ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 40 : PALI ROMAN Ja.A.6 ekadasaka-pakinnaka

                   3. Mahaukkusajatakam.
     Ukka milaca bandhantiti idam sattha jetavane viharanto
mittaganthakaupasakam arabbha kathesi.
     So kira savatthiyam parijinnakulassa putto sahayam pesetva
annataram kuladhitaram varapeti. Atthi panassa uppannam kiccam
nittharanasamattho mitto ca sahayo cati. Natthiti. Tenahi
mitte tava ganthetuti vutte tasmim ovade thatva pathamam tava
catuhi dovarikehi saddhim mettim akasi anupubbena nagaraguttikanika-
mahamattadihi saddhim mettim akasi senapatinapi uparajenapi saddhim
mettim akasi tehi pana saddhim ekato hutva ranna saddhim
mettim akasi tato asitiya mahatherehi saddhim anandattherena
saddhim ekato hutva tathagatena saddhim mettim akasi. Atha nam
sattha saranesu ca silesu ca patitthapesi. Rajapi etassa
Issariyamadasi. So mittaganthakoyevati pakato jato. Athassa
raja mahantam geham datva avahamangalam karesi. Rajanam adim
katva mahajano pannakare pahini. Athassa bhariya ranna
pahitam pannakaram uparajassa uparajena pahitam pannakaram
senapatissati etenevupayena sakalanagaravasino abandhitva
ganhi. Sattame divase mahasakkaram katva dasabalam nimantetva
pancasatabhikkhusanghassa buddhappamukhassa mahadanam datva bhattakiccavasane
satthara kathitam anumodanam sutva ubhopi jayapatika sotapattiphale
patitthahimsu. Bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum avuso
mittaganthakaupasako attano bhariyam nissaya tassa vacanam sutva
sabbehi mettim katva ranno santika mahantam sampattim labhi tathagatena
saddhim mettim katva ubhopi sotapattiphale patitthitati. Sattha
agantva kayanuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva
imaya namati vutte na bhikkhave idanevesa evam matugamam nissaya
mahantam yasam patto pubbepi tiracchanayoniyam nibbatto panesa
etissa vacanena bahuhi ca mettim katva puttasokato muttoti
vatva tehi yacito atitam ahari
     atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente ete
paccantavasino yattha yattha bahumamsam labhanti tattha tattha gamam abandhitva
arannam caritva migadayo maretva mamsam aharitva puttadare
posenti. Tesam gamato avidure mahajatasaro atthi. Tassa
Dakkhinapasse eko senasakuno pacchimapasse eka senasakunika
uttarapasse sihamigaraja pacinapasse ukkusasakunaraja vasati
jatasaramajjhe pana unnatatthane kacchapo vasati. Tada seno
senim bhariya me hotiti vadati. Atha nam sa aha atthi pana
te koci mittoti. Natthi bhaddeti. Amhakam uppannam bhayam
va dukkham va nittharanasamattham mittam va sahayam va laddhum vattati
mitte tava ganhahiti. Kena saddhim mettim karoma bhaddeti.
Pacinapasse vasantena ukkusarajena uttarapasse sihena saramajjhe
kacchapena saddhim mettim karohiti. So tassa vacanam sutva
sampaticchitva tatha akasi. Tada te ubhopi vasam kappetva
tasmimyeva sare ekasmim dipake kadambarukkho atthi samanta udakena
parikkhitto tasmim kulavakam katva pativasimsu. Tesam aparabhage
dve potaka jayimsu. Tesam pakkhesu asanjatesuyeva ekadivasam te
janapada divasam arannam caranta kinci mamsam alabhitva na sakka
tucchahatthehi gharam gantum macche va kacchape va ganhissamati
saram otaritva tam dipam gantva tassa kadambassa mule nipajjitva
makasadihi khajjamana tesam palapanatthaya aranim matthetva aggim
nibbattetva dhumam karimsu. Dhumo uggantva sakune pahari.
Sakunapotaka viravimsu. Janapada tam sutva ambho sakunapotakanam
saddo utthetha ukka bandhatha chata sayitum na sakkoma
sakunamamsam khaditvava sayissamati vatva aggim jaletva ukka
Bandhimsu. Sakunika tesam saddam sutva ime amhakam potakam
khaditukama mayam evarupassa bhayassa niharanatthaya mitte ganhama
samikam ukkusarajassa santikam pesessamiti cintetva gaccha sami
no puttanam bhayam uppannam ukkusarajassa arocehiti vatva
pathamam gathamaha
                ukka mila ca bandhanti dipe
                paja mama khaditum patthayanti
                mittam sahayanca vadehi senaka
                acikkha natibyasanam dijananti.
     Tattha milacati janapada. Dipeti dipakamhi. Paja mamanti
mama puttake. Senakati senakasakunam namena alapati. Natibyasanam
dijananti amhakam natinam dijanam idam byasanam ukkusarajassa gantva
acikkhahiti vadati.
     So vegena tassa vasanatthanam gantva vassitva attano
agatabhavam janapetva katokaso pavisitva vanditva kimkarana
agatositi puttho agatakaranam dassento dutiyam gathamaha
                dijo dijanam pavarosi pakkhi ca
                ukkusaraja saranam upemi
                paja mama khaditum patthayanti
                luddha milaca bhava me sukhayati.
     Tattha dijoti tvam dijo ceva dijanam pavaro ca.
     Ukkusaraja senakam ma bhayiti assasetva tatiyam gathamaha
                mittam sahayam karonti pandita
                kale akale sukhamesanaya
                karomi te senaka etamattham
                ariyo hi ariyassa karoti kiccanti.
     Tattha kale akaleti diva ca rattim ca. Ariyoti idha acaro
ariyoti adhippeto kimettha ariyanti vadati acarasampanno hi
acarasampannassa kiccam karoteva.
     Atha nam pucchi kim samma rukkham abhiruhimsu milacati. Na
tava abhiruhanti. Ukkayeva bandhantiti. Tenahi tvam sigham gantva
mama sahayikam assasetva mamagamanabhavam acikkhati. So tatha
akasi. Ukkusarajapi agantva kadambassa avidure milacanam
abhiruhanam olokento ekasmim rukkhagge nisiditva ekassa milacassa
abhiruhanakale etasmim kulavakassa avidure abhirulhe sare nimujjitva
pakkhehi ca mukhena ca udakam aharitva ukkaya upari asinci
sa nibbayi. Milaca imanca senakasakunam potake cassa
khadissamati otaritva puna ukkam jalapetva abhiruhimsu. Puna
so udakam vijjhapesi. Etenupayena bandhabandham nibbapentassevassa
addharatto jato. So ativiya kilami. Hettha udare kilomakam
tanutam gatam. Akkhini rattani jatani. Tam disva sakunika
samikam aha sami ativiya kilanto ukkusaraja etassa thokam
Visamatthaya gantva kacchaparajassa kathehiti. So tam vacanam sutva
ukkusam upasankamitva gathaya ajjhabhasi
                yam hoti kiccam anukampakena
                ariyassa ariyena katam tayidam
                attanurakkhi bhava ma adayha
                lacchama putte tayi jivamaneti.
     Tattha tayidanti taya idam ayameva pathoti.
     So tassa vacanam sutva sihanadam nadanto pancamam gathamaha
                tameva rakkhavaranam karonto
                sarirabhedapi na santassami
                karonti hete sakhinam sakharo
                panam pajanta satamesa dhammoti.
     Chattham pana sattha abhisambuddho hutva tassa gunam vannento
aha
        sudukkaram kammamakasi        andajoyam vihangamo
        atthaya kururo putte      addharatte anagateti.
     Tattha kururoti ukkusaraja. Putteti senassa putte rakkhanto
tesam atthaya. Addharatte anagateti yava diyaddhayama vayamam
karonto dukkaram akasi.
     Senopi ukkusaraja thokam visamahi sammati vatva kacchapassa
santikam gantva tam utthapetva kim samma agatositi vutte
Evarupamnama bhayam uppannam ukkusaraja pathamayamato patthaya
vayamanto kilamati tenahi tava santikam agatosmiti vatva sattamam
gathamaha
                cutapi heke khalita sakammuna
                mittanukampaya patitthahanti
                putta mamatta ca gatimagatosmi
                attham caretha mama varicarati.
     Tassattho sami ekacce hi yasato va dhanato va cutapi
sakammuna khalitapi mittanam anukampaya patitthahanti mamanca
putta atta atura tenaham tam gatim patisaranam katva agatosmi
puttanam jivitadanam dadanto attham me carahiti.
     Tam sutva kacchapo itaram gathamaha
                dhanena dhannena ca attana ca
                mittam sahayanca karonti pandita
                karomi te senaka etamattham
                ariyo ariyassa karoti kiccanti.
     Athassa putto avidure nipanno pitu vacanam sutva ma me
pita kilamatu kiccam karissamiti cintetva navamam gathamaha
                appossukko tata tvam nisida
                putto pitu carati atthacariyam
                Aham carissami tveva attham
                senassa putte parittayamanoti.
     Atha nam pita gathaya ajjhabhasi
                addha hi tata satamesa dhammo
                putto pitunam care atthacariyam
                appeva mam disvana pavaddhakayam
                senassa putta na vihethayeyyunti.
     Tattha satamesa dhammoti panditanam esa dhammo. Putta
nati senaputte milaca na hethayeyyum.
     Evam vatva mahakacchapo samma ma bhayi tvam purato
gaccha idanaham gamissamiti tam uyyojetva udake patitva kalalanca
sevalanca sankaddhitva adaya dipakam gantva aggim vijjhapetva
nipajji. Milaca kim no senapotakehi imam kanakacchapam parivattitva
maressama ayam no sabbesam pahossatiti valliyo uddharitva
jiyam gatvea nivatthapilotikam vimocetva tesu tesu thanesu bandhitva
kacchapam parivattetum na sakkonti. Kacchapopi te akaddhanto
gantva gambhiratthane udake pati. Tepi kacchapalobhena saddhim
gantva udakapunnaya kucchiya kilamanta nikkhamitva bho ekena
no ukkusena yava addharatta ukka vijjhapita idani imina
kacchapena udake patitva udakam payetva mahodara katamha puna
aggim katva arune uggatepi ime senapotake khadissamati
Aggim katum arabhimsu. Sakunika tesam katham sutva sami ime
yaya kayacivelaya amhakam putte khaditvava gamissanti sahayassa
no sihassa santikam gacchati aha. So tam khananneva tassa
santikam gantva kim avelaya agatositi vutte adito patthaya
tam pavuttim arocetva ekadasamam gathamaha
                pasu manussa migaviriyasettha
                bhayatthita setthamupagacchanti
                putta mamatta gatimagatosmi
                tvam nosi raja bhava me sukhayati.
     Tattha pasuti sabbatiracchane aha idam vuttam hoti sami
migesu viriyena settho lokasmim sabbe tiracchanapi manussapi
bhayatthita hutva settham upagacchanti mama ca putta atura
svaham tam gatim katva agatosmi tvam amhakam raja sukhaya
me bhavati.
     Tam sutva siho gathamaha
                karomi te senaka etamattham
                ayama te tam disatam vadhaya
                katham hi vinnu pahu sampajano
                na vayame attajanassa guttiyati.
     Tattha tam disatanti tam disanam samuham tam tava paccatthikagananti
Attho. Pahuti amitte hantum samattho. Sampajanoti mittassa
bhayuppattim jananto. Attajanassati attasamassa angasamassa janassa
mittassati attho.
     Evanca pana vatva gaccha tvam putte samassasehiti
tam uyyojetva manivannam udakam maddamano payasi. Milaca
tam agacchantam disva kururena tava amhakam ukka vijjhapita
kacchapenamhakam nivatthapilotikanam assamika kata idanipi siho
no jivitakkhayameva papessatiti maranabhayatajjita yena va tena va
palayimsu. Siho tassa mulam agantva rukkhamule na kinci
addasa. Atha nam kururo ca kacchapo ca seno ca upasankamitva
vandimsu. So tesam mittanisamsam kathetva ito patthaya mittadhammam
abhinditva appamatta hothati ovaditva pakkami. Tepi
sakatthanani gata. Senasakunika attano puttam oloketva
mitte nissaya amhehi daraka laddhati sukhanisinnasamaye senena
saddhim sallapanti mittadhammapakasananama cha gatha abhasi
                mittam kayiratha suhadayanca
                ayiranca kayiratha sukhagamaya
                nivatthakojova sarebhihantva
                modama puttehi samangibhuta.
        Sakamitta ssa kammena       sahayassapalayino
        kujjantamuppakujjanti        lomahamsa hadayangamam.
                Mittam sahayam adhigamma pandito
                so bhunjati puttam pasum dhanam va
                ahanca putta ca pati ca mayham
                mittanukampaya samangibhuta.
                Rajavata suravata ca attho
                sampannasakhissa bhavanti hete
                yo mittava yasava uggatatto
                asmim loke modati kamakami.
        Karaniyani mittani         daliddenapi senaka
        passa mittanukampaya       samaggamha sanatake.
        Surena balavantena         yo mittam kurute dijo
        evam so sukhito hoti      yathaham tavanca senakati.
     Tattha mittancati yamkanci attano mittanca. Suhadayancati
suhadayasahayanca samikatthanam ayiranca karotheva. Nivatthakojova
sarebhihantvati ettha kojoti kavaco yathanama patimukkakavaco
sare abhihanati nivareti evam mayampi mittabalena paccatthike abhihantva
puttehi saddhim modamati vadati. Sakamittassa kammenati sakassa
mittassa parakkamena. Sahayassapalayinoti sahayassa apalayino
migarajassa. Lomahamsati pakkhino amhakam puttaka manca kujjantam
hadayangamam madhurasaram niccharetva upakujjanti. Samangibhutati ekatthane
thita. Rajavata suravata ca atthoti yassa sihasadiso raja
Ukkusakacchapasadisa ca sura mitta honti tena rajavata suravata
ca attho sakka papunitum. Bhavanti heteti yo ca sampannasakho
paripunnamittadhammo tassa hete sahaya bhavanti. Uggatattoti
sirisobhaggena uggatabhavo. Asminca loketi idhalokasankhate asmim
loke modati. Kamakamiti samikam alapati so hi kame kamayanto
kamakaminama. Samaggamhati samagga jatamha. Sanataketi
natakehi puttehi saddhim.
     Evam sa chahi gathahi mittadhammassa gunam kathesi. Te sabbepi
sahayaka mittadhammam abhinditva yavatayukam thatva yathakammam gata.
     Sattha imam dhammadesanam aharitva na bhikkhave idanevesa
bhariyam nissaya sukhappatto pubbepi sukhappattoyevati vatva jatakam
samodhanesi tada seno ca seni ca jayapatika ahesum puttakacchapo
rahulo pita mahamoggallano ukkuso sariputto siho pana
ahamevati.
                   Mahaukkusajatakam tatiyam.
                      -----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 265-276. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=5399&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=5399&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1891              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=7324              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=7603              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=7603              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]