ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
ไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 14 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 6 : Sutta. Ma. U.

page1.

Suttantapiṭake majjhimanikāyassa tatiyo bhāgo ------ uparipaṇṇāsakaṃ namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa. Devadahavaggo ------ devadahasuttaṃ [1] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati devadahaṃ nāma sakyānaṃ nigamo . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. [2] Bhagavā etadavoca santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino yaṅkiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbantaṃ pubbe katahetu iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantibhāvā navānaṃ kammānaṃ akaraṇā āyatiṃ anavassavo āyatiṃ anavassavā kammakkhayo kammakkhayā dukkhakkhayo dukkhakkhayā vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti evaṃvādino bhikkhave niganthā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page2.

[3] Evaṃvādāhaṃ bhikkhave niganthe upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi saccaṃ kira tumhe āvuso niganthā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino yaṅkiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbantaṃ pubbe katahetu iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantibhāvā navānaṃ kammānaṃ akaraṇā āyatiṃ anavassavo āyatiṃ anavassavā kammakkhayo kammakkhayā dukkhakkhayo dukkhakkhayā vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti . Te ce me bhikkhave niganthā evaṃ puṭṭhā āmāti paṭijānanti tyāhaṃ evaṃ vadāmi kiṃ pana tumhe āvuso niganthā jānātha ahuvamheva mayaṃ pubbe na nāhuvamhāti . no hidaṃ āvuso . Kiṃ pana tumhe āvuso niganthā jānātha akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ na nākaramhāti . no hidaṃ āvuso . kiṃ pana tumhe āvuso niganthā jānātha evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti . no hidaṃ āvuso . kiṃ pana tumhe āvuso niganthā jānātha ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiretabbaṃ ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti . no hidaṃ āvuso . kiṃ pana tumhe āvuso niganthā jānātha diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadanti. No hidaṃ āvuso. [4] Iti kira tumhe āvuso niganthā na jānātha ahuvamheva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page3.

Mayaṃ pubbe na nāhuvamhāti na jānātha akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ na nākaramhāti na jānātha evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti na jānātha ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiretabbaṃ ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti na jānātha diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ evaṃ sante āyasmantānaṃ niganthānaṃ na kallamassa veyyākaraṇāya yaṅkiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbantaṃ pubbe katahetu iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantibhāvā navānaṃ kammānaṃ akaraṇā āyatiṃ anavassavo āyatiṃ anavassavā kammakkhayo kammakkhayā dukkhakkhayo dukkhakkhayā vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti. {4.1} Sace pana tumhe āvuso niganthā jāneyyātha ahuvamheva mayaṃ pubbe na nāhuvamhāti jāneyyātha akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ na nākaramhāti jāneyyātha evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti jāneyyātha ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiretabbaṃ ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti jāneyyātha diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ evaṃ sante āyasmantānaṃ niganthānaṃ kallamassa veyyākaraṇāya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page4.

Yaṅkiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbantaṃ pubbe katahetu iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantibhāvā navānaṃ kammānaṃ akaraṇā āyatiṃ anavassavo āyatiṃ anavassavā kammakkhayo kammakkhayā dukkhakkhayo dukkhakkhayā vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti. [5] Seyyathāpi āvuso niganthā puriso sallena viddho assa savisena gāḷhūpalepanena . So sallassapi vedhanahetu 1- dukkhā tippā 2- kaṭukā vedanā vediyeyya tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhapeyyuṃ 3- . tassa so bhisakko sallakatto satthena vaṇamukhaṃ parikanteyya . so satthenapi vaṇamukhassa parikantanahetu dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyeyya tassa so bhisakko sallakatto esaniyā sallaṃ eseyya . so esaniyāpi sallassa esanahetu 4- dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyeyya tassa so bhisakko sallakatto sallaṃ abbhūṇheyya 5- . so sallassapi abbhūṇhanahetu 6- dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyeyya tassa so bhisakko sallakatto agadaṅgāraṃ vaṇamukhe odaheyya . so agadaṅgārassapi vaṇamukhe odahanahetu dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyeyya. {5.1} So aparena samayena rūḷhena 7- vaṇena sañchavinā arogo assa sukhī serī sayaṃvasī yenakāmaṅgamo . tassa evamassa ahaṃ kho pubbe sallena viddho ahosiṃ savisena gāḷhūpalepanena @Footnote: 1 Yu. vedanāhetu. 2 Ma. tibbā. 3 Ma. upaṭṭhāpeyyuṃ. 4 Ma. Yu. esanāhetu. @5 Yu. abyaheyya. 6 Ma. abbhuhanahetu Yu. abyahanahetu. 7 Ma. ruḷhena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page5.

Sohaṃ sallassapi vedhanahetu dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyiṃ tassa me mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhapesuṃ tassa me so bhisakko sallakatto satthena vaṇamukhaṃ parikantati sohaṃ satthenapi 1- vaṇamukhassa parikantanahetu dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyiṃ tassa me so bhisakko sallakatto esaniyā sallaṃ esi sohaṃ esaniyāpi sallassa esanahetu dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyiṃ tassa me so bhisakko sallakatto sallaṃ abbhūṇhi sohaṃ sallassapi abbhūṇhanahetu dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyiṃ tassa me so bhisakko sallakatto agadaṅgāraṃ vaṇamukhe odahi sohaṃ agadaṅgārassapi vaṇamukhe odahanahetu dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyiṃ sohaṃ 2- etarahi rūḷhena vaṇena sañchavinā arogo sukhī serī sayaṃvasī yenakāmaṅgamoti. {5.2} Evameva kho āvuso niganthā sace tumhe jāneyyātha ahuvamheva mayaṃ pubbe na nāhuvamhāti jāneyyātha akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ na nākaramhāti jāneyyātha evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti jāneyyātha ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiretabbaṃ ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti jāneyyātha diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ evaṃ sante āyasmantānaṃ niganthānaṃ kallamassa veyyākaraṇāya @Footnote: 1 Yu. sallenapi. 2 Ma. Yu. somhi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page6.

Yaṅkiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbantaṃ pubbe katahetu iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantibhāvā navānaṃ kammānaṃ akaraṇā āyatiṃ anavassavo āyatiṃ anavassavā kammakkhayo kammakkhayā dukkhakkhayo dukkhakkhayā vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti. {5.3} Yasmā ca kho tumhe āvuso niganthā na jānātha ahuvamheva mayaṃ pubbe na nāhuvamhāti na jānātha akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ na nākaramhāti na jānātha evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti na jānātha ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiretabbaṃ ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti na jānātha diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ tasmā āyasmantānaṃ niganthānaṃ na kallamassa veyyākaraṇāya yaṅkiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbantaṃ pubbe katahetu iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantibhāvā navānaṃ kammānaṃ akaraṇā āyatiṃ anavassavo āyatiṃ anavassavā kammakkhayo kammakkhayā dukkhakkhayo dukkhakkhayā vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ [1]- dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti. [6] Evaṃ vutte bhikkhave te niganthā maṃ etadavocuṃ nigantho āvuso nāṭaputto sabbaññū sabbadassāvī aparisesaṃ 2- ñāṇadassanaṃ @Footnote: 1 Yu. etthantare tanti dissati . 2 Po. aparisesañca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page7.

Paṭijānāti carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhitanti . so evamāha atthi vo āvuso niganthā pubbe pāpakammaṃ kataṃ taṃ imāya kaṭukāya dukkarakārikāya nijjiretha yaṃ panettha etarahi kāyena saṃvutā vācāya saṃvutā manasā saṃvutā taṃ āyatiṃ pāpakammassa akaraṇaṃ iti purāṇānaṃ [1]- tapasā byantibhāvā navānaṃ kammānaṃ akaraṇā āyatiṃ anavassavo āyatiṃ anavassavā kammakkhayo kammakkhayā dukkhakkhayo dukkhakkhayā vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti tañca panamhākaṃ ruccati ceva khamati ca tena camhā attamanāti. [7] Evaṃ vutte ahaṃ bhikkhave te niganthe etadavocaṃ pañca kho ime āvuso niganthā dhammā diṭṭheva dhamme dvidhāvipākā katame pañca saddhā ruci anussavo ākāraparivitakko diṭṭhinijjhānakkhanti ime kho āvuso niganthā pañca dhammā diṭṭheva dhamme dvidhāvipākā tatrāyasmantānaṃ niganthānaṃ kā atītaṃse satthari saddhā kā ruci ko anussavo ko ākāraparivitakko kā diṭṭhinijjhānakkhantīti . evaṃvādī kho ahaṃ bhikkhave niganthesu na kañci sahadhammikaṃ vādappaṭihāraṃ 2- samanupassāmi. [8] Puna caparāhaṃ bhikkhave te niganthe evaṃ vadāmi taṃ kiṃ maññatha āvuso niganthā yasmiṃ vo samaye tibbo 3- upakkamo @Footnote: 1 etthantare kammānanti dissati . 2 Yu. vādaparihāraṃ . 3 Yu. tippo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page8.

Hoti tibbaṃ padhānaṃ tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tippā 1- kaṭukā vedanā vediyatha yasmiṃ pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyathāti . yasmiṃ 2- no āvuso gotama samaye tibbo upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyāma yasmiṃ pana no samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyāmāti. [9] Iti kirāvuso niganthā yasmiṃ vo samaye tibbo upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyatha yasmiṃ pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyatha evaṃ sante āyasmantānaṃ niganthānaṃ na kallamassa veyyākaraṇāya yaṅkiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbantaṃ pubbe katahetu iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantibhāvā navānaṃ kammānaṃ akaraṇā āyatiṃ anavassavo āyatiṃ anavassavā kammakkhayo kammakkhayā dukkhakkhayo dukkhakkhayā @Footnote: 1 Ma. tibbā . 2 Ma. yasmiṃ pana noti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page9.

Vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti. {9.1} Sace āvuso niganthā yasmiṃ vo samaye tibbo upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ [1]- tiṭṭheyyeva tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tippā kaṭukā vedanā [2]- yasmiṃ pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ [3]- tiṭṭheyyeva tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tippā kaṭukā vedanā [4]- evaṃ sante āyasmantānaṃ niganthānaṃ kallamassa veyyākaraṇāya yaṅkiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbantaṃ pubbe katahetu iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantibhāvā navānaṃ kammānaṃ akaraṇā āyatiṃ anavassavo āyatiṃ anavassavā kammakkhayo kammakkhayā dukkhakkhayo dukkhakkhayā vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti. {9.2} Yasmā ca kho āvuso niganthā yasmiṃ vo samaye tibbo upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyatha yasmiṃ pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyatha te tumhe sāmaṃyeva opakkamikā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyamānā avijjā aññāṇā sammohā vipaccetha yaṅkiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā sabbantaṃ pubbe katahetu iti purāṇānaṃ @Footnote: 1 Ma. na tibbā . 2-4 vediyetha . 3 Ma. tibbā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page10.

Kammānaṃ tapasā byantibhāvā navānaṃ kammānaṃ akaraṇā āyatiṃ anavassavo āyatiṃ anavassavā kammakkhayo kammakkhayā dukkhakkhayo dukkhakkhayā vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti . evaṃvādīpi kho ahaṃ bhikkhave niganthesu na kañci sahadhammikaṃ vādappaṭihāraṃ samanupassāmi. [10] Puna caparāhaṃ bhikkhave te niganthe evaṃ vadāmi taṃ kiṃ maññathāvuso niganthā yamidaṃ kammaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā samparāyavedanīyaṃ hotūti labbhametanti . No hidaṃ āvuso . yampanidaṃ kammaṃ samparāyavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā diṭṭhadhammavedanīyaṃ hotūti labbhametanti . no hidaṃ āvuso . taṃ kiṃ maññathāvuso niganthā yamidaṃ kammaṃ sukhavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā dukkhavedanīyaṃ hotūti labbhametanti . no hidaṃ āvuso . yampanidaṃ kammaṃ dukkhavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā sukhavedanīyaṃ hotūti labbhametanti . No hidaṃ āvuso . taṃ kiṃ maññathāvuso niganthā yamidaṃ kammaṃ paripakkavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā apparipakkavedanīyaṃ hotūti labbhametanti . no hidaṃ āvuso . yampanidaṃ kammaṃ apparipakkavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā paripakkavedanīyaṃ hotūti labbhametanti . no hidaṃ āvuso . taṃ kiṃ maññathāvuso niganthā yamidaṃ kammaṃ bahuvedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page11.

Appavedanīyaṃ hotūti labbhametanti . no hidaṃ āvuso . yampanidaṃ kammaṃ appavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā bahuvedanīyaṃ hotūti labbhametanti . no hidaṃ āvuso . taṃ kiṃ maññathāvuso niganthā yamidaṃ kammaṃ vedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā avedanīyaṃ hotūti labbhametanti . no hidaṃ āvuso . yampanidaṃ kammaṃ avedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā vedanīyaṃ hotūti labbhametanti. No hidaṃ āvuso. [11] Iti kirāvuso niganthā yamidaṃ kammaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā samparāyavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ . Yamidaṃ kammaṃ samparāyavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā diṭṭhadhammavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ . yamidaṃ kammaṃ sukhavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā dukkhavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ . Yamidaṃ kammaṃ dukkhavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā sukhavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ . yamidaṃ kammaṃ paripakkavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā apparipakkavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ. {11.1} Yamidaṃ [1]- apparipakkavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā paripakkavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ . yamidaṃ kammaṃ bahuvedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā appavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ . Yamidaṃ kammaṃ appavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā bahuvedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ . yamidaṃ kammaṃ vedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena @Footnote: 1 Sī. Po. Ma. kammaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page12.

Vā avedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ . yamidaṃ kammaṃ avedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā vedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ . evaṃ sante āyasmantānaṃ niganthānaṃ aphalo upakkamo hoti aphalaṃ padhānaṃ . evaṃvādī bhikkhave niganthā evaṃvādīnaṃ bhikkhave niganthānaṃ dasa sahadhammikā vādānuvādā gārayhaṭṭhānaṃ āgacchanti. {11.2} Sace bhikkhave sattā pubbe katahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti addhā bhikkhave niganthā pubbe dukkaṭakammakārino yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyanti . sace bhikkhave sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti addhā bhikkhave niganthā pāpakena issarena nimmitā yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyanti . sace bhikkhave sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti addhā bhikkhave niganthā pāpasaṅgatikā yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyanti . Sace bhikkhave sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti addhā bhikkhave niganthā pāpābhijātikā yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyanti. Sace bhikkhave sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti addhā bhikkhave niganthā pāpadiṭṭhadhammūpakkamā yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyanti. {11.3} Sace bhikkhave sattā pubbe katahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti gārayhā niganthā no ce sattā pubbe katahetu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page13.

Sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti gārayhā niganthā . sace bhikkhave sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti gārayhā niganthā no ce sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti gārayhā niganthā . sace bhikkhave sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti gārayhā niganthā no ce sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti gārayhā niganthā . sace bhikkhave sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti gārayhā niganthā no ce sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti gārayhā niganthā . sace bhikkhave sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti gārayhā niganthā no ce sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti gārayhā niganthā . evaṃvādī bhikkhave niganthā evaṃvādīnaṃ bhikkhave niganthānaṃ ime dasa sahadhammikā vādānuvādā gārayhaṭṭhānaṃ āgacchanti . evaṃ kho bhikkhave aphalo upakkamo hoti aphalaṃ padhānaṃ. [12] Kathañca bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ . Idha bhikkhave bhikkhu na heva anaddhabhūtaṃ attānaṃ dukkhena addhabhāveti dhammikañca sukhaṃ na pariccajati tasmiṃ ca sukhe anadhimucchito hoti . So evaṃ pajānāti imassa kho me dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti imassa pana me dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hotīti . so yassa hi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page14.

Khvassa dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti saṅkhāraṃ tattha padahati yassa panassa dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hoti upekkhaṃ tattha bhāveti tassa tassa dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti evampissa taṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ hoti tassa tassa dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hoti evampissa taṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ hoti. [13] Seyyathāpi bhikkhave puriso itthiyā sāratto paṭibaddhacitto tibbacchando tibbāpekkho . so taṃ itthiṃ passeyya aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ . taṃ kiṃ maññatha bhikkhave api nu tassa purisassa amuṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsāti . evaṃ bhante . Taṃ kissa hetu . amu hi bhante puriso amussā itthiyā sāratto paṭibaddhacitto tibbacchando tibbāpekkho tasmā taṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsāti . atha kho bhikkhave tassa purisassa evamassa ahaṃ kho amussā itthiyā sāratto paṭibaddhacitto tibbacchando tibbāpekkho tassa me amuṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page15.

Saṃhasantiṃ uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā yannūnāhaṃ yo me amussā itthiyā chandarāgo taṃ pajaheyyanti . so yo amussā itthiyā chandarāgo taṃ pajaheyya . so taṃ itthiṃ passeyya aparena samayena aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ . taṃ kiṃ maññatha bhikkhave api nu tassa purisassa amuṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkha- domanassupāyāsāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu . amu hi bhante puriso amussā itthiyā vītarāgo tasmā taṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ na uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsāti. [14] Evameva kho bhikkhave bhikkhu na heva anaddhabhūtaṃ attānaṃ dukkhena addhabhāveti dhammikañca sukhaṃ na pariccajati tasmiṃ ca sukhe anadhimucchito hoti . so evaṃ pajānāti imassa kho me dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti imassa pana me dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hotīti . so yassa hi khvassa dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti saṅkhāraṃ tattha padahati yassa panassa dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hoti upekkhaṃ tattha bhāveti tassa tassa dukkhanidānassa saṅkhāraṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page16.

Padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti evampissa taṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ hoti tassa tassa dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hoti evampissa taṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ hoti . Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ. [15] Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu iti paṭisañcikkhati yathāsukhaṃ kho me viharato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti dukkhāya pana me attānaṃ padahato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti yannūnāhaṃ dukkhāya attānaṃ padaheyyanti . so dukkhāya attānaṃ padahati tassa dukkhāya attānaṃ padahato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . so na aparena samayena dukkhāya attānaṃ padahati taṃ kissa hetu yassa hi so bhikkhave bhikkhu atthāya dukkhāya attānaṃ padaheyya svāssa attho abhinipphanno hoti tasmā na aparena samayena dukkhāya attānaṃ padahati. {15.1} Seyyathāpi bhikkhave usukāro tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpeti paritāpeti ujuṃ karoti kammaniyaṃ . yato kho bhikkhave usukārassa tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpitaṃ hoti paritāpitaṃ ujukataṃ kammaniyaṃ na so taṃ aparena samayena usukāro tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpeti paritāpeti ujuṃ karoti kammaniyaṃ taṃ kissa hetu yassa hi so bhikkhave atthāya usukāro tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpeyya paritāpeyya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page17.

Ujuṃ kareyya kammaniyaṃ svāssa attho abhinipphanno hoti tasmā na aparena samayena usukāro tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpeti paritāpeti ujuṃ karoti kammaniyaṃ evameva kho bhikkhave bhikkhu iti paṭisañcikkhati yathāsukhaṃ kho me viharato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti dukkhāya pana me attānaṃ padahato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti yannūnāhaṃ dukkhāya attānaṃ padaheyyanti . so dukkhāya attānaṃ padahati tassa dukkhāya attānaṃ padahato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . so na aparena samayena dukkhāya attānaṃ padahati taṃ kissa hetu yassa hi so bhikkhave bhikkhu atthāya dukkhāya attānaṃ padaheyya svāssa attho abhinipphanno hoti tasmā na aparena samayena dukkhāya attānaṃ padahatīti . Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ. [16] Puna caparaṃ bhikkhave idha tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā so imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti . taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page18.

Gahapatiputto vā aññatarasmiṃ vā kule pacchā jāto so taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati so tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati sambādho gharāvāso rajāpatho abbhokāso pabbajjā nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ yannūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyanti . so aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. {16.1} So evaṃ pabbajito samāno bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī athenena sucibhūtena attanā viharati abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī hoti ārācārī virato methunā gāmadhammā musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya iti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page19.

Bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasañhitaṃ. {16.2} So bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti ekabhattiko hoti rattūparato paṭivirato vikālabhojanā naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato hoti mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti jātarūparajata- paṭiggahaṇā paṭivirato hoti āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti itthīkumārikāpaṭiggahaṇā paṭivirato hoti dāsīdāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti hatthigavāssavalava- paṭiggahaṇā paṭivirato hoti khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato hoti dūteyyapahīṇagamanānuyogā paṭivirato hoti kayavikkayā paṭivirato hoti tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato hoti ukkoṭanavañcananikatisāviyogā paṭivirato hoti chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā paṭivirato hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page20.

{16.3} So santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati . Seyyathāpi nāma pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti sapattabhārova ḍeti evameva bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati. [17] So iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti . so cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati cakkhundriyaṃ cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati . sotena saddaṃ sutvā ... ghānena gandhaṃ ghāyitvā ... Jivhāya rasaṃ sāyitvā ... kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā ... Manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati manindriyaṃ manindriye saṃvaraṃ āpajjati. [18] So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedeti . so abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti ālokite vilokite sampajānakārī hoti sammiñjite pasārite sampajānakārī hoti saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī

--------------------------------------------------------------------------------------------- page21.

Hoti asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti. [19] So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato so vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ . So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā . so abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati abhijjhāya cittaṃ parisodheti byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī byāpādapadosā cittaṃ parisodheti thīnamiddhaṃ pahāya vigatathīnamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno thīnamiddhā cittaṃ parisodheti uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu vicikicchāya cittaṃ parisodheti. [20] So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page22.

Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ. [21] Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ. [22] Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yantaṃ ariyā ācikkhanti upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ. [23] Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ. [24] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti . so anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathīdaṃ ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page23.

Jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti . Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati . evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ. [25] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti . so dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā parammaraṇā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page24.

Sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannāti . iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ. [26] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti . so idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti ime āsavāti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti . Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāti . evaṃ kho bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ. [27] Evaṃvādī 1- bhikkhave tathāgato evaṃvādiṃ bhikkhave tathāgataṃ dasa sahadhammikā pāsaṃsaṭṭhānaṃ āgacchanti . sace bhikkhave sattā pubbe katahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti addhā bhikkhave tathāgato @Footnote: 1 Ma. evaṃvādī bhikkhave tathāgatā evaṃvādīnaṃ bhikkhave tathāgatānaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page25.

Pubbe sukatakammakārī yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti . sace bhikkhave sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti addhā bhikkhave tathāgato bhaddakena issarena nimmito yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti. {27.1} Sace bhikkhave sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti addhā bhikkhave tathāgato kalyāṇasaṅgatiko yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti . sace bhikkhave sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti addhā bhikkhave tathāgato kalyāṇābhijātiko yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti. Sace bhikkhave sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti addhā bhikkhave tathāgato kalyāṇadiṭṭhadhammūpakkamo yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti. {27.2} Sace bhikkhave sattā pubbe katahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti pāsaṃso tathāgato no ce sattā pubbe katahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti pāsaṃso tathāgato . sace bhikkhave sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti pāsaṃso tathāgato no ce sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti pāsaṃso tathāgato . sace bhikkhave sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti pāsaṃso tathāgato no ce sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti pāsaṃso tathāgato . sace bhikkhave sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti pāsaṃso tathāgato no ce

--------------------------------------------------------------------------------------------- page26.

Sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti pāsaṃso tathāgato . Sace bhikkhave sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti pāsaṃso tathāgato no ce sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti pāsaṃso tathāgato . evaṃvādī bhikkhave tathāgato evaṃvādiṃ bhikkhave tathāgataṃ ime dasa sahadhammikā pāsaṃsaṭṭhānaṃ āgacchantīti. Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Devadahasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ. ----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page27.

Pañcattayasuttaṃ [28] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. [29] Bhagavā etadavoca santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti . saññī attā hoti arogo parammaraṇāti ittheke abhivadanti . asaññī attā hoti arogo parammaraṇāti ittheke abhivadanti . nevasaññī nāsaññī attā hoti arogo parammaraṇāti ittheke abhivadanti . sato vā pana sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññāpenti . diṭṭhadhammanibbānaṃ vā paneke abhivadanti . iti santaṃ vā attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā . sato vā pana sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññāpenti . diṭṭhadhammanibbānaṃ vā paneke abhivadanti . iti imāni pañca hutvā tīṇi honti tīṇi hutvā pañca honti . Ayamuddeso pañcattayassa. [30] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page28.

Arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā ekattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā nānattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā parittasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā appamāṇasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā etaṃ vā panetesaṃ upātivattataṃ viññāṇakasiṇameke abhivadanti appamāṇaṃ aneñjaṃ 1-. {30.1} Tayidaṃ bhikkhave tathāgato pajānāti ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā ekattasaññiṃ vā te bhonto @Footnote: 1 Ma. Yu. āneñjaṃ. aññattha īdisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page29.

Samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā nānattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā parittasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā appamāṇasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā yā vā panetāsaṃ saññānaṃ parisuddhā paramā aggā anuttariyā akkhāyati yadi rūpasaññānaṃ yadi arūpasaññānaṃ yadi ekattasaññānaṃ yadi nānattasaññānaṃ natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanameke abhivadanti appamāṇaṃ aneñjaṃ tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho atthetanti iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto. [31] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā . tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page30.

Tesamete paṭikkosanti taṃ kissa hetu saññā rogo saññā gaṇḍo saññā sallaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ asaññanti. {31.1} Tayidaṃ bhikkhave tathāgato pajānāti ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā yo hi koci bhikkhave samaṇo vā brāhmaṇo vā evaṃ vadeyya ahamaññatra rūpā aññatra vedanāya aññatra saññāya aññatra saṅkhārehi aññatra viññāṇā 1- āgatiṃ vā gatiṃ vā cutiṃ vā upapattiṃ vā vuddhiṃ vā virūḷhiṃ vā vepullaṃ vā paññāpessāmīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho atthetanti iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto. [32] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā nevasaññiṃ nāsaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññiṃ nāsaññiṃ attānaṃ paññāpenti @Footnote: 1 Ma. Yu. viññāṇassa. Po. viññāṇena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page31.

Arogaṃ parammaraṇā arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññiṃ nāsaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññiṃ nāsaññiṃ attānaṃ paññāpenti 1- arogaṃ parammaraṇā nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññiṃ nāsaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā. {32.1} Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā tesamete paṭikkosanti yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā tesamete paṭikkosanti taṃ kissa hetu saññā rogo saññā gaṇḍo saññā sallaṃ asaññā sammoho etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ nevasaññānāsaññāti. {32.2} Tayidaṃ bhikkhave tathāgato abhijānāti 2- ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññiṃ nāsaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññiṃ nāsaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññiṃ nāsaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññiṃ nāsaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññiṃ nāsaññiṃ attānaṃ paññāpenti @Footnote: 1 Po. Ma. paññapenti. sabbattha īdisameva . 2 katthaci pajānātīti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page32.

Arogaṃ parammaraṇā ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā diṭṭhasutamutaviññātabbasaṅkhāramattena etassa āyatanassa upasampadaṃ paññāpenti byasanaṃ hetaṃ bhikkhave akkhāyati etassa āyatanassa upasampadāya na hetaṃ bhikkhave āyatanaṃ saṅkhārasamāpatti pattabbamakkhāyati saṅkhārāvasesasamāpattipattabbametaṃ bhikkhave āyatanamakkhāyati . tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho atthetanti iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto. [33] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññāpenti tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā tesamete paṭikkosanti yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā tesamete paṭikkosanti yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññiṃ nāsaññiṃ attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā tesamete paṭikkosanti taṃ kissa hetu sabbepime bhonto samaṇabrāhmaṇā uddhaṃ parāmasanti 1- āsattiṃyeva abhivadanti iti pecca bhavissāma iti pecca bhavissāmāti . seyyathāpi nāma vānijassa vānijjāya gacchato evaṃ hoti ito me idaṃ bhavissati iminā idaṃ lacchāmīti evameva khome bhonto samaṇabrāhmaṇā vānijūpamaṃ maññe paṭibhanti iti @Footnote: 1 Ma. uddhaṃ saraṃ āsattiṃyeva . Yu. uddhaṃ sarā āsattiṃyeva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page33.

Pecca bhavissāma iti pecca bhavissāmāti. {33.1} Tayidaṃ bhikkhave tathāgato abhijānāti ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññāpenti te sakkāyabhayā sakkāyaparijegucchā sakkāyaññeva anuparidhāvanti anuparivattanti . seyyathāpi nāma sā 1- gaddalabandho daḷhe thambhe vā khīle vā upanibandho tameva thambhaṃ vā khīlaṃ vā anuparidhāvati anuparivattati evamevime bhonto samaṇabrāhmaṇā sakkāyabhayā sakkāyaparijegucchā sakkāyaññeva anuparidhāvanti anuparivattanti . tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho atthetanti iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto. [34] Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti sabbe te imāneva pañcāyatanāni abhivadanti etesaṃ vā aññataraṃ . santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti. {34.1} Sassato attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . assassato attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . sassato ca assassato ca attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . @Footnote: 1 Ma. gaddulabaddho. Yu. gaddūlabaddho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page34.

Nevasassato nāssassato attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . antavā attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . anantavā attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . antavā ca anantavā ca attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . nevantavā nānantavā attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . ekattasaññī attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . nānattasaññī attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . Parittasaññī attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . appamāṇasaññī attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . ekantasukhī attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . Ekantadukkhī attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . sukhadukkhī attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti . adukkhamasukhī attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti. [35] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino sassato attā ca loko ca idameva saccaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page35.

Moghamaññanti tesaṃ vata aññatreva saddhāya aññatra ruciyā aññatra anussavā aññatra ākāraparivitakkā aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā paccattaññeva ñāṇaṃ bhavissati parisuddhaṃ pariyodātanti netaṃ ṭhānaṃ vijjati . paccattaṃ kho pana bhikkhave ñāṇe asati parisuddhe pariyodāte yadapi te bhonto samaṇabrāhmaṇā tattha ñāṇabhāgamattameva pariyodapenti tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ upādānamakkhāyati . tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho atthetanti iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto. [36] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino assassato attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti .pe. sassato ca assassato ca attā ca loko ca ... nevasassato ca nāssassato ca attā ca loko ca ... Antavā attā ca loko ca ... anantavā attā ca loko ca ... Antavā ca anantavā ca attā ca loko ca ... Nevantavā nānantavā attā ca loko ca ... ekattasaññī attā ca loko ca ... Nānattasaññī attā ca loko ca ... parittasaññī attā ca loko ca ... appamāṇasaññī attā ca loko ca ... ekantasukhī attā ca loko ca ... ekantadukkhī attā ca loko ca ... Sukhadukkhī attā ca loko ca ... adukkhamasukhī attā ca loko ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page36.

Idameva saccaṃ moghamaññanti tesaṃ vata aññatreva saddhāya aññatra ruciyā aññatara anussavā aññatra ākāraparivitakkā aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā paccattaññeva ñāṇaṃ bhavissati parisuddhaṃ pariyodātanti netaṃ ṭhānaṃ vijjati . paccattaṃ kho pana bhikkhave ñāṇe asati parisuddhe pariyodāte yadapi te bhonto samaṇabrāhmaṇā tattha ñāṇabhāgamattameva pariyodapenti tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ upādānamakkhāyati . tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho atthetanti iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto. [37] Idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā sabbaso kāmasaññojanānaṃ anadhiṭṭhānā pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharati etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharāmīti . tassa sā pavivekā pīti nirujjhati pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati domanassaṃ domanassassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti . seyyathāpi bhikkhave yaṃ chāyā jahati taṃ ātapo pharati yaṃ ātapo jahati taṃ chāyā pharati evameva kho bhikkhave pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati domanassaṃ domanassassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti . tayidaṃ bhikkhave tathāgato pajānāti ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page37.

Paṭinissaggā aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā sabbaso kāmasaññojanānaṃ anadhiṭṭhānā pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharati etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharāmīti . tassa sā pavivekā pīti nirujjhati pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati domanassaṃ domanassassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti . tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho atthetanti iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto. [38] Idha pana bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā sabbaso kāmasaññojanānaṃ anadhiṭṭhānā pavivekāya pītiyā samatikkamā nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharati etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharāmīti . tassa taṃ nirāmisaṃ sukhaṃ nirujjhati nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ . seyyathāpi bhikkhave yaṃ chāyā jahati taṃ ātapo pharati yaṃ ātapo jahati taṃ chāyā pharati evameva kho bhikkhave nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ . tayidaṃ bhikkhave tathāgato pajānāti ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā sabbaso kāmasaññojanānaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page38.

Anadhiṭṭhānā pavivekāya pītiyā samatikkamā nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharati etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharāmīti . tassa taṃ nirāmisaṃ sukhaṃ nirujjhati nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ . tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho atthetanti iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto. [39] Idha pana bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā sabbaso kāmasaññojanānaṃ anadhiṭṭhānā pavivekāya pītiyā samatikkamā nirāmisassa sukhassa samatikkamā adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharati etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharāmīti . tassa sā adukkhamasukhā vedanā nirujjhati adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati adukkhamasukhā vedanā . Seyyathāpi bhikkhave yaṃ chāyā jahati taṃ ātapo pharati yaṃ ātapo jahati taṃ chāyā pharati evameva kho bhikkhave adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati adukkhamasukhā vedanā . tayidaṃ bhikkhave tathāgato pajānāti ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page39.

Paṭinissaggā aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā sabbaso kāmasaññojanānaṃ anadhiṭṭhānā pavivekāya pītiyā samatikkamā nirāmisassa sukhassa samatikkamā adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharati etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharāmīti. Tassa sā adukkhamasukhā vedanā nirujjhati adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati adukkhamasukhā vedanā . tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho atthetanti iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto. [40] Idha pana bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā sabbaso kāmasaññojanānaṃ anadhiṭṭhānā pavivekāya pītiyā samatikkamā nirāmisassa sukhassa samatikkamā adukkhamasukhāya vedanāya samatikkamā santohamasmi nibbutohamasmi anupādānohamasmīti samanupassati . Tayidaṃ bhikkhave tathāgato pajānāti ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā sabbaso kāmasaññojanānaṃ anadhiṭṭhānā pavivekāya pītiyā samatikkamā nirāmisassa sukhassa samatikkamā adukkhamasukhāya vedanāya samatikkamā santohamasmi nibbutohamasmi anupādānohamasmīti samanupassati . addhā ayamāyasmā nibbānasappāyameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page40.

Paṭipadaṃ abhivadati atha [1]- panāyaṃ bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhiṃ vā upādiyamāno upādiyati aparantānudiṭṭhiṃ vā upādiyamāno upādiyati kāmasaññojanaṃ vā upādiyamāno upādiyati pavivekaṃ vā pītiṃ upādiyamāno upādiyati nirāmisaṃ vā sukhaṃ upādiyamāno upādiyati adukkhamasukhaṃ vā vedanaṃ upādiyamāno upādiyati . yañca kho ayamāyasmā santohamasmi nibbutohamasmi anupādānohamasmīti samanupassati tadapi imassa bhoto samaṇabrāhmaṇassa upādānamakkhāyati . Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho atthetanti iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto. [41] Idaṃ kho pana bhikkhave tathāgatena anuttaraṃ santaṃ 2- varaṃ padaṃ abhisambuddhaṃ yadidaṃ channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā anupādāvimokkho 3- tayidaṃ bhikkhave tathāgatena anuttaraṃ santaṃ varaṃ padaṃ abhisambuddhaṃ yadidaṃ channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā anupādāvimokkhoti. Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Pañcattayasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ. --------- @Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo atthi . 2 Ma. Yu. santivarapadaṃ . 3 Ma. vimokkhoti. tayidaṃ @bhikkhave ... vimokkhoti ime pāṭhā natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page41.

Kintisuttaṃ [42] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā kusinārāyaṃ viharati baliharaṇe vanasaṇḍe . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ . bhagavā etadavoca kinti vo bhikkhave mayi hoti cīvarahetu vā samaṇo gotamo dhammaṃ deseti piṇḍapātahetu vā samaṇo gotamo dhammaṃ deseti senāsanahetu vā samaṇo gotamo dhammaṃ deseti iti bhavābhavahetu vā samaṇo gotamo dhammaṃ desetīti . na kho no bhante bhagavati evaṃ hoti cīvarahetu vā samaṇo gotamo dhammaṃ deseti piṇḍapātahetu vā samaṇo gotamo dhammaṃ deseti senāsanahetu vā samaṇo gotamo dhammaṃ deseti iti bhavābhavahetu vā samaṇo gotamo dhammaṃ desetīti. [43] Na ca kira vo bhikkhave mayi evaṃ hoti cīvarahetu vā samaṇo gotamo dhammaṃ deseti piṇḍapātahetu vā samaṇo gotamo dhammaṃ deseti senāsanahetu vā samaṇo gotamo dhammaṃ deseti iti bhavābhavahetu vā samaṇo gotamo dhammaṃ desetīti atha kinticarahi 1- vo bhikkhave mayi hotīti . evaṃ kho no bhante bhagavati hoti anukampako bhagavā hitesī anukampaṃ upādāya dhammaṃ desetīti. @Footnote: 1 Yu. carahīti na dissati. Ma. kiñcarahīti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page42.

[44] Evañca kira vo bhikkhave mayi hoti anukampako bhagavā hitesī anukampaṃ upādāya dhammaṃ desetīti tasmātiha bhikkhave ye vo mayā dhammā abhiññā desitā seyyathīdaṃ cattāro satipaṭṭhānā cattāro *- sammappadhānā cattāro iddhipādā pañcindriyāni pañca balāni satta bojjhaṅgā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo tattha sabbeheva samaggehi sammodamānehi avivadamānehi sikkhitabbaṃ . tesañca vo bhikkhave samaggānaṃ sammodamānānaṃ avivadamānānaṃ sikkhataṃ siyuṃ 1- dve bhikkhū abhidhamme nānāvādā. [45] Tatra ce tumhākaṃ evamassa imesaṃ kho āyasmantānaṃ atthato ceva nānaṃ byañjanato ca nānanti tattha yaṃ bhikkhu suvacataraṃ maññeyyātha so upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo āyasmantānaṃ kho atthato ceva nānaṃ byañjanato ca nānaṃ tadimināpetaṃ āyasmanto jānātha yathā atthato ca 2- nānaṃ byañjanato ca nānaṃ mā āyasmanto vivādaṃ āpajjitthāti . athāparesaṃ ekatopakkhikānaṃ bhikkhūnaṃ yaṃ bhikkhuṃ suvacataraṃ maññeyyātha so upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo āyasmantānaṃ kho atthato ceva nānaṃ byañjanato ca nānaṃ tadimināpetaṃ āyasmanto jānātha yathā atthato ca 3- nānaṃ byañjanato ca nānaṃ mā āyasmanto vivādaṃ āpajjitthāti . iti duggahitaṃ duggahitato dhāretabbaṃ [4]- duggahitaṃ duggahitato dhāretvā [4]- yo dhammo yo vinayo so bhāsitabbo. @Footnote: 1 Ma. Yu. siyaṃsu . 2-3 Ma. Yu. ceva . 4 etthantare Po. sugahitaṃ ... dhāretabbaṃ @sugahitaṃ ... dhāretvā . Ma. sugahitaṃ ... dhāretabbaṃ duggahitaṃ ... sugahitaṃ ... @dhāretvā. @* mīkār—kṛ´์ khagœ cattaro peḌna cattāro

--------------------------------------------------------------------------------------------- page43.

[46] Tatra ce tumhākaṃ evamassa imesaṃ kho āyasmantānaṃ atthato hi kho nānaṃ byañjanato sametīti tattha yaṃ bhikkhuṃ suvacataraṃ maññeyyātha so upasaṅkamitvā evamassa vacīyo āyasmantānaṃ kho atthato hi kho nānaṃ byañjanato sameti tadimināpetaṃ āyasmanto jānātha yathā atthato hi kho nānaṃ byañjanato sameti mā āyasmanto vivādaṃ āpajjitthāti . athāparesaṃ ekatopakkhikānaṃ bhikkhūnaṃ yaṃ bhikkhuṃ suvacataraṃ maññeyyātha so upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo āyasmantānaṃ kho atthato hi kho nānaṃ byañjanato sameti tadimināpetaṃ āyasmanto jānātha yathā atthato hi kho nānaṃ byañjanato sameti mā āyasmanto vivādaṃ āpajjitthāti . Iti duggahitaṃ duggahitato dhāretabbaṃ sugahitaṃ sugahitato dhāretabbaṃ duggahitaṃ duggahitato dhāretvā sugahitaṃ sugahitato dhāretvā yo dhammo yo vinayo so bhāsitabbo. [47] Tatra ce tumhākaṃ evamassa imesaṃ kho āyasmantānaṃ atthato hi kho sameti byañjanato nānanti . tattha yaṃ bhikkhuṃ suvacataraṃ maññeyyātha so upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo āyasmantānaṃ kho atthato hi kho sameti byañjanato nānaṃ tadimināpetaṃ āyasmanto jānātha yathā atthato hi kho sameti byañjanato nānaṃ appamattakaṃ kho panetaṃ yadidaṃ byañjanaṃ mā āyasmanto appamattake 1- vivādaṃ āpajjitthāti . athāparesaṃ ekatopakkhikānaṃ @Footnote: 1 Yu. appamattakehi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page44.

Bhikkhūnaṃ yaṃ bhikkhuṃ suvacataraṃ maññeyyātha so upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo āyasmantānaṃ kho atthato hi kho sameti byañjanato nānaṃ tadimināpetaṃ āyasmanto jānātha atthato hi kho sameti byañjanato nānaṃ appamattakaṃ kho panetaṃ yadidaṃ byañjanaṃ mā āyasmanto appamattake vivādaṃ āpajjitthāti . iti sugahitaṃ sugahitato dhāretabbaṃ duggahitaṃ duggahitato dhāretabbaṃ sugahitaṃ sugahitato dhāretvā duggahitaṃ duggahitato dhāretvā yo dhammo yo vinayo so bhāsitabbo. [48] Tatra ce tumhākaṃ evamassa imesaṃ kho āyasmantānaṃ atthato ceva sameti byañjanato ca sametīti . tattha yaṃ bhikkhuṃ suvacataraṃ maññeyyātha so upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo āyasmantānaṃ kho atthato ceva sameti byañjanato ca sameti tadimināpetaṃ āyasmanto jānātha yathā atthato ceva sameti byañjanato ca sameti mā āyasmanto vivādaṃ āpajjitthāti . athāparesaṃ ekatopakkhikānaṃ bhikkhūnaṃ yaṃ bhikkhuṃ suvacataraṃ maññeyyātha so upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo āyasmantānaṃ kho atthato ceva sameti byañjanato ca sameti tadimināpetaṃ āyasmanto jānātha yathā atthato ceva sameti byañjanato ca sameti mā āyasmanto vivādaṃ āpajjitthāti . iti sugahitaṃ sugahitato dhāretabbaṃ sugahitaṃ sugahitato dhāretvā yo dhammo yo vinayo so bhāsitabbo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page45.

[49] Tesañca vo bhikkhave samaggānaṃ sammodamānānaṃ avivadamānānaṃ sikkhataṃ siyā aññatarassa bhikkhuno āpatti siyā vītikkamo . Tatra bhikkhave na codanāya coditabbaṃ 1- puggalo upaparikkhitabbo iti mayhañca avihesā bhavissati parassa ca puggalassa anupaghāto paro hi puggalo akkodhano anupanāhī adaḷhadiṭṭhī 2- supaṭinissaggī sakkomi cāhaṃ etaṃ puggalaṃ akusalā vuṭṭhāpetvā kusale patiṭṭhāpetunti. Sace bhikkhave evamassa kallaṃ vacanāya . sace pana bhikkhave evamassa mayhaṃ kho avihesā bhavissati parassa ca puggalassa upaghāto paro hi puggalo kodhano upanāhī daḷhadiṭṭhī supaṭinissaggī sakkomi cāhaṃ etaṃ puggalaṃ akusalā vuṭṭhāpetvā kusale patiṭṭhāpetuṃ appamattakaṃ kho panetaṃ yadidaṃ parassa puggalassa upaghāto atha kho etadeva bahutaraṃ svāhaṃ sakkomi etaṃ puggalaṃ akusalā vuṭṭhāpetvā kusale patiṭṭhāpetunti . sace bhikkhave evamassa kallaṃ vacanāya. {49.1} Sace pana bhikkhave evamassa mayhaṃ kho vihesā bhavissati parassa puggalassa anupaghāto paro hi puggalo akkodhano anupanāhī daḷhadiṭṭhī supaṭinissaggī sakkomi cāhaṃ etaṃ puggalaṃ akusalā vuṭṭhāpetvā kusale patiṭṭhāpetuṃ appamattakaṃ kho panetaṃ yadidaṃ mayhaṃ vihesā atha kho etadeva bahutaraṃ svāhaṃ sakkomi etaṃ puggalaṃ akusalā vuṭṭhāpetvā kusale @Footnote: 1 Sī. taritabubaṃ. 2 Sī. adandadiṭṭhī. Yu. adandhadiṭṭhīti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page46.

Patiṭṭhāpetunti. Sace bhikkhave evamassa kallaṃ vacanāya. {49.2} Sace pana bhikkhave evamassa mayhañca kho vihesā bhavissati parassa ca puggalassa upaghāto paro hi puggalo kodhano upanāhī daḷhadiṭṭhī duppaṭinissaggī sakkomi cāhaṃ etaṃ puggalaṃ akusalā vuṭṭhāpetvā kusale patiṭṭhāpetuṃ appamattakaṃ kho panetaṃ yadidaṃ mayhañca vihesā [1]- parassa ca puggalassa upaghāto atha kho etadeva bahutaraṃ svāhaṃ sakkomi etaṃ puggalaṃ akusalā vuṭṭhāpetvā kusale patiṭṭhāpetunti . sace bhikkhave evamassa kallaṃ vacanāya . Sace pana bhikkhave evamassa mayhañca kho vihesā bhavissati parassa ca puggalassa upaghāto paro hi puggalo kodhano upanāhī daḷhadiṭṭhī duppaṭinissaggī na cāhaṃ sakkomi etaṃ puggalaṃ akusalā vuṭṭhāpetvā kusale patiṭṭhāpetunti . evarūpe [2]- puggale upekkhā nātimaññitabbā. [50] Tesañca vo bhikkhave samaggānaṃ sammodamānānaṃ avivadamānānaṃ sikkhataṃ aññamaññassa vacīsaṅkhāro 3- uppajjeyya diṭṭhipaḷāso cetaso āghāto appaccayo anabhiraddhi . tattha ekatopakkhikānaṃ bhikkhūnaṃ yaṃ bhikkhuṃ suvacataraṃ maññeyyātha so upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo yanno āvuso amhākaṃ samaggānaṃ sammodamānānaṃ avivadamānānaṃ sikkhataṃ aññamaññassa 3- vacīsaṅkhāro uppanno diṭṭhipaḷāso cetaso āghāto appaccayo anabhiraddhi taṃ jānamāno samaṇo garaheyyāti . sammā byākaramāno bhikkhave bhikkhu evaṃ @Footnote: 1 Ma. etthantare bhavissatīti dissati . 2 Ma. Yu. etthantare bhikkhaveti @ālapanaṃ dissati . 3 Ma. sabbattha vacīsaṅkhāro.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page47.

Byākareyya yanno āvuso amhākaṃ samaggānaṃ sammodamānānaṃ avivadamānānaṃ sikkhataṃ aññamaññassa vacīsaṅkhāro uppanno diṭṭhipaḷāso cetaso āghāto appaccayo anabhiraddhi taṃ jānamāno samaṇo garaheyyāti . etampanāvuso dhammaṃ appahāya nibbānaṃ sacchikareyyāti . sammā byākaramāno bhikkhave bhikkhu evaṃ byākareyya etaṃ kho āvuso dhammaṃ appahāya na nibbānaṃ sacchikareyyāti. {50.1} Athāparesaṃ ekatopakkhikānaṃ bhikkhūnaṃ yaṃ bhikkhuṃ suvacataraṃ maññeyyātha so upasaṅkamitvā evamassa vacanīyo yanno āvuso amhākaṃ samaggānaṃ sammodamānānaṃ avivadamānānaṃ sikkhataṃ aññamaññassa vacīsaṅkhāro uppanno diṭṭhipaḷāso cetaso āghāto appaccayo anabhiraddhi taṃ jānamāno samaṇo garaheyyāti . sammā byākaramāno bhikkhave bhikkhu evaṃ byākareyya yanno āvuso amhākaṃ samaggānaṃ sammodamānānaṃ avivadamānānaṃ sikkhataṃ aññamaññassa vacīsaṅkhāro uppanno diṭṭhipaḷāso cetaso āghāto appaccayo anabhiraddhi taṃ jānamāno samaṇo garaheyyāti. {50.2} Etampanāvuso dhammaṃ appahāya [1]- nibbānaṃ sacchikareyyāti sammā byākaramāno bhikkhave bhikkhu evaṃ byākareyya etaṃ kho āvuso dhammaṃ appahāya na nibbānaṃ sacchikareyyāti . tañce bhikkhave bhikkhuṃ pare evaṃ puccheyyuṃ āyasmatā no ete bhikkhū akusalā vuṭṭhāpetvā kusale patiṭṭhāpitāti . sammā byākaramāno bhikkhave bhikkhu evaṃ @Footnote: 1 Po. Yu. itoparaṃ nasaddo dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page48.

Byākareyya idhāhaṃ āvuso yena bhagavā tenupasaṅkamiṃ tassa me bhagavā dhammaṃ deseti 1- tassāhaṃ 2- dhammaṃ sutvā tesaṃ bhikkhūnaṃ abhāsiṃ taṃ te bhikkhū dhammaṃ sutvā akusalā vuṭṭhahiṃsu kusale patiṭṭhahiṃsūti . Evaṃ byākaramāno kho bhikkhave bhikkhu na cevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti dhammassa cānudhammaṃ byākaroti na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṭṭhānaṃ āgacchatīti. Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Kintisuttaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ. --------- @Footnote: 1 Ma. Yu. desesi . 2 Ma. Yu. tāhaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page49.

Sāmagāmasuttaṃ [51] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati sāmagāme . tena kho pana samayena nigantho nāṭaputto pāvāyaṃ adhunā kālakato hoti . tassa kālakiriyāya bhinnā niganthā dveḷhakajātā bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi ahaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāmi kiṃ tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānissasi micchāpaṭipanno tvamasi ahamasmi sammāpaṭipanno sahitamme asahitante pure vacanīyaṃ pacchā avaca pacchā vacanīyaṃ pure avaca adhiciṇṇaṃ te viparāvattaṃ āropito te vādo niggahitopi cara vādappamokkhāya nibbedhehi vā sace pahosīti . te 1- aññamaññaṃ kalahaṃ kariṃsu . vadhoyeveko maññe niganthesu nāṭaputtiyesu vattati. Yepi niganthassa nāṭaputtassa sāvakā gihī odātavasanā . tepi niganthesu nāṭaputtiyesu nibbindarūpā virattarūpā paṭivānarūpā yathātaṃ durakkhāte dhammavinaye duppavedite aniyyānike anupasamasaṃvattanike asammāsambuddhappavedite bhinnathūpe appaṭisaraṇe. [52] Atha kho cundo samaṇuddeso pāvāyaṃ vassaṃ vuttho yena sāmagāmo yenāyasmā ānando tenupasaṅkami upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ @Footnote: 1 yebhuyyena potthakesu te ... kariṃsūti natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page50.

Nisinno kho cundo samaṇuddeso āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca nigantho bhante nāṭaputto pāvāyaṃ adhunā kālakato tassa kālakiriyāya bhinnā niganthā dveḷhakajātā .pe. bhinnathūpe appaṭisaraṇeti . evaṃ vutte āyasmā ānando cundaṃ samaṇuddesaṃ etadavoca atthi kho idaṃ āvuso cunda kathāpābhaṭaṃ bhagavantaṃ dassanāya āyāmāvuso cunda yena bhagavā tenupasaṅkamissāma upasaṅkamitvā etamatthaṃ bhagavato ārocessāmāti . evaṃ bhanteti kho cundo samaṇuddeso āyasmato ānandassa paccassosi. [53] Atha kho āyasmā ca ānando cundo ca samaṇuddeso yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu . ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca ayaṃ bhante cundo samaṇuddeso evamāha nigantho bhante nāṭaputto pāvāyaṃ adhunā kālakato tassa kālakiriyāya bhinnā niganthā dveḷhakajātā bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi ahaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāmi .pe. Bhinnathūpe appaṭisaraṇeti tassa mayhaṃ bhante evaṃ hoti mā heva bhagavato accayena saṅghe vivādo uppajji svāssa vivādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page51.

[54] Taṃ kiṃ maññasi ānanda ye vo mayā dhammā abhiññā desitā seyyathīdaṃ cattāro satipaṭṭhānā cattāro sammappadhānā cattāro iddhipādā pañcindriyāni pañca balāni satta bojjhaṅgā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo passasi no tvaṃ ānanda imesu dhammesu dvepi bhikkhū nānāvādeti . ye no 1- bhante dhammā bhagavatā abhiññā desitā seyyathīdaṃ cattāro satipaṭṭhānā cattāro sammappadhānā cattāro iddhipādā pañcindriyāni pañca balāni satta bojjhaṅgā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo nāhaṃ passāmi imesu dhammesu dvepi bhikkhū nānāvāde santi 2- ca kho bhante puggalā bhagavantaṃ patissayamānarūpā viharanti te bhagavato accayena saṅghe vivādaṃ janeyyuṃ ajjhājīve vā adhipātimokkhe vā svāssa vivādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānanti . Appamattako yo 3- ānanda vivādo yadidaṃ ajjhājīve vā adhipātimokkhe vā magge vāpi ānanda paṭipadāya vā saṅghe vivādo uppajjamāno uppajjeyya svāssa vivādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānanti. [55] Chayimāni ānanda vivādamūlāni katamāni cha idhānanda bhikkhu kodhano hoti upanāhī . yo so ānanda bhikkhu kodhano hoti upanāhī so sattharipi agāravo viharati appatisso dhammepi agāravo viharati appatisso saṅghepi agāravo viharati appatisso @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. me . 2 Ma. Yu. ye ca kho . 3 Ma. Yu. so.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page52.

Sikkhāyapi na paripūrakārī hoti . yo so ānanda bhikkhu satthari agāravo viharati appatisso dhamme ... saṅghepi agāravo viharati appatisso sikkhāyapi na paripūrakārī so saṅghe vivādaṃ janeti . Yo hoti vivādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ . evarūpañce tumhe ānanda vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha tatra tumhe ānanda tasseva pāpakassa vivādamūlassa pahānāya vāyameyyātha evarūpañce tumhe ānanda vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha tatra tumhe ānanda tasseva pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha evametassa pāpakassa vivādamūlassa pahānaṃ hoti evametassa pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti. [56] Puna caparaṃ ānanda bhikkhu makkhī hoti paḷāsī ... Issukī hoti maccharī ... Saṭho hoti māyāvī ... Pāpiccho hoti micchādiṭṭhī ... Sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānagāhī duppaṭinissaggī . yo so ānanda bhikkhu sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānagāhī duppaṭinissaggī so sattharipi agāravo viharati appatisso dhammepi agāravo viharati appatisso saṅghepi agāravo viharati appatisso sikkhāyapi na paripūrakārī hoti . yo so ānanda bhikkhu satthari agāravo viharati appatisso dhamme ... saṅghe ... Sikkhāya na paripūrakārī hoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page53.

So saṅghe vivādaṃ janeti. Yo hoti vivādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ . Evarūpañce tumhe ānanda vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha tatra tumhe ānanda tasseva pāpakassa vivādamūlassa pahānāya vāyameyyātha . evarūpañce tumhe ānanda vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha tatra tumhe ānanda tasseva pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha evametassa pāpakassa vivādamūlassa pahānaṃ hoti evametassa pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti . Imāni kho ānanda cha vivādamūlāni. [57] Cattārīmāni ānanda adhikaraṇāni katamāni cattāri vivādādhikaraṇaṃ anuvādādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇaṃ kiccādhikaraṇaṃ imāni kho ānanda cattāri adhikaraṇāni . satta kho panime ānanda adhikaraṇasamathā uppannuppannānaṃ adhikaraṇānaṃ samathāya vūpasamāya sammukhāvinayo dātabbo sativinayo dātabbo amūḷhavinayo dātabbo paṭiññātakaraṇaṃ 1- yebhuyyasikā tassapāpiyasikā tiṇavatthārako. [58] Kathañcānanda sammukhāvinayo hoti . idhānanda bhikkhū vivadanti dhammoti vā adhammoti vā vinayoti vā avinayoti vā. Teheva ānanda bhikkhūhi sabbeheva samaggehi [2]- sannipatitvā dhammanetti @Footnote: 1 Ma. Yu. paṭiññāya kāretabbaṃ . 2 Ma. Yu. sannipatitabbaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page54.

Samanumajjitabbā dhammanettiṃ samanumajjitvā yathā tattha sameti tathā taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametabbaṃ . evaṃ kho ānanda sammukhāvinayo hoti . evañca panidhekaccānaṃ adhikaraṇānaṃ vūpasamo hoti yadidaṃ sammukhāvinayena. [59] Kathañcānanda yebhuyyasikā hoti . te pana 1- ānanda bhikkhū na sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ tasmiṃ āvāse vūpasametuṃ . tehi ānanda bhikkhūhi yasmiṃ āvāse bahutarā bhikkhū so āvāso gantabbo . tattha sabbeheva samaggehi sannipatitabbaṃ sannipatitvā dhammanetti samanumajjitabbā dhammanettiṃ samanumajjitvā yathā tattha sameti tathā taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametabbaṃ . evaṃ kho ānanda yebhuyyasikā hoti . evañca panidhekaccānaṃ adhikaraṇānaṃ vūpasamo hoti yadidaṃ yebhuyyasikāya. [60] Kathañcānanda sativinayo hoti . idhānanda bhikkhū bhikkhuṃ evarūpāya garukāya āpattiyā codenti pārājikena vā pārājikasāmantena vā saratāyasmā evarūpaṃ 2- garukaṃ āpattiṃ āpajjitā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vāti . so evamāha na kho ahaṃ āvuso sarāmi evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vāti . tassa kho evaṃ ānanda bhikkhuno sativinayo dātabbo . evaṃ ānanda sativinayo hoti . evañca panidhekaccānaṃ adhikaraṇānaṃ vūpasamo hoti yadidaṃ sativinayena. @Footnote: 1 Ma. Yu. ce . 2 aññesu potthakesu īdisaṭṭhāne evarūpiṃ iti dissati. @sabbatthāpi evaṃ ñātabbaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page55.

[61] Kathañcānanda amūḷhavinayo hoti . idhānanda bhikkhū bhikkhuṃ evarūpāya garukāya āpattiyā codenti pārājikena vā pārājikasāmantena vā saratāyasmā evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vāti . so evamāha na kho ahaṃ āvuso sarāmi evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vāti . tamenaṃ so nibbedhentaṃ ativetheti iṅghāyasmā sādhukameva jānāhi yadi sarasi evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vāti . so evamāha ahaṃ kho āvuso ummādaṃ pāpuṇiṃ cetaso vipariyesaṃ tena me ummattakena bahuṃ assāmaṇakaṃ ajjhāciṇṇaṃ bhāsitaparikantaṃ nāhaṃ taṃ sarāmi mūḷhena me etaṃ katanti . tassa kho evaṃ ānanda bhikkhuno amūḷhavinayo dātabbo . evaṃ kho ānanda amūḷhavinayo hoti . evañca panidhekaccānaṃ adhikaraṇānaṃ vūpasamo hoti yadidaṃ amūḷhavinayena. [62] Kathañcānanda paṭiññātakaraṇaṃ hoti . idhānanda bhikkhu cudito vā 1- acudito vā āpattiṃ sarati vivarati uttānīkaroti . Tena ānanda bhikkhunā vuḍḍhataro bhikkhu upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo ahaṃ bhante itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno taṃ paṭidesemīti . so evamāha passasīti . passāmīti . @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. codito vā acodito.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page56.

Āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjeyyāsīti . saṃvaraṃ āpajjissāmīti . evaṃ kho ānanda paṭiññātakaraṇaṃ hoti . evañca panidhekaccānaṃ adhikaraṇānaṃ vūpasamo hoti yadidaṃ paṭiññātakaraṇena. [63] Kathañcānanda tassapāpiyasikā hoti . idhānanda bhikkhū bhikkhuṃ evarūpāya garukāya āpattiyā codenti pārājikena vā pārājikasāmantena vā saratāyasmā evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vāti . so evamāha na kho ahaṃ āvuso sarāmi evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vāti . tamenaṃ so nibbethentaṃ ativetheti iṅghāyasmā sādhukameva jānāhi yadi sarasi evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vāti . So evamāha na kho ahaṃ āvuso sarāmi evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vā sarāmi ca kho ahaṃ āvuso evarūpaṃ appamattikaṃ āpattiṃ āpajjitāti . tamenaṃ so nibbethentaṃ ativetheti iṅghāyasmā sādhukameva jānāhi yadi sarasi evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vāti. {63.1} So evamāha imaṃ hi nāmāhaṃ āvuso appamattikaṃ āpattiṃ āpajjitvā apuṭṭho paṭijānissāmi kimpanāhaṃ evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitvā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vā puṭṭho na paṭijānissāmīti . so evamāha imañca nāma tvaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page57.

Āvuso appamattikaṃ āpattiṃ āpajjitvā apuṭṭho na paṭijānissasi kiṃ pana tvaṃ evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitvā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vā apuṭṭho paṭijānissasi iṅghāyasmā sādhukameva jānāhi yadi sarasi evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vāti . so evamāha sarāmi kho ahaṃ āvuso evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vā davā me etaṃ vuttaṃ ravā me etaṃ vuttaṃ nāhantaṃ sarāmi evarūpaṃ garukaṃ āpattiṃ āpajjitā pārājikaṃ vā pārājikasāmantaṃ vāti . Evaṃ kho ānanda tassapāpiyasikā hoti . evañca panidhekaccānaṃ adhikaraṇānaṃ vūpasamo hoti yadidaṃ tassapāpiyasikāya. [64] Kathañcānanda tiṇavatthārako hoti . idhānanda bhikkhūnaṃ bhaṇḍanajātānaṃ kalahajātānaṃ vivādāpannānaṃ viharataṃ bahuṃ assāmaṇakaṃ ajjhāciṇṇaṃ hoti bhāsitaparikantaṃ tehānanda bhikkhūhi sabbeheva samaggehi sannipatitabbaṃ sannipatitvā ekatopakkhikānaṃ bhikkhūnaṃ byattena bhikkhunā uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā añjalimpaṇāmetvā saṅgho ñāpetabbo suṇātu me bhante saṅgho idhamhākaṃ 1- bhaṇḍanajātānaṃ kalahajātānaṃ vivādāpannānaṃ viharataṃ bahuṃ assāmaṇakaṃ ajjhāciṇṇaṃ bhāsita parikantaṃ yadi saṅghassa pattakallaṃ ahaṃ yā ceva imesaṃ āyasmantānaṃ āpatti yā ca attano āpatti imesañceva āyasmantānaṃ atthāya attano ca atthāya saṅghamajjhe @Footnote: 1 Ma. Yu. idamhākaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page58.

Tiṇavatthārakena deseyyaṃ ṭhapetvā thullavajjaṃ ṭhapetvā gihipaṭisaṃyuttanti . athāparesaṃ ekatopakkhikānaṃ bhikkhūnaṃ byattena bhikkhunā uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā añjalimpaṇāmetvā saṅgho ñāpetabbo suṇātu me bhante saṅgho idhamhākaṃ bhaṇḍanajātānaṃ kalahajātānaṃ vivādāpannānaṃ viharataṃ bahuṃ assāmaṇakaṃ ajjhāciṇṇaṃ bhāsita parikantaṃ yadi saṅghassa pattakallaṃ ahaṃ yā ceva imesaṃ āyasmantānaṃ āpatti yā ca attano āpatti imesañceva āyasmantānaṃ atthāya attano ca atthāya saṅghamajjhe tiṇavatthārakena deseyyaṃ ṭhapetvā thullavajjaṃ ṭhapetvā gihipaṭisaṃyuttanti. Evaṃ kho ānanda tiṇavatthārako hoti . evañca panidhekaccānaṃ adhikaraṇānaṃ vūpasamo hoti yadidaṃ tiṇavatthārakena. [65] Chayime ānanda dhammā sārāṇīyā piyakaraṇā garukaraṇā saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattanti katame cha idhānanda bhikkhuno mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvī ceva raho ca ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati. {65.1} Puna caparaṃ ānanda bhikkhuno mettaṃ vacīkammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti .pe. ekībhāvāya saṃvattati . puna caparaṃ ānanda bhikkhuno mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvī ceva raho ca ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page59.

Sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati . puna caparaṃ ānanda bhikkhu ye te lābhā dhammikā dhammaladdhā antamaso pattapariyāpannamattampi tathārūpehi lābhehi appaṭivibhattabhogī hoti sīlavantehi sabrahmacārīhi sādhāraṇabhogī ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati. {65.2} Puna caparaṃ ānanda bhikkhu yāni tāni sīlāni akkhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujjissāni viññūpasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni tathārūpesu sīlesu sīlasāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvī ceva raho ca ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati. {65.3} Puna caparaṃ ānanda bhikkhu yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammādukkhakkhayāya tathārūpāya diṭṭhiyā diṭṭhisāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvī ceva raho ca ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati . ime kho ānanda cha sārāṇīyā dhammā piyakaraṇā garukaraṇā saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattanti. [66] Ime ce tumhe ānanda cha sārāṇīye dhamme samādāya saṃvatteyyātha passatha no tumhe ānanda taṃ vacanapathaṃ aṇuṃ vā thūlaṃ vā yaṃ tumhe nādhivāseyyāthāti . no hetaṃ bhante .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page60.

Tasmātihānanda ime cha sārāṇīye dhamme samādāya saṃvatteyyātha 1- taṃ vo bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti. Idamavoca bhagavā attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti. Sāmagāmasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ. ------------ @Footnote: 1 Ma. Yu. vattatha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page61.

Sunakkhattasuttaṃ [67] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ . tena kho pana samayena sambahulehi bhikkhūhi bhagavato santike aññā byākatā hoti khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmāti. [68] Assosi kho sunakkhatto licchaviputto sambahulehi kira bhikkhūhi bhagavato santike aññā byākatā khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmāti . atha kho sunakkhatto licchaviputto yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho sunakkhatto licchaviputto bhagavantaṃ etadavoca sutaṃ metaṃ bhante sambahulehi kira bhikkhūhi bhagavato santike aññā byākatā khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmāti ye te [1]- bhikkhū bhagavato santike aññaṃ byākaṃsu khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmāti kacci te bhante bhikkhū sammadeva aññaṃ byākaṃsu udāhu santetthekacce bhikkhū adhimānena aññaṃ byākaṃsūti. [69] Ye te sunakkhatta bhikkhū mama santike aññaṃ byākaṃsu khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti @Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare bhante iti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page62.

Pajānāmāti santetthekacce bhikkhū sammadeva aññaṃ byākaṃsu santi panidhekacce bhikkhū adhimānenapi aññaṃ byākaṃsu . tatra sunakkhatta ye te bhikkhū sammadeva aññaṃ byākaṃsu tesantaṃ tatheva hoti . ye pana te bhikkhū adhimānena aññaṃ byākaṃsu tatra sunakkhatta tathāgatassa evaṃ hoti dhammaṃ nesaṃ desessanti . Evañcettha sunakkhatta tathāgatassa hoti dhammaṃ nesaṃ desessanti . Atha ca panidhekacce moghapurisā pañhaṃ abhisaṅkharitvā abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti tatra sunakkhatta yampi tathāgatassa evaṃ hoti dhammaṃ nesaṃ desessanti tassapi hoti aññathattanti . Etassa bhagavā kālo etassa sugata kālo yaṃ bhagavā dhammaṃ deseyya bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantīti . tenahi sunakkhatta suṇāhi sādhukaṃ manasikarohi bhāsissāmīti . evaṃ bhanteti kho sunakkhatto licchaviputto bhagavato paccassosi. [70] Bhagavā etadavoca pañca kho ime sunakkhatta kāmaguṇā katame pañca cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajanīyā sotaviññeyyā saddā ... ghānaviññeyyā gandhā ... jivhāviññeyyā rasā ... Kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajanīyā ime kho sunakkhatta pañca kāmaguṇā. [71] Ṭhānaṃ kho panetaṃ sunakkhatta vijjati yaṃ idhekacco

--------------------------------------------------------------------------------------------- page63.

Purisapuggalo lokāmisādhimutto assa . lokāmisādhimuttassa kho sunakkhatta purisapuggalassa tappaṭirūpī ceva kathā saṇṭhāti tadanudhammañca anuvitakketi anuvicāreti tañca purisaṃ bhajati tena ca cittiṃ 1- āpajjati āneñjapaṭisaṃyuttāya ca pana kathāya kacchamānāya na sussusati 2- na ca sotaṃ odahati na aññā cittaṃ upaṭṭhapeti na ca taṃ purisaṃ bhajati na ca tena cittiṃ āpajjati . seyyathāpi sunakkhatta puriso sakamhā gāmā vā nigamā vā ciravippavuttho assa . so aññataraṃ purisaṃ passeyya tamhā gāmā vā nigamā vā acirapakkantaṃ . so taṃ purisaṃ tassa gāmassa vā nigamassa vā khemattañca subhikkhattañca appābādhattañca puccheyya . tassa so puriso tassa gāmassa vā nigamassa vā khemattañca subhikkhattañca appābādhattañca saṃseyya . taṃ kiṃ maññasi sunakkhatta api nu so puriso tassa purisassa sussuseyya sotaṃ odaheyya aññā cittaṃ upaṭṭhapeyya tañca purisaṃ bhajeyya tena ca cittiṃ āpajjeyyāti . Evaṃ bhante. {71.1} Evameva kho sunakkhatta ṭhānametaṃ vijjati yaṃ idhekacco purisapuggalo lokāmisādhimutto assa . lokāmisādhimuttassa kho sunakkhatta purisapuggalassa tappaṭirūpī ceva kathā saṇṭhāti tadanudhammañca anuvitakketi anuvicāreti tañca purisaṃ bhajati tena ca cittiṃ āpajjati āneñjapaṭisaṃyuttāya ca pana kathāya kacchamānāya @Footnote: 1 Sī. Ma. Yu. vittiṃ. evaṃ sabbattha ñātabbaṃ. 2 Ma. Yu. sussūsati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page64.

Na sussusati na sotaṃ odahati na aññā cittaṃ upaṭṭhapeti na ca taṃ purisaṃ bhajati na ca tena cittiṃ āpajjati . so evamassa veditabbo [1]- lokāmisādhimutto purisapuggaloti. [72] Ṭhānaṃ kho panetaṃ sunakkhatta vijjati yaṃ idhekacco purisapuggalo āneñjādhimutto assa . āneñjādhimuttassa kho sunakkhatta purisapuggalassa tappaṭirūpī ceva kathā saṇṭhāti tadanudhammañca anuvitakketi anuvicāreti tañca purisaṃ bhajati tena ca cittiṃ āpajjati lokāmisapaṭisaṃyuttāya ca pana kathāya kacchamānāya na sussusati na sotaṃ odahati na aññā cittaṃ upaṭṭhapeti na ca taṃ purisaṃ bhajati na ca tena cittiṃ āpajjati . seyyathāpi sunakkhatta paṇḍupalāso bandhanā pavutto abhabbo haritattāya evameva kho sunakkhatta āneñjādhimuttassa purisapuggalassa ye lokāmisasaññojane se pavutte so evamassa veditabbo lokāmisasaññojanena hi kho visaṃyutto āneñjādhimutto purisapuggaloti. [73] Ṭhānaṃ kho panetaṃ sunakkhatta vijjati yaṃ idhekacco purisapuggalo ākiñcaññāyatanādhimutto assa . ākiñcaññāyatanādhimuttassa kho sunakkhatta purisapuggalassa tappaṭirūpī ceva kathā saṇṭhāti tadanudhammañca anuvitakketi anuvicāreti tañca purisaṃ bhajati tena ca cittiṃ āpajjati āneñjapaṭisaṃyuttāya ca pana kathāya kacchamānāya na sussusati na sotaṃ odahati na aññā cittaṃ @Footnote: 1 Ma. etthantare āneñjasaṃyojanena hi kho visaṃyutto iti dissanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page65.

Upaṭṭhapeti na ca taṃ purisaṃ bhajati na ca tena cittiṃ āpajjati . Seyyathāpi sunakkhatta puthusilā dvedhā bhinnā appaṭisandhikā hoti evameva kho sunakkhatta ākiñcaññāyatanādhimuttassa purisapuggalassa ye āneñjasaññojane se bhinne so evamassa veditabbo āneñjasaññojanena hi kho visaṃyutto ākiñcaññāyatanādhimutto purisapuggaloti. [74] Ṭhānaṃ kho panetaṃ sunakkhatta vijjati yaṃ idhekacco purisapuggalo nevasaññānāsaññāyatanādhimutto assa . nevasaññānāsaññāyatanādhi- muttassa kho sunakkhatta purisapuggalassa tappaṭirūpī ceva kathā saṇṭhāti tadanudhammañca anuvitakketi anuvicāreti tañca purisaṃ bhajati tena ca cittiṃ āpajjati ākiñcaññāyatanapaṭisaṃyuttāya ca pana kathāya kacchamānāya na sussusati na sotaṃ odahati na aññā cittaṃ upaṭṭhapeti na ca taṃ purisaṃ bhajati na ca tena cittiṃ āpajjati . seyyathāpi sunakkhatta puriso manuññabhojanaṃ bhuttāvī chaḍḍeyya . taṃ kiṃ maññasi sunakkhatta api nu tassa purisassa tasmiṃ bhatte [1]- sunakkhatta kamyatā assāti. No hetaṃ bhante taṃ kissa hetu aduñhi bhante bhattaṃ paṭikkūlasammatanti . evameva kho sunakkhatta nevasaññānāsaññāyatanādhimuttassa purisapuggalassa ye ākiñcaññāyatana- saññojane se vante so evamassa veditabbo ākiñcaññāyatana- saññojanena hi kho visaṃyutto nevasaññānāsaññāyatanādhimutto @Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare puna sotukamyatā iti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page66.

Purisapuggaloti. [75] Ṭhānaṃ kho panetaṃ sunakkhatta vijjati yaṃ idhekacco purisapuggalo sammānibbānādhimutto assa . sammānibbānādhimuttassa kho sunakkhatta purisapuggalassa tappaṭirūpī ceva kathā saṇṭhāti tadanudhammañca anuvitakketi anuvicāreti tañca purisaṃ bhajati tena ca cittiṃ āpajjati nevasaññānāsaññāyatanasaṃyuttāya ca pana kathāya kacchamānāya na sussusati na sotaṃ odahati na aññā cittaṃ upaṭṭhapeti na ca taṃ purisaṃ bhajati na ca tena cittiṃ āpajjati . Seyyathāpi sunakkhatta tālo matthakacchinno abhabbo puna virūḷhiyā evameva kho sunakkhatta sammānibbānādhimuttassa purisapuggalassa ye nevasaññānāsaññāyatanasaññojane se ucchinne ucchinnamūle tālāvatthukate anabhāvaṅgate āyatiṃ anuppādadhamme so evamassa veditabbo nevasaññānāsaññāyatanasaññojanena hi kho visaṃyutto sammānibbānādhimutto purisapuggaloti. [76] Ṭhānaṃ kho panetaṃ sunakkhatta vijjati yaṃ idhekaccassa bhikkhuno evamassa taṇhā kho sallaṃ samaṇena vuttaṃ avijjāvisadoso chandarāga byāpādehi 1- ruppati taṃ me taṇhāsallaṃ pahīnaṃ apanīto avijjāvisadoso sammānibbānādhimuttohamasmīti evamādi assa atthaṃ samānaṃ . so yāni sammānibbānādhimuttassa asappāyāni tāni anuyuñjeyya . asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ anuyuñjeyya asappāyaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. chanda ... pādena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page67.

Sotena saddaṃ anuyuñjeyya asappāyaṃ ghānena gandhaṃ anuyuñjeyya asappāyaṃ jivhāya rasaṃ anuyuñjeyya asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ anuyuñjeyya asappāyaṃ manasā dhammaṃ anuyuñjeyya . tassa asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ anuyuttassa asappāyaṃ sotena saddaṃ anuyuttassa asappāyaṃ ghānena gandhaṃ anuyuttassa asappāyaṃ jivhāya rasaṃ anuyuttassa asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ anuyuttassa asappāyaṃ manasā dhammaṃ anuyuttassa rāgo cittaṃ anuddhaṃseyya . so rāgānuddhaṃsitena cittena maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. {76.1} Seyyathāpi sunakkhatta puriso sallena viddho assa savisena gāḷhūpalepanena tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhapeyyuṃ . tassa so bhisakko sallakatto satthena vaṇamukhaṃ parikanteyya satthena vaṇamukhaṃ parikantetvā esaniyā sallaṃ eseyya esaniyā sallaṃ esitvā sallaṃ abbāheyya apaneyya visadosaṃ saupādisesaṃ anupādisesoti jānamāno 1-. {76.2} So evaṃ vadeyya ambho purisa ubbhahataṃ kho te sallaṃ apanīto visadoso anupādiseso alañca te anantarāyāya sappāyāni ceva bhojanāni bhuñjeyyāsi mā te asappāyāni bhojanāni bhuñjato vaṇo assāvī assa kālena kālañca vaṇaṃ dhoveyyāsi kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpeyyāsi mā te kālena kālaṃ vaṇaṃ dhovato kālena kālaṃ @Footnote: 1 Sī. maññamāno.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page68.

Vaṇamukhaṃ ālimpato pubbalohitaṃ vaṇamukhaṃ pariyonaddhi mā ca vātātape cārittaṃ anuyuñji mā te vātātape cārittaṃ anuyuttassa rajosukaṃ vaṇamukhaṃ anuddhaṃsesi vaṇānurakkhī ca ambho purisa vihareyyāsi vaṇasāropīti . tassa evamassa ubbhahataṃ kho me sallaṃ apanīto visadoso anupādiseso alañca me anantarāyāyāti . So asappāyāni ceva bhojanāni bhuñjeyya tassa asappāyāni bhojanāni bhuñjato vaṇo assāvī assa na ca kālena kālaṃ vaṇaṃ dhoveyya na ca kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpeyya tassa na kālena kālaṃ vaṇaṃ dhovato na ca kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpato pubbalohitaṃ vaṇamukhaṃ pariyonaddheyya vātātape ca cārittaṃ anuyuñjeyya tassa vātātape cārittaṃ anuyuttassa rajosukaṃ vaṇamukhaṃ anuddhaṃseyya na ca vaṇānurakkhī vihareyya na vaṇasāropi tassa imissāva asappāyakiriyāya asucivisadoso apanīto saupādiseso tadubhayena vaṇo puthuttaṃ gaccheyya. {76.3} So puthuttaṃ gatena vaṇena maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ evameva kho sunakkhatta ṭhānametaṃ vijjati yaṃ idhekaccassa bhikkhuno evamassa taṇhā kho sallaṃ samaṇena vuttaṃ avijjāvisadoso chandarāga- byāpādehi ruppati taṃ me taṇhāsallaṃ pahīnaṃ apanīto avijjāvisadoso sammānibbānādhimuttohamasmīti evamādi assa atthaṃ samānaṃ . so yāni sammānibbānādhimuttassa asappāyāni tāni anuyuñjeyya asappāyaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page69.

Cakkhunā rūpadassanaṃ anuyuñjeyya asappāyaṃ sotena saddaṃ anuyuñjeyya asappāyaṃ ghānena gandhaṃ anuyuñjeyya asappāyaṃ jivhāya rasaṃ anuyuñjeyya asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ anuyuñjeyya asappāyaṃ manasā dhammaṃ anuyuñjeyya . tassa asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ anuyuttassa asappāyaṃ sotena saddaṃ anuyuttassa asappāyaṃ ghānena gandhaṃ anuyuttassa asappāyaṃ jivhāya rasaṃ anuyuttassa asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ anuyuttassa asappāyaṃ manasā dhammaṃ anuyuttassa so rāgo cittaṃ anuddhaṃseyya . so rāgānuddhaṃsitena cittena maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ . maraṇañhetaṃ sunakkhatta ariyassa vinaye yo sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati . Maraṇamattañhetaṃ sunakkhatta dukkhaṃ yo aññataraṃ saṅkiliṭṭhaṃ āpattiṃ āpajjati. [77] Ṭhānaṃ kho panetaṃ sunakkhatta vijjati yaṃ idhekaccassa bhikkhuno evamassa taṇhā kho sallaṃ samaṇena vuttaṃ avijjāvisadoso chandarāgabyāpādehi ruppati taṃ me taṇhāsallaṃ pahīnaṃ apanīto avijjāvisadoso sammānibbānādhimuttohamasmīti . sammā- nibbānādhimuttasseva sato so yāni sammānibbānādhimuttassa asappāyāni tāni nānuyuñjeyya asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ nānuyuñjeyya asappāyaṃ sotena saddaṃ nānuyuñjeyya asappāyaṃ ghānena gandhaṃ nānuyuñjeyya asappāyaṃ jivhāya rasaṃ nānuyuñjeyya asappāyaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page70.

Kāyena phoṭṭhabbaṃ nānuyuñjeyya asappāyaṃ manasā dhammaṃ nānuyuñjeyya . tassa asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ ananuyuttassa asappāyaṃ sotena saddaṃ ananuyuttassa asappāyaṃ ghānena gandhaṃ ananuyuttassa asappāyaṃ jivhāya rasaṃ ananuyuttassa asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ ananuyuttassa asappāyaṃ manasā dhammaṃ ananuyuttassa rāgo cittaṃ nānuddhaṃseyya . so na rāgānuddhaṃsitena cittena neva maraṇaṃ vā nigaccheyya na maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. {77.1} Seyyathāpi sunakkhatta puriso sallena viddho assa savisena gāḷhūpalepanena . tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhapeyyuṃ . tassa so bhisakko sallakatto satthena vaṇamukhaṃ parikanteyya satthena sallaṃ 1- vaṇamukhaṃ parikantetvā esaniyā sallaṃ eseyya esaniyā sallaṃ esitvā sallaṃ abbāheyya apaneyya visadosaṃ anupādisesaṃ anupādisesoti jānamāno. {77.2} So evaṃ vadeyya ambho purisa ubbhataṃ kho te sallaṃ apanīto visadoso anupādiseso alañca te anantarāyāya sappāyāni ceva bhojanāni bhuñjeyyāsi mā te asappāyāni bhojanāni bhuñjato vaṇo assāvī assa kālena kālañca vaṇaṃ dhoveyyāsi kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpeyyāsi mā te [2]- kālena kālaṃ vaṇaṃ dhovato [3]- kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpato pubbalohitaṃ vaṇamukhaṃ pariyonaddhi mā ca vātātape cārittaṃ anuyuñji mā te vātātape cārittaṃ anuyuttassa rajosukaṃ vaṇamukhaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. sallanti natthi . 2-3 Po. Ma. etthantare nasaddo dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page71.

Anuddhaṃsesi vaṇānurakkhī ca ambho purisa vihareyyāsi vaṇasāropīti. {77.3} Tassa evamassa ubbhataṃ kho me sallaṃ apanīto visadoso anupādiseso alañca me anantarāyāyāti . so sappāyāni ceva bhojanāni bhuñjeyya tassa sappāyāni bhojanāni bhuñjato vaṇo na assāvī assa kālena kālañca vaṇaṃ dhoveyya kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpeyya tassa kālena kālaṃ vaṇaṃ dhovato kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpato pubbalohitaṃ vaṇamukhaṃ na pariyonaddheyya na ca vātātape cārittaṃ anuyuñjeyya tassa vātātape cārittaṃ ananuyuttassa rajo sukaṃ vaṇamukhaṃ nānuddhaṃseyya vaṇānurakkhī ca vihareyya vaṇasāropī tassa imissāva sappāyakiriyāya asucivisadoso apanīto anupādiseso tadubhayena vaṇo virūheyya 1-. {77.4} So rūḷhena vaṇena sañchavinā neva maraṇaṃ vā nigaccheyya na maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ evameva kho sunakkhatta ṭhānametaṃ vijjati yaṃ panidhekaccassa bhikkhuno evamassa taṇhā kho sallaṃ samaṇena vuttaṃ avijjāvisadoso chandarāgabyāpādehi ruppati taṃ me taṇhāsallaṃ pahīnaṃ apanīto avijjāvisadoso sammānibbānādhimuttohamasmīti . Sammānibbānādhimuttasseva sato so yāni sammānibbānādhimuttassa asappāyāni tāni nānuyuñjeyya asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ 2- nānuyuñjeyya asappāyaṃ sotena saddaṃ [3]- nānuyuñjeyya asappāyaṃ ghānena gandhaṃ nānuyuñjeyya asappāyaṃ jivhāya rasaṃ nānuyuñjeyya asappāyaṃ @Footnote: 1 virūḷheyyāti yuttataraṃ . 2 Yu. rūpaṃ disvā nānuyuñjeyya. @3 Yu. etthantare sutvā iti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page72.

Kāyena phoṭṭhabbaṃ nānuyuñjeyya asappāyaṃ manasā dhammaṃ nānuyuñjeyya . tassa asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ ananuyuttassa asappāyaṃ sotena saddaṃ ananuyuttassa asappāyaṃ ghānena gandhaṃ ananuyuttassa asappāyaṃ jivhāya rasaṃ ananuyuttassa asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ ananuyuttassa asappāyaṃ manasā dhammaṃ ananuyuttassa rāgo cittaṃ nānuddhaṃseyya . so na rāgānuddhaṃsitena cittena neva maraṇaṃ vā nigaccheyya na maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. {77.5} Upamā kho me ayaṃ sunakkhatta katā atthaviññāpanāya 1-. Ayamevettha attho . Vaṇoti kho sunakkhatta channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ . visadosoti kho sunakkhatta avijjāyetaṃ adhivacanaṃ. Sallanti kho sunakkhatta taṇhāyetaṃ adhivacanaṃ . esanīti kho sunakkhatta satiyetaṃ adhivacanaṃ . satthanti kho sunakkhatta ariyāyetaṃ paññāya adhivacanaṃ . Bhisakko sallakattoti kho sunakkhatta tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassa . so vata sunakkhatta bhikkhu chasu phassāyatanesu saṃvutakārī upadhi dukkhamūlanti iti viditvā nirupadhī upadhisaṅkhaye vimutto upadhismiṃ vā kāyaṃ upasaṃharissati cittaṃ vā anuppadassatīti 2- netaṃ ṭhānaṃ vijjati. {77.6} Seyyathāpi sunakkhatta āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno so ca kho visena saṃsaṭṭho . Atha puriso āgaccheyya jīvitukāmo amaritukāmo sukhakāmo dukkhapaṭikkūlo . taṃ kiṃ maññasi sunakkhatta api nu so puriso amuṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. atthassa viññāpanāya . 2 Po. Ma. Yu. uppādessati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page73.

Āpānīyakaṃsaṃ piveyya yaṃ jaññā imāhaṃ pitvā maraṇaṃ vā nigacchāmi maraṇamattaṃ vā dukkhanti. No hetaṃ bhante. [78] Evameva kho sunakkhatta so vata bhikkhu chasu phassāyatanesu saṃvutakārī upadhi dukkhassa mūlanti .pe. netaṃ ṭhānaṃ vijjati . Seyyathāpi sunakkhatta āsīviso ghoraviso . atha puriso āgaccheyya jīvitukāmo amaritukāmo sukhakāmo dukkhapaṭikkūlo . taṃ kiṃ maññasi sunakkhatta api nu so puriso amussa āsīvisassa ghoravisassa hatthe 1- vā aṅguṭṭhaṃ vā dajjā yaṃ jaññā imināhaṃ daṭṭho maraṇaṃ vā nigacchāmi maraṇamattaṃ vā dukkhanti. No hetaṃ bhante. [79] Evameva kho sunakkhatta so vata bhikkhu chasu phassāyatanesu saṃvutakārī upadhi dukkhamūlanti iti viditvā nirupadhī upadhisaṅkhaye vimutto upadhismiṃ vā kāyaṃ upasaṃharissati cittaṃ vā anuppadassatīti 2- netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti. Idamavoca bhagavā attamano sunakkhatto licchaviputto bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti. Sunakkhattasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ. -------- @Footnote: 1 Ma. hatthaṃ vā aṅguṭṭhaṃ vā yuñjeyya. Yu. hatthaṃ vā aṅguṭṭhaṃ vā dajjā. @2 Po. Ma. Yu. uppādessati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page74.

Āneñjasappāyasuttaṃ [80] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā kurūsu viharati kammāsadhammaṃ nāma kurūnaṃ nigamo . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. [81] Bhagavā etadavoca aniccā bhikkhave kāmā tucchā musā mosadhammā 1- māyākatametaṃ bhikkhave bālalāpanaṃ ye ca diṭṭhadhammikā kāmā ye ca samparāyikā kāmā yā ca diṭṭhadhammikā kāmasaññā yā ca samparāyikā kāmasaññā ubhayametaṃ māradheyyaṃ mārassesa visayo mārassesa nivāpo mārassesa gocaro etthete pāpakā akusalā mānasā abhijjhāpi byāpādāpi sārambhāpi saṃvattanti teva 2- ariyasāvakassa idhamanusikkhato antarāyāya sambhavanti. [82] Tatra bhikkhave ariyasāvako iti paṭisañcikkhati ye ca diṭṭhadhammikā kāmā ye ca samparāyikā kāmā yā ca diṭṭhadhammikā kāmasaññā yā ca samparāyikā kāmasaññā ubhayametaṃ māradheyyaṃ mārassesa visayo mārassesa nivāpo mārassesa gocaro etthete pāpakā akusalā mānasā abhijjhāpi byāpādāpi sārambhāpi saṃvattanti teva ariyasāvakassa idhamanusikkhato antarāyāya sambhavanti yannūnāhaṃ vipulena mahaggatena cetasā vihareyyaṃ abhibhuyya lokaṃ adhiṭṭhāya manasā vipulena hi me mahaggatena cetasā viharato abhibhuyya lokaṃ adhiṭṭhāya @Footnote: 1 Yu. moghadhammā . 2 Po. Yu. te ca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page75.

Manasā ye pāpakā akusalā mānasā abhijjhāpi byāpādāpi sārambhāpi te na bhavissanti tesaṃ pahānā aparittañca me cittaṃ bhavissati appamāṇaṃ subhāvitanti . tassa evaṃ paṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati sampasāde sati etarahi vā āneñjaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati . kāyassa bhedā parammaraṇā ṭhānametaṃ vijjati yantaṃ saṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa āneñjūpagaṃ . ayaṃ bhikkhave paṭhamā āneñjasappāyā paṭipadā akkhāyati. [83] Puna caparaṃ bhikkhave ariyasāvako iti paṭisañcikkhati ye ca diṭṭhadhammikā kāmā ye ca samparāyikā kāmā yā ca diṭṭhadhammikā kāmasaññā yā ca samparāyikā kāmasaññā yaṅkiñci 1- rūpaṃ sabbaṃ rūpaṃ cattāri mahābhūtāni catunnañca mahābhūtānaṃ upādāya rūpanti . Tassa evaṃ paṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati sampasāde sati etarahi vā āneñjaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati . kāyassa bhedā parammaraṇā ṭhānametaṃ vijjati yantaṃ saṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa āneñjūpagaṃ . ayaṃ bhikkhave dutiyā āneñjasappāyā paṭipadā akkhāyati. [84] Puna caparaṃ bhikkhave ariyasāvako iti paṭisañcikkhati ye ca diṭṭhadhammikā kāmā ye ca samparāyikā kāmā yā ca diṭṭhadhammikā @Footnote: 1 Yu. yaṅkiñci rūpaṃ cattāri ca mahābhūtānīti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page76.

Kāmasaññā yā ca samparāyikā kāmasaññā ye ca diṭṭhadhammikā rūpā ye ca samparāyikā rūpā yā ca diṭṭhadhammikā rūpasaññā yā ca samparāyikā rūpasaññā ubhayametaṃ aniccaṃ yadaniccaṃ taṃ nālaṃ abhinandituṃ nālaṃ abhivadituṃ nālaṃ ajjhositunti . tassa evaṃ paṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati sampasāde sati etarahi vā āneñjaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati . Kāyassa bhedā parammaraṇā ṭhānametaṃ vijjati yantaṃ saṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa āneñjūpagaṃ . ayaṃ bhikkhave tatiyā āneñjasappāyā paṭipadā akkhāyati. [85] Puna caparaṃ bhikkhave ariyasāvako iti paṭisañcikkhati ye ca diṭṭhadhammikā kāmā ye ca samparāyikā kāmā yā ca diṭṭhadhammikā kāmasaññā yā ca samparāyikā kāmasaññā ye ca diṭṭhadhammikā rūpā ye ca samparāyikā rūpā yā ca diṭṭhadhammikā rūpasaññā yā ca samparāyikā rūpasaññā yā ca āneñjasaññā sabbā saññā yatthetā aparisesā nirujjhanti etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ ākiñcaññāyatananti . tassa evaṃ paṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati sampasāde sati etarahi vā ākiñcaññāyatanaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati . kāyassa bhedā parammaraṇā ṭhānametaṃ vijjati yantaṃ saṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa ākiñcaññāyatanūpagaṃ . ayaṃ bhikkhave paṭhamā ākiñcaññāyatanasappāyā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page77.

Paṭipadā akkhāyati. [86] Puna caparaṃ bhikkhave ariyasāvako araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati suññamidaṃ attena vā attaniyena vāti . tassa evaṃ paṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati sampasāde sati etarahi vā ākiñcaññāyatanaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati . kāyassa bhedā parammaraṇā ṭhānametaṃ vijjati yantaṃ saṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa ākiñcaññāyatanūpagaṃ. Ayaṃ bhikkhave dutiyā ākiñcaññāyatanasappāyā paṭipadā akkhāyati. [87] Puna caparaṃ bhikkhave ariyasāvako iti paṭisañcikkhati nāhaṃ kvacini 1- na 2- kassaci kiñcanatasmiṃ na ca mama kvacini kismiñci kiñcanaṃ natthīti . tassa evaṃ paṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati sampasāde sati etarahi vā ākiñcaññāyatanaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati . kāyassa bhedā parammaraṇā ṭhānametaṃ vijjati yantaṃ saṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa ākiñcaññāyatanūpagaṃ . Ayaṃ bhikkhave tatiyā ākiñcaññāyatanasappāyā paṭipadā akkhāyati. [88] Puna caparaṃ bhikkhave ariyasāvako iti paṭisañcikkhati ye ca diṭṭhadhammikā kāmā ye ca samparāyikā kāmā yā ca diṭṭhadhammikā kāmasaññā yā ca samparāyikā kāmasaññā ye ca diṭṭhadhammikā rūpā ye ca samparāyikā rūpā yā ca diṭṭhadhammikā rūpasaññā @Footnote: 1 Ma. Yu. kvacani . 2 Po. Ma. Yu. nasaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page78.

Yā ca samparāyikā rūpasaññā yā ca āneñjasaññā yā ca ākiñcaññāyatanasaññā sabbā saññā yatthetā aparisesā nirujjhanti etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ nevasaññānāsaññāyatananti . Tassa evaṃ paṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati sampasāde sati etarahi vā nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati . kāyassa bhedā parammaraṇā ṭhānametaṃ vijjati yantaṃ saṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa nevasaññānāsaññāyatanūpagaṃ . Ayaṃ bhikkhave nevasaññānāsaññāyatanasappāyā paṭipadā akkhāyatīti. [89] Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca idha bhante bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti no cassa no ca me siyā [1]- na me bhavissati yadatthi yambhūtaṃ taṃ pajahāmīti [2]- upekkhaṃ paṭilabhati parinibbāyeyya 3- nu kho so bhante bhikkhu na vā parinibbāyeyyāti. Apetthekacco ānanda bhikkhu parinibbāyeyya apetthekacco bhikkhu na parinibbāyeyyāti . ko nu kho bhante hetu ko paccayo yenāpetthekacco bhikkhu parinibbāyeyya apetthekacco bhikkhu na parinibbāyeyyāti. [90] Idhānanda bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti no cassa no ca me siyā na me bhavissati yadatthi yambhūtaṃ taṃ pajahāmīti upekkhaṃ paṭilabhati so taṃ upekkhaṃ abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati @Footnote: 1 Ma. Yu. na bhavissati. sabbattha evaṃ ñātabbaṃ . 2 Ma. Yu. etthantare @evaṃsaddo atthi. sabbattha evaṃ ñātabbaṃ . 3 Yu. parinibbāyeyya nu kho ... na vā @parinibbāyeyyāti natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

Tassa taṃ upekkhaṃ abhinandato abhivadato ajjhosāya tiṭṭhato tannissitaṃ hoti viññāṇaṃ tadupādānaṃ saupādāno ānanda bhikkhu na parinibbāyatīti . kahaṃ pana so bhante bhikkhu upādiyamāno upādiyatīti . nevasaññānāsaññāyatanaṃ ānandāti . upādānaseṭṭhaṃ kira so bhante bhikkhu upādiyamāno upādiyatīti . upādānaseṭṭhaṃ so ānanda bhikkhu upādiyamāno upādiyati upādānaseṭṭhaṃ hetaṃ ānanda yadidaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ. [91] Idhānanda bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti no cassa no ca me siyā na me bhavissati yadatthi yambhūtaṃ taṃ pajahāmīti upekkhaṃ paṭilabhati so taṃ upekkhaṃ nābhinandati nābhivadati na ajjhosāya tiṭṭhati tassa taṃ upekkhaṃ anabhinandato anabhivadato anajjhosāya tiṭṭhato na tannissitaṃ hoti viññāṇaṃ tadanupādānaṃ anupādāno ānanda bhikkhu parinibbāyatīti . acchariyaṃ bhante abbhūtaṃ bhante nissāya nissāya kira no bhante bhagavatā oghanittharaṇā akkhātā katamo pana bhante ariyo vimokkhoti. [92] Idhānanda ariyasāvako iti paṭisañcikkhati ye ca diṭṭhadhammikā kāmā ye ca samparāyikā kāmā yā ca diṭṭhadhammikā kāmasaññā yā ca samparāyikā kāmasaññā ye ca diṭṭhadhammikā rūpā ye ca samparāyikā rūpā yā ca diṭṭhadhammikā rūpasaññā yā ca samparāyikā rūpasaññā yā ca āneñjasaññā yā ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Ākiñcaññāyatanasaññā yā ca nevasaññānāsaññāyatanasaññā esa sakkāyo yāvatā sakkāyo etaṃ amataṃ yadidaṃ anupādā cittassa vimokkho . iti kho ānanda desitā mayā āneñjasappāyā paṭipadā desitā ākiñcaññāyatanasappāyā paṭipadā desitā nevasaññānāsaññāyatanasappāyā paṭipadā desitā nissāya nissāya oghanittharaṇā [1]- ariyo vimokkho . yaṃ kho ānanda satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya kataṃ vo taṃ mayā etāni ānanda rukkhamūlāni etāni suññāgārāni. Jhāyathānanda mā pamādattha mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanīti. Idamavoca bhagavā attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti. Āneñjasappāyasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ. --------- @Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare desitoti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

Gaṇakamoggallānasuttaṃ [93] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātu pāsāde . atha kho gaṇakamoggallāno brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho gaṇakamoggallāno brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca seyyathāpi bho gotama imassa migāramātu pāsādassa dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ yāva pacchimā sopāṇakaḷevarā imesampi hi bho gotama brāhmaṇānaṃ dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ ajjhene imesampi hi bho gotama issāsānaṃ dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ issatthe amhākampi hi bho gotama gaṇakānaṃ gaṇanājīvānaṃ dissati anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā yadidaṃ saṅkhāne mayaṃ hi bho gotama antevāsī labhitvā paṭhamaṃ evaṃ gaṇāpema ekaṃ ekakaṃ dve dukā tīṇi tikā cattāri catukkā pañca pañcakā satta sattakā aṭṭha aṭṭhakā nava navakā dasa dasakāti satampi mayaṃ bho gotama gaṇāpema sakkā nu kho bho gotama imasmiṃpi dhammavinaye evameva anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā paññāpetunti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

[94] Sakkā brāhmaṇa imasmiṃ dhammavinaye anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā paññāpetuṃ . seyyathāpi brāhmaṇa dakkho assadamako bhaddaṃ assājānīyaṃ labhitvā paṭhameneva mukhādhāne kāraṇaṃ kāreti 1- atha uttariṃ kāraṇaṃ kāreti evameva kho brāhmaṇa tathāgato purisadammaṃ labhitvā paṭhamaṃ evaṃ vineti ehi tvaṃ bhikkhu sīlavā hohi pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharāhi ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhassu sikkhāpadesūti. [95] Yato kho brāhmaṇa bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti ehi tvaṃ bhikkhu indriyesu guttadvāro hohi cakkhunā rūpaṃ disvā mā nimittaggāhī hohi mā anubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjāhi rakkhāhi cakkhundriyaṃ cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjāhi . sotena saddaṃ sutvā ... Ghānena gandhaṃ ghāyitvā ... Jivhāya rasaṃ sāyitvā ... Kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā ... manasā dhammaṃ viññāya mā nimittaggāhī hohi mā anubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjāhi rakkhāhi manindriyaṃ manindriye saṃvaraṃ āpajjāhīti. @Footnote: 1 Yu. karoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page83.

[96] Yato kho brāhmaṇa bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti ehi tvaṃ bhikkhu bhojane mattaññū hohi paṭisaṅkhā yoniso āhāraṃ āhareyyāsi neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsuparatiyā brahmacariyānuggahāya iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi navañca vedanaṃ na uppādessāmi yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cāti. [97] Yato kho brāhmaṇa bhikkhu bhojane mattaññū hoti tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti ehi tvaṃ bhikkhu jāgariyaṃ anuyutto viharāhi divasaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhehi rattiyā paṭhamaṃ yāmaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhehi rattiyā majjhimaṃ yāmaṃ dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappeyyāsi pādena pādaṃ accādhāya sato sampajāno kuṭṭhānasaññaṃ manasikatvā 1- rattiyā pacchimaṃ yāmaṃ paccuṭṭhāya caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhehīti. [98] Yato kho brāhmaṇa bhikkhu jāgariyaṃ anuyutto hoti tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti ehi tvaṃ bhikkhu satisampajaññena samannāgato hohi abhikkante paṭikkante sampajānakārī ālokite vilokite sampajānakārī sammiñjite pasārite sampajānakārī saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī asite pīte khāyite sāyite @Footnote: 1 aññattha manasikaritvātipi pāṭho dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page84.

Sampajānakārī uccārapassāvakamme sampajānakārī gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārīti. [99] Yato kho brāhmaṇa bhikkhu satisampajaññena samannāgato hoti tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti ehi tvaṃ bhikkhu vivittaṃ senāsanaṃ bhaja araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjanti . so vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ . so pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā . so abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati abhijjhāya cittaṃ parisodheti byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī byāpādapadosā cittaṃ parisodheti thīnamiddhaṃ pahāya vigatathīnamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno thīnamiddhā cittaṃ parisodheti uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu vicikicchāya cittaṃ parisodheti. [100] So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakukaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page85.

Vitakkavicārānaṃ vūpasamā .pe. dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pītiyā ca virāgā .pe. tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati sukhassa ca pahānā .pe. catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . ye 1- te kho brāhmaṇa bhikkhū sekhā appattamānasā anuttaraṃ yogakkhemaṃ patthayamānā viharanti tesu me ayaṃ evarūpī anusāsanī hoti . Ye pana te bhikkhū arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaññojanā sammadaññā vimuttā tesaṃ ime dhammā diṭṭhadhammasukhavihārāya ceva saṃvattanti satisampajaññāya cāti. [101] Evaṃ vutte gaṇakamoggallāno brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca kinnu kho bhoto gotamassa sāvakā bhotā gotamena evaṃ ovadiyamānā evaṃ anusāsiyamānā sabbeva accantaniṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti udāhu ekacce nārādhentīti . appekacce kho brāhmaṇa mama sāvakā mayā evaṃ ovadiyamānā evaṃ anusāsiyamānā accantaniṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti ekacce nārādhentīti . ko nu kho bho gotama hetu ko paccayo yantiṭṭhateva nibbānaṃ tiṭṭhati nibbānagāmimaggo tiṭṭhati bhavaṃ gotamo samādapetā atha ca pana bhoto gotamassa sāvakā bhotā gotamena evaṃ ovadiyamānā evaṃ anusāsiyamānā appekacce accantaniṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti ekacce nārādhentīti. @Footnote: 1 Ma. Yu. kho te.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page86.

[102] Tenahi brāhmaṇa taññevettha paṭipucchissāmi yathā te khameyya yathā naṃ byākareyyāsi taṃ kiṃ maññasi brāhmaṇa kusalo tvaṃ rājagahagāmissa maggassāti . evaṃ bho kusalo ahaṃ rājagahagāmissa maggassāti. {102.1} Taṃ kiṃ maññasi brāhmaṇa idha puriso āgaccheyya rājagahaṃ gantukāmo so taṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadeyya icchāmahaṃ bhante rājagahaṃ gantuṃ tassa me rājagahassa maggaṃ upadisāti. Tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi ehambho purisa ayaṃ maggo rājagahaṃ gacchati tena muhuttaṃ gaccha tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma gāmaṃ tena muhuttaṃ gaccha tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma nigamaṃ tena muhuttaṃ gaccha tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi rājagahassa ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇirāmaṇeyyakanti . so tayā evaṃ ovadiyamāno evaṃ anusāsiyamāno ummaggaṃ gahetvā pacchāmukho gaccheyya . atha dutiyo puriso āgaccheyya rājagahaṃ gantukāmo . So taṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadeyya icchāmahaṃ bhante rājagahaṃ gantuṃ tassa me rājagahassa maggaṃ upadisāti . tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi ehambho purisa ayaṃ maggo rājagahaṃ gacchati tena muhuttaṃ gaccha tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma gāmaṃ tena muhuttaṃ gaccha tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi amukaṃ nāma nigamaṃ tena muhuttaṃ gaccha tena muhuttaṃ gantvā dakkhissasi rājagahassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page87.

Ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇirāmaṇeyyakanti . so tayā evaṃ ovadiyamāno evaṃ anusāsiyamāno sotthinā rājagahaṃ gaccheyya. {102.2} Ko nu kho brāhmaṇa hetu ko paccayo yantiṭṭhateva rājagahaṃ tiṭṭhati rājagahagāmimaggo tiṭṭhasi tvaṃ samādapetā atha ca pana tayā evaṃ ovadiyamāno evaṃ anusāsiyamāno eko puriso ummaggaṃ gahetvā pacchāmukho gaccheyya eko sotthinā rājagahaṃ gaccheyyāti . ettha kyāhaṃ bho gotama karomi maggakkhāyāhaṃ bho gotamāti. [103] Evameva kho brāhmaṇa tiṭṭhateva nibbānaṃ tiṭṭhati nibbānagāmimaggo tiṭṭhāmahaṃ samādapetā atha ca pana mama sāvakā mayā evaṃ ovadiyamānā evaṃ anusāsiyamānā appekacce accantaniṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti ekacce nārādhenti ettha kyāhaṃ brāhmaṇa karomi maggakkhāyī 1- brāhmaṇa tathāgatoti. [104] Evaṃ vutte gaṇakamoggallāno brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca yeme bho gotama puggalā asaddhā jīvikatthā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā saṭhā māyāvino keṭubhino 2- uddhatā unnaḷā capalā mukharā vikiṇṇavācā indriyesu aguttadvārā bhojane amattaññuno jāgariyaṃ ananuyuttā sāmaññe anapekkhavanto sikkhāya na tibbagāravā bāhullikā sāthilikā 3- okkamane pubbaṅgamā paviveke nikkhittadhurā kusītā hīnaviriyā muṭṭhassatino asampajānā asamāhitā @Footnote: 1 Ma. maggakkhāyīhaṃ . 2 Ma. ketabino . 3 Ma. Yu. sāthalikā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page88.

Vibbhantacittā duppaññā elamūgā na tehi bhavaṃ gotamo saddhiṃ saṃvasati. {104.1} Ye pana te kulaputtā saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā asaṭhā amāyāvino akeṭubhino anuddhatā anunnaḷā acapalā amukharā avikiṇṇavācā indriyesu guttadvārā bhojane mattaññuno jāgariyaṃ anuyuttā sāmaññe apekkhavanto sikkhāya tibbagāravā na bāhullikā na sāthilikā okkamane nikkhittadhurā paviveke pubbaṅgamā āraddhaviriyā pahitattā upaṭṭhitasatino sampajānā samāhitā ekaggacittā paññavanto anelamūgā tehi bhavaṃ gotamo saddhiṃ saṃvasati. {104.2} Seyyathāpi bho gotama yekeci mūlagandhā kāḷānusārikaṃ tesaṃ aggamakkhāyati yekeci sāragandhā lohitacandanaṃ tesaṃ aggamakkhāyati yekeci pupphagandhā vassikaṃ tesaṃ aggamakkhāyati evameva kho bhoto gotamassa ovādo paramajjadhammesu abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evameva bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito esāhaṃ bhagavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṅgatanti. Gaṇakamoggallānasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ. ----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page89.

Gopakamoggallānasuttaṃ [105] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ āyasmā ānando rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe aciraparinibbute bhagavati . tena kho pana samayena rājā māgadho ajātasattu vedehiputto rājagahaṃ paṭisaṅkhārāpeti rañño pajjotassa āsaṅkamāno . atha kho āyasmā ānando pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi . atha kho āyasmato ānandassa etadahosi atippago kho tāva rājagahe piṇḍāya carituṃ yannūnāhaṃ yena gopakamoggallānassa brāhmaṇassa kammanto yena gopakamoggallāno brāhmaṇo tenupasaṅkameyyanti. {105.1} Atha kho āyasmā ānando yena gopakamoggallānassa brāhmaṇassa kammanto yena gopakamoggallāno brāhmaṇo tenupasaṅkami. Addasā kho gopakamoggallāno brāhmaṇo āyasmantaṃ ānandaṃ dūrato 1- āgacchantaṃ disvāna āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca etu kho bhavaṃ ānando svāgataṃ bhoto ānandassa cirassaṃ kho bhavaṃ ānando imaṃ pariyāyamakāsi yadidaṃ idhāgamanāya nisīdatu bhavaṃ ānando idamāsanaṃ paññattanti . Nisīdi kho āyasmā ānando paññatte āsane . gopakamoggallānopi kho brāhmaṇo aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā [2]- nisīdi. @Footnote: 1 Ma. Yu. dūratova . 2 Ma. Yu. etthantare ekamantanti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page90.

[106] Ekamantaṃ nisinno kho gopakamoggallāno brāhmaṇo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca atthi nu kho bho ānanda ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ samannāgato yehi dhammehi samannāgato so bhavaṃ gotamo ahosi arahaṃ sammāsambuddhoti . natthi kho brāhmaṇa ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ samannāgato yehi dhammehi samannāgato so bhagavā ahosi arahaṃ sammāsambuddho so hi brāhmaṇa bhagavā anuppannassa maggassa uppādetā asañjātassa maggassa sañjānetā anakkhātassa maggassa akkhātā maggaññū maggavidū maggakovido maggānugā ca pana etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatāti . ayañca hidaṃ āyasmato ānandassa gopakamoggallānena brāhmaṇena saddhiṃ antarākathā vippakatā ahosi. [107] Atha kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto rājagahe kammante anusaññāyamāno yena gopakamoggallānassa brāhmaṇassa kammanto yenāyasmā ānando tenupasaṅkami upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca kāya nuttha bho ānanda etarahi kathāya sannisinnā kā ca pana te 1- antarākathā vippakatāti . idha maṃ brāhmaṇa @Footnote: 1 Ma. Yu. vo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page91.

Gopakamoggallāno brāhmaṇo evamāha 1- atthi nu kho bho ānanda ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ samannāgato yehi dhammehi samannāgato so bhavaṃ gotamo ahosi arahaṃ sammāsambuddhoti evaṃ vutte ahaṃ brāhmaṇa gopakamoggallānaṃ brāhmaṇaṃ etadavocaṃ natthi kho brāhmaṇa ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ samannāgato yehi dhammehi samannāgato so bhagavā ahosi arahaṃ sammāsambuddho so hi brāhmaṇa bhagavā anuppannassa maggassa uppādetā asañjātassa maggassa sañjānetā anakkhātassa maggassa akkhātā maggaññū maggavidū maggakovido maggānugā ca pana etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatāti mayaṃ kho no brāhmaṇa gopakamoggallānena brāhmaṇena saddhiṃ antarākathā vippakatā atha tvaṃ anuppattoti. [108] Atthi nu kho bho ānanda ekabhikkhupi tena bhotā gotamena ṭhapito ayaṃ vo mamaccayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ tumhe etarahi paṭidhāveyyāthāti . natthi kho brāhmaṇa ekabhikkhupi tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ṭhapito ayaṃ vo mamaccayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ mayaṃ etarahi paṭidhāveyyāmāti 2-. [109] Atthi pana bho ānanda ekabhikkhupi saṅghena sammato @Footnote: 1 Yu. idamāha . 2 Ma. paṭipādeyyāmāti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page92.

Sambahulehi therehi bhikkhūhi ṭhapito ayaṃ no bhagavato accayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ tumhe etarahi paṭidhāveyyāthāti . natthi kho brāhmaṇa ekabhikkhupi saṅghena sammato sambahulehi therehi bhikkhūhi ṭhapito ayaṃ no bhagavato accayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ mayaṃ etarahi paṭidhāveyyāmāti . evaṃ appaṭisaraṇe ca pana bho ānanda ko hetu dhammasāmaggiyāti 1- . na kho mayaṃ brāhmaṇa appaṭisaraṇā sappaṭisaraṇā mayaṃ brāhmaṇa dhammapaṭisaraṇāti. [110] Atthi nu kho bho ānanda ekabhikkhupi tena bhotā gotamena ṭhapito ayaṃ vo mamaccayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ tumhe etarahi paṭidhāveyyāthāti iti puṭṭho samāno natthi kho brāhmaṇa ekabhikkhupi tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ṭhapito ayaṃ vo mamaccayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ mayaṃ etarahi paṭidhāveyyāmāti vadesi . atthi pana bho ānanda ekabhikkhupi saṅghena sammato sambahulehi therehi bhikkhūhi ṭhapito ayaṃ no bhagavato accayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ tumhe etarahi paṭidhāveyyāthāti iti puṭṭho samāno natthi kho brāhmaṇa ekabhikkhupi saṅghena sammato sambahulehi therehi bhikkhūhi ṭhapito ayaṃ no bhagavato accayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ mayaṃ etarahi paṭidhāveyyāmāti vadesi . evaṃ appaṭisaraṇe ca pana bho ānanda ko hetu dhammasāmaggiyāti iti puṭṭho samāno na kho mayaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. sāmaggiyāti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page93.

Brāhmaṇa appaṭisaraṇā sappaṭisaraṇā mayaṃ brāhmaṇa dhammapaṭisaraṇāti vadesi . imassa pana bho ānanda bhāsitassa kathaṃ attho daṭṭhabboti. [111] Atthi kho brāhmaṇa tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ pātimokkhaṃ uddiṭṭhaṃ te mayaṃ tadahuposathe yāvatikā ekaṃ gāmakkhettaṃ upanissāya viharāma te sabbe ekajjhaṃ sannipatāma sannipatitvā yassa taṃ vattati taṃ ajjhesāma tasmiṃ ce bhaññamāne hoti bhikkhussa āpatti hoti vītikkamo taṃ mayaṃ yathādhammaṃ yathānusiṭṭhaṃ kāremāti na kira no bhavanto kārenti dhammo no kāretīti . Atthi nu kho bho ānanda ekabhikkhupi yaṃ tumhe etarahi sakkarotha garukarotha mānetha pūjetha sakkatvā garukatvā upanissāya viharathāti . Atthi kho brāhmaṇa ekabhikkhupi yaṃ mayaṃ etarahi sakkaroma garukaroma mānema pūjema sakkatvā garukatvā upanissāya viharāmāti. [112] Atthi kho bho ānanda ekabhikkhupi tena bhotā gotamena ṭhapito ayaṃ vo mamaccayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ tumhe etarahi paṭidhāveyyāthāti iti puṭṭho samāno natthi kho brāhmaṇa ekabhikkhupi tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ṭhapito ayaṃ vo mamaccayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ mayaṃ etarahi paṭidhāveyyāmāti vadesi . atthi pana 2- bho ānanda ekabhikkhupi @Footnote: 1 Ma. Yu. atthi nu kho . 2 Yu. atthi pana vo bho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page94.

Saṅghena sammato sambahulehi therehi bhikkhūhi ṭhapito ayaṃ no bhagavato accayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ tumhe etarahi paṭidhāveyyāthāti iti puṭṭho samāno natthi kho brāhmaṇa ekabhikkhupi saṅghena sammato sambahulehi therehi bhikkhūhi ṭhapito ayaṃ no bhagavato accayena paṭisaraṇaṃ bhavissatīti yaṃ mayaṃ etarahi paṭidhāveyyāmāti vadesi . atthi nu kho bho ānanda ekabhikkhupi yaṃ tumhe etarahi sakkarotha garukarotha mānetha pūjetha sakkatvā garukatvā upanissāya viharathāti iti puṭṭho samāno atthi kho brāhmaṇa ekabhikkhupi yaṃ mayaṃ etarahi sakkaroma garukaroma mānema pūjema sakkatvā garukatvā upanissāya viharāmāti vadesi . imassa 1- bho ānanda bhāsitassa kathaṃ attho daṭṭhabboti. [113] Atthi kho brāhmaṇa tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dasa pasādanīyā dhammā akkhātā yasmiṃ no te 2- dhammā saṃvijjanti taṃ mayaṃ etarahi sakkaroma garukaroma mānema pūjema sakkatvā garukatvā upanissāya viharāma katame dasa idha brāhmaṇa bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. {113.1} Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā 3- sabyañjanā kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadanti @Footnote: 1 Ma. Yu. imassa pana bho . 2 Ma. Yu. ime . 3 Ma. Yu. sātthaṃ sabyañjanaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page95.

Tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā 1- vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā supaṭividdhā. {113.2} Santuṭṭho hoti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccaya- bhesajjaparikkhārehi . catunnaṃ jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti ekopi hutvā bahudhā hoti bahudhāpi hutvā eko hoti āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno 2- gacchati seyyathāpi ākāse paṭhaviyāpi ummujjanimmujjaṃ karoti seyyathāpi udake udakepi abhijjamāne gacchati seyyathāpi paṭhaviyaṃ ākāsepi pallaṅkena kamati seyyathāpi pakkhī sakuṇo imepi candimasuriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parimasati 3- parimajjati yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti . Dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca. {113.3} Parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti . sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāti . sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāti vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāti . samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāti vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāti . saṅkhittaṃ vā cittaṃ saṅkhittaṃ cittanti pajānāti vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti @Footnote: 1 Ma. dhātā . 2 katthaci āsajjamānotipi pāṭho dissati . 3 katthaci parāmasatītipi @pāṭho dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page96.

Pajānāti . mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāti amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāti . sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāti anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāti . samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāti asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāti . vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajānāti avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāti. {113.4} Anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathīdaṃ ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃ sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti. {113.5} Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate .pe. yathākammūpage satte pajānāti . āsavānaṃ khayā anāsavaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page97.

Cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati . ime kho brāhmaṇa tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dasa pasādanīyā dhammā akkhātā yasmiṃ no ime dhammā saṃvijjanti taṃ mayaṃ etarahi sakkaroma garukaroma mānema pūjema sakkatvā garukatvā upanissāya viharāmāti. [114] Evaṃ vutte vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto upanandaṃ senāpatiṃ āmantesi taṃ kiṃ maññasi evaṃ senāpati yadime bhonto sakkātabbaṃ sakkaronti garukātabbaṃ garukaronti mānetabbaṃ mānenti pūjetabbaṃ pūjenti tagghime bhonto sakkātabbaṃ sakkaronti garukātabbaṃ garukaronti mānetabbaṃ mānenti pūjetabbaṃ pūjenti imañca hi te bhonto na sakkareyyuṃ na garukareyyuṃ na māneyyuṃ na pūjeyyuṃ atha kiñcarahi te bhonto sakkareyyuṃ garukareyyuṃ māneyyuṃ pūjeyyuṃ sakkatvā garukatvā [1]- upanissāya vihareyyunti. [115] Atha kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca kahaṃ pana [2]- ānando etarahi viharatīti . veḷuvane khvāhaṃ brāhmaṇa etarahi viharāmīti . kacci pana bho ānanda veḷuvanaṃ ramaṇīyañceva appasaddañca appanigghosañca vijanavātaṃ manussarāhaseyyakaṃ paṭisallānasāruppanti . taggha brāhmaṇa veḷuvanaṃ ramaṇīyañceva appasaddañca appanigghosañca @Footnote: 1 Ma. etthantare mānetvā pūjetvāti dissati . 2 Ma. Yu. etthantare bhavanti @dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page98.

Vijanavātaṃ manussarāhaseyyakaṃ paṭisallānasāruppaṃ yathātaṃ tumhādisehi rakkhikehi 1- gopakehīti. [116] Taggha bho ānanda veḷuvanaṃ ramaṇīyañceva appasaddañca appanigghosañca vijanavātaṃ manussarāhaseyyakaṃ paṭisallānasāruppaṃ yathātaṃ bhavantehi jhāyīhi jhānasīlehi 2- jhāyino ceva bhavanto jhānasīlino ca ekamidāhaṃ bho ānanda samayaṃ so bhavaṃ gotamo vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ atha khvāhaṃ bho ānanda yena mahāvanaṃ kūṭāgārasālā yena so bhavaṃ gotamo tenupasaṅkamiṃ tatra ca pana so bhavaṃ gotamo anekapariyāyena jhānakathaṃ kathesi jhāyī ceva so bhavaṃ gotamo ahosi jhānasīlo 3- ca sabbañca pana so bhavaṃ gotamo jhānaṃ vaṇṇesīti. [117] Na kho brāhmaṇa so bhagavā sabbaṃ jhānaṃ vaṇṇesi nāpi so bhagavā sabbaṃ jhānaṃ na vaṇṇesi na 4- kathaṃrūpañca brāhmaṇa so bhagavā jhānaṃ na vaṇṇesi . idha brāhmaṇa ekacco kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti so kāmarāgaṃyeva antaraṃ karitvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati . Byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti so byāpādaṃyeva antaraṃ karitvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati . @Footnote: 1 Ma. rakkhakehi. Yu. rakkhehi. 2 jhānasīlīhi. 3 jhānasīlī. @4 Po. Ma. Yu. nasadado natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page99.

Thīnamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati thīnamiddhaparetena uppannassa ca thīnamiddhassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti so thīnamiddhaṃyeva antaraṃ karitvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati . Uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati uddhaccakukkuccaparetena uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti so uddhaccakukkuccaṃyeva antaraṃ karitvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati . vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti so vicikicchaṃyeva antaraṃ karitvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati . na evarūpaṃ kho brāhmaṇa so bhagavā jhānaṃ vaṇṇesi. {117.1} Kathaṃrūpañca brāhmaṇa so bhagavā jhānaṃ vaṇṇesi . Idha brāhmaṇa bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ ... tatiyaṃ jhānaṃ ... Catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . evarūpaṃ kho brāhmaṇa so bhagavā jhānaṃ vaṇṇesīti. [118] Gārayhaṃ kira bho ānanda so bhavaṃ gotamo jhānaṃ garahi pāsaṃsaṃ pasaṃsi handa cadāni mayaṃ bho ānanda gacchāma bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyāti . yassadāni tvaṃ brāhmaṇa kālaṃ maññasīti . atha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page100.

Kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto āyasmato ānandassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. [119] Atha kho gopakamoggallāno brāhmaṇo acirapakkante vassakāre brāhmaṇe magadhamahāmatte āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca yaṃ no mayaṃ bhavantaṃ ānandaṃ apucchimhā taṃ no bhavaṃ ānando na byākāsīti . nanu 1- te brāhmaṇa avocumhā natthi kho brāhmaṇa ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ samannāgato yehi dhammehi samannāgato so bhagavā ahosi arahaṃ sammāsambuddho so hi brāhmaṇa bhagavā anuppannassa maggassa uppādetā asañjātassa maggassa sañjānetā anakkhātassa maggassa akkhātā maggaññū maggavidū maggakovido maggānugā ca pana etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatāti. Gopakamoggallānasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ. --------- @Footnote: 1 Yu. apinu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page101.

Mahāpuṇṇamasuttaṃ [120] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātu pāsāde . tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe paṇṇarase puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhusaṅghaparivuto abbhokāse nisinno hoti . atha kho aññataro bhikkhu uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā yena bhagavā tenañjalimpaṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca puccheyyāhaṃ bhante bhagavantaṃ kiñcideva desaṃ sace me bhagavā okāsaṃ karoti pañhassa veyyākaraṇāyāti . Tenahi tvaṃ bhikkhu sake āsane nisīditvā puccha yadākaṅkhasīti. [121] Atha kho so bhikkhu sake āsane nisīditvā bhagavantaṃ etadavoca ime nu kho bhante pañcupādānakkhandhā seyyathīdaṃ rūpūpādānakkhandho vedanūpādānakkhandho saññūpādānakkhandho saṅkhārūpādānakkhandho viññāṇūpādānakkhandhoti . ime kho bhikkhu pañcupādānakkhandhā seyyathīdaṃ rūpūpādānakkhandho vedanūpādānakkhandho saññūpādānakkhandho saṅkhārūpādānakkhandho viññāṇūpādānakkhandhoti . Sādhu bhanteti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ pucchi ime pana bhante pañcupādānakkhandhā kiṃmūlakāti . ime kho bhikkhu pañcupādānakkhandhā chandamūlakāti . Taññeva nu kho bhante upādānaṃ te pañcupādānakkhandhā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page102.

Udāhu aññatra pañcupādānakkhandhehi upādānanti . na kho bhikkhu taññeva upādānaṃ te pañcupādānakkhandhā nāpi aññatra pañcupādānakkhandhehi upādānaṃ yo kho bhikkhu pañcupādānakkhandhesu chandarāgo taṃ tattha upādānanti. [122] Siyā pana bhante sā 1- pañcupādānakkhandhesu chandarāgavemattatāti . siyā bhikkhūti bhagavā avoca idha bhikkhu ekaccassa evaṃ hoti evaṃrūpo siyaṃ anāgatamaddhānaṃ evaṃvedano siyaṃ anāgatamaddhānaṃ evaṃsañño siyaṃ anāgatamaddhānaṃ evaṃsaṅkhāro siyaṃ anāgatamaddhānaṃ evaṃ viññāṇo siyaṃ anāgatamaddhānanti evaṃ kho bhikkhu siyā 2- pañcupādānakkhandhesu chandarāgavemattatāti. [123] Kittāvatā pana bhante khandhānaṃ khandhādhivacanaṃ hotīti . Yaṅkiñci bhikkhu rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā ayaṃ rūpakkhandho yākāci vedanā ... Yākāci saññā ... Yekeci saṅkhārā ... yaṅkiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā ayaṃ viññāṇakkhandho ettāvatā kho bhikkhu khandhānaṃ khandhādhivacanaṃ hotīti. [124] Ko nu kho bhante hetu ko paccayo rūpakkhandhassa paññāpanāya ko hetu ko paccayo vedanākkhandhassa paññāpanāya @Footnote: 1 Ma. Yu. sā iti na dissati . 2 Yu. siyāti natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page103.

Ko hetu ko paccayo saññākkhandhassa paññāpanāya ko hetu ko paccayo saṅkhārakkhandhassa paññāpanāya ko hetu ko paccayo viññāṇakkhandhassa paññāpanāyāti . cattāro kho bhikkhu mahābhūtā hetu cattāro mahābhūtā paccayo rūpakkhandhassa paññāpanāya phasso hetu phasso paccayo vedanākkhandhassa paññāpanāya phasso hetu phasso paccayo saññākkhandhassa paññāpanāya phasso hetu phasso paccayo saṅkhārakkhandhassa paññāpanāya nāmarūpaṃ kho bhikkhu hetu nāmarūpaṃ paccayo viññāṇakkhandhassa paññāpanāyāti. [125] Kathaṃ pana bhante sakkāyadiṭṭhi hotīti . idha bhikkhu assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati rūpavantaṃ vā attānaṃ attani vā rūpaṃ rūpasmiṃ vā attānaṃ vedanaṃ attato samanupassati vedanāvantaṃ vā attānaṃ attani vā vedanaṃ vedanāya vā attānaṃ saññaṃ attato samanupassati saññāvantaṃ vā attānaṃ attani vā saññaṃ saññāya vā attānaṃ saṅkhāre attato samanupassati saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ attani vā saṅkhāre saṅkhāresu vā attānaṃ viññāṇaṃ attato samanupassati viññāṇavantaṃ vā attānaṃ attani vā viññāṇaṃ viññāṇasmiṃ vā attānaṃ evaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page104.

Kho bhikkhu sakkāyadiṭṭhi hotīti. [126] Kathaṃ pana bhante sakkāyadiṭṭhi na hotīti . idha bhikkhu sutavā ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati na rūpavantaṃ vā attānaṃ na attani vā rūpaṃ na rūpasmiṃ vā attānaṃ na vedanaṃ attato samanupassati na vedanāvantaṃ vā attānaṃ na attani vā vedanaṃ na vedanāya vā attānaṃ na saññaṃ attato samanupassati na saññāvantaṃ vā attānaṃ na attani vā saññaṃ na saññāya vā attānaṃ na saṅkhāre attato samanupassati na saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ na attani vā saṅkhāre na saṅkhāresu vā attānaṃ na viññāṇaṃ attato samanupassati na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ na attani vā viññāṇaṃ na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ evaṃ kho bhikkhu sakkāyadiṭṭhi na hotīti. [127] Ko nu kho bhante rūpe assādo ko ādīnavo kiṃ nissaraṇaṃ ko vedanāya assādo ko ādīnavo kiṃ nissaraṇaṃ ko saññāya assādo ko ādīnavo kiṃ nissaraṇaṃ ko saṅkhāresu assādo ko ādīnavo kiṃ nissaraṇaṃ ko viññāṇe assādo ko ādīnavo kiṃ nissaraṇanti . yaṃ kho bhikkhu rūpaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ rūpe assādo yaṃ rūpaṃ aniccaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page105.

Dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ ayaṃ rūpe ādīnavo yo rūpe chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ rūpe nissaraṇaṃ yañca 1- bhikkhu vedanaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ vedanāya assādo yā vedanā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā ayaṃ vedanāya ādīnavo yo vedanāya chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ vedanāya nissaraṇaṃ yañca bhikkhu saññaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ saññāya assādo yā saññā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā ayaṃ saññāya ādīnavo yo saññāya chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ saññāya nissaraṇaṃ yañca bhikkhu saṅkhāre paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ saṅkhāresu assādo ye saṅkhārā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā ayaṃ saṅkhāresu ādīnavo yo saṅkhāresu chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ saṅkhāresu nissaraṇaṃ yañca bhikkhu viññāṇaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ viññāṇe assādo yaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ ayaṃ viññāṇe ādīnavo yo viññāṇe chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ viññāṇe nissaraṇanti. [128] Kathaṃ pana bhante jānato kathaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na hontīti . yaṅkiñci bhikkhu rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. yaṃ kho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page106.

Vā yaṃ dūre santike vā sabbaṃ rūpaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati yākāci vedanā ... Yākāci saññā ... Yekeci saṅkhārā ... Yaṅkiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā sabbaṃ viññāṇaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati evaṃ kho bhikkhu jānato evaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na hontīti. [129] Atha kho aññatarassa bhikkhuno evaṃ cetaso parivitakko udapādi iti kira bho rūpaṃ anattā vedanā anattā saññā anattā saṅkhārā anattā viññāṇaṃ anattā anattakatāni kammāni kamattānaṃ 1- phusissantīti . atha kho bhagavā tassa bhikkhuno cetasā ceto parivitakkamaññāya bhikkhū āmantesi ṭhānaṃ kho panetaṃ bhikkhave vijjati yaṃ idhekacco moghapuriso aviddhā avijjāgato taṇhādhipateyyena cetasā satthu sāsanaṃ abhidhāvitabbaṃ 2- maññeyya iti kira bho rūpaṃ anattā vedanā anattā saññā anattā saṅkhārā anattā viññāṇaṃ anattā anattakatāni kammāni kamattānaṃ phusissantīti paṭipucchāmi 3- vinītā kho me tumhe @Footnote: 1 Po. katamattānaṃ. 2 Ma. Yu. atidhāvitabbaṃ. Po. adhidhāvitabbaṃ. @3 Sī. paṭicca. Ma. paṭivinītā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page107.

Bhikkhave tatra tatra dhammesu taṃ kiṃ maññatha bhikkhave rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante . taṃ kiṃ maññatha bhikkhave vedanā .pe. saññā ... saṅkhārā ... viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti. Dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante . tasmātiha bhikkhave yaṅkiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā sabbaṃ rūpaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ . yākāci vedanā ... Yākāci saññā ... yekeci saṅkhārā ... yaṅkiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā sabbaṃ viññāṇaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ . evaṃ passaṃ bhikkhave sutavā ariyasāvako rūpasmiṃpi nibbindati vedanāyapi nibbindati saññāyapi nibbindati saṅkhāresupi nibbindati viññāṇasmiṃpi nibbindati nibbindaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page108.

Virajjati virāgā vimuccati vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānātīti. Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti 1- . imasmiñca 2- pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsūti. Mahāpuṇṇamasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ. --------- @Footnote: 1 Sī. abhinanduṃ iti dissati . 2 Po. Yu. imasmiṃ kho pana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page109.

Cūḷapuṇṇamasuttaṃ [130] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātu pāsāde . tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe paṇṇarase puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhusaṅghaparivuto abbhokāse nisinno hoti. [131] Atha kho bhagavā tuṇhībhūtaṃ 1- bhikkhusaṅghaṃ anuviloketvā bhikkhū āmantesi jāneyya nu kho bhikkhave asappuriso asappurisaṃ asappuriso ayambhavanti . no hetaṃ bhante . sādhu bhikkhave aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ asappuriso asappurisaṃ jāneyya asappuriso ayambhavanti jāneyya pana bhikkhave asappuriso sappurisaṃ sappuriso ayambhavanti . no hetaṃ bhante . sādhu bhikkhave etampi 2- bhikkhave aṭṭhānaṃ anavakāso yaṃ asappuriso sappurisaṃ jāneyya sappuriso ayambhavanti. [132] Asappuriso bhikkhave asaddhammasamannāgato hoti asappurisabhattī hoti asappurisacintī hoti asappurisamantī hoti asappurisavāco hoti asappurisakammanto hoti asappurisadiṭṭhī hoti asappurisadānaṃ deti. [133] Kathañca bhikkhave asappuriso asaddhammasamannāgato hoti. Idha bhikkhave asappuriso asaddho hoti ahiriko hoti anottappī @Footnote: 1 Ma. Yu. tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtaṃ . 2 Ma. Yu. etampi kho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page110.

Hoti appassuto hoti kusīto hoti muṭṭhassatī hoti duppañño hoti evaṃ kho bhikkhave asappuriso asaddhammasamannāgato hoti. [134] Kathañca bhikkhave asappuriso asappurisabhattī hoti . Idha bhikkhave asappurisassa ye te samaṇabrāhmaṇā asaddhā ahirikā anottappino appassutā kusītā muṭṭhassatino duppaññā tyassa mittā honti te sahāyā evaṃ kho bhikkhave asappuriso asappurisabhattī hoti. [135] Kathañca bhikkhave asappuriso asappurisacintī hoti . Idha bhikkhave asappuriso attabyābādhāyapi ceteti parabyābādhāyapi ceteti ubhayabyābādhāyapi ceteti evaṃ kho bhikkhave asappuriso asappurisacintī hoti. [136] Kathañca bhikkhave asappuriso asappurisamantī hoti . Idha bhikkhave asappuriso attabyābādhāyapi manteti parabyābādhāyapi manteti ubhayabyābādhāyapi manteti evaṃ kho bhikkhave asappuriso asappurisamantī hoti. [137] Kathañca bhikkhave asappuriso asappurisavāco hoti . Idha bhikkhave asappuriso musāvādī hoti pisuṇavāco hoti pharusavāco hoti samphappalāpī hoti evaṃ kho bhikkhave asappuriso asappurisavāco hoti. [138] Kathañca bhikkhave asappuriso asappurisakammanto hoti .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page111.

Idha bhikkhave asappuriso pāṇātipātī hoti adinnādāyī hoti kāmesumicchācārī hoti evaṃ kho bhikkhave asappuriso asappurisakammanto hoti. [139] Kathañca bhikkhave asappuriso asappurisadiṭṭhī hoti . idha bhikkhave asappuriso evaṃdiṭṭhiko 1- hoti natthi dinnaṃ natthi yiṭṭhaṃ natthi hutaṃ natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko natthi ayaṃ loko natthi paro loko natthi mātā natthi pitā natthi sattā opapātikā natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti evaṃ kho bhikkhave asappuriso asappurisadiṭṭhī hoti. [140] Kathañca bhikkhave asappuriso asappurisadānaṃ deti . Idha bhikkhave asappuriso asakkaccaṃ dānaṃ deti asahatthā dānaṃ deti acittiṃ katvā dānaṃ deti apaviṭṭhaṃ dānaṃ deti anāgamanadiṭṭhiko dānaṃ deti evaṃ kho bhikkhave asappuriso asappurisadānaṃ deti. [141] Sa 2- kho so bhikkhave asappuriso evaṃ asaddhammasamannāgato evaṃ asappurisabhattī evaṃ asappurisacintī evaṃ asappurisamantī evaṃ asappurisavāco evaṃ asappurisakammanto evaṃ asappurisadiṭṭhī evaṃ asappurisadānaṃ datvā kāyassa bhedā parammaraṇā yā asappurisānaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. evaṃdiṭṭhī . 2 Ma. sa khoti natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page112.

Gati tattha uppajjati . kā ca bhikkhave asappurisānaṃ gati nirayo vā tiracchānayoni vā. [142] Jāneyya nu kho bhikkhave sappuriso sappurisaṃ sappuriso ayambhavanti . evaṃ bhante . sādhu bhikkhave ṭhānametaṃ bhikkhave vijjati yaṃ sappuriso sappurisaṃ jāneyya sappuriso ayambhavanti jāneyya pana bhikkhave sappuriso asappurisaṃ asappuriso ayambhavanti . evaṃ bhante . sādhu bhikkhave etampi kho bhikkhave ṭhānaṃ vijjati yaṃ sappuriso asappurisaṃ jāneyya asappuriso ayambhavanti. [143] Sappuriso bhikkhave saddhammasamannāgato hoti sappurisabhattī hoti sappurisacintī hoti sappurisamantī hoti sappurisavāco hoti sappurisakammanto hoti sappurisadiṭṭhī hoti sappurisadānaṃ deti. [144] Kathañca bhikkhave sappuriso saddhammasamannāgato hoti . Idha bhikkhave sappuriso saddho hoti hirimā hoti ottappī hoti bahussuto hoti āraddhaviriyo hoti upaṭṭhitasatī hoti paññavā hoti evaṃ kho bhikkhave sappuriso saddhammasamannāgato hoti. [145] Kathañca bhikkhave sappuriso sappurisabhattī hoti . idha bhikkhave sappurisassa ye te samaṇabrāhmaṇā saddhā hirimanto ottappino bahussutā āraddhaviriyā upaṭṭhitasatino paññavanto tyassa mittā honti te sahāyā evaṃ kho bhikkhave sappuriso

--------------------------------------------------------------------------------------------- page113.

Sappurisabhattī hoti. [146] Kathañca bhikkhave sappuriso sappurisacintī hoti . idha bhikkhave sappuriso nevattabyābādhāya ceteti na parabyābādhāya ceteti na ubhayabyābādhāya ceteti evaṃ kho bhikkhave sappuriso sappurisacintī hoti. [147] Kathañca bhikkhave sappuriso sappurisamantī hoti . idha bhikkhave sappuriso nevattabyābādhāya manteti na parabyābādhāya manteti na ubhayabyābādhāya manteti evaṃ kho bhikkhave sappuriso sappurisamantī hoti. [148] Kathañca bhikkhave sappuriso sappurisavāco hoti . idha bhikkhave sappuriso musāvādā paṭivirato hoti pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti pharusāya vācāya paṭivirato hoti samphappalāpā paṭivirato hoti evaṃ kho bhikkhave sappuriso sappurisavāco hoti. [149] Kathañca bhikkhave sappuriso sappurisakammanto hoti . Idha bhikkhave sappuriso pāṇātipātā paṭivirato hoti adinnādānā paṭivirato hoti kāmesumicchācārā paṭivirato hoti evaṃ kho bhikkhave sappuriso sappurisakammanto hoti. [150] Kathañca bhikkhave sappuriso sappurisadiṭṭhī hoti . idha bhikkhave sappuriso evaṃ diṭṭhiko hoti atthi dinnaṃ atthi yiṭṭhaṃ atthi hutaṃ atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko atthi ayaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page114.

Loko atthi paro loko atthi mātā atthi pitā atthi sattā opapātikā atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti evaṃ kho bhikkhave sappuriso sappurisadiṭṭhī hoti. [151] Kathañca bhikkhave sappuriso sappurisadānaṃ deti . idha bhikkhave sappuriso sakkaccaṃ dānaṃ deti 1- cittiṃ katvā dānaṃ deti parisuddhaṃ 2- dānaṃ deti āgamanadiṭṭhiko dānaṃ deti evaṃ kho bhikkhave sappuriso sappurisadānaṃ deti. [152] Sa kho so bhikkhave sappuriso evaṃ saddhammasamannāgato evaṃ sappurisabhattī evaṃ sappurisacintī evaṃ sappurisamantī evaṃ sappurisavāco evaṃ sappurisakammanto evaṃ sappurisadiṭṭhī evaṃ sappurisadānaṃ datvā kāyassa bhedā parammaraṇā yā sappurisānaṃ gati tattha uppajjati kā ca bhikkhave sappurisānaṃ gati devamahattatā vā manussamahattatā vāti. Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Cūḷapuṇṇamasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ. Devadahavaggo paṭhamo. -------- @Footnote: 1 Po. Ma. sahatthā dānaṃ deti . 2 Ma. anupaviṭṭhaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page115.

Tassuddānaṃ devadahapañcattayakinti nigantho aññaveyyākaraṇo kurugaṇakagopakaṃ puṇṇamayo devadahaggamo paṭhamo pavaro. --------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page116.

Anupadavaggo ------ anupadasuttaṃ [153] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. [154] Bhagavā etadavoca paṇḍito bhikkhave sārīputto mahāpañño bhikkhave sārīputto puthupañño bhikkhave sārīputto hāsapañño bhikkhave sārīputto javanapañño bhikkhave sārīputto tikkhapañño bhikkhave sārīputto nibbedhikapañño bhikkhave sārīputto sārīputto bhikkhave aḍḍhamāsaṃ anupadadhammavipassanaṃ vipassi . tatridaṃ bhikkhave sārīputtassa anupadadhammavipassanāya hoti. [155] Idha bhikkhave sārīputto vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . ye ca paṭhame jhāne dhammā vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca phasso vedanā saññā cetanā viññāṇaṃ 1- chando adhimokkho viriyaṃ sati upekkhā manasikāro tyassa dhammā anupadavavatthitā honti tyassa dhammā viditā uppajjanti viditā upaṭṭhahanti viditā abbhatthaṃ gacchanti . so evaṃ pajānāti @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. cittaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page117.

Evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti hutvā pativentīti 1- . So tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādikatena cetasā viharati . so atthi uttariṃ nissaraṇanti pajānāti tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti. [156] Puna caparaṃ bhikkhave sārīputto vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . ye ca dutiye jhāne dhammā ajjhattaṃ sampasādo ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca phasso vedanā saññā cetanā viññāṇaṃ chando adhimokkho viriyaṃ sati upekkhā manasikāro tyassa dhammā anupadavavatthitā honti tyassa dhammā viditā uppajjanti viditā upaṭṭhahanti viditā abbhatthaṃ gacchanti . so evaṃ pajānāti evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti hutvā pativentīti . so tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādikatena cetasā viharati . so atthi uttariṃ nissaraṇanti pajānāti . Tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti. [157] Puna caparaṃ bhikkhave sārīputto pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yantaṃ ariyā ācikkhanti upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . ye ca tatiye jhāne dhammā @Footnote: 1 Po. Yu. paṭivedentīti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page118.

Upekkhā ca sukhañca sati ca sampajaññañca cittekaggatā ca phasso vedanā saññā cetanā viññāṇaṃ chando adhimokkho viriyaṃ sati upekkhā manasikāro tyassa dhammā anupadavavatthitā honti tyassa dhammā viditā uppajjanti viditā upaṭṭhahanti viditā abbhatthaṃ gacchanti . so evaṃ pajānāti evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti hutvā pativentīti . so tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādikatena cetasā viharati . so atthi uttariṃ nissaraṇanti pajānāti . tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti. [158] Puna caparaṃ bhikkhave sārīputto sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . Ye ca catutthe jhāne dhammā upekkhā adukkhamasukhā vedanā parisuddhattā 1- cetaso anābhogo satipārisuddhi cittekaggatā ca phasso vedanā saññā cetanā viññāṇaṃ chando adhimokkho viriyaṃ sati upekkhā manasikāro tyassa dhammā anupadavavatthitā honti tyassa dhammā viditā uppajjanti viditā upaṭṭhahanti viditā abbhatthaṃ gacchanti . so evaṃ pajānāti evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti hutvā pativentīti . so tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto @Footnote: 1 Po. pasiddhatā. Ma. passaddhattā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page119.

Vimariyādikatena cetasā viharati . so atthi uttariṃ nissaraṇanti pajānāti. Tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti. [159] Puna caparaṃ bhikkhave sārīputto sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāsoti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati . ye ca ākāsānañcāyatane dhammā ākāsānañcāyatanasaññā ca cittekaggatā ca phasso vedanā saññā cetanā viññāṇaṃ chando adhimokkho viriyaṃ sati upekkhā manasikāro tyassa dhammā anupadavavatthitā honti tyassa dhammā viditā uppajjanti viditā upaṭṭhahanti viditā abbhatthaṃ gacchanti . so evaṃ pajānāti evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti hutvā pativentīti . so tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādikatena cetasā viharati . so atthi uttariṃ nissaraṇanti pajānāti. Tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti. [160] Puna caparaṃ bhikkhave sārīputto sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma 1- anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati . ye ca viññāṇañcāyatane dhammā viññāṇañcāyatanasaññā ca cittekaggatā ca phasso vedanā saññā cetanā viññāṇaṃ chando adhimokkho viriyaṃ sati upekkhā manasikāro tyassa dhammā anupadavavatthitā honti tyassa dhammā viditā uppajjanti @Footnote: 1 Yu. samatikkamā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page120.

Viditā upaṭṭhahanti viditā abbhatthaṃ gacchanti . so evaṃ pajānāti evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti hutvā pativentīti . so tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādikatena cetasā viharati . so atthi uttariṃ nissaraṇanti pajānāti. Tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti. [161] Puna caparaṃ bhikkhave sārīputto sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati . ye ca ākiñcaññāyatane dhammā ākiñcaññāyatanasaññā ca cittekaggatā ca phasso vedanā saññā cetanā viññāṇaṃ chando adhimokkho viriyaṃ sati upekkhā manasikāro tyassa dhammā anupadavavatthitā honti tyassa dhammā viditā uppajjanti viditā upaṭṭhahanti viditā abbhatthaṃ gacchanti . so evaṃ pajānāti evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti hutvā pativentīti . so tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādikatena cetasā viharati . so atthi uttariṃ nissaraṇanti pajānāti. Tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti. [162] Puna caparaṃ bhikkhave sārīputto sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati . So tāya samāpattiyā sato vuṭṭhāti . so tāya samāpattiyā sato vuṭṭhahitvā ye dhammā atītā niruddhā vipariṇatā te dhamme

--------------------------------------------------------------------------------------------- page121.

Samanupassati evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti hutvā pativentīti . so tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādikatena cetasā viharati . So atthi uttariṃ nissaraṇanti pajānāti . tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti. [163] Puna caparaṃ bhikkhave sārīputto sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati . Paññāyapassa 1- disvā āsavā parikkhīṇā honti . so tāya samāpattiyā sato vuṭṭhāti 2- . So tāya samāpattiyā sato vuṭṭhahitvā ye dhammā atītā niruddhā vipariṇatā te dhamme samanupassati evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti hutvā pativentīti . so tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādikatena cetasā viharati . so atthi 3- uttariṃ nissaraṇanti pajānāti. Tabbahulīkārā atthi 4- tvevassa hoti. [164] Yaṃ kho taṃ bhikkhave sammā vadamāno vadeyya vasippatto pāramippatto ariyasmiṃ sīlasmiṃ vasippatto pāramippatto ariyasmiṃ samādhismiṃ vasippatto pāramippatto ariyāya paññāya vasippatto pāramippatto ariyāya vimuttiyāti sārīputtameva taṃ sammā vadamāno vadeyya vasippatto pāramippatto ariyasmiṃ sīlasmiṃ vasippatto pāramippatto ariyasmiṃ samādhismiṃ vasippatto pāramippatto ariyāya @Footnote: 1 Ma. Yu. paññāyacassa . 2 vuṭṭhahati . 3-4 Po. Ma. Yu. natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page122.

Paññāya vasippatto pāramippatto ariyāya vimuttiyāti. [165] Yaṃ kho taṃ bhikkhave sammā vadamāno vadeyya bhagavato putto oraso mukhato jāto dhammajo dhammanimmito dhammadāyādo no āmisadāyādoti sārīputtameva taṃ sammā vadamāno vadeyya bhagavato putto oraso mukhato jāto dhammajo dhammanimmito dhammadāyādo no āmisadāyādoti . sārīputto bhikkhave tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ sammadeva anuppavattetīti. Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Anupadasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ. -------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page123.

Chavisodhanasuttaṃ 1- [166] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. [167] Bhagavā etadavoca idha bhikkhave bhikkhu aññaṃ byākaroti khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti . tassa bhikkhave bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ na paṭikkositabbaṃ . anabhinanditvā appaṭikkositvā pañho pucchitabbo cattārome āvuso vohārā tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātā katame cattāro diṭṭhe diṭṭhavāditā sute sutavāditā mute mutavāditā viññāte viññātavāditā ime kho āvuso cattāro vohārā tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātā . kathaṃ jānato panāyasmato kathaṃ passato imesu catūsu vohāresu anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttanti. [168] Khīṇāsavassa bhikkhave bhikkhuno vusitavato katakaraṇīyassa ohitabhārassa anuppattasadatthassa parikkhīṇabhavasaññojanassa sammadaññāvimuttassa ayamanudhammo hoti veyyākaraṇāya diṭṭhe kho @Footnote: 1 Yu. chabbisodhanasuttanti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page124.

Ahaṃ āvuso anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādikatena cetasā viharāmi sute kho ahaṃ āvuso ... Mute kho ahaṃ āvuso ... viññāte kho ahaṃ āvuso anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādikatena cetasā viharāmi evaṃ kho me āvuso jānato evaṃ passato imesu catūsu vohāresu anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttanti . tassa bhikkhave bhikkhuno sādhūti bhāsitaṃ abhinanditabbaṃ anumoditabbaṃ . sādhūti bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uttariṃ pañho pucchitabbo pañca kho ime āvuso upādānakkhandhā tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātā katame pañca seyyathīdaṃ rūpūpādānakkhandho vedanūpādānakkhandho saññūpādānakkhandho saṅkhārūpādānakkhandho viññāṇūpādānakkhandho ime kho āvuso pañcupādānakkhandhā tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātā . kathaṃ jānato panāyasmato kathaṃ passato imesu pañcasupādānakkhandhesu anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttanti. [169] Khīṇāsavassa bhikkhave bhikkhuno vusitavato katakaraṇīyassa ohitabhārassa anuppattasadatthassa parikkhīṇabhavasaññojanassa sammadaññāvimuttassa ayamanudhammo hoti veyyākaraṇāya rūpaṃ kho ahaṃ āvuso abalaṃ virāgunaṃ 1- anassāsikanti 2- viditvā ye rūpe upādāyupādānā 3- cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā tesaṃ khayā virāgā @Footnote: 1 Yu. virāgaṃ . 2 itisaddo natthi . 3 Ma. Yu. upāyupādānā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page125.

Nirodhā cāgā paṭinissaggā vimuttaṃ me cittanti pajānāmi vedanaṃ kho ahaṃ āvuso ... saññaṃ kho ahaṃ āvuso ... Saṅkhāre kho ahaṃ āvuso ... viññāṇaṃ kho ahaṃ āvuso abalaṃ virāgunaṃ anassāsikanti viditvā ye viññāṇe upādāyupādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā tesaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā vimuttaṃ me cittanti pajānāmi evaṃ kho me āvuso jānato evaṃ passato imesu pañcasupādānakkhandhesu anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttanti . Tassa bhikkhave bhikkhuno sādhūti bhāsitaṃ abhinanditabbaṃ anumoditabbaṃ . Sādhūti bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uttariṃ pañho pucchitabbo chayimāvuso dhātuyo tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātā katamā cha paṭhavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātu ākāsadhātu viññāṇadhātu imā kho āvuso cha dhātuyo tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātā . kathaṃ jānato panāyasmato kathaṃ passato imāsu chasu dhātūsu anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttanti. [170] Khīṇāsavassa bhikkhave bhikkhuno vusitavato katakaraṇīyassa ohitabhārassa anuppattasadatthassa parikkhīṇabhavasaññojanassa sammadaññāvimuttassa ayamanudhammo hoti veyyākaraṇāya paṭhavīdhātuṃ kho ahaṃ āvuso anattato upagacchiṃ na ca paṭhavīdhātunissitaṃ attānaṃ ye ca paṭhavīdhātunissitā upādāyupādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page126.

Tesaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā vimuttaṃ me cittanti pajānāmi āpodhātuṃ kho ahaṃ āvuso ... tejodhātuṃ kho ahaṃ āvuso ... vāyodhātuṃ kho ahaṃ āvuso ... ākāsadhātuṃ kho ahaṃ āvuso ... viññāṇadhātuṃ kho ahaṃ āvuso anattato upagacchiṃ na ca viññāṇadhātunissitaṃ attānaṃ ye ca viññāṇadhātunissitā upādāyupādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā tesaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā vimuttaṃ me cittanti pajānāmi evaṃ kho me āvuso jānato evaṃ passato imāsu chasu dhātūsu anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttanti. {170.1} Tassa bhikkhave bhikkhuno sādhūti bhāsitaṃ abhinanditabbaṃ anumoditabbaṃ . sādhūti bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uttariṃ pañho pucchitabbo cha kho panimāni āvuso ajjhattikāni bāhirāni āyatanāni tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātāni katamāni cha cakkhu ceva rūpā ca sotaṃ ca saddā ca ghānaṃ ca gandhā ca jivhā ca rasā ca kāyo ca phoṭṭhabbā ca mano ca dhammā ca imāni kho āvuso cha ajjhattikāni bāhirāni āyatanāni tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sammadakkhātāni . kathaṃ jānato panāyasmato kathaṃ passato imesu chasu ajjhattikabāhiresu āyatanesu anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttanti. [171] Khīṇāsavassa bhikkhave bhikkhuno vusitavato katakaraṇīyassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page127.

Ohitabhārassa anuppattasadatthassa parikkhīṇabhavasaññojanassa sammadaññāvimuttassa ayamanudhammo hoti veyyākaraṇāya cakkhusmiṃ āvuso rūpe cakkhuviññāṇe cakkhuviññāṇaviññātabbesu dhammesu yo chando yo rāgo yā nandi yā taṇhā ye upādāyupādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā tesaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā vimuttaṃ me cittanti pajānāmi sotasmiṃ āvuso sadde sotaviññāṇe ... ghānasmiṃ āvuso gandhe ghānaviññāṇe ... Jivhāya āvuso rase jivhāviññāṇe ... kāyasmiṃ āvuso phoṭṭhabbe kāyaviññāṇe ... manasmiṃ āvuso dhamme manoviññāṇe manoviññāṇaviññātabbesu dhammesu yo chando yo rāgo yā nandi yā taṇhā ye [1]- upādāyupādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā tesaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā vimuttaṃ me cittanti pajānāmi evaṃ kho me āvuso jānato evaṃ passato imesu chasu ajjhattikabāhiresu āyatanesu anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttanti . tassa bhikkhave bhikkhuno sādhūti bhāsitaṃ abhinanditabbaṃ anumoditabbaṃ . sādhūti bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uttariṃ pañho pucchitabbo kathaṃ jānato panāyasmato kathaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā susamūhatāti. [172] Khīṇāsavassa bhikkhave bhikkhuno vusitavato katakaraṇīyassa @Footnote: 1 Po. Ma. etthantare casaddo atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page128.

Ohitabhārassa anuppattasadatthassa parikkhīṇabhavasaññojanassa sammadaññāvimuttassa ayamanudhammo hoti veyyākaraṇāya pubbe kho ahaṃ āvuso āgāriyabhūto samāno aviddasu ahosiṃ tassa me tathāgato vā tathāgatasāvako vā dhammaṃ deseti tāhaṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhiṃ . so tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhiṃ sambādho gharāvāso rajāpatho abbhokāso pabbajjā nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ yannūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyanti. So kho ahaṃ āvuso aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ. {172.1} So evaṃ pabbajito samāno bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato ahosiṃ nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī ahosiṃ 1- . adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato ahosiṃ dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī athenena sucibhūtena attanā vihāsiṃ . abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī ahosiṃ ārācārī virato methunā gāmadhammā . musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato ahosiṃ saccavādī saccasandho theto paccayiko @Footnote: 1 Ma. Yu. vihāsiṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page129.

Avisaṃvādako lokassa . pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato ahosiṃ ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā ahosiṃ . pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato ahosiṃ yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā ahosiṃ . samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato ahosiṃ kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā ahosiṃ kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasañhitaṃ. {172.2} So bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato ahosiṃ ekabhattiko ahosiṃ rattūparato virato 1- vikālabhojanā naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato ahosiṃ mālāgandhavilepana- dhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato ahosiṃ uccāsayana mahāsayanā paṭivirato ahosiṃ jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ itthīkumārikāpaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ dāsīdāsapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ hatthigavāssavalava- paṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato ahosiṃ @Footnote: 1 Yu. paṭivirato.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page130.

Dūteyya pahīṇagamanānuyogā paṭivirato ahosiṃ kayavikkayā paṭivirato ahosiṃ tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato ahosiṃ ukkoṭanavañcananikati- sāviyogā paṭivirato ahosiṃ chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā paṭivirato ahosiṃ. {172.3} So santuṭṭho ahosiṃ kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena [1]- yena yeneva pakkamiṃ samādāyeva pakkamiṃ . seyyathāpi nāma pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti sapattabhārova ḍeti evameva kho ahaṃ āvuso santuṭṭho ahosiṃ kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena [2]- yena yeneva pakkamiṃ samādāyeva pakkamiṃ. [173] So iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedesiṃ . so cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī ahosiṃ nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjiṃ rakkhiṃ cakkhundriyaṃ cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjiṃ sotena saddaṃ sutvā ... ghānena gandhaṃ ghāyitvā ... Jivhāya rasaṃ sāyitvā ... kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā ... manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī ahosiṃ nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjiṃ rakkhiṃ manindriyaṃ manindriye saṃvaraṃ āpajjiṃ. @Footnote: 1-2 Ma. etthantare so iti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

[174] So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedesiṃ . [1]- abhikkante paṭikkante sampajānakārī ahosiṃ ālokite vilokite sampajānakārī ahosiṃ sammiñjite pasārite sampajānakārī ahosiṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī ahosiṃ asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī ahosiṃ uccārapassāvakamme sampajānakārī ahosiṃ gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī ahosiṃ. [175] So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato vivittaṃ senāsanaṃ bhajiṃ araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ . So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdiṃ pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā . so abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā vihāsiṃ abhijjhāya cittaṃ parisodhesiṃ byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto vihāsiṃ sabbapāṇabhūtahitānukampī byāpādapadosā cittaṃ parisodhesiṃ thīnamiddhaṃ pahāya vigatathīnamiddho vihāsiṃ ālokasaññī sato sampajāno thīnamiddhā cittaṃ parisodhesiṃ uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato vihāsiṃ ajjhattaṃ vūpasantacitto uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodhesiṃ vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho vihāsiṃ akathaṃkathī kusalesu dhammesu vicikicchāya cittaṃ parisodhesiṃ. @Footnote: 1 Ma. Yu. so.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

[176] So [1]- pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ ... tatiyaṃ jhānaṃ ... catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. [177] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ . so idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ ime āsavāti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ ayaṃ āsavasamudayoti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ ayaṃ āsavanirodhoti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ . tassa me evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccittha bhavāsavāpi cittaṃ vimuccittha avijjāsavāpi cittaṃ vimuccittha vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ ahosiṃ khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti abbhaññāsiṃ . evaṃ kho me āvuso jānato evaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā @Footnote: 1 Po. Ma. ime.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page133.

Susamūhatāti 1- . tassa bhikkhave bhikkhuno sādhūti bhāsitaṃ abhinanditabbaṃ anumoditabbaṃ . sādhūti bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā evamassa vacanīyo lābhā no āvuso suladdhaṃ no āvuso ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ samanupassāmāti. Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Chavisodhanasuttaṃ 2- niṭṭhitaṃ dutiyaṃ. ---------- @Footnote: 1 Po. Ma. samūhatāti . 2 Ma. Yu. chabbisodhanasuttaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page134.

Sappurisasuttaṃ [178] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ . Bhagavā etadavoca sappurisadhammañca vo bhikkhave desessāmi asappurisadhammañca taṃ suṇātha sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmīti . Evaṃ bhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. [179] Bhagavā etadavoca katamo ca bhikkhave asappurisadhammo. Idha bhikkhave asappuriso uccākulā pabbajito hoti . so iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi uccākulā pabbajito ime panaññe bhikkhū na uccākulā pabbajitāti. So tāya uccākulīnatāya attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayaṃ 1- bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati na kho uccākulīnatāya lobhadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti dosadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti mohadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti no cepi uccākulā pabbajito hoti so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī so tattha pujjo so tattha pāsaṃsoti . so paṭipadaṃyeva antaraṃ karitvā tāya uccākulīnatāya nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayaṃ bhikkhave sappurisadhammo. @Footnote: 1 Yu. ayampi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page135.

[180] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso mahākulā pabbajito hoti mahābhogakulā pabbajito hoti uḷārabhogakulā pabbajito hoti . So iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi uḷārabhogakulā pabbajito ime panaññe na uḷārabhogakulā pabbajitāti . so tāya uḷārabhogatāya attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati na kho uḷārabhogatāya lobhadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti dosadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti mohadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti no cepi uḷārabhogakulā pabbajito hoti so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī so tattha pujjo so tattha pāsaṃsoti . So paṭipadaṃyeva antaraṃ karitvā tāya uḷārabhogatāya nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [181] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso ñāto hoti yasassī . So iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi ñāto yasassī ime panaññe bhikkhū appañātā appesakkhāti . So tena ñātattena 1- attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati na kho ñātattena lobhadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti dosadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti mohadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti no cepi ñāto hoti yasassī so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī so tattha @Footnote: 1 Po. ñātena. Ma. ñattena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page136.

Pujjo so tattha pāsaṃsoti . So 1- tena ñātattena nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [182] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso lābhī hoti cīvarapiṇḍapāta- senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ . so iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ ime panaññe bhikkhū na lābhino cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccaya- bhesajjaparikkhārānanti . so tena lābhena attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati na kho lābhena lobhadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti dosadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti mohadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti no cepi lābhī hoti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajja- parikkhārānaṃ so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī so tattha pujjo so tattha pāsaṃsoti . so paṭipadaṃyeva antaraṃ karitvā tena lābhena nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [183] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso bahussuto hoti . so iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi bahussuto ime panaññe bhikkhū na bahussutāti . so tena bāhusaccena attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati na kho bāhusaccena lobhadhammā vā parikkhayaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. so paṭipadaṃyeva antaraṃ karitvā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page137.

Gacchanti dosadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti mohadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti no cepi bahussuto hoti so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī so tattha pujjo so tattha pāsaṃsoti . so paṭipadaṃyeva antaraṃ karitvā tena bāhusaccena nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [184] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso vinayadharo hoti . so iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi vinayadharo ime panaññe bhikkhū na vinayadharāti . so tena vinayadharattena attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati na kho vinayadharattena lobhadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti dosadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti mohadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti no cepi vinayadharo hoti so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī so tattha pujjo so tattha pāsaṃsoti . So paṭipadaṃyeva antaraṃ karitvā tena vinayadharattena nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [185] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso dhammakathiko hoti . So iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi dhammakathiko ime panaññe bhikkhū na dhammakathikāti . so tena dhammakathikattena attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati na kho dhammakathikattena lobhadhammā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page138.

Vā parikkhayaṃ gacchanti dosadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti mohadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti no cepi dhammakathiko hoti so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī so tattha pujjo so tattha pāsaṃsoti . so paṭipadaṃyeva antaraṃ karitvā tena dhammakathikattena nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [186] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso āraññako 1- hoti. So iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi āraññako ime panaññe bhikkhū na āraññakāti . so tena āraññakattena attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati na kho āraññakattena lobhadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti dosadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti mohadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti no cepi āraññako hoti so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī so tattha pujjo so tattha pāsaṃsoti . so paṭipadaṃyeva antaraṃ karitvā tena āraññakattena nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [187] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso paṃsukūliko hoti . so iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi paṃsukūliko ime panaññe bhikkhū na paṃsukūlikāti . so tena paṃsukūlikattena attānukkaṃseti paraṃ @Footnote: 1 Po. Ma. āraññiko.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page139.

Vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati na kho paṃsukūlikattena lobhadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti dosadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti mohadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti no cepi paṃsukūliko hoti so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī so tattha pujjo so tattha pāsaṃsoti . so paṭipadaṃyeva antaraṃ karitvā tena paṃsukūlikattena nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [188] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso piṇḍapātiko hoti . So ati paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi piṇḍapātiko ime panaññe bhikkhū na piṇḍapātikāti . so tena piṇḍapātikattena attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati na kho piṇḍapātikattena lobhadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti dosadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti mohadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti no cepi piṇḍapātiko hoti so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī so tattha pujjo so tattha pāsaṃsoti . so paṭipadaṃyeva antaraṃ karitvā tena piṇḍapātikattena nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [189] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso rukkhamūliko hoti . So iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi rukkhamūliko ime panaññe bhikkhū

--------------------------------------------------------------------------------------------- page140.

Na rukkhamūlikāti . so tena rukkhamūlikattena attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati na kho rukkhamūlikattena lobhadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti dosadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti mohadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti no cepi rukkhamūliko hoti so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī so tattha pujjo so tattha pāsaṃsoti . so paṭipadaṃyeva antaraṃ karitvā tena rukkhamūlikattena nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [190] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso sosāniko hoti ... Abbhokāsiko hoti ... nesajjiko hoti ... Yathāsanthatiko hoti ... Ekāsaniko hoti . so iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi ekāsaniko ime panaññe bhikkhū na ekāsanikāti . so tena ekāsanikattena attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . Sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati na kho ekāsanikattena lobhadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti dosadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti mohadhammā vā parikkhayaṃ gacchanti no cepi ekāsaniko hoti so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī so tattha pujjo so tattha pāsaṃsoti . so paṭipadaṃyeva antaraṃ karitvā tena ekāsanikattena nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page141.

[191] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . so iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi paṭhamajjhānasamāpattiyā lābhī ime panaññe bhikkhū paṭhamajjhānasamāpattiyā na lābhinoti . so tāya paṭhamajjhānasamāpattiyā attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati paṭhamajjhānasamāpattiyāpi kho agammayatā 1- vuttā bhagavatā yena yena hi maññanti tato taṃ hoti aññathāti . So agammayataññeva antaraṃ karitvā tāya paṭhamajjhānasamāpattiyā nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [192] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ ... tatiyaṃ jhānaṃ ... catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . so iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi catutthajjhānasamāpattiyā lābhī ime panaññe bhikkhū catutthajjhānasamāpattiyā na lābhinoti . So tāya catutthajjhānasamāpattiyā attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca @Footnote: 1 Yu. atammayatāti dissati . Sī. akammayadā akammayatātī duvidhena dissati. @Ma. atammayāti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page142.

Kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati catutthajjhānasamāpattiyāpi kho agammayatā vuttā bhagavatā yena yena hi maññanti tato taṃ hoti aññathāti . so agammayataññeva antaraṃ karitvā tāya catutthajjhānasamāpattiyā nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [193] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso [1]- rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāsoti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati . so iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi ākāsānañcāyatanasamāpattiyā lābhī ime panaññe bhikkhū ākāsānañcāyatanasamāpattiyā na lābhinoti . So tāya ākāsānañcāyatanasamāpattiyā attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati ākāsānañcāyatanasamāpattiyāpi kho agammayatā vuttā bhagavatā yena yena hi maññanti tato taṃ hoti aññathāti. So agammayataññeva antaraṃ karitvā tāya ākāsānañcāyatanasamāpattiyā nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [194] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma 2- anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati . so iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi viññāṇañcāyatanasamāpattiyā @Footnote: 1 Ma. etthantare sabbasoti dissati . 2 Yu. samatikkamā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page143.

Lābhī ime panaññe bhikkhū viññāṇañcāyatanasamāpattiyā na lābhinoti . so tāya viññāṇañcāyatanasamāpattiyā attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati viññāṇañcāyatanasamāpattiyāpi kho agammayatā vuttā bhagavatā yena yena hi maññanti tato taṃ hoti aññathāti . so agammayataññeva antaraṃ karitvā tāya viññāṇañcāyatanasamāpattiyā nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [195] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati . So iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi ākiñcaññāyatanasamāpattiyā lābhī ime panaññe bhikkhū ākiñcaññāyatanasamāpattiyā na lābhinoti . So tāya ākiñcaññāyatanasamāpattiyā attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati ākiñcaññāyatanasamāpattiyāpi kho agammayatā vuttā bhagavatā yena yena hi maññanti tato taṃ hoti aññathāti . So agammayataññeva antaraṃ karitvā tāya ākiñcaññāyatana- samāpattiyā nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [196] Puna caparaṃ bhikkhave asappuriso [1]- ākiñcaññāyatanaṃ @Footnote: 1 etthantare sabbasoti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page144.

Samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati . so iti paṭisañcikkhati ahaṃ khomhi nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā lābhī ime panaññe bhikkhū nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā na lābhinoti . so tāya nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā attānukkaṃseti paraṃ vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . Sappuriso ca kho bhikkhave iti paṭisañcikkhati nevasaññānāsaññāyatana- samāpattiyāpi kho agammayatā vuttā bhagavatā yena yena hi maññanti tato taṃ hoti aññathāti . so agammayataññeva antaraṃ karitvā tāya nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [197] Puna caparaṃ bhikkhave sappuriso sabbaso nevasaññā- nāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati . paññāyapassa 1- disvā āsavā parikkhīṇā 2- honti. Ayaṃ kho bhikkhave bhikkhu na kiñci maññati na kuhiñci maññati na kenaci maññatīti. Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Sappurisasuttaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ. --------- @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. paññāyacassa . 2 Yu. parikkhayāpenti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page145.

Sevitabbāsevitabbasuttaṃ [198] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ . Bhagavā etadavoca sevitabbāsevitabbaṃ vo bhikkhave dhammapariyāyaṃ desessāmi taṃ suṇātha sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmīti . evaṃ bhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. [199] Bhagavā etadavoca kāyasamācāraṃpahaṃ 1- bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ kāyasamācāraṃ vacīsamācāraṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ vacīsamācāraṃ manosamācāraṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ manosamācāraṃ cittuppādaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ cittuppādaṃ saññāpaṭilābhaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ saññāpaṭilābhaṃ diṭṭhipaṭilābhaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ diṭṭhipaṭilābhaṃ attabhāvapaṭilābhaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ attabhāvapaṭilābhanti. @Footnote: 1 Ma. kāyasamācāraṃpāhaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page146.

[200] Evaṃ vutte āyasmā sārīputto bhagavantaṃ etadavoca imassa kho ahaṃ bhante bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi kāyasamācāraṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ kāyasamācāranti iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . yathārūpaṃ bhante kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo kāyasamācāro na sevitabbo . yathārūpañca kho bhante kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo kāyasamācāro sevitabbo. [201] Kathaṃrūpaṃ bhante kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti . idha bhante ekacco pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho adayāpanno pāṇabhūtesu adinnādāyī kho pana hoti yantaṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ gāmagataṃ vā araññagataṃ vā taṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādātā hoti kāmesu micchācārī kho pana hoti yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā [1]- sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāguṇaparikkhittāpi tathārūpāsu cārittaṃ āpajjitā hoti . evarūpaṃ bhante kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti. @Footnote: 1 Ma. etthantare gottarakkhitā dhammarakkhitāti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page147.

[202] Kathaṃrūpaṃ bhante kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . idha bhante ekacco pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti yantaṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ gāmagataṃ vā araññagataṃ vā taṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ na ādātā hoti kāmesu micchācāraṃ pahāya kāmesu micchācārā paṭivirato hoti yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāguṇaparikkhittāpi tathārūpāsu cārittaṃ na āpajjitā hoti . evarūpaṃ bhante kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . kāyasamācāraṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ kāyasamācāranti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ. [203] Vacīsamācāraṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ vacīsamācāranti iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . yathārūpaṃ bhante vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo vacīsamācāro na sevitabbo . yathārūpañca kho bhante vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page148.

Abhivaḍḍhanti evarūpo vacīsamācāro sevitabbo. [204] Kathaṃrūpaṃ bhante vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti . idha bhante ekacco musāvādī hoti sabhaggato 1- vā parisaggato vā ñātimajjhaggato vā pūgamajjhaggato vā rājakulamajjhaggato vā abhinīto sakkhiṃ puṭṭho ehambho purisa yaṃ jānāsi taṃ vadehīti . so ajānaṃ vā āha jānāmīti jānaṃ vā āha na jānāmīti apassaṃ vā āha passāmīti passaṃ vā āha na passāmīti iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti pisuṇavāco kho pana hoti ito sutvā amutra akkhātā imesaṃ bhedāya amutra vā sutvā imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya iti samaggānaṃ vā bhedetā 2- bhinnānaṃ vā anuppadātā 3- vaggārāmo vaggarato vagganandī vaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti pharusavāco kho pana hoti yā sā vācā aṇḍakā 4- kakkasā [5]- kaṭukā parābhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaṃvattanikā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti samphappalāpī kho pana hoti akālavādī abhūtavādī anatthavādī adhammavādī avinayavādī anidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti akālena anappadesaṃ apariyantavatiṃ anatthasañhitaṃ . evarūpaṃ bhante vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti. [205] Kathaṃrūpaṃ bhante vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā @Footnote: 1 Ma. Yu. sabhāgato vā parisāgato vā . 2 Ma. Yu. bhettā . 3 Yu. anuppādātā. @4 Ma. kaṇṭakā . 5 Po. Ma. etthantare pharusāti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page149.

Parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . idha bhante ekacco musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti sabhaggato vā parisaggato vā ñātimajjhaggato vā pūgamajjhaggato vā rājakulamajjhaggato vā abhinīto sakkhiṃ puṭṭho ehambho purisa yaṃ jānāsi taṃ vadehīti . so ajānaṃ vā āha na jānāmīti jānaṃ vā āha jānāmīti apassaṃ vā āha na passāmīti passaṃ vā āha passāmīti iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasañhitaṃ . evarūpaṃ bhante vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . vacīsamācāraṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page150.

Vacīsamācāranti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ. [206] Manosamācāraṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ manosamācāranti iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . yathārūpaṃ bhante manosamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo manosamācāro na sevitabbo . yathārūpañca kho bhante manosamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo manosamācāro na sevitabbo. [207] Kathaṃrūpaṃ bhante manosamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti . idha bhante ekacco abhijjhālu hoti yantaṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ taṃ abhijjhitā hoti aho vata yaṃ parassa taṃ mama assāti byāpannacitto kho pana hoti paduṭṭhamanasaṅkappo ime sattā haññantu vā bhijjantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā ahesuṃ vāti . Evarūpaṃ bhante manosamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti. [208] Kathaṃrūpaṃ bhante manosamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . idha bhante ekacco anabhijjhālu hoti yantaṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ taṃ nābhijjhitā hoti aho vata yaṃ parassa taṃ mama assāti abyāpannacitto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page151.

Kho pana hoti appaduṭṭhamanasaṅkappo ime sattā [1]- abyāpajjhā anīghā sukhī attānaṃ pariharantūti . evarūpaṃ bhante manosamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . Manosamācāraṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ manosamācāranti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ. [209] Cittuppādaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ cittuppādanti iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . yathārūpaṃ bhante cittuppādaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo cittuppādo na sevitabbo . yathārūpañca kho bhante cittuppādaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo cittuppādo sevitabbo. [210] Kathaṃrūpaṃ bhante cittuppādaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti . idha bhante ekacco abhijjhālu hoti abhijjhāsahagatena cetasā viharati byāpādavā hoti byāpādasahagatena cetasā viharati vihesavā hoti vihesāsahagatena cetasā viharati . evarūpaṃ bhante cittuppādaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti. [211] Kathaṃrūpaṃ bhante cittuppādaṃ sevato akusalā dhammā @Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare averāti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page152.

Parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . idha bhante ekacco anabhijjhālu hoti anabhijjhāsahagatena cetasā viharati abyāpādavā hoti abyāpādasahagatena cetasā viharati avihesavā hoti avihesāsahagatena cetasā viharati . evarūpaṃ bhante cittuppādaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . Cittuppādaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ cittuppādanti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ. [212] Saññāpaṭilābhaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ saññāpaṭilābhanti iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . yathārūpaṃ bhante saññāpaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo saññāpaṭilābho na sevitabbo . yathārūpañca kho bhante saññāpaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo saññāpaṭilābho sevitabbo. [213] Kathaṃrūpaṃ bhante saññāpaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti . idha bhante ekacco abhijjhālu hoti abhijjhāsahagatāya saññāya viharati byāpādavā hoti byāpādasahagatāya saññāya viharati vihesavā hoti vihesāsahagatāya saññāya viharati . evarūpaṃ bhante saññāpaṭilābhaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page153.

Sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti. [214] Kathaṃrūpaṃ bhante saññāpaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . idha bhante ekacco anabhijjhālu hoti anabhijjhāsahagatāya saññāya viharati abyāpādavā hoti abyāpādasahagatāya saññāya viharati avihesavā hoti avihesāsahagatāya saññāya viharati . evarūpaṃ bhante saññāpaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . Saññāpaṭilābhaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ saññāpaṭilābhanti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ. [215] Diṭṭhipaṭilābhaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ diṭṭhipaṭilābhanti iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . yathārūpaṃ bhante diṭṭhipaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo diṭṭhipaṭilābho na sevitabbo . yathārūpañca kho bhante diṭṭhipaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo diṭṭhipaṭilābho sevitabbo. [216] Kathaṃrūpaṃ bhante diṭṭhipaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti . idha bhante ekacco evaṃdiṭṭhiko hoti natthi dinnaṃ natthi yiṭṭhaṃ natthi hutaṃ natthi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page154.

Sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko natthi ayaṃ loko natthi paro loko natthi mātā natthi pitā natthi sattā opapātikā natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti . Evarūpaṃ bhante diṭṭhipaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti. [217] Kathaṃrūpaṃ bhante diṭṭhipaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . idha bhante ekacco evaṃdiṭṭhiko hoti atthi dinnaṃ atthi yiṭṭhaṃ atthi hutaṃ atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko atthi ayaṃ loko atthi paro loko atthi mātā atthi pitā atthi sattā opapātikā atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti . Evarūpaṃ bhante diṭṭhipaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . diṭṭhipaṭilābhaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ diṭṭhipaṭilābhanti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ. [218] Attabhāvapaṭilābhaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ attabhāvapaṭilābhanti iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . yathārūpaṃ bhante

--------------------------------------------------------------------------------------------- page155.

Attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo attabhāvapaṭilābho na sevitabbo . Yathārūpañca kho bhante attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo attabhāvapaṭilābho sevitabbo. [219] Kathaṃrūpaṃ bhante attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti . sabyāpajjhaṃ bhante attabhāvapaṭilābhaṃ abhinibbattassa 1- yato apariniṭṭhitabhāvāya akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti. [220] Kathaṃrūpaṃ bhante attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . abyāpajjhaṃ bhante attabhāvapaṭilābhaṃ abhinibbattassa yato pariniṭṭhitabhāvāya akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . attabhāvapaṭilābhaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ attabhāvapaṭilābhanti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ . imassa kho [2]- bhante bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmīti. [221] Sādhu sādhu sārīputta sādhu [3]- tvaṃ sārīputta imassa mayā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāsi . kāyasamācāraṃpahaṃ bhikkhave duvidhena @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. abhinibbattayato. 2 Po. Ma. Yu. haṃ. 3 Ma. Yu. etthantare @khosaddo atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page156.

Vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ kāyasamācāranti iti kho panetaṃ vuttaṃ mayā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . yathārūpaṃ sārīputta kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo kāyasamācāro na sevitabbo . yathārūpañca kho sārīputta kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo kāyasamācāro sevitabbo. [222] Kathaṃrūpaṃ sārīputta kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti . idha sārīputta ekacco pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho adayāpanno pāṇabhūtesu adinnādāyī kho pana hoti yantaṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ gāmagataṃ vā araññagataṃ vā taṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādātā hoti kāmesu micchācārī kho pana hoti yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāguṇaparikkhittāpi tathārūpāsu cārittaṃ āpajjitā hoti . Evarūpaṃ sārīputta kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti. [223] Kathaṃrūpaṃ sārīputta kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . idha sārīputta ekacco

--------------------------------------------------------------------------------------------- page157.

Pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti yantaṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ gāmagataṃ vā araññagataṃ vā taṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ na ādātā hoti kāmesu micchācāraṃ pahāya kāmesu micchācārā paṭivirato hoti yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāguṇaparikkhittāpi tathārūpāsu na cārittaṃ āpajjitā hoti . evarūpaṃ sārīputta kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . kāyasamācāraṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ kāyasamācāranti iti yantaṃ vuttaṃ mayā idametaṃ paṭicca vuttaṃ. [224] Vacīsamācāraṃpahaṃ bhikkhave ... manosamācāraṃpahaṃ bhikkhave ... cittuppādaṃpahaṃ bhikkhave ... saññāpaṭilābhaṃpahaṃ bhikkhave ... Diṭṭhipaṭilābhaṃpahaṃ bhikkhave ... attabhāvapaṭilābhaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ attabhāvapaṭilābhanti iti kho panetaṃ vuttaṃ mayā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . yathārūpaṃ sārīputta attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo attabhāvapaṭilābho na sevitabbo . yathārūpañca kho sārīputta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page158.

Attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo attabhāvapaṭilābho sevitabbo. [225] Kathaṃrūpaṃ sārīputta attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti . sabyāpajjhaṃ sārīputta attabhāvapaṭilābhaṃ abhinibbattassa yato apariniṭṭhitabhāvāya akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti. [226] Kathaṃrūpaṃ sārīputta attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti . abyāpajjhaṃ sārīputta attabhāvapaṭilābhaṃ abhinibbattassa yato pariniṭṭhitabhāvāya akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. Attabhāvapaṭilābhaṃpahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ attabhāvapaṭilābhanti iti yantaṃ vuttaṃ mayā idametaṃ paṭicca vuttaṃ . imassa kho sārīputta mayā saṅkhittena bhāsitassa [1]- vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo. [227] Cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi sotaviññeyyaṃ saddaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi ghānaviññeyyaṃ gandhaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi jivhāviññeyyaṃ rasaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. etthantare evaṃsaddo atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page159.

Kāyaviññeyyaṃ phoṭṭhabbaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi manoviññeyyaṃ dhammaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi. [228] Evaṃ vutte āyasmā sārīputto bhagavantaṃ etadavoca imassa kho bhante bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ. {228.1} Yathārūpaṃ bhante cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpaṃ cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ na sevitabbaṃ . yathārūpañca kho bhante cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpaṃ cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevitabbaṃ . cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ .pe. Evarūpo sotaviññeyyo saddo na sevitabbo .pe. evarūpo sotaviññeyyo saddo sevitabbo .pe. evarūpo ghānaviññeyyo gandho na sevitabbo .pe. evarūpo ghānaviññeyyo gandho sevitabbo .pe. evarūpo jivhāviññeyyo raso na sevitabbo .pe. evarūpo jivhāviññeyyo sevitabbo .pe. evarūpo kāyaviññeyyo phoṭṭhabbo na sevitabbo .pe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page160.

Evarūpo kāyaviññeyyo phoṭṭhabbo sevitabbo .pe. manoviññeyyaṃ dhammaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ. Yathārūpaṃ bhante manoviññeyyaṃ dhammaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo manoviññeyyo dhammo na sevitabbo . Yathārūpañca kho bhante manoviññeyyaṃ dhammaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo manoviññeyyo dhammo sevitabbo . manoviññeyyaṃ dhammaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ . imassa kho bhante bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmīti. [229] Sādhu sādhu sārīputta sādhu kho tvaṃ sārīputta imassa mayā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāsi . cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ mayā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . yathārūpaṃ sārīputta cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evaṃ cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ na sevitabbaṃ . yathārūpañca kho sārīputta cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page161.

Dhammā abhivaḍḍhanti evarūpaṃ cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevitabbaṃ . Cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti yantaṃ vuttaṃ mayā idametaṃ paṭicca vuttaṃ .pe. Evarūpo sotaviññeyyo saddo na sevitabbo .pe. evarūpo sotaviññeyyo saddo sevitabbo .pe. evarūpo ghānaviññeyyo gandho na sevitabbo .pe. evarūpo ghānaviññeyyo gandho sevitabbo .pe. evarūpo jivhāviññeyyo raso na sevitabbo .pe. evarūpo jivhāviññeyyo raso sevitabbo .pe. evarūpo kāyaviññeyyo phoṭṭhabbo na sevitabbo .pe. evarūpo kāyaviññeyyo phoṭṭhabbo sevitabbo .pe. manoviññeyyaṃ dhammaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ mayā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ. {229.1} Yathārūpaṃ sārīputta manoviññeyyaṃ dhammaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo manoviññeyyo dhammo na sevitabbo . yathārūpañca kho sārīputta manoviññeyyaṃ dhammaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo manoviññeyyo dhammo sevitabbo . manoviññeyyaṃ dhammaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti yantaṃ vuttaṃ mayā idametaṃ paṭicca vuttaṃ . imassa kho sārīputta mayā saṅkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page162.

[230] Cīvaraṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi piṇḍapātaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi senāsanaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi gāmaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi nigamaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi nagaraṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi janapadaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi puggalaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti. [231] Evaṃ vutte āyasmā sārīputto bhagavantaṃ etadavoca imassa kho ahaṃ bhante bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi cīvaraṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . yathārūpaṃ bhante cīvaraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpaṃ cīvaraṃ na sevitabbaṃ . yathārūpañca kho bhante cīvaraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpaṃ cīvaraṃ sevitabbaṃ . cīvaraṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ .pe. evarūpo piṇḍapāto na sevitabbo .pe. evarūpo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page163.

Piṇḍapāto sevitabbo .pe. evarūpaṃ senāsanaṃ na sevitabbaṃ .pe. Evarūpaṃ senāsanaṃ sevitabbaṃ .pe. evarūpo gāmo na sevitabbo .pe. evarūpo gāmo sevitabbo .pe. evarūpo nigamo na sevitabbo .pe. evarūpo nigamo sevitabbo .pe. evarūpaṃ nagaraṃ na sevitabbaṃ .pe. evarūpaṃ nagaraṃ sevitabbaṃ .pe. Evarūpo janapado na sevitabbo .pe. evarūpo janapado sevitabbo .pe. puggalaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . yathārūpaṃ bhante puggalaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo puggalo na sevitabbo . Yathārūpañca kho bhante puggalaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo puggalo sevitabbo . Puggalaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttanti . imassa kho ahaṃ bhante 1- saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmīti. [232] Sādhu sādhu sārīputta sādhu kho tvaṃ sārīputta imassa mayā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāsi . cīvaraṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ mayā kiñcetaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. bhagavatā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page164.

Paṭicca vuttaṃ. {232.1} Yathārūpaṃ sārīputta cīvaraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpaṃ cīvaraṃ na sevitabbaṃ . Yathārūpañca kho sārīputta cīvaraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpaṃ cīvaraṃ sevitabbaṃ . cīvaraṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti yantaṃ vuttaṃ mayā idametaṃ paṭicca vuttaṃ .pe. evarūpo piṇḍapāto na sevitabbo .pe. evarūpo piṇḍapāto sevitabbo .pe. evarūpaṃ senāsanaṃ na sevitabbaṃ .pe. evarūpaṃ senāsanaṃ sevitabbaṃ .pe. Evarūpo gāmo na sevitabbo .pe. Evarūpo gāmo sevitabbo .pe. Evarūpo nigamo na sevitabbo .pe. Evarūpo nigamo sevitabbo .pe. Evarūpo janapado na sevitabbo .pe. Evarūpo janapado sevitabbo .pe. Puggalaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ mayā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ. {232.2} Yathārūpaṃ sārīputta puggalaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti evarūpo puggalo na sevitabbo. Yathārūpañca kho sārīputta puggalaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo puggalo sevitabbo . puggalaṃpahaṃ sārīputta duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti yantaṃ vuttaṃ mayā idametaṃ paṭicca vuttaṃ . imassa kho sārīputta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page165.

Mayā saṅkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo. [233] Sabbepi ce sārīputta khattiyā imassa mayā saṅkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājāneyyuṃ sabbesānaṃpassa 1- khattiyānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya . sabbepi ce sārīputta brāhmaṇā ... Sabbepi ce sārīputta vessā ... sabbepi ce sārīputta suddā imassa mayā saṅkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājāneyyuṃ sabbesānaṃpassa suddānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya . sadevako cepi sārīputta loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā imassa mayā saṅkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājāneyya sadevakassapassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti. Idamavoca bhagavā attamano āyasmā sārīputto bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti. Sevitabbāsevitabbasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ. ---------- @Footnote: 1 Ma. sabbesānampissa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page166.

Bahudhātukasuttaṃ [234] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. [235] Bhagavā etadavoca yānikānici bhikkhave bhayāni uppajjanti sabbāni tāni bālato uppajjanti no paṇḍitato yekeci upaddavā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti no paṇḍitato yekeci upasaggā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti no paṇḍitato . seyyathāpi bhikkhave naḷāgārā vā tiṇāgārā vā aggi mutto kūṭāgārānipi ḍahati ullittāvalittāni 1- phusitaggaḷāni pihitavātapānāni evameva kho bhikkhave yānikānici bhayāni uppajjanti sabbāni tāni bālato uppajjanti no paṇḍitato yekeci upaddavā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti no paṇḍitato yekeci upasaggā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti no paṇḍitato . iti kho bhikkhave sappaṭibhayo bālo appaṭibhayo paṇḍito saupaddavo bālo anupaddavo paṇḍito saupasaggo bālo anupasaggo paṇḍito . natthi bhikkhave paṇḍitato bhayaṃ natthi paṇḍitato upaddavo natthi paṇḍitato upasaggo . tasmātiha bhikkhave paṇḍitā bhavissāmāti evañhi vo bhikkhave sikkhitabbanti. @Footnote: 1 Ma. Yu. vātāni.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page167.

[236] Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca kittāvatā nu kho bhante paṇḍito bhikkhu vīmaṃsakoti alaṃ vacanāyāti. Yato kho ānanda bhikkhu dhātukusalo ca hoti āyatanakusalo ca hoti paṭiccasamuppādakusalo ca hoti ṭhānāṭhānakusalo ca hoti ettāvatā kho ānanda paṇḍito bhikkhu vīmaṃsakoti alaṃ vacanāyāti. [237] Kittāvatā pana bhante dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti . aṭṭhārasa kho imā ānanda dhātuyo cakkhudhātu rūpadhātu cakkhuviññāṇadhātu sotadhātu saddadhātu sotaviññāṇadhātu ghānadhātu gandhadhātu ghānaviññāṇadhātu jivhādhātu rasadhātu jivhāviññāṇadhātu kāyadhātu phoṭṭhabbadhātu kāyaviññāṇadhātu manodhātu dhammadhātu manoviññāṇadhātu imā kho ānanda aṭṭhārasa dhātuyo yato jānāti passati ettāvatāpi kho ānanda dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti. [238] Siyā pana bhante aññopi pariyāyo yathā dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti . siyā ānanda chayimā ānanda dhātuyo paṭhavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātu ākāsadhātu viññāṇadhātu imā kho ānanda cha dhātuyo yato jānāti passati ettāvatāpi kho ānanda dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti. [239] Siyā pana bhante aññopi pariyāyo yathā dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti . siyā ānanda chayimā ānanda dhātuyo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page168.

Sukhadhātu dukkhadhātu somanassadhātu domanassadhātu upekkhādhātu avijjādhātu imā kho ānanda cha dhātuyo yato jānāti passati ettāvatāpi kho ānanda dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti. [240] Siyā pana bhante aññopi pariyāyo yathā dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti . siyā ānanda chayimā ānanda dhātuyo kāmadhātu nekkhammadhātu byāpādadhātu abyāpādadhātu vihiṃsādhātu avihiṃsādhātu imā kho ānanda cha dhātuyo yato jānāti passati ettāvatāpi kho ānanda dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti. [241] Siyā pana bhante aññopi pariyāyo yathā dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti . siyā ānanda tisso imā ānanda dhātuyo kāmadhātu rūpadhātu arūpadhātu imā kho ānanda tisso dhātuyo yato pajānāti passati ettāvatāpi kho ānanda dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti. [242] Siyā pana bhante aññopi pariyāyo yathā dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti . siyā ānanda dve imā ānanda dhātuyo saṅkhatādhātu 1- asaṅkhatādhātu imā kho ānanda dve dhātuyo yato jānāti passati ettāvatāpi kho ānanda dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti. [243] Kittāvatā pana bhante āyatanakusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti . cha kho panimāni ānanda ajjhattikabāhirāni āyatanāni @Footnote: 1 Yu. saṅkhatā ca dhātu asaṅkhatā ca dhātu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page169.

Cakkhu ceva rūpā 1- ca sotañca saddā ca ghānañca gandhā ca jivhā ca rasā ca kāyo ca phoṭṭhabbā ca mano ca dhammā ca imāni kho ānanda cha ajjhattikabāhirāni āyatanāni yato jānāti passati ettāvatā kho pana ānanda āyatanakusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti. [244] Kittāvatā pana bhante paṭiccasamuppādakusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti . idha ānanda bhikkhu evaṃ jānāti imasmiṃ sati idaṃ hoti imassuppādā idaṃ uppajjati imasmiṃ asati idaṃ na hoti imassa nirodhā idaṃ nirujjhati yadidaṃ avijjāpaccayā saṅkhārā saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ saḷāyatanapaccayā phasso phassapaccayā vedanā vedanāpaccayā taṇhā taṇhāpaccayā upādānaṃ upādānapaccayā bhavo bhavapaccayā jāti jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti avijjāya tveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho saḷāyatananirodhā phassanirodho phassanirodhā vedanānirodho vedanānirodhā taṇhānirodho taṇhānirodhā upādānanirodho upādānanirodhā bhavanirodho bhavanirodhā jātinirodho jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkha- domanassupāyāsā nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa @Footnote: 1 Yu. rūpañca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page170.

Nirodho hoti ettāvatā kho ānanda paṭiccasamuppādakusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti. [245] Kittāvatā pana bhante ṭhānāṭhānakusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti . idhānanda bhikkhu aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kiñci saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kiñci saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti . Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kiñci saṅkhāraṃ sukhato upagaccheyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kiñci saṅkhāraṃ sukhato upagaccheyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti . aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kiñci dhammaṃ attato upagaccheyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kiñci dhammaṃ attato upagaccheyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti. {245.1} Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo mātaraṃ jīvitā voropeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano mātaraṃ jīvitā voropeyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti. Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo pitaraṃ jīvitā voropeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page171.

Puthujjano pitaraṃ jīvitā voropeyya .pe. arahantaṃ jīvitā voropeyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti. {245.2} Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo duṭṭhacitto tathāgatassa lohitaṃ uppādeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano duṭṭhacitto tathāgatassa lohitaṃ uppādeyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti . Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo saṅghaṃ bhindeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano saṅghaṃ bhindeyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti . aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo aññaṃ satthāraṃ uddiseyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano aññaṃ satthāraṃ uddiseyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti. {245.3} Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve arahanto sammāsambuddhā apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ ekissā lokadhātuyā eko arahaṃ sammāsambuddho uppajjeyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti . aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve rājāno cakkavattino apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ ekissā lokadhātuyā eko rājā cakkavatti uppajjeyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti. {245.4} Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī arahaṃ assa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page172.

Sammāsambuddho netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso arahaṃ assa sammāsambuddho ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti . aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī rājā assa cakkavatti netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso rājā assa cakkavatti ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti . aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī sakkattaṃ kāreyya ... Mārattaṃ kāreyya ... brahmattaṃ kāreyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso sakkattaṃ kāreyya 1- ... Mārattaṃ kāreyya ... Brahmattaṃ kāreyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti. {245.5} Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyaduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyaduccaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti . Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīduccaritassa ... yaṃ manoduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīduccaritassa ... yaṃ manoduccaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti . aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyasucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha kareyya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page173.

Kāyasucaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti . aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīsucaritassa ... Yaṃ manosucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīsucaritassa ... yaṃ manosucaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti. {245.6} Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti. Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīduccaritasamaṅgī ... Yaṃ manoduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti. {245.7} Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyasucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyasucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page174.

Sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti . Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīsucaritasamaṅgī ... yaṃ manosucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti pajānāti . Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīsucaritasamaṅgī ... yaṃ manosucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti . ettāvatā kho ānanda ṭhānāṭhānakusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti. [246] Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca acchariyaṃ bhante abbhūtaṃ bhante ko nāmāyaṃ bhante dhammapariyāyoti . Tasmātiha tvaṃ ānanda imaṃ dhammapariyāyaṃ bahudhātukotipi naṃ dhārehi catuparivaṭṭotipi naṃ dhārehi dhammādāsotipi naṃ dhārehi amatadundubhītipi naṃ dhārehi anuttaro saṅgāmavijayotipi naṃ dhārehīti. Idamavoca bhagavā attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti. Bahudhātukasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ. ---------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page175.

Isigilisuttaṃ [247] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati isigilismiṃ pabbate . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. [248] Bhagavā etadavoca passatha no tumhe bhikkhave etaṃ vebhāraṃ pabbatanti . evambhante . etassa kho bhikkhave vebhārassa pabbatassa aññāva samaññā ahosi aññā paññatti . passatha no tumhe bhikkhave etaṃ paṇḍavaṃ pabbatanti . evambhante . Etassapi kho bhikkhave paṇḍavassa pabbatassa aññāva samaññā ahosi aññā paññatti . passatha no tumhe bhikkhave etaṃ vepullaṃ pabbatanti . evambhante . etassapi kho bhikkhave vepullassa pabbatassa aññāva samaññā ahosi aññā paññatti . passatha no tumhe bhikkhave etaṃ gijjhakūṭaṃ pabbatanti . evambhante . Etassapi kho bhikkhave gijjhakūṭassa pabbatassa aññāva samaññā ahosi aññā paññatti . passatha no tumhe bhikkhave imaṃ isigiliṃ pabbatanti . evambhante . imassa kho pana bhikkhave isigilissa pabbatassa esāva samaññā ahosi esā paññatti. [249] Bhūtapubbaṃ bhikkhave pañca paccekabuddhasatāni imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsino ahesuṃ . te imaṃ pabbataṃ pavisantā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page176.

Dissanti paviṭṭhā na dissanti . tamenaṃ manussā disvā evamāhaṃsu ayaṃ pabbato ime isī gilatīti isigili isigilītveva samaññā udapādi. Ācikkhissāmi bhikkhave paccekabuddhānaṃ nāmāni kittayissāmi bhikkhave paccekabuddhānaṃ nāmāni desissāmi bhikkhave paccekabuddhānaṃ nāmāni taṃ suṇātha sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmīti . Evambhanteti jo te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. [250] Bhagavā etadavoca ariṭṭho nāma bhikkhave paccekasambuddho 1- imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi . upariṭṭho nāma bhikkhave paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi . tagarasikhī nāma bhikkhave paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi . yasassī nāma bhikkhave paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi . sudassano nāma bhikkhave paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi . piyadassī nāma bhikkhave paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi . gandhāro nāma bhikkhave paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi . piṇḍolo nāma bhikkhave paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi . upāsabho nāma bhikkhave paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi . nitho nāma bhikkhave paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi . tatho nāma bhikkhave @Footnote: 1 Yu. sabbattha paccekabuddho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page177.

Paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi . Sutavā nāma bhikkhave paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi . bhāvitatto nāma bhikkhave paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi. [251] Ye sattasārā anighā nirāsā paccekamevajjhagamuṃ subodhiṃ tesaṃ visallāna naruttamānaṃ nāmāni me kittayato suṇātha ariṭṭho upariṭṭho tagarasikhī yasassī sudassano piyadassī ca buddho 1- gandhāro piṇḍolo upāsabho ca nitho tatho sutavā bhāvitatto sumbho subho methulo 2- aṭṭhamo ca athassumegho anigho sudāṭho paccekabuddhā bhavanettikhīṇā hiṅgū ca hiṅgo ca mahānubhāvā dve jālino munino aṭṭhako ca atha kosallo 3- buddho atho subāhu upanemiso nemiso santacitto sacco tatho virajo paṇḍito ca @Footnote: 1 Ma. susambuddho . 2 matulo . 3 Po. Yu. kosalo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page178.

Kāḷūpakāḷā vijito jito ca aṅgo ca paṅgo ca guticchito 1- ca passī jahi upadhiṃ dukkhamūlaṃ aparājito mārabalaṃ ajesi satthā pavattā sarabhaṅgo lomahaṃso uccaṅgamāyo asito anāsavo manomayo mānacchido ca bandhumā tadādhimutto vimalo ca ketumā ketumbarāgo ca mātaṅgo ariyo athaccuto accutagāmabyāmako sumaṅgalo dabbilo supatiṭṭhito asayho khemābhirato ca sorato durannayo saṅgho athopi ujjayo aparo muni sayho anomanikkamo 2- ānanda nando upanando dvādasa bhāradvājo antimadehadhārī bodhi mahānāmo athopi uttaro kesī sikhī sundaro bhāradvājo @Footnote: 1 Yu. gutijjitoti dissati . 2 Yu. anomanikkhamo . 3 Yu. bhāradvājā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page179.

Tissūpatissā bhavabandhanacchidā upasīdarī 1- taṇhacchido ca sīdarī 1- buddho ahu maṅgalo vītarāgo usabhacchidā jāliniṃ dukkhamūlaṃ santaṃ padaṃ ajjhagamūpaṇīto uposatho sundaro saccanāmo jeto jayanto padumo uppalo ca padumuttaro rakkhito pabbato ca mānatthaddho sobhito vītarāgo kaṇho ca buddho suvimuttacitto ete ca aññe ca mahānubhāvā paccekabuddhā bhavanettikhīṇā te sabbasaṅgādhigate mahesī parinibbute vandatha appameyyeti. Isigilisuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ. --------- @Footnote: 1 Ma. upasikhi. sikhari.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page180.

Mahācattārīsakasuttaṃ [252] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ . Bhagavā etadavoca ariyaṃ vo bhikkhave sammāsamādhiṃ desissāmi saupanisaṃ saparikkhāraṃ taṃ suṇātha sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmīti . Evambhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. [253] Bhagavā etadavoca katamo ca bhikkhave ariyo sammāsamādhi saupaniso saparikkhāro seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati yā kho bhikkhave imehi sattaṅgehi cittassa ekaggatā parikkhatā ayaṃ vuccati bhikkhave ariyo sammāsamādhi saupaniso itipi saparikkhāro itipīti 1-. [254] Tatra bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . kathañca bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . micchādiṭṭhiṃ micchādiṭṭhīti pajānāti sammādiṭṭhiṃ sammādiṭṭhīti pajānāti . sāssa hoti sammādiṭṭhi. [255] Katamā ca bhikkhave micchādiṭṭhi . natthi dinnaṃ natthi yiṭṭhaṃ natthi hutaṃ natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko @Footnote: 1 Ma. Yu. itipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page181.

Natthi ayaṃ loko natthi paro loko natthi mātā natthi pitā natthi sattā opapātikā natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti ayaṃ bhikkhave micchādiṭṭhi. [256] Katamā ca bhikkhave sammādiṭṭhi . sammādiṭṭhiṃpahaṃ bhikkhave dvayaṃ vadāmi atthi bhikkhave sammādiṭṭhi sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā atthi bhikkhave sammādiṭṭhi ariyā anāsavā lokuttarā maggaṅgā. [257] Katamā ca bhikkhave sammādiṭṭhi sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā . atthi dinnaṃ atthi yiṭṭhaṃ atthi hutaṃ atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko atthi ayaṃ loko atthi paro loko atthi mātā atthi pitā atthi sattā opapātikā atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti ayaṃ bhikkhave sammādiṭṭhi sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā. [258] Katamā ca bhikkhave sammādiṭṭhi ariyā anāsavā lokuttarā maggaṅgā . yā kho bhikkhave ariyacittassa anāsavacittassa ariyamaggasamaṅgino ariyamaggaṃ bhāvayato paññā paññindriyaṃ paññāphalaṃ dhammavicayasambojjhaṅgo sammādiṭṭhi maggaṅgaṃ ayaṃ bhikkhave sammādiṭṭhi ariyā anāsavā lokuttarā maggaṅgā. So 1- micchādiṭṭhiyā @Footnote: 1 Yu. yo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page182.

Pahānāya vāyamati sammādiṭṭhiyā upasampadāya . svāssa hoti sammāvāyāmo . so sato micchādiṭṭhiṃ pajahati sato sammādiṭṭhiṃ upasampajja viharati . sāssa hoti sammāsati . itissime tayo dhammā sammādiṭṭhiṃ anuparidhāvanti anuparivattanti seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi sammāvāyāmo sammāsati. [259] Tatra bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . kathañca bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . micchāsaṅkappaṃ micchāsaṅkappoti pajānāti sammāsaṅkappaṃ sammāsaṅkappoti pajānāti. Sāssa hoti sammādiṭṭhi. [260] Katamo ca bhikkhave micchāsaṅkappo . kāmasaṅkappo byāpādasaṅkappo vihiṃsāsaṅkappo ayaṃ bhikkhave micchāsaṅkappo. [261] Katamo ca bhikkhave sammāsaṅkappo . sammāsaṅkappaṃpahaṃ bhikkhave dvayaṃ vadāmi atthi bhikkhave sammāsaṅkappo sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko atthi bhikkhave sammāsaṅkappo ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo. [262] Katamo ca bhikkhave sammāsaṅkappo sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko . nekkhammasaṅkappo abyāpādasaṅkappo avihiṃsāsaṅkappo ayaṃ bhikkhave sammāsaṅkappo sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko. [263] Katamo ca bhikkhave sammāsaṅkappo ariyo anāsavo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page183.

Lokuttaro maggaṅgo . yo kho bhikkhave ariyacittassa anāsavacittassa ariyamaggasamaṅgino ariyamaggaṃ bhāvayato takko vitakko saṅkappo appanā byappanā cetaso abhiniropanā vacīsaṅkhāro 1- ayaṃ bhikkhave sammāsaṅkappo ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo . So micchāsaṅkappassa pahānāya vāyamati sammāsaṅkappassa upasampadāya . svāssa hoti sammāvāyāmo . so sato micchāsaṅkappaṃ pajahati sato sammāsaṅkappaṃ upasampajja viharati . Sāssa hoti sammāsati . itissime 2- tayo dhammā sammāsaṅkappaṃ anuparidhāvanti anuparivattanti seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi sammāvāyāmo sammāsati. [264] Tatra bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . kathañca bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . micchāvācaṃ micchāvācāti pajānāti sammāvācaṃ sammāvācāti pajānāti . sāssa hoti sammādiṭṭhi. [265] Katamā ca bhikkhave micchāvācā . musāvādo pisuṇā vācā pharusā vācā samphappalāpo ayaṃ bhikkhave micchāvācā. [266] Katamā ca bhikkhave sammāvācā . Sammāvācaṃpahaṃ bhikkhave dvayaṃ vadāmi atthi bhikkhave sammāvācā sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā atthi bhikkhave sammāvācā ariyā anāsavā lokuttarā maggaṅgā. @Footnote: 1 Yu. vācāsaṅkhāro . 2 Ma. itiyime.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page184.

[267] Katamā ca bhikkhave sammāvācā sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā . musāvādā veramaṇī pisuṇāya vācāya veramaṇī pharusāya vācāya veramaṇī samphappalāpā veramaṇī ayaṃ bhikkhave sammāvācā sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā. [268] Katamā ca bhikkhave sammāvācā ariyā anāsavā lokuttarā maggaṅgā . yā kho bhikkhave ariyacittassa anāsavacittassa ariyamaggasamaṅgino ariyamaggaṃ bhāvayato catūhipi vacīduccaritehi ārati virati paṭivirati veramaṇī ayaṃ bhikkhave sammāvācā ariyā anāsavā lokuttarā maggaṅgā . so micchāvācāya pahānāya vāyamati sammāvācāya upasampadāya . svāssa hoti sammāvāyāmo . so sato micchāvācaṃ pajahati sato sammāvācaṃ upasampajja viharati . sāssa hoti sammāsati . itissime tayo dhammā sammāvācaṃ anuparidhāvanti anuparivattanti seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi sammāvāyāmo sammāsati. [269] Tatra bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . kathañca bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . micchākammantaṃ micchākammantoti pajānāti sammākammantaṃ sammākammantoti pajānāti. Sāssa hoti sammādiṭṭhi. [270] Katamo ca bhikkhave micchākammanto . pāṇātipāto adinnādānaṃ kāmesumicchācāro ayaṃ bhikkhave micchākammanto. [271] Katamo ca bhikkhave sammākammanto . sammākammantaṃpahaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page185.

Bhikkhave dvayaṃ vadāmi atthi bhikkhave sammākammanto sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko atthi bhikkhave sammākammanto ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo. [272] Katamo ca bhikkhave sammākammanto sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko . atthi bhikkhave pāṇātipātā veramaṇī adinnādānā veramaṇī kāmesumicchācārā veramaṇī ayaṃ bhikkhave sammākammanto sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko. [273] Katamo ca bhikkhave sammākammanto ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo . yā kho bhikkhave ariyacittassa anāsavacittassa ariyamaggasamaṅgino ariyamaggaṃ bhāvayato tīhipi kāyaduccaritehi ārati virati paṭivirati veramaṇī ayaṃ bhikkhave sammākammanto ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo . so micchākammantassa pahānāya vāyamati sammākammantassa upasampadāya . svāssa hoti sammāvāyāmo . so sato micchākammantaṃ pajahati sato sammākammantaṃ upasampajja viharati . sāssa hoti sammāsati . Itissime tayo dhammā sammākammantaṃ anuparidhāvanti anuparivattanti seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi sammāvāyāmo sammāsati. [274] Tatra bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . kathañca bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . micchāājīvaṃ micchāājīvoti pajānāti sammāājīvaṃ sammāājīvoti pajānāti .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page186.

Sāssa hoti sammādiṭṭhi. [275] Katamo ca bhikkhave micchāājīvo . kuhanā lapanā nemittakatā nippesikatā lābhena lābhaṃ nijigiṃsanatā ayaṃ bhikkhave micchāājīvo. [276] Katamo ca bhikkhave sammāājīvo . sammāājīvaṃpahaṃ bhikkhave dvayaṃ vadāmi atthi bhikkhave sammāājīvo puññabhāgiyo upadhivepakko atthi bhikkhave sammāājīvo ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo. [277] Katamo ca bhikkhave sammāājīvo sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko . idha bhikkhave ariyasāvako micchāājīvaṃ pahāya sammāājīvena jīvikaṃ kappeti ayaṃ bhikkhave sammāājīvo sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko. [278] Katamo ca bhikkhave sammāājīvo ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo . yā kho bhikkhave ariyacittassa anāsavacittassa ariyamaggasamaṅgino ariyamaggaṃ bhāvayato micchāājīvā ārati virati paṭivirati veramaṇī ayaṃ bhikkhave sammāājīvo ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo . so micchāājīvassa pahānāya vāyamati sammāājīvassa upasampadāya . svāssa hoti sammāvāyāmo . so sato micchāājīvaṃ pajahati sato sammāājīvaṃ upasampajja viharati . sāssa hoti sammāsati . itissime tayo dhammā sammāājīvaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page187.

Anuparidhāvanti anuparivattanti seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi sammāvāyāmo sammāsati. [279] Tatra bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . kathañca bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . sammādiṭṭhissa bhikkhave sammāsaṅkappo pahoti sammāsaṅkappassa sammāvācā pahoti sammāvācassa sammākammanto pahoti sammākammantassa sammāājīvo pahoti sammāājīvassa sammāvāyāmo pahoti sammāvāyāmassa sammāsati pahoti sammāsatissa sammāsamādhi pahoti sammāsamādhissa sammāñāṇaṃ pahoti sammāñāṇassa sammāvimutti pahoti . iti kho bhikkhave aṭṭhaṅgasamannāgato sekho [1]- dasahaṅgasamannāgato arahā hoti. [2]- [280] Tatra bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . kathañca bhikkhave sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti . sammādiṭṭhissa bhikkhave micchādiṭṭhi nijjiṇṇā hoti . ye ca micchādiṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa nijjiṇṇā honti sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Sammāsaṅkappassa bhikkhave micchāsaṅkappo nijjiṇṇo hoti .pe. Sammāvācassa bhikkhave micchāvācā nijjiṇṇā hoti ... Sammākammantassa bhikkhave micchākammanto nijjiṇṇo hoti ... sammāājīvassa bhikkhave micchāājīvo nijjiṇṇo hoti ... sammāvāyāmassa @Footnote: 1 Yu. paṭipado . 2 Po. Ma. tatrapi sammāñāṇena aneke pāpakā akusalā dhammā @vigatā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page188.

Bhikkhave micchāvāyāmo nijjiṇṇo hoti ... sammāsatissa bhikkhave micchāsati nijjiṇṇā hoti ... sammāsamādhissa bhikkhave micchāsamādhi nijjiṇṇo hoti ... sammāñāṇassa bhikkhave micchāñāṇaṃ nijjiṇṇaṃ hoti ... sammāvimuttassa bhikkhave micchāvimutti nijjiṇṇā hoti . Ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa nijjiṇṇā honti sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti . iti kho bhikkhave vīsati kusalapakkhā vīsati akusalapakkhā . mahācattārīsako dhammapariyāyo pavattito appaṭivattiyo samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasminti. [281] Yo hi koci bhikkhave samaṇo vā brāhmaṇo vā imaṃ mahācattārīsakaṃ dhammapariyāyaṃ garahitabbaṃ paṭikkositabbaṃ maññeyya tassa diṭṭheva dhamme dasa sahadhammikā vādānuvādā gārayhaṭṭhānaṃ āgacchanti . sammādiṭṭhiñce bhavaṃ garahati ye ca micchādiṭṭhī samaṇabrāhmaṇā te bhoto pujjā te bhoto pāsaṃsā . Sammāsaṅkappañce bhavaṃ garahati ye ca micchāsaṅkappā samaṇabrāhmaṇā te bhoto pujjā te bhoto pāsaṃsā . sammāvācañce bhavaṃ garahati ... sammākammantañce bhavaṃ garahati ... sammāājīvañce bhavaṃ garahati ... sammāvāyāmañce bhavaṃ garahati ... sammāsatiñce bhavaṃ garahati ... sammāsamādhiñce bhavaṃ garahati ... sammāñāṇañce bhavaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page189.

Garahati ... sammāvimuttiñce bhavaṃ garahati ye [1]- micchāvimuttī samaṇabrāhmaṇā te bhoto pujjā te bhoto pāsaṃsā . Yekeci 2- bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā imaṃ mahācattārīsakaṃ dhammapariyāyaṃ garahitabbaṃ paṭikkositabbaṃ maññeyyuṃ tassa diṭṭheva dhamme ime dasa sahadhammikā vādānuvādā gārayhaṭṭhānaṃ āgacchanti . Yepi te bhikkhave ahesuṃ ukkalā 3- vassabhaññā 4- ahetuvādā akiriyavādā natthikavādā tepi mahācattārīsakaṃ dhammapariyāyaṃ na garahitabbaṃ na paṭikkositabbaṃ maññeyyuṃ taṃ kissa hetu nindābyārosaupārambhabhayāti. Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Mahācattārīsakasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ. -------- @Footnote: 1 Yu. etthantare casaddo atthi . 2 Yu. yo hi koci. Po. Ma. yo @koci. 3 Ma. Yu. okkalā . 4 Ma. vayabhiññā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page190.

Ānāpānasatisuttaṃ [282] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātu pāsāde sambahulehi abhiññātehi abhiññātehi therehi sāvakehi saddhiṃ āyasmatā ca sārīputtena āyasmatā ca mahāmoggallānena āyasmatā ca mahākassapena āyasmatā ca mahākaccāyanena āyasmatā ca mahākoṭṭhitena āyasmatā ca mahākappinena āyasmatā ca mahācundena āyasmatā ca revatena āyasmatā ca ānandena aññehi ca abhiññātehi abhiññātehi therehi sāvakehi saddhiṃ. Tena kho pana samayena therā bhikkhū [1]- ovadanti anusāsanti . appekacce therā bhikkhū dasapi bhikkhū ovadanti anusāsanti appekacce therā bhikkhū vīsampi bhikkhū ovadanti anusāsanti appekacce therā bhikkhū tiṃsampi bhikkhū ovadanti anusāsanti appekacce therā bhikkhū cattāḷīsampi bhikkhū ovadanti anusāsanti . te ca navā bhikkhū therehi bhikkhūhi ovadiyamānā anusāsiyamānā oḷāraṃ pubbenāparaṃ visesaṃ pajānanti. [283] Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe paṇṇarase pavāraṇāya puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhusaṅghaparivuto abbhokāse nisinno hoti . atha kho bhagavā tuṇhībhūtaṃ 2- bhikkhusaṅghaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. nave bhikkhū . 2 Yu. tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtanti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page191.

Anuviloketvā bhikkhū āmantesi āraddhosmi bhikkhave imāya paṭipadāya āraddhacittosmi bhikkhave imāya paṭipadāya tasmātiha bhikkhave bhiyyoso mattāya viriyaṃ ārabhatha appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya idhevāhaṃ sāvatthiyaṃ komudiṃ cātumāsiniṃ āgamessāmīti . assosuṃ kho jānapadā bhikkhū bhagavā kira tattheva sāvatthiyaṃ komudiṃ cātumāsiniṃ āgamessatīti . Te jānapadā bhikkhū sāvatthiyaṃ osaranti bhagavantaṃ dassanāya. Te ca [1]- therā bhikkhū bhiyyoso mattāya nave bhikkhū ovadanti anusāsanti . Appekacce therā bhikkhū dasapi bhikkhū ovadanti anusāsanti appekacce therā bhikkhū vīsampi bhikkhū ovadanti anusāsanti appekacce therā bhikkhū tiṃsampi bhikkhū ovadanti anusāsanti appekacce therā bhikkhū cattāḷīsampi bhikkhū ovadanti anusāsanti . te ca navā bhikkhū therehi bhikkhūhi ovadiyamānā anusāsiyamānā oḷāraṃ 2- pubbenāparaṃ visesaṃ pajānanti. [284] Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe paṇṇarase komudiyā cātumāsiniyā puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhusaṅghaparivuto abbhokāse nisinno hoti . atha kho bhagavā tuṇhībhūtaṃ bhikkhusaṅghaṃ anuviloketvā bhikkhū āmantesi apalāpāyaṃ bhikkhave parisā nippalāpāyaṃ bhikkhave parisā suddhasāre 3- patiṭṭhitā . Tathārūpo ayaṃ bhikkhave bhikkhusaṅgho tathārūpāyaṃ bhikkhave parisā @Footnote: 1 Ma. etthantare khosaddo atthi . 2 Ma. Yu. uḷāraṃ. @3 Ma. Yu. suddhāsāre.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page192.

Yathārūpā parisā āhuneyyā 1- pāhuneyyā dakkhiṇeyyā añjalikaraṇīyā anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa . tathārūpo ayaṃ bhikkhave bhikkhusaṅgho tathārūpāyaṃ bhikkhave parisā yathārūpāya parisāya appaṃ dinnaṃ bahu hoti bahu dinnaṃ bahutaraṃ . tathārūpo ayaṃ bhikkhave bhikkhusaṅgho tathārūpāyaṃ bhikkhave parisā yathārūpā parisā dullabhā dassanāya lokassa . tathārūpo ayaṃ bhikkhave bhikkhusaṅgho tathārūpāyaṃ bhikkhave parisā yathārūpaṃ parisaṃ alaṃ yojanagaṇanāni dassanāya gantuṃ pūṭaṃsenāpi 2-. [285] Santi bhikkhave bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaññojanā sammadaññā vimuttā evarūpāpi bhikkhave santi bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe . santi bhikkhave bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyino anāvattidhammā tasmā lokā evarūpāpi bhikkhave santi bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe . santi bhikkhave bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe tiṇṇaṃ saññojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmino sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissanti evarūpāpi bhikkhave santi bhikkhū imasmiṃ @Footnote: 1 Yu. āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyoti dissati. @2 Ma. Yu. puṭosenāpīti dissati. Sī. puṭaṃsenāti iti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page193.

Bhikkhusaṅghe . santi bhikkhave bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe tiṇṇaṃ saññojanānaṃ parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā evarūpāpi bhikkhave santi bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe . Santi bhikkhave bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ bhāvanānuyogamanuyuttā viharanti evarūpāpi bhikkhave santi bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe. [286] Santi bhikkhave bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe catunnaṃ sammappadhānānaṃ bhāvanānuyogamanuyuttā viharanti ... catunnaṃ iddhipādānaṃ ... Pañcannaṃ indriyānaṃ ... pañcannaṃ balānaṃ ... Sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ ... Ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa bhāvanānuyogamanuyuttā viharanti evarūpāpi bhikkhave santi bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe . santi bhikkhave bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe mettābhāvanānuyogamanuyuttā viharanti ... Karuṇābhāvanānuyogamanuyuttā viharanti ... muditābhāvanānuyogamanuyuttā viharanti ... upekkhābhāvanānuyogamanuyuttā viharanti ... Asubhabhāvanānu- yogamanuyuttā viharanti ... aniccasaññābhāvanānuyogamanuyuttā viharanti evarūpāpi bhikkhave santi bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe. [287] Santi bhikkhave bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe ānāpānasatibhāvanānuyogamanuyuttā viharanti . ānāpānasati bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā . ānāpānasati bhikkhave bhāvitā bahulīkatā cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti 1- . cattāro @Footnote: 1 Po. Yu. paripūreti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page194.

Satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti . satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrenti. [288] Kathaṃ bhāvitā ca bhikkhave ānāpānasati kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā . idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā . so satova assasati sato passasati. {288.1} Dīghaṃ vā assasanto dīghaṃ assasāmīti pajānāti dīghaṃ vā passasanto dīghaṃ passasāmīti pajānāti . rassaṃ vā assasanto rassaṃ assasāmīti pajānāti rassaṃ vā passasanto rassaṃ passasāmīti pajānāti . sabbakāyapaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati sabbakāyapaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati . passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ assasissāmīti sikkhati passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ passasissāmīti sikkhati. {288.2} Pītipaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati pītipaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati . sukhapaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati sukhapaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati . cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati . Passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ assasissāmīti sikkhati passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ passasissāmīti sikkhati. {288.3} Cittapaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati cittapaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati . abhippamodayaṃ cittaṃ assasissāmīti sikkhati abhippamodayaṃ cittaṃ passasissāmīti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page195.

Sikkhati . samādahaṃ cittaṃ assasissāmīti sikkhati samādahaṃ cittaṃ passasissāmīti sikkhati . vimocayaṃ cittaṃ assasissāmīti sikkhati vimocayaṃ cittaṃ passasissāmīti sikkhati. {288.4} Aniccānupassī assasissāmīti sikkhati aniccānupassī passasissāmīti sikkhati . virāgānupassī assasissāmīti sikkhati virāgānupassī passasissāmīti sikkhati . nirodhānupassī assasissāmīti sikkhati nirodhānupassī passasissāmīti sikkhati . paṭinissaggānupassī assasissāmīti sikkhati paṭinissaggānupassī passasissāmīti sikkhati . Evaṃ bhāvitā kho bhikkhave ānāpānasati evaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā. [289] Kathaṃ bhāvitā ca bhikkhave ānāpānasati kathaṃ bahulīkatā cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti 1- . yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu dīghaṃ vā assasanto dīghaṃ assasāmīti pajānāti dīghaṃ vā passasanto dīghaṃ passasāmīti pajānāti rassaṃ vā assasanto rassaṃ assasāmīti pajānāti rassaṃ vā passasanto rassaṃ passasāmīti pajānāti sabbakāyapaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati sabbakāyapaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ assasissāmīti sikkhati passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ passasissāmīti sikkhati kāye kāyānupassī bhikkhave tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ . kāyesu kāyaññatarāhaṃ bhikkhave etaṃ vadāmi yadidaṃ assāsapassāsaṃ 2- . tasmātiha bhikkhave @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. paripūreti . 2 Po. Ma. assāsapassāsā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page196.

Kāye kāyānupassī tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. {289.1} Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu pītipaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati pītipaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati sukhapaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati sukhapaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ assasissāmīti sikkhati passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ passasissāmīti sikkhati vedanāsu vedanānupassī bhikkhave tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu vedanāññatarāhaṃ bhikkhave etaṃ vadāmi yadidaṃ assāsapassāsānaṃ sādhukaṃ manasikāraṃ . tasmātiha bhikkhave vedanāsu vedanānupassī tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. {289.2} Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu cittapaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati cittapaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati abhippamodayaṃ cittaṃ assasissāmīti sikkhati abhippamodayaṃ cittaṃ passasissāmīti sikkhati samādahaṃ cittaṃ assasissāmīti sikkhati samādahaṃ cittaṃ passasissāmīti sikkhati vimocayaṃ cittaṃ assasissāmīti sikkhati vimocayaṃ cittaṃ passasissāmīti sikkhati citte cittānupassī bhikkhave tassiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ . nāhaṃ bhikkhave muṭṭhasatissa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page197.

Asampajānassa ānāpānasatiṃ vadāmi . tasmātiha bhikkhave citte cittānupassī tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. {289.3} Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu aniccānupassī assasissāmīti sikkhati aniccānupassī passasissāmīti sikkhati virāgānupassī assasissāmīti sikkhati virāgānupassī passasissāmīti sikkhati nirodhānupassī assasissāmīti sikkhati nirodhānupassī passasissāmīti sikkhati paṭinissaggānupassī assasissāmīti sikkhati paṭinissaggānupassī passasissāmīti sikkhati dhammesu dhammānupassī bhikkhave tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ . so yantaṃ abhijjhādomanassānaṃ pahānaṃ [1]- paññāya disvā sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti . Tasmātiha bhikkhave dhammesu dhammānupassī tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ . evaṃ bhāvitā kho bhikkhave ānāpānasati evaṃ bahulīkatā cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti 2-. [290] Kathaṃ bhāvitā ca bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā kathaṃ bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti . yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ upaṭṭhitassa tasmiṃ samaye sati hoti appammuṭṭhā 3- . yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno upaṭṭhitā sati @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. etthantare tanti dissati . 2 Po. Ma. Yu. paripūreti. @3 Ma. Yu. asammuṭṭhā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page198.

Hoti appammuṭṭhā satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti satisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. {290.1} So tathāsato viharanto taṃ dhammaṃ paññāya pavicinati pavicarati 1- parivīmaṃsaṃ āpajjati . yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu tathāsato viharanto taṃ dhammaṃ paññāya pavicinati pavicarati parivīmaṃsaṃ āpajjati dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti dhammavicaya- sambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti . dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. {290.2} Tassa taṃ dhammaṃ paññāya pavicinato pavicarato parivīmaṃsaṃ āpajjato āraddhaṃ hoti viriyaṃ asallīnaṃ . Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno taṃ dhammaṃ paññāya pavicinato pavicarato parivīmaṃsaṃ āpajjato āraddhaṃ hoti viriyaṃ asallīnaṃ viriyasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti viriyasambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti viriyasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. {290.3} Āraddhaviriyassa uppajjati pīti nirāmisā . yasmiṃ samaye bhikkhuno āraddhaviriyassa uppajjati pīti nirāmisā pītisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti pītisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti pītisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. {290.4} Pītimanassa kāyopi passambhati cittampi passambhati . @Footnote: 1 Ma. pavicayati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page199.

Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno pītimanassa kāyopi passambhati cittampi passambhati passaddhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti passaddhisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti passaddhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. {290.5} Passaddhakāyassa sukhino cittaṃ samādhiyati. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno passaddhakāyassa sukhino cittaṃ samādhiyati samādhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti samādhisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti samādhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. {290.6} So tathāsamāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu tathāsamāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti upekkhāsambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti upekkhāsambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti upekkhāsambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. {290.7} Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu vedanāsu ... Citte ... Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ upaṭṭhitassa tasmiṃ samaye sati hoti appammuṭṭhā . yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno upaṭṭhitā sati hoti appammuṭṭhā satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti satisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page200.

{290.8} So tathāsato viharanto taṃ dhammaṃ paññāya pavicinati pavicarati parivīmaṃsaṃ āpajjati . yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu tathāsato viharanto taṃ dhammaṃ paññāya pavicinati pavicarati parivīmaṃsaṃ āpajjati dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti dhammavicayasambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. {290.9} Tassa taṃ dhammaṃ paññāya pavicinato pavicarato parivīmaṃsaṃ āpajjato āraddhaṃ hoti viriyaṃ asallīnaṃ . Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno taṃ dhammaṃ paññāya pavicinato pavicarato parivīmaṃsaṃ āpajjato āraddhaṃ hoti viriyaṃ asallīnaṃ viriyasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti viriyasambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti viriyasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. {290.10} Āraddhaviriyassa uppajjati pīti nirāmisā . yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno āraddhaviriyassa uppajjati pīti nirāmisā pītisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti pītisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti pītisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. {290.11} Pītimanassa kāyopi passambhati cittampi passambhati . yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno pītimanassa kāyopi passambhati cittampi passambhati passaddhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti passaddhisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page201.

Samaye bhikkhu bhāveti passaddhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. {290.12} Passaddhakāyassa sukhino cittaṃ samādhiyati . yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno passaddhakāyassa sukhino cittaṃ samādhiyati samādhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti samādhisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti samādhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. {290.13} So tathāsamāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu tathāsamāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti upekkhāsambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti upekkhāsambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti upekkhāsambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati. Evaṃ bhāvitā kho bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā evaṃ bahulīkatā satta bojjhaṅge 1- paripūrenti. [291] Kathaṃ bhāvitā ca bhikkhave satta bojjhaṅgā kathaṃ bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrenti . idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ . Dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti ... viriyasambojjhaṅgaṃ bhāveti ... Pītisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... samādhi sambojjhaṅgaṃ bhāveti ... upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ . evaṃ bhāvitā kho bhikkhave satta bojjhaṅgā evaṃ bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrentīti. @Footnote: 1 Ma. Yu. sambojjhaṅge.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page202.

Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Ānāpānasatisuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ. ----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page203.

Kāyagatāsatisuttaṃ [292] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . atha kho sambahulānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ upaṭṭhānasālāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi acchariyaṃ āvuso abbhūtaṃ āvuso yāvañcidaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhen kāyagatā sati bhāvitā bahulīkatā mahapphalā vuttā mahānisaṃsāti . ayañca kho 1- hidaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ antarākathā vippakatā hoti. [293] Atha kho bhagavā sāyaṇhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi . nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi kāya nuttha bhikkhave etarahi kathāya sannisinnā kā ca pana vo antarākathā vippakatāti. Idha bhante amhākaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ upaṭṭhānasālāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi acchariyaṃ āvuso abbhūtaṃ āvuso yāvañcidaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena kāyagatā sati bhāvitā bahulīkatā mahapphalā vuttā mahānisaṃsāti ayaṃ no bhante antarākathā vippakatā atha bhagavā anuppattoti. @Footnote: 1 Ma. Yu. khosaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page204.

[294] Kathaṃ bhāvitā ca bhikkhave kāyagatā sati kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā . idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā . so satova assasati sato passasati . dīghaṃ vā assasanto dīghaṃ assasāmīti pajānāti dīghaṃ vā passasanto dīghaṃ passasāmīti pajānāti . Rassaṃ vā assasanto rassaṃ assasāmīti pajānāti rassaṃ vā passasanto rassaṃ passasāmīti pajānāti . sabbakāyapaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati sabbakāyapaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati . Passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ assasissāmīti sikkhati passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ passasissāmīti sikkhati . tassa evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato ye gehasitā sarasaṅkappā te pahīyanti . Tesaṃ pahānā ajjhattameva cittaṃ santiṭṭhati sannisīdati ekodibhoti 1- samādhiyati evampi bhikkhave bhikkhu kāyagataṃ satiṃ bhāveti. [295] Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu gacchanto vā gacchāmīti pajānāti ṭhito vā ṭhitomhīti pajānāti nisinno vā nisinnomhīti pajānāti sayāno vā sayānomhīti pajānāti . yathā yathā vā panassa kāyo paṇihito hoti tathā tathā naṃ pajānāti . Tassa evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato ye gehasitā sarasaṅkappā te pahīyanti . tesaṃ pahānā ajjhattameva @Footnote: 1 Ma. Yu. ekodi hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page205.

Cittaṃ santiṭṭhati sannisīdati ekodibhoti samādhiyati evampi bhikkhave bhikkhu kāyagataṃ satiṃ bhāveti. [296] Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti ālokite vilokite sampajānakārī hoti sammiñjite pasārite sampajānakārī hoti saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti . tassa evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato ye gehasitā sarasaṅkappā te pahīyanti . tesaṃ pahānā ajjhattameva cittaṃ santiṭṭhati sannisīdati ekodibhoti samādhiyati evampi bhikkhave bhikkhu kāyagataṃ satiṃ bhāveti. [297] Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūrannānappakārassa asucino paccavekkhati atthi imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nahārū aṭṭhī aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā muttanti . Seyyathāpi bhikkhave ubhatomukhā mūtolī 1- pūrā nānāvihitassa dhaññassa seyyathīdaṃ sālīnaṃ vīhīnaṃ muggānaṃ māsānaṃ tilānaṃ taṇḍulānaṃ @Footnote: 1 Po. Ma. putoḷī.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page206.

Tamenaṃ cakkhumā puriso muñcitvā paccavekkheyya ime sālī ime vīhī ime muggā ime māsā ime tilā ime taṇḍulāti evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūrannānappakārassa asucino paccavekkhati atthi imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nahārū aṭṭhī aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā muttanti . tassa evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato ye gehasitā sarasaṅkappā te pahīyanti . tesaṃ pahānā ajjhattameva cittaṃ santiṭṭhati sannisīdati ekodibhoti samādhiyati evampi bhikkhave bhikkhu kāyagataṃ satiṃ bhāveti. [298] Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu imameva kāyaṃ yathāṭhitaṃ yathāpaṇihitaṃ dhātuso paccavekkhati atthi imasmiṃ kāye paṭhavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātūti . seyyathāpi bhikkhave dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā gāviṃ vadhitvā cātummahāpathe vilaso 1- paṭivibhajitvā nisinno assa evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kāyaṃ yathāṭhitaṃ yathāpaṇihitaṃ dhātuso paccavekkhati atthi imasmiṃ kāye paṭhavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātūti . Tassa evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato ye @Footnote: 1 Po. Ma. bilaso vibhajitvā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page207.

Gehasitā sarasaṅkappā te pahīyanti . tesaṃ pahānā ajjhattameva cittaṃ santiṭṭhati sannisīdati ekodibhoti samādhiyati evampi bhikkhave bhikkhu kāyagataṃ satiṃ bhāveti. [299] Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu seyyathāpi passeyya sarīraṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ ekāhamataṃ vā dvīhamataṃ vā tīhamataṃ vā uddhumātakaṃ vinīlakaṃ vipubbakajātaṃ . so imameva kāyaṃ upasaṃharati ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatītoti . tassa evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato ye gehasitā sarasaṅkappā te pahīyanti . tesaṃ pahānā ajjhattameva cittaṃ santiṭṭhati sannisīdati ekodibhoti samādhiyati evampi bhikkhave bhikkhu kāyagataṃ satiṃ bhāveti. [300] Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu seyyathāpi passeyya sarīraṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ kākehi vā khajjamānaṃ gijjhehi vā khajjamānaṃ kulalehi vā khajjamānaṃ suvāṇehi vā khajjamānaṃ siṅgālehi vā khajjamānaṃ vividhehi vā pāṇakajātehi khajjamānaṃ . so imameva kāyaṃ upasaṃharati ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatītoti . tassa evaṃ appamattassa .pe. evampi bhikkhave bhikkhu kāyagataṃ satiṃ bhāveti.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 14 page 1-207. http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=14&item=1&items=865&pagebreak=1              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=14&item=1&items=865&pagebreak=1&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=14&item=1&items=865&pagebreak=1              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=14&item=1&items=865&pagebreak=1              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 14 http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

ไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :