อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

หน้าที่ ๓๗๒.
                    ๙. อุภโตภฏฺชาตกํ
     อกฺขี ภินฺนา ปโฏ นฏฺโติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต
เทวทตฺตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตทา กิร ธมฺมสภายํ ภิกฺขู กถํ สมุฏฺาเปสุํ อาวุโส
เสยฺยถาปิ นาม ฉวาลาตํ อุภโต ปทิตฺตํ มชฺเฌ คูธมกฺขิตํ
เนวารญฺเ กฏฺตฺถํ ผรติ น คาเม กฏฺตฺถํ ผรติ เอวเมว
เทวทตฺโต เอวรูเป นิยฺยานิกสาสเน ปพฺพชิตฺวา อุภโต ปริภฏฺโ
อุภโต ปริพาหิโร ชาโต คิหิโภคา จ ปริหีโน สามญฺตฺถญฺจ
น ปริปูเรตีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ
กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว
เทวทตฺโต อิทาเนว อุภโต ปริภฏฺโ อตีเตปิ อุภโต ปริภฏฺโ
อโหสิเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
รุกฺขเทวตา หุตฺวา นิพฺพตฺติ ฯ ตทา เอกสฺมึ คามเก พาลิสิกา
วสนฺติ ฯ อเถโก พาลิสิโก พลิสํ อาทาย ทหเรน ปุตฺเตน สทฺธึ
ยสฺมึ โสพฺเภ ปกติยาปิ พาลิสิกา มจฺเฉ คณฺหนฺติ ตตฺเถว
คนฺตฺวา พลิสํ ขิปิ ฯ พลิโส อุทกปฏิจฺฉนฺเน เอกสฺมึ ขาณุเก
ลคฺคิ ฯ พาลิสิโก อากฑฺฒิตุํ อสกฺโกนฺโต จินฺเตสิ อยํ พลิโส
มหามจฺเฉ ลคฺโค ภวิสฺสติ ปุตฺตกํ มาตุ สนฺติกํ เปเสตฺวา
ปฏิวิสฺสเกหิ สทฺธึ กลหํ การาเปมิ เอวํ อิโต น โกจิ โกฏฺาสํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๗๓.
ปจฺจาสึสตีติ ฯ โส ปุตฺตํ อาห คจฺฉ ตาต อมฺเหหิ
มหามจฺฉสฺส ลทฺธภาวํ มาตุ อาจิกฺขาหิ ปฏิวิสฺสเกหิ สทฺธึ กลหํ กโรหีติ
วเทหีติ ฯ โส ปุตฺตํ เปเสตฺวา พลิสํ อากฑฺฒิตุํ อสกฺโกนฺโต
รชฺชุจฺเฉทนภเยน อุตฺตริสาฏกํ ถเล เปตฺวา อุทกํ โอตริตฺวา
มจฺฉโลเภน มจฺฉํ อุปธาเรนฺโต ขาณุเกหิ ปหริตฺวา เทฺวปิ อกฺขีนิ ภินฺทิ ฯ
ถเล ปิตํ สาฏกํปิสฺส โจโร หริ ฯ โส เวทนาปตฺโต หุตฺวา
หตฺเถน อกฺขีนิ อุปฺปีฬยมาโน คเหตฺวา อุทกา อุตฺตริตฺวา กมฺปมาโน
สาฏกํ ปริเยสติ ฯ สาปิสฺส ภริยา กลหํ กตฺวา กสฺสจิ อปจฺจาสึสนภาวํ
กริสฺสามีติ เอกสฺมึเยว กณฺเณ ตาลปณฺณํ ปิลนฺธิตฺวา
เอกํ อกฺขึ อุกฺขลิมสิยา อญฺชิตฺวา กุกฺกุรํ องฺเกนาทาย ปฏิวิสฺสกฆรํ
อคมาสิ ฯ อถ นํ เอกา สหายิกา เอวมาห เอกสฺมึเยว
เต กณฺเณ ตาลปณฺณํ ปิลนฺธิตํ เอกอกฺขิ อญฺชิตํ ปิยปุตฺตํ วิย
กุกฺกุรํ องฺเกนาทาย ฆรโต ฆรํ คจฺฉสิ กึ อุมฺมตฺติกาสิ ชาตาติ ฯ
นาหํ อุมฺมตฺติกา ตฺวํ ปน มํ อการเณน อกฺโกสสิ ปริภาสสิ
อิทานิ ตํ คามโภชกสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา อฏฺกหาปเณน
ทณฺฑาเปสฺสามีติ ฯ เอวํ กลหํ กตฺวา อุโภปิ คามโภชกสฺส สนฺติกํ
อคมํสุ ฯ ตาสํ กลเห วิโสธิยมาเน  ตสฺสาเยว มตฺถเก ทณฺโฑ
ปติ ฯ อถ นํ พนฺธิตฺวา ทณฺฑํ เทหีติ โปเถตุํ อารภึสุ ฯ
รุกฺขเทวตา คาเม ตสฺสา อิมํ ปวุตฺตึ อรญฺเ จสฺสา ปติโน ตํ พฺยสนํ
ทิสฺวา ขนฺธนฺตเร ิตา โภ ปุริส ตุยฺหํ อุทเกปิ กมฺมนฺโต
ปทุฏฺโ ถเลปิ อุภโต ภฏฺโสิ ชาโตติ วตฺวา อิมํ คาถมาห
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๗๔.
         อกฺขี ภินฺนา ปโฏ นฏฺโ    สขีเคเห จ ภณฺฑนํ
         อุภโต ปทุฏฺา กมฺมนฺตา    อุทกมฺหิ ถลมฺหิ จาติ ฯ
     ตตฺถ สขีเคเห จ ภณฺฑนนฺติ สขี นาม สหายิกา ฯ ตสฺสา
เคเห ตว ภริยาย ภณฺฑนํ กตํ ภณฺฑนํ กตฺวา พนฺธิตฺวา
โปเถตฺวา ทณฺฑํ ทาปิยติ ฯ อุภโต ปทุฏฺาติ เอวํ ตว ทฺวีสุปิ
าเนสุ กมฺมนฺตา ปทุฏฺา ภินฺนาเยว ฯ กตเรสุ ทฺวีสุ ฯ อุทกมฺหิ
ถลมฺหิ จาติ อกฺขิเภเทน ปฏนาเสน อุทเก กมฺมนฺตา ปทุฏฺา
สขีเคเห ภณฺฑเนน ถเล กมฺมนฺตา ปทุฏฺาติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
พาลิสิโก เทวทตฺโต อโหสิ รุกฺขเทวตา ปน อหเมวาติ ฯ
                    อุภโตภฏฺชาตกํ นวมํ ฯ
                        -------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๓๗๒-๓๗๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=7401&modeTY=1&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=7401&modeTY=1&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=139
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=919
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=909
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=909
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27