ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 1 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.1)

     Evam vittharavasena apattibhedam dassetva idani anapattim
dassento anapatti adhimanenatiadimaha. Tattha adhimanenati
adhikamanena samudacarantassa anapatti. Anullapanadhippayassati
kohannena icchacare atthatva anullapanadhippayassa sabrahmacarinam
santike annam byakarontassa anapatti. Ummattakadayo
pubbe vuttanayaeva. Idha pana adikammika vaggumudatiriya
bhikkhu tesam anapattiti.
                 Padabhajaniyavannana nitthita.
     Samutthanadisu. Idam sikkhapadam tisamutthanam hatthamuddhaya
arocentassa kayacittato vacibhedena arocentassa vacacittato
ubhayam karontassa kayavacacittato samutthati kiriya sannavimokkham
sacittakam lokavajjam kayakammam vacikammam akusalacittam tivedanikam.
Hasantopi hi somanissito ullapati bhayantopi majjhattopi.
     {223} Vinitavatthusu adhimanavatthu anuppannattiyam vuttanayameva.
     Dutiyavatthusmim. Panidhayati patthanam katva. Evam mam
jano sambhavessatiti evam aranne vasantam mam jano arahatte
@Footnote: 1. dve vare upadaya paccayapatisamyuttavarakatha nitthitati vattabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page615.

Va sekkhabhumiyam va sambhavessati tato lokassa sakkato bhavissami garukato manito pujitoti. Apatti dukkatassati evam panidhaya aranne vasissamiti gacchantassa padavare padavare dukkatam. Tatha aranne kutikaranacankamananisidananivasanaparupanadisu sabbakiccesu payoge payoge dukkatam. Tasma evam aranne na vasitabbam. Evam vasanto hi sambhavanam labhatu va ma va dukkatam apajjati. Yo pana samadinnadhutango dhutangam rakkhissamiti va gamante me vasato cittam vikkhipati arannam sappayanti va cintetva addha aranne tinnam vivekanam annataram papunissamiti va arannam pavisitva arahattam apapunitva na nikkhamissamiti va arannavaso nama bhagavata pasattho mayi ca aranne vasante bahu sabrahmacarino gamantam hitva arannika bhavissantiti va evam anavajjavasam vasitukamo hoti tena vasitabbam. Tatiyavatthusmim. Abhikkamadini santhapetva pindaya carissamiti nivasanaparupanakiccato pabhuti yava bhojanapariyosanam tava payoge payoge dukkatam sambhavanam labhatu va ma va dukkatameva. Khandhakavattasekhiyavattaparipuranattham pana sabrahmacarinam ditthanugatiapajjanattham va pasadikehi abhikkamapatikkamadihi pindaya pavisanto anupavajjo vinnunanti. Catutthapancamavatthusu yo te vihare vasiti ettha vuttanayeneva ahanti avuttatta parajikam natthi. Attupanayikameva hi samudacarantassa parajikam vuttam. Panidhaya cankamitiadini

--------------------------------------------------------------------------------------------- page616.

Hettha vuttanayaneva. Samyojanavatthusmim. Samyojana pahinatipi dasa samyojana pahinatipi ekam samyojanam pahinantipi vadato kilesappahanameva arocitam hoti tasma parajikam. {224} Rahovatthusu. Raho ullapatiti rahogato araha ahanti vadati na manasa cintitimeva karoti tenettha dukkatam vuttam. Viharavatthu upatthanavatthu ca vuttanayameva. {225} Na dukkaravatthusmim. Tassa bhikkhuno ayam laddhi ariyapuggalava bhagavato savakati. Tenaha ye kho te bhagavato savaka te evam vadeyyunti. Yasma cassa ayam adhippayo silavata araddhavipassakena na dukkaram annam byakatum patibalo so arahattam papunitunti tasma anullapanadhippayo ahanti aha. Viriyavatthusmim. Aradhaniyoti sakka aradhetum sampapetum nibbattetunti attho. Sesam vuttanayameva. Maccuvatthusmim. So bhikkhuti yassa vipatisaro uppajjati so bhayeyya mayham pana avipatisaravatthukani parisuddhani silani svaham kim maranassa bhayissamiti etamatthavasam paticca naham avuso maccuno bhayamiti aha. Tenassa anapatti. Vipatisaravatthusmimpi eseva nayo. Tato parani tini vatthuni viriyavatthusadisaneva. Desanavatthusu pathamavatthusmim tava. So bhikkhu patisankhanabalena adhivasanakhantiyam thatva navuso sakka yena va tena va adhivasetunti aha. Tenassa anapatti. Dutiye pana attupanayikam akatva navuso sakka puthujjanenati pariyayena vuttatta thullaccayam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page617.

{226} Brahmanavatthusu. So kira brahmano na kevalam ayantu bhonto arahanto aha yamyam panassa vacanam mukhato niggacchati sabbam arahantanam asanani pannapetha padodakam detha arahanto pade dhovantuti arahantavadapatisamyuttamyeva. Tam panassa pasadabhannam saddhacaritatta attano saddhabalena samussahitassa vacanam. Tasma bhagava anapatti bhikkhave pasadabhanneti aha. Evam vuccamanena pana bhikkhuna na hatthatuttheneva paccaya paribhunjitabba arahattasampapikam pana patipadam paripuressamiti evam yogo karaniyoti. Annabyakaranavatthuni samyojanavatthusadisaneva. Agaravatthusmim. So bhikkhu gihibhave anatthikataya anapekkhataya abhabbo kho avuso madisoti aha na ullapanadhippayena tenassa anapatti. {227} Avatakamavatthusmim. So bhikkhu vatthukamesu ca kilesakamesu ca lokikeneva adinavadassanena nirapekkho tasma avata me avuso kamati aha tenassa anapatti. Ettha ca avatati avarita nivarita patikkhittati attho. Abhirativatthusmim. So bhikkhu sasane anukkanthitabhavena uddesaparipucchadisu ca abhiratibhavena abhirato aham avuso paramaya abhiratiyati aha na ullapanadhippayena tenassa anapatti. Pakkamanavatthusmim. Yo imamha avasa pathamam pakkamissatiti evam avasam va mandalam va simam va yankinci thanam paricchinditva kataya katikaya yo mam arahati janantuti tamha thana pathamam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page618.

Pakkamati parajiko hoti. Yo pana acariyupajjhayanam va kiccena matapitunam va kenacideva karaniyena bhikkhacarattham va uddesaparipucchanam va atthaya annena va tadisena karaniyena tam thanam atikkamitva gacchati anapatti. Sacepissa evam gatassa paccha icchacaro uppajjati na danaham tattha gamissami evam mam arahati sambhavessantiti anapattiyeva. Yopi kenacideva karaniyena tam thanam patva sajjhayamanasikaradivasena annavihito va hutva coradihi va anubaddho megham va utthitam disva anovassakam pavisitukamo tam thanam atikkamati anapatti. Yanena va iddhiya va gacchantopi parajikam na apajjati padagamaneneva apajjati. Tampi yehi saha katika kata tehi saddhim apubbam acarimam gacchanto na apajjati. Evam gacchanta hi sabbepi annamannam rakkhanti. Sacepi mandaparukkhamuladisu kinci thanam paricchinditva yo ettha nisidati va cankamati va tam arahati janissamati pupphani va thapetva yo imani gahetva pujam karissati tam arahati janissamatiadina nayena katika kata hoti. Tatrapi icchacaravasena tatha karontassa parajikameva. Sacepi upasakena antaramagge viharo va kato hoti civaradini va thapitani honti ye arahanto te imasmim vihare vasantu civaradini ca ganhantati. Tatrapi icchacaravasena vasantassa va tani va ganhantassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page619.

Parajikameva. Etam pana adhammikam katikavattam tasma na katabbam. Annam va evarupam imasmim temasabbhantare sabbe arannika hontu pindapatikangadiavasesadhutangadhara va athava sabbeva khinasava hontutievamadi. Nanaverajjaka hi bhikkhu sannipatanti. Tattha keci dubbala appatthama evarupam vattam anupaletum na sakkonti. Tasma evarupampi vattam na katabbam. Imam temasam sabbeheva na uddisitabbam na paripucchitabbam na pabbajetabbam mugavattam ganhitabbam bahi simatthassapi sanghalabho databbotievamadikam pana na katabbameva. {228} Lakkhanasamyutte yvayam ayasma ca lakkhanoti lakkhanatthero vutto esa jatilasahassassa abbhantaro ehibhikkhuupasampadaya upasampanno adittapariyayavasane arahattam patto eko mahasavakoti veditabbo. Yasma panesa lakkhanasampannena sabbakaraparipurena brahmasamena attabhavena samannagato tasma lakkhanoti sankhyam gato. Mahamoggallanatthero pana pabbajitadivasato sattame divase arahattam patto dutiyo aggasavako. Sitam patvakasiti mandahasikam patum akasi. Pakasayi dassesiti vuttam hoti. Kim pana disva thero sitam patvakasiti. Upari paliyam agatam atthikasankhalikam ekam petaloke nibbattasattam disva. Tanca kho dibbena cakkhuna na pasadacakkhuna. Pasadacakkhussa hi ete attabhava na apatham agacchanti. Evarupam pana attabhavam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page620.

Disva karunne kattabbe kasma sitam patvakasiti. Attano ca buddhananassa ca sampattisamanussaranato. Tam hi disva thero aditthasaccena nama puggalena patilabhitabba evarupa attabhava mutto aham labha vata me suladdham vata meti attano ca sampattim anussaritva aho buddhassa bhagavato nanasampatti yo kammavipako bhikkhave acinteyyo na cintetabboti desesi paccakkham vata katva buddha desenti supatividdha buddhanam dhammadhatuti evam buddhananasampattinca saritva sitam patvakasiti. Yasma pana khinasava nama na akarana sitam karonti tasma tam lakkhanatthero pucchi ko nukho avuso moggallana hetu ko paccayo sitassa patukammayati. Thero pana yasma yehi ayam uppatti samam adittha te dussaddhapaya honti tasma bhagavantam sakkhim katva byakatukamataya akalo kho avusotiadimaha. Tato bhagavato santike puttho idhaham avusotiadina nayena byakasi. Tattha atthikasankhalikanti setam nimmamsalohitam atthikasanghatam. Gijjhapi kankapi kulalapiti etepi yakkhagijjha ceva yakkhakanka ca yakkhakulala ca paccetabba. Pakatikanam pana gijjhadinam apathampi etam rupam nagacchati. Anupatitva anupatitvati anubandhitva anubandhitva. Vitudentiti vinivijjhitva gacchanti. Vitudantiti va patho. Asidharupamehi tikhinehi lohatundehi vijjhantiti attho. Sa sudam attassaram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page621.

Karotiti ettha sudanti nipato. Sa atthikasankhalika attassaram aturassaram karotiti attho. Akusalavipakanubhavanattham kira yojanappamanapi tadisa attabhava nibbattanti pasadussada ca honti pakkagandasadisa. Tasma sa atthikasankhalika balavavedanatura tadisam saramakasiti. Evanca vatva puna ayasma mahamoggallano vattagamisatta nama evarupa attabhava na muccantiti sattesu karunnam paticca uppannam dhammasamvegam dassento tassa mayham avuso etadahosi acchariyam vata bhotiadimaha. Bhikkhu ujjhayantiti yesam sa petuppatti apaccakkha te ujjhayanti. Bhagava pana therassa anubhavam pakasento cakkhubhuta vata bhikkhave savaka viharantitiadimaha. Tattha cakkhu bhutam jatamuppannam tesanti cakkhubhuta. Bhutacakkhuka uppannacakkhuka cakkhum uppadetva viharantiti attho. Dutiye padepi eseva nayo. Yatra hi namati ettha yatrati karanavacanam. Tatrayamatthayojana yasma nama savakopi evarupam nassati va dakkhissati va sakkhim va karissati tasma avocumha cakkhubhuta vata bhikkhave savaka viharanti nanabhuta vata bhikkhave savaka viharantiti. Pubbeva me so bhikkhave satto ditthoti bodhimande sabbannutannanapativedhena appamanesu cakkavalesu appamane sattanikaye bhavagatithitinivase ca paccakkham karontena maya pubbeva so satto ditthoti vadati. Goghatakoti gavo vadhitva atthito mamsam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page622.

Mocetva vikkinitva jivitakappanakasatto. Tasseva kammassa vipakavasesenati tasseva nanacetanahi ayuhitassa aparapariyakammassa. Tatra hi yaya cetanaya narake patisandhi janita tassa vipake parikkhine avasesakammam va kammanimittam va arammanam katva puna petadisu patisandhi nibbattati tasma sa patisandhi kammasabhagataya va arammanasabhagataya va tasseva kammassa vipakavasesoti vuccati. Ayanca satto evam uppanno. Tenaha tasseva kammassa vipakavasesenati. Tassa kira naraka cavanakale nimmamsakatanam gunnam atthirasi eva nimittam ahosi so paticchannampi tam kammam vinnunam pakatam viya karonto atthikasankhalikapeto jato. {229} Mamsapesivatthusmim. Goghatako mamsapesiyo katva sukkhapetva valluravikkayena anekani vassani jivitam kappesi. Tenassa naraka cavanakale mamsapesiyeva nimittam ahosi. So mamsapesipeto jato. Mamsapindavatthusmim. So sakuniko sakune gahetva vikkinakale nippakkhacamme mamsapindamatte katva vikkinanto jivitam kappesi. Tenassa naraka cavanakale mamsapindova nimittam ahosi. So mamsapindapeto jato. Nicchavivatthusmim. Tassa orabbhikassa elake vadhitva niccamme katva kappitajivitassa purimanayeneva niccammam elakasariram nimittam ahosi. So nicchavipeto jato. Asilomavatthusmim. So sukariko 1- digharattam nivapavutthe sukare @Footnote: 1. sokariko.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page623.

Asina vadhitva digharattam jivitam kappesi. Tassa ukkhittasikabhavova nimittam ahosi. Tasma asilomapeto jato. Sattilomavatthusmim. So magaviko ekam miganca sattinca gahetva vanam gantva tassa migassa samipam agatagate mige sattiya vijjhitva maresi. Tassa sattiya vijjhanabhavoyeva nimittam ahosi. Tasma sattilomapeto jato. Usulomavatthusmim. Karanikoti rajaparadhike anekahi karanahi piletva avasane kandena vijjhitva maranapuriso. So kira amukasmim padese viddho maratiti natvava vijjhati. Tasseva jivitam kappetva narake uppannassa tato vipakavasesena idhupapattikale usuna vijjhanabhavoyeva nimittam ahosi. Tasma usulomapeto jato. Sucilomavatthusmim. Sarathiti assadamako. Godamakotipi kurundatthakathayam vuttam. Tassa patodasuciya vijjhanabhavoyeva nimittam ahosi. Tasma sucilomapeto jato. Dutiyasucilomavatthusmim. Sucikoti pesunnakarako. So kira manusse annamannanca bhindi rajakule ca imassa imam 1- nama atthi imina idannama katanti sucetva sucetva anayabyasanam papesi. Tasma yatha tena sucetva manussa bhinna tatha sucihi bhedanadukkham paccanubhotum kammameva nimittam katva sucilomapeto jato. Andabharavatthusmim. Gamakutoti vinicchayamacco. Tassa kammasabhagataya kumbhamatta @Footnote: 1. idam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page624.

Mahaghatappamana anda ahesum. So hi yasma rahopaticchanne thane lancam gahetva kutavinicchayena pakatam dosam karonto samike assamike akasi tasmasassa rahassam angam pakatam nibbattam. Yasma dandam patthapento paresam asayhabharam aropesi tasmassa rahassam angam asayhabharo hutva nibbattam. Yasma yasmim thane thitena samena bhavitabbam tasmim thatva visamo ahosi tasmassa rahassange visama nisajja ahositi. Paradarikavatthusmim. So satto parassa rakkhitagopitam sassamikam phassam phusanto milhasukhena kamasukhena cittam ramayitva kammasabhagataya guthaphassam phusanto dukkhamanubhavitum tattha nibbatto. Dutthabrahmanavatthusmim. {230} Yasma matugamo nama attano phasse anissaro sa ca tam samikassa santakam phassam thenetva paresam abhiratim uppadesi tasma kammasabhagataya sukhasamphassam dhamsitva dukkhasamphassam anubhavitum nicchavitthi hutva uppanna. Mangulitthivatthusmim. Mangulinti virupam duddasikam vibhaccham. Sa kira ikkhanikakammam yakkhadasikammam karonti imina ca imina ca evam balikamme kate ayannama tumhakam vuddhi bhavissatiti mahajanassa gandhapupphadini vancanaya gahetva mahajanam dudditthim micchaditthim ganhapesi. Tasma taya kammasabhagataya gandhapupphadinam thenitatta duggandha duddassanassa gahitatta duddasika virupa vibhaccha hutva nibbatta. Okilinitthivatthusmim. Uppakkam okilinim okiraninti sa kira

--------------------------------------------------------------------------------------------- page625.

Angaracittake nipanna vipphandamana parivattamana paccati tasma uppakka ceva hoti kharena aggina pakkasarira ca okilini ca kilinnasarira ca bindubindunissa sarirato paggharanti okirani ca angaraparikinna. Tassa hi hetthatopi kimsukapupphavanna angara ubhayapassesupi akasatopissa upari angara patanti. Tena vuttam uppakkam okilinim okiraninti. Sa issapakata sapattim angarakatahena okirati. Tassa kira ranno eka natakini angarakataham samipe thapetva gattato udakanca punchati panina ca sedam karoti. Raja taya saddhim kathanca karoti upari tutthakaranca dasseti. Aggamahesi tam asahamana issapakata hutva acirapakkantassa ranno tam angarakataham gahetva tassa upari angare okiri. Sa tam kammam katva tadisamyeva vipakam paccanubhavitum petaloke nibbatta. Coraghatavatthusmim. So ranno anaya digharattam coranam sisani chinditva petaloke nibbattanto asisakabandham hutva nibbatti. Bhikkhuvatthusmim. Papabhikkhuti lamakabhikkhu. So kira lokassa saddhadeyye cattaro paccaye paribhunjitva kayavacidvarehi asannato bhinnajivo cittakelim kilanto vicari. Tato ekam buddhantaram niraye paccitva petaloke nibbattanto bhikkhusadiseneva attabhavena nibbatti. Bhikkhunisikkhamanasamanerasamanerivatthusupi ayameva vinicchayo. {231} Tapodavatthusmim. Acchodakoti pasannodako. Sitodakoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page626.

Sitaludako. Satodakoti madhurodako. Setodakoti parisuddhodako nissevalapanakakaddamo. Sutitthoti 1- sundarehi titthehi 2- upapanno. Ramaniyoti ratijanako. Cakkamattaniti rathacakkappamanani. Kutthita 3- sandatiti tatta santatta hutva sandati. Yatayam bhikkhaveti yato ayam bhikkhave. So dahoti so rahado. Kuto panayam sandatiti. Vebharapabbatassa kira hettha bhummatthakanaganam pancayojanasatikam nagabhavanam devalokasadisam manimayena talena aramuyyanehi ca samannagatam. Tattha naganam kilanatthane so udakadaho. Tato ayam tapoda sandati. Dvinnam mahanirayanam antarikaya agacchatiti rajagahanagaram kira avijjhitva mahapetaloko tattha dvinnam mahalohakumbhinirayanam antarena ayam tapoda agacchati tasma kutthita sandatiti. Yuddhavatthusmim. Nandi caratiti vijayabheri ahindati. Raja avuso licchavihiti thero kira attano divatthane ca rattitthane ca nisiditva licchaviyo katahattha katupasana raja ca tehi saddhim sampaharam detiti avajjento dibbena cakkhuna rajanam parajitam palayamanam addasa. Tato bhikkhu amantetva raja avuso tumhakam upatthako licchavihi pabhaggoti aha. Saccam bhikkhave moggallano ahati parajitakale avajjitva yam dittham tam bhananto saccam aha. {232} Nagogahavatthusmim. Sappinikayati evamnamikaya. Anenjam samadhinti anenjamacalam kayavacavipphandanavirahitam @Footnote: 1. paliyampana supatitthoti dissati . 2. titthehiti bhaveyya. @3. paliyampana kuthitati dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page627.

Catutthajjhanasamadhim. Nagananti hatthinam. Ogaham uttarantananti ogahitva puna uttarantanam. Te kira gambhiram udakam otaritva tattha nahatva ca pivitva ca sondaya udakam gahetva annamannam aloletva uttaranti. Tesam evam ogayha uttarantananti vuttam hoti. Koncam karontananti naditire thatva sondam mukhe pakkhipitva koncanadam karontanam. Saddam assosinti tam koncanadasaddam assosim. Attheso bhikkhave samadhi so ca kho aparisuddhoti atthi eso samadhi moggallanassa so ca kho parisuddho na hoti. Thero kira pabbajitato sattame divase tadahu arahattappatto atthasu samapattisu pancahakarehi acinnavasibhavo samadhiparipanthike dhamme na sutthu parisodhetva avajjanasamapajjanaadhitthanavutthanapaccavekkhananam sannamattakameva katva catutthajjhanam appetva nisinno jhanangehi vutthaya naganam saddam sutva antosamapattiyam assosinti evamsanni ahosi. Tena vuttam attheso bhikkhave samadhi so ca kho aparisuddhoti. Sobhitavatthusmim. Aham avuso pancakappasatani anussaramiti ekavajjanena anussaramiti aha. Itaratha hi anacchariyam ariyasavakanam patipatiya nanavajjanena tassa tassa atitanivasassa anussarananti na bhikkhu ujjhayeyyum. Yasma panesa ekavajjanena anussaramiti aha tasma bhikkhu ujjhayimsu. Atthesa bhikkhave

--------------------------------------------------------------------------------------------- page628.

Sobhitassa sa ca kho ekayeva jatiti yam sobhito jatim anussaramiti aha atthesa jati sobhitassa sa ca kho ekayeva anantara na uppatipatiya anussaritati adhippayo. Katham panayam etam anussariti. Ayam kira pancannam kappasatanam upari titthayatane pabbajitva asannisamapattim nibbattetva aparihinajjhano kalam katva asannibhave nibbatti. Tattha yavatayukam thatva avasane manussaloke uppanno sasane pabbajitva tisso vijja sacchakasi. So pubbenivasam anussaramano imasmim attabhave patisandhim disva tato param tatiye attabhave cutimeva addasa. Atha ubhinnamantara acittakam attabhavam anussaritum asakkonto nayato sallakkhesi addhaham asannibhave nibbattoti. Evam sallakkhentena tena dukkaram katam sattadha bhinnassa valassa kotiya koti patividdha akase padam dassitam tasma nam bhagava imasmimyeva vatthusmim etadagge thapesi etadaggam bhikkhave mama savakanam bhikkhunam pubbenivasam anussarantanam yadidam sobhitoti.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 1 page 614-628. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=12893&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=1&A=12893&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=281              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=10838              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=3941              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=3941              Contents of The Tipitaka Volume 1 http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]