ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 6 : PALI ROMAN Di.A. (sumangala.3)

Uppajjanaka asava. Samparayika asava nama paraloke bhandanahetu
uppajjanaka asava. Samvarayati yatha te na pavisanti, evam pidahanaya.
Patighatayati mulaghatena patihananaya. Alam vo tam yavadeva sitassa patighatayati tam
tumhakam sitassa patighataya samattham. Idam vuttam hoti, yam vo maya civaram
anunnatam, tam parupitva dappam va manam va kurumana viharissathati na
anunnatam, tam pana parupitva sitapatighatadini katva sukham samanadhammayoniso-
manasikaram karissathati anunnatam, yatha ca civaram, evam pindapatadayopi.
Anupadavannana 1- panettha visuddhimagge vuttanayeneva veditabba.
                         Sukhallikanuyogavannana
     [183] Sukhallikanuyoganti sukhaalliyananuyogam, 2- sukhasevanadhimuttatanti
attho. Sukhetiti sukhitam karoti. Pinetiti pinitam thulam karoti.
                       Khinasavaabhabbatthanavannana
     [186] Atthitadhammati atthitasabhava. 3- Jivha no atthiti yam yam
icchanti, tam tam kathenti, kadaci maggam kathenti, kadaci phalam kadaci nibbananti
adhippayo. Janatati sabbannutananena janantena. Passatati pancahi cakkhuhi
passantena. Gambhiranemoti gambhiram bhumim anupavittho. Sunikhatoti sutthu nikhato.
Evameva kho avusoti evam khinasavo abhabbo navatthanani 4- ajjhacaritum.
Tasmim ajjhacare 5- acalo 6- asampavedhi. Tattha sancicca panam jivita voropanadisu
sotapannadayopi abhabba. Sannidhikarakam kame paribhunjitunti vatthukame
ca kilesakame ca sannidhim katva paribhunjitum. Seyyathapi pubbe agarikabhutoti
yatha pubbe gihibhuto paribhunjati, evam paribhunjitum abhabbo.
@Footnote: 1 cha.Ma. anupadasamvannana  2 cha.Ma. sukhalliyananuyogam, i. sukham alliyananuyogam
@3 cha.Ma., i. nitthitasabhava 4 cha.Ma., i. nava thanani  5 cha.Ma. anajjhacaro,
@i. ajjhacaro  6 i. acelo
                         Panhabyakaranavannana
     [187] Agaramajjhe vasanta hi sotapannadayo ca yavajivam
gihibyanjanena titthanti. Khinasavo pana arahattam patvava manussabhuto parinibbayati
va pabbajati va. Catummaharajikadisu kamavacaradevesu muhuttampi na
titthati. Kasma? vivekatthanassa abhava. Bhummadevattabhave pana thito arahattam
patvapi titthati. Tassa ca 1- vasena ayam panho agato. Bhinnadosatta panassa
bhikkhubhavo veditabbo. Atirakanti atiram aparicchedam mahantam. No ca kho
anagatanti anagatam pana addhanam arabbha evam na pannapeti, atitameva
manne samano gotamo janati, na anagatam. Tatha hissa atite
addhachakkasatajatakanussaranam 2- pannayati. Anagate evam bahuanussaranam na pannayatiti
imamattham mannamana evam vadeyyum. Tayidam kim suti anagate apannapanam kimnukho.
Kathamsuti kena nu kho karanena ajanantoyeva nu kho anagatam nanussarati,
ananussaritukamataya nanussaratiti. Annavihitakena nanadassanenati paccakkham
viya katva dassanasamatthataya dassanabhutena nanena annatthavihitakena nanena
annam arabbha pavattamanam nanadassanam sangahetabbam pannapetabbam mannanti.
Te hi carato ca titthato ca suttassa ca jagarassa ca satatam samitam nanadassanam
paccupatthitam mannanti, tadisanca nanam nama natthi. Tasma yathariva bala
abyatta, evam mannantiti veditabba.
     Satanusariti pubbenivasanussatisampayuttam. Yavatakam akankhatiti yattakam
natum icchati, tattakam janissamiti nanam peseti. 3- Athassa dubbalapattapute
pakkhittanaraco 4- viya appatihatam anivaritam nanam gacchati, tena yavatakam
akankhati tavatakam anussarati. Bodhijanti bodhimule jatam. Nanam uppajjatiti
catumaggananam uppajjati. Ayamantima jatiti tena nanena jatimulassa pahinatta
puna ayamantima jati. Natthidani punabbhavoti aparampi nanam uppajjati.
@Footnote: 1 cha.Ma., i. casaddo na dissati      2 cha.Ma. addhachattha...     3 cha.Ma. pesesi
@4 cha.Ma. pakkhandanaraco, i. pakkhantanaraco
     Anatthasanhitanti na idhalokattham va paralokattham va nissitam. Na tam
tathagato byakarotiti tam bharatayuddhasitaharanasadisam aniyyanikakatham tathagato na
katheti. Bhutam taccham anatthasanhitanti rajakathaditiracchanakatham. Kalannu tathagato
hotiti kalam janati. Sahetukam sakaranam katva yuttappattakaleyeva katheti.
     [188] Tasma tathagatoti vuccatiti yatha yatha gaditabbam, tatha tatheva
gadanato dakarassa takaram katva tathagatoti vuccatiti attho. Ditthanti rupayatanam.
Sutanti saddayatanam. Mutanti mutva patvava gahetabbato gandhayatanam rasayatanam
photthabbayatanam. Vinnatanti sukhadukkhadidhammayatanam. Pattanti pariyesitva va
apariyesitva va pattam. Pariyesitanti pattam va appattam va pariyesitam.
Anuvicaritam manasati cittena anusancaritam. "tathagatena abhisambuddhan"ti imina
etam dasseti, yanhi aparimanasu lokadhatusu imassa sadevakassa lokassa nilam
pitakantiadi ruparammanam cakkhudvare apatham agacchati, "ayam satto imasmim
khane imam nama ruparammanam disva sumano va dummano va majjhatto va
jato"ti sabbam tam tathagatassa evam abhisambuddham. Tatha yam aparimanasu
lokadhatusu imassa sadevakassa lokassa bherisaddo mudingasaddotiadi
saddarammanam sotadvare apatham agacchati. Mulagandho tacagandhotiadi
gandharammanam ghanadvare apatham agacchati. Mularaso khandharasotiadi rasarammanam
jivhadvare apatham agacchati. Kakkhalam mudukantiadi pathavidhatutejodhatu-
vayodhatubhedam photthabbarammanam kayadvare apatham agacchati, "ayam satto imasmim
khane imam nama photthabbarammanam phusitva sumano va dummano va majjhatto
va jato"ti sabbam tam tathagatassa evam abhisambuddham. Tatha yam aparimanasu
lokadhatusu imassa sadevakassa lokassa sukhadukkhadibhedam dhammarammanam
manodvarassa apatham agacchati, "ayam satto imasmim khane idam nama
dhammarammanam vijanitva sumano va dummano va majjhatto va jato"ti
sabbam tam tathagatassa evam abhisambuddham.
     Yanhi cunda imesam sattanam dittham sutam mutam vinnatam tattha
tathagatena adittham va assutam va amutam va avinnatam va natthi. Imassa
pana 1- mahajanassa pariyesitva pattampi atthi, pariyesitva appattampi atthi.
Apariyesitva pattampi atthi, apariyesitva appattampi atthi. Sabbampi tam
tathagatassa appattam nama natthi, nanena asacchikatam nama. "tasma tathagatoti
vuccati"ti. Yam thanam 2- yatha loke na gatam tassa tatheva gatatta "tathagato"ti
vuccati. Paliyam pana abhisambuddhanti vuttam, tam gatasaddena ekattham. Imina
nayena sabbavaresu "tathagato"ti nigamanassa attho veditabbo. Tassa yutti
brahmajale tathagatasaddavitthare vuttayeva.
                         Abyakatatthanavannana
     [189] Evam attano asamatam anuttaratam sabbannutam dhammarajabhavam
kathetva idani "puthusamanabrahmananam laddhisu maya annatam adittham nama
natthi, sabbam mama nanassa antoyeva pavattati"ti sihanadam nadanto thanam
kho panetam cunda vijjatiti adimaha. Tattha tathagatoti satto. Nahetam
avuso atthasanhitan idhalokaparalokatthasanhitam na hoti. Na dhammasanhitanti
navalokuttaradhammanissitam na hoti. Na adibrahmacariyakanti sikkhattayasangahitassa
sakalasasanabrahmacariyassa adibhutam na hotam.
                         Byakatatthanavannana
     [190] Idi dukkhanti khotiadisu tanham thapetva avasesa tebhumika
dhamma idam dukkhanti byakatam. Tasseva dukkhassa pabhavika janika tanha
dukkhasamudayoti byakatam ubhinnam appavatti dukkhanirodhoti byakatam. Dukkhaparijanano
samudayapajahano nirodhasacchikarano ariyamaggo dukkhanirodhagaminipatipadati byakatam.
@Footnote: 1 cha.Ma. panasaddo na dissati        2 cha.Ma., i. thananti na dissati
"etanhi avuso atthasanhitan"tiadisu etam idhalokaparalokatthanissitam
navalokuttaradhammanissitam sakalasasanabrahmacariyassa adi padhanam pubbangamanti
ayamattho.
                      Pubbantasahagataditthinissayavannana
     [191] Idani yantam maya na byakatam, tam ajanantena na
byakatanti ma evam sannamakamsu. Janantova aham evam "etasmim byakatepi
attho natthi"ti na byakarim. Yam pana yatha byakatabbam, tam maya byakatamevati
sihanadam nadanto puna yepi te cundatiadimaha.
     Tattha ditthiyova ditthinissaya, ditthinissitaka ditthigatikati attho.
Idameva saccanti idameva dassanam saccam. Moghamannanti annesam vacanam mogham.
Asayamkaroti asayamkato.
     [192] Tatrati tesu samanabrahmanesu. Atthi nukho idam avuso
vuccatiti avuso yam tumhehi sassato atta ca loko cati vuccati, idamatthi
nukho udahu natthiti evam ahante pucchamiti attho. Yanca kho te
evamahamsuti yam pana te "idameva saccam moghamannan"ti vadanti, tantesam
nanujanami. Pannattiyati ditthipannattiya. Samasamanti samena nanena samam.
Yadidam adhipannattiti ya ayam adhipannatti nama. Ettha ahameva bhiyyo
uttaritaro na maya samo atthi. Tattha yanca vuttam "pannattiyati yanca
adhipannatti"ti ubhayametam atthato ekam. Bhedato hi pannatti adhipannattiti
dvayam hoti. Tattha pannatti nama ditthipannatti. Adhipannatti nama
khandhapannatti dhatupannatti ayatanapannatti  indriyapannatti saccapannatti
puggalapannattiti evam vutta cha pannattiyo. Idha pana pannattiyati etthapi
pannatti ceva adhipannatti ca adhippeta, adhipannattiti etthapi. Bhagava hi
pannattiyapi anuttaro, adhipannattiyapi anuttaro. Tenaha "ahameva tattha
bhiyyo yadidam adhipannatti"ti.
                      Aparantasahagataditathinissayavannana
     [196] Pahanayati pajahanatthaya. 1- Samatikkamayati tasseva vevacanam.
Desitati kathita. Pannattati thapita. Satipatthanabhavanaya hi ghanavinibbhogam
katva sabbadhammesu yathavato 2- ditthesu "suddhasankharapunjo yam nayidha
sattupalabbhati"ti sannitthanato sabbaditthinissayanam pahanam hotiti. Tena vuttam
"ditthinissayanam pahanaya samatikkamaya evam maya ime cattaro satipatthana
desita pannatta"ti. Sesam sabbattha uttanatthamevati.
                      Pasadikasuttavannana nitthita
                          ------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 6 page 102-107. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=6&A=2557&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=6&A=2557&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=11&i=94              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=11&A=2537              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=11&A=2684              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=11&A=2684              Contents of The Tipitaka Volume 11 http://84000.org/tipitaka/read/?index_11

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]