บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
6. Pathamasekhasuttavannana [16] Chatthe sekhassati ettha kenatthena sekho? sekkhadhammapatilabhato sekho. Vuttanhetam:- "kittavata nu kho bhante sekho hotiti, idha bhikkhu sekhaya sammaditthiya samannagato hoti .pe. Sekhena sammasamadhina samannagato hoti. Ettavata kho bhikkhu sekho hoti"ti. 1- Apica sikkhatiti sekho. Vuttampi cetam:- "sikkhatiti kho bhikkhu tasma sekhoti vuccati. Kinca sikkhati, adhisilampi sikkhati, adhicittampi sikkhati, adhipannampi sikkhati, sikkhatiti kho bhikkhu tasma sekhoti vuccati"ti. 2- Yopi kalyanaputhujjano anulomapatipadaya paripurakari silasampanno indriyesu guttadvaro bhojane mattannu jagariyanuyogamanuyutto pubbarattapararattam @Footnote: 1 sam.maha. 19/13/11 2 an.tika. 20/86/225--------------------------------------------------------------------------------------------- page70.
Bodhipakkhiyanam dhammanam bhavananuyogamanuyutto viharati "ajja va sev va annataram samannaphalam adhigamissami"ti, sopi vuccati sikkhatiti sekhoti. Imasmim atthe na pativijjhantova sekho adhippeto, atha kho kalyanaputhujjanopi. Appattam manasam etenati appattamanaso. Manasanti "antalikkhacaro paso yvayam carati manaso"ti. 1- Ettha rago manasanti vutto. "cittam mano manasan"ti 2- ettha cittam. "appattamanaso sekho, kalam kayira janesuta"ti 3- ettha arahattam. Idhapi arahattameva adhippetam. Tena appattarahattassati vuttam hoti. Anuttaranti settham, asadisanti attho. Catuhi yogehi khemam anupaddutanti yogakkhemam, arahattameva adhippetam. Patthayamanassati dve patthana tanhapatthana kusalacchandapatthana ca. "patthayamanassa hi jappitani, paveditam vapi pakappitesu"ti ettha tanhapatthana. "../../bdpicture/chinnam papimato sotam viddhastam vinalikatam pamojjabahula hotha khemam patthetha bhikkhavo"ti 4- ettha kattukamyatakusalacchandapatthana, ayameva idhadhippeta. Tena patthayamanassati tam yogakkhemam gantukamassa tanninnassa tapponassa tappabbharassati attho. Viharatoti ekam iriyapathadukkham annena iriyapathena vicchinditva aparipatantam attabhavam harato. Atha va "sabbe sankhara aniccati adhimuccanto saddhaya viharati"tiadina niddesanayena cettha attho datthabbo. Ajjhattikanti niyakajjhattasankhate ajjhatte bhavam ajjhattikam. Anganti karanam. Iti karitvati evam katva. Na annam ekangampi samanupassamiti ettha ayam sankhepattho:- @Footnote: 1 vi.maha. 4/332/8, sam.sa. 15/151/135 2 abhi.san. 34/65/32 @3 sam.sa. 15/159/146 4 mu.Ma. 12/352/315--------------------------------------------------------------------------------------------- page71.
Bhikkhave ajjhattam attano santane samutthitam karananti katva annam ekakaranampi na samanupassami yam evam bahupakaram, yathayidam yoniso manasikaroti upayamanasikaro pathamanasikaro aniccadisu aniccadinayeneva manasikaro, aniccanulomikena va cittassa 1- avajjana anvavajjana 1- abhogo samannaharo manasikaro, ayam yoniso manasikaro. Idani yoniso manasikarassa anubhavam dassetum "yoniso bhikkhave bhikkhu manasi karonto akusalam pajahati, kusalam bhaveti"ti vuttam. Tattha yoniso manasi karontoti "idam dukkham ariyasaccam, ayam dukkhasamudayo ariyasaccam, ayam dukkhanirodho ariyasaccam, ayam dukkhanirodhagamini patipada ariyasaccan"ti catusu ariyasaccesu yonisomanasikaram pavattento. Tatrayam atthavibhavana:- yadipi idam suttam avisesena sekkhapuggalavasena agatam, catumaggasadharanavasena pana sankhepeneva kammatthanam kathayissama. Yo catusaccakammatthaniko yogavacaro "tanhavajja tebhumaka khandha dukkham, tanha dukkhasamudayo 2- ubhinnam appavatti nirodho, nirodhasampapako maggo"ti evam pubbe eva acariyasantike uggahitacatusaccakammatthano, so aparena samayena vipassanamaggam samarulho samano tebhumake khandhe "idam dukkhan"ti yoniso manasikaroti, upayena pathena samannaharati ceva vipassati ca, vipassana hi idha manasikarasisena vutta. Ya panayantassa dukkhassa samutthapika purimabhavika tanha, ayam dukkhasamudayoti yoniso manasikaroti. Yasma pana idam dukkham ayanca samudayo idam thanam patva nirujjhanti nappavattanti, tasma yadidam nibbanam nama, ayam dukkhanirodhoti yoniso manasikaroti. Nirodhasampapakam atthangikam maggam @Footnote: 1-1 cha.Ma. avattana anvavattana 2 cha.Ma. samudayo--------------------------------------------------------------------------------------------- page72.
"ayam dukkhanirodhagamini patipada"ti yoniso manasikaroti, upayena pathena samannaharati ceva vipassati ca. Tatrayam upayo:- abhiniveso nama khandhe hoti, na vivatte, tasma ayamattho:- "imasmim kaye pathavidhatu apodhatu"tiadina 1- nayena cattari mahabhutani tadanusarena upadarupani ca pariggahetva "ayam rupakkhandho"ti vavatthapeti, tam vavatthapayato uppanne tadarammane cittacetasikadhamme "ime cattaro arupakkhandha"ti vavatthapeti, tato "ime pancakkhandha dukkhan"ti vavatthapeti, te pana sankhepato namanca rupanceti dve bhaga honti, idanca namarupam sahetu sappaccayam uppajjati, tassa ayam avijjabhavatanhadiko hetu, ayam aharadiko paccayoti hetupaccaye vavatthapeti. So tesam paccayananca paccayuppannananca yathavasarasalakkhanam vavatthapetva "ime dhamma ahutva bhavanti hutva nirujjhanti, tasma anicca"ti aniccalakkhanam aropeti, "udayabbayapatipilitatta dukkha"ti dukkhalakkhanam aropeti, "avasavattanato anatta"ti anattalakkhanam aropeti. Evam tilakkhanani aropetva vipassanto udayabbayananuppattiya uppanne obhasadike vipassanupakkilese `amaggo'ti udayabbayananameva "ariyamaggassa upayabhuto pubbabhagamaggo"ti maggamaggam vavatthapetva puna udayabbayananam patipatiya bhangananadini ca uppadento sotapattimaggadayo papunati. Tasmim khane cattari saccani ekappativedheneva pativijjhati ekabhisamayena abhisameti. Tattha dukkham parinnapativedhena pativijjhanto, samudayam pahanappativedhena pativijjhanto sabbam akusalam pajahati, nirodham sacchikiriyapativedhena @Footnote: 1 di.maha. 10/378/250--------------------------------------------------------------------------------------------- page73.
Pativijjhanto, maggam bhavanapativedhena pativijjhanto, sabbam kusalam bhaveti, ariyamaggo hi nippariyayato kucchitasalanadiatthena kusalo, tasmim ca bhavite sabbepi kusala anavajjabodhipakkhiyadhamma bhavanaparipurim gacchantiti. Evam yoniso manasikaronto akusalam pajahati, kusalam bhaveti. Tatha hi vuttam "idam dukkhanti yoniso manasikaroti, ayam dukkhasamudayoti yoniso manasikaroti"tiadi. 1- Aparampi vuttam "yonisomanasikarasampannassetam bhikkhave bhikkhuno patikankham ariyam atthangikam maggam bhavessati, ariyam atthangikam maggam bahulikarissati"ti. 2- Yoniso manasikaroti gathaya ayam sankhepattho:- sikkhati, sikkhapadani tassa atthi, sikkhanasiloti va sekho. Samsare bhayam ikkhatiti bhikkhu. Tassa sekhassa bhikkhuno uttamatthassa arahattassa pattiya adhigamaya yatha yoniso manasikaro, evam bahukaro bahupakaro anno koci dhammo natthi. Kasma? yasma yoniso upayena manasikaram purakkhatva padaham catubbidhasammappadhanavasena padahanto khayam dukkhassa papune sankilesavattadukkhassa parikkhayam pariyosanam nibbanam papune adhigaccheyya, tasma yoniso manasikaro bahukaroti. Chatthasuttavanna nitthita. ------------The Pali Atthakatha in Roman Book 27 page 69-73. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=1503&modeTY=2&pagebreak=1 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=1503&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=194 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=4644 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=4881 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=4881 Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]