อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                    ๙. อุภโตภฏฺชาตกํ
     อกฺขี ภินฺนา ปโฏ นฏฺโติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต
เทวทตฺตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตทา กิร ธมฺมสภายํ ภิกฺขู กถํ สมุฏฺาเปสุํ อาวุโส
เสยฺยถาปิ นาม ฉวาลาตํ อุภโต ปทิตฺตํ มชฺเฌ คูธมกฺขิตํ
เนวารญฺเ กฏฺตฺถํ ผรติ น คาเม กฏฺตฺถํ ผรติ เอวเมว
เทวทตฺโต เอวรูเป นิยฺยานิกสาสเน ปพฺพชิตฺวา อุภโต ปริภฏฺโ
อุภโต ปริพาหิโร ชาโต คิหิโภคา จ ปริหีโน สามญฺตฺถญฺจ
น ปริปูเรตีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ
กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว
เทวทตฺโต อิทาเนว อุภโต ปริภฏฺโ อตีเตปิ อุภโต ปริภฏฺโ
อโหสิเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
รุกฺขเทวตา หุตฺวา นิพฺพตฺติ ฯ ตทา เอกสฺมึ คามเก พาลิสิกา
วสนฺติ ฯ อเถโก พาลิสิโก พลิสํ อาทาย ทหเรน ปุตฺเตน สทฺธึ
ยสฺมึ โสพฺเภ ปกติยาปิ พาลิสิกา มจฺเฉ คณฺหนฺติ ตตฺเถว
คนฺตฺวา พลิสํ ขิปิ ฯ พลิโส อุทกปฏิจฺฉนฺเน เอกสฺมึ ขาณุเก
ลคฺคิ ฯ พาลิสิโก อากฑฺฒิตุํ อสกฺโกนฺโต จินฺเตสิ อยํ พลิโส
มหามจฺเฉ ลคฺโค ภวิสฺสติ ปุตฺตกํ มาตุ สนฺติกํ เปเสตฺวา
ปฏิวิสฺสเกหิ สทฺธึ กลหํ การาเปมิ เอวํ อิโต น โกจิ โกฏฺาสํ
ปจฺจาสึสตีติ ฯ โส ปุตฺตํ อาห คจฺฉ ตาต อมฺเหหิ
มหามจฺฉสฺส ลทฺธภาวํ มาตุ อาจิกฺขาหิ ปฏิวิสฺสเกหิ สทฺธึ กลหํ กโรหีติ
วเทหีติ ฯ โส ปุตฺตํ เปเสตฺวา พลิสํ อากฑฺฒิตุํ อสกฺโกนฺโต
รชฺชุจฺเฉทนภเยน อุตฺตริสาฏกํ ถเล เปตฺวา อุทกํ โอตริตฺวา
มจฺฉโลเภน มจฺฉํ อุปธาเรนฺโต ขาณุเกหิ ปหริตฺวา เทฺวปิ อกฺขีนิ ภินฺทิ ฯ
ถเล ปิตํ สาฏกํปิสฺส โจโร หริ ฯ โส เวทนาปตฺโต หุตฺวา
หตฺเถน อกฺขีนิ อุปฺปีฬยมาโน คเหตฺวา อุทกา อุตฺตริตฺวา กมฺปมาโน
สาฏกํ ปริเยสติ ฯ สาปิสฺส ภริยา กลหํ กตฺวา กสฺสจิ อปจฺจาสึสนภาวํ
กริสฺสามีติ เอกสฺมึเยว กณฺเณ ตาลปณฺณํ ปิลนฺธิตฺวา
เอกํ อกฺขึ อุกฺขลิมสิยา อญฺชิตฺวา กุกฺกุรํ องฺเกนาทาย ปฏิวิสฺสกฆรํ
อคมาสิ ฯ อถ นํ เอกา สหายิกา เอวมาห เอกสฺมึเยว
เต กณฺเณ ตาลปณฺณํ ปิลนฺธิตํ เอกอกฺขิ อญฺชิตํ ปิยปุตฺตํ วิย
กุกฺกุรํ องฺเกนาทาย ฆรโต ฆรํ คจฺฉสิ กึ อุมฺมตฺติกาสิ ชาตาติ ฯ
นาหํ อุมฺมตฺติกา ตฺวํ ปน มํ อการเณน อกฺโกสสิ ปริภาสสิ
อิทานิ ตํ คามโภชกสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา อฏฺกหาปเณน
ทณฺฑาเปสฺสามีติ ฯ เอวํ กลหํ กตฺวา อุโภปิ คามโภชกสฺส สนฺติกํ
อคมํสุ ฯ ตาสํ กลเห วิโสธิยมาเน  ตสฺสาเยว มตฺถเก ทณฺโฑ
ปติ ฯ อถ นํ พนฺธิตฺวา ทณฺฑํ เทหีติ โปเถตุํ อารภึสุ ฯ
รุกฺขเทวตา คาเม ตสฺสา อิมํ ปวุตฺตึ อรญฺเ จสฺสา ปติโน ตํ พฺยสนํ
ทิสฺวา ขนฺธนฺตเร ิตา โภ ปุริส ตุยฺหํ อุทเกปิ กมฺมนฺโต
ปทุฏฺโ ถเลปิ อุภโต ภฏฺโสิ ชาโตติ วตฺวา อิมํ คาถมาห
         อกฺขี ภินฺนา ปโฏ นฏฺโ    สขีเคเห จ ภณฺฑนํ
         อุภโต ปทุฏฺา กมฺมนฺตา    อุทกมฺหิ ถลมฺหิ จาติ ฯ
     ตตฺถ สขีเคเห จ ภณฺฑนนฺติ สขี นาม สหายิกา ฯ ตสฺสา
เคเห ตว ภริยาย ภณฺฑนํ กตํ ภณฺฑนํ กตฺวา พนฺธิตฺวา
โปเถตฺวา ทณฺฑํ ทาปิยติ ฯ อุภโต ปทุฏฺาติ เอวํ ตว ทฺวีสุปิ
าเนสุ กมฺมนฺตา ปทุฏฺา ภินฺนาเยว ฯ กตเรสุ ทฺวีสุ ฯ อุทกมฺหิ
ถลมฺหิ จาติ อกฺขิเภเทน ปฏนาเสน อุทเก กมฺมนฺตา ปทุฏฺา
สขีเคเห ภณฺฑเนน ถเล กมฺมนฺตา ปทุฏฺาติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
พาลิสิโก เทวทตฺโต อโหสิ รุกฺขเทวตา ปน อหเมวาติ ฯ
                    อุภโตภฏฺชาตกํ นวมํ ฯ
                        -------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๓๗๒-๓๗๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=7401&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=7401&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=139
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=919
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=909
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=909
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27