammapatipada avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti . ayam vuccati bhikkhave sammapatipadati. Tatiyam. [22] Savatthiyam viharati ... vipassissa bhikkhave bhagavato arahato @Footnote: 1 Yu. itisaddo dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page6.

Sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi kiccham vatayam loko apanno jayati ca jiyyati ca miyyati ca cavati ca upapajjati ca atha ca panimassa dukkhassa nissaranam nappajanati jaramaranassa kudassu 1- nama imassa dukkhassa nissaranam pannayissati jaramaranassati. [23] Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati jaramaranam hoti kimpaccaya jaramarananti . Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo jatiya kho sati jaramaranam hoti jatipaccaya jaramarananti. {23.1} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati jati hoti kimpaccaya jatiti . atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo bhave kho sati jati hoti bhavapaccaya jatiti. {23.2} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati bhavo hoti kimpaccaya bhavoti . atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo upadane kho sati bhavo hoti upadanapaccaya bhavoti. {23.3} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati upadanam hoti kimpaccaya upadananti . Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo tanhaya kho sati @Footnote: 1 Ma. kudassa. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page7.

Upadanam hoti tanhapaccaya upadananti. {23.4} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati tanha hoti kimpaccaya tanhati. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo vedanaya kho sati tanha hoti vedanapaccaya tanhati. {23.5} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati vedana hoti kimpaccaya vedanati. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo phasse kho sati vedana hoti phassapaccaya vedanati. {23.6} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati phasso hoti kimpaccaya phassoti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo salayatane kho sati phasso hoti salayatanapaccaya phassoti. {23.7} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati salayatanam hoti kimpaccaya salayatananti . Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo namarupe kho sati salayatanam hoti namarupapaccaya salayatananti. {23.8} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati namarupam hoti kimpaccaya namarupanti . atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo vinnane kho sati namarupam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page8.

Hoti vinnanapaccaya namarupanti. {23.9} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati vinnanam hoti kimpaccaya vinnananti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo sankhare kho sati vinnanam hoti sankharapaccaya vinnananti. {23.10} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati sankhara honti kimpaccaya sankharati . atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo avijjaya kho sati sankhara honti avijjapaccaya sankharati. {23.11} Iti hidam avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . Samudayo samudayoti kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapadi nanam udapadi panna udapadi vijja udapadi aloko udapadi. [24] Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati jaramaranam na hoti kissa nirodha jaramarananirodhoti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo jatiya kho asati jaramaranam na hoti jatinirodha jaramarananirodhoti. {24.1} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati jati na

--------------------------------------------------------------------------------------------- page9.

Hoti kissa nirodha jatinirodhoti . atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo bhave kho asati jati na hoti bhavanirodha jatinirodhoti [1]-. {24.2} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati bhavo na hoti kissa nirodha bhavanirodhoti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo upadane kho asati bhavo na hoti upadananirodha bhavanirodhoti. {24.3} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati upadanam na hoti kissa nirodha upadananirodhoti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo tanhaya kho asati upadanam na hoti tanhanirodha upadananirodhoti. {24.4} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati tanha na hoti kissa nirodha tanhanirodhoti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo vedanaya kho asati tanha na hoti vedananirodha tanhanirodhoti. {24.5} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati vedana na hoti kissa nirodha vedananirodhoti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo phasse kho asati vedana na hoti @Footnote: 1 Yu. hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page10.

Phassanirodha vedananirodhoti. {24.6} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati phasso na hoti kissa nirodha phassanirodhoti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo salayatane kho asati phasso na hoti salayatananirodha phassanirodhoti. {24.7} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati salayatanam na hoti kissa nirodha salayatananirodhoti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo namarupe kho asati salayatanam na hoti namarupanirodha salayatananirodhoti. {24.8} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati namarupam na hoti kissa nirodha namarupanirodhoti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo vinnane kho asati namarupam na hoti vinnananirodha namarupanirodhoti. {24.9} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati vinnanam na hoti kissa nirodha vinnananirodhoti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo sankhare 1- kho asati vinnanam na hoti sankharanirodha vinnananirodhoti. {24.10} Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati sankhara na honti kissa nirodha sankharanirodhoti. @Footnote: 1 Ma. Yu. sankharesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page11.

Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo avijjaya kho asati sankhara na honti avijjanirodha sankharanirodhoti. {24.11} Iti hidam avijjanirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti 1- . nirodho nirodhoti kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapadi nanam upadi panna udapadi vijja upadi aloko udapaditi. Catuttham. [25] Sattannampi buddhanam evam vittharetabbo 2- . sikhissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa ... vessabhussa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa ... kakusandhassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa ... konagamanassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa ... kassapassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa .... [26] Pubbeva me bhikkhave sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi kiccham vatayam loko apanno jayati ca jiyyati ca miyyati ca cavati ca upapajjati ca atha ca panimassa dukkhassa nissaranam nappajanati jaramaranassa kudassu nama imassa dukkhassa nissaranam pannayissati jaramaranassati. {26.1} Tassa mayham bhikkhave etadahosi kimhi nu kho sati jaramaranam hoti kimpaccaya @Footnote: 1 Ma. itisaddo dissati . 2 Yu. peyyalo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page12.

Jaramarananti . tassa mayham bhikkhave yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo jatiya kho sati jaramaranam hoti jatipaccaya jaramarananti . tassa mayham bhikkhave etadahosi kimhi nu kho sati jati hoti .pe. Bhavo ... Upadanam ... Tanha ... Vedana ... Phasso ... salayatanam ... namarupam ... Vinnanam ... Sankhara honti kimpaccaya sankharati . tassa mayham bhikkhave yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo avijjaya kho sati sankhara honti avijjapaccaya sankharati. {26.2} Iti hidam avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . samudayo samudayoti kho me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapadi nanam udapadi panna udapadi vijja udapadi aloko udapadi. [27] Tassa mayham bhikkhave etadahosi kimhi nu kho asati jaramaranam na hoti kissa nirodha jaramarananirodhoti . tassa mayham bhikkhave yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo jatiya kho asati jaramaranam na hoti jatinirodha jaramarananirodhoti . Tassa mayham bhikkhave etadahosi kimhi nu kho asati jati na hoti .pe. Bhavo ... Upadanam ... Tanha ... Vedana ... Phasso ... Salayatanam ... namarupam ... vinnanam ... sankhara na honti kissa nirodha sankharanirodhoti . tassa mayham bhikkhave yonisomanasikara

--------------------------------------------------------------------------------------------- page13.

Ahu pannaya abhisamayo avijjaya kho asati sankhara na honti avijjanirodha sankharanirodhoti. {27.1} Iti hidam avijjanirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti . nirodho nirodhoti kho me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapadi nanam udapadi panna udapadi vijja udapadi aloko udapaditi. Dasamam. Buddhavaggo pathamo. Tassa uddanam bhavati desanavibhangam patipadanca 1- vipassi sikhi ca vessabhu kakusandho konagamano ca 2- kassapo mahasakyamuni 3- ca gotamoti 4-. ------------ @Footnote: 1 Ma. desanavibhangapatipada ca. Yu. ... patipada ca . 2 Ma. Yu. casaddo natthi . @3 Ma. Yu. mahasakyamuni . 4 Yu. gotamanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page14.

Aharavaggo dutiyo [28] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . cattarome bhikkhave ahara bhutanam va sattanam thitiya sambhavesinam va anuggahaya . katame cattaro . kavalikaro 1- aharo olariko va sukhumo va phasso dutiyo manosancetana tatiya vinnanam catuttham . Ime kho bhikkhave cattaro ahara bhutanam va sattanam thitiya sambhavesinam va anuggahaya. [29] Ime ca 2- bhikkhave cattaro ahara kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhava . ime cattaro ahara tanhanidana tanhasamudaya tanhajatika tanhapabhava . tanha cayam bhikkhave kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhava . tanha vedananidana vedanasamudaya vedanajatika vedanapabhava . vedana cayam bhikkhave kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhava . vedana phassanidana phassasamudaya phassajatika phassapabhava . phasso cayam bhikkhave kimnidano kimsamudayo kimjatiko kimpabhavo . phasso salayatananidano salayatanasamudayo salayatanajatiko salayatanapabhavo . salayatanancidam bhikkhave kimnidanam kimsamudayam kimjatikam kimpabhavam . salayatanam namarupanidanam namarupasamudayam namarupajatikam namarupapabhavam . namarupancidam bhikkhave @Footnote: 1 Ma. kabalikaro. Yu. kabalimkaro. evamuparipi . 2 Ma. casaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page15.

Kimnidanam kimsamudayam kimjatikam kimpabhavam . namarupam vinnananidanam vinnanasamudayam vinnanajatikam vinnanapebhavam . vinnanancidam bhikkhave kimnidanam kimsamudayam kimjatikam kimpabhavam . vinnanam sankharanidanam sankharasamudayam sankharajatikam sankharapabhavam . sankhara cime bhikkhave kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhava . sankhara avijjanidana avijjasamudaya avijjajatika avijjapabhava. {29.1} Iti kho bhikkhave avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [30] Avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Pathamam. [31] Savatthiyam viharati ... Cattarome bhikkhave ahara bhutanam va sattanam thitiya sambhavesinam va anuggahaya . katame cattaro. Kavalikaro aharo olariko va sukhumo va phasso dutiyo manosancetana tatiya vinnanam catuttham . ime kho bhikkhave cattaro ahara bhutanam va sattanam thitiya sambhavesinam va anuggahayati. [32] Evam vutte ayasma moliyaphagguno bhagavantam etadavoca ko nu kho bhante vinnanaharam aharetiti . no kallo panhoti bhagava avoca aharetiti aham na vadami aharetiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page16.

Caham vadeyyam tatrassa kallo panho ko nu kho bhante aharetiti evancaham na vadami evam mam avadantam yo evam puccheyya kissa nu kho bhante vinnanaharoti esa kallo panho tatra kallam veyyakaranam vinnanaharo ayatim punabbhavabhinibbattiya [1]- tasmim bhute sati salayatanam salayatanapaccaya phassoti. [33] Ko nu kho bhante phusatiti . no kallo panhoti bhagava avoca phusatiti aham na vadami phusatiti caham vadeyyam tatrassa kallo panho ko nu kho bhante phusatiti evancaham na vadami evam mam avadantam yo evam puccheyya kimpaccaya nu kho bhante phassoti esa kallo panho tatra kallam veyyakaranam salayatanapaccaya phasso phassapaccaya vedanati. [34] Ko nu kho bhante vedayatiti 2- . No kallo panhoti bhagava avoca vedayatiti aham na vadami vedayatiti caham vadeyyam tatrassa kallo panho ko nu kho bhante vedayatiti evancaham na vadami evam mam avadantam yo evam puccheyya kimpaccaya nu kho bhante vedanati esa kallo panho tatra kallam veyyakaranam phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanhati. [35] Ko nu kho bhante tanhiyatiti 3- . No kallo panhoti bhagava avoca tanhiyatiti aham na vadami tanhiyatiti caham @Footnote: 1 Ma. Yu. paccayo. 2 Yu. vediyatiti. evamuparipi. @3 Ma. Yu. tassatiti. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page17.

Vadeyyam tatrassa kallo panho ko nu kho bhante tanhiyatiti evancaham na vadami evam mam avadantam yo evam puccheyya kim paccaya nu kho bhante tanhati esa kallo panho tatra kallam veyyakaranam vedanapaccaya tanha tanhapaccaya upadananti. [36] Ko nu kho bhante upadiyatiti . no kallo panhoti bhagava avoca upadiyatiti aham na vadami upadiyatiti caham vadeyyam tatrassa kallo panho ko nu kho bhante upadiyatiti evancaham na vadami evam mam avadantam yo evam puccheyya kimpaccaya nu kho bhante upadananti esa kallo panho tatra kallam veyyakaranam tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavoti .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [37] Channam tveva phagguna phassayatananam asesaviraganirodha phassanirodho phassanirodha vedananirodho vedananirodha tanhanirodho tanhanirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkha- domanassupayasa nirujjhanti . evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Dutiyam. [38] Savatthiyam viharati ... ye hi keci bhikkhave samana va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page18.

Brahmana va jaramaranam nappajananti jaramaranasamudayam nappajananti jaramarananirodham nappajananti jaramarananirodhagaminipatipadam nappajananti . jatim .pe. bhavam ... upadanam ... tanham ... Vedanam ... Phassam ... Salayatanam ... Namarupam ... Vinnanam ... Sankhare nappajananti sankharasamudayam nappajananti sankharanirodham nappajananti sankharanirodhagaminipatipadam nappajananti . na mete bhikkhave samana va brahmana va samanesu va samanasammata brahmanesu va brahmanasammata na ca pana te ayasmanto samannattham va brahmannattham 1- va dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharanti. [39] Ye ca kho keci bhikkhave samana va brahmana va jaramaranam pajananti jaramaranasamudayam pajananti jaramarananirodham pajananti jaramarananirodhagaminipatipadam pajananti . jatim .pe. Bhavam ... Upadanam ... Tanham ... Vedanam ... Phassam ... Salayatanam ... Namarupam ... vinnanam ... sankhare pajananti sankharasamudayam pajananti sankharanirodham pajananti sankharanirodhagaminipatipadam pajananti . Te khome bhikkhave samana va brahmana va samanesu ceva samanasammata brahmanesu ca brahmanasammata te ca panayasmanto samannatthanca brahmannatthanca dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharantiti. Tatiyam. @Footnote: 1 Ma. Yu. brahmannattham. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page19.

[40] Savatthiyam viharati ... ye hi keci bhikkhave samana va brahmana va ime dhamme nappajananti imesam dhammanam samudayam nappajananti imesam dhammanam nirodham nappajananti imesam dhammanam nirodhagaminipatipadam nappajananti . katame dhamme nappajananti katamesam dhammanam samudayam nappajananti katamesam dhammanam nirodham nappajananti katamesam dhammanam nirodhagaminipatipadam nappajananti. {40.1} Jaramaranam nappajananti jaramaranasamudayam nappajananti jaramarananirodham nappajananti jaramarananirodhagaminipatipadam nappajananti . Jatim .pe. Bhavam ... Upadanam ... Tanham ... Vedanam ... Phassam ... Salayatanam ... Namarupam ... Vinnanam ... Sankhare nappajananti sankharasamudayam nappajananti sankharanirodham nappajananti sankharanirodhagaminipatipadam nappajananti . ime dhamme nappajananti imesam dhammanam samudayam nappajananti imesam dhammanam nirodham nappajananti imesam dhammanam nirodhagaminipatipadam nappajananti . Na mete bhikkhave samana va brahmana va samanesu va samanasammata brahmanesu va brahmanasammata na ca pana te ayasmanto samannattham va brahmannattham va dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharanti. [41] Ye ca kho keci bhikkhave samana va brahmana va ime dhamme pajananti imesam dhammanam samudayam pajananti imesam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page20.

Dhammanam nirodham pajananti imesam dhammanam nirodhagaminipatipadam pajananti . katame dhamme pajananti katamesam dhammanam samudayam pajananti katamesam dhammanam nirodham pajananti katamesam dhammanam nirodhagaminipatipadam pajananti . jaramaranam pajananti jaramaranasamudayam pajananti jaramarananirodham pajananti jaramarananirodhagaminipatipadam pajananti . jatim .pe. Bhavam ... Upadanam ... Tanham ... Vedanam ... Phassam ... salayatanam ... Namarupam ... Vinnanam ... Sankhare pajananti sankharasamudayam pajananti sankharanirodham pajananti sankharanirodha- gaminipatipadam pajananti . ime dhamme pajananti imesam dhammanam samudayam pajananti imesam dhammanam nirodham pajananti imesam dhammanam nirodhagaminipatipadam pajananti . te khome bhikkhave samana va brahmana va samanesu ceva samanasammata brahmanesu ca brahmanasammata te ca panayasmanto samannatthanca brahmannatthanca dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharantiti. Catuttham. [42] Savatthiyam viharati ... Atha kho ayasma kaccanagotto 1- yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ayasma kaccanagotto bhagavantam etadavoca sammaditthi sammaditthiti bhante vuccati kittavata nu kho bhante sammaditthi hotiti. @Footnote: 1 Yu. kaccayanagotto. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page21.

[43] Dvayanissito khoyam kaccana 1- loko yebhuyyena atthitanceva natthitanca . lokasamudayam ca 2- kho kaccana yathabhutam sammappannaya passato ya loke natthita sa na hoti . Lokanirodham kho kaccana yathabhutam sammappannaya passato ya loke atthita sa na hoti . upayupadanabhinivesavinibandho 3- khvayam kaccana loko yebhuyyena tancayam upayupadanam cetaso adhitthanam abhinivesanusayam na upeti na upadiyati nadhitthati atta meti . dukkhameva uppajjamanam uppajjati dukkham nirujjhamanam nirujjhatiti na kankhati na vicikicchati . aparappaccaya nanamevassa ettha hoti. Ettavata kho kaccana sammaditthi hoti. [44] Sabbamatthiti kho kaccana ayameko anto sabbam natthiti ayam dutiyo anto . ete te kaccana ubho ante anupagamma majjhena tathagato dhammam deseti avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Pancamam. [45] Savatthiyam viharati ... atha kho annataro bhikkhu yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho so bhikkhu bhagavantam etadavoca @Footnote: 1 Yu. kaccayana. evamuparipi . 2 Ma. Yu. casaddo natthi. 3 Ma. upayupa ....

--------------------------------------------------------------------------------------------- page22.

Dhammakathiko dhammakathikoti bhante vuccati kittavata nu kho bhante dhammakathiko hotiti. [46] Jaramaranassa ce bhikkhu nibbidaya viragaya nirodhaya dhammam deseti dhammakathiko bhikkhuti alam vacanaya . jaramaranassa ce bhikkhu nibbidaya viragaya nirodhaya patipanno hoti dhammanudhammapatipanno bhikkhuti alam vacanaya . jaramaranassa ce bhikkhu nibbida viraga nirodha anupada vimutto hoti ditthadhammanibbanappatto bhikkhuti alam vacanaya. {46.1} Jatiya ce bhikkhu .pe. Bhavassa ce bhikkhu ... Upadanassa ce bhikkhu ... Tanhaya ce bhikkhu ... Vedanaya ce bhikkhu ... Phassassa ce bhikkhu ... Salayatanassa ce bhikkhu ... Namarupassa ce bhikkhu ... Vinnanassa ce bhikkhu ... sankharanance bhikkhu ... Avijjaya ce bhikkhu nibbidaya viragaya nirodhaya dhammam deseti dhammakathiko bhikkhuti alam vacanaya . Avijjaya ce bhikkhu nibbidaya viragaya nirodhaya patipanno hoti dhammanudhammapatipanno bhikkhuti alam vacanaya . avijjaya ce bhikkhu nibbida viraga nirodha anupada vimutto hoti ditthadhammanibbanappatto bhikkhuti alam vacanayati. Chattham. [47] Evamme sutam ekam samayam bhagava rajagahe viharati veluvane kalandakanivape . atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya rajagahe 1- pindaya pavisi . addasa kho acelo @Footnote: 1 Ma. Yu. rajagaham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page23.

Kassapo bhagavantam duratova agacchantam disvana yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam atthasi. [48] Ekamantam thito kho acelo kassapo bhagavantam etadavoca puccheyyama mayam bhavantam gotamam kancideva 1- desam sace no bhavam gotamo okasam karoti panhassa veyyakaranayati . akalo kho tava kassapa panhassa antaragharam pavitthamhati . dutiyampi kho acelo kassapo bhagavantam etadavoca puccheyyama mayam bhavantam gotamam kancideva desam sace no bhavam gotamo okasam karoti panhassa veyyakaranayati . akalo kho tava kassapa panhassa antaragharam pavitthamhati . tatiyampi kho .pe. Pavitthamhati. [49] Evam vutte acelo kassapo bhagavantam etadavoca na kho pana mayam bhavantam gotamam bahudeva pucchitukamati . puccha kassapa yadakankhasiti . kim nu kho bho gotama sayamkatam dukkhanti . Ma hevam kassapati bhagava avoca . kim pana bho gotama parakatam dukkhanti . ma hevam kassapati bhagava avoca . kim nu kho bho gotama sayamkatanca parakatanca dukkhanti . ma hevam kassapati bhagava avoca . kim pana bho gotama asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam dukkhanti . ma hevam kassapati bhagava avoca . kim @Footnote: 1 Yu. kincideva. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page24.

Nu kho bho gotama natthi dukkhanti . na kho kassapa natthi dukkham atthi kho kassapa dukkhanti . tenahi bhavam gotamo dukkham na janati na passatiti . na khvaham kassapa dukkham na janami na passami janami khvaham kassapa dukkham passami khvaham kassapa dukkhanti. {49.1} Kim nu kho bho gotama sayamkatam dukkhanti iti puttho samano ma hevam kassapati vadesi kim pana bho gotama parakatam dukkhanti iti puttho samano ma hevam kassapati vadesi kim nu kho bho gotama sayamkatanca parakatanca dukkhanti iti puttho samano ma hevam kassapati vadesi kim pana bho gotama asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam dukkhanti iti puttho samano ma hevam kassapati vadesi kim nu kho bho gotama natthi dukkhanti iti puttho samano na kho kassapa natthi dukkham atthi kho kassapa dukkhanti vadesi tenahi bhavam gotamo dukkham na janati na passatiti iti puttho samano na khvaham kassapa dukkham na janami na passami janami khvaham kassapa dukkham passami khvaham kassapa dukkhanti vadesi acikkhatu ca me bhante bhagava dukkham desetu ca me bhante bhagava dukkhanti. [50] So karoti so patisamvedayatiti kho kassapa adito sato sayamkatam dukkhanti iti vadam sassatam etam pareti . anno karoti anno patisamvedayatiti kho kassapa vedanabhitunnassa sato parakatam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page25.

Dukkhanti iti vadam ucchedam etam pareti . ete te kassapa ubho ante anupagamma majjhena tathagato dhammam deseti avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. [51] Evam vutte acelo kassapo bhagavantam etadavoca abhikkantam bhante abhikkantam bhante seyyathapi bhante nikkujjitam va ukkujjeyya .pe. cakkhumanto rupani dakkhantiti 1- evameva bhagavata anekapariyayena dhammo pakasito esaham bhante bhagavantam saranam gacchami dhammanca bhikkhusanghanca labheyyaham bhante bhagavato santike pabbajjam labheyyam upasampadanti . {51.1} Yo kho kassapa annatitthiyapubbo imasmim dhammavinaye akankhati pabbajjam akankhati upasampadam so cattaro mase parivasati catunnam masanam accayena parivutthaparivasam 2- araddhacitta bhikkhu akankhamana 3- pabbajenti upasampadenti bhikkhubhavaya apica maya puggalavemattata vinitati 4-. {51.2} Sace bhante annatitthiyapubba imasmim dhammavinaye akankhanta pabbajjam akankhanta upasampadam cattaro mase parivasanti catunnam masanam accayena parivutthaparivase araddhacitta bhikkhu akankhamana pabbajenti upasampadenti bhikkhubhavaya aham cattari vassani @Footnote: 1 Yu. dakkhintiti. evamuparipi . 2-3 Ma. idam pathadvayam natthi. evamuparipi. @4 Ma. Yu. viditati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page26.

Parivasissami catunnam vassanam accayena parivutthaparivasam araddhacitta bhikkhu pabbajentu upasampadentu bhikkhubhavayati. [52] Alattha kho acelo kassapo bhagavato santike pabbajjam alattha upasampadam . acirupasampanno ca panayasma kassapo eko vupakattho appamatto atapi pahitatto viharanto nacirasseva yassatthaya kulaputta sammadeva agarasma anagariyam pabbajanti tadanuttaram brahmacariyapariyosanam dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihasi khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati abbhannasi . annataro ca panayasma kassapo araham ahositi. Sattamam. [53] Savatthiyam viharati ... atha kho timbarukkho 1- paribbajako yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi. [54] Ekamantam nisinno kho timbarukkho paribbajako bhagavantam etadavoca kim nu kho bho gotama sayamkatam sukhadukkhanti . ma hevam timbarukkhati bhagava avoca . kim pana bho gotama parakatam sukhadukkhanti . ma hevam timbarukkhati bhagava avoca . kim nu kho bho gotama sayamkatanca parakatanca sukhadukkhanti . ma hevam timbarukkhati bhagava avoca . kim pana bho gotama asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam sukhadukkhanti . ma hevam timbarukkhati bhagava @Footnote: 1 Ma. Yu. timbaruko. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page27.

Avoca . kim nu kho bho gotama natthi sukhadukkhanti . na kho timbarukkha natthi sukhadukkham atthi kho timbarukkha sukhadukkhanti . Tenahi bhavam gotamo sukhadukkham na janati na passatiti . na khvaham timbarukkha sukhadukkham na janami na passami janami khvaham timbarukkha sukhadukkham passami khvaham timbarukkha sukhadukkhanti. {54.1} Kim nu kho bho gotama sayamkatam sukhadukkhanti iti puttho samano ma hevam timbarukkhati vadesi kim pana bho gotama parakatam sukhadukkhanti iti puttho samano ma hevam timbarukkhati vadesi kim nu kho bho gotama sayamkatanca parakatanca sukhadukkhanti iti puttho samano ma hevam timbarukkhati vadesi kim pana bho gotama asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam sukhadukkhanti iti puttho samano ma hevam timbarukkhati vadesi kim nu kho bho gotama natthi sukhadukkhanti iti puttho samano na kho timbarukkha natthi sukhadukkham atthi kho timbarukkha sukhadukkhanti vadesi tenahi bhavam gotamo sukhadukkham na janati na passatiti iti puttho samano na khvaham timbarukkha sukhadukkham na janami na passami janami khvaham timbarukkha sukhadukkham passami khvaham timbarukkha sukhadukkhanti vadesi acikkhatu ca me bhavam gotamo sukhadukkham desetu ca me bhavam gotamo sukhadukkhanti. [55] Sa vedana so vedayatiti kho timbarukkha adito sato sayamkatam sukhadukkhanti evancaham 1- na vadami . anna vedana anno @Footnote: 1 Ma. Yu. evampaham. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page28.

Vedayatiti kho timbarukkha vedanabhitunnassa sato parakatam sukhadukkhanti evancaham na vadami . ete te timbarukkha ubho ante anupagamma majjhena tathagato dhammam deseti avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. [56] Evam vutte timbarukkho paribbajako bhagavantam etadavoca abhikkantam bho gotama abhikkantam bho gotama .pe. esaham bhante bhavantam gotamam saranam gacchami dhammanca bhikkhusanghanca upasakam mam bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranangatanti. Atthamam. [57] Savatthiyam viharati ... avijjanivaranassa bhikkhave balassa tanhaya samyuttassa 1- evamayam kayo samudagato iti ayanceva kayo bahiddha ca namarupam itthetam dvayam dvayam paticca phasso salevayatanani yehi phuttho balo sukhadukkham patisamvedayati etesam va annatarena . avijjanivaranassa bhikkhave panditassa tanhaya samyuttassa evamayam kayo samudagato iti ayanceva kayo bahiddha ca namarupam itthetam dvayam dvayam paticca phasso salevayatanani yehi phuttho pandito sukhadukkham patisamvedayati etesam va annatarena. @Footnote: 1 Ma. Yu. sampayuttassa. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page29.

[58] Tatra bhikkhave ko viseso ko adhippayaso 1- kinnanakaranam panditassa balenati . bhagavammulaka no bhante dhamma bhagavamnettika bhagavampatisarana sadhu vata me bhante bhagavantamyeva patibhatu etassa bhasitassa attho bhagavato sutva bhikkhu dharessantiti . Tenahi bhikkhave sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [59] Bhagava etadavoca yaya ca bhikkhave avijjaya nivutassa balassa yaya ca tanhaya samyuttassa ayam kayo samudagato sa ceva avijja balassa appahina sa ca tanha aparikkhina tam kissa hetu na hi bhikkhave balo acari brahmacariyam samma dukkhakkhayaya tasma balo kayassa bheda kayupago hoti so kayupago samano na parimuccati jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi na parimuccati dukkhasmati vadami. {59.1} Yaya ca bhikkhave avijjaya nivutassa panditassa yaya ca tanhaya samyuttassa ayam kayo samudagato sa ceva avijja panditassa pahina sa ca tanha parikkhina tam kissa hetu acari bhikkhave pandito brahmacariyam samma dukkhakkhayaya tasma pandito kayassa bheda na kayupago hoti so akayupago samano parimuccati jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi parimuccati dukkhasmati vadami . ayam @Footnote: 1 Yu. adhippayo. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page30.

Kho bhikkhave viseso ayam adhippayaso idannanakaranam panditassa balena yadidam brahmacariyavasoti. Navamam. [60] Savatthiyam viharati ... paticcasamuppadanca vo bhikkhave desessami paticcasamuppanne ca dhamme tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [61] Bhagava etadavoca katamo ca bhikkhave paticcasamuppado jatipaccaya bhikkhave jaramaranam uppada va tathagatanam anuppada va tathagatanam thitava sa dhatu dhammatthitata dhammaniyamata idappaccayata tam tathagato abhisambujjhati abhisameti abhisambujjhitva abhisametva acikkhati deseti pannapeti 1- patthapeti vivarati vibhajati uttanikaroti passathati caha . jatipaccaya bhikkhave jaramaranam .pe. bhavapaccaya bhikkhave jati ... Upadanapaccaya bhikkhave bhavo ... Tanhapaccaya bhikkhave upadanam ... Vedanapaccaya bhikkhave tanha ... Phassapaccaya bhikkhave vedana ... salayatanapaccaya bhikkhave phasso ... Namarupapaccaya bhikkhave salayatanam ... vinnanapaccaya bhikkhave namarupam ... sankharapaccaya bhikkhave vinnanam ... Avijjapaccaya bhikkhave sankhara uppada va tathagatanam anuppada va tathagatanam thitava sa dhatu dhammatthitata dhammaniyamata idappaccayata tam tathagato abhisambujjhati abhisameti abhisambujjhitva abhisametva @Footnote: 1 Ma. Yu. pannapeti. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page31.

Acikkhati deseti pannapeti patthapeti vivarati vibhajati uttanikaroti passathati caha . avijjapaccaya bhikkhave sankhara . iti kho bhikkhave ya tatra tathata avitathata anannathata idappaccayata ayam vuccati bhikkhave paticcasamuppado. [62] Katame ca bhikkhave paticcasamuppanna dhamma jaramaranam bhikkhave aniccam sankhatam paticcasamuppannam khayadhammam vayadhammam viragadhammam nirodhadhammam . jati bhikkhave anicca sankhata paticcasamuppanna khayadhamma vayadhamma viragadhamma nirodhadhamma . bhavo bhikkhave anicco sankhato paticcasamuppanno khayadhammo vayadhammo viragadhammo nirodhadhammo . upadanam bhikkhave .pe. tanha bhikkhave ... vedana bhikkhave ... phasso bhikkhave ... salayatanam bhikkhave ... namarupam bhikkhave ... vinnanam bhikkhave ... sankhara bhikkhave ... avijja bhikkhave anicca sankhata paticcasamuppanna khayadhamma vayadhamma viragadhamma nirodhadhamma . ime vuccanti bhikkhave paticcasamuppanna dhamma. [63] Yato kho bhikkhave ariyasavakassa ayanca paticcasamuppado ime ca paticcasamuppanna dhamma yathabhutam sammappannaya sudittha honti sova 1- pubbantam va upadhavissati ahosim nu khvaham atitamaddhanam nanu kho ahosim atitamaddhanam kim nu kho ahosim atitamaddhanam katham nu kho ahosim atitamaddhanam kim hutva kim @Footnote: 1 Ma. Yu. so vata.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page32.

Ahosim nu khvaham atitamaddhananti aparantam va upadhavissati bhavissami nu khvaham anagatamaddhanam nanu kho bhavissami anagatamaddhanam kim nu kho bhavissami anagatamaddhanam katham nu kho bhavissami anagatamaddhanam kim hutva kim bhavissami nu khvaham anagatamaddhananti etarahi va paccuppannam addhanam ajjhattam kathamkathi bhavissati aham nu khosmi no nu khosmi kim nu khosmi katham nu khosmi ayam nu kho satto kuto agato so kuhim gami 1- bhavissatiti netam thanam vijjati tam kissa hetu tatha hi bhikkhave ariyasavakassa ayanca paticcasamuppado ime ca paticcasamuppanna dhamma yathabhutam sammappannaya suditthati. Dasamam. Aharavaggo dutiyo. Tassa uddanam aharaphaggunanceva 2- dve ca samanabrahmana kaccanagottam 3- dhammakathikam acelam timbarukkhena ca balapanditanceva 4- dasamo paccayena cati. ------------ @Footnote: 1 Ma. gamissatiti . 2 Ma. Yu. aharam phagguno ceva . 3 Yu. kaccayanagotto. @4 Ma. balapanditato ceva. Yu. balena pandito ceva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page33.

Dasabalavaggo tatiyo [64] Savatthiyam viharati ... dasabalasamannagato bhikkhave tathagato catuhi ca vesarajjehi samannagato asabhanthanam patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti iti rupam iti rupassa samudayo iti rupassa atthangamo iti vedana iti vedanaya samudayo iti vedanaya atthangamo iti sanna iti sannaya samudayo iti sannaya atthangamo iti sankhara iti sankharanam samudayo iti sankharanam atthangamo iti vinnanam iti vinnanassa samudayo iti vinnanassa atthangamo iti imasmim sati idam hoti imassuppada idam uppajjati imasmim asati idam na hoti imassa nirodha idam nirujjhati yadidam avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Pathamam. [65] Savatthiyam viharati ... dasabalasamannagato bhikkhave tathagato catuhi ca vesarajjehi samannagato asabhanthanam patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti iti rupam iti rupassa samudayo iti rupassa atthangamo iti vedana iti vedanaya samudayo iti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page34.

Vedanaya atthangamo iti sanna iti sannaya samudayo iti sannaya atthangamo iti sankhara iti sankharanam samudayo iti sankharanam atthangamo iti vinnanam iti vinnanassa samudayo iti vinnanassa atthangamo iti imasmim sati idam hoti imassuppada idam uppajjati imasmim asati idam na hoti imassa nirodha idam nirujjhati yadidam avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. [66] Evam svakkhato bhikkhave maya dhammo uttano vivato pakasito chinnapilotiko . evam svakkhate kho bhikkhave maya dhamme uttane vivate pakasite chinnapilotike alameva saddhapabbajitena kulaputtena viriyam arabhitum kamam taco ca naharu ca atthi ca avasissatu sarire upasussatu mamsalohitam yantam purisathamena purisaviriyena purisaparakkamena pattabbam na tam apapunitva purisassa 1- viriyassa santhanam bhavissatiti. {66.1} Dukkham bhikkhave kusito viharati vokinno papakehi akusalehi dhammehi mahantanca sadattham parihapeti . araddhaviriyo ca kho bhikkhave sukham viharati pavivitto papakehi akusalehi dhammehi mahantanca sadattham paripureti . na bhikkhave @Footnote: 1 Ma. Yu. ayam patho natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page35.

Hinena aggassa patti hoti aggena ca kho [1]- aggassa patti hoti. Mandapeyyamidam bhikkhave brahmacariyam sattha sammukhibhuto. [67] Tasmatiha bhikkhave viriyam arabhatha appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya evam no ayam amhakam pabbajja avamkata 2- avanjha bhavissati saphala saudraya yesam 3- mayam paribhunjama civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam tesam te kara amhesu mahapphala bhavissanti mahanisamsati evam hi vo bhikkhave sikkhitabbam . attattham va hi bhikkhave sampassamanena alameva appamadena sampadetum . Parattham va hi bhikkhave sampassamanena alameva appamadena sampadetum . ubhayattham va hi bhikkhave sampassamanena alameva appamadena sampadetunti. Dutiyam. [68] Savatthiyam viharati ... janatoham bhikkhave passato asavanam khayam vadami no ajanato no apassato . kinca bhikkhave janato kim passato asavanam khayo hoti . iti rupam iti rupassa samudayo iti rupassa atthangamo .pe. iti vedana .pe. Iti sanna .pe. iti sankhara .pe. iti vinnanam iti vinnanassa samudayo iti vinnanassa atthangamoti . evam kho bhikkhave janato evam passato asavanam khayo hoti. [69] Yampi tam bhikkhave khayasmim khaye nanam tampi 4- saupanisam vadami no anupanisam . ka ca bhikkhave khaye nanassa upanisa . @Footnote: 1 Ma. Yu. bhikkhave . 2 Ma. Yu. ayam patho natthi . 3 Ma. yesanca. Yu. yesanhi. @4 Yu. tam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page36.

Vimuttitissa vacaniyam . vimuttimpaham 1- bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam . ka ca bhikkhave vimuttiya upanisa. Viragotissa vacaniyam. Viragampaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam . ka ca bhikkhave viragassa upanisa . nibbidatissa vacaniyam . nibbidampaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam . ka ca bhikkhave nibbidaya upanisa . yathabhutananadassanantissa vacaniyam . Yathabhutananadassanampaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam . Ka ca bhikkhave yathabhutananadassanassa upanisa . samadhitissa vacaniyam. Samadhimpaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam. {69.1} Ka ca bhikkhave samadhissa upanisa. Sukhantissa vacaniyam. Sukhampaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam . Ka ca bhikkhave sukhassa upanisa . passaddhitissa vacaniyam . passaddhimpaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam . ka ca bhikkhave passaddhiya upanisa . Pititissa vacaniyam . pitimpaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam. Ka ca bhikkhave pitiya upanisa . pamujjantissa vacaniyam. Pamujjampaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam . ka ca bhikkhave pamujjassa upanisa . saddhatissa vacaniyam . saddhampaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam. {69.2} Ka ca bhikkhave saddhaya upanisa . dukkhantissa vacaniyam . dukkhampaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam . Ka ca bhikkhave dukkhassa upanisa . jatitissa vacaniyam . @Footnote: 1 Ma. Yu. vimuttimpaham. evamidisesu padesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page37.

Jatimpaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam . ka ca bhikkhave jatiya upanisa . bhavotissa vacaniyam . bhavampaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam . ka ca bhikkhave bhavassa upanisa . Upadanantissa vacaniyam . upadanampaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam . ka ca bhikkhave upadanassa upanisa . tanhatissa vacaniyam. Tanhampaham bhikkhave saupanisam vadami no anupanisam. {69.3} Ka ca bhikkhave tanhaya upanisa. Vedanatissa vacaniyam .pe. phassotissa vacaniyam ... salayatanantissa vacaniyam ... Namarupantissa vacaniyam ... vinnanantissa vacaniyam ... sankharatissa vacaniyam . Sankharepaham bhikkhave saupanise vadami no anupanise . Ka ca bhikkhave sankharanam upanisa. Avijjatissa vacaniyam. {69.4} Iti kho bhikkhave avijjupanisa sankhara sankharupanisam vinnanam vinnanupanisam namarupam namarupupanisam salayatanam salayatanupaniso phasso phassupanisa vedana vedanupanisa tanha tanhupanisam upadanam upadanupaniso bhavo bhavupanisa jati jatupanisam dukkham dukkhupanisa saddha saddhupanisam pamujjam pamujjupanisa piti pitupanisa passaddhi passaddhupanisam sukham sukhupaniso samadhi samadhupanisam yathabhutananadassanam yathabhutananadassanupanisa nibbida nibbidupaniso virago viragupanisa vimutti vimuttupanisam khaye nanam. [70] Seyyathapi bhikkhave upari pabbate thullaphusitake deve

--------------------------------------------------------------------------------------------- page38.

Vassante tam udakam yathaninnam pavattamanam pabbatakandarapadarasakha paripureti pabbatakandarapadarasakha paripura kussubbhe 1- paripurenti kussubbha paripura mahasobbhe paripurenti mahasobbha paripura kunnadiyo paripurenti kunnadiyo paripura mahanadiyo paripurenti mahanadiyo paripura mahasamuddam [2]- paripurenti evameva kho bhikkhave avijjupanisa sankhara sankharupanisam vinnanam vinnanupanisam namarupam namarupupanisam salayatanam salayatanupaniso phasso phassupanisa vedana vedanupanisa tanha tanhupanisam upadanam upadanupaniso bhavo bhavupanisa jati jatupanisam dukkham dukkhupanisa saddha saddhupanisam pamujjam pamujjupanisa piti pitupanisa passaddhi passaddhupanisam sukham sukhupaniso samadhi samadhupanisam yathabhutananadassanam yathabhutananadassanupanisa nibbida nibbidupaniso virago viragupanisa vimutti vimuttupanisam khaye nananti. Tatiyam. [71] Rajagahe viharati veluvane ... Atha kho ayasma sariputto pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya rajagaham pindaya pavisi . atha kho ayasmato sariputtassa etadahosi atippago kho tava rajagahe pindaya caritum yannunaham yena annatitthiyanam paribbajakanam aramo tenupasankameyyanti . atha kho ayasma sariputto yena annatitthiyanam paribbajakanam aramo tenupasankami @Footnote: 1 Ma. kusobbhe. Yu. kusabbhe. evamuparipi . 2 Yu. sagaram.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page39.

Upasankamitva tehi annatitthiyehi paribbajakehi saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi. [72] Ekamantam nisinnam kho ayasmantam sariputtam te annatitthiya paribbajaka etadavocum santavuso sariputta eke samanabrahmana kammavada sayamkatam dukkham pannapenti . santi panavuso sariputta eke samanabrahmana kammavada parakatam dukkham pannapenti . santavuso sariputta eke samanabrahmana kammavada sayamkatanca parakatanca dukkham pannapenti . santi panavuso sariputta eke samanabrahmana kammavada asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam dukkham pannapenti . idha panavuso sariputta samano gotamo kimvadi kimakkhayi katham byakaramana ca mayam vuttavadino ceva samanassa gotamassa assama na ca samanam gotamam abhutena abbhacikkheyyama dhammassa canudhammam byakareyyama na ca koci sahadhammiko vadanupato garayham thanam agaccheyyati. [73] Paticcasamuppannam kho avuso dukkham vuttam bhagavata kim paticca phassam paticca iti vadam vuttavadi ceva bhagavato assa na ca bhagavantam abhutena abbhacikkheyya dhammassa canudhammam byakareyya na ca koci sahadhammiko vadanupato garayham thanam agaccheyya. {73.1} Tatravuso ye te samanabrahmana kammavada sayamkatam dukkham pannapenti tadapi phassapaccaya . yepi te .pe. yepi te

--------------------------------------------------------------------------------------------- page40.

.pe. Yepi te samanabrahmana kammavada asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam dukkham pannapenti tadapi phassapaccaya. {73.2} Tatravuso ye te samanabrahmana kammavada sayamkatam dukkham pannapenti te vata annatra phassa patisamvedayantiti 1- netam thanam vijjati . yepi te samanabrahmana kammavada parakatam dukkham pannapenti te vata annatra phassa patisamvedayantiti netam thanam vijjati. Yepi te samanabrahmana kammavada sayamkatanca parakatanca dukkham pannapenti te vata annatra phassa patisamvedayantiti netam thanam vijjati . yepi te samanabrahmana kammavada asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam dukkham pannapenti te vata annatra phassa patisamvedayantiti netam thanam vijjatiti. [74] Assosi kho ayasma anando ayasmato sariputtassa tehi annatitthiyehi paribbajakehi saddhim imam kathasallapam . atha kho ayasma anando rajagahe pindaya caritva pacchabhattam pindapatapatikkanto yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ayasma anando yavatako ayasmato sariputtassa tehi annatitthiyehi paribbajakehi saddhim ahosi kathasallapo tam sabbam bhagavato arocesi. [75] Sadhu sadhu ananda yathatam sariputto ca 2- samma @Footnote: 1 Ma. Yu. patisamvedissantiti. evamuparipi . 2 Ma. Yu. casaddo natthi. @evamidisesu thanesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page41.

Byakaramano byakareyya . paticcasamuppannam kho ananda dukkham vuttam maya kim paticca phassam paticca iti vadam vuttavadi ceva me assa na ca mam abhutena abbhacikkheyya dhammassa canudhammam byakareyya na ca koci sahadhammiko vadanupato garayham thanam agaccheyya . tatrananda ye te samanabrahmana kammavada sayamkatam dukkham pannapenti tadapi phassapaccaya . yepi te .pe. Yepi te .pe. yepi te samanabrahmana kammavada asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam dukkham pannapenti tadapi phassapaccaya. {75.1} Tatrananda yepi te samanabrahmana kammavada sayamkatam dukkham pannapenti te vata annatra phassa patisamvedayantiti netam thanam vijjati . yepi te .pe. yepi te .pe. Yepi te samanabrahmana kammavada asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam dukkham pannapenti te vata annatra phassa patisamvedayantiti netam thanam vijjati. [76] Ekamidaham ananda samayam idheva rajagahe viharami veluvane kalandakanivape . atha khvaham ananda pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya rajagaham 1- pindaya pavisim . tassa mayham ananda etadahosi atippago kho tava rajagahe pindaya caritum yannunaham yena annatitthiyanam paribbajakanam aramo tenupasankameyyanti. {76.1} Atha khvaham ananda yena annatitthiyanam paribbajakanam aramo tenupasankamim upasankamitva tehi annatitthiyehi @Footnote: 1 Yu. rajagahe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page42.

Paribbajakehi saddhim sammodim sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidim . ekamantam nisinnam kho mam ananda te annatitthiya paribbajaka etadavocum santavuso gotama eke samanabrahmana kammavada sayamkatam dukkham pannapenti santi panavuso gotama eke samanabrahmana kammavada parakatam dukkham pannapenti santavuso gotama eke samanabrahmana kammavada sayamkatanca parakatanca dukkham pannapenti santi panavuso gotama eke samanabrahmana kammavada asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam dukkham pannapenti . idha no ayasma gotamo kimvadi kimakkhayi katham byakaramana ca mayam vuttavadino ceva ayasmato gotamassa assama na ca ayasmantam gotamam abhutena abbhacikkheyyama dhammassa canudhammam byakareyyama na ca koci sahadhammiko vadanupato garayham thanam agaccheyyati. {76.2} Evam vuttaham ananda te annatitthiye paribbajake etadavocam paticcasamuppannam kho avuso dukkham vuttam maya kim paticca phassam paticca iti vadam vuttavadi ceva me assa na ca mam abhutena abbhacikkheyya dhammassa canudhammam byakareyya na ca koci sahadhammiko vadanupato garayham thanam agaccheyya 1- . Tatravuso ye te samanabrahmana kammavada sayamkatam dukkham pannapenti tadapi phassapaccaya . yepi te .pe. yepi te @Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page43.

.pe. Yepi te samanabrahmana kammavada asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam dukkham pannapenti tadapi phassapaccaya . tatravuso ye te samanabrahmana kammavada sayamkatam dukkham pannapenti te vata annatra phassa patisamvedayantiti netam thanam vijjati . Yepi te .pe. yepi te .pe. yepi te samanabrahmana kammavada asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam dukkham pannapenti te vata annatra phassa patisamvedayantiti netam thanam vijjatiti. [77] Acchariyam bhante abbhutam bhante yatra hi nama ekena padena sabbo attho vutto bhavissati siya nu kho bhante esevattho vittharena vuccamano gambhiro ceva assa gambhiravabhaso cati. Tenahananda tannevettha patibhatuti. [78] Sace mam bhante evam puccheyyum jaramaranam avuso ananda kimnidanam kimsamudayam kimjatikam kimpabhavanti . evam puttho 1- aham bhante evam byakareyyam jaramaranam kho avuso jatinidanam jatisamudayam jatijatikam jatippabhavanti . evam puttho aham bhante evam byakareyyam. {78.1} Sace mam bhante evam puccheyyum jati panavuso ananda kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhavati . evam puttho aham bhante evam byakareyyam jati kho avuso bhavanidana bhavasamudaya bhavajatika bhavappabhavati . evam puttho aham bhante evam @Footnote: 1 Ma. putthoham. Yu. putthahambhante. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page44.

Byakareyyam. {78.2} Sace mam bhante evam puccheyyum bhavo panavuso ananda kimnidano kimsamudayo kimjatiko kimpabhavoti . evam puttho aham bhante evam byakareyyam bhavo kho avuso upadananidano upadanasamudayo upadanajatiko upadanappabhavoti . evam puttho aham bhante evam byakareyyam. {78.3} Sace mam bhante evam puccheyyum upadanam panavuso .pe. Tanha panavuso .pe. vedana panavuso .pe. sace mam bhante evam puccheyyum phasso panavuso ananda kimnidano kimsamudayo kimjatiko kimpabhavoti . evam puttho aham bhante evam byakareyyam phasso kho avuso salayatananidano salayatanasamudayo salayatanajatiko salayatanappabhavo 1- channam tveva avuso phassayatananam asesaviraganirodha phassanirodho phassanirodha vedananirodho vedananirodha tanhanirodho tanhanirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti . evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti . Evam puttho aham bhante evam byakareyyanti. Catuttham. [79] Savatthiyam viharati ... Atha kho ayasma bhumijo sayanhasamayam patisallana vutthito yenayasma sariputto tenupasankami upasankamitva ayasmata sariputtena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno @Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page45.

Kho ayasma bhumijo ayasmantam sariputtam etadavoca santavuso sariputta eke samanabrahmana kammavada sayamkatam sukhadukkham pannapenti santi panavuso sariputta eke samanabrahmana kammavadaparakatam sukhadukkham pannapenti santavuso 1- sariputta eke samanabrahmana kammavada sayamkatanca parakatanca sukhadukkham pannapenti santi panavuso sariputta eke samanabrahmana kammavada asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam sukhadukkham pannapenti . Idha no avuso sariputta bhagava kimvadi kimakkhayi katham byakaramana ca mayam vuttavadino ceva bhagavato assama na ca bhagavantam abhutena abbhacikkheyyama dhammassa canudhammam byakareyyama na ca koci sahadhammiko vadanupato garayham thanam agaccheyyati. [80] Paticcasamuppannam kho avuso sukhadukkham vuttam bhagavata kim paticca phassam paticca iti vadam vuttavadi ceva bhagavato assa na ca bhagavantam abhutena abbhacikkheyya dhammassa canudhammam byakareyya na ca koci sahadhammiko vadanupato garayham thanam agaccheyya . tatravuso ye te samanabrahmana kammavada sayamkatam sukhadukkham pannapenti tadapi phassapaccaya . yepi te .pe. Yepi te .pe. yepi te samanabrahmana kammavada asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam sukhadukkham pannapenti tadapi phassapaccaya . Tatravuso ye te samanabrahmana kammavada sayamkatam @Footnote: 1 Yu. santi panavuso.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page46.

Sukhadukkham pannapenti te vata annatra phassa patisamvedayantiti netam thanam vijjati . yepi te .pe. yepi te .pe. yepi te samanabrahmana kammavada asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam sukhadukkham pannapenti te vata annatra phassa patisamvedayantiti netam thanam vijjatiti. [81] Assosi kho ayasma anando ayasmato sariputtassa ayasmata bhumijena saddhim imam kathasallapam . atha kho ayasma anando yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ayasma anando yavatako ayasmato sariputtassa ayasmata bhumijena saddhim ahosi kathasallapo tam sabbam bhagavato arocesi. [82] Sadhu sadhu ananda yathatam sariputto ca samma byakaramano byakareyya . paticcasamuppannam kho ananda sukhadukkham vuttam maya kim paticca phassam paticca iti vadam vuttavadi ceva me assa na ca mam abhutena abbhacikkheyya dhammassa canudhammam byakareyya na ca koci sahadhammiko vadanupato garayham thanam agaccheyya. {82.1} Tatrananda ye te samanabrahmana kammavada sayamkatam sukhadukkham pannapenti tadapi phassapaccaya . yepi te .pe. yepi te .pe. yepi te samanabrahmana kammavada asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam sukhadukkham pannapenti tadapi phassapaccaya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page47.

{82.2} Tatrananda ye te samanabrahmana kammavada sayamkatam sukhadukkham pannapenti te vata annatra phassa patisamvedayantiti netam thanam vijjati . yepi te .pe. yepi te .pe. yepi te samanabrahmana kammavada asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam sukhadukkham pannapenti te vata annatra phassa patisamvedayantiti netam thanam vijjati. [83] Kaye va hananda sati kayasancetanahetu uppajjati ajjhattam sukhadukkham vacayam va hananda sati vacisancetanahetu uppajjati ajjhattam sukhadukkham mane va hananda sati manosancetanahetu uppajjati ajjhattam sukhadukkham . avijjapaccayava samam va tam ananda kayasankharam abhisankharoti yampaccayayatam 1- uppajjati ajjhattam sukhadukkham . pare vayatam 2- ananda kayasankharam abhisankharoti 3- yampaccayayatam uppajjati ajjhattam sukhadukkham . sampajano va tam ananda kayasankharam abhisankharoti yampaccayayatam uppajjati ajjhattam sukhadukkham . asampajano va tam ananda kayasankharam abhisankharoti yampaccayayatam uppajjati ajjhattam sukhadukkham . samam va tam ananda vacisankharam abhisankharoti yampaccayayatam uppajjati ajjhattam sukhadukkham . @Footnote: 1 Ma. Yu. yam paccayassa tam. evamuparipi . 2 Ma. pare va tam. Yu. pare vassa @tam. evamuparipi . 3 Ma. Yu. abhisankharonti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page48.

Pare vayatam ananda vacisankharam abhisankharoti yampaccayayatam uppajjati ajjhattam sukhadukkham . sampajano va tam ananda .pe. Asampajano va tam ananda vacisankharam abhisankharoti yampaccayayatam uppajjati ajjhattam sukhadukkham . samam va tam ananda manosankharam abhisankharoti yampaccayayatam uppajjati ajjhattam sukhadukkham . pare vayatam ananda manosankharam abhisankharoti yampaccayayatam uppajjati ajjhattam sukhadukkham . sampajano va tam ananda .pe. asampajano va tam ananda manosankharam abhisankharoti yampaccayayatam uppajjati ajjhattam sukhadukkham. Imesu ananda [1]- dhammesu avijja anupatita. [84] Avijjaya tveva ananda asesaviraganirodha so kayo na hoti yampaccayayatam uppajjati ajjhattam sukhadukkham . sa vaca na hoti yampaccayayatam uppajjati ajjhattam sukhadukkham . so mano na hoti yampaccayayatam uppajjati ajjhattam sukhadukkham . khettam va 2- na hoti . vatthum va 3- na hoti . ayatanam va 4- na hoti. Adhikaranam tam va 5- na hoti yampaccayayatam uppajjati ajjhattam sukhadukkhanti. Pancamam. [85] Savatthiyam viharati ... Atha kho ayasma upavano yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. [86] Ekamantam nisinno kho ayasma upavano bhagavantam @Footnote: 1 Yu. chasu. 2-3-4 Ma. Yu. tam . 5 Ma. Yu. vasaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page49.

Etadavoca santi pana 1- bhante eke samanabrahmana sayamkatam dukkham pannapenti santi pana bhante eke samanabrahmana parakatam dukkham pannapenti santi pana bhante eke samanabrahmana sayamkatanca parakatanca dukkham pannapenti santi pana bhante eke samanabrahmana asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam dukkham pannapenti . idha no bhante bhagava kimvadi kimakkhayi katham byakaramana ca mayam vuttavadino ceva bhagavato assama na ca bhagavantam abhutena abbhacikkheyyama dhammassa canudhammam byakareyyama na ca koci sahadhammiko vadanupato garayham thanam agaccheyyati. [87] Paticcasamuppannam kho upavana dukkham vuttam maya kim paticca phassam paticca iti vadam vuttavadi ceva me assa na ca mam abhutena abbhacikkheyya dhammassa canudhammam byakareyya na ca koci sahadhammiko vadanupato garayham thanam agaccheyya. {87.1} Tatrupavana ye te samanabrahmana sayamkatam dukkham pannapenti tadapi phassapaccaya . yepi te .pe. Yepi te .pe. Yepi te samanabrahmana asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam dukkham pannapenti tadapi phassapaccaya. {87.2} Tatrupavana ye te samanabrahmana sayamkatam dukkham pannapenti te vata annatra phassa @Footnote: 1 sabbavaresu santi hiti pathadvayena bhavitabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page50.

Patisamvedayantiti netam thanam vijjati . yepi te .pe. yepi te .pe. yepi te samanabrahmana asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam dukkham pannapenti te vata annatra phassa patisamvedayantiti netam thanam vijjatiti. Chattham. [88] Savatthiyam viharati ... avijjapaccaya bhikkhave sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [89] Katamanca bhikkhave jaramaranam . ya tesam tesam sattanam tamhi tamhi sattanikaye jara jiranata khandiccam paliccam valittacata ayuno samhani indriyanam paripako ayam vuccati jara . ya tesam tesam sattanam tamha tamha sattanikaya cuti cavanata bhedo antaradhanam maccu maranam kalakiriya khandhanam bhedo kalevarassa nikkhepo jivitindriyassa upacchedo 1- idam vuccati maranam . iti ayanca jara idanca maranam idam vuccati bhikkhave jaramaranam. Jatisamudaya jaramaranasamudayo jatinirodha jaramarananirodho ayameva ariyo atthangiko maggo jaramarananirodhagamini patipada seyyathidam sammaditthi sammasankappo sammavaca sammakammanto sammaajivo sammavayamo sammasati sammasamadhi. {89.1} Katama ca bhikkhave jati .pe. katamo ca bhikkhave bhavo ... katamanca bhikkhave upadanam ... katama ca bhikkhave tanha ... katama ca bhikkhave vedana ... katamo ca @Footnote: 1 Ma. Yu. idam pathadvayam natthi. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page51.

Bhikkhave phasso ... katamanca bhikkhave salayatanam ... Katamanca bhikkhave namarupam ... katamanca bhikkhave vinnanam ... Katame ca bhikkhave sankhara tayome bhikkhave sankhara kayasankharo vacisankharo cittasankharo ime vuccanti bhikkhave sankhara . avijjasamudaya sankharasamudayo avijjanirodha sankharanirodho ayameva ariyo atthangiko maggo sankharanirodhagamini patipada seyyathidam sammaditthi .pe. Sammasamadhi. [90] Yato kho bhikkhave ariyasavako evam paccayam pajanati evam paccayasamudayam pajanati evam paccayanirodham pajanati evam paccayanirodhagaminim patipadam pajanati . ayam vuccati bhikkhave ariyasavako ditthisampanno itipi dassanasampanno itipi agato imam saddhammam itipi passati imam saddhammam itipi sekkhena nanena samannagato itipi sekkhaya vijjaya samannagato itipi dhammasotam samapanno itipi ariyo nibbedhikapanno itipi amatadvaram ahacca titthati itipiti. Sattamam. [91] Savatthiyam viharati ... tatra kho .pe. idha bhikkhave bhikkhu jaramaranam pajanati jaramaranasamudayam pajanati jaramarananirodham pajanati jaramarananirodhagaminim patipadam pajanati . jatim pajanati .pe. bhavam pajanati ... upadanam pajanati ... Tanham pajanati ... Vedanam pajanati ... Phassam pajanati ... Salayatanam pajanati ... Namarupam pajanati ... vinnanam pajanati ... Sankhare pajanati sankharasamudayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page52.

Pajanati sankharanirodham pajanati sankharanirodhagaminim patipadam pajanati. [92] Katamanca bhikkhave jaramaranam . ya tesam tesam sattanam tamhi tamhi sattanikaye jara jiranata khandiccam paliccam palittacata ayuno samhani indriyanam paripako ayam vuccati jara . ya tesam tesam sattanam tamha tamha sattanikaya cuti cavanata bhedo antaradhanam maccu maranam kalakiriya khandhanam bhedo kalevarassa nikkhepo jivitindriyassa upacchedo idam vuccati maranam . iti ayanca jara idanca maranam idam vuccati bhikkhave jaramaranam . Jatisamudaya jaramaranasamudayo jatinirodha jaramarananirodho ayameva ariyo atthangiko maggo jaramarananirodhagamini patipada seyyathidam sammaditthi .pe. Sammasamadhi. {92.1} Katamanca bhikkhave jati .pe. Katamo ca bhikkhave bhavo ... Katamanca bhikkhave upadanam ... Katama ca bhikkhave tanha ... Vedana ... Phasso ... salayatanam ... Namarupam ... Vinnanam ... Katame ca bhikkhave sankhara tayome bhikkhave sankhara kayasankharo vacisankharo cittasankharo ime vuccanti bhikkhave sankhara . avijjasamudaya sankharasamudayo avijjanirodha sankharanirodho ayameva ariyo atthangiko maggo sankharanirodhagamini patipada seyyathidam sammaditthi .pe. Sammasamadhi. [93] Yato kho bhikkhave bhikkhu evam jaramaranam pajanati evam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page53.

Jaramaranasamudayam pajanati evam jaramarananirodham pajanati evam jaramarananirodhagaminim patipadam pajanati .pe. evam jatim pajanati .pe. Bhavam ... Upadanam ... Tanham ... Vedanam ... Phassam ... Salayatanam ... Namarupam ... vinnanam ... evam sankhare pajanati evam sankharasamudayam pajanati evam sankharanirodham pajanati evam sankharanirodhagaminim patipadam pajanati . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu ditthisampanno itipi dassanasampanno itipi agato imam saddhammam itipi passati imam saddhammam itipi sekkhena nanena samannagato itipi sekkhaya vijjaya samannagato itipi dhammasotam samapanno itipi ariyo nibbedhikapanno itipi amatadvaram ahacca titthati itipiti . Atthamam. [94] Savatthiyam viharati ... Tatra kho .pe. Ye hi keci bhikkhave samana va brahmana va jaramaranam na parijananti jaramaranasamudayam na parijananti jaramarananirodham na parijananti jaramarananirodhagaminim patipadam na parijananti. Jatim na parijananti .pe. Bhavam ... Upadanam ... Tanham ... vedanam ... phassam ... Salayatanam ... Namarupam ... Vinnanam ... sankhare na parijananti sankharasamudayam na parijananti sankharanirodham na parijananti sankharanirodhagaminim patipadam na parijananti . na mete bhikkhave samana va brahmana va samanesu va samanasammata brahmanesu va brahmanasammata na ca panete ayasmanto samannattham va brahmannattham va dittheva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page54.

Dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharanti. [95] Ye ca kho keci bhikkhave samana va brahmana va jaramaranam parijananti jaramaranasamudayam parijananti jaramarananirodham parijananti jaramarananirodhagaminim patipadam parijananti . jatim parijananti .pe. Bhavam ... Upadanam ... Tanham ... Vedanam ... Phassam ... Salayatanam ... Namarupam ... vinnanam ... Sankhare parijananti sankharasamudayam parijananti sankharanirodham parijananti sankharanirodhagaminim patipadam parijananti . Te khome bhikkhave samana va brahmana va samanesu ceva samanasammata brahmanesu ca brahmanasammata te ca panayasmanto samannatthanca brahmannatthanca dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharantiti. Navamam. [96] Savatthiyam viharati ... Tatra kho .pe. Ye hi keci bhikkhave samana va brahmana va jaramaranam nappajananti jaramaranasamudayam nappajananti jaramarananirodham nappajananti jaramarananirodhagaminim patipadam nappajananti te vata jaramaranam samatikkamma thassantiti netam thanam vijjati . jatim nappajananti .pe. bhavam ... upadanam ... Tanham ... Vedanam ... Phassam ... Salayatanam ... Namarupam ... Vinnanam ... sankhare nappajananti sankharasamudayam nappajananti sankharanirodham nappajananti sankharanirodhagaminim patipadam nappajananti te vata sankhare samatikkamma thassantiti netam thanam vijjati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page55.

[97] Ye ca kho keci bhikkhave samana va brahmana va jaramaranam pajananti jaramaranasamudayam pajananti jaramarananirodham pajananti jaramarananirodhagaminim patipadam pajananti te vata jaramaranam samatikkamma thassantiti thanametam vijjati . jatim pajananti .pe. bhavam ... Upadanam ... tanham ... vedanam ... phassam ... salayatanam ... Namarupam ... vinnanam ... sankhare pajananti sankharasamudayam pajananti sankharanirodham pajananti sankharanirodhagaminim patipadam pajananti te vata sankhare samatikkamma thassantiti thanametam *- vijjatiti. Dasamam. Dasabalavaggo tatiyo. Tassa uddanam dve dasabala upanisa ca annatitthiyabhumijo 1- upavano paccayo bhikkhu dve ca samanabrahmanati. ---------- @Footnote: 1 Yu. annatitthiya bhumijam. @* mikar—kr khagoe thametam peDna thanametam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page56.

Kalarakhattiyavaggo catuttho [98] Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati ... Tatra kho bhagava ayasmantam sariputtam amantesi vuttamidam sariputta parayane ajitapanhe ye ca sankhatadhammase ye ca sekkha puthu idha tesamme nipako iriyam puttho ca 1- bruhi marisati imassa nu kho sariputta sankhittena bhasitassa katham vittharena attho datthabboti. [99] Evam vutte ayasma sariputto tunhi ahosi . Dutiyampi kho bhagava ayasmantam sariputtam amantesi .pe. Dutiyampi kho ayasma sariputto tunhi ahosi . tatiyampi kho bhagava ayasmantam sariputtam amantesi vuttamidam sariputta parayane ajitapanhe ye ca sankhatadhammase ye ca sekkha puthu idha tesamme nipako iriyam puttho ca bruhi marisati imassa nu kho sariputta sankhittena bhasitassa katham vittharena attho datthabboti . evam vutte 2- tatiyampi kho ayasma sariputto tunhi ahosi. [100] Bhutamidanti sariputta passasiti . bhutamidanti bhante @Footnote: 1 Ma. casaddo natthi. Yu. me. evamuparipi . 2 Ma. Yu. idam pathadvayam natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page57.

Yathabhutam sammappannaya passati bhutamidanti yathabhutam sammappannaya disva bhutassa nibbidaya viragaya nirodhaya patipanno hoti tadahara sambhavanti yathabhutam sammappannaya passati tadahara sambhavanti yathabhutam sammappannaya disva aharasambhavassa nibbidaya viragaya nirodhaya patipanno hoti tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammanti yathabhutam sammappannaya passati tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammanti yathabhutam sammappannaya disva nirodhadhammassa nibbidaya viragaya nirodhaya patipanno hoti . evam kho bhante sekkho hoti. [101] Kathanca bhante sankhatadhammo hoti . bhutamidanti bhante yathabhutam sammappannaya passati bhutamidanti yathabhutam sammappannaya disva bhutassa nibbida viraga nirodha anupada vimutto hoti tadahara sambhavanti yathabhutam sammappannaya passati tadahara sambhavanti yathabhutam sammappannaya disva aharasambhavassa nibbida viraga nirodha anupada vimutto hoti tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammanti yathabhutam sammappannaya passati tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammanti yathabhutam sammappannaya disva nirodhadhammassa nibbida viraga nirodha anupada vimutto hoti . evam kho bhante sankhatadhammo hoti . Iti kho bhante yam tam vuttam parayane ajitapanhe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page58.

Ye ca sankhatadhammase ye ca sekkha puthu idha tesamme nipako iriyam puttho ca bruhi marisati imassa khoham bhante sankhittena bhasitassa evam vittharena attham ajanamiti. [102] Sadhu sadhu sariputta bhutamidanti sariputta yathabhutam sammappannaya passati bhutamidanti yathabhutam sammappannaya disva bhutassa nibbidaya viragaya nirodhaya patipanno hoti tadahara sambhavanti yathabhutam sammappannaya passati tadahara sambhavanti yathabhutam sammappannaya disva aharasambhavassa nibbidaya viragaya nirodhaya patipanno hoti tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammanti yathabhutam sammappannaya passati tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammanti yathabhutam sammappannaya disva nirodhadhammassa nibbidaya viragaya nirodhaya patipanno hoti . evam kho sariputta sekkho hoti. [103] Kathanca sariputta sankhatadhammo hoti . bhutamidanti sariputta yathabhutam sammappannaya passati bhutamidanti yathabhutam sammappannaya disva bhutassa nibbida viraga nirodha anupada vimutto hoti tadahara sambhavanti yathabhutam sammappannaya passati tadahara sambhavanti yathabhutam sammappannaya disva aharasambhavassa nibbida viraga nirodha anupada vimutto hoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page59.

Tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammanti yathabhutam sammappannaya passati tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammanti yathabhutam sammappannaya disva nirodhadhammassa nibbida viraga nirodha anupada vimutto hoti . evam kho sariputta sankhatadhammo hoti. Iti kho sariputta yam tam vuttam parayane ajitapanhe ye ca sankhatadhammase ye ca sekkha puthu idha tesamme nipako iriyam puttho ca bruhi marisati imassa kho sariputta sankhittena bhasitassa evam vittharena attho datthabboti. Pathamam. [104] Savatthiyam viharati ... atha kho kalarakhattiyo bhikkhu yenayasma sariputto tenupasankami upasankamitva ayasmata sariputtena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho kalarakhattiyo bhikkhu ayasmantam sariputtam etadavoca moliyaphagguno avuso sariputta bhikkhu sikkham paccakkhaya hinayavattoti naha 1- nuna so ayasma imasmim dhammavinaye assasamalatthati tenahayasma sariputto imasmim dhammavinaye assasampattoti . na khvaham avuso kankhamiti. Ayatim panavusoti. Na khvaham avuso vicikicchamiti. [105] Atha kho kalarakhattiyo bhikkhu utthayasana yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam @Footnote: 1 Ma. Yu. nahi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page60.

Nisidi . ekamantam nisinno kho kalarakhattiyo bhikkhu bhagavantam etadavoca ayasmata bhante sariputtena anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti . atha kho bhagava annataram bhikkhum amantesi ehi tvam bhikkhu mama vacanena sariputtam amantehi sattha tam avuso sariputta amantetiti . evam bhanteti kho so bhikkhu bhagavato patissutva yenayasma sariputto tenupasankami upasankamitva ayasmantam sariputtam etadavoca sattha tam avuso sariputta amantetiti . evamavusoti kho ayasma sariputto tassa bhikkhuno patissutva yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. [106] Ekamantam nisinnam kho ayasmantam sariputtam bhagava etadavoca saccam kira taya sariputta anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti . na kho bhante etehi padehi etehi byanjanehi attho ca 1- vuttoti . yenakenacipi sariputta pariyayena kulaputto annam byakaroti atha kho byakatam byakatato datthabbanti . Nanu ahampi bhante evam vadami na kho bhante etehi padehi etehi byanjanehi attho ca 2- vuttoti . sace tam sariputta evam puccheyyum katham janata pana taya avuso sariputta katham passata @Footnote: 1-2 Ma. Yu. casaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page61.

Anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti evam puttho tvam sariputta kinti byakareyyasiti . sace mam bhante evam puccheyyum katham janata pana taya avuso sariputta katham passata anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti evam putthoham bhante evam byakareyyam yamnidanavuso jati tassa nidanassa sankhaya 1- khinasmim [2]- khinamiti viditva khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti evam putthoham bhante evam byakareyyanti. [107] Sace pana tam sariputta evam puccheyyum jati panavuso sariputta kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhavati evam puttho tvam sariputta kinti byakareyyasiti . sace mam bhante evam puccheyyum jati panavuso sariputta kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhavati evam putthoham bhante evam byakareyyam jati kho avuso bhavanidana bhavasamudaya bhavajatika bhavappabhavati evam putthoham bhante evam byakareyyanti. [108] Sace pana tam sariputta evam puccheyyum bhavo panavuso sariputta kimnidano kimsamudayo kimjatiko kimpabhavoti evam puttho tvam sariputta kinti byakareyyasiti . sace mam bhante evam puccheyyum bhavo panavuso sariputta kimnidano kimsamudayo kimjatiko @Footnote: 1 Ma. Yu. khaya . 2 Ma. khinamhiti viditam. Yu. khinamiti viditam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page62.

Kimpabhavoti evam putthoham bhante evam byakareyyam bhavo kho avuso upadananidano upadanasamudayo upadanajatiko upadanappabhavoti evam putthoham bhante evam byakareyyanti. [109] Sace pana tam sariputta evam puccheyyum upadanam panavuso sariputta kimnidanam .pe. kimpabhavanti evam puttho tvam sariputta kinti byakareyyasiti . sace mam bhante evam puccheyyum upadanam panavuso sariputta kimnidanam .pe. kimpabhavanti evam putthoham bhante evam byakareyyam upadanam kho avuso tanhanidanam .pe. tanhapabhavanti evam putthoham bhante evam byakareyyanti. [110] Sace pana tam sariputta evam puccheyyum tanha panavuso sariputta kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhavati evam puttho tvam sariputta kinti byakareyyasiti . sace mam bhante evam puccheyyum tanha panavuso sariputta kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhavati evam putthoham bhante evam byakareyyam tanha kho avuso vedananidana vedanasamudaya vedanajatika vedanapabhavati evam putthoham bhante evam byakareyyanti. [111] Sace pana tam sariputta evam puccheyyum vedana panavuso sariputta kimnidana .pe. kimpabhavati evam puttho tvam sariputta kinti byakareyyasiti . sace mam bhante evam puccheyyum vedana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page63.

Panavuso sariputta kimnidana .pe. kimpabhavati evam putthoham bhante evam byakareyyam vedana kho avuso phassanidana .pe. Phassappabhavati evam putthoham bhante evam byakareyyanti. [112] Sace pana tam sariputta evam puccheyyum katham janato pana te avuso sariputta katham passato ya vedanasu nandi sa na upatthasiti evam puttho tvam sariputta kinti byakareyyasiti . Sace mam bhante evam puccheyyum katham janato pana te avuso sariputta katham passato ya vedanasu nandi sa na upatthasiti evam puttho aham bhante evam byakareyyam tisso kho ima avuso vedana katama tisso sukha vedana dukkha vedana adukkhamasukha vedana ima kho avuso tisso vedana anicca yadaniccam tam dukkhanti viditam ya vedanasu nandi sa na upatthasiti evam puttho aham bhante evam byakareyyanti. [113] Sadhu sadhu sariputta ayampi kho sariputta pariyayo etasseva atthassa sankhittena veyyakaranaya yankinci vedayitam tam dukkhasminti sace pana tam sariputta evam puccheyyum katham vimokkha pana taya avuso sariputta anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti evam puttho tvam sariputta kinti byakareyyasiti . sace mam bhante evam puccheyyum katham vimokkha pana taya avuso sariputta anna

--------------------------------------------------------------------------------------------- page64.

Byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti evam puttho aham bhante evam byakareyyam ajjhattavimokkha khvaham avuso sabbupadanakkhaya tathasato viharami yathasatam viharantam asava nanussavanti attananca navajanamiti evam puttho aham bhante evam byakareyyanti. [114] Sadhu sadhu sariputta ayampi 1- kho sariputta pariyayo etasseva atthassa sankhittena veyyakaranaya ye asava samanena vutta tesvaham na kankhami te me pahinati na vicikicchamiti . Idamavoca bhagava idam vatvana sugato utthayasana viharam pavisi. [115] Tatra kho ayasma sariputto acirapakkantassa bhagavato bhikkhu amantesi pubbe appatisamviditam mam avuso bhagava pathamam panham apucchi tassa me ahosi dandhayitattam yato ca kho me avuso bhagava pathamam panham anumodi tassa mayham avuso etadahosi divasancepi mam bhagava etamattham puccheyya annamannehi padehi annamannehi pariyayehi divasampaham bhagavato etamattham byakareyyam annamannehi padehi annamannehi pariyayehi rattim cepi mam bhagava etamattham puccheyya annamannehi padehi annamannehi pariyayehi rattimpaham 2- bhagavato etamattham byakareyyam annamannehi padehi annamannehi pariyayehi rattindivancepi mam bhagava etamattham puccheyya annamannehi padehi annamannehi @Footnote: 1 Yu. pisaddo natthi . 2 Ma. rattimpaham. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page65.

Pariyayehi rattindivampaham bhagavato etamattham byakareyyam annamannehi padehi annamannehi pariyayehi dve rattindivani cepi mam bhagava etamattham puccheyya .pe. dve rattindivanipaham bhagavato etamattham byakareyyam .pe. tini rattindivani cepi mam bhagava etamattham puccheyya ... tini rattindivanipaham bhagavato etamattham byakareyyam ... cattari rattindivani cepi bhagava etamattham puccheyya ... cattari rattindivanipaham bhagavato etamattham byakareyyam ... panca rattindivani cepi mam bhagava etamattham puccheyya ... Panca rattindivanipaham bhagavato etamattham byakareyyam ... cha rattindivani cepi mam bhagava etamattham puccheyya ... cha rattindivanipaham bhagavato etamattham byakareyyam ... satta rattindivani cepi mam bhagava etamattham puccheyya annamannehi padehi annamannehi pariyayehi satta rattindivanipaham bhagavato etamattham byakareyyam annamannehi padehi annamannehi pariyayehiti. [116] Atha kho kalarakhattiyo bhikkhu utthayasana yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . Ekamantam nisinno kho kalarakhattiyo bhikkhu bhagavantam etadavoca ayasmata bhante sariputtena sihanado nadito pubbe appatisamviditam mam avuso bhagava pathamam panham apucchi tassa me ahosi dandhayitattam yato ca kho me avuso bhagava pathamam panham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page66.

Anumodi tassa mayham avuso etadahosi divasancepi mam bhagava etamattham puccheyya annamannehi padehi annamannehi pariyayehi divasampaham bhagavato etamattham byakareyyam annamannehi padehi annamannehi pariyayehi rattim cepi .pe. rattindivam cepi mam bhagava ... dve rattindivani cepi mam bhagava ... Tini ... Cattari ... Panca ... cha ... satta rattindivani cepi mam bhagava etamattham puccheyya annamannehi padehi annamannehi pariyayehi satta rattindivanipaham bhagavato etamattham byakareyyam annamannehi padehi annamannehi pariyayehiti. [117] Sa hi bhikkhu sariputtassa dhammadhatu supatividdha yassa dhammadhatuya supatividdhatta divasancepaham 1- sariputtam etamattham puccheyyam annamannehi padehi annamannehi pariyayehi divasampi me sariputto etamattham byakareyya annamannehi padehi annamannehi pariyayehi rattim cepaham sariputtam etamattham puccheyyam annamannehi padehi annamannehi pariyayehi rattimpi me sariputto etamattham byakareyya .pe. rattindivancepaham sariputtam etamattham puccheyyam ... rattindivampi me sariputto etamattham byakareyya ... Dve rattindivani cepaham sariputtam etamattham puccheyyam ... Dve rattindivanipi me sariputto etamattham byakareyya ... tini rattindivani cepaham sariputtam etamattham puccheyyam ... tini @Footnote: 1 Ma. divasam cepaham. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page67.

Rattindivanipi me sariputto etamattham byakareyya ... cattari rattindivani cepaham sariputtam etamattham puccheyyam ... cattari rattindivanipi me sariputto etamattham byakareyya ... panca rattindivani cepaham sariputtam etamattham puccheyyam ... panca rattindivanipi me sariputto etamattham byakareyya ... Cha rattindivani cepaham sariputtam etamattham puccheyyam ... cha rattindivanipi me sariputto etamattham byakareyya ... satta rattindivani cepaham sariputtam etamattham puccheyyam annamannehi padehi annamannehi pariyayehi satta rattindivanipi me sariputto etamattham byakareyya annamannehi padehi annamannehi pariyayehiti. Dutiyam. [118] Savatthiyam viharati ... Catucattalisam vo bhikkhave nanavatthuni desessami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . Evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [119] Bhagava etadavoca katamani ca 1- bhikkhave catucattalisam nanavatthuni jaramarane nanam jaramaranasamudaye nanam jaramarananirodhe nanam jaramarananirodhagaminiya patipadaya nanam jatiya nanam jatisamudaye nanam jatinirodhe nanam jatinirodhagaminiya patipadaya nanam bhave nanam bhavasamudaye nanam bhavanirodhe nanam bhavanirodhagaminiya patipadaya nanam upadane nanam upadanasamudaye nanam upadananirodhe nanam upadananirodhagaminiya @Footnote: 1 Ma. casaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page68.

Patipadaya nanam tanhaya nanam tanhasamudaye nanam tanhanirodhe nanam tanhanirodhagaminiya patipadaya nanam vedanaya nanam vedanasamudaye nanam vedananirodhe nanam vedananirodhagaminiya patipadaya nanam phasse nanam ... salayatane nanam ... namarupe nanam ... vinnane nanam ... sankharesu nanam sankharasamudaye nanam sankharanirodhe nanam sankharanirodhagaminiya patipadaya nanam imani vuccanti bhikkhave catucattalisam nanavatthuni. [120] Katamanca bhikkhave jaramaranam . ya tesam tesam sattanam tamhi tamhi sattanikaye jara jiranata khandiccam paliccam valittacata ayuno samhani indriyanam paripako ayam vuccati jara . ya tesam tesam sattanam tamha tamha sattanikaya cuti cavanata bhedo antaradhanam maccu maranam kalakiriya khandhanam bhedo kalevarassa nikkhepo jivitindriyassa upacchedo idam vuccati maranam . iti ayanca jara idanca maranam idam vuccati bhikkhave jaramaranam . Jatisamudaya jaramaranasamudayo jatinirodha jaramarananirodho ayameva ariyo atthangiko maggo jaramarananirodhagamini patipada seyyathidam sammaditthi .pe. Sammasamadhi. [121] Yato kho bhikkhave ariyasavako evam jaramaranam pajanati evam jaramaranasamudayam pajanati evam jaramarananirodham pajanati evam jaramarananirodhagaminim patipadam pajanati idamassa dhamme

--------------------------------------------------------------------------------------------- page69.

Nanam . so imina dhammena ditthena viditena akalikena pattena pariyogalhena atitanagate nayam neti. {121.1} Ye kho keci atitamaddhanam samana va brahmana va jaramaranam abbhannamsu jaramaranasamudayam abbhannamsu jaramarananirodham abbhannamsu jaramarananirodhagaminim patipadam abbhannamsu sabbe te evameva abbhannamsu seyyathapiham etarahi. {121.2} Yepi hi keci anagatamaddhanam samana va brahmana va jaramaranam abhijanissanti jaramaranasamudayam abhijanissanti jaramarananirodham abhijanissanti jaramarananirodhagaminim patipadam abhijanissanti sabbe te evameva abhijanissanti seyyathapiham etarahiti. Idamassa anvaye nanam. [122] Yato kho bhikkhave ariyasavakassa imani dve nanani parisuddhani honti pariyodatani dhamme nananca anvaye nananca . Ayam vuccati bhikkhave ariyasavako ditthisampanno itipi dassanasampanno itipi agato imam saddhammam itipi passati imam saddhammam itipi sekkhena nanena samannagato itipi sekkhaya vijjaya samannagato itipi dhammasotam samapanno itipi ariyo nibbedhikapanno itipi amatadvaram ahacca titthati itipiti. [123] Katama ca bhikkhave jati .pe. katamo ca bhikkhave bhavo ... katamanca bhikkhave upadanam ... Katama ca bhikkhave tanha ... Katama ca bhikkhave vedana ... katamo ca bhikkhave phasso ... Katamanca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page70.

Bhikkhave salayatanam ... katamanca bhikkhave namarupam ... Katamanca bhikkhave vinnanam ... katame ca bhikkhave sankhara tayome bhikkhave sankhara kayasankharo vacisankharo cittasankharo ime vuccanti bhikkhave sankhara . avijjasamudaya sankharasamudayo avijjanirodha sankharanirodho ayameva ariyo atthangiko maggo sankharanirodhagamini patipada seyyathidam sammaditthi .pe. Sammasamadhi. [124] Yato kho bhikkhave ariyasavako evam sankhare pajanati evam sankharasamudayam pajanati evam sankharanirodham pajanati evam sankharanirodhagaminim patipadam pajanati idamassa dhamme nanam . So imina dhammena ditthena viditena akalikena pattena pariyogalhena atitanagate nayam neti. {124.1} Ye kho keci atitamaddhanam samana va brahmana va sankhare abbhannamsu sankharasamudayam abbhannamsu sankharanirodham abbhannamsu sankharanirodhagaminim patipadam abbhannamsu sabbe te evameva abbhannamsu seyyathapiham etarahi. {124.2} Yepi hi keci anagatamaddhanam samana va brahmana va sankhare abhijanissanti sankharasamudayam abhijanissanti sankharanirodham abhijanissanti sankharanirodhagaminim patipadam abhijanissanti sabbe te evameva abhijanissanti seyyathapiham etarahiti . idamassa anvaye nanam. [125] Yato kho bhikkhave ariyasavakassa imani dve nanani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page71.

Parisuddhani honti pariyodatani dhamme nananca anvaye nananca . ayam vuccati bhikkhave ariyasavako ditthisampanno itipi dassanasampanno itipi agato imam saddhammam itipi passati imam saddhammam itipi sekkhena nanena samannagato itipi sekkhaya vijjaya samannagato itipi dhammasotam samapanno itipi ariyo nibbedhikapanno itipi amatadvaram ahacca titthati itipiti. Tatiyam. [126] Savatthiyam viharati ... sattasattari vo bhikkhave nanavatthuni desessami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti. Evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [127] Bhagava etadavoca katamani ca 1- bhikkhave sattasattari nanavatthuni jatipaccaya jaramarananti nanam asati jatiya natthi jaramarananti nanam atitampi addhanam jatipaccaya jaramarananti nanam asati jatiya natthi jaramarananti nanam anagatampi addhanam jatipaccaya jaramarananti nanam asati jatiya natthi jaramarananti nanam yampissa tam dhammatthitinanam tampi khayadhammam vayadhammam viragadhammam nirodhadhammanti nanam . bhavapaccaya jatiti nanam .pe. upadanapaccaya bhavoti nanam ... tanhapaccaya upadananti nanam ... vedanapaccaya tanhati nanam ... Phassapaccaya vedanati nanam ... salayatanapaccaya phassoti nanam ... @Footnote: 1 Ma. casaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page72.

Namarupapaccaya salayatananti nanam ... vinnanapaccaya namarupanti nanam ... sankharapaccaya vinnananti nanam ... avijjapaccaya sankharati nanam asati avijjaya natthi sankharati nanam atitampi addhanam avijjapaccaya sankharati nanam asati avijjaya natthi sankharati nanam anagatampi addhanam avijjapaccaya sankharati nanam asati avijjaya natthi sankharati nanam yampissa tam dhammatthitinanam tampi khayadhammam vayadhammam viragadhammam nirodhadhammanti nanam . imani vuccanti bhikkhave sattasattari nanavatthuniti. Catuttham. [128] Savatthiyam viharati ... avijjapaccaya bhikkhave sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotiti. [129] Evam vutte annataro bhikkhu bhagavantam etadavoca katamam nu kho bhante jaramaranam kassa ca panidam jaramarananti . No kallo panhoti bhagava avoca katamam jaramaranam kassa ca panidam jaramarananti iti va bhikkhu yo vadeyya annam jaramaranam annassa ca panidam jaramarananti iti va bhikkhu yo vadeyya ubhayametam ekattham byanjanameva nanam . tam jivam tam sariranti va bhikkhu ditthiya sati brahmacariyavaso na hoti annam jivam annam sariranti va bhikkhu ditthiya sati brahmacariyavaso na hoti .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page73.

Ete te bhikkhu ubho ante anupagamma majjhena tathagato dhammam deseti jatipaccaya jaramarananti. [130] Katama nu kho bhante jati kassa ca panayam jatiti. No kallo panhoti bhagava avoca katama jati kassa ca panayam jatiti iti va bhikkhu yo vadeyya anna jati annassa ca panayam jatiti iti va bhikkhu yo vadeyya ubhayametam ekattham byanjanameva nanam . tam jivam tam sariranti va bhikkhu ditthiya sati brahmacariyavaso na hoti annam jivam annam sariranti va bhikkhu ditthiya sati brahmacariyavaso na hoti . ete te bhikkhu ubho ante anupagamma majjhena tathagato dhammam deseti bhavapaccaya jatiti. [131] Katamo nu kho bhante bhavo kassa ca panayam bhavoti. No kallo panhoti bhagava avoca katamo bhavo kassa ca panayam bhavoti iti va bhikkhu yo vadeyya anno bhavo annassa ca panayam bhavoti iti va bhikkhu yo vadeyya ubhayametam ekattham byanjanameva nanam . tam jivam tam sariranti va bhikkhu ditthiya sati brahmacariyavaso na hoti annam jivam annam sariranti va bhikkhu ditthiya sati brahmacariyavaso na hoti . ete te bhikkhu ubho ante anupagamma majjhena tathagato dhammam deseti upadanapaccaya bhavoti .pe. tanhapaccaya upadananti ... vedanapaccaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page74.

Tanhati ... phassapaccaya vedanati ... salayatanapaccaya phassoti ... namarupapaccaya salayatananti ... vinnanapaccaya namarupanti ... Sankharapaccaya vinnananti. [132] Katame nu kho bhante sankhara kassa ca panime sankharati . no kallo panhoti bhagava avoca katame sankhara kassa ca panime sankharati iti va bhikkhu yo vadeyya anne sankhara annassa ca panime sankharati iti va bhikkhu yo vadeyya ubhayametam ekattham byanjanameva nanam . tam jivam tam sariranti va bhikkhu ditthiya sati brahmacariyavaso na hoti annam jivam annam sariranti va bhikkhu ditthiya sati brahmacariyavaso na hoti . ete te bhikkhu ubho ante anupagamma majjhena tathagato dhammam deseti avijjapaccaya sankharati. [133] Avijjaya tveva bhikkhu asesaviraganirodha yanissa tani 1- visukayitani visevitani vipphanditani kanici kanici katamam jaramaranam kassa ca panidam jaramaranam iti va annam jaramaranam annassa ca panidam jaramaranam iti va tam jivam tam sariram iti va annam jivam annam sariram iti va sabbanissa tani 2- pahinani bhavanti ucchinnamulani talavatthukatani anabhavangatani ayatim anuppadadhammani. [134] Avijjaya tveva bhikkhu asesaviraganirodha yanissa tani visukayitani visevitani vipphanditani kanici kanici katama jati @Footnote: 1 Yu. yanissitani. evamuparipi . 2 Yu. sabbanissitani. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page75.

Kassa ca panayam jati iti va anna jati annassa ca panayam jati iti va tam jivam tam sariram iti va annam jivam annam sariram iti va sabbanissa tani pahinani bhavanti ucchinnamulani talavatthukatani anabhavangatani ayatim anuppadadhammani. [135] Avijjaya tveva bhikkhu asesaviraganirodha yanissa tani visukayitani visevitani vipphanditani kanici kanici katamo bhavo .pe. katamam upadanam ... katama tanha ... katama vedana ... Katamo phasso ... katamam salayatanam ... katamam namarupam ... katamam vinnanam .... [136] Avijjaya tveva bhikkhu asesaviraganirodha yanissa tani visukayitani visevitani vipphanditani kanici kanici katame sankhara kassa ca panime sankhara iti va anne sankhara annassa ca panime sankhara iti va tam jivam tam sariram iti va annam jivam annam sariram iti va sabbanissa tani pahinani bhavanti ucchinnamulani talavatthukatani anabhavangatani ayatim anuppadadhammaniti. Pancamam. [137] Savatthiyam viharati ... tatra kho .pe. Avijjapaccaya bhikkhave sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [138] Katamam jaramaranam kassa ca panidam jaramarananti iti va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page76.

Bhikkhave yo vadeyya annam jaramaranam annassa ca panidam jaramarananti iti va bhikkhave yo vadeyya ubhayametam ekattham byanjanameva nanam. Tam jivam tam sariranti va bhikkhave ditthiya sati brahmacariyavaso na hoti annam jivam annam sariranti va bhikkhave ditthiya sati brahmacariyavaso na hoti . ete te bhikkhave ubho ante anupagamma majjhena tathagato dhammam deseti jatipaccaya jaramarananti .pe. Katama jati ... Katamo bhavo ... Katamam upadanam ... Katama tanha ... Katama vedana ... Katamo phasso ... Katamam salayatanam ... Katamam namarupam ... Katamam vinnanam .... [139] Katame sankhara kassa ca panime sankharati iti va bhikkhave yo vadeyya anne sankhara annassa ca panime sankharati iti va bhikkhave yo vadeyya ubhayametam ekattham byanjanameva nanam. Tam jivam tam sariram iti va bhikkhave ditthiya sati brahmacariyavaso na hoti annam jivam annam sariram iti va bhikkhave ditthiya sati brahmacariyavaso na hoti . ete te bhikkhave ubho ante anupagamma majjhena tathagato dhammam deseti avijjapaccaya sankhara .pe. [140] Avijjaya tveva bhikkhave asesaviraganirodha yanissa tani visukayitani visevitani vipphanditani kanici kanici katamam jaramaranam kassa ca panidam jaramaranam iti va annam jaramaranam annassa ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page77.

Panidam jaramaranam iti va tam jivam tam sariram iti va annam jivam annam sariram iti va sabbanissa tani pahinani bhavanti ucchinnamulani talavatthukatani anabhavangatani ayatim anuppadadhammani. [141] Avijjaya tveva bhikkhave asesaviraganirodha yanissa tani visukayitani visevitani vipphanditani kanici kanici katama jati .pe. katamo bhavo ... katamam upadanam ... Katama tanha ... Katama vedana ... katamo phasso ... Katamam salayatanam ... Katamam namarupam ... Katamam vinnanam .... [142] Avijjaya tveva bhikkhave asesaviraganirodha yanissa tani visukayitani visevitani vipphanditani kanici kanici katame sankhara kassa ca panime sankhara iti va anne sankhara annassa ca panime sankhara iti va tam jivam tam sariram iti va annam jivam annam sariram iti va sabbanissa tani pahinani bhavanti ucchinnamulani talavatthukatani anabhavangatani ayatim anuppadadhammaniti . Chattham. [143] Savatthiyam viharati ... nayam bhikkhave kayo tumhakam napi annesam . puranamidam bhikkhave kammam abhisankhatam abhisancetayitam vedaniyam datthabbam. [144] Tatra [1]- bhikkhave sutava ariyasavako paticcasamuppadanneva sadhukam yoniso manasikaroti iti imasmim sati idam hoti imassuppada @Footnote: 1 Ma. Yu. kho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page78.

Idam uppajjati imasmim asati idam na hoti imassa nirodha idam nirujjhati yadidam avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti . sattamam. [145] Savatthiyam viharati ... yanca [1]- bhikkhave ceteti yanca pakappeti yanca anuseti arammanametam hoti vinnanassa thitiya arammane sati patittha vinnanassa hoti tasmim patitthite vinnane virulhe ayatim punabbhavabhinibbatti hoti ayatim punabbhavabhinibbattiya sati ayatim jatijaramaranam sokaparideva- dukkhadomanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. No ca 2- bhikkhave ceteti no ca 2- pakappeti atha ca 2- anuseti arammanametam hoti vinnanassa thitiya arammane sati patittha vinnanassa hoti tasmim patitthite vinnane virulhe ayatim punabbhavabhinibbatti hoti ayatim punabbhavabhinibbattiya sati ayatim jatijaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [146] Yato ca kho bhikkhave no ca 3- ceteti no ca pakappeti no ca anuseti arammanametam na hoti vinnanassa thitiya arammane @Footnote: 1 Yu. kho . 2 Ma. Yu. ce. evamuparipi . 3 Ma. Yu. ceva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

Asati patittha vinnanassa na hoti tadappatitthite vinnane avirulhe ayatim punabbhavabhinibbatti na hoti ayatim punabbhavabhinibbattiya asati ayatim jatijaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Atthamam. [147] Savatthiyam viharati ... yanca bhikkhave ceteti yanca pakappeti yanca anuseti arammanametam hoti vinnanassa thitiya arammane sati patittha vinnanassa hoti tasmim patitthite vinnane virulhe namarupassa avakkanti hoti namarupapaccaya salayatanam salayatanapaccaya phasso phassapaccaya vedana ... tanha ... upadanam ... bhavo ... jati ... Jaramaranam sokaparidevadukkha- domanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . no ca bhikkhave ceteti no ca pakappeti atha ca anuseti arammanametam hoti vinnanassa thitiya arammane sati patittha vinnanassa hoti tasmim patitthite vinnane virulhe namarupassa avakkanti hoti namarupapaccaya salayatanam .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [148] Yato ca kho bhikkhave no ca ceteti no ca pakappeti no ca anuseti arammanametam na hoti vinnanassa thitiya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Arammane asati patittha vinnanassa na hoti tadappatitthite vinnane avirulhe namarupassa avakkanti na hoti namarupanirodha salayatananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Navamam. [149] Savatthiyam viharati ... yanca bhikkhave ceteti yanca pakappeti yanca anuseti arammanametam hoti vinnanassa thitiya arammane sati patittha vinnanassa hoti tasmim patitthite vinnane virulhe nati hoti natiya sati agatigati 1- hoti agatigatiya sati cutupapato hoti cutupapate sati ayatim jatijaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. {149.1} No ca bhikkhave ceteti no ca pakappeti atha ca anuseti arammanametam hoti vinnanassa thitiya arammane sati patittha vinnanassa hoti tasmim patitthite vinnane virulhe nati hoti natiya sati agatigati hoti agatigatiya sati cutupapato hoti cutupapate sati ayatim jatijaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [150] Yato ca kho bhikkhave no ca ceteti no ca pakappeti no ca anuseti arammanametam na hoti vinnanassa thitiya @Footnote: 1 Si. agatigati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

Arammane asati patittha vinnanassa na hoti tadappatitthite vinnane avirulhe nati na hoti natiya asati agatigati na hoti agatigatiya asati cutupapato na hoti cutupapate asati ayatim jatijaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Dasamam. Kalarakhattiyavaggo catuttho. Tassa uddanam bhutamidam kalaranca dve ca nanavatthuni 1- avijjapaccaya ca dve natumha cetana tayoti. ---------------- @Footnote: 1 Ma. nanavatthuni. Yu. nanassa vatthuni.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

Gahapativaggo pancamo [151] Savatthiyam viharati ... atha kho anathapindiko gahapati yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho anathapindikam gahapatim bhagava etadavoca yato kho gahapati ariyasavakassa panca bhayani verani vupasantani honti catuhi ca sotapattiyangehi samannagato hoti ariyo cassa nayo pannaya sudittho hoti supatividdho so akankhamano attanava attanam byakareyya khinanirayomhi khinatiracchanayoniyo 1- khinapittivisayo khinapayaduggativinipato sotapannohamasmi avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti. [152] Katamani panca bhayani verani vupasantani honti . Yam gahapati panatipati panatipatappaccaya ditthadhammikampi bhayam veram pasavati samparayikampi bhayam veram pasavati cetasikampi dukkham domanassam patisamvedayati panatipata pativiratassa evam tam bhayam veram vupasantam hoti . yam gahapati adinnadayi adinnadanappaccaya ditthadhammikampi bhayam veram pasavati samparayikampi bhayam veram pasavati cetasikampi dukkham domanassam patisamvedayati adinnadana pativiratassa evam tam bhayam veram vupasantam hoti . yam gahapati kamesumicchacari kamesumicchacarappaccaya @Footnote: 1 Ma. khinatiracchanayoni. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page83.

Ditthadhammikampi bhayam veram pasavati samparayikampi bhayam veram pasavati cetasikampi dukkham domanassam patisamvedayati kamesumicchacara pativiratassa evam tam bhayam veram vupasantam hoti . yam gahapati musavadi musavadappaccaya ditthadhammikampi bhayam veram pasavati samparayikampi bhayam veram pasavati cetasikampi dukkham domanassam patisamvedayati musavada pativiratassa evam tam bhayam veram vupasantam hoti . yam gahapati suramerayamajjapamadatthayi suramerayamajja- pamadatthanappaccaya ditthadhammikampi bhayam veram pasavati samparayikampi bhayam veram pasavati cetasikampi dukkham domanassam patisamvedayati suramerayamajjapamadatthana pativiratassa evam tam bhayam veram vupasantam hoti . imani panca bhayani verani vupasantani honti. [153] Katamehi catuhi sotapattiyangehi samannagato hoti . Idha gahapati ariyasavako buddhe aveccappasadena samannagato hoti itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagavati dhamme aveccappasadena samannagato hoti svakkhato bhagavata dhammo sanditthiko akaliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo vinnuhiti sanghe aveccappasadena samannagato hoti supatipanno bhagavato savakasangho ujupatipanno bhagavato savakasangho nayapatipanno bhagavato savakasangho samicipatipanno bhagavato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page84.

Savakasangho yadidam cattari purisayugani attha purisapuggala esa bhagavato savakasangho ahuneyyo pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassati ariyakantehi silehi samannagato hoti akhandehi acchiddehi asabalehi akammasehi bhujissehi vinnupasatthehi aparamatthehi samadhisamvattanikehi . imehi catuhi sotapattiyangehi samannagato hoti. [154] Katamo cassa ariyo nayo pannaya sudittho hoti supatividdho . idha gahapati ariyasavako paticcasamuppadanneva sadhukam yoniso manasikaroti iti imasmim sati idam hoti imassuppada idam uppajjati imasmim asati idam na hoti imassa nirodha idam nirujjhati yadidam avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti . ayamassa ariyo nayo pannaya sudittho hoti supatividdho. [155] Yato kho gahapati ariyasavakassa imani panca bhayani verani vupasantani honti imehi ca 1- catuhi sotapattiyangehi samannagato hoti ayancassa ariyo nayo pannaya sudittho hoti supatividdho so akankhamano attanava attanam byakareyya @Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page85.

Khinanirayomhi khinatiracchanayoniyo khinapittivisayo khinapayaduggativinipato sotapannohamasmi avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti . Pathamam. [156] Savatthiyam viharati ... yato kho bhikkhave ariyasavakassa panca bhayani verani vupasantani honti catuhi ca sotapattiyangehi samannagato hoti ariyo cassa nayo pannaya sudittho hoti supatividdho so akankhamano attanava attanam byakareyya khinanirayomhi .pe. Avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti. [bhikkhaveti sabbam vittharetabbam] 1- [157] Katamani panca bhayani verani vupasantani honti . Yam bhikkhave panatipati .pe. yam bhikkhave adinnadayi .pe. Yam bhikkhave kamesumicchacari .pe. yam bhikkhave musavadi .pe. Yam bhikkhave suramerayamajjapamadatthayi .pe. imani panca bhayani verani vupasantani honti. [158] Katamehi catuhi sotapattiyangehi samannagato hoti . Idha bhikkhave ariyasavako buddhe .pe. dhamme .pe. sanghe .pe. ariyakantehi silehi samannagato hoti .pe. imehi catuhi sotapattiyangehi samannagato hoti. [159] Katamo cassa ariyo nayo pannaya sudittho hoti @Footnote: 1 sihalapotthake bhikkhaveti sabbam vittharetabbanti evam dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page86.

Supatividdho . idha bhikkhave ariyasavako paticcasamuppadanneva sadhukam yoniso manasikaroti .pe. ayamassa ariyo nayo pannaya sudittho hoti supatividdho. [160] Yato kho bhikkhave ariyasavakassa imani panca bhayani verani vupasantani honti imehi ca catuhi sotapattiyangehi samannagato hoti ayancassa ariyo nayo pannaya sudittho hoti supatividdho . so akankhamano attanava attanam byakareyya khinanirayomhi khinatiracchanayoniyo khinapittivisayo khinapayaduggativinipato sotapannohamasmi avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti . Dutiyam. [161] Savatthiyam viharati ... dukkhassa bhikkhave samudayanca atthangamanca desessami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . Evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [162] Bhagava etadavoca katamo ca bhikkhave dukkhassa samudayo cakkhunca paticca rupe ca uppajjati cakkhuvinnanam tinnam sangati phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha ayam kho bhikkhave dukkhassa samudayo . sotanca paticca sadde ca ... Ghananca paticca gandhe ca ... jivhanca paticca rase ca ... Kayanca paticca photthabbe ca ... mananca paticca dhamme ca uppajjati manovinnanam tinnam sangati phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page87.

Ayam kho bhikkhave dukkhassa samudayo. [163] Katamo ca bhikkhave dukkhassa atthangamo . cakkhunca paticca rupe ca uppajjati cakkhuvinnanam tinnam sangati phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tassayeva tanhaya asesaviraganirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkha- domanassupayasa nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti ayam kho bhikkhave dukkhassa atthangamo. {163.1} Sotanca paticca sadde ca ... Ghananca paticca gandhe ca ... jivhanca paticca rase ca ... Kayanca paticca photthabbe ca ... Mananca paticca dhamme ca uppajjati manovinnanam tinnam sangati phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tassayeva tanhaya asesaviraganirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti ayam kho bhikkhave dukkhassa atthangamoti. Tatiyam. [164] Savatthiyam viharati ... lokassa bhikkhave samudayanca atthangamanca desessami tam sunatha ... katamo ca bhikkhave lokassa samudayo . cakkhunca paticca rupe ca uppajjati cakkhuvinnanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page88.

Tinnam sangati phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya jati jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti ayam kho bhikkhave lokassa samudayo. {164.1} Sotanca paticca sadde ca ... Ghananca paticca gandhe ca ... Jivhanca paticca rase ca ... Kayanca paticca photthabbe ca ... Mananca paticca dhamme ca uppajjati manovinnanam tinnam sangati phasso phassapaccaya vedana .pe. jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkha- domanassupayasa sambhavanti ayam kho bhikkhave lokassa samudayo. [165] Katamo ca bhikkhave lokassa atthangamo . cakkhunca paticca rupe ca uppajjati cakkhuvinnanam tinnam sangati phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tassayeva tanhaya asesaviraganirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti ayam kho bhikkhave lokassa atthangamo. {165.1} Sotanca paticca sadde ca ... Ghananca paticca gandhe ca ... jivhanca paticca rase ca ... Kayanca paticca photthabbe ca ... Mananca paticca dhamme ca uppajjati manovinnanam tinnam sangati phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tassayeva tanhaya asesaviraganirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho .pe. evametassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page89.

Kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti ayam kho bhikkhave lokassa atthangamoti. Catuttham. [166] Evamme sutam ekam samayam bhagava natike viharati ginjakavasathe. Atha kho bhagava rahogato patisallino 1- imam dhammapariyayam abhasi cakkhunca paticca rupe ca uppajjati cakkhuvinnanam tinnam sangati phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tanhapaccaya upadanam .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . sotanca paticca sadde ca ... Ghananca paticca gandhe ca ... Jivhanca paticca rase ca ... Kayanca paticca photthabbe ca ... mananca paticca dhamme ca uppajjati manovinnanam tinnam sangati phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tanhapaccaya upadanam .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [167] Cakkhunca paticca rupe ca uppajjati cakkhuvinnanam tinnam sangati phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tassayeva tanhaya asesaviraganirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. Sotanca paticca sadde ca .pe. mananca paticca dhamme ca uppajjati manovinnanam tinnam sangati phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tassayeva tanhaya @Footnote: 1 Ma. patisallano.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page90.

Asesaviraganirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. [168] Tena kho pana samayena annataro bhikkhu bhagavato upassuti 1- thito hoti . addasa kho bhagava tam bhikkhum upassuti 1- thitam disvana tam bhikkhum etadavoca assosi no tvam bhikkhu imam dhammapariyayanti . Evam bhanteti . ugganhahi tvam bhikkhu imam dhammapariyayam pariyapunahi tvam bhikkhu imam dhammapariyayam dharehi tvam bhikkhu imam dhammapariyayam atthasanhitoyam bhikkhu dhammapariyayo adibrahmacariyakoti. Pancamam. [169] Savatthiyam viharati ... atha kho annataro brahmano yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi. [170] Ekamantam nisinno kho so brahmano bhagavantam etadavoca kim nu kho bho gotama so karoti so patisamvedayatiti . So karoti so patisamvedayatiti kho brahmana ayameko anto . Kim pana bho gotama anno karoti anno patisamvedayatiti . Anno karoti anno patisamvedayatiti kho brahmana ayam dutiyo anto ete te brahmana ubho ante anupagamma majjhena tathagato dhammam deseti avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . avijjayatveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha @Footnote: 1 Yu. upassutim.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page91.

Vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. [171] Evam vutte so brahmano bhagavantam etadavoca abhikkantam bho gotama abhikkantam bho gotama .pe. upasakam mam bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranangatanti. Chattham. [172] Savatthiyam viharati ... atha kho janussoni brahmano yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim .pe. [173] Ekamantam nisinno kho janussoni brahmano bhagavantam etadavoca kim nu kho bho gotama sabbamatthiti . sabbamatthiti kho brahmana ayameko anto . kim pana bho gotama sabbam natthiti . Sabbam natthiti kho brahmana ayam dutiyo anto ete te brahmana ubho ante anupagamma majjhena tathagato dhammam deseti avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . avijjayatveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. [174] Evam vutte janussoni brahmano bhagavantam etadavoca abhikkantam bho gotama abhikkantam bho gotama .pe. panupetam saranangatanti. Sattamam. [175] Savatthiyam viharati ... atha kho lokayatiko brahmano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page92.

Yena bhagava tenupasankami .pe. [176] Ekamantam nisinno kho lokayatiko brahmano bhagavantam etadavoca kim nu kho bho gotama sabbamatthiti . sabbamatthiti kho brahmana jetthametam lokayatam . kim pana bho gotama sabbam natthiti. Sabbam natthiti kho brahmana dutiyametam lokayatam . kim nu kho bho gotama sabbamekattanti . sabbamekattanti kho brahmana tatiyametam lokayatam . kim pana bho gotama sabbam puthuttanti . sabbam puthuttanti kho brahmana catutthametam lokayatam ete te brahmana ubho ante anupagamma majjhena tathagato dhammam deseti avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. [177] Evam vutte lokayatiko brahmano bhagavantam etadavoca abhikkantam bho gotama abhikkantam bho gotama .pe. ajjatagge panupetam saranangatanti. Atthamam. [178] Savatthiyam viharati ... tatra kho ... Na bhikkhave sutavato ariyasavakassa evam hoti kim nu kho kismim sati kim hoti kissuppada kim uppajjati [1]- kismim sati namarupam hoti kismim sati salayatanam hoti kismim sati phasso hoti kismim sati @Footnote: 1 Ma. Yu. kismim sati sankhara honti kismim sati vinnanam hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page93.

Vedana hoti kismim sati tanha hoti kismim sati upadanam hoti kismim sati bhavo hoti kismim sati jati hoti kismim sati jaramaranam hotiti. [179] Atha kho bhikkhave sutavato ariyasavakassa aparappaccaya nanamevettha hoti imasmim sati idam hoti imassuppada idam uppajjati [1]- vinnane sati namarupam hoti namarupe sati salayatanam hoti salayatane sati phasso hoti phasse sati vedana hoti vedanaya sati tanha hoti tanhaya sati upadanam hoti upadane sati bhavo hoti .pe. jatiya sati jaramaranam hotiti . So evam pajanati evamayam loko samudayatiti. [180] Na bhikkhave sutavato ariyasavakassa evam hoti kim nu kho kismim asati kim na hoti kissa nirodha kim nirujjhati kismim asati namarupam na hoti kismim asati salayatanam na hoti kismim asati phasso na hoti kismim asati vedana na hoti kismim asati tanha na hoti kismim asati upadanam na hoti kismim asati bhavo na hoti kismim asati jati na hoti kismim asati jaramaranam na hotiti. [181] Atha kho bhikkhave sutavato ariyasavakassa aparappaccaya nanamevettha hoti imasmim asati idam na hoti imassa nirodha idam nirujjhati vinnane asati namarupam na hoti namarupe asati @Footnote: 1 Ma. Yu. avijjaya sati .pe. vinnanam hoti. evamidisesu thanesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page94.

Salayatanam na hoti .pe. upadanam na hoti ... Bhavo na hoti ... Jati na hoti jatiya asati jaramaranam na hotiti . so evam pajanati evamayam loko nirujjhatiti. [182] Yato kho bhikkhave ariyasavako evam lokassa samudayanca atthangamanca yathabhutam pajanati . ayam vuccati bhikkhave ariyasavako ditthisampanno itipi .pe. amatadvaram ahacca titthati itipiti. Navamam. [183] Savatthiyam viharati ... tatra kho ... Na bhikkhave sutavato ariyasavakassa evam hoti kim nu kho kismim sati kim hoti kissuppada kim uppajjati kismim sati sankhara honti kismim sati vinnanam hoti kismim sati namarupam hoti kismim sati salayatanam hoti kismim sati phasso hoti kismim sati vedana hoti kismim sati tanha hoti kismim sati upadanam hoti kismim sati bhavo hoti kismim sati jati hoti kismim sati jaramaranam hotiti. [184] Atha kho bhikkhave sutavato ariyasavakassa aparappaccaya nanamevettha hoti imasmim sati idam hoti imassuppada idam uppajjati avijjaya sati sankhara honti sankharesu sati vinnanam hoti vinnane sati namarupam hoti namarupe sati salayatanam hoti salayatane sati phasso hoti phasse sati vedana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page95.

Hoti vedanaya sati tanha hoti tanhaya sati upadanam hoti upadane sati bhavo hoti bhave sati jati hoti jatiya sati jaramaranam hotiti. So evam pajanati evamayam loko samudayatiti. [185] Na bhikkhave sutavato ariyasavakassa evam hoti kim nu kho kismim asati kim na hoti kissa nirodha kim nirujjhati kismim asati sankhara na honti kismim asati vinnanam na hoti kismim asati namarupam na hoti kismim asati salayatanam na hoti kismim asati phasso na hoti kismim asati vedana na hoti kismim asati tanha na hoti .pe. upadanam ... bhavo ... Jati ... Kismim asati jaramaranam na hotiti. [186] Atha kho bhikkhave sutavato ariyasavakassa aparappaccaya nanamevettha hoti imasmim asati idam na hoti imassa nirodha idam nirujjhati avijjaya asati sankhara na honti sankharesu asati vinnanam na hoti vinnane asati namarupam na hoti namarupe asati salayatanam na hoti .pe. jatiya asati jaramaranam na hotiti. So evam pajanati evamayam loko nirujjhatiti. [187] Yato kho bhikkhave ariyasavako evam lokassa samudayanca atthangamanca yathabhutam pajanati . ayam vuccati bhikkhave ariyasavako ditthisampanno itipi dassanasampanno itipi agato imam saddhammam itipi passati imam saddhammam itipi sekkhena nanena samannagato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page96.

Itipi sekkhaya vijjaya samannagato itipi dhammasotam samapanno itipi ariyo nibbedhikapanno itipi amatadvaram ahacca titthati itipiti. Dasamam. Gahapativaggo pancamo. Tassa uddanam dve pancaverabhaya vutta dukkham loko ca natikam annataram janussoni ca lokayatikena atthamam dve ariyasavaka vutta vaggo tena pavuccatiti. ----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page97.

Dukkhavaggo chattho [188] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . Bhagava etadavoca kittavata nu kho bhikkhave bhikkhu parivimamsamano parivimamseyya sabbaso samma dukkhakkhayayati . bhagavammulaka no bhante dhamma bhagavamnettika bhagavampatisarana sadhu vata bhante bhagavantamyeva patibhatu etassa bhasitassa attho bhagavato sutva bhikkhu dharessantiti . tenahi bhikkhave [1]- sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti. Evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [189] Bhagava etadavoca idha bhikkhave bhikkhu parivimamsamano parivimamsati yam kho idam anekavidham nanappakarakam dukkham loke uppajjati jaramaranam idam nu kho dukkham kimnidanam kimsamudayam kimjatikam kimpabhavam kismim sati jaramaranam hoti kismim asati jaramaranam na hotiti . So parivimamsamano evam pajanati yam kho idam anekavidham nanappakarakam dukkham loke uppajjati jaramaranam idam kho dukkham jatinidanam jatisamudayam jatijatikam jatippabhavam jatiya sati jaramaranam hoti jatiya asati jaramaranam na hotiti . so jaramarananca pajanati jaramaranasamudayanca pajanati jaramarananirodhanca @Footnote: 1 Yu. tam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page98.

Pajanati ya ca jaramarananirodhasaruppagamini patipada tanca pajanati tatha patipanno ca hoti anudhammacari . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu sabbaso samma dukkhakkhayaya patipanno jaramarananirodhaya. [190] Athaparam parivimamsamano parivimamsati jati panayam kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhava kismim sati jati hoti kismim asati jati na hotiti . so parivimamsamano evam pajanati jati bhavanidana bhavasamudaya bhavajatika bhavappabhava bhave sati jati hoti bhave asati jati na hotiti . so jatinca pajanati jatisamudayanca pajanati jatinirodhanca pajanati ya ca jatinirodhasaruppagamini patipada tanca pajanati tatha patipanno ca hoti anudhammacari . Ayam vuccati bhikkhave bhikkhu sabbaso samma dukkhakkhayaya patipanno jatinirodhaya. [191] Athaparam parivimamsamano parivimamsati bhavo panayam kimnidano .pe. upadanam panidam kimnidanam ... tanha panayam kimnidana ... vedana panayam kimnidana ... Phasso panayam kimnidano ... Salayatanam panidam kimnidanam ... namarupam panidam kimnidanam ... vinnanam panidam kimnidanam ... sankhara panime kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhava kismim sati sankhara honti kismim asati sankhara na hontiti. So parivimamsamano evam pajanati sankhara avijjanidana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page99.

Avijjasamudaya avijjajatika avijjapabhava avijjaya sati sankhara honti avijjaya asati sankhara na hontiti. {191.1} So sankhare ca pajanati sankharasamudayanca pajanati sankharanirodhanca pajanati ya ca sankharanirodhasaruppagamini patipada tanca pajanati tatha patipanno ca hoti anudhammacari . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu sabbaso samma dukkhakkhayaya patipanno sankharanirodhaya. Avijjagato [1]- bhikkhave purisapuggalo punnance sankharam abhisankharoti punnupagam hoti vinnanam apunnance sankharam abhisankharoti apunnupagam hoti vinnanam . anejance sankharam abhisankharoti anejupagam hoti vinnanam. [192] Yato kho bhikkhave bhikkhuno avijja pahina hoti vijja uppanna . so avijjaviraga vijjuppada neva punnabhisankharam abhisankharoti na apunnabhisankharam abhisankharoti na anejabhisankharam abhisankharoti anabhisankharonto anabhisancetayanto na kinci loke upadiyati anupadiyam na paritassati aparitassam paccattamyeva parinibbayati khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanati. {192.1} So sukhance vedanam vedayati sa aniccati pajanati anajjhositati pajanati anabhinanditati pajanati . dukkhance vedanam vedayati sa aniccati pajanati anajjhositati pajanati anabhinanditati pajanati . adukkhamasukhance vedanam vedayati sa @Footnote: 1 Ma. Yu. yam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page100.

Aniccati pajanati anajjhositati pajanati anabhinanditati pajanati . so sukhance vedanam vedayati visannutto nam vedayati dukkhance vedanam vedayati visannutto nam vedayati adukkhamasukhance vedanam vedayati visannutto nam vedayati. {192.2} So kayapariyantikam vedanam vedayamano kayapariyantikam vedanam vedayamiti pajanati . jivitapariyantikam vedanam vedayamano jivitapariyantikam vedanam vedayamiti pajanati . kayassa bheda uddham jivitapariyadana idheva sabbavedayitani anabhinanditani sitibhavissanti sarirani avasisissantiti pajanati. [193] Seyyathapi bhikkhave puriso kumbhakarapaka unham kumbham uddharitva same bhumibhage patitthapeyya tatra yayam usma sa tattheva vupasameyya kapallani avasiseyyum evameva kho bhikkhave bhikkhu kayapariyantikam vedanam vedayamano kayapariyantikam vedanam vedayamiti pajanati . jivitapariyantikam vedanam vedayamano jivitapariyantikam vedanam vedayamiti pajanati . kayassa bheda uddham jivitapariyadana idheva sabbavedayitani anabhinanditani sitibhavissanti sarirani avasisissantiti pajanati. [194] Tam kim mannatha bhikkhave api nu kho khinasavo bhikkhu punnabhisankharam va abhisankhareyya apunnabhisankharam va abhisankhareyya anenjabhisankharam va abhisankhareyyati . no hetam bhante. Sabbaso

--------------------------------------------------------------------------------------------- page101.

Va pana sankharesu asati sankharanirodha api nu kho vinnanam pannayethati . no hetam bhante . sabbaso va pana vinnane asati vinnananirodha api nu kho namarupam pannayethati . no hetam bhante . sabbaso va pana namarupe asati namarupanirodha api nu kho salayatanam pannayethati . no hetam bhante . Sabbaso va pana salayatane asati salayatananirodha api nu kho phasso pannayethati . no hetam bhante . sabbaso va pana phasse asati phassanirodha api nu kho vedana pannayethati . no hetam bhante . sabbaso va pana vedanaya asati vedananirodha api nu kho tanha pannayethati . no hetam bhante . sabbaso va pana tanhaya asati tanhanirodha api nu kho upadanam pannayethati . no hetam bhante . sabbaso va pana upadane asati upadananirodha api nu kho bhavo pannayethati . no hetam bhante . sabbaso va pana bhave asati bhavanirodha api nu kho jati pannayethati . no hetam bhante . sabbaso va pana jatiya asati jatinirodha api nu kho jaramaranam pannayethati . No hetam bhante. [195] Sadhu sadhu bhikkhave evametam bhikkhave mannatha saddahatha evametam bhikkhave adhimuccatha nikkankha ettha hotha nibbicikiccha esevanto dukkhassati. Pathamam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page102.

[196] Savatthiyam viharati ... Tatra kho bhagava ... Upadaniyesu bhikkhave dhammesu assadanupassino viharato tanha pavaddhati tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya jati jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [197] Seyyathapi bhikkhave dasannam va katthavahanam visaya va katthavahanam timsaya va katthavahanam cattarisaya va katthavahanam maha aggikkhandho jaleyya tatra puriso kalena kalam sukkhani ceva tinani pakkhipeyya sukkhani ca gomayani pakkhipeyya sukkhani ca katthani pakkhipeyya evanhi so bhikkhave maha aggikkhandho tadaharo tadupadano ciram dighamaddhanam jaleyya evameva kho bhikkhave upadaniyesu dhammesu assadanupassino viharato tanha pavaddhati tanhapaccaya upadanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [198] Upadaniyesu bhikkhave dhammesu adinavanupassino viharato tanha nirujjhati tanhanirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. [199] Seyyathapi bhikkhave dasannam va katthavahanam visaya va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page103.

Katthavahanam timsaya va katthavahanam cattarisaya va katthavahanam maha aggikkhandho jaleyya tatra puriso na kalena kalam sukkhani ceva tinani pakkhipeyya na sukkhani ca gomayani pakkhipeyya na sukkhani ca katthani pakkhipeyya evanhi so bhikkhave maha aggikkhandho purimassa ca upadanassa pariyadana annassa ca anupahara 1- anaharo nibbayeyya evameva kho bhikkhave upadaniyesu dhammesu adinavanupassino viharato tanha nirujjhati tanhanirodha upadananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Dutiyam. [200] Savatthiyam viharati ... Tatra kho bhagava ... Sannojaniyesu bhikkhave dhammesu assadanupassino viharato tanha pavaddhati tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya jati jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [201] Seyyathapi bhikkhave telanca paticca vattinca paticca telappadipo jhayeyya tatra puriso kalena kalam telam asinceyya vattim upasamhareyya evanhi so bhikkhave telappadipo tadaharo tadupadano ciram dighamaddhanam jaleyya evameva kho bhikkhave sannojaniyesu dhammesu assadanupassino viharato tanha pavaddhati tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya @Footnote: 1 Yu. anupahara. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page104.

Jati jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [202] Sannojaniyesu bhikkhave dhammesu adinavanupassino viharato tanha nirujjhati tanhanirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. [203] Seyyathapi bhikkhave telanca paticca vattinca paticca telappadipo jhayeyya tatra puriso na kalena kalam telam asinceyya na vattim upasamhareyya evanhi so bhikkhave telappadipo purimassa ca upadanassa pariyadana annassa ca anupahara anaharo nibbayeyya evameva kho bhikkhave sannojaniyesu dhammesu adinavanupassino viharato tanha nirujjhati tanhanirodha upadananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Tatiyam. [204] Savatthiyam viharati ... tatra kho bhagava ... Seyyathapi bhikkhave telanca paticca vattinca paticca telappadipo jhayeyya tatra puriso kalena kalam telam asinceyya vattim upasamhareyya evanhi so bhikkhave telappadipo tadaharo tadupadano ciram dighamaddhanam jaleyya evameva kho bhikkhave sannojaniyesu dhammesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page105.

Assadanupassino viharato tanha pavaddhati tanhapaccaya upadanam .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [205] Seyyathapi bhikkhave telanca paticca vattinca paticca telappadipo jhayeyya tatra puriso na kalena kalam telam asinceyya na vattim upasamhareyya evanhi so bhikkhave telappadipo purimassa ca upadanassa pariyadana annassa ca anupahara anaharo nibbayeyya evameva kho bhikkhave sannojaniyesu dhammesu adinavanupassino viharato tanha nirujjhati tanhanirodha upadananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Catuttham. [206] Savatthiyam viharati ... Tatra kho bhagava ... Upadaniyesu bhikkhave dhammesu assadanupassino viharato tanha pavaddhati tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [207] Seyyathapi bhikkhave maha rukkho tassa yani ceva mulani adhogamani yani ca tiriyangamani sabbani tani uddham ojam abhiharanti evanhi so bhikkhave maha rukkho tadaharo tadupadano ciram dighamaddhanam tittheyya evameva kho bhikkhave upadaniyesu dhammesu assadanupassino viharato tanha pavaddhati tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo .pe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page106.

Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [208] Upadaniyesu bhikkhave dhammesu adinavanupassino viharato tanha nirujjhati tanhanirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. [209] Seyyathapi bhikkhave maha rukkho atha puriso agaccheyya kuddalapitakam adaya so tam rukkham mule chindeyya mule chetva palikhaneyya palikhanitva mulani uddhareyya antamaso usiranalimattanipi . so tam rukkham khandakhandikam chindeyya khandakhandikam chinditva phaleyya phaletva sakalikam sakalikam kareyya sakalikam sakalikam karitva vatatape visoseyya vatatape visosetva aggina daheyya aggina dahetva masim kareyya masim karitva mahavate va ophuneyya 1- nadiya va sighasotaya pavaheyya evanhi so bhikkhave maha rukkho ucchinnamulo assa talavatthukato anabhavangato 2- ayatim anuppadadhammo evameva kho bhikkhave upadaniyesu dhammesu adinavanupassino viharato tanha nirujjhati tanhanirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Pancamam. [210] Savatthiyam viharati ... tatra kho bhagava ... Seyyathapi bhikkhave maha rukkho tassa yani ceva mulani adhogamani yani ca @Footnote: 1 Ma. ophuneyya. Yu. opuneyya. 2 Ma. Yu. anabhavankato. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page107.

Tiriyangamani sabbani tani uddham ojam abhiharanti evanhi so bhikkhave maha rukkho tadaharo tadupadano ciram dighamaddhanam tittheyya evameva kho bhikkhave upadaniyesu dhammesu assadanupassino viharato tanha pavaddhati tanhapaccaya upadanam .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [211] Seyyathapi bhikkhave maha rukkho atha puriso agaccheyya kuddalapitakam adaya so tam rukkham mule chindeyya mule chetva palikhaneyya palikhanitva mulani uddhareyya .pe. Nadiya va sighasotaya pavaheyya evanhi so bhikkhave maha rukkho ucchinnamulo assa talavatthukato anabhavangato ayatim anuppadadhammo evameva kho bhikkhave upadaniyesu dhammesu adinavanupassino viharato tanha nirujjhati tanhanirodha upadananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Chattham. [212] Savatthiyam viharati ... Tatra kho bhagava ... Sannojaniyesu bhikkhave dhammesu assadanupassino viharato tanha pavaddhati tanhapaccaya upadanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [213] Seyyathapi bhikkhave taruno rukkho tassa puriso kalena kalam mulani palisajjeyya 1- kalena kalam pamsum dadeyya @Footnote: 1 Ma. palimajjeyya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page108.

Kalena kalam udakam dadeyya evanhi so bhikkhave taruno rukkho tadaharo tadupadano vuddhim virulhim vepullam apajjeyya evameva kho bhikkhave sannojaniyesu dhammesu assadanupassino viharato tanha pavaddhati tanhapaccaya upadanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [214] Sannojaniyesu bhikkhave dhammesu adinavanupassino viharato tanha nirujjhati tanhanirodha upadananirodho .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. [215] Seyyathapi bhikkhave taruno rukkho atha puriso agaccheyya kuddalapitakam adaya .pe. nadiya va sighasotaya pavaheyya evanhi so bhikkhave taruno rukkho ucchinnamulo assa talavatthukato anabhavangato ayatim anuppadadhammo evameva kho bhikkhave sannojaniyesu dhammesu adinavanupassino viharato tanha nirujjhati tanhanirodha upadananirodho .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Sattamam. [216] Savatthiyam viharati ... Tatra kho bhagava ... Sannojaniyesu bhikkhave dhammesu assadanupassino viharato namarupassa avakkanti hoti namarupapaccaya salayatanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [217] Seyyathapi bhikkhave maha rukkho tassa yani ceva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page109.

Mulani adhogamani yani ca tiriyangamani sabbani tani uddham ojam abhiharanti evanhi so bhikkhave maha rukkho tadaharo tadupadano ciram dighamaddhanam tittheyya evameva kho bhikkhave sannojaniyesu dhammesu assadanupassino viharato namarupassa avakkanti hoti namarupapaccaya salayatanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [218] Sannojaniyesu bhikkhave dhammesu adinavanupassino viharato namarupassa avakkanti na hoti namarupanirodha salayatananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. [219] Seyyathapi bhikkhave maha rukkho atha puriso agaccheyya kuddalapitakam adaya .pe. ayatim anuppadadhammo evameva kho bhikkhave sannojaniyesu dhammesu adinavanupassino viharato namarupassa avakkanti na hoti namarupanirodha salayatananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti . Atthamam. [220] Savatthiyam viharati ... Tatra kho bhagava ... Sannojaniyesu bhikkhave dhammesu assadanupassino viharato vinnanassa avakkanti hoti vinnanapaccaya namarupam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [221] Seyyathapi bhikkhave maha rukkho tassa yani ceva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page110.

Mulani .pe. evameva kho bhikkhave sannojaniyesu dhammesu assadanupassino viharato vinnanassa avakkanti hoti vinnanapaccaya namarupam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [222] Sannojaniyesu bhikkhave dhammesu adinavanupassino viharato vinnanassa avakkanti na hoti vinnananirodha namarupanirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. [223] Seyyathapi bhikkhave maha rukkho atha puriso agaccheyya kuddalapitakam adaya .pe. ayatim anuppadadhammo evameva kho bhikkhave sannojaniyesu dhammesu adinavanupassino viharato vinnanassa avakkanti na hoti vinnananirodha namarupanirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. Navamam. [224] Ekam samayam bhagava kurusu viharati kammasadammam 1- nama kurunam nigamo . atha kho ayasma anando yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca acchariyam bhante abbhutam bhante yavagambhiro cayam bhante paticcasamuppado @Footnote: 1 kammasadhammantipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page111.

Gambhiravabhaso ca atha ca pana me uttanakuttanako viya khayatiti. [225] Ma hevam ananda ma hevam ananda gambhiro cayam ananda paticcasamuppado gambhiravabhaso ca etassa ananda dhammassa annana ananubodha appativedha evamayam paja tantakulajata guligunthikajata 1- munjapabbajabhuta apayam duggatim vinipatam samsaram nativattati. [226] Upadaniyesu ananda dhammesu assadanupassino viharato tanha pavaddhati tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya jati jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkha- domanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [227] Seyyathapi ananda maha rukkho tassa yani ceva mulani adhogamani yani ca tiriyangamani sabbani tani uddham ojam abhiharanti evanhi so ananda maha rukkho tadaharo tadupadano ciram dighamaddhanam tittheyya evameva kho ananda upadaniyesu dhammesu assadanupassino viharato tanha pavaddhati tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [228] Upadaniyesu ananda dhammesu adinavanupassino viharato @Footnote: 1 Ma. kulaganthikajata. Yu. guliganudhikajata.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page112.

Tanha nirujjhati tanhanirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. [229] Seyyathapi ananda maha rukkho atha puriso agaccheyya kuddalapitakam adaya so tam rukkham mule chindeyya mule chetva palikhaneyya palikhanitva mulani uddhareyya antamaso usiranalimattanipi . so tam rukkham khandakhandikam chindeyya khandakhandikam chetva 1- phaleyya phaletva sakalikam sakalikam kareyya sakalikam sakalikam karitva vatatape visoseyya vatatape visosetva aggina daheyya aggina dahetva masim kareyya masim karitva mahavate va ophuneyya nadiya va sighasotaya pavaheyya evanhi so ananda maha rukkho ucchinnamulo assa talavatthukato anabhavangato ayatim anuppadadhammo evameva kho ananda upadaniyesu dhammesu adinavanupassino viharato tanha nirujjhati tanhanirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti . Dasamam. Dukkhavaggo chattho. @Footnote: 1 Ma. Yu. chinditva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page113.

Tassa uddanam parivimamsanupadanam dve ca sannojanani ca maharukkhena dve vutta tarunena ca sattamam namarupanca vinnanam nidanena ca te dasati. -----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page114.

Mahavaggo sattamo [230] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava ... Assutava bhikkhave puthujjano imasmim catummahabhutikasmim kayasmim nibbindeyyapi virajjeyyapi vimucceyyapi tam kissa hetu dissati hi 1- bhikkhave imassa catummahabhutikassa kayassa acayopi apacayopi adanampi nikkhepanampi tasma tatrassutava puthujjano nibbindeyyapi virajjeyyapi vimucceyyapi. {230.1} Yanca kho etam bhikkhave vuccati cittam itipi mano itipi vinnanam itipi tatrassutava puthujjano nalam nibbinditum nalam virajjitum nalam vimuccitum tam kissa hetu digharattam hetam bhikkhave assutavato puthujjanassa ajjhositam mamayitam paramattham etam mama esohamasmi eso me attati tasma tatrassutava puthujjano nalam nibbinditum nalam virajjitum nalam vimuccitum. [231] Varam bhikkhave assutava puthujjano imam catummahabhutikam kayam attato upagaccheyya na tveva cittam tam kissa hetu dissatayam bhikkhave catummahabhutiko kayo ekampi vassam titthamano dvepi vassani titthamano tinipi vassani titthamano cattaripi vassani titthamano pancapi vassani titthamano dasapi vassani titthamano visatipi vassani titthamano timsampi vassani titthamano @Footnote: 1 Ma. Yu. hisaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page115.

Cattalisampi vassani titthamano pannasampi vassani titthamano vassasatampi titthamano bhiyyopi titthamano . yanca kho etam bhikkhave vuccati cittam itipi mano itipi vinnanam itipi tam rattiya ca divasassa ca annadeva uppajjati annam nirujjhati. [232] Seyyathapi bhikkhave makkato aranne ca brahavane 1- caramano sakham ganhati tam muncitva annam ganhati tam muncitva annam ganhati tam muncitva annam ganhati evameva kho bhikkhave yamidam vuccati cittam itipi mano itipi vinnanam itipi tam rattiya ca divasassa ca annadeva uppajjati annam nirujjhati. [233] Tatra bhikkhave sutava ariyasavako paticcasamuppadanneva sadhukam yoniso manasikaroti iti imasmim sati idam hoti imassuppada idam uppajjati imasmim asati idam na hoti imassa nirodha idam nirujjhati yadidam avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . Avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. [234] Evam passam bhikkhave sutava ariyasavako rupasmimpi nibbindati vedanayapi nibbindati sannayapi nibbindati @Footnote: 1 Ma. Yu. pavane.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page116.

Sankharesupi nibbindati vinnanasmimpi nibbindati nibbindam virajjati viraga vimuccati . vimuttasmim vimuttamiti nanam hoti . Khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanatiti. Pathamam. [235] Savatthiyam viharati ... tatra kho bhagava ... Assutava bhikkhave puthujjano imasmim catummahabhutikasmim kayasmim nibbindeyyapi virajjeyyapi vimucceyyapi tam kissa hetu dissati hi bhikkhave imassa catummahabhutikassa kayassa acayopi apacayopi adanampi nikkhepanampi tasma tatrassutava puthujjano nibbindeyyapi virajjeyyapi vimucceyyapi . yanca kho etam bhikkhave vuccati cittam itipi mano itipi vinnanam itipi tatrassutava puthujjano nalam nibbinditum nalam virajjitum nalam vimuccitum tam kissa hetu digharattam hetam bhikkhave assutavato puthujjanassa ajjhositam mamayitam paramattham etam mama esohamasmi eso me attati tasma tatrassutava puthujjano nalam nibbinditum nalam virajjitum nalam vimuccitum. [236] Varampi bhikkhave assutava puthujjano imam catummahabhutikam kayam attato upagaccheyya na tveva cittam tam kissa hetu dissatayam bhikkhave catummahabhutiko kayo ekampi vassam titthamano dvepi vassani titthamano tinipi vassani titthamano cattaripi vassani titthamano pancapi vassani titthamano dasapi vassani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page117.

Titthamano visampi vassani titthamano timsampi vassani titthamano cattalisampi vassani titthamano pannasampi vassani titthamano vassasatampi titthamano bhiyyopi titthamano . yanca kho etam bhikkhave vuccati cittam itipi mano itipi vinnanam itipi tam rattiya ca divasassa ca annadeva uppajjati annam nirujjhati. [237] Tatra bhikkhave sutava ariyasavako paticcasamuppadamyeva sadhukam yoniso manasikaroti iti imasmim sati idam hoti imassuppada idam uppajjati imasmim asati idam na hoti imassa nirodha idam nirujjhati . sukhavedaniyam bhikkhave phassam paticca uppajjati sukha vedana tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodha yam tajjam vedayitam sukhavedaniyam phassam paticca uppanna sukha vedana sa nirujjhati sa vupasamati . dukkhavedaniyam bhikkhave phassam paticca uppajjati dukkha vedana tasseva dukkhavedaniyassa phassassa nirodha yam tajjam vedayitam dukkhavedaniyam phassam paticca uppanna dukkha vedana sa nirujjhati sa vupasamati . adukkhamasukhavedaniyam bhikkhave phassam paticca uppajjati adukkhamasukha vedana tasseva adukkhamasukhavedaniyassa phassassa nirodha yam tajjam vedayitam adukkhamasukhavedaniyam phassam paticca uppanna adukkhamasukha vedana sa nirujjhati sa vupasamati. [238] Seyyathapi bhikkhave dvinnam katthanam sanghatasamodhana usma jayati tejo abhinibbattati tesamyeva dvinnam katthanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page118.

Nanakatavinibbhoga 1- ya tajja usma sa nirujjhati sa vupasamati evameva kho bhikkhave sukhavedaniyam phassam paticca uppajjati sukha vedana tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodha yam tajjam vedayitam sukhavedaniyam phassam paticca uppanna sukha vedana sa nirujjhati sa vupasamati dukkhavedaniyam phassam paticca uppajjati dukkha vedana tasseva dukkhavedaniyassa phassassa nirodha yam tajjam vedayitam dukkhavedaniyam phassam paticca uppanna dukkha vedana sa nirujjhati sa vupasamati adukkhamasukhavedaniyam phassam paticca uppajjati adukkhamasukha vedana tasseva adukkhamasukhavedaniyassa phassassa nirodha yam tajjam vedayitam adukkhamasukhavedaniyam phassam paticca uppanna adukkhamasukha vedana sa nirujjhati sa vupasamati. [239] Evam passam bhikkhave sutava ariyasavako phassepi nibbindati vedanayapi nibbindati sannayapi nibbindati sankharesupi nibbindati vinnanasmimpi nibbindati nibbindam virajjati viraga vimuccati . vimuttasmim vimuttamiti nanam hoti . Khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanatiti. Dutiyam. [240] Savatthiyam viharati ... tatra kho bhagava ... Cattarome bhikkhave ahara bhutanam va sattanam thitiya sambhavesinam va @Footnote: 1 Si. nanabhavavinikkhepa. Yu. nanabhava vinikkhepa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page119.

Anuggahaya . katame cattaro . kavalikaro aharo olariko va sukhumo va phasso dutiyo manosancetana tatiya vinnanam catuttham . ime kho bhikkhave cattaro ahara bhutanam va sattanam thitiya sambhavesinam va anuggahaya. [241] Kathanca bhikkhave kavalikaro aharo datthabbo . Seyyathapi bhikkhave dve jayapatika 1- parittam sambalam adaya kantaramaggam patipajjeyyum tesamassa ekaputtako piyo manapo . Atha kho tesam bhikkhave dvinnam jayapatikanam kantaragatanam ya paritta sambalamatta sa parikkhayam pariyadanam gaccheyya siya panesa 2- kantaravaseso anitthinno 3- . atha kho tesam bhikkhave dvinnam jayapatikanam evamassa amhakam kho ya paritta sambalamatta sa parikkhina pariyadinna atthi cayam kantaravaseso anitthinno yannuna mayam imam ekaputtakam piyam manapam vadhitva valluranca sondikanca karitva puttamamsani khadanta eva dvepi 4- tam kantaravasesam nitthareyyama no ce sabbeva 5- tayo vinassamhati . Atha kho te bhikkhave dve jayapatika etam ekaputtakam piyam manapam vadhitva valluranca sondikanca karitva puttamamsani khadanta eva tam kantaravasesam nitthareyyum te puttamamsani ceva khadeyyum ure ca patipimseyyum 6- kaham ekaputtaka kaham ekaputtakati. {241.1} Tam kim mannatha bhikkhave api nu te davaya va aharam ahareyyum madaya va @Footnote: 1 Ma. Yu. jayampatika. evamuparipi . 2 Ma. Yu. ca nesam. 3 Ma. anatinno. @evamuparipi . 4 Ma. Yu. evam tam. evamuparipi . 5 Ma. Yu. ma sabbeva. @6 Ma. patipiseyyum.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page120.

Aharam ahareyyum mandanaya va aharam ahareyyum vibhusanaya va aharam ahareyyunti . no hetam bhante . nanu te bhikkhave yavadeva kantarassa nittharanatthaya aharam ahareyyunti . evam bhante . evameva khvaham bhikkhave kavalikaro aharo datthabboti vadami . kavalikare bhikkhave ahare parinnate pancakamaguniko rago parinnato hoti pancakamagunike rage parinnate natthi tam sannojanam yena sannojanena sannutto ariyasavako puna imam lokam agaccheyya. [242] Kathanca bhikkhave phassaharo datthabbo . seyyathapi bhikkhave gavi niccamma kuddance 1- nissaya tittheyya ye kuddanissita pana te nam khadeyyum rukkhance nissaya tittheyya ye rukkhanissita pana te nam khadeyyum udakance nissaya tittheyya ye udakanissita pana te nam khadeyyum akasance nissaya tittheyya ye akasanissita pana te nam khadeyyum yannadeva hi sa bhikkhave gavi niccamma nissaya tittheyya ye tam nissita tam nissita pana te nam khadeyyum evameva khvaham bhikkhave phassaharo datthabboti vadami . phasse bhikkhave ahare parinnate tisso vedana parinnata honti tisu vedanasu parinnatasu ariyasavakassa natthi kinci uttarikaraniyanti vadami. [243] Kathanca bhikkhave manosancetanaharo datthabbo . @Footnote: 1 Ma. kuttam ce.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page121.

Seyyathapi bhikkhave angarakasu sadhikaporisa punna angaranam vitaccikanam vitadhumanam atha puriso agaccheyya jivitukamo amaritukamo sukhakamo dukkhapatikkulo tamenam dve balavanto purisa nanabahasu gahetva tam angarakasum upakaddheyyum . atha kho bhikkhave tassa purisassa arakavassa cetana arakava patthana araka panidhi tam kissa hetu viditanhi 1- bhikkhave tassa purisassa hoti imancaham angarakasum papatissami tatonidanam maranam va nigacchami maranamattam va dukkhanti evameva khvaham bhikkhave manosancetanaharo datthabboti vadami . Manosancetanaya bhikkhave ahare parinnate tisso tanha parinnata honti tisu tanhasu parinnatasu ariyasavakassa natthi kinci uttarikaraniyanti vadami. [244] Kathanca bhikkhave vinnanaharo datthabbo . seyyathapi bhikkhave coram agucarim gahetva ranno dassesum 2- ayante deva coro agucari imassa yam icchasi tam dandam panehiti tamenam raja evam vadeyya gacchatha bho imam purisam pubbanhasamayam sattisatena hanathati tamenam pubbanhasamayam sattisatena haneyyum atha raja majjhantikasamayam evam vadeyya ambho katham so purisoti tatheva deva jivatiti tamenam raja evam vadeyya gacchatha bho tam purisam majjhantikasamayam sattisatena hanathati tamenam majjhantikasamayam sattisatena haneyyum atha raja sayanhasamayam evam vadeyya ambho @Footnote: 1 Ma. Yu. evam hi . 2 Ma. Yu. dasseyyum.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page122.

Katham so purisoti tatheva deva jivatiti tamenam raja evam vadeyya gacchatha bho tam purisam sayanhasamayam sattisatena hanathati tamenam sayanhasamayam sattisatena haneyyum . tam kim mannatha bhikkhave api nu kho so puriso divasam tihi sattisatehi hannamano tatonidanam dukkham domanassam patisamvedayethati ekissapi bhikkhave sattiya hannamano tatonidanam dukkham domanassam patisamvedayetha ko pana vado tihi sattisatehi hannamanoti evameva khvaham bhikkhave vinnanaharo datthabboti vadami . vinnane bhikkhave ahare parinnate namarupam parinnatam hoti namarupe parinnate ariyasavakassa natthi kinci uttarikaraniyanti vadamiti. Tatiyam. [245] Savatthiyam viharati ... tatra kho bhagava ... Cattarome bhikkhave ahara bhutanam va sattanam thitiya sambhavesinam va anuggahaya . katame cattaro . kavalikaro aharo olariko va sukhumo va phasso dutiyo manosancetana tatiya vinnanam catuttham . ime kho bhikkhave cattaro ahara bhutanam va sattanam thitiya sambhavesinam va anuggahaya. [246] Kavalikare ce bhikkhave ahare atthi rago atthi nandi atthi tanha patitthitam tattha vinnanam virulham yattha patitthitam vinnanam virulham atthi tattha namarupassa avakkanti yattha atthi namarupassa avakkanti atthi tattha sankharanam vuddhi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page123.

Yattha atthi sankharanam vuddhi atthi tattha ayatim punabbhavabhinibbatti yattha atthi ayatim punabbhavabhinibbatti atthi tattha ayatim jatijaramaranam yattha atthi ayatim jatijaramaranam . sasokam tam bhikkhave sarajam saupayasanti vadami. {246.1} Phasse ce bhikkhave ahare ... Manosancetanaya ce bhikkhave ahare ... vinnane ce bhikkhave ahare atthi rago atthi nandi atthi tanha patitthitam tattha vinnanam virulham yattha patitthitam vinnanam virulham atthi tattha namarupassa avakkanti yattha atthi namarupassa avakkanti atthi tattha sankharanam vuddhi yattha atthi sankharanam vuddhi atthi tattha ayatim punabbhavabhinibbatti yattha atthi ayatim punabbhavabhinibbatti atthi tattha ayatim jatijaramaranam yattha atthi ayatim jatijaramaranam . sasokam tam bhikkhave sarajam saupayasanti vadami. [247] Seyyathapi bhikkhave rajako va cittakarako va sati rajanaya va lakhaya va haliddiya va niliya va manjitthaya va sumatte 1- va phalake va bhittiya va dussapate va itthirupam va purisarupam va abhinimmineyya sabbangapaccangam evameva kho bhikkhave kavalikare ce ahare atthi rago atthi nandi atthi tanha patitthitam tattha vinnanam virulham yattha patitthitam vinnanam virulham atthi tattha namarupassa avakkanti yattha atthi namarupassa avakkanti atthi tattha sankharanam vuddhi yattha atthi sankharanam vuddhi atthi @Footnote: 1 Ma. Yu. suparimatthe va.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page124.

Tattha ayatim punabbhavabhinibbatti yattha atthi ayatim punabbhavabhinibbatti atthi tattha ayatim jatijaramaranam yattha atthi ayatim jatijaramaranam . sasokam tam bhikkhave sarajam saupayasanti vadami. {247.1} Phasse ce bhikkhave ahare ... Manosancetanaya ce bhikkhave ahare ... vinnane ce bhikkhave ahare atthi rago atthi nandi atthi tanha patitthitam tattha vinnanam virulham yattha patitthitam vinnanam virulham atthi tattha namarupassa avakkanti yattha atthi namarupassa avakkanti atthi tattha sankharanam vuddhi yattha atthi sankharanam vuddhi atthi tattha ayatim punabbhavabhinibbatti yattha atthi ayatim punabbhavabhinibbatti atthi tattha ayatim jatijaramaranam yattha atthi ayatim jatijaramaranam. Sasokam tam bhikkhave sarajam saupayasanti vadami. [248] Kavalikare ce bhikkhave ahare natthi rago natthi nandi natthi tanha appatitthitam tattha vinnanam avirulham yattha appatitthitam vinnanam avirulham natthi tattha namarupassa avakkanti yattha natthi namarupassa avakkanti natthi tattha sankharanam vuddhi yattha natthi sankharanam vuddhi natthi tattha ayatim punabbhavabhinibbatti yattha natthi ayatim punabbhavabhinibbatti natthi tattha ayatim jatijaramaranam yattha natthi ayatim jatijaramaranam . asokam tam bhikkhave arajam anupayasanti vadami. {248.1} Phasse ce bhikkhave ahare ... manosancetanaya ce bhikkhave ahare ... vinnane ce bhikkhave

--------------------------------------------------------------------------------------------- page125.

Ahare natthi rago natthi nandi natthi tanha appatitthitam tattha vinnanam avirulham yattha appatitthitam vinnanam avirulham natthi tattha namarupassa avakkanti yattha natthi namarupassa avakkanti natthi tattha sankharanam vuddhi yattha natthi sankharanam vuddhi natthi tattha ayatim punabbhavabhinibbatti yattha natthi ayatim punabbhavabhinibbatti natthi tattha ayatim jatijaramaranam yattha natthi ayatim jatijaramaranam . asokam tam bhikkhave arajam anupayasanti vadami. [249] Seyyathapi bhikkhave kutagaram va kutagarasala va uttaraya va dakkhinaya va pacinavatapana 1- suriye uggacchante vatapanena rasmi pavisitva kvassa patitthitati . pacchimayam bhante bhittiyanti . pacchimaya ce bhikkhave bhitti nassa kvassa patitthitati . pathaviyam bhanteti . pathavi ce bhikkhave nassa kvassa patitthitati . apasmim bhanteti . apo ce bhikkhave nassa kvassa patitthitati . appatitthita bhanteti . evameva kho bhikkhave kavalikare ce ahare natthi rago natthi nandi natthi tanha ... Phasse ce bhikkhave ahare ... Manosancetanaya ce bhikkhave ahare ... vinnane ce bhikkhave ahare natthi rago natthi nandi natthi tanha appatitthitam tattha vinnanam avirulham yattha appatitthitam vinnanam avirulham natthi tattha namarupassa avakkanti yattha natthi namarupassa avakkanti natthi tattha sankharanam vuddhi yattha natthi @Footnote: 1 Ma. Yu. pacinaya va vatapana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page126.

Sankharanam vuddhi natthi tattha ayatim punabbhavabhinibbatti yattha natthi ayatim punabbhavabhinibbatti natthi tattha ayatim jatijaramaranam yattha natthi ayatim jatijaramaranam . asokam tam bhikkhave arajam anupayasanti vadamiti. Catuttham. [250] Savatthiyam viharati ... Tatra kho bhagava ... Pubbeva 1- me bhikkhave sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi kiccham vatayam loko apanno jayati ca jiyyati ca miyyati ca cavati ca upapajjati ca atha ca panimassa dukkhassa nissaranam nappajanati jaramaranassa kudassu nama imassa dukkhassa nissaranam pannayissati jaramaranassati. [251] Tassa mayham bhikkhave etadahosi kimhi nu kho sati jaramaranam hoti kimpaccaya jaramarananti . tassa mayham bhikkhave yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo jatiya kho sati jaramaranam hoti jatipaccaya jaramarananti . tassa mayham bhikkhave etadahosi kimhi nu kho sati jati hoti .pe. bhavo hoti ... Upadanam hoti ... Tanha hoti ... Vedana hoti ... Phasso hoti ... Salayatanam hoti ... namarupam hoti kimpaccaya namarupanti . tassa mayham bhikkhave yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo vinnane kho sati namarupam hoti vinnanapaccaya namarupanti . tassa mayham bhikkhave etadahosi kimhi nu kho sati vinnanam hoti kimpaccaya @Footnote: 1 Ma. Yu. pubbe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page127.

Vinnananti . tassa mayham bhikkhave yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo namarupe kho sati vinnanam hoti namarupapaccaya vinnananti. {251.1} Tassa mayham bhikkhave etadahosi paccudavattati kho idam vinnanam namarupamha na param gacchati ettavata jayetha va jiyyetha va miyyetha 1- va cavetha va upapajjetha va yadidam namarupapaccaya vinnanam vinnanapaccaya namarupam namarupapaccaya salayatanam salayatanapaccaya phasso .pe. evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . samudayo samudayoti kho me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapadi nanam udapadi panna udapadi vijja udapadi aloko udapadi. [252] Tassa mayham bhikkhave etadahosi kimhi nu kho asati jaramaranam na hoti kissa nirodha jaramarananirodhoti . tassa mayham bhikkhave yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo jatiya kho asati jaramaranam na hoti jatinirodha jaramarananirodhoti . Tassa mayham bhikkhave etadahosi kimhi nu kho asati jati na hoti .pe. bhavo na hoti ... upadanam na hoti ... Tanha na hoti ... vedana na hoti ... phasso na hoti ... Salayatanam na hoti ... namarupam na hoti kissa nirodha namarupanirodhoti . Tassa mayham bhikkhave yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo vinnane kho asati namarupam na hoti vinnananirodha @Footnote: 1 Yu. mayetha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page128.

Namarupanirodhoti . tassa mayham bhikkhave etadahosi kimhi nu kho asati vinnanam na hoti kissa nirodha vinnananirodhoti tassa mayham bhikkhave yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo namarupe kho asati vinnanam na hoti namarupanirodha vinnananirodhoti. {252.1} Tassa mayham bhikkhave etadahosi adhigato kho myayam maggo bodhaya yadidam namarupanirodha vinnananirodho vinnananirodha namarupanirodho namarupanirodha salayatananirodho salayatananirodha phassanirodho .pe. avametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti . nirodho nirodhoti kho me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapadi nanam udapadi panna udapadi vijja udapadi aloko udapadi. [253] Seyyathapi bhikkhave puriso aranne pavane caramano passeyya puranamaggam purananjasam pubbakehi manussehi anuyatam . So tamanugaccheyya tamanugacchanto passeyya puranam nagaram puranam rajadhanim pubbakehi manussehi ajjhavuttham 1- aramasampannam vanasampannam pokkharanisampannam uddapavantam 2- ramaniyam . Atha kho so bhikkhave puriso ranno va rajamahamattassa va aroceyya yagghe bhante janeyyasi aham addasam aranne pavane caramano puranamaggam purananjasam pubbakehi manussehi anuyatam so 3- tamanugacchim tamanugacchanto addasam puranam nagaram puranam rajadhanim pubbakehi manussehi @Footnote: 1 Ma. ajjhavuttham. evamuparipi . 2 Ma. uddhapavantam. @3 Ma. Yu. ayam saddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page129.

Ajjhavuttham aramasampannam vanasampannam pokkharanisampannam uddapavantam ramaniyam tam bhante nagaram mapehiti . athakho so bhikkhave raja va rajamahamatto va tam nagaram mapeyya tadassa nagaram aparena samayena iddham ceva phitam ca bahujannam 1- akinnamanussam vuddhivepullappattam . evameva khvaham bhikkhave addasam puranamaggam purananjasam pubbakehi sammasambuddhehi anuyatam. {253.1} Katamo ca so bhikkhave puranamaggo purananjaso pubbakehi sammasambuddhehi anuyato . ayameva ariyo atthangiko maggo seyyathidam sammaditthi .pe. sammasamadhi . Ayam kho so bhikkhave puranamaggo purananjaso pubbakehi sammasambuddhehi anuyato so tamanugacchim tamanugacchanto jaramaranam abbhannasim jaramaranasamudayam abbhannasim jaramarananirodham abbhannasim jaramarananirodhagaminim patipadam abbhannasim tamanugacchim tamanugacchanto jatim abbhannasim .pe. Bhavam abbhannasim ... upadanam abbhannasim ... tanham abbhannasim ... Vedanam abbhannasim ... phassam abbhannasim ... Salayatanam abbhannasim ... Namarupam abbhannasim ... vinnanam abbhannasim tamanugacchim tamanugacchanto sankhare abbhannasim sankharasamudayam abbhannasim sankharanirodham abbhannasim sankharanirodhagaminim patipadam abbhannasim tadabhinnaya acikkhim bhikkhunam bhikkhuninam upasakanam upasikanam . tayidam @Footnote: 1 Ma. bahujannam. Yu. bahujanam. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page130.

Bhikkhave brahmacariyam iddham ceva phitam ca vittharikam bahujannam puthubhutam yava devamanussehi supakasitanti. Pancamam. [254] Evamme sutam ekam samayam bhagava kurusu viharati kammasadammam nama kurunam nigamo . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca sammasatha no tumhe bhikkhave antaram sammasanti . Evam vutte annataro bhikkhu bhagavantam etadavoca aham kho bhante sammasami antaram sammasanti . yathakatham pana tvam bhikkhu sammasasi antaram sammasanti . atha kho so bhikkhu byakasi yatha so bhikkhu byakasi na so bhikkhu bhagavato cittam aradhesi. [255] Evam vutte ayasma anando bhagavantam etadavoca etassa bhagava kalo etassa sugata kalo yam bhagava antaram sammasam bhaseyya bhagavato sutva bhikkhu dharessantiti . tenahananda sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [256] Bhagava etadavoca idha bhikkhave bhikkhu sammasamano sammasati antaram sammasam yam kho idam anekavidham nanappakarakam dukkham loke uppajjati jaramaranam idam nu 1- kho dukkham kimnidanam kimsamudayam kimjatikam kimpabhavam kismim sati jaramaranam hotiti . so sammasamano evam janati yam kho idam anekavidham nanappakarakam @Footnote: 1 Ma. Yu. nusaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

Dukkham loke uppajjati jaramaranam idam kho dukkham upadhinidanam upadhisamudayam upadhijatikam upadhippabhavam upadhismim sati jaramaranam hoti upadhismim asati jaramaranam na hotiti . so jaramarananca pajanati jaramaranasamudayanca pajanati jaramarananirodhanca pajanati ya ca jaramarananirodhasaruppagamini patipada tanca pajanati tatha patipanno ca hoti anudhammacari . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu sabbaso samma dukkhakkhayaya patipanno jaramarananirodhaya. [257] Athaparam sammasamano sammasati antaram sammasam upadhi panayam kimnidano kimsamudayo kimjatiko kimpabhavo kimsmim sati upadhi hoti kismim asati upadhi na hotiti . so sammasamano evam janati upadhi tanhanidano tanhasamudayo tanhajatiko tanhapabhavo tanhaya sati upadhi hoti tanhaya asati upadhi na hotiti . so upadhinca pajanati upadhisamudayanca pajanati upadhinirodhanca pajanati ya ca upadhinirodhasaruppagamini patipada tanca pajanati tatha patipanno ca hoti anudhammacari . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu sabbaso samma dukkhakkhayaya patipanno upadhinirodhaya. [258] Athaparam sammasamano sammasati antaram sammasam tanha panayam kattha uppajjamana uppajjati kattha nivisamana nivisatiti 1-. So sammasamano evam janati yam kho loke piyarupam satarupam etthesa tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana @Footnote: 1 Ma. Yu. nivisamana nivisatiti. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

Nivisati . kinci loke piyarupam satarupam . cakkhum loke piyarupam satarupam .pe. sotam loke piyarupam satarupam ... ghanam loke piyarupam satarupam ... jivha loke piyarupam satarupam ... Kayo loke piyarupam satarupam ... mano loke piyarupam satarupam etthesa tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati. [259] Ye hi keci bhikkhave atitamaddhanam samana va brahmana va yam loke piyarupam satarupam tam niccato addakkhum sukhato addakkhum attato addakkhum arogyato addakkhum khemato addakkhum te tanham vaddhesum . ye tanham vaddhesum te upadhim vaddhesum ye upadhim vaddhesum te dukkham vaddhesum ye dukkham vaddhesum te na parimuccimsu jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi na parimuccimsu dukkhasmati vadami. {259.1} Ye hi keci bhikkhave anagatamaddhanam samana va brahmana va yam loke piyarupam satarupam tam niccato dakkhissanti sukhato dakkhissanti attato dakkhissanti arogyato dakkhissanti khemato dakkhissanti te tanham vaddhessanti . ye tanham vaddhessanti te upadhim vaddhessanti ye upadhim vaddhessanti te dukkham vaddhessanti ye dukkham vaddhessanti te na parimuccissanti jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi na parimuccissanti dukkhasmati vadami. {259.2} Ye hi keci bhikkhave etarahi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page133.

Samana va brahmana va yam loke piyarupam satarupam tam niccato passanti sukhato passanti attato passanti arogyato passanti khemato passanti te tanham vaddhenti . ye tanham vaddhenti te upadhim vaddhenti ye upadhim vaddhenti te dukkham vaddhenti ye dukkham vaddhenti te na parimuccanti jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi na parimuccanti dukkhasmati vadami. [260] Seyyathapi bhikkhave apaniyakamso vannasampanno gandhasampanno rasasampanno . so ca kho visena samsattho . atha puriso agaccheyya ghammabhitatto ghammapareto kilanto tasito pipasito . tamenam evam vadeyyum ayam te ambho purisa apaniyakamso vannasampanno gandhasampanno rasasampanno so ca kho visena samsattho 1- sace akankhasi piva pivato hi kho tam chadessati vannenapi gandhenapi rasenapi pivitva ca pana tatonidanam maranam va nigacchasi maranamattam va dukkhanti . so tam apaniyakamsam sahasa appatisankha piveyya na patinissajjeyya . so tatonidanam maranam va nigaccheyya maranamattam va dukkham . evameva kho bhikkhave ye hi keci atitamaddhanam samana va brahmana va yam loke piyarupam satarupam .pe. anagatamaddhanam .pe. etarahi samana va brahmana va yam loke piyarupam satarupam tam niccato passanti @Footnote: 1 Yu. sampanno.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page134.

Sukhato passanti attato passanti arogyato passanti khemato passanti te tanham vaddhenti . ye tanham vaddhenti te upadhim vaddhenti ye upadhim vaddhenti te dukkham vaddhenti ye dukkham vaddhenti te na parimuccanti jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi na parimuccanti dukkhasmati vadami. [261] Ye ca kho keci bhikkhave atitamaddhanam samana va brahmana va yam loke piyarupam satarupam tam aniccato addakkhum dukkhato addakkhum anattato addakkhum rogato addakkhum bhayato addakkhum te tanham pajahimsu . ye tanham pajahimsu te upadhim pajahimsu ye upadhim pajahimsu te dukkham pajahimsu ye dukkham pajahimsu te parimuccimsu jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi parimuccimsu dukkhasmati vadami. {261.1} Yepi hi keci bhikkhave anagatamaddhanam samana va brahmana va yam loke piyarupam satarupam tam aniccato dakkhissanti dukkhato dakkhissanti anattato dakkhissanti rogato dakkhissanti bhayato dakkhissanti te tanham pajahissanti . ye tanham pajahissanti .pe. Te parimuccanti dukkhasmati vadami. {261.2} Yepi hi keci bhikkhave etarahi samana va brahmana va yam loke piyarupam satarupam tam aniccato passanti dukkhato passanti anattato passanti rogato passanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page135.

Bhayato passanti te tanham pajahanti . ye tanham pajahanti te upadhim pajahanti ye upadhim pajahanti te dukkham pajahanti ye dukkham pajahanti te parimuccanti jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi parimuccanti dukkhasmati vadami. [262] Seyyathapi bhikkhave apaniyakamso vannasampanno gandhasampanno rasasampanno . so ca kho visena samsattho . atha puriso agaccheyya ghammabhitatto ghammapareto kilanto tasito pipasito . tamenam evam vadeyyum ayam te ambho purisa apaniyakamso vannasampanno gandhasampanno rasasampanno so ca kho visena samsattho sace akankhasi piva pivato hi kho tam chadessati vannenapi gandhenapi rasenapi pivitva ca pana tatonidanam maranam va nigacchasi maranamattam va dukkhanti. {262.1} Atha kho bhikkhave tassa purisassa evamassa sakka kho me ayam sura pipasita paniyena va vinetum dadhimandakena va vinetum matthalonikaya 1- va vinetum lonasocirakena va vinetum na tvevahantam piveyyam yam mama assa digharattam ahitaya dukkhayati. So tam apaniyakamsam patisankha na piveyya patinissajjeyya . so tatonidanam maranam va na nigaccheyya maranamattam va dukkham . evameva kho bhikkhave ye hi keci atitamaddhanam samana va brahmana va yam loke piyarupam satarupam @Footnote: 1 Ma. bhatthalonikaya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page136.

Tam aniccato addakkhum dukkhato addakkhum anattato addakkhum rogato addakkhum bhayato addakkhum te tanham pajahimsu . ye tanham pajahimsu te upadhim pajahimsu ye upadhim pajahimsu te dukkham pajahimsu ye dukkham pajahimsu te parimuccimsu jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi parimuccimsu dukkhasmati vadami. {262.2} Ye hi keci bhikkhave anagatamaddhanam .pe. Etarahi samana va brahmana va yam loke piyarupam satarupam tam aniccato passanti dukkhato passanti anattato passanti rogato passanti bhayato passanti te tanham pajahanti . ye tanham pajahanti te upadhim pajahanti ye upadhim pajahanti te dukkham pajahanti ye dukkham pajahanti te parimuccanti jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi parimuccanti dukkhasmati vadamiti. Chattham. [263] Ekam samayam ayasma ca sariputto ayasma ca mahakotthito 1- baranasiyam viharanti isipatane migadaye . atha kho ayasma mahakotthito sayanhasamayam patisallana vutthito yenayasma sariputto tenupasankami upasankamitva ayasmata sariputtena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi. [264] Ekamantam nisinno kho ayasma mahakotthito @Footnote: 1 Ma. mahakotthiko.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page137.

Ayasmantam sariputtam etadavoca kim nu kho avuso sariputtam sayamkatam jaramaranam parakatam jaramaranam sayamkatanca parakatanca jaramaranam udahu asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam jaramarananti . na kho avuso kotthita sayamkatam jaramaranam na parakatam jaramaranam na sayamkatanca parakatanca jaramaranam napi asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam jaramaranam apica jatipaccaya jaramarananti. {264.1} Kim nu kho avuso sariputta sayamkata jati parakata jati sayamkata ca parakata ca jati udahu asayamkaram aparakaram 1- adhicca samuppanna jatiti . na kho avuso kotthita sayamkata jati na parakata jati na sayamkata ca parakata ca jati napi asayamkaram aparakaram adhicca samuppanna jati apica bhavapaccaya jatiti. {264.2} Kim nu kho avuso sariputta sayamkato bhavo .pe. Sayamkatam upadanam ... sayamkata tanha ... Sayamkata vedana ... Sayamkato phasso ... sayamkatam salayatanam ... sayamkatam namarupam parakatam namarupam sayamkatanca parakatanca namarupam udahu asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam namarupanti . na kho avuso kotthita sayamkatam namarupam na parakatam namarupam na sayamkatanca parakatanca namarupam napi asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam namarupam apica vinnanapaccaya namarupanti. {264.3} Kim nu kho avuso sariputta sayamkatam vinnanam parakatam vinnanam sayamkatanca parakatanca vinnanam @Footnote: 1 Ma. asayamkara aparamkara.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page138.

Udahu asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam vinnananti . na kho avuso kotthita sayamkatam vinnanam na parakatam vinnanam na sayamkatanca parakatanca vinnanam napi asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam vinnanam apica namarupapaccaya vinnananti. [265] Idaneva kho mayam ayasmato sariputtassa bhasitam evam ajanama na kho avuso kotthita sayamkatam namarupam na parakatam namarupam na sayamkatanca parakatanca namarupam napi asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam namarupam apica vinnanapaccaya namarupanti. {265.1} Idaneva pana mayam ayasmato sariputtassa bhasitam evam ajanama na kho avuso kotthita sayamkatam vinnanam na 1- parakatam vinnanam na sayamkatanca parakatanca vinnanam napi asayamkaram aparakaram adhicca samuppannam vinnanam apica namarupapaccaya vinnananti . yathakatham panavuso sariputta imassa bhasitassa attho datthabboti. [266] Tenahavuso upamante karissami upamayapidhekacce vinnu purisa bhasitassa attham ajananti . seyyathapi avuso dve nalakalapiyo annamannam nissaya tittheyyum evameva kho avuso namarupapaccaya vinnanam vinnanapaccaya namarupam namarupapaccaya salayatanam salayatanapaccaya phasso .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . tasance @Footnote: 1 Yu. nasaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page139.

Avuso nalakalapinam ekam apakaddheyya eka papateyya aparance apakaddheyya apara papateyya . evameva kho avuso namarupanirodha vinnananirodho vinnananirodha namarupanirodho namarupanirodha salayatananirodho salayatananirodha phassanirodho .pe. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotiti. [267] Acchariyam avuso sariputta abbhutam avuso sariputta yava subhasitancidam ayasmata sariputtena idanca pana mayam ayasmato sariputtassa subhasitam imehi chattimsaya vatthuhi anumodama jaramaranassa ce avuso bhikkhu nibbidaya viragaya nirodhaya dhammam deseti dhammakathiko bhikkhuti alam vacanaya . jaramaranassa ce avuso bhikkhu nibbidaya viragaya nirodhaya patipanno hoti dhammanudhammapatipanno bhikkhuti alam vacanaya . jaramaranassa ce avuso bhikkhu nibbida viraga nirodha anupada vimutto hoti ditthadhammanibbanappatto bhikkhuti alam vacanaya . jatiya ce .pe. Bhavassa ce ... upadanassa ce ... tanhaya ce ... Vedanaya ce ... phassassa ce ... salayatanassa ce ... Namarupassa ce ... Vinnanassa ce ... sankharanance ... avijjaya ce avuso bhikkhu nibbidaya viragaya nirodhaya dhammam deseti dhammakathiko bhikkhuti alam vacanaya . avijjaya ce avuso bhikkhu nibbidaya viragaya nirodhaya patipanno hoti dhammanudhammapatipanno bhikkhuti alam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page140.

Vacanaya . avijjaya ce avuso bhikkhu nibbida viraga nirodha anupada vimutto hoti ditthadhammanibbanappatto bhikkhuti alam vacanayati. Sattamam. [268] Ekam samayam ayasma ca musilo 1- ayasma ca pavittho 2- ayasma ca narado ayasma ca anando kosambiyam viharanti ghositarame. [269] Atha kho ayasma pavittho ayasmantam musilam etadavoca annatreva avuso musila saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya atthayasmato musilassa paccattameva nanam jatipaccaya jaramarananti . annatreva avuso pavittha saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya ahametam janami ahametam passami jatipaccaya jaramarananti. {269.1} Annatreva avuso musila saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya atthayasmato musilassa paccattameva nanam bhavapaccaya jatiti .pe. upadanapaccaya bhavoti ... tanhapaccaya upadananti ... vedanapaccaya tanhati ... phassapaccaya vedanati ... salayatanapaccaya phassoti ... namarupapaccaya salayatananti ... vinnanapaccaya namarupanti ... sankharapaccaya vinnananti ... @Footnote: 1 Yu. musilo. 2 Yu. savittho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page141.

Avijjapaccaya sankharati . annatreva avuso pavittha saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya ahametam janami ahametam passami avijjapaccaya sankharati. [270] Annatra ca avuso musila saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya atthayasmato musilassa paccattameva nanam jatinirodha jaramarananirodhoti . annatreva avuso pavittha saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya ahametam janami ahametam passami jatinirodha jaramarananirodhoti. {270.1} Annatreva avuso musila saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya atthayasmato musilassa paccattameva nanam bhavanirodha jatinirodhoti .pe. upadananirodha bhavanirodhoti ... tanhanirodha upadananirodhoti ... vedananirodha tanhanirodhoti ... phassanirodha vedananirodhoti ... Salayatananirodha phassanirodhoti ... namarupanirodha salayatananirodhoti ... Vinnananirodha namarupanirodhoti ... sankharanirodha vinnananirodhoti ... Avijjanirodha sankharanirodhoti . annatreva avuso pavittha saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra

--------------------------------------------------------------------------------------------- page142.

Ditthinijjhanakkhantiya ahametam janami ahametam passami avijjanirodha sankharanirodhoti. [271] Annatreva avuso musila saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya atthayasmato musilassa paccattameva nanam bhavanirodho nibbananti . annatreva avuso pavittha saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya ahametam janami ahametam passami bhavanirodho nibbananti . tenahayasma musilo araham khinasavoti . Evam vutte ayasma musilo tunhi ahosi. [272] Atha kho ayasma narado ayasmantam pavittham etadavoca sadhavuso pavittha aham etam panham labheyyam evam panham puccha aham te etam panham byakarissamiti . labhati ayasma narado etam panham pucchamaham ayasmantam naradam etam panham byakarotu ca me ayasma narado etam panham annatreva avuso narada saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya atthayasmato naradassa paccattameva nanam jatipaccaya jaramarananti . annatreva avuso pavittha saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page143.

Ahametam janami ahametam passami jatipaccaya jaramarananti. {272.1} Annatreva avuso narada saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya atthayasmato naradassa paccattameva nanam bhavapaccaya jatiti .pe. avijjapaccaya sankharati . annatreva avuso pavittha saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya ahametam janami ahametam passami avijjapaccaya sankharati. [273] Annatra ca avuso narada saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya atthayasmato naradassa paccattameva nanam jatinirodha jaramarananirodhoti .pe. avijjanirodha sankharanirodhoti. Annatreva avuso pavittha saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya ahametam janami ahametam passami avijjanirodha sankharanirodhoti. [274] Annatreva avuso narada saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya atthayasmato naradassa paccattameva nanam bhavanirodho nibbananti . annatreva avuso pavittha saddhaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page144.

Annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya ahametam janami ahametam passami bhavanirodho nibbananti. {274.1} Tenahayasma narado araham khinasavoti . Bhavanirodho nibbananti kho me avuso yathabhutam sammappannaya sudittham na camhi araham khinasavo seyyathapi avuso kantaramagge udapano tatra nevassa rajju na udakavarako atha puriso agaccheyya ghammabhitatto ghammapareto kilanto tasito pipasito so tam udapanam olokeyya tassa udakanti hi kho nanam assa na ca kayena phusitva vihareyya evameva kho avuso bhavanirodho nibbananti yathabhutam sammappannaya sudittham na camhi araham khinasavoti. [275] Evam vutte ayasma anando ayasmantam pavittham etadavoca evamvadi tvam avuso pavittha ayasmantam naradam kim vadesiti . evamvadaham avuso ananda ayasmantam naradam na kinci vadami annatra kalyana annatra kusalati. Atthamam. [276] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame. [277] Tatra kho bhagava ... mahasamuddo bhikkhave upayanto mahanadiyo upayapeti mahanadiyo upayantiyo kunnadiyo upayapenti kunnadiyo upayantiyo mahasobbhe upayapenti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page145.

Mahasobbha upayanta kussobbhe upayapenti evameva kho bhikkhave avijja upayanti sankhare upayapeti sankhara upayanta vinnanam upayapenti vinnanam upayantam namarupam upayapeti namarupam upayantam salayatanam upayapeti salayatanam upayantam phassam upayapeti phasso upayanto vedanam upayapeti vedana upayanti tanham upayapeti tanha upayanti upadanam upayapeti upadanam upayantam bhavam upayapeti bhavo upayanto jatim upayapeti jati upayanti jaramaranam upayapeti. [278] Mahasamuddo bhikkhave apayanto mahanadiyo apayapeti mahanadiyo apayantiyo kunnadiyo apayapenti kunnadiyo apayantiyo mahasobbhe apayapenti mahasobbha apayanta kussobbhe apayapenti evameva kho bhikkhave avijja apayanti sankhare apayapeti sankhara apayanta vinnanam apayapenti vinnanam apayantam namarupam apayapeti namarupam apayantam salayatanam apayapeti salayatanam apayantam phassam apayapeti phasso apayanto vedanam apayapeti vedana apayanti tanham apayapeti tanha apayanti upadanam apayapeti upadanam apayantam bhavam apayapeti bhavo apayanto jatim apayapeti jati apayanti jaramaranam apayapetiti. Navamam. [279] Evamme sutam ekam samayam bhagava rajagahe viharati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page146.

Veluvane kalandakanivape . tena kho pana samayena bhagava sakkato hoti garukato manito pujito apacito labhi civarapindapata- senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam bhikkhusanghopi sakkato hoti garukato manito pujito apacito labhi civarapindapatasenasana- gilanapaccayabhesajjaparikkharanam . annatitthiya pana paribbajaka asakkata honti agarukata amanita apujita anapacita alabhino civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam. [280] Tena kho pana samayena susimo paribbajako rajagahe pativasati mahatiya paribbajakaparisaya saddhim . atha kho susimassa paribbajakassa parisa susimam paribbajakam etadavocum ehi tvam avuso susima samane gotame brahmacariyam cara tvam dhammam pariyapunitva amhe vaceyyasi 1- tam mayam dhammam pariyapunitva gihinam bhasissama evam mayampi sakkata bhavissama garukata manita pujita apacita labhino civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharananti . Evamavusoti kho susimo paribbajako sakaya parisaya patissutva yenayasma anando tenupasankami upasankamitva ayasmata anandena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho susimo paribbajako ayasmantam anandam etadavoca icchamaham avuso ananda imasmim dhammavinaye brahmacariyam caritunti. @Footnote: 1 Yu. vacessasi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page147.

[281] Atha kho ayasma anando susimam paribbajakam adaya yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca ayam bhante susimo paribbajako evamaha icchamaham avuso ananda imasmim dhammavinaye brahmacariyam caritunti . tenahananda susimam pabbajethati . alattha kho susimo paribbajako bhagavato santike pabbajjam alatthupasampadam. [282] Tena kho pana samayena sambahulehi kira 1- bhikkhuhi bhagavato santike anna byakata hoti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamati . assosi kho ayasma susimo sambahulehi kira bhikkhuhi bhagavato santike anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamati . atha kho ayasma susimo yena te bhikkhu tenupasankami upasankamitva tehi bhikkhuhi saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ayasma susimo te bhikkhu etadavoca saccam kira ayasmantehi bhagavato santike anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamati . Evamavusoti. [283] Api nu 2- tumhe ayasmanto evam jananta evam @Footnote: 1 Ma. Yu. kirasaddo natthi . 2 Ma. Yu. pana. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page148.

Passanta anekavihitam iddhividham paccanubhotha ekopi hutva bahudha hotha bahudhapi hutva eko hotha avibhavam tirobhavam tirokuddam tiropakaram tiropabbatam asajjamana gacchatha seyyathapi akase pathaviyapi ummujjanimmujjam karotha seyyathapi udake udakepi abhijjamane gacchatha seyyathapi pathaviyam akasepi pallankena kamatha seyyathapi pakkhi sakuno imepi candimasuriye evammahiddhike evammahanubhave panina parimasatha parimajjatha yava brahmalokapi kayena vasam vattethati. No hetam avuso. [284] Api nu tumhe ayasmanto evam jananta evam passanta dibbaya sotadhatuya visuddhaya atikkantamanusikaya ubho sadde sunatha dibbe ca manuse ca ye dure santike cati. No hetam avuso. [285] Api nu tumhe ayasmanto evam jananta evam passanta parasattanam parapuggalanam cetasa ceto paricca janatha saragam va cittam saragam cittanti pajanatha vitaragam va cittam vitaragam cittanti pajanatha sadosam va cittam sadosam cittanti pajanatha vitadosam va cittam vitadosam cittanti pajanatha samoham va cittam samoham cittanti pajanatha vitamoham va cittam vitamoham cittanti pajanatha sankhittam va cittam sankhittam cittanti pajanatha vikkhittam va cittam vikkhittam cittanti pajanatha mahaggatam va cittam mahaggatam cittanti pajanatha amahaggatam va cittam amahaggatam cittanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page149.

Pajanatha sauttaram va cittam sauttaram cittanti pajanatha anuttaram va cittam anuttaram cittanti pajanatha samahitam va cittam samahitam cittanti pajanatha asamahitam va cittam asamahitam cittanti pajanatha vimuttam va cittam vimuttam cittanti pajanatha avimuttam va cittam avimuttam cittanti pajanathati . no hetam avuso. [286] Api nu tumhe ayasmanto evam jananta evam passanta anekavihitam pubbenivasam anussaratha seyyathidam ekampi jatim dvepi jatiyo tissopi jatiyo catassopi jatiyo pancapi jatiyo dasapi jatiyo visampi jatiyo timsampi jatiyo cattalisampi jatiyo pannasampi jatiyo jatisatampi jatisahassampi jatisatasahassampi anekepi samvattakappe anekepi vivattakappe anekepi samvattavivattakappe amutrasim evamnamo evamgotto evamvanno evamaharo evamsukhadukkhapatisamvedi evamayupariyanto so tato cuto amutra udapadim tatrapasim evamnamo evamgotto evamvanno evamaharo evamsukhadukkhapatisamvedi evamayupariyanto so tato cuto idhupapannoti iti sakaram sauddesam anekavihitam pubbenivasam anussarathati . no hetam avuso. [287] Api nu tumhe ayasmanto evam jananta evam passanta dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena satte passatha cavamane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page150.

Upapajjamane hine panite suvanne dubbanne sugate duggate yathakammupage satte pajanatha ime vata bhonto satta kayaduccaritena samannagata vaciduccaritena samannagata manoduccaritena samannagata ariyanam upavadaka micchaditthika micchaditthikammasamadana te kayassa bheda param marana apayam duggatim vinipatam nirayam upapanna ime va pana bhonto satta kayasucaritena samannagata vacisucaritena samannagata manosucaritena samannagata ariyanam anupavadaka sammaditthika sammaditthikammasamadana te kayassa bheda param marana sugatim saggam lokam upapannati iti dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena satte passatha cavamane upapajjamane hine panite suvanne dubbanne sugate duggate yathakammupage satte pajanathati. No hetam avuso. [288] Api nu tumhe ayasmanto evam jananta evam passanta ye te santa vimokkha atikkamma rupe aruppa te kayena phusitva viharathati. No hetam avuso. [289] Etthadani ayasmanto idanca veyyakaranam imesanca dhammanam asamapatti [1]- idam no avuso kathanti . pannavimutta kho mayam avuso susimati . na khvaham imassa ayasmantanam sankhittena bhasitassa vittharena attham ajanami sadhu me ayasmanto tatha bhasantu yatha 2- imassa ayasmantanam sankhittena @Footnote: 1 Yu. idante avuso api pana tumhe ayasmanto evam jananta evam passanta ye @te santa vimokkha atikkamma rupe aruppa te kayena passitva viharathati. @no hetam avuso. etthadani ayasmanto idanca veyyakaranam imesanca dhammanam @asamapatti . 2 Ma. Yu. yathaham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page151.

Bhasitassa vittharena attham ajaneyyanti . ajaneyyasi va tvam avuso susima na va tvam ajaneyyasi atha kho pannavimutta mayanti. [290] Atha kho ayasma susimo utthayasana yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . Ekamantam nisinno kho ayasma susimo yavatako tehi bhikkhuhi saddhim ahosi kathasallapo tam sabbam bhagavato arocesi . pubbe kho susima dhammatthitinanam paccha nibbane nananti . na khvaham bhante imassa bhagavata 1- sankhittena bhasitassa vittharena attham ajanami sadhu me bhante bhagava tatha bhasatu yathaham imassa bhagavata 1- sankhittena bhasitassa vittharena attham ajaneyyanti. [291] Ajaneyyasi va susima na va tvam ajaneyyasi atha kho dhammatthitinanam pubbe paccha nibbane nanam . tam kim mannasi susima rupam niccam va aniccam vati . aniccam bhante . Yam pananiccam dukkham va tam sukham vati . dukkham bhante . yam pananiccam dukkham viparinamadhammam kallam nu tam samanupassitum etam mama esohamasmi eso me attati . no hetam bhante. Vedana nicca va anicca vati . anicca bhante . yam pananiccam dukkham va tam sukham vati . dukkham bhante . yam pananiccam dukkham viparinamadhammam kallam nu tam samanupassitum etam mama esohamasmi @Footnote: 1 Yu. bhagavato.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page152.

Eso me attati . no hetam bhante . sanna nicca va anicca vati . anicca bhante .pe. sankhara nicca va anicca vati . anicca bhante . yam pananiccam dukkham va tam sukham vati . dukkham bhante . yam pananiccam dukkham viparinamadhammam kallam nu tam samanupassitum etam mama esohamasmi eso me attati. No hetam bhante . vinnanam niccam va aniccam vati . aniccam bhante . yam pananiccam dukkham va tam sukham vati . dukkham bhante. Yam pananiccam dukkham viparinamadhammam kallam nu tam samanupassitum etam mama esohamasmi eso me attati. No hetam bhante. [292] Tasmatiha susima yankinci rupam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam rupam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam . Yakaci vedana atitanagatapaccuppanna ajjhatta va bahiddha va olarika va sukhuma va hina va panita va ya dure santike va sabba vedana netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam . yakaci sanna .pe. yekeci sankhara atitanagatapaccuppanna ajjhatta va bahiddha va olarika va sukhuma va hina va panita va ye dure santike va sabbe sankhara netam mama nesohamasmi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page153.

Na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam . Yankinci vinnanam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam vinnanam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam. [293] Evam passam susima sutava ariyasavako rupasmimpi nibbindati vedanayapi nibbindati sannayapi nibbindati sankharesupi nibbindati vinnanasmimpi nibbindati nibbindam virajjati viraga vimuccati . Vimuttasmim vimuttamiti 1- nanam hoti . khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanati. [294] Jatipaccaya jaramarananti susima passasiti. Evam bhante. Bhavapaccaya jatiti susima passasiti . evam bhante . upadanapaccaya bhavoti susima passasiti . evam bhante . tanhapaccaya upadananti susima passasiti . evam bhante . vedanapaccaya tanhati ... phassapaccaya vedanati ... salayatanapaccaya phassoti ... namarupapaccaya salayatananti ... vinnanapaccaya namarupanti ... sankharapaccaya vinnananti ... avijjapaccaya sankharati susima passasiti. Evam bhante. [295] Jatinirodha jaramarananirodhoti susima passasiti . evam @Footnote: 1 vimuttamhiti va patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page154.

Bhante . bhavanirodha jatinirodhoti susima passasiti . evam bhante. Upadananirodha bhavanirodhoti ... tanhanirodha upadananirodhoti ... Vedananirodha tanhanirodhoti ... phassanirodha vedananirodhoti ... Salayatananirodha phassanirodhoti ... Namarupanirodha salayatananirodhoti ... Vinnananirodha namarupanirodhoti ... Sankharanirodha vinnananirodhoti ... Avijjanirodha sankharanirodhoti susima passasiti. Evam bhante. [296] Api nu kho tvam susima evam jananto evam passanto anekavihitam iddhividham paccanubhosi ekopi hutva bahudha hosi bahudhapi hutva eko hosi avibhavam tirobhavam tirokuddam tiropakaram tiropabbatam asajjamano gacchasi seyyathapi akase pathaviyapi ummujjanimmujjam karosi seyyathapi udake udakepi abhijjamane gacchasi seyyathapi pathaviyam akasepi pallankena kamasi seyyathapi pakkhi sakuno imepi candimasuriye evammahiddhike evammahanubhave panina parimasasi parimajjasi yava brahmalokapi kayena vasam vattesiti. No hetam bhante. [297] Api nu tvam susima evam jananto evam passanto dibbaya sotadhatuya visuddhaya atikkantamanusikaya ubho sadde sunasi dibbe ca manuse ca ye dure santike cati . No hetam bhante.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page155.

[298] Api nu tvam susima evam jananto evam passanto parasattanam parapuggalanam cetasa ceto paricca janasi saragam va cittam saragam cittanti pajanasi .pe. avimuttam va cittam avimuttam cittanti pajanasiti. No hetam bhante. [299] Api nu tvam susima evam jananto evam passanto anekavihitam pubbenivasam anussarasi seyyathidam ekampi jatim .pe. Iti sakaram sauddesam anekavihitam pubbenivasam anussarasiti . No hetam bhante. [300] Api nu tvam susima evam jananto evam passanto dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena satte passasi cavamane .pe. Yathakammupage satte pajanasiti. No hetam bhante.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 16 page 1-155. http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=16&item=1&items=300&pagebreak=1&modeTY=2              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=16&item=1&items=300&pagebreak=1&modeTY=2&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=16&item=1&items=300&pagebreak=1&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=16&item=1&items=300&pagebreak=1&modeTY=2              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 16 http://84000.org/tipitaka/read/?index_16

ไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :