ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 27 : PALI ROMAN Iti.A. (paramatthadi.)

page361.

4. Catukkanipata 1. Brahmanadhammayagasuttavannana [100] Catukkanipatassa pathame ahanti attaniddeso. Yo hi paro na hoti, so niyakajjhattasankhato atta "ahan"ti vuccati. Asmiti patijanana. Yo paramatthabrahmanabhavo "ahan"ti vuccamano, tassa attani atthibhavam patijananto hi sattha "asmi"ti avoca. "ahamasmi"ti ca yatha "ahamasmi brahma mahabrahma, seyyohamasmi"ti ca appahinaditthimananusaya puthujjana attano ditthimanamannanabhinivesavasena abhivadanti, na evam vuttam. Sabbaso pana pahinaditthimananusayo bhagava samannam anatidhavanto lokasamannanurodhena veneyyasantanesu dhammam patitthapento kevalam tadisassa gunassa attani vijjamanatam patijananto "ahamasmi"ti aha. Brahmanoti bahitapapatta brahmassa ca ananato brahmano. Ayam hettha attho:- bhikkhave aham paramatthato brahmanosmiti. Bhagava hi sabbakaraparipunnassa danasamyamadivattasamadanassa niravasesaya tapacariyaya param gato sammadeva vusitabrahmacariyavaso sakalavedantagu suvisuddhavijjacarano sabbatha ninhatapapamalo anuttarassa ariyamaggasankhatassa brahmanassa vatta pavatta, suparisuddhassa ca sasanabrahmacariyassa pavedeta, tasma sabbaso bahitapapatta brahmassa ca ananato kathanato paramatthena brahmanoti vuccati. Iti bhagava sadevake loke attano anuttaram brahmanabhavam pavedetva 1- yani tani brahmanadanadini cha kammani brahmanassa pannapenti, @Footnote: 1 Ma. jotetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page362.

Tesampi suparisuddhanam ukkamsato attani samvijjamanatam dassetum "yacayogo"ti- adimaha. Tattha yacayogoti yacehi yutto. Yacantiti yaca, yacaka, te panettha veneyya veditabba. Te hi "desetu bhante bhagava dhammam, desetu sugato dhamman"ti bhagavantam upasankamitva dhammadesanam yacanti. Bhagava ca tesam icchavighatam akaronto yatharuci dhammam desento dhammadanam detiti yacayogo, sada sabbakalam tehi avirahito. Atha va yacayogoti yacanayoggo, adhippayapuranato yacitum yuttoti attho. "yajayogo"tipi patho. Tattha yajo vuccati mahadanam, yitthanti attho. Idha pana dhammadanam veditabbam. Yaje niyuttoti yajayoga. Sadati sabbada, anavaratappavattasaddhammamahadanoti attho. Atha va yajena yojetitipi yajayogo. Tividhadanasankhatena yajena satte yatharaham yojeti, tattha dane niyojetiti attho. "yajayogo satatan"tipi pathanti. Payatapaniti parisuddhahattho. Yo hi danadhimutto amisadanam dento sakkaccam sahatthena deyyadhammam datum sada dhotahatthoyeva hoti, so "payatapani"ti vuccati. Bhagavapi dhammadanadhimutto sakkaccam sabbakalam dhammadane yuttappayuttoti katva vuttam "payatapani"ti. "sada"ti ca padam iminapi saddhim yojetabbam. "sada payatapani"ti. Avibhagena hi sattha veneyyalokassa saddhammadanam sada sabbakalam pavattento tattha yuttappayutto hutva viharati. Aparo nayo:- yogo vuccati bhavana. Yathaha "yoga ve jayate bhuri"ti. 1- Tasma yajayogoti yajabhavanam pariccagabhavanam anuyuttoti attho. Bhagava hi abhisambodhito pubbe bodhisattabhutopi karunasamussahito anavasesato danam paribruhento @Footnote: 1 khu.dha. 25/282/65

--------------------------------------------------------------------------------------------- page363.

Tattha ukkamsaparamippatto hutva abhisambodhim papuni, buddho hutvapi tividham danam paribruhesi visesato dhammadanam, parepi tattha niyojesi. Tatha hi so veneyyayacakanam kassaci saranani adasi, kassaci panca silani, kassaci dasa silani, kassaci catuparisuddhisilam, kassaci dhutadhamme, kassaci cattari jhanani, kassaci attha samapattiyo, kassaci pancabhinnayo, cattaro magge, cattari samannaphalani, tisso vijja, catasso patisambhidati evamadilokiyalokuttarabhedam gunadhanam dhammadanavasena yathadhippayam dento pare ca "detha"ti niyojento pariccagabhavanam paribruhesi. Tena vuttam "pariccagabhavanam anuyutto"ti. Payatapaniti va ayatapani. Hatthagatam kinci datum "ehi ganha"ti pasaritahattho viya acariyamutthim akatva saddhammadane yuttappayuttoti attho. Payatapaniti va ussahitahattho, amisadanam datum ussahitahattho viya dhammadane katussahoti attho. Antimadehadharoti brahmacariyavasena brahmanakarananam dhammanam paripuriya pacchimattabhavadhari. Avusitavato hi vasalakarananam dhammanam appahanena vasaladisamanna gati ayatim gabbhaseyya siya. Tena bhagava attano accantavusitabrahmanabhavam dasseti. Anuttaro bhisakko sallakattoti duttikicchassa vattadukkharogassa tikicchanto uttamo bhisakko, annehi anuddharaniyanam ragadisallanam kantanato samucchedavasena samuddharanato uttamo sallakantanavejjo. Imina nippariyayato brahmanakarananam dhammanam attani patitthitanam parasantatiyam patitthapanena paresampi brahmanakaranamaha. Tassa me tumhe puttati tassa evarupassa mama tumhe bhikkhave putta atraja hotha. Orasati urasi sambandha. Yatha hi sattanam orasaputta atraja visesena pitusantakassa dayajjassa bhagino honti, evametepi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page364.

Ariyapuggala sammasambuddhassa dhammassavanante ariyaya jatiya jata, tassa santakassa vimuttisukhassa ariyadhammaratanassa ca ekamsabhagiyataya orasa. Atha va bhagavato dhammadesananubhavena ariyabhumim okkamamana okkanta ca ariyasavaka satthu ure vayamajanitabhijatitaya nippariyayena "orasaputta"ti vattabbatam arahanti. Tatha hi te bhagavata asayanusayacariyadhimuttiadiolokanena vajjanucintanena ca hadaye katva vajjato nivaretva anavajje patitthapentena siladidhammasariraposanena samvaddhita. Mukhato jatati mukhato jataya dhammadesanaya ariyaya jatiya jatatta mukhato jata. Atha va anannasadharanato sabbassa kusaladhammassa mukhato patimokkhato vutthanagaminivipassanasankhatato va vimokkhamukhato ariyamaggajatiya jatatipi mukhato jata. Sikkhattayasangahe sasanadhamme ariyamaggadhamme va jatati dhammaja. Teneva dhammena nimmita mapitapi dhammanimmita. Satidhammavicayadidhammadayada, na labhasakkaradiamisadayada, dhammadayada, no amisadayada hothati attho. Tattha dhammo duvidho nippariyayadhammo pariyayadhammoti. Amisampi duvidham nippariyayamisam pariyayamisanti. Katham? maggaphalanibbanappabhedo hi navavidho lokuttaradhammo nippariyayadhammo nibbattitadhammoyeva, na kenaci pariyayena karanena va lesena va dhammo. Yampanidam vivattupanissitam kusalam, seyyathidam? idhekacco vivattam patthento danam deti, silam samadiyati, uposathakammam karoti, gandhamaladihi satthu pujam karoti, dhammam sunati, deseti, jhanasamapattiyo nibbatteti, evam karonto anupubbena nippariyayam amatam nibbanam patilabhati, ayam pariyayadhammo. Tathapi 1- civaradayo cattaro paccaya nippariyayamisameva, na annena pariyayena va karanena va lesena va amisam. Yampanidam vattagamikusalam, seyyathidam? idhekacco vattam @Footnote: 1 cha.Ma. tatha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page365.

Patthento sampattibhavam icchamano danam deti .pe. Samapattiyo nibbatteti, evam karonto anupubbena devamanussasampattiyo patilabhati, idam pariyayamisam nama. Tattha nippariyayadhammopi bhagavatoyeva santako. Bhagavata hi kathitatta bhikkhu maggaphalanibbanani adhigacchanti. Vuttanhetam:- "so hi brahmana bhagava anuppannassa maggassa uppadeta, asanjatassa maggassa sanjaneta .pe. Magganuga ca panetarahi savaka viharanti paccha samannagata"ti. 1- "so havuso bhagava janam janati, passam passati cakkhubhuto nanabhuto dhammabhuto brahmabhuto vatta pavatta atthassa ninneta amatassa data dhammassami tathagato"ti 2- ca. Pariyayadhammopi bhagavatoyeva santako. Bhagavata hi kathitatta eva jananti "vivattam patthetva danam dento .pe. Samapattiyo nibbattento anukkamena amatam nibbanam patilabhati"ti. Nippariyayamisampi bhagavatoyeva santakam. Bhagavata hi anunnatattayeva bhikkhuhi jivakavatthum adim katva panitacivaram laddham. Yathaha:- "anujanami bhikkhave gahapaticivaram, yo icchati, pamsukuliko hoti, yo icchati, gahapaticivaram sadiyatu, itaritarenapaham bhikkhave santutthimyeva vannemi"ti. 3- Evam itarepi paccaya bhagavata anunnatatta eva bhikkhuhi paribhunjitum laddha. Pariyayamisampi bhagavatoyeva santakam, bhagavata hi kathitatta eva jananti @Footnote: 1 Ma.u. 14/79/60 2 khu.cula. 30/492/238 (sya) Ma.u. 14/281/252 @Ma.mu. 12/203/171 3 vi.maha. 5/337/139

--------------------------------------------------------------------------------------------- page366.

"sampattibhavam patthento danam datva silam .pe. Samapattiyo nibbattetva anukkamena pariyayamisam dibbasampattim ca patilabhati"ti. Yadeva yasma nippariyayadhammopi pariyayadhammopi nippariyayamisampi pariyayamisampi bhagavatoyeva santakam, tasma tattha attano samibhavam dassento tattha ca yam setthataram accantahitasukhavaham, tattheva ne niyojento evamaha "tassa me tumhe putta orasa .pe. No amisadayada"ti. Iti bhagava paripunnavatasamadanam tapacariyam sammadeva vusitabrahmacariyam suvisuddhavijjacaranasampannam anavasesavedantaparagum bahitasabbapapam satatam yacayogam sadevake loke anuttaradakkhineyyabhavappattam attano paramatthabrahmanabhavam ariyasavakananca attano orasaputtadibhavam pavedesi. Bhagava hi "sihoti kho bhikkhave tathagatassetam adhivacanam arahato sammasambuddhassa"ti 1- ettha sihasadisam, "puriso maggakusaloti kho tissa tathagatassetam adhivacanan"ti 2- ettha magguddesakapurisasadisam, rajahamasmi sela"ti 3- ettha rajasadisam, "bhisakko sallakattoti kho sunakkhatta tathagatassetam adhivacanan"ti 4- ettha vejjasadisam, "brahmanoti kho bhikkhave tathagatassetam adhivacanan"ti 5- ettha brahmanasadisam attanam kathesi, idhapi brahmanasadisam katva kathesi. Idani yehi danadihi yuttassa ito bahirakabrahmanassa brahmanakiccam paripunnam mannanti, tehi attano danadinam aggasetthabhavam pakasetum "dvemani bhikkhave danani"tiadi araddham. Tattha yagati mahayanna, mahadananiti attho, yani "yitthani"tipi vuccanti. Tattha @Footnote: 1 an.pancaka. 22/99/137 @2 sam.kha. 17/84/87 3 Ma.Ma. 13/399/384 @4 Ma.u. 14/65/48 5 an.atthaka. 23/192/352

--------------------------------------------------------------------------------------------- page367.

Velamadanavessantaradanamahavijitayannasadisa amisayaga veditabba, mahasamayasuttamangalasuttacularahulovadasuttasamacittasuttadesanadayo dhammayaga. Sesam hettha vuttanayameva. Gathayam ayajiti adasi. Amacchariti sabbamacchariyanam bodhimuleyeva suppahinatta maccherarahito. Sabbasattanukampiti mahakarunaya sabbasatte piyaputtam viya anugganhanasilo. Vuttanhetam 1- :- "vadhake devadatte ca core angulimalake dhanapale rahule ceva samacitto mahamuni"ti. 2- Sesam suvinneyyameva. Pathamasuttavannana nitthita. -----------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 27 page 361-367. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=7998&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=7998&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=280              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=6527              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=6380              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=6380              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]