ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 40 : PALI ROMAN Ja.A.6 ekadasaka-pakinnaka

                   3. Mahaukkusajatakam.
     Ukka milaca bandhantiti idam sattha jetavane viharanto
mittaganthakaupasakam arabbha kathesi.
     So kira savatthiyam parijinnakulassa putto sahayam pesetva
annataram kuladhitaram varapeti. Atthi panassa uppannam kiccam
nittharanasamattho mitto ca sahayo cati. Natthiti. Tenahi
mitte tava ganthetuti vutte tasmim ovade thatva pathamam tava
catuhi dovarikehi saddhim mettim akasi anupubbena nagaraguttikanika-
mahamattadihi saddhim mettim akasi senapatinapi uparajenapi saddhim
mettim akasi tehi pana saddhim ekato hutva ranna saddhim
mettim akasi tato asitiya mahatherehi saddhim anandattherena
saddhim ekato hutva tathagatena saddhim mettim akasi. Atha nam
sattha saranesu ca silesu ca patitthapesi. Rajapi etassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page266.

Issariyamadasi. So mittaganthakoyevati pakato jato. Athassa raja mahantam geham datva avahamangalam karesi. Rajanam adim katva mahajano pannakare pahini. Athassa bhariya ranna pahitam pannakaram uparajassa uparajena pahitam pannakaram senapatissati etenevupayena sakalanagaravasino abandhitva ganhi. Sattame divase mahasakkaram katva dasabalam nimantetva pancasatabhikkhusanghassa buddhappamukhassa mahadanam datva bhattakiccavasane satthara kathitam anumodanam sutva ubhopi jayapatika sotapattiphale patitthahimsu. Bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum avuso mittaganthakaupasako attano bhariyam nissaya tassa vacanam sutva sabbehi mettim katva ranno santika mahantam sampattim labhi tathagatena saddhim mettim katva ubhopi sotapattiphale patitthitati. Sattha agantva kayanuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imaya namati vutte na bhikkhave idanevesa evam matugamam nissaya mahantam yasam patto pubbepi tiracchanayoniyam nibbatto panesa etissa vacanena bahuhi ca mettim katva puttasokato muttoti vatva tehi yacito atitam ahari atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente ete paccantavasino yattha yattha bahumamsam labhanti tattha tattha gamam abandhitva arannam caritva migadayo maretva mamsam aharitva puttadare posenti. Tesam gamato avidure mahajatasaro atthi. Tassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page267.

Dakkhinapasse eko senasakuno pacchimapasse eka senasakunika uttarapasse sihamigaraja pacinapasse ukkusasakunaraja vasati jatasaramajjhe pana unnatatthane kacchapo vasati. Tada seno senim bhariya me hotiti vadati. Atha nam sa aha atthi pana te koci mittoti. Natthi bhaddeti. Amhakam uppannam bhayam va dukkham va nittharanasamattham mittam va sahayam va laddhum vattati mitte tava ganhahiti. Kena saddhim mettim karoma bhaddeti. Pacinapasse vasantena ukkusarajena uttarapasse sihena saramajjhe kacchapena saddhim mettim karohiti. So tassa vacanam sutva sampaticchitva tatha akasi. Tada te ubhopi vasam kappetva tasmimyeva sare ekasmim dipake kadambarukkho atthi samanta udakena parikkhitto tasmim kulavakam katva pativasimsu. Tesam aparabhage dve potaka jayimsu. Tesam pakkhesu asanjatesuyeva ekadivasam te janapada divasam arannam caranta kinci mamsam alabhitva na sakka tucchahatthehi gharam gantum macche va kacchape va ganhissamati saram otaritva tam dipam gantva tassa kadambassa mule nipajjitva makasadihi khajjamana tesam palapanatthaya aranim matthetva aggim nibbattetva dhumam karimsu. Dhumo uggantva sakune pahari. Sakunapotaka viravimsu. Janapada tam sutva ambho sakunapotakanam saddo utthetha ukka bandhatha chata sayitum na sakkoma sakunamamsam khaditvava sayissamati vatva aggim jaletva ukka

--------------------------------------------------------------------------------------------- page268.

Bandhimsu. Sakunika tesam saddam sutva ime amhakam potakam khaditukama mayam evarupassa bhayassa niharanatthaya mitte ganhama samikam ukkusarajassa santikam pesessamiti cintetva gaccha sami no puttanam bhayam uppannam ukkusarajassa arocehiti vatva pathamam gathamaha ukka mila ca bandhanti dipe paja mama khaditum patthayanti mittam sahayanca vadehi senaka acikkha natibyasanam dijananti. Tattha milacati janapada. Dipeti dipakamhi. Paja mamanti mama puttake. Senakati senakasakunam namena alapati. Natibyasanam dijananti amhakam natinam dijanam idam byasanam ukkusarajassa gantva acikkhahiti vadati. So vegena tassa vasanatthanam gantva vassitva attano agatabhavam janapetva katokaso pavisitva vanditva kimkarana agatositi puttho agatakaranam dassento dutiyam gathamaha dijo dijanam pavarosi pakkhi ca ukkusaraja saranam upemi paja mama khaditum patthayanti luddha milaca bhava me sukhayati. Tattha dijoti tvam dijo ceva dijanam pavaro ca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page269.

Ukkusaraja senakam ma bhayiti assasetva tatiyam gathamaha mittam sahayam karonti pandita kale akale sukhamesanaya karomi te senaka etamattham ariyo hi ariyassa karoti kiccanti. Tattha kale akaleti diva ca rattim ca. Ariyoti idha acaro ariyoti adhippeto kimettha ariyanti vadati acarasampanno hi acarasampannassa kiccam karoteva. Atha nam pucchi kim samma rukkham abhiruhimsu milacati. Na tava abhiruhanti. Ukkayeva bandhantiti. Tenahi tvam sigham gantva mama sahayikam assasetva mamagamanabhavam acikkhati. So tatha akasi. Ukkusarajapi agantva kadambassa avidure milacanam abhiruhanam olokento ekasmim rukkhagge nisiditva ekassa milacassa abhiruhanakale etasmim kulavakassa avidure abhirulhe sare nimujjitva pakkhehi ca mukhena ca udakam aharitva ukkaya upari asinci sa nibbayi. Milaca imanca senakasakunam potake cassa khadissamati otaritva puna ukkam jalapetva abhiruhimsu. Puna so udakam vijjhapesi. Etenupayena bandhabandham nibbapentassevassa addharatto jato. So ativiya kilami. Hettha udare kilomakam tanutam gatam. Akkhini rattani jatani. Tam disva sakunika samikam aha sami ativiya kilanto ukkusaraja etassa thokam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page270.

Visamatthaya gantva kacchaparajassa kathehiti. So tam vacanam sutva ukkusam upasankamitva gathaya ajjhabhasi yam hoti kiccam anukampakena ariyassa ariyena katam tayidam attanurakkhi bhava ma adayha lacchama putte tayi jivamaneti. Tattha tayidanti taya idam ayameva pathoti. So tassa vacanam sutva sihanadam nadanto pancamam gathamaha tameva rakkhavaranam karonto sarirabhedapi na santassami karonti hete sakhinam sakharo panam pajanta satamesa dhammoti. Chattham pana sattha abhisambuddho hutva tassa gunam vannento aha sudukkaram kammamakasi andajoyam vihangamo atthaya kururo putte addharatte anagateti. Tattha kururoti ukkusaraja. Putteti senassa putte rakkhanto tesam atthaya. Addharatte anagateti yava diyaddhayama vayamam karonto dukkaram akasi. Senopi ukkusaraja thokam visamahi sammati vatva kacchapassa santikam gantva tam utthapetva kim samma agatositi vutte

--------------------------------------------------------------------------------------------- page271.

Evarupamnama bhayam uppannam ukkusaraja pathamayamato patthaya vayamanto kilamati tenahi tava santikam agatosmiti vatva sattamam gathamaha cutapi heke khalita sakammuna mittanukampaya patitthahanti putta mamatta ca gatimagatosmi attham caretha mama varicarati. Tassattho sami ekacce hi yasato va dhanato va cutapi sakammuna khalitapi mittanam anukampaya patitthahanti mamanca putta atta atura tenaham tam gatim patisaranam katva agatosmi puttanam jivitadanam dadanto attham me carahiti. Tam sutva kacchapo itaram gathamaha dhanena dhannena ca attana ca mittam sahayanca karonti pandita karomi te senaka etamattham ariyo ariyassa karoti kiccanti. Athassa putto avidure nipanno pitu vacanam sutva ma me pita kilamatu kiccam karissamiti cintetva navamam gathamaha appossukko tata tvam nisida putto pitu carati atthacariyam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page272.

Aham carissami tveva attham senassa putte parittayamanoti. Atha nam pita gathaya ajjhabhasi addha hi tata satamesa dhammo putto pitunam care atthacariyam appeva mam disvana pavaddhakayam senassa putta na vihethayeyyunti. Tattha satamesa dhammoti panditanam esa dhammo. Putta nati senaputte milaca na hethayeyyum. Evam vatva mahakacchapo samma ma bhayi tvam purato gaccha idanaham gamissamiti tam uyyojetva udake patitva kalalanca sevalanca sankaddhitva adaya dipakam gantva aggim vijjhapetva nipajji. Milaca kim no senapotakehi imam kanakacchapam parivattitva maressama ayam no sabbesam pahossatiti valliyo uddharitva jiyam gatvea nivatthapilotikam vimocetva tesu tesu thanesu bandhitva kacchapam parivattetum na sakkonti. Kacchapopi te akaddhanto gantva gambhiratthane udake pati. Tepi kacchapalobhena saddhim gantva udakapunnaya kucchiya kilamanta nikkhamitva bho ekena no ukkusena yava addharatta ukka vijjhapita idani imina kacchapena udake patitva udakam payetva mahodara katamha puna aggim katva arune uggatepi ime senapotake khadissamati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page273.

Aggim katum arabhimsu. Sakunika tesam katham sutva sami ime yaya kayacivelaya amhakam putte khaditvava gamissanti sahayassa no sihassa santikam gacchati aha. So tam khananneva tassa santikam gantva kim avelaya agatositi vutte adito patthaya tam pavuttim arocetva ekadasamam gathamaha pasu manussa migaviriyasettha bhayatthita setthamupagacchanti putta mamatta gatimagatosmi tvam nosi raja bhava me sukhayati. Tattha pasuti sabbatiracchane aha idam vuttam hoti sami migesu viriyena settho lokasmim sabbe tiracchanapi manussapi bhayatthita hutva settham upagacchanti mama ca putta atura svaham tam gatim katva agatosmi tvam amhakam raja sukhaya me bhavati. Tam sutva siho gathamaha karomi te senaka etamattham ayama te tam disatam vadhaya katham hi vinnu pahu sampajano na vayame attajanassa guttiyati. Tattha tam disatanti tam disanam samuham tam tava paccatthikagananti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page274.

Attho. Pahuti amitte hantum samattho. Sampajanoti mittassa bhayuppattim jananto. Attajanassati attasamassa angasamassa janassa mittassati attho. Evanca pana vatva gaccha tvam putte samassasehiti tam uyyojetva manivannam udakam maddamano payasi. Milaca tam agacchantam disva kururena tava amhakam ukka vijjhapita kacchapenamhakam nivatthapilotikanam assamika kata idanipi siho no jivitakkhayameva papessatiti maranabhayatajjita yena va tena va palayimsu. Siho tassa mulam agantva rukkhamule na kinci addasa. Atha nam kururo ca kacchapo ca seno ca upasankamitva vandimsu. So tesam mittanisamsam kathetva ito patthaya mittadhammam abhinditva appamatta hothati ovaditva pakkami. Tepi sakatthanani gata. Senasakunika attano puttam oloketva mitte nissaya amhehi daraka laddhati sukhanisinnasamaye senena saddhim sallapanti mittadhammapakasananama cha gatha abhasi mittam kayiratha suhadayanca ayiranca kayiratha sukhagamaya nivatthakojova sarebhihantva modama puttehi samangibhuta. Sakamitta ssa kammena sahayassapalayino kujjantamuppakujjanti lomahamsa hadayangamam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page275.

Mittam sahayam adhigamma pandito so bhunjati puttam pasum dhanam va ahanca putta ca pati ca mayham mittanukampaya samangibhuta. Rajavata suravata ca attho sampannasakhissa bhavanti hete yo mittava yasava uggatatto asmim loke modati kamakami. Karaniyani mittani daliddenapi senaka passa mittanukampaya samaggamha sanatake. Surena balavantena yo mittam kurute dijo evam so sukhito hoti yathaham tavanca senakati. Tattha mittancati yamkanci attano mittanca. Suhadayancati suhadayasahayanca samikatthanam ayiranca karotheva. Nivatthakojova sarebhihantvati ettha kojoti kavaco yathanama patimukkakavaco sare abhihanati nivareti evam mayampi mittabalena paccatthike abhihantva puttehi saddhim modamati vadati. Sakamittassa kammenati sakassa mittassa parakkamena. Sahayassapalayinoti sahayassa apalayino migarajassa. Lomahamsati pakkhino amhakam puttaka manca kujjantam hadayangamam madhurasaram niccharetva upakujjanti. Samangibhutati ekatthane thita. Rajavata suravata ca atthoti yassa sihasadiso raja

--------------------------------------------------------------------------------------------- page276.

Ukkusakacchapasadisa ca sura mitta honti tena rajavata suravata ca attho sakka papunitum. Bhavanti heteti yo ca sampannasakho paripunnamittadhammo tassa hete sahaya bhavanti. Uggatattoti sirisobhaggena uggatabhavo. Asminca loketi idhalokasankhate asmim loke modati. Kamakamiti samikam alapati so hi kame kamayanto kamakaminama. Samaggamhati samagga jatamha. Sanataketi natakehi puttehi saddhim. Evam sa chahi gathahi mittadhammassa gunam kathesi. Te sabbepi sahayaka mittadhammam abhinditva yavatayukam thatva yathakammam gata. Sattha imam dhammadesanam aharitva na bhikkhave idanevesa bhariyam nissaya sukhappatto pubbepi sukhappattoyevati vatva jatakam samodhanesi tada seno ca seni ca jayapatika ahesum puttakacchapo rahulo pita mahamoggallano ukkuso sariputto siho pana ahamevati. Mahaukkusajatakam tatiyam. -----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 265-276. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=5399&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=5399&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1891              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=7324              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=7603              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=7603              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]