ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 26 : PALI ROMAN U.A. (paramatthadi.)

                         6. Sonasuttavannana
    [46] Chatthe avantisuti avantiratthe. Kuraraghareti evamnamake nagare.
Pavatte pabbateti pavattanamake pabbate. "papate pabbatetipi "pathanti.
Sono upasako kutikannoti namena sono nama, tihi saranagamanehi
upasakattapativedanena 2- upasako, kotiagghanakassa kannapilandhanassa dharanena
"kotikanno"ti ca vattabbe "kutikanno"ti evam abhinnato, na sukhumarasonoti 3-
adhippayo. Ayam hi ayasmato mahakaccayanassa santike dhammam sutva sasane
abhippasanno, saranesu ca silesu ca patitthito pavatte pabbate chayudakasampanne
thane viharam karetva theram tattha vasapetva catuhi paccayehi upatthati.
Tena vuttam "ayasmato mahakaccayanassa upatthako hoti"ti
    so kalena kalam therassa upatthanam gacchati. Thero cassa dhammam deseti.
Tena samvegabahulo dhammacariyaya ussahajato viharati. So ekada satthena saddhim
vanijjatthaya ujjenim gacchanto antaramagge ataviyam satthe nivitthe rattiyam
janasambadhabhayena ekamantam apakkamma niddam upaganchi. Sattho paccusavelayam
utthaya gato. Na ekopi sonam pabodhesi. Sabbepi visaritva agamamsu. So
@Footnote: 1 Si.,Ma. kilesavassanena  2 cha.Ma. upasakabhavappati....  3 Si. abhinnato sukumaro
@sonoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page329.

Pabhataya rattiya pabujjhitva utthaya kanci apassanto sattheneva gatamaggam gahetva sigham sigham gacchanto ekam vatarukkham upaganchi. Tattha addasa ekam mahakayam 1- virupadassanam gacchantam purisam atthito muttani attano mamsani sayameva khadantam, disvana "kosi tvan"ti pucchi. Petosmi bhanteti. Kasma evam karositi. Attano pubbakammenati. Kimpana katam kammanti. Aham pubbe bharukacchanagaravasi kutavanijo hutva paresam santakam vancetva khadim, sane ca bhikkhaya upagate "tumhakam mamsam khadatha"ti akkosim, tena kammena etarahi imam dukkham anubhavamiti. Tam sutva sono ativiya samvegam patilabhi. Tato param gacchanto mukhato paggharitakalalohite dve petadarake passitva tatheva pucchi. Tepissa attano kammam kathesum. Te kira bharukacchanagare darakakale gandhavanijjaya 2- jivitam kappenta attano matari khinasave nimantetva bhojentiya geham gantva "amhakam santakam kasma samananam desi, taya dinnabhojanam bhunjanakasamananam mukhato kalalohitam paggharatu"ti akkosimsu. Te tena kammena niraye pacitva vipakavasesena petayoniyam nibbattitva tada imam dukkham anubhavanti. Tampi sutva sono ativiya samvegajato ahosi. So ujjenim gantva tam karaniyam tiretva kulagharam paccagato theram upasankamitva katapatisantharo therassa tamattham arocesi. Theropissa pavattinivattisu 3- adinavanisamse vibhavento dhammam desesi. So theram vanditva geham gato sayamasam bhunjitva sayanam upagato thokamyeva niddayitva pabujjhitva sayanatale nisajja yathasutam dhammam paccavekkhitum araddho. Tassa tam dhammam paccavekkhato, te ca petattabhave anussarato samsaradukkham ativiya bhayanakam hutva upatthasi, pabbajjaya cittam nami. So vibhataya rattiya sarirapatijagganam katva theram @Footnote: 1 Si.,Ma. mahavikaram 2 Si.,ka. bhandavanijjaya 3 Si.,Ma. pavattim sutva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page330.

Upasankamitva attano ajjhasayam arocetva pabbajjam yaci, tena vuttam "atha kho sonassa upasakassa kutikannassa rahogatassa .pe. Pabbajetu mam bhante ayyo mahakaccano"ti. Tattha yatha yathatiadinam padanam ayam sankhepattho:- yena yena akarena ayyo mahakaccayano dhammam deseti acikkhati pannapeti patthapeti vivarati vibhajati uttanikaroti pakaseti, tena tena me upaparikkhato evam hoti, yadetam sikkhattayabrahmacariyam ekampi divasam akkhandam katva carimakacittam papetabbataya ekantaparipunnam. Ekadivasampi kilesamalena amalinam katva carimakacittam papetabbataya ekantaparisuddham. Sankhalikhitam sankhalikhitasadisam dhotasankhasappatibhagam caritabbam. Idam na sukaram agaram ajjhavasata agaramajjhe vasantena ekantaparipunnam .pe. Caritum yannunaham kese ceva massuni ca oharetva voropetva kasayarasapitataya kasayani brahmacariyam carantanam anucchavikani vatthani acchadetva nivasetva ceva parupitva ca agarasma nikkhamitva anagariyam pabbajeyyam. Yasma agarassa hitam kasivanijjadikammam agariyanti vuccati, tanca pabbajjayam natthi, tasma pabbajja anagariya nama, tam anagariyam pabbajjam pabbajeyyam upagaccheyyam, patipajjeyyanti attho. Evam attana rahovitakkitam sono upasako therassa arocetva tam patipajjitukamo "pabbajetu mam bhante ayyo mahakaccano"ti aha. Thero pana "tavassa nanaparipakam kathan"ti upadharetva nanaparipakam agamayamano "dukkaram kho"tiadina pabbajjachandam nivaresi. Tattha ekabhattanti "ekabhattiko hoti rattuparato virato vikalabhojana"ti 1- evam vuttam vikalabhojanaviratim sandhaya vadati. Ekaseyyanti adutiyaseyyam. Ettha @Footnote: 1 di.Si. 9/10,194/5,64. an.tika. 20/71/206

--------------------------------------------------------------------------------------------- page331.

Ca seyyasisena "eko titthati, eko gacchati, eko nisidati"tiadina 1- nayena vuttesu catusu iriyapathesu kayavivekam dipeti, na ekakina hutva sayanamattam. Brahmacariyanti methunaviratibrahmacariyam, sikkhattayanuyogasankhatam sasanabrahmacariyam va. Inghati codanatthe nipato. Tatthevati geheyeva. Buddhasasanam anuyunjati niccasilauposathasiladibhedam pancangaatthangadasangasilam, tadanurupanca samadhipannabhavanam anuyunja. Etam hi upasakena pubbabhage anuyunjitabbam buddhasasanam nama. Tenaha "kalayuttam ekabhattam ekaseyyam brahmacariyan"ti. Tattha kalayuttanti catuddasipancadasiatthamipatihariyapakkhasankhatena kalena yuttam, yathavuttakale va tuyham anuyunjantassa yuttam patirupam sakkuneyyam, na sabbakalam pabbajjati 2- adhippayo. Sabbametam nanassa aparipakkatta tassa kamanam duppahanataya sammapatipattiyam yogyam karapetum 3- vadati, na pabbajjachandam nivaretum. Pabbajjabhisankharoti pabbajitum arambho ussaho. Patipassambhiti indriyanam aparipakkatta samvegassa ca natitikkhabhavato vupasami. Kincapi patipassambhi, therena vuttavidhim pana anutitthanto kalena kalam theram upasankamitva payirupasanto dhammam sunati. Tassa vuttanayeneva dutiyampi pabbajjaya cittam uppajji, therassa arocesi. Dutiyampi thero patikkhipi. Tatiyavare pana nanassa paripakkabhavam natva "idani nam pabbajetum kalo"ti thero pabbajesi, pabbajitanca tam tini samvaccharani atikkamitva ganam pariyesitva upasampadesi. Tam sandhaya vuttam "dutiyampi kho sono .pe. Upasampadesi"ti tattha appabhikkhukoti katipayabhikkhuko. Tada kira bhikkhu yebhuyyena majjhimapadeseyeva vasimsu. Tasma tattha katipaya eva ahesum. Te ca ekasmim nigame @Footnote: 1 khu.maha. 29/33,229/29,171 (sya) @2 Ma. na sabbakalanti 3 Ma. yogyatam pakasetum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page332.

Eko, ekasmim nigame 1- dveti evam visum visum vasimsu. Kicchenati dukkhena. Kasirenati ayasena. Tato tatoti tasma tasma gamanigamadito. Therena hi katipaye bhikkhu anetva annesu aniyamanesu pubbe anita kenacidevala karaniyena pakkamimsu. Kinci kalam agametva puna tesu aniyamanesu itare pakkamimsu. Evam punappunam anayanena sannipato cireneva ahosi, thero ca tada ekavihari ahosi. Dasavaggam bhikkhusamgham sannipatetvati tada bhagavata paccantadesepi dasavaggeneva samghena upasampada anunnata. Itonidanam hi therena yacito pancavaggena samghena paccantadese upasampadam anujani. Tena vuttam "tinnam vassanam .pe. Sannipatetva"ti vassam vutthassati upasampajjitva pathamavassam upagantva vusitavato. Ediso ca ediso cati evarupo ca evarupo ca, evarupaya namakayarupakayasampattiya samannagato, evarupaya dhammakayasampattiya samannagatoti sutoyeva me so bhagava. Na kho me so bhagava sammukha ditthoti etena puthujjanasaddhaya evam ayasma sono bhagavantam datthukamo ahosi. Aparabhage pana satthara saddhim ekagandhakutiyam vasitva paccusasamayam ajjhittho solasaatthakavaggikani satthu sammukha atthim katva manasikatva sabbam cetaso samannaharitva atthadhammappatisamvedi hutva bhananto dhammupasanhitapamojjadimukhena 2- samahito sarabhannapariyosane vipassanam patthapetva sankhare sammasanto anupubbena arahattam papuni. Etadatthameva hissa bhagavata attana saddhim ekagandhakutiyam vaso anattoti vadanti. Keci panahu:- "na kho me so bhagava sammukha dittho"ti idam rupakayadassanameva sandhaya vuttanti. Ayasma hi sono pabbajitvava therassa @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2 Si. dhammaphassasanjatapamujjadisukhena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page333.

Santike kammatthanam gahetva ghatento vayamanto anupasampannova sotapanno hutva upasampajjitva "upasakapi sotapanna honti, ahampi sotapanno, kimettha cittan"ti uparimaggatthaya vipassanam vadadhetva antovasseyeva chalabhinno hutva visuddhipavaranaya pavaresi. Ariyasaccadassanena hi bhagavato dhammakayo dittho nama hoti. Vuttanhetam:- "yo kho vakkali dhammam passati, so mam passati. Yo mam passati, so dhammam passati"ti. 1- Tasmassa dhammakayadassanam pageva siddham, pavaretva pana rupakayam datthukamo ahositi. "sace mam upajjhayo anujanati"tipi patho. "bhante"ti pana likhanti. Tatha "sadhu sadhu avuso sona, gaccha tvam avuso sona"tipi patho. "avuso"ti 2- pana kesuci potthakesu natthi. Tatha "evamavusoti kho ayasma sono"tipi patho. Avusovadoyeva hi annamannam bhikkhunam bhagavato dharamanakale acinno bhagavantam pasadikantiadinam padanam attho hettha vuttoyeva. Kacci bhikkhu khamaniyanti bhikkhu idam tuyham catucakkam navadvaram sarirayantam kacci khamaniyam, kim sakka khamitum sahitum pariharitum, kim dukkhabharo nabhibhavati. Kacci yapaniyanti kim tamtamkiccesu yapetum gametum sakka na kanci antarayanti dasseti. Kaccisi appakilamathenati anayasena imam ettakam addhanam kacci agatosi. Etadahositi buddhacinnam anussarantassa ayasmato anandassa etam "yassa kho mam bhagava"tiadina idani vuccamanam citte acinnam ahosi. Ekavihareti ekagandhakutiyam. Gandhakuti hi idha viharoti adhippeta. Vatthunti vasitum. @Footnote: 1 sam.kha. 17/87/97 2 Si.,ka. ma avusoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page334.

Nisajjaya vitinametvati ettha yasma bhagava ayasmato sonassa samapattisamapajjane patisantharam karonto savakasadharana sabba samapattiyo anulomapatilomam samapajjanto bahudeva rattim .pe. Viharam pavisi, tasma ayasmapi sono bhagavato adhippayam natva tadanurupam sabba ta samapattiyo samapajjanto "bahudeva rattim .pe. Viharam pavisi"ti keci vadanti. Pavisitva ca bhagavata anunnato civaram tirokaraniyam katvapi bhagavato padapasse nisajjaya vitinamesi. Ajjhesiti anapesi. Patibhatu tam bhikkhu dhammo bhasitunti bhikkhu tuyham dhammo bhasitum upatthatu nanamukhe agacchatu. Yathasutam yathapariyattam dhammam bhanahiti attho. Solasa atthakavaggikaniti atthakavaggabhutani kamasuttadini solasasuttani. Sarena abhaniti suttussaranasarena abhasi, sarabhannavasena kathesiti attho. Sarabhannapariyosaneti ussaranavasane. Suggahitaniti samma uggahitani. Sumanasikataniti sutthu manasi katani. Ekacco uggahanakale samma uggahetvapi paccha sajjhayadivasena manasi karanakale byanjanani va miccha ropeti, padapacchabhattham va karoti, na evamayam, imina pana sammadeva yathuggahitam manasi katani. Tena vuttam "sumanasikataniti sutthu manasi katani"ti. Supadharitaniti atthatopi sutthu upadharitani. Atthe hi sutthu upadharite sakka palim samma ussaretum. 1- Kalyaniyasi vacaya samannagatoti sithiladhanitadinam yathavidhanavacanena parimandalapadabyanjanaparipunnaya poriya vacaya samannagato asi. Visatthayati vimuttaya. Etenassa vimuttavaditam dasseti. Anelagalayati elam vuccati doso, tam na paggharatiti anelagala, taya niddosayati attho. Atha va anelagalayati anelaya ca agalaya ca niddosaya agalitapadabyanjanaya, @Footnote: 1 Si. palidhammam uccaretum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page335.

Aparihinapadabyanjanati attho. Tatha hi nam bhagava "etadaggam bhikkhave mama savakanam bhikkhunam kalyanavakkarananam yadidam sono kutikanno"ti 1- etadagge thapesi. Atthassa vinnapaniyati yathadhippetam attham vinnapetum samatthaya. Kativassoti so kira majjhimavayassa tatiyakotthase thito akappasampanno ca paresam ciratarapabbajito viya khayati. Tam sandhaya bhagava pucchatiti keci, tam akaranam. Evam sante 2- samadhisukham anubhavitum yutto, ettakam kalam kasma pamadam apannoti puna anuyunjitum sattha "katavassosi"ti tam pucchati. Tenevaha "kissa pana tvam bhikkhu evam ciram akasi"ti. Tattha kissati kim karana. Evam ciram akasiti evam cirayi. Kena karanena evam cirakalam pabbajjam anupagantva agaramajjhe vasiti attho. Ciram dittho meti cirena cirakalena maya dittho. Kamesuti kilesakamesu ca vatthukamesu ca. Adinavoti doso. Apicati kamesu adinave kenaci pakarena ditthepi na tavaham gharavasato nikkhimitum asakkhim. Kasma? sambadho gharavaso uccavacehi kiccakaraniyehi samupabyulho agariyabhavo. Tenevaha "bahukicco bahukaraniyo"ti. Etamattham viditvati kamesu yathabhutam adinavadassino cittam cirayitvapi na patitthati, annadatthum padumapalase udakabindu viya vinivattatiyevati etamattham sabbakarato viditva. Imam udananti pavattinca nivattinca sammadeva jananto pavattiyam tannimitte ca na kadacipi ramatiti idamatthadipakam imam udanam udanesi. Tattha disva adinavam loketi sabbasmimpi 3- sankharaloke "anicco dukkho viparinamadhammo"tiadina adinavam dosam pannacakkhuna 4- passitva. Etena @Footnote: 1 an. ekaka. 20/206/24 2 Ma. evam santam @3 cha.Ma. sabbasmim 4 cha.Ma. pannaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page336.

Vipassanavaro kathito. Natva dhammam nirupadhinti sabbupadhipatinissaggatta nirupadhim nibbanadhammam yathabhutam natva nissaranavivekasankhatamatasabhavato 1- maggananena pativijjhitva. "disva natva"ti imesam padanam "ghatam 2- pivitva balam hoti, siham disva bhayam hoti, pannaya disva asava parikkhina honti"tiadisu 3- viya hetuatthata datthabba. Ariyo na ramati papeti kilesehi arakatta ariyo sappuriso anumattepi pape na ramati kasma? pape na ramati suciti suvisuddhakayasamacaraditaya 4- visuddhapuggalo rajahamso viya ukkaratthane pape sankilitthadhamme na ramati nabhinandati. "papo na ramati sucin"tipi patho. Tassattho:- papo papapuggalo sucim anavajjam vodanadhammam na ramati, annadatthu gamasukaradayo viya ukkaratthanam asucim sankilesadhammamyeva ramatiti patipakkhato desanam parivatteti. Evam bhagavata udane udanite ayasma sono utthayasana bhagavantam vanditva attano upajjhayassa vacanena paccantadese pancavaggena upasampadadini panca vatthuni yaci. Bhagavapi tani anujaniti sabbam khandhake 5- agatanayena veditabbam. Chatthasuttavannana nitthita. ------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 26 page 328-336. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=7347&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=7347&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=119              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=3145              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=3279              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=3279              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]