ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 11 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.1)

                         9. Susimasuttavannana
     [110] Navame tuyhampi no ananda sariputto ruccatiti sattha therassa
vannam kathetukamo, vanno ca namesa visabhagapuggalassa santike kathetum na
vattati. Tassa santike kathito hi matthakam na papunati. So hi "asuko nama
bhikkhu silava"ti vutte "kim tassa silam, gorupasilo so, kim taya anno silava
na ditthapubbo"ti va, "pannava"ti vutte "kim panna 6- so, kim taya
@Footnote: 1-1 cha.Ma., i.....vattiyam             2-2 cha.Ma., i. akkamati
@3 cha.Ma., i. dhovitva kale sampatte      4 cha.Ma., i.....kalo
@5 cha.Ma.  catu...., i. catum....          6 cha.Ma. panno

--------------------------------------------------------------------------------------------- page113.

Anno pannava na ditthapubbo"ti 1- adini vatva vannakathaya antarayam karoti. Anandatthero pana sariputtattherassa sabhago, panitani civaradini 2- labhitva therassa deti, attano upatthakadarake pabbajetva therassa santike upajjham ganhapeti, 3- sariputtattheropi anandattherassa tatheva karoti. Kimkarana? annamannassa gunesu pasiditva. 4- Anandatthero hi "amhakam jetthabhatiko ekam asankheyyam satasahassanca kappam 5- paramiyo puretva solasavidham pannam pativijjhitva dhammasenapatitthane thito"ti therassa gunesu pasiditva ca 6- theram mamayati. Sariputtattheropi "sammasambuddhassa maya kattabbam mukhodakadanadikiccam sabbam anando karoti, anandam nissayaham icchiticchitam samapattim samapajjitum labhami"ti tassayasmato 7- gunesu pasiditva 8- tam mamayati. Tasma bhagava sariputtattherassa vannam kathetukamo anandattherassa santike kathetum araddho. Tattha tuyhampiti sampindanatthe 9- pikaro. Idam vuttam hoti:- ananda sariputtassa acaro gocaro viharo abhikkamo patikkamo alokitavilokitam samminjitapasaranam mayham ruccati, asitimahatheranam ruccati, sadevakassa lokassa ruccati, tuyhampi ruccatiti. Tato thero satakantare laddhokaso balavamallo viya tutthamanaso hutva "sattha mayhampi sahayassa 10- vannam kathapetukamo, labhissami no ajja dipadhajabhutam mahajambum vidhunanto viya balahakantarato candam niharitva dassento viya sariputtattherassa vannam kathetun"ti cintetva pathamataram tava catuhi padehi puggalapalape 11- haranto kassa hi nama bhante abalassatiadimaha. Balo hi balataya, duttho dosataya, mulho mohena, vipallatthacitto ummattako cittavipallasena vannam "vanno"ti va avannam "avanno"ti va "ayam buddho, @Footnote: 1 cha.Ma., i. na ditthapubbo"ti va 2 cha.Ma. ayam saddo na dissati @3 cha.Ma., i. ganhapeti, upasampadeti 4 Si., i., Ma. pasiditvava mamayanti @5 cha.Ma., i. kappe 6 cha.Ma., i. va 7 cha.Ma. ayasmato anandassa @8 cha.Ma. pasiditva va 9 cha.Ma., i. sampindanattho @10 cha.Ma., i. mayham piyasahaya ssa 11 Ma. puggalapalase

--------------------------------------------------------------------------------------------- page114.

Ayam savako"ti va na janati, abaladayo nama 1- jananti, tasma abalassatiadimaha. Na rucceyyati baladinamyeva hi so na rucaceyya, annassa kassa 2- na rucceyya. Evam puggalapalape haritva idani solasahi padehi yathabhutam vannam kathento pandito bhantetiadimaha. Tattha panditoti pandiccena samannagato, catusu kosallesu thitassetam namam. Vuttam hetam:- "yato kho ananda bhikkhu dhatukusalo ca hoti ayatanakusalo ca paticcasamuppadakusalo ca thanathanakusalo ca, ettavata kho ananda `pandito bhikkhu'ti alam vacanaya"ti. 3- Mahapannotiadisu mahapannadihi samannagatoti attho. Tatridam mahapannadinam nanattam 4- :- katama mahapanna? mahante silakkhandhe parigganhatiti mahapanna, mahante samadhikkhandhe, pannakkhandhe, vimuttikkhandhe, vimuttinanadassanakkhandhe parigganhatiti mahapanna. Mahantani thanathanani, mahaviharasamapattiyo, mahantani ariyasaccani, mahante satipatthane, sammappadhane, iddhipade, mahantani indriyani, balani, bojjhangani, mahante ariyamagge, mahantani samannaphalani, mahaabhinnayo, mahantam paramatthanibbanam parigganhatiti mahapanna. Sa pana therassa devorohanam katva sankassanagaradvare thitena satthara puthujjanapancake 5- panhe pucchite tam vissajjentassa pakata jata. Katama puthupanna? puthu nanakhandhesu nanam pavattatiti puthupanna, puthu Nanadhatusu, puthu nanaayatanesu, puthu nanapaticcasamuppadesu, puthu nanasunnatamanupalabbhesu, puthu nanaatthesu, dhammesu, niruttisu, patibhanesu, puthu nanasilakkhandhesu, puthu nanasamadhipannavimuttivimuttinanadassanakkhandhesu, puthu nanathanathanesu, puthu nanaviharasamapattisu, puthu nanaariyasaccesu, puthu nanasatipatthanesu, sammappadhanesu, iddhipadesu, indariyesu, balesu, bojjhangesu, puthu nanaariyamaggesu, samannaphalesu, abhinnasu, puthu nanajanasadharanadhamme 6- samatikkamma paramatthe nibbane nanam pavattatiti puthupanna. @Footnote: 1 cha.Ma., i. pana 2 cha.Ma., i. kassaci 3 Ma. upari. 14/124/111 bahudhatukasutta @4 khu. pati. 31/665/570 mahapannakatha (sya) 5 Si. puthujjanadike pancake @6 Si. sadharane siladhamme

--------------------------------------------------------------------------------------------- page115.

Katama hasapanna? idhekacco hasabahulo vedabahulo tutthibahulo pamojjabahulo silam paripureti, indriyasamvaram paripureti, bhojane mattannutajagariyanuyogam, 1- silakkhandham, samadhikkhandham, pannakkhandham, vimuttikkhandham, vimuttinanadassanakkhandham paripuretiti hasapanna. Hasabahulo pamojjabahulo thanathanani 2- pativijjhatiti hasapanna. Hasabahulo viharasamapattiyo paripuretiti hasapanna. Hasabahulo ariyasaccani pativijjhatiti 3- hasapanna. 4- Satipatthane, sammappadhane, iddhipade, indriyani, balani, bojjhangani, ariyamaggam bhavetiti hasapanna. Hasabahulo samannaphalani sacchikaroti, abhinnayo pativijjhatiti hasapanna, hasabahulo vedatutthipamojjabahulo paramatthanibbanam sacchikarotiti hasapanna. Thero ca sarado nama tapaso hutva anomadassissa bhagavato padamule aggasavakapatthanam patthesi, 5- tamkalato patthaya hasabahulo silaparipuranadini akasiti hasapanna. 6- Katama javanapanna? yamkinci rupam atitanagatapaccuppannam .pe. Yam dure santike va, sabbam rupam aniccato khippam javatiti javanapanna. Dukkhato khippam, anattato khippam javatiti javanapanna. Yakaci vedana .pe. Yamkinci vinnanam atitanagatapaccuppannam .pe. Sabbam vinnanam aniccato, dukkhato, anattato khippam javatiti javanapanna. Cakkhum 7- .pe. Jaramaranam atitanagatapaccuppannam aniccato, dukkhato, anattato khippam javatiti javanapanna. Rupam atitanagatapaccuppannam aniccam khayatthena, dukkham bhayatthena, anatta asarakatthenati tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katva rupanirodhe nibbane khippam javatiti javanapanna. Vedana, sanna, sankhara, vinnanam, cakkhum 7- .pe. Jaramaranam atitanagata- paccuppannam aniccam khayatthena .pe. Vibhutam katva jaramarananirodhe nibbane khippam javatiti javanapanna. Rupam atitanagatapaccuppannam .pe. Vinnanam. Cakkhum 7- @Footnote: 1 cha.Ma., i. bhojane mattannutam,jagariyanuyogam, @2 cha.Ma. thanatthanam, i. thanatthanani 3 cha.Ma., i. pativijjhati @4 cha.Ma., i. ayam saddo na dissati 5 cha.Ma., i patthapesi @6 cha.Ma. hasapanno 7 cha.Ma. cakkhu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page116.

.pe. Jaramaranam aniccam sankhatam paticcasamuppannam khayadhammam vayadhammam viragadhammam nirodhadhammanti tulayitva tiratva vibhavayitva vibhutam katva jaramarananirodhe nibbane khippam javatiti javanapanna. Katama tikkhapanna? khippam kilese chindatiti tikkhapanna. Uppannam Kamavitakkam nadhivaseti, uppannam byapadavitakkam, uppannam vihimsavitakkam, uppannuppanne papake akusale dhamme, uppannam ragam, dosam, moham, kodham, upanaham, makkham, palasam, issam, macchariyam, mayam, satheyyam, thambham, sarambham, manam, atimanam, madam, pamadam, sabbe kilese, sabbe duccarite, sabbe abhisankhare sabbe bhavagamikamme nadhivaseti pajahati vinodeti, byantikaroti, anabhavangametiti tikkhapanna. Ekasmim asane cattaro ca ariyamagga, cattari ca samannaphalani, catasso ca patisambhidayo, cha ca abhinnayo adhigata honti sacchikata phusita 1- pannayati tikkhapanna. Thero ca bhagineyyassa dighanakhaparibbajakassa vedanapariggahasutte desiyamane thitakova sabbakilese chinditva savakaparaminanam patividdhakalato patthaya tikkhapanno nama jato. Tenaha "tikkhapanno bhante ayasma sariputto"ti. Katama nibbedhikapanna? idhekacco sabbasankharesu ubbegabahulo hoti Utrasabahulo 2- ukkanthabahulo aratibahulo anabhiratibahulo bahimukho na ramati sabbasankharesu, anibbidhapubbam appadalitapubabam lobhakkhandham nibbijjhati padaletiti nibbedhikapanna. Anibbidhapubbam appadalitapubbam dosakkhandham, mohakkhandham, kodham, upanaham .pe. Sabbe bhavagamikamme nibbijjhati padaletiti nibbedhikapanna. Appicchoti santagunaniguhanata, paccayapatiggahane ca mattannuta, etam appicchalakkhananti 3- imina lakkhanena samannagato. Santutthoti catusu paccayesu yathalabhasantoso yathabalasantoso yathasaruppasantosoti imehi tihi santosehi samannagato. Pavivittoti kayaviveko ca vivekatthakayanam nekkhammabhiratanam, cittaviveko ca parisuddhacittanam paramavodanapattanam, upadhiviveko ca nirupadhinam @Footnote: 1 cha.Ma. phassita 2 cha.Ma., i. uttasa.... 3 Ma. appicchatalakkhananti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page117.

Puggalanam visankharagatananti imesam tinnam vivekanam labhi. Asamsatthogi dassana- samsaggo savanasamsaggo samullapasamsaggo 1- paribhogasamsaggo kayasamsaggoti imehi pancahi samsaggehi virahito. Ayanca pancavidho samsaggo rajuhi rajamahamattehi titthiyehi titthiyasavakehi upasakehi upasikahi bhikkhuhi bhikkhunihiti atthahi puggalehi saddhim jayati, so sabbopi therassa natthiti asamsattho. Araddhaviriyoti paggahitaviriyo paripunnaviriyo. Tattha araddhaviriyo bhikkhu gamane uppannakilesassa thanam papunitum na deti, thane uppannassa nisajjam, nisajjaya uppannassa sayanam 2- papunitum na deti, tasmim tasmim iriyapathe uppannam tattha tattheva nigganhati. Thero pana catucattalisavassani mance pitthim na pasaresi. 3- Tam sandhaya "araddhaviriyo"ti aha. Vattati odhunanavatta. Bhikkhunam ajjhacaram disva "ajja kathessami, sve kathessami"ti tinavattharam 4- na karoti, tasmim tasmimyeva thane ovadati anusasatiti attho. Vacanakkhamoti vacanam khamati. Eko hi parassa ovadam deti, sayam pana annena ovadiyamano kujjhati. Thero pana parassapi ovadam deti, sayam ovadiyamanopi sirasa sampaticchati. Ekadivasam kira sariputtattheram sattavassiko samanero "bhante sariputta tumhakam nivasanakanno olambati"ti aha. Thero kinci avatvava ekamantam gantva parimandalam nivasetva agamma "ettakam vattati acariya"ti anjalim paggayha atthasi. "tadahupabbajito santo, jatiya sattavassiko. Sopi mam anusaseyya, sampaticchami matthakena"ti 5- aha. Codakoti vatthusmim otinne va anotinne va vitikkamam disva "avuso bhikkhuna nama evam nivasetabbam, evam parupitabbam, evam gantabbam evam thatabbam, evam nisiditabbam, evam khaditabbam, evam bhunjitabban"ti tantivasena anusitthim deti. @Footnote: 1 samullapana...., i. samullapa..... 2 cha.Ma. seyyam 3 cha.Ma.,i. pasareti @4 cha.Ma. kathavavatthanam 5 cha.Ma., i.matthaketi, milindapanha hanra 382

--------------------------------------------------------------------------------------------- page118.

Papagarahiti "papapuggale na passe na tesam vacanam sune, tehi saddhim ekacakkavalepi na vaseyyam. "ma me kadaci papiccho 1- kusito hinaviriyo. Appassuto anacaro 2- sameto ahu katthaci"ti 3- evam papapuggalepi garahati, samanena nama ragavasikena dosamohavasikena na hotabbam, uppanno rago doso moho pahatabbo"ti evam papadhammepi garahatiti dvihi karanehi "papagarahi bhante ayasma sariputto"ti vadati. Evam ayasmata anandena solasahi padehi therassa yathabhutam vannappakasane kate "kim anando attano piyasahayassa vannam kathetum na labhati, kathetu kim pana tena kathitam tatheva hoti, kim so sabbannu"ti koci papapuggalo vattum ma labhiti. 4- Sattha tam vannabhananam akuppam sabbannubhasitam karonto jinamuddikaya lanchanto evametantiadimaha. Evam tathagatena ca anandattherena ca mahasavakassa 5- vanne kathiyamane bhumatthaka devata utthahitva eteheva solasahi padehi vannam kathayimsu, tato akasatthakadevata sitabalahaka unhabalahaka catummaharajikati yava akanitthabrahmaloka devata utthahitva eteheva solasahi padehi vannam kathayimsu. Etenupayena ekacakkavalam adim katva dasasu cakkavalasahassesu devata utthahitva kathayimsu. Athayasmato sariputtassa saddhivihariko susimo devaputto cintesi "ime devaputta 6- attano attano nakkhattakilam pahaya tattha thatva 7- mayham upajjhayasseva vannam kathenti, gacchami tathagatassa santikam, gantva etadeva vannabhananam devata bhasitam karomi"ti, so tatha akasi. Tam dassetum athakho susimo devaputtoti 8- adi vuttam. @Footnote: 1 ka. mekatadassi dussilo 2 cha.Ma. anadaro, ka. anadano @3 ka. samanta katthaci ahuti, khu. apa. 32/365/44 sariputtattherapadana @4 cha.Ma. labhatuti 5 cha.Ma. mahatherassa 6 cha.Ma., i. ima devata @7 cha.Ma., i. tattha tattha gantva 8 cha.Ma., i. devaputtoti patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page119.

Uccavacati annesu thanesu panitam uccam vuccati, hinam avacam. Idha pana uccavacati nanavidha vannanibha. Tassa kira devaparisaya nilatthanam atinilam, pitakatthanam atipitakam, lohitatthanam atilohitam, odatatthanam accodatanti cutubbidha vannanibha patubhavi. Teneva seyyathapi namati catsso upama agata. Tattha subhoti sundaro. Jatimati jatisampanno. Suparikammakatoti dhovanadiparikammena sutthu parikammakato. Pandukambale thapito. 1- Evamevanti ratkambale nikkhittamani viya sabba ekappahareneva virocitum araddha. Nikkhanti 2- atirekapancasuvannena katapilandhanam. Tam hi ghattanamajjanakkhamam hoti. Jambonadanti mahajambusakhaya pavattanadiyam nibbattam, mahajambuphalarase va pathaviyam pavitthe suvannankura utthahanti, tena suvannena katam pilandhanantipi attho. Dakkhakammaraputtaukkamukhasukusalasampahatathanti sukusalena kammaraputtena ukakamukhe pacitva sampahattham. Dhatuvibhange 3- akatabhandam gahitam, idha pana katabhandam. Viddheti duribhute. Deveti akase. Nabham abbhussakkamanoti 4- akasam abhilanghanto. Imina tarunasuriyabhavo dassito. Soratoti soraccena samannagato. Dantoti nibbisevano. Satthuvannabhatoti satthara abhatavanno. Sattha hi atthaparisamajjhe nisiditva "sevatha bhikkhave sariputtamoggallane"ti adina 5- nayena therassa vannam aharati. Thero abhatavanno nama hoti. Kalam kankhatiti parinibbanakalam pattheti. Khinasavo hi neva maranam abhinandati, na jivitam pattheti, divase 6- vetanam gantva 7- thitapuriso viya kalam pana pattheti, olokento titthatiti attho. Tenaha:- 8- "nabhinandami maranam nabhinandami jivitam. Kalam ca patikankhami nibbisam bhatako yatha"ti. 9- Navamam. @Footnote: 1 cha.Ma., i. pandukambale nikkhittoti rattakambale thapito 2 ka. nekkhanti @3 Ma. upari. 14/360/311 dhatuvibhangasutta 4 ka. abbhussukkamano.... @5 Ma. upari. 14/371/316 saccavibhangasutta 6 cha.Ma., i. divasasankhepam, Si. divase @divase 7 cha.Ma., i. gahetva 8 cha.Ma., i. tenevaha @9 khu. thera. 26/1002/397 sariputtatheragatha


             The Pali Atthakatha in Roman Book 11 page 112-119. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=2947&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=2947&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=303              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=2026              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=1720              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=1720              Contents of The Tipitaka Volume 15 http://84000.org/tipitaka/read/?index_15

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]