ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
ไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 14 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 6 : Sutta. Ma. U.

page1.

Suttantapitake majjhimanikayassa tatiyo bhago ------ uparipannasakam namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa. Devadahavaggo ------ devadahasuttam [1] Evamme sutam ekam samayam bhagava sakkesu viharati devadaham nama sakyanam nigamo . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. [2] Bhagava etadavoca santi bhikkhave eke samanabrahmana evamvadino evamditthino yankincayam purisapuggalo patisamvedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va sabbantam pubbe katahetu iti purananam kammanam tapasa byantibhava navanam kammanam akarana ayatim anavassavo ayatim anavassava kammakkhayo kammakkhaya dukkhakkhayo dukkhakkhaya vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti evamvadino bhikkhave nigantha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page2.

[3] Evamvadaham bhikkhave niganthe upasankamitva evam vadami saccam kira tumhe avuso nigantha evamvadino evamditthino yankincayam purisapuggalo patisamvedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va sabbantam pubbe katahetu iti purananam kammanam tapasa byantibhava navanam kammanam akarana ayatim anavassavo ayatim anavassava kammakkhayo kammakkhaya dukkhakkhayo dukkhakkhaya vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti . Te ce me bhikkhave nigantha evam puttha amati patijananti tyaham evam vadami kim pana tumhe avuso nigantha janatha ahuvamheva mayam pubbe na nahuvamhati . no hidam avuso . Kim pana tumhe avuso nigantha janatha akaramheva mayam pubbe papakammam na nakaramhati . no hidam avuso . kim pana tumhe avuso nigantha janatha evarupam va evarupam va papakammam akaramhati . no hidam avuso . kim pana tumhe avuso nigantha janatha ettakam va dukkham nijjinnam ettakam va dukkham nijjiretabbam ettakamhi va dukkhe nijjinne sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti . no hidam avuso . kim pana tumhe avuso nigantha janatha dittheva dhamme akusalanam dhammanam pahanam kusalanam dhammanam upasampadanti. No hidam avuso. [4] Iti kira tumhe avuso nigantha na janatha ahuvamheva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page3.

Mayam pubbe na nahuvamhati na janatha akaramheva mayam pubbe papakammam na nakaramhati na janatha evarupam va evarupam va papakammam akaramhati na janatha ettakam va dukkham nijjinnam ettakam va dukkham nijjiretabbam ettakamhi va dukkhe nijjinne sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti na janatha dittheva dhamme akusalanam dhammanam pahanam kusalanam dhammanam upasampadam evam sante ayasmantanam niganthanam na kallamassa veyyakaranaya yankincayam purisapuggalo patisamvedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va sabbantam pubbe katahetu iti purananam kammanam tapasa byantibhava navanam kammanam akarana ayatim anavassavo ayatim anavassava kammakkhayo kammakkhaya dukkhakkhayo dukkhakkhaya vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti. {4.1} Sace pana tumhe avuso nigantha janeyyatha ahuvamheva mayam pubbe na nahuvamhati janeyyatha akaramheva mayam pubbe papakammam na nakaramhati janeyyatha evarupam va evarupam va papakammam akaramhati janeyyatha ettakam va dukkham nijjinnam ettakam va dukkham nijjiretabbam ettakamhi va dukkhe nijjinne sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti janeyyatha dittheva dhamme akusalanam dhammanam pahanam kusalanam dhammanam upasampadam evam sante ayasmantanam niganthanam kallamassa veyyakaranaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page4.

Yankincayam purisapuggalo patisamvedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va sabbantam pubbe katahetu iti purananam kammanam tapasa byantibhava navanam kammanam akarana ayatim anavassavo ayatim anavassava kammakkhayo kammakkhaya dukkhakkhayo dukkhakkhaya vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti. [5] Seyyathapi avuso nigantha puriso sallena viddho assa savisena galhupalepanena . So sallassapi vedhanahetu 1- dukkha tippa 2- katuka vedana vediyeyya tassa mittamacca natisalohita bhisakkam sallakattam upatthapeyyum 3- . tassa so bhisakko sallakatto satthena vanamukham parikanteyya . so satthenapi vanamukhassa parikantanahetu dukkha tippa katuka vedana vediyeyya tassa so bhisakko sallakatto esaniya sallam eseyya . so esaniyapi sallassa esanahetu 4- dukkha tippa katuka vedana vediyeyya tassa so bhisakko sallakatto sallam abbhunheyya 5- . so sallassapi abbhunhanahetu 6- dukkha tippa katuka vedana vediyeyya tassa so bhisakko sallakatto agadangaram vanamukhe odaheyya . so agadangarassapi vanamukhe odahanahetu dukkha tippa katuka vedana vediyeyya. {5.1} So aparena samayena rulhena 7- vanena sanchavina arogo assa sukhi seri sayamvasi yenakamangamo . tassa evamassa aham kho pubbe sallena viddho ahosim savisena galhupalepanena @Footnote: 1 Yu. vedanahetu. 2 Ma. tibba. 3 Ma. upatthapeyyum. 4 Ma. Yu. esanahetu. @5 Yu. abyaheyya. 6 Ma. abbhuhanahetu Yu. abyahanahetu. 7 Ma. rulhena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page5.

Soham sallassapi vedhanahetu dukkha tippa katuka vedana vediyim tassa me mittamacca natisalohita bhisakkam sallakattam upatthapesum tassa me so bhisakko sallakatto satthena vanamukham parikantati soham satthenapi 1- vanamukhassa parikantanahetu dukkha tippa katuka vedana vediyim tassa me so bhisakko sallakatto esaniya sallam esi soham esaniyapi sallassa esanahetu dukkha tippa katuka vedana vediyim tassa me so bhisakko sallakatto sallam abbhunhi soham sallassapi abbhunhanahetu dukkha tippa katuka vedana vediyim tassa me so bhisakko sallakatto agadangaram vanamukhe odahi soham agadangarassapi vanamukhe odahanahetu dukkha tippa katuka vedana vediyim soham 2- etarahi rulhena vanena sanchavina arogo sukhi seri sayamvasi yenakamangamoti. {5.2} Evameva kho avuso nigantha sace tumhe janeyyatha ahuvamheva mayam pubbe na nahuvamhati janeyyatha akaramheva mayam pubbe papakammam na nakaramhati janeyyatha evarupam va evarupam va papakammam akaramhati janeyyatha ettakam va dukkham nijjinnam ettakam va dukkham nijjiretabbam ettakamhi va dukkhe nijjinne sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti janeyyatha dittheva dhamme akusalanam dhammanam pahanam kusalanam dhammanam upasampadam evam sante ayasmantanam niganthanam kallamassa veyyakaranaya @Footnote: 1 Yu. sallenapi. 2 Ma. Yu. somhi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page6.

Yankincayam purisapuggalo patisamvedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va sabbantam pubbe katahetu iti purananam kammanam tapasa byantibhava navanam kammanam akarana ayatim anavassavo ayatim anavassava kammakkhayo kammakkhaya dukkhakkhayo dukkhakkhaya vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti. {5.3} Yasma ca kho tumhe avuso nigantha na janatha ahuvamheva mayam pubbe na nahuvamhati na janatha akaramheva mayam pubbe papakammam na nakaramhati na janatha evarupam va evarupam va papakammam akaramhati na janatha ettakam va dukkham nijjinnam ettakam va dukkham nijjiretabbam ettakamhi va dukkhe nijjinne sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti na janatha dittheva dhamme akusalanam dhammanam pahanam kusalanam dhammanam upasampadam tasma ayasmantanam niganthanam na kallamassa veyyakaranaya yankincayam purisapuggalo patisamvedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va sabbantam pubbe katahetu iti purananam kammanam tapasa byantibhava navanam kammanam akarana ayatim anavassavo ayatim anavassava kammakkhayo kammakkhaya dukkhakkhayo dukkhakkhaya vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam [1]- dukkham nijjinnam bhavissatiti. [6] Evam vutte bhikkhave te nigantha mam etadavocum nigantho avuso nataputto sabbannu sabbadassavi aparisesam 2- nanadassanam @Footnote: 1 Yu. etthantare tanti dissati . 2 Po. aparisesanca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page7.

Patijanati carato ca me titthato ca suttassa ca jagarassa ca satatam samitam nanadassanam paccupatthitanti . so evamaha atthi vo avuso nigantha pubbe papakammam katam tam imaya katukaya dukkarakarikaya nijjiretha yam panettha etarahi kayena samvuta vacaya samvuta manasa samvuta tam ayatim papakammassa akaranam iti purananam [1]- tapasa byantibhava navanam kammanam akarana ayatim anavassavo ayatim anavassava kammakkhayo kammakkhaya dukkhakkhayo dukkhakkhaya vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti tanca panamhakam ruccati ceva khamati ca tena camha attamanati. [7] Evam vutte aham bhikkhave te niganthe etadavocam panca kho ime avuso nigantha dhamma dittheva dhamme dvidhavipaka katame panca saddha ruci anussavo akaraparivitakko ditthinijjhanakkhanti ime kho avuso nigantha panca dhamma dittheva dhamme dvidhavipaka tatrayasmantanam niganthanam ka atitamse satthari saddha ka ruci ko anussavo ko akaraparivitakko ka ditthinijjhanakkhantiti . evamvadi kho aham bhikkhave niganthesu na kanci sahadhammikam vadappatiharam 2- samanupassami. [8] Puna caparaham bhikkhave te niganthe evam vadami tam kim mannatha avuso nigantha yasmim vo samaye tibbo 3- upakkamo @Footnote: 1 etthantare kammananti dissati . 2 Yu. vadapariharam . 3 Yu. tippo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page8.

Hoti tibbam padhanam tibba tasmim samaye opakkamika dukkha tippa 1- katuka vedana vediyatha yasmim pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbam padhanam na tibba tasmim samaye opakkamika dukkha tippa katuka vedana vediyathati . yasmim 2- no avuso gotama samaye tibbo upakkamo hoti tibbam padhanam tibba tasmim samaye opakkamika dukkha tippa katuka vedana vediyama yasmim pana no samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbam padhanam na tibba tasmim samaye opakkamika dukkha tippa katuka vedana vediyamati. [9] Iti kiravuso nigantha yasmim vo samaye tibbo upakkamo hoti tibbam padhanam tibba tasmim samaye opakkamika dukkha tippa katuka vedana vediyatha yasmim pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbam padhanam na tibba tasmim samaye opakkamika dukkha tippa katuka vedana vediyatha evam sante ayasmantanam niganthanam na kallamassa veyyakaranaya yankincayam purisapuggalo patisamvedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va sabbantam pubbe katahetu iti purananam kammanam tapasa byantibhava navanam kammanam akarana ayatim anavassavo ayatim anavassava kammakkhayo kammakkhaya dukkhakkhayo dukkhakkhaya @Footnote: 1 Ma. tibba . 2 Ma. yasmim pana noti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page9.

Vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti. {9.1} Sace avuso nigantha yasmim vo samaye tibbo upakkamo hoti tibbam padhanam [1]- tittheyyeva tasmim samaye opakkamika dukkha tippa katuka vedana [2]- yasmim pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbam padhanam [3]- tittheyyeva tasmim samaye opakkamika dukkha tippa katuka vedana [4]- evam sante ayasmantanam niganthanam kallamassa veyyakaranaya yankincayam purisapuggalo patisamvedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va sabbantam pubbe katahetu iti purananam kammanam tapasa byantibhava navanam kammanam akarana ayatim anavassavo ayatim anavassava kammakkhayo kammakkhaya dukkhakkhayo dukkhakkhaya vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti. {9.2} Yasma ca kho avuso nigantha yasmim vo samaye tibbo upakkamo hoti tibbam padhanam tibba tasmim samaye opakkamika dukkha tippa katuka vedana vediyatha yasmim pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbam padhanam na tibba tasmim samaye opakkamika dukkha tippa katuka vedana vediyatha te tumhe samamyeva opakkamika dukkha tippa katuka vedana vediyamana avijja annana sammoha vipaccetha yankincayam purisapuggalo patisamvedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va sabbantam pubbe katahetu iti purananam @Footnote: 1 Ma. na tibba . 2-4 vediyetha . 3 Ma. tibba.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page10.

Kammanam tapasa byantibhava navanam kammanam akarana ayatim anavassavo ayatim anavassava kammakkhayo kammakkhaya dukkhakkhayo dukkhakkhaya vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti . evamvadipi kho aham bhikkhave niganthesu na kanci sahadhammikam vadappatiharam samanupassami. [10] Puna caparaham bhikkhave te niganthe evam vadami tam kim mannathavuso nigantha yamidam kammam ditthadhammavedaniyam tam upakkamena va padhanena va samparayavedaniyam hotuti labbhametanti . No hidam avuso . yampanidam kammam samparayavedaniyam tam upakkamena va padhanena va ditthadhammavedaniyam hotuti labbhametanti . no hidam avuso . tam kim mannathavuso nigantha yamidam kammam sukhavedaniyam tam upakkamena va padhanena va dukkhavedaniyam hotuti labbhametanti . no hidam avuso . yampanidam kammam dukkhavedaniyam tam upakkamena va padhanena va sukhavedaniyam hotuti labbhametanti . No hidam avuso . tam kim mannathavuso nigantha yamidam kammam paripakkavedaniyam tam upakkamena va padhanena va apparipakkavedaniyam hotuti labbhametanti . no hidam avuso . yampanidam kammam apparipakkavedaniyam tam upakkamena va padhanena va paripakkavedaniyam hotuti labbhametanti . no hidam avuso . tam kim mannathavuso nigantha yamidam kammam bahuvedaniyam tam upakkamena va padhanena va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page11.

Appavedaniyam hotuti labbhametanti . no hidam avuso . yampanidam kammam appavedaniyam tam upakkamena va padhanena va bahuvedaniyam hotuti labbhametanti . no hidam avuso . tam kim mannathavuso nigantha yamidam kammam vedaniyam tam upakkamena va padhanena va avedaniyam hotuti labbhametanti . no hidam avuso . yampanidam kammam avedaniyam tam upakkamena va padhanena va vedaniyam hotuti labbhametanti. No hidam avuso. [11] Iti kiravuso nigantha yamidam kammam ditthadhammavedaniyam tam upakkamena va padhanena va samparayavedaniyam hotuti alabbhametam . Yamidam kammam samparayavedaniyam tam upakkamena va padhanena va ditthadhammavedaniyam hotuti alabbhametam . yamidam kammam sukhavedaniyam tam upakkamena va padhanena va dukkhavedaniyam hotuti alabbhametam . Yamidam kammam dukkhavedaniyam tam upakkamena va padhanena va sukhavedaniyam hotuti alabbhametam . yamidam kammam paripakkavedaniyam tam upakkamena va padhanena va apparipakkavedaniyam hotuti alabbhametam. {11.1} Yamidam [1]- apparipakkavedaniyam tam upakkamena va padhanena va paripakkavedaniyam hotuti alabbhametam . yamidam kammam bahuvedaniyam tam upakkamena va padhanena va appavedaniyam hotuti alabbhametam . Yamidam kammam appavedaniyam tam upakkamena va padhanena va bahuvedaniyam hotuti alabbhametam . yamidam kammam vedaniyam tam upakkamena va padhanena @Footnote: 1 Si. Po. Ma. kammam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page12.

Va avedaniyam hotuti alabbhametam . yamidam kammam avedaniyam tam upakkamena va padhanena va vedaniyam hotuti alabbhametam . evam sante ayasmantanam niganthanam aphalo upakkamo hoti aphalam padhanam . evamvadi bhikkhave nigantha evamvadinam bhikkhave niganthanam dasa sahadhammika vadanuvada garayhatthanam agacchanti. {11.2} Sace bhikkhave satta pubbe katahetu sukhadukkham patisamvedenti addha bhikkhave nigantha pubbe dukkatakammakarino yam etarahi evarupa dukkha tippa katuka vedana vediyanti . sace bhikkhave satta issaranimmanahetu sukhadukkham patisamvedenti addha bhikkhave nigantha papakena issarena nimmita yam etarahi evarupa dukkha tippa katuka vedana vediyanti . sace bhikkhave satta sangatibhavahetu sukhadukkham patisamvedenti addha bhikkhave nigantha papasangatika yam etarahi evarupa dukkha tippa katuka vedana vediyanti . Sace bhikkhave satta abhijatihetu sukhadukkham patisamvedenti addha bhikkhave nigantha papabhijatika yam etarahi evarupa dukkha tippa katuka vedana vediyanti. Sace bhikkhave satta ditthadhammupakkamahetu sukhadukkham patisamvedenti addha bhikkhave nigantha papaditthadhammupakkama yam etarahi evarupa dukkha tippa katuka vedana vediyanti. {11.3} Sace bhikkhave satta pubbe katahetu sukhadukkham patisamvedenti garayha nigantha no ce satta pubbe katahetu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page13.

Sukhadukkham patisamvedenti garayha nigantha . sace bhikkhave satta issaranimmanahetu sukhadukkham patisamvedenti garayha nigantha no ce satta issaranimmanahetu sukhadukkham patisamvedenti garayha nigantha . sace bhikkhave satta sangatibhavahetu sukhadukkham patisamvedenti garayha nigantha no ce satta sangatibhavahetu sukhadukkham patisamvedenti garayha nigantha . sace bhikkhave satta abhijatihetu sukhadukkham patisamvedenti garayha nigantha no ce satta abhijatihetu sukhadukkham patisamvedenti garayha nigantha . sace bhikkhave satta ditthadhammupakkamahetu sukhadukkham patisamvedenti garayha nigantha no ce satta ditthadhammupakkamahetu sukhadukkham patisamvedenti garayha nigantha . evamvadi bhikkhave nigantha evamvadinam bhikkhave niganthanam ime dasa sahadhammika vadanuvada garayhatthanam agacchanti . evam kho bhikkhave aphalo upakkamo hoti aphalam padhanam. [12] Kathanca bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam . Idha bhikkhave bhikkhu na heva anaddhabhutam attanam dukkhena addhabhaveti dhammikanca sukham na pariccajati tasmim ca sukhe anadhimucchito hoti . So evam pajanati imassa kho me dukkhanidanassa sankharam padahato sankharappadhana virago hoti imassa pana me dukkhanidanassa ajjhupekkhato upekkham bhavayato virago hotiti . so yassa hi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page14.

Khvassa dukkhanidanassa sankharam padahato sankharappadhana virago hoti sankharam tattha padahati yassa panassa dukkhanidanassa ajjhupekkhato upekkham bhavayato virago hoti upekkham tattha bhaveti tassa tassa dukkhanidanassa sankharam padahato sankharappadhana virago hoti evampissa tam dukkham nijjinnam hoti tassa tassa dukkhanidanassa ajjhupekkhato upekkham bhavayato virago hoti evampissa tam dukkham nijjinnam hoti. [13] Seyyathapi bhikkhave puriso itthiya saratto patibaddhacitto tibbacchando tibbapekkho . so tam itthim passeyya annena purisena saddhim santitthantim sallapantim sanjagghantim samhasantim . tam kim mannatha bhikkhave api nu tassa purisassa amum itthim disva annena purisena saddhim santitthantim sallapantim sanjagghantim samhasantim uppajjeyyum sokaparidevadukkhadomanassupayasati . evam bhante . Tam kissa hetu . amu hi bhante puriso amussa itthiya saratto patibaddhacitto tibbacchando tibbapekkho tasma tam itthim disva annena purisena saddhim santitthantim sallapantim sanjagghantim samhasantim uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupayasati . atha kho bhikkhave tassa purisassa evamassa aham kho amussa itthiya saratto patibaddhacitto tibbacchando tibbapekkho tassa me amum itthim disva annena purisena saddhim santitthantim sallapantim sanjagghantim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page15.

Samhasantim uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupayasa yannunaham yo me amussa itthiya chandarago tam pajaheyyanti . so yo amussa itthiya chandarago tam pajaheyya . so tam itthim passeyya aparena samayena annena purisena saddhim santitthantim sallapantim sanjagghantim samhasantim . tam kim mannatha bhikkhave api nu tassa purisassa amum itthim disva annena purisena saddhim santitthantim sallapantim sanjagghantim samhasantim uppajjeyyum sokaparidevadukkha- domanassupayasati . no hetam bhante . tam kissa hetu . amu hi bhante puriso amussa itthiya vitarago tasma tam itthim disva annena purisena saddhim santitthantim sallapantim sanjagghantim samhasantim na uppajjeyyum sokaparidevadukkhadomanassupayasati. [14] Evameva kho bhikkhave bhikkhu na heva anaddhabhutam attanam dukkhena addhabhaveti dhammikanca sukham na pariccajati tasmim ca sukhe anadhimucchito hoti . so evam pajanati imassa kho me dukkhanidanassa sankharam padahato sankharappadhana virago hoti imassa pana me dukkhanidanassa ajjhupekkhato upekkham bhavayato virago hotiti . so yassa hi khvassa dukkhanidanassa sankharam padahato sankharappadhana virago hoti sankharam tattha padahati yassa panassa dukkhanidanassa ajjhupekkhato upekkham bhavayato virago hoti upekkham tattha bhaveti tassa tassa dukkhanidanassa sankharam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page16.

Padahato sankharappadhana virago hoti evampissa tam dukkham nijjinnam hoti tassa tassa dukkhanidanassa ajjhupekkhato upekkham bhavayato virago hoti evampissa tam dukkham nijjinnam hoti . Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam. [15] Puna caparam bhikkhave bhikkhu iti patisancikkhati yathasukham kho me viharato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti dukkhaya pana me attanam padahato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti yannunaham dukkhaya attanam padaheyyanti . so dukkhaya attanam padahati tassa dukkhaya attanam padahato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . so na aparena samayena dukkhaya attanam padahati tam kissa hetu yassa hi so bhikkhave bhikkhu atthaya dukkhaya attanam padaheyya svassa attho abhinipphanno hoti tasma na aparena samayena dukkhaya attanam padahati. {15.1} Seyyathapi bhikkhave usukaro tejanam dvisu alatesu atapeti paritapeti ujum karoti kammaniyam . yato kho bhikkhave usukarassa tejanam dvisu alatesu atapitam hoti paritapitam ujukatam kammaniyam na so tam aparena samayena usukaro tejanam dvisu alatesu atapeti paritapeti ujum karoti kammaniyam tam kissa hetu yassa hi so bhikkhave atthaya usukaro tejanam dvisu alatesu atapeyya paritapeyya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page17.

Ujum kareyya kammaniyam svassa attho abhinipphanno hoti tasma na aparena samayena usukaro tejanam dvisu alatesu atapeti paritapeti ujum karoti kammaniyam evameva kho bhikkhave bhikkhu iti patisancikkhati yathasukham kho me viharato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti dukkhaya pana me attanam padahato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti yannunaham dukkhaya attanam padaheyyanti . so dukkhaya attanam padahati tassa dukkhaya attanam padahato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . so na aparena samayena dukkhaya attanam padahati tam kissa hetu yassa hi so bhikkhave bhikkhu atthaya dukkhaya attanam padaheyya svassa attho abhinipphanno hoti tasma na aparena samayena dukkhaya attanam padahatiti . Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam. [16] Puna caparam bhikkhave idha tathagato loke uppajjati araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagava so imam lokam sadevakam samarakam sabrahmakam sassamanabrahmanim pajam sadevamanussam sayam abhinna sacchikatva pavedeti so dhammam deseti adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakaseti . tam dhammam sunati gahapati va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page18.

Gahapatiputto va annatarasmim va kule paccha jato so tam dhammam sutva tathagate saddham patilabhati so tena saddhapatilabhena samannagato iti patisancikkhati sambadho gharavaso rajapatho abbhokaso pabbajja nayidam sukaram agaram ajjhavasata ekantaparipunnam ekantaparisuddham sankhalikhitam brahmacariyam caritum yannunaham kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajeyyanti . so aparena samayena appam va bhogakkhandham pahaya mahantam va bhogakkhandham pahaya appam va natiparivattam pahaya mahantam va natiparivattam pahaya kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajati. {16.1} So evam pabbajito samano bhikkhunam sikkhasajivasamapanno panatipatam pahaya panatipata pativirato hoti nihitadando nihitasattho lajji dayapanno sabbapanabhutahitanukampi viharati adinnadanam pahaya adinnadana pativirato hoti dinnadayi dinnapatikankhi athenena sucibhutena attana viharati abrahmacariyam pahaya brahmacari hoti aracari virato methuna gamadhamma musavadam pahaya musavada pativirato hoti saccavadi saccasandho theto paccayiko avisamvadako lokassa pisunam vacam pahaya pisunaya vacaya pativirato hoti ito sutva na amutra akkhata imesam bhedaya amutra va sutva na imesam akkhata amusam bhedaya iti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page19.

Bhinnanam va sandhata sahitanam va anuppadata samaggaramo samaggarato samagganandi samaggakaranim vacam bhasita hoti pharusam vacam pahaya pharusaya vacaya pativirato hoti ya sa vaca nela kannasukha pemaniya hadayangama pori bahujanakanta bahujanamanapa tatharupim vacam bhasita hoti samphappalapam pahaya samphappalapa pativirato hoti kalavadi bhutavadi atthavadi dhammavadi vinayavadi nidhanavatim vacam bhasita kalena sapadesam pariyantavatim atthasanhitam. {16.2} So bijagamabhutagamasamarambha pativirato hoti ekabhattiko hoti rattuparato pativirato vikalabhojana naccagitavaditavisukadassana pativirato hoti malagandhavilepanadharanamandanavibhusanatthana pativirato hoti uccasayanamahasayana pativirato hoti jataruparajata- patiggahana pativirato hoti amakadhannapatiggahana pativirato hoti amakamamsapatiggahana pativirato hoti itthikumarikapatiggahana pativirato hoti dasidasapatiggahana pativirato hoti ajelakapatiggahana pativirato hoti kukkutasukarapatiggahana pativirato hoti hatthigavassavalava- patiggahana pativirato hoti khettavatthupatiggahana pativirato hoti duteyyapahinagamananuyoga pativirato hoti kayavikkaya pativirato hoti tulakutakamsakutamanakuta pativirato hoti ukkotanavancananikatisaviyoga pativirato hoti chedanavadhabandhanaviparamosaalopasahasakara pativirato hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page20.

{16.3} So santuttho hoti kayapariharikena civarena kucchipariharikena pindapatena yena yeneva pakkamati samadayeva pakkamati . Seyyathapi nama pakkhi sakuno yena yeneva deti sapattabharova deti evameva bhikkhu santuttho hoti kayapariharikena civarena kucchipariharikena pindapatena yena yeneva pakkamati samadayeva pakkamati. [17] So imina ariyena silakkhandhena samannagato ajjhattam anavajjasukham patisamvedeti . so cakkhuna rupam disva na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjati . sotena saddam sutva ... ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... Manasa dhammam vinnaya na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati manindriyam manindriye samvaram apajjati. [18] So imina ariyena indriyasamvarena samannagato ajjhattam abyasekasukham patisamvedeti . so abhikkante patikkante sampajanakari hoti alokite vilokite sampajanakari hoti samminjite pasarite sampajanakari hoti sanghatipattacivaradharane sampajanakari

--------------------------------------------------------------------------------------------- page21.

Hoti asite pite khayite sayite sampajanakari hoti uccarapassavakamme sampajanakari hoti gate thite nisinne sutte jagarite bhasite tunhibhave sampajanakari hoti. [19] So imina ca ariyena silakkhandhena samannagato imina ca ariyena indriyasamvarena samannagato imina ca ariyena satisampajannena samannagato so vivittam senasanam bhajati arannam rukkhamulam pabbatam giriguham susanam vanapattham abbhokasam palalapunjam . So pacchabhattam pindapatapatikkanto nisidati pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva . so abhijjham loke pahaya vigatabhijjhena cetasa viharati abhijjhaya cittam parisodheti byapadapadosam pahaya abyapannacitto viharati sabbapanabhutahitanukampi byapadapadosa cittam parisodheti thinamiddham pahaya vigatathinamiddho viharati alokasanni sato sampajano thinamiddha cittam parisodheti uddhaccakukkuccam pahaya anuddhato viharati ajjhattam vupasantacitto uddhaccakukkucca cittam parisodheti vicikiccham pahaya tinnavicikiccho viharati akathamkathi kusalesu dhammesu vicikicchaya cittam parisodheti. [20] So ime panca nivarane pahaya cetaso upakkilese pannaya dubbalikarane vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page22.

Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam. [21] Puna caparam bhikkhave bhikkhu vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam upasampajja viharati . evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam. [22] Puna caparam bhikkhave bhikkhu pitiya ca viraga upekkhako ca viharati sato ca sampajano sukhanca kayena patisamvedeti yantam ariya acikkhanti upekkhako satima sukhavihariti tatiyam jhanam upasampajja viharati . evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam. [23] Puna caparam bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharati . evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam. [24] So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte pubbenivasanussatinanaya cittam abhininnameti . so anekavihitam pubbenivasam anussarati seyyathidam ekampi jatim dvepi jatiyo tissopi jatiyo catassopi jatiyo pancapi jatiyo dasapi jatiyo visampi jatiyo timsampi jatiyo cattalisampi jatiyo pannasampi jatiyo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page23.

Jatisatampi jatisahassampi jatisatasahassampi anekepi samvattakappe anekepi vivattakappe anekepi samvattavivattakappe amutrasim evamnamo evamgotto evamvanno evamaharo evam sukhadukkhapatisamvedi evamayupariyanto so tato cuto amutra udapadim tatrapasim evamnamo evamgotto evamvanno evamaharo evam sukhadukkhapatisamvedi evamayupariyanto so tato cuto idhupapannoti . Iti sakaram sauddesam anekavihitam pubbenivasam anussarati . evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam. [25] So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte sattanam cutupapatananaya cittam abhininnameti . so dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena satte passati cavamane upapajjamane hine panite suvanne dubbanne sugate duggate yathakammupage satte pajanati ime vata bhonto satta kayaduccaritena samannagata vaciduccaritena samannagata manoduccaritena samannagata ariyanam upavadaka micchaditthika micchaditthikammasamadana te kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapanna ime va pana bhonto satta kayasucaritena samannagata vacisucaritena samannagata manosucaritena samannagata ariyanam anupavadaka sammaditthika sammaditthikammasamadana te kayassa bheda parammarana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page24.

Sugatim saggam lokam upapannati . iti dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena satte passati cavamane upapajjamane hine panite suvanne dubbanne sugate duggate yathakammupage satte pajanati. Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam. [26] So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte asavanam khayananaya cittam abhininnameti . so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati ime asavati yathabhutam pajanati ayam asavasamudayoti yathabhutam pajanati ayam asavanirodhoti yathabhutam pajanati ayam asavanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati . Tassa evam janato evam passato kamasavapi cittam vimuccati bhavasavapi cittam vimuccati avijjasavapi cittam vimuccati vimuttasmim vimuttamiti nanam hoti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanati . evam kho bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam. [27] Evamvadi 1- bhikkhave tathagato evamvadim bhikkhave tathagatam dasa sahadhammika pasamsatthanam agacchanti . sace bhikkhave satta pubbe katahetu sukhadukkham patisamvedenti addha bhikkhave tathagato @Footnote: 1 Ma. evamvadi bhikkhave tathagata evamvadinam bhikkhave tathagatanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page25.

Pubbe sukatakammakari yam etarahi evarupa anasava sukha vedana vedeti . sace bhikkhave satta issaranimmanahetu sukhadukkham patisamvedenti addha bhikkhave tathagato bhaddakena issarena nimmito yam etarahi evarupa anasava sukha vedana vedeti. {27.1} Sace bhikkhave satta sangatibhavahetu sukhadukkham patisamvedenti addha bhikkhave tathagato kalyanasangatiko yam etarahi evarupa anasava sukha vedana vedeti . sace bhikkhave satta abhijatihetu sukhadukkham patisamvedenti addha bhikkhave tathagato kalyanabhijatiko yam etarahi evarupa anasava sukha vedana vedeti. Sace bhikkhave satta ditthadhammupakkamahetu sukhadukkham patisamvedenti addha bhikkhave tathagato kalyanaditthadhammupakkamo yam etarahi evarupa anasava sukha vedana vedeti. {27.2} Sace bhikkhave satta pubbe katahetu sukhadukkham patisamvedenti pasamso tathagato no ce satta pubbe katahetu sukhadukkham patisamvedenti pasamso tathagato . sace bhikkhave satta issaranimmanahetu sukhadukkham patisamvedenti pasamso tathagato no ce satta issaranimmanahetu sukhadukkham patisamvedenti pasamso tathagato . sace bhikkhave satta sangatibhavahetu sukhadukkham patisamvedenti pasamso tathagato no ce satta sangatibhavahetu sukhadukkham patisamvedenti pasamso tathagato . sace bhikkhave satta abhijatihetu sukhadukkham patisamvedenti pasamso tathagato no ce

--------------------------------------------------------------------------------------------- page26.

Satta abhijatihetu sukhadukkham patisamvedenti pasamso tathagato . Sace bhikkhave satta ditthadhammupakkamahetu sukhadukkham patisamvedenti pasamso tathagato no ce satta ditthadhammupakkamahetu sukhadukkham patisamvedenti pasamso tathagato . evamvadi bhikkhave tathagato evamvadim bhikkhave tathagatam ime dasa sahadhammika pasamsatthanam agacchantiti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Devadahasuttam nitthitam pathamam. ----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page27.

Pancattayasuttam [28] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. [29] Bhagava etadavoca santi bhikkhave eke samanabrahmana aparantakappika aparantanuditthino aparantam arabbha anekavihitani adhimuttipadani abhivadanti . sanni atta hoti arogo parammaranati ittheke abhivadanti . asanni atta hoti arogo parammaranati ittheke abhivadanti . nevasanni nasanni atta hoti arogo parammaranati ittheke abhivadanti . sato va pana sattassa ucchedam vinasam vibhavam pannapenti . ditthadhammanibbanam va paneke abhivadanti . iti santam va attanam pannapenti arogam parammarana . sato va pana sattassa ucchedam vinasam vibhavam pannapenti . ditthadhammanibbanam va paneke abhivadanti . iti imani panca hutva tini honti tini hutva panca honti . Ayamuddeso pancattayassa. [30] Tatra bhikkhave ye te samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana rupim va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page28.

Arupim va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana rupinca arupinca va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana nevarupim narupim va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana ekattasannim va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana nanattasannim va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana parittasannim va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana appamanasannim va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana etam va panetesam upativattatam vinnanakasinameke abhivadanti appamanam anenjam 1-. {30.1} Tayidam bhikkhave tathagato pajanati ye kho te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana rupim va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana arupim va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana rupinca arupinca va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana nevarupim narupim va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana ekattasannim va te bhonto @Footnote: 1 Ma. Yu. anenjam. annattha idisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page29.

Samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana nanattasannim va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana parittasannim va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana appamanasannim va te bhonto samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana ya va panetasam sannanam parisuddha parama agga anuttariya akkhayati yadi rupasannanam yadi arupasannanam yadi ekattasannanam yadi nanattasannanam natthi kinciti akincannayatanameke abhivadanti appamanam anenjam tayidam sankhatam olarikam atthi kho pana sankharanam nirodho atthetanti iti viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto. [31] Tatra bhikkhave ye te samanabrahmana asannim attanam pannapenti arogam parammarana rupim va te bhonto samanabrahmana asannim attanam pannapenti arogam parammarana arupim va te bhonto samanabrahmana asannim attanam pannapenti arogam parammarana rupinca arupinca va te bhonto samanabrahmana asannim attanam pannapenti arogam parammarana nevarupim narupim va te bhonto samanabrahmana asannim attanam pannapenti arogam parammarana . tatra bhikkhave ye te samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page30.

Tesamete patikkosanti tam kissa hetu sanna rogo sanna gando sanna sallam etam santam etam panitam yadidam asannanti. {31.1} Tayidam bhikkhave tathagato pajanati ye kho te bhonto samanabrahmana asannim attanam pannapenti arogam parammarana rupim va te bhonto samanabrahmana asannim attanam pannapenti arogam parammarana arupim va te bhonto samanabrahmana asannim attanam pannapenti arogam parammarana rupinca arupinca va te bhonto samanabrahmana asannim attanam pannapenti arogam parammarana nevarupim narupim va te bhonto samanabrahmana asannim attanam pannapenti arogam parammarana yo hi koci bhikkhave samano va brahmano va evam vadeyya ahamannatra rupa annatra vedanaya annatra sannaya annatra sankharehi annatra vinnana 1- agatim va gatim va cutim va upapattim va vuddhim va virulhim va vepullam va pannapessamiti netam thanam vijjati tayidam sankhatam olarikam atthi kho pana sankharanam nirodho atthetanti iti viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto. [32] Tatra bhikkhave ye te samanabrahmana nevasannim nasannim attanam pannapenti arogam parammarana rupim va te bhonto samanabrahmana nevasannim nasannim attanam pannapenti @Footnote: 1 Ma. Yu. vinnanassa. Po. vinnanena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page31.

Arogam parammarana arupim va te bhonto samanabrahmana nevasannim nasannim attanam pannapenti arogam parammarana rupinca arupinca va te bhonto samanabrahmana nevasannim nasannim attanam pannapenti 1- arogam parammarana nevarupim narupim va te bhonto samanabrahmana nevasannim nasannim attanam pannapenti arogam parammarana. {32.1} Tatra bhikkhave ye te samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana tesamete patikkosanti yepi te bhonto samanabrahmana asannim attanam pannapenti arogam parammarana tesamete patikkosanti tam kissa hetu sanna rogo sanna gando sanna sallam asanna sammoho etam santam etam panitam yadidam nevasannanasannati. {32.2} Tayidam bhikkhave tathagato abhijanati 2- ye kho te bhonto samanabrahmana nevasannim nasannim attanam pannapenti arogam parammarana rupim va te bhonto samanabrahmana nevasannim nasannim attanam pannapenti arogam parammarana arupim va te bhonto samanabrahmana nevasannim nasannim attanam pannapenti arogam parammarana rupinca arupinca va te bhonto samanabrahmana nevasannim nasannim attanam pannapenti arogam parammarana nevarupim narupim va te bhonto samanabrahmana nevasannim nasannim attanam pannapenti @Footnote: 1 Po. Ma. pannapenti. sabbattha idisameva . 2 katthaci pajanatiti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page32.

Arogam parammarana ye hi keci bhikkhave samana va brahmana va ditthasutamutavinnatabbasankharamattena etassa ayatanassa upasampadam pannapenti byasanam hetam bhikkhave akkhayati etassa ayatanassa upasampadaya na hetam bhikkhave ayatanam sankharasamapatti pattabbamakkhayati sankharavasesasamapattipattabbametam bhikkhave ayatanamakkhayati . tayidam sankhatam olarikam atthi kho pana sankharanam nirodho atthetanti iti viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto. [33] Tatra bhikkhave ye te samanabrahmana sato sattassa ucchedam vinasam vibhavam pannapenti tatra bhikkhave ye te samanabrahmana sannim attanam pannapenti arogam parammarana tesamete patikkosanti yepi te bhonto samanabrahmana asannim attanam pannapenti arogam parammarana tesamete patikkosanti yepi te bhonto samanabrahmana nevasannim nasannim attanam pannapenti arogam parammarana tesamete patikkosanti tam kissa hetu sabbepime bhonto samanabrahmana uddham paramasanti 1- asattimyeva abhivadanti iti pecca bhavissama iti pecca bhavissamati . seyyathapi nama vanijassa vanijjaya gacchato evam hoti ito me idam bhavissati imina idam lacchamiti evameva khome bhonto samanabrahmana vanijupamam manne patibhanti iti @Footnote: 1 Ma. uddham saram asattimyeva . Yu. uddham sara asattimyeva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page33.

Pecca bhavissama iti pecca bhavissamati. {33.1} Tayidam bhikkhave tathagato abhijanati ye kho te bhonto samanabrahmana sato sattassa ucchedam vinasam vibhavam pannapenti te sakkayabhaya sakkayaparijeguccha sakkayanneva anuparidhavanti anuparivattanti . seyyathapi nama sa 1- gaddalabandho dalhe thambhe va khile va upanibandho tameva thambham va khilam va anuparidhavati anuparivattati evamevime bhonto samanabrahmana sakkayabhaya sakkayaparijeguccha sakkayanneva anuparidhavanti anuparivattanti . tayidam sankhatam olarikam atthi kho pana sankharanam nirodho atthetanti iti viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto. [34] Ye hi keci bhikkhave samana va brahmana va aparantakappika aparantanuditthino aparantam arabbha anekavihitani adhimuttipadani abhivadanti sabbe te imaneva pancayatanani abhivadanti etesam va annataram . santi bhikkhave eke samanabrahmana pubbantakappika pubbantanuditthino pubbantam arabbha anekavihitani adhimuttipadani abhivadanti. {34.1} Sassato atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . assassato atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . sassato ca assassato ca atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . @Footnote: 1 Ma. gaddulabaddho. Yu. gaddulabaddho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page34.

Nevasassato nassassato atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . antava atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . anantava atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . antava ca anantava ca atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . nevantava nanantava atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . ekattasanni atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . nanattasanni atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . Parittasanni atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . appamanasanni atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . ekantasukhi atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . Ekantadukkhi atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . sukhadukkhi atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti . adukkhamasukhi atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti. [35] Tatra bhikkhave ye te samanabrahmana evamvadino evamditthino sassato atta ca loko ca idameva saccam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page35.

Moghamannanti tesam vata annatreva saddhaya annatra ruciya annatra anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya paccattanneva nanam bhavissati parisuddham pariyodatanti netam thanam vijjati . paccattam kho pana bhikkhave nane asati parisuddhe pariyodate yadapi te bhonto samanabrahmana tattha nanabhagamattameva pariyodapenti tadapi tesam bhavatam samanabrahmananam upadanamakkhayati . tayidam sankhatam olarikam atthi kho pana sankharanam nirodho atthetanti iti viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto. [36] Tatra bhikkhave ye te samanabrahmana evamvadino evamditthino assassato atta ca loko ca idameva saccam moghamannanti .pe. sassato ca assassato ca atta ca loko ca ... nevasassato ca nassassato ca atta ca loko ca ... Antava atta ca loko ca ... anantava atta ca loko ca ... Antava ca anantava ca atta ca loko ca ... Nevantava nanantava atta ca loko ca ... ekattasanni atta ca loko ca ... Nanattasanni atta ca loko ca ... parittasanni atta ca loko ca ... appamanasanni atta ca loko ca ... ekantasukhi atta ca loko ca ... ekantadukkhi atta ca loko ca ... Sukhadukkhi atta ca loko ca ... adukkhamasukhi atta ca loko ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page36.

Idameva saccam moghamannanti tesam vata annatreva saddhaya annatra ruciya annatara anussava annatra akaraparivitakka annatra ditthinijjhanakkhantiya paccattanneva nanam bhavissati parisuddham pariyodatanti netam thanam vijjati . paccattam kho pana bhikkhave nane asati parisuddhe pariyodate yadapi te bhonto samanabrahmana tattha nanabhagamattameva pariyodapenti tadapi tesam bhavatam samanabrahmananam upadanamakkhayati . tayidam sankhatam olarikam atthi kho pana sankharanam nirodho atthetanti iti viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto. [37] Idha bhikkhave ekacco samano va brahmano va pubbantanuditthinanca patinissagga aparantanuditthinanca patinissagga sabbaso kamasannojananam anadhitthana pavivekam pitim upasampajja viharati etam santam etam panitam yadidam pavivekam pitim upasampajja viharamiti . tassa sa paviveka piti nirujjhati pavivekaya pitiya nirodha uppajjati domanassam domanassassa nirodha uppajjati paviveka piti . seyyathapi bhikkhave yam chaya jahati tam atapo pharati yam atapo jahati tam chaya pharati evameva kho bhikkhave pavivekaya pitiya nirodha uppajjati domanassam domanassassa nirodha uppajjati paviveka piti . tayidam bhikkhave tathagato pajanati ayam kho bhavam samano va brahmano va pubbantanuditthinanca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page37.

Patinissagga aparantanuditthinanca patinissagga sabbaso kamasannojananam anadhitthana pavivekam pitim upasampajja viharati etam santam etam panitam yadidam pavivekam pitim upasampajja viharamiti . tassa sa paviveka piti nirujjhati pavivekaya pitiya nirodha uppajjati domanassam domanassassa nirodha uppajjati paviveka piti . tayidam sankhatam olarikam atthi kho pana sankharanam nirodho atthetanti iti viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto. [38] Idha pana bhikkhave ekacco samano va brahmano va pubbantanuditthinanca patinissagga aparantanuditthinanca patinissagga sabbaso kamasannojananam anadhitthana pavivekaya pitiya samatikkama niramisam sukham upasampajja viharati etam santam etam panitam yadidam niramisam sukham upasampajja viharamiti . tassa tam niramisam sukham nirujjhati niramisassa sukhassa nirodha uppajjati paviveka piti pavivekaya pitiya nirodha uppajjati niramisam sukham . seyyathapi bhikkhave yam chaya jahati tam atapo pharati yam atapo jahati tam chaya pharati evameva kho bhikkhave niramisassa sukhassa nirodha uppajjati paviveka piti pavivekaya pitiya nirodha uppajjati niramisam sukham . tayidam bhikkhave tathagato pajanati ayam kho bhavam samano va brahmano va pubbantanuditthinanca patinissagga aparantanuditthinanca patinissagga sabbaso kamasannojananam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page38.

Anadhitthana pavivekaya pitiya samatikkama niramisam sukham upasampajja viharati etam santam etam panitam yadidam niramisam sukham upasampajja viharamiti . tassa tam niramisam sukham nirujjhati niramisassa sukhassa nirodha uppajjati paviveka piti pavivekaya pitiya nirodha uppajjati niramisam sukham . tayidam sankhatam olarikam atthi kho pana sankharanam nirodho atthetanti iti viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto. [39] Idha pana bhikkhave ekacco samano va brahmano va pubbantanuditthinanca patinissagga aparantanuditthinanca patinissagga sabbaso kamasannojananam anadhitthana pavivekaya pitiya samatikkama niramisassa sukhassa samatikkama adukkhamasukham vedanam upasampajja viharati etam santam etam panitam yadidam adukkhamasukham vedanam upasampajja viharamiti . tassa sa adukkhamasukha vedana nirujjhati adukkhamasukhaya vedanaya nirodha uppajjati niramisam sukham niramisassa sukhassa nirodha uppajjati adukkhamasukha vedana . Seyyathapi bhikkhave yam chaya jahati tam atapo pharati yam atapo jahati tam chaya pharati evameva kho bhikkhave adukkhamasukhaya vedanaya nirodha uppajjati niramisam sukham niramisassa sukhassa nirodha uppajjati adukkhamasukha vedana . tayidam bhikkhave tathagato pajanati ayam kho bhavam samano va brahmano va pubbantanuditthinanca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page39.

Patinissagga aparantanuditthinanca patinissagga sabbaso kamasannojananam anadhitthana pavivekaya pitiya samatikkama niramisassa sukhassa samatikkama adukkhamasukham vedanam upasampajja viharati etam santam etam panitam yadidam adukkhamasukham vedanam upasampajja viharamiti. Tassa sa adukkhamasukha vedana nirujjhati adukkhamasukhaya vedanaya nirodha uppajjati niramisam sukham niramisassa sukhassa nirodha uppajjati adukkhamasukha vedana . tayidam sankhatam olarikam atthi kho pana sankharanam nirodho atthetanti iti viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto. [40] Idha pana bhikkhave ekacco samano va brahmano va pubbantanuditthinanca patinissagga aparantanuditthinanca patinissagga sabbaso kamasannojananam anadhitthana pavivekaya pitiya samatikkama niramisassa sukhassa samatikkama adukkhamasukhaya vedanaya samatikkama santohamasmi nibbutohamasmi anupadanohamasmiti samanupassati . Tayidam bhikkhave tathagato pajanati ayam kho bhavam samano va brahmano va pubbantanuditthinanca patinissagga aparantanuditthinanca patinissagga sabbaso kamasannojananam anadhitthana pavivekaya pitiya samatikkama niramisassa sukhassa samatikkama adukkhamasukhaya vedanaya samatikkama santohamasmi nibbutohamasmi anupadanohamasmiti samanupassati . addha ayamayasma nibbanasappayameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page40.

Patipadam abhivadati atha [1]- panayam bhavam samano va brahmano va pubbantanuditthim va upadiyamano upadiyati aparantanuditthim va upadiyamano upadiyati kamasannojanam va upadiyamano upadiyati pavivekam va pitim upadiyamano upadiyati niramisam va sukham upadiyamano upadiyati adukkhamasukham va vedanam upadiyamano upadiyati . yanca kho ayamayasma santohamasmi nibbutohamasmi anupadanohamasmiti samanupassati tadapi imassa bhoto samanabrahmanassa upadanamakkhayati . Tayidam sankhatam olarikam atthi kho pana sankharanam nirodho atthetanti iti viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto. [41] Idam kho pana bhikkhave tathagatena anuttaram santam 2- varam padam abhisambuddham yadidam channam phassayatananam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam viditva anupadavimokkho 3- tayidam bhikkhave tathagatena anuttaram santam varam padam abhisambuddham yadidam channam phassayatananam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam viditva anupadavimokkhoti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Pancattayasuttam nitthitam dutiyam. --------- @Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo atthi . 2 Ma. Yu. santivarapadam . 3 Ma. vimokkhoti. tayidam @bhikkhave ... vimokkhoti ime patha natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page41.

Kintisuttam [42] Evamme sutam ekam samayam bhagava kusinarayam viharati baliharane vanasande . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca kinti vo bhikkhave mayi hoti civarahetu va samano gotamo dhammam deseti pindapatahetu va samano gotamo dhammam deseti senasanahetu va samano gotamo dhammam deseti iti bhavabhavahetu va samano gotamo dhammam desetiti . na kho no bhante bhagavati evam hoti civarahetu va samano gotamo dhammam deseti pindapatahetu va samano gotamo dhammam deseti senasanahetu va samano gotamo dhammam deseti iti bhavabhavahetu va samano gotamo dhammam desetiti. [43] Na ca kira vo bhikkhave mayi evam hoti civarahetu va samano gotamo dhammam deseti pindapatahetu va samano gotamo dhammam deseti senasanahetu va samano gotamo dhammam deseti iti bhavabhavahetu va samano gotamo dhammam desetiti atha kinticarahi 1- vo bhikkhave mayi hotiti . evam kho no bhante bhagavati hoti anukampako bhagava hitesi anukampam upadaya dhammam desetiti. @Footnote: 1 Yu. carahiti na dissati. Ma. kincarahiti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page42.

[44] Evanca kira vo bhikkhave mayi hoti anukampako bhagava hitesi anukampam upadaya dhammam desetiti tasmatiha bhikkhave ye vo maya dhamma abhinna desita seyyathidam cattaro satipatthana cattaro *- sammappadhana cattaro iddhipada pancindriyani panca balani satta bojjhanga ariyo atthangiko maggo tattha sabbeheva samaggehi sammodamanehi avivadamanehi sikkhitabbam . tesanca vo bhikkhave samagganam sammodamananam avivadamananam sikkhatam siyum 1- dve bhikkhu abhidhamme nanavada. [45] Tatra ce tumhakam evamassa imesam kho ayasmantanam atthato ceva nanam byanjanato ca nananti tattha yam bhikkhu suvacataram manneyyatha so upasankamitva evamassa vacaniyo ayasmantanam kho atthato ceva nanam byanjanato ca nanam tadiminapetam ayasmanto janatha yatha atthato ca 2- nanam byanjanato ca nanam ma ayasmanto vivadam apajjitthati . athaparesam ekatopakkhikanam bhikkhunam yam bhikkhum suvacataram manneyyatha so upasankamitva evamassa vacaniyo ayasmantanam kho atthato ceva nanam byanjanato ca nanam tadiminapetam ayasmanto janatha yatha atthato ca 3- nanam byanjanato ca nanam ma ayasmanto vivadam apajjitthati . iti duggahitam duggahitato dharetabbam [4]- duggahitam duggahitato dharetva [4]- yo dhammo yo vinayo so bhasitabbo. @Footnote: 1 Ma. Yu. siyamsu . 2-3 Ma. Yu. ceva . 4 etthantare Po. sugahitam ... dharetabbam @sugahitam ... dharetva . Ma. sugahitam ... dharetabbam duggahitam ... sugahitam ... @dharetva. @* mikar—kr khagoe cattaro peDna cattaro

--------------------------------------------------------------------------------------------- page43.

[46] Tatra ce tumhakam evamassa imesam kho ayasmantanam atthato hi kho nanam byanjanato sametiti tattha yam bhikkhum suvacataram manneyyatha so upasankamitva evamassa vaciyo ayasmantanam kho atthato hi kho nanam byanjanato sameti tadiminapetam ayasmanto janatha yatha atthato hi kho nanam byanjanato sameti ma ayasmanto vivadam apajjitthati . athaparesam ekatopakkhikanam bhikkhunam yam bhikkhum suvacataram manneyyatha so upasankamitva evamassa vacaniyo ayasmantanam kho atthato hi kho nanam byanjanato sameti tadiminapetam ayasmanto janatha yatha atthato hi kho nanam byanjanato sameti ma ayasmanto vivadam apajjitthati . Iti duggahitam duggahitato dharetabbam sugahitam sugahitato dharetabbam duggahitam duggahitato dharetva sugahitam sugahitato dharetva yo dhammo yo vinayo so bhasitabbo. [47] Tatra ce tumhakam evamassa imesam kho ayasmantanam atthato hi kho sameti byanjanato nananti . tattha yam bhikkhum suvacataram manneyyatha so upasankamitva evamassa vacaniyo ayasmantanam kho atthato hi kho sameti byanjanato nanam tadiminapetam ayasmanto janatha yatha atthato hi kho sameti byanjanato nanam appamattakam kho panetam yadidam byanjanam ma ayasmanto appamattake 1- vivadam apajjitthati . athaparesam ekatopakkhikanam @Footnote: 1 Yu. appamattakehi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page44.

Bhikkhunam yam bhikkhum suvacataram manneyyatha so upasankamitva evamassa vacaniyo ayasmantanam kho atthato hi kho sameti byanjanato nanam tadiminapetam ayasmanto janatha atthato hi kho sameti byanjanato nanam appamattakam kho panetam yadidam byanjanam ma ayasmanto appamattake vivadam apajjitthati . iti sugahitam sugahitato dharetabbam duggahitam duggahitato dharetabbam sugahitam sugahitato dharetva duggahitam duggahitato dharetva yo dhammo yo vinayo so bhasitabbo. [48] Tatra ce tumhakam evamassa imesam kho ayasmantanam atthato ceva sameti byanjanato ca sametiti . tattha yam bhikkhum suvacataram manneyyatha so upasankamitva evamassa vacaniyo ayasmantanam kho atthato ceva sameti byanjanato ca sameti tadiminapetam ayasmanto janatha yatha atthato ceva sameti byanjanato ca sameti ma ayasmanto vivadam apajjitthati . athaparesam ekatopakkhikanam bhikkhunam yam bhikkhum suvacataram manneyyatha so upasankamitva evamassa vacaniyo ayasmantanam kho atthato ceva sameti byanjanato ca sameti tadiminapetam ayasmanto janatha yatha atthato ceva sameti byanjanato ca sameti ma ayasmanto vivadam apajjitthati . iti sugahitam sugahitato dharetabbam sugahitam sugahitato dharetva yo dhammo yo vinayo so bhasitabbo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page45.

[49] Tesanca vo bhikkhave samagganam sammodamananam avivadamananam sikkhatam siya annatarassa bhikkhuno apatti siya vitikkamo . Tatra bhikkhave na codanaya coditabbam 1- puggalo upaparikkhitabbo iti mayhanca avihesa bhavissati parassa ca puggalassa anupaghato paro hi puggalo akkodhano anupanahi adalhaditthi 2- supatinissaggi sakkomi caham etam puggalam akusala vutthapetva kusale patitthapetunti. Sace bhikkhave evamassa kallam vacanaya . sace pana bhikkhave evamassa mayham kho avihesa bhavissati parassa ca puggalassa upaghato paro hi puggalo kodhano upanahi dalhaditthi supatinissaggi sakkomi caham etam puggalam akusala vutthapetva kusale patitthapetum appamattakam kho panetam yadidam parassa puggalassa upaghato atha kho etadeva bahutaram svaham sakkomi etam puggalam akusala vutthapetva kusale patitthapetunti . sace bhikkhave evamassa kallam vacanaya. {49.1} Sace pana bhikkhave evamassa mayham kho vihesa bhavissati parassa puggalassa anupaghato paro hi puggalo akkodhano anupanahi dalhaditthi supatinissaggi sakkomi caham etam puggalam akusala vutthapetva kusale patitthapetum appamattakam kho panetam yadidam mayham vihesa atha kho etadeva bahutaram svaham sakkomi etam puggalam akusala vutthapetva kusale @Footnote: 1 Si. taritabubam. 2 Si. adandaditthi. Yu. adandhaditthiti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page46.

Patitthapetunti. Sace bhikkhave evamassa kallam vacanaya. {49.2} Sace pana bhikkhave evamassa mayhanca kho vihesa bhavissati parassa ca puggalassa upaghato paro hi puggalo kodhano upanahi dalhaditthi duppatinissaggi sakkomi caham etam puggalam akusala vutthapetva kusale patitthapetum appamattakam kho panetam yadidam mayhanca vihesa [1]- parassa ca puggalassa upaghato atha kho etadeva bahutaram svaham sakkomi etam puggalam akusala vutthapetva kusale patitthapetunti . sace bhikkhave evamassa kallam vacanaya . Sace pana bhikkhave evamassa mayhanca kho vihesa bhavissati parassa ca puggalassa upaghato paro hi puggalo kodhano upanahi dalhaditthi duppatinissaggi na caham sakkomi etam puggalam akusala vutthapetva kusale patitthapetunti . evarupe [2]- puggale upekkha natimannitabba. [50] Tesanca vo bhikkhave samagganam sammodamananam avivadamananam sikkhatam annamannassa vacisankharo 3- uppajjeyya ditthipalaso cetaso aghato appaccayo anabhiraddhi . tattha ekatopakkhikanam bhikkhunam yam bhikkhum suvacataram manneyyatha so upasankamitva evamassa vacaniyo yanno avuso amhakam samagganam sammodamananam avivadamananam sikkhatam annamannassa 3- vacisankharo uppanno ditthipalaso cetaso aghato appaccayo anabhiraddhi tam janamano samano garaheyyati . samma byakaramano bhikkhave bhikkhu evam @Footnote: 1 Ma. etthantare bhavissatiti dissati . 2 Ma. Yu. etthantare bhikkhaveti @alapanam dissati . 3 Ma. sabbattha vacisankharo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page47.

Byakareyya yanno avuso amhakam samagganam sammodamananam avivadamananam sikkhatam annamannassa vacisankharo uppanno ditthipalaso cetaso aghato appaccayo anabhiraddhi tam janamano samano garaheyyati . etampanavuso dhammam appahaya nibbanam sacchikareyyati . samma byakaramano bhikkhave bhikkhu evam byakareyya etam kho avuso dhammam appahaya na nibbanam sacchikareyyati. {50.1} Athaparesam ekatopakkhikanam bhikkhunam yam bhikkhum suvacataram manneyyatha so upasankamitva evamassa vacaniyo yanno avuso amhakam samagganam sammodamananam avivadamananam sikkhatam annamannassa vacisankharo uppanno ditthipalaso cetaso aghato appaccayo anabhiraddhi tam janamano samano garaheyyati . samma byakaramano bhikkhave bhikkhu evam byakareyya yanno avuso amhakam samagganam sammodamananam avivadamananam sikkhatam annamannassa vacisankharo uppanno ditthipalaso cetaso aghato appaccayo anabhiraddhi tam janamano samano garaheyyati. {50.2} Etampanavuso dhammam appahaya [1]- nibbanam sacchikareyyati samma byakaramano bhikkhave bhikkhu evam byakareyya etam kho avuso dhammam appahaya na nibbanam sacchikareyyati . tance bhikkhave bhikkhum pare evam puccheyyum ayasmata no ete bhikkhu akusala vutthapetva kusale patitthapitati . samma byakaramano bhikkhave bhikkhu evam @Footnote: 1 Po. Yu. itoparam nasaddo dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page48.

Byakareyya idhaham avuso yena bhagava tenupasankamim tassa me bhagava dhammam deseti 1- tassaham 2- dhammam sutva tesam bhikkhunam abhasim tam te bhikkhu dhammam sutva akusala vutthahimsu kusale patitthahimsuti . Evam byakaramano kho bhikkhave bhikkhu na cevattanukkamseti na param vambheti dhammassa canudhammam byakaroti na ca koci sahadhammiko vadanuvado garayhatthanam agacchatiti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Kintisuttam nitthitam tatiyam. --------- @Footnote: 1 Ma. Yu. desesi . 2 Ma. Yu. taham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page49.

Samagamasuttam [51] Evamme sutam ekam samayam bhagava sakkesu viharati samagame . tena kho pana samayena nigantho nataputto pavayam adhuna kalakato hoti . tassa kalakiriyaya bhinna nigantha dvelhakajata bhandanajata kalahajata vivadapanna annamannam mukhasattihi vitudanta viharanti na tvam imam dhammavinayam ajanasi aham imam dhammavinayam ajanami kim tvam imam dhammavinayam ajanissasi micchapatipanno tvamasi ahamasmi sammapatipanno sahitamme asahitante pure vacaniyam paccha avaca paccha vacaniyam pure avaca adhicinnam te viparavattam aropito te vado niggahitopi cara vadappamokkhaya nibbedhehi va sace pahositi . te 1- annamannam kalaham karimsu . vadhoyeveko manne niganthesu nataputtiyesu vattati. Yepi niganthassa nataputtassa savaka gihi odatavasana . tepi niganthesu nataputtiyesu nibbindarupa virattarupa pativanarupa yathatam durakkhate dhammavinaye duppavedite aniyyanike anupasamasamvattanike asammasambuddhappavedite bhinnathupe appatisarane. [52] Atha kho cundo samanuddeso pavayam vassam vuttho yena samagamo yenayasma anando tenupasankami upasankamitva ayasmantam anandam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam @Footnote: 1 yebhuyyena potthakesu te ... karimsuti natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page50.

Nisinno kho cundo samanuddeso ayasmantam anandam etadavoca nigantho bhante nataputto pavayam adhuna kalakato tassa kalakiriyaya bhinna nigantha dvelhakajata .pe. bhinnathupe appatisaraneti . evam vutte ayasma anando cundam samanuddesam etadavoca atthi kho idam avuso cunda kathapabhatam bhagavantam dassanaya ayamavuso cunda yena bhagava tenupasankamissama upasankamitva etamattham bhagavato arocessamati . evam bhanteti kho cundo samanuddeso ayasmato anandassa paccassosi. [53] Atha kho ayasma ca anando cundo ca samanuddeso yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu . ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca ayam bhante cundo samanuddeso evamaha nigantho bhante nataputto pavayam adhuna kalakato tassa kalakiriyaya bhinna nigantha dvelhakajata bhandanajata kalahajata vivadapanna annamannam mukhasattihi vitudanta viharanti na tvam imam dhammavinayam ajanasi aham imam dhammavinayam ajanami .pe. Bhinnathupe appatisaraneti tassa mayham bhante evam hoti ma heva bhagavato accayena sanghe vivado uppajji svassa vivado bahujanahitaya bahujanasukhaya bahuno janassa anatthaya ahitaya dukkhaya devamanussananti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page51.

[54] Tam kim mannasi ananda ye vo maya dhamma abhinna desita seyyathidam cattaro satipatthana cattaro sammappadhana cattaro iddhipada pancindriyani panca balani satta bojjhanga ariyo atthangiko maggo passasi no tvam ananda imesu dhammesu dvepi bhikkhu nanavadeti . ye no 1- bhante dhamma bhagavata abhinna desita seyyathidam cattaro satipatthana cattaro sammappadhana cattaro iddhipada pancindriyani panca balani satta bojjhanga ariyo atthangiko maggo naham passami imesu dhammesu dvepi bhikkhu nanavade santi 2- ca kho bhante puggala bhagavantam patissayamanarupa viharanti te bhagavato accayena sanghe vivadam janeyyum ajjhajive va adhipatimokkhe va svassa vivado bahujanahitaya bahujanasukhaya bahuno janassa anatthaya ahitaya dukkhaya devamanussananti . Appamattako yo 3- ananda vivado yadidam ajjhajive va adhipatimokkhe va magge vapi ananda patipadaya va sanghe vivado uppajjamano uppajjeyya svassa vivado bahujanahitaya bahujanasukhaya bahuno janassa anatthaya ahitaya dukkhaya devamanussananti. [55] Chayimani ananda vivadamulani katamani cha idhananda bhikkhu kodhano hoti upanahi . yo so ananda bhikkhu kodhano hoti upanahi so sattharipi agaravo viharati appatisso dhammepi agaravo viharati appatisso sanghepi agaravo viharati appatisso @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. me . 2 Ma. Yu. ye ca kho . 3 Ma. Yu. so.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page52.

Sikkhayapi na paripurakari hoti . yo so ananda bhikkhu satthari agaravo viharati appatisso dhamme ... sanghepi agaravo viharati appatisso sikkhayapi na paripurakari so sanghe vivadam janeti . Yo hoti vivado bahujanahitaya bahujanasukhaya bahuno janassa anatthaya ahitaya dukkhaya devamanussanam . evarupance tumhe ananda vivadamulam ajjhattam va bahiddha va samanupasseyyatha tatra tumhe ananda tasseva papakassa vivadamulassa pahanaya vayameyyatha evarupance tumhe ananda vivadamulam ajjhattam va bahiddha va na samanupasseyyatha tatra tumhe ananda tasseva papakassa vivadamulassa ayatim anavassavaya patipajjeyyatha evametassa papakassa vivadamulassa pahanam hoti evametassa papakassa vivadamulassa ayatim anavassavo hoti. [56] Puna caparam ananda bhikkhu makkhi hoti palasi ... Issuki hoti macchari ... Satho hoti mayavi ... Papiccho hoti micchaditthi ... Sanditthiparamasi hoti adhanagahi duppatinissaggi . yo so ananda bhikkhu sanditthiparamasi hoti adhanagahi duppatinissaggi so sattharipi agaravo viharati appatisso dhammepi agaravo viharati appatisso sanghepi agaravo viharati appatisso sikkhayapi na paripurakari hoti . yo so ananda bhikkhu satthari agaravo viharati appatisso dhamme ... sanghe ... Sikkhaya na paripurakari hoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page53.

So sanghe vivadam janeti. Yo hoti vivado bahujanahitaya bahujanasukhaya bahuno janassa anatthaya ahitaya dukkhaya devamanussanam . Evarupance tumhe ananda vivadamulam ajjhattam va bahiddha va samanupasseyyatha tatra tumhe ananda tasseva papakassa vivadamulassa pahanaya vayameyyatha . evarupance tumhe ananda vivadamulam ajjhattam va bahiddha va na samanupasseyyatha tatra tumhe ananda tasseva papakassa vivadamulassa ayatim anavassavaya patipajjeyyatha evametassa papakassa vivadamulassa pahanam hoti evametassa papakassa vivadamulassa ayatim anavassavo hoti . Imani kho ananda cha vivadamulani. [57] Cattarimani ananda adhikaranani katamani cattari vivadadhikaranam anuvadadhikaranam apattadhikaranam kiccadhikaranam imani kho ananda cattari adhikaranani . satta kho panime ananda adhikaranasamatha uppannuppannanam adhikarananam samathaya vupasamaya sammukhavinayo databbo sativinayo databbo amulhavinayo databbo patinnatakaranam 1- yebhuyyasika tassapapiyasika tinavattharako. [58] Kathancananda sammukhavinayo hoti . idhananda bhikkhu vivadanti dhammoti va adhammoti va vinayoti va avinayoti va. Teheva ananda bhikkhuhi sabbeheva samaggehi [2]- sannipatitva dhammanetti @Footnote: 1 Ma. Yu. patinnaya karetabbam . 2 Ma. Yu. sannipatitabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page54.

Samanumajjitabba dhammanettim samanumajjitva yatha tattha sameti tatha tam adhikaranam vupasametabbam . evam kho ananda sammukhavinayo hoti . evanca panidhekaccanam adhikarananam vupasamo hoti yadidam sammukhavinayena. [59] Kathancananda yebhuyyasika hoti . te pana 1- ananda bhikkhu na sakkonti tam adhikaranam tasmim avase vupasametum . tehi ananda bhikkhuhi yasmim avase bahutara bhikkhu so avaso gantabbo . tattha sabbeheva samaggehi sannipatitabbam sannipatitva dhammanetti samanumajjitabba dhammanettim samanumajjitva yatha tattha sameti tatha tam adhikaranam vupasametabbam . evam kho ananda yebhuyyasika hoti . evanca panidhekaccanam adhikarananam vupasamo hoti yadidam yebhuyyasikaya. [60] Kathancananda sativinayo hoti . idhananda bhikkhu bhikkhum evarupaya garukaya apattiya codenti parajikena va parajikasamantena va saratayasma evarupam 2- garukam apattim apajjita parajikam va parajikasamantam vati . so evamaha na kho aham avuso sarami evarupam garukam apattim apajjita parajikam va parajikasamantam vati . tassa kho evam ananda bhikkhuno sativinayo databbo . evam ananda sativinayo hoti . evanca panidhekaccanam adhikarananam vupasamo hoti yadidam sativinayena. @Footnote: 1 Ma. Yu. ce . 2 annesu potthakesu idisatthane evarupim iti dissati. @sabbatthapi evam natabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page55.

[61] Kathancananda amulhavinayo hoti . idhananda bhikkhu bhikkhum evarupaya garukaya apattiya codenti parajikena va parajikasamantena va saratayasma evarupam garukam apattim apajjita parajikam va parajikasamantam vati . so evamaha na kho aham avuso sarami evarupam garukam apattim apajjita parajikam va parajikasamantam vati . tamenam so nibbedhentam ativetheti inghayasma sadhukameva janahi yadi sarasi evarupam garukam apattim apajjita parajikam va parajikasamantam vati . so evamaha aham kho avuso ummadam papunim cetaso vipariyesam tena me ummattakena bahum assamanakam ajjhacinnam bhasitaparikantam naham tam sarami mulhena me etam katanti . tassa kho evam ananda bhikkhuno amulhavinayo databbo . evam kho ananda amulhavinayo hoti . evanca panidhekaccanam adhikarananam vupasamo hoti yadidam amulhavinayena. [62] Kathancananda patinnatakaranam hoti . idhananda bhikkhu cudito va 1- acudito va apattim sarati vivarati uttanikaroti . Tena ananda bhikkhuna vuddhataro bhikkhu upasankamitva ekamsam civaram katva pade vanditva ukkutikam nisiditva anjalim paggahetva evamassa vacaniyo aham bhante itthannamam apattim apanno tam patidesemiti . so evamaha passasiti . passamiti . @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. codito va acodito.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page56.

Ayatim samvaram apajjeyyasiti . samvaram apajjissamiti . evam kho ananda patinnatakaranam hoti . evanca panidhekaccanam adhikarananam vupasamo hoti yadidam patinnatakaranena. [63] Kathancananda tassapapiyasika hoti . idhananda bhikkhu bhikkhum evarupaya garukaya apattiya codenti parajikena va parajikasamantena va saratayasma evarupam garukam apattim apajjita parajikam va parajikasamantam vati . so evamaha na kho aham avuso sarami evarupam garukam apattim apajjita parajikam va parajikasamantam vati . tamenam so nibbethentam ativetheti inghayasma sadhukameva janahi yadi sarasi evarupam garukam apattim apajjita parajikam va parajikasamantam vati . So evamaha na kho aham avuso sarami evarupam garukam apattim apajjita parajikam va parajikasamantam va sarami ca kho aham avuso evarupam appamattikam apattim apajjitati . tamenam so nibbethentam ativetheti inghayasma sadhukameva janahi yadi sarasi evarupam garukam apattim apajjita parajikam va parajikasamantam vati. {63.1} So evamaha imam hi namaham avuso appamattikam apattim apajjitva aputtho patijanissami kimpanaham evarupam garukam apattim apajjitva parajikam va parajikasamantam va puttho na patijanissamiti . so evamaha imanca nama tvam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page57.

Avuso appamattikam apattim apajjitva aputtho na patijanissasi kim pana tvam evarupam garukam apattim apajjitva parajikam va parajikasamantam va aputtho patijanissasi inghayasma sadhukameva janahi yadi sarasi evarupam garukam apattim apajjita parajikam va parajikasamantam vati . so evamaha sarami kho aham avuso evarupam garukam apattim apajjita parajikam va parajikasamantam va dava me etam vuttam rava me etam vuttam nahantam sarami evarupam garukam apattim apajjita parajikam va parajikasamantam vati . Evam kho ananda tassapapiyasika hoti . evanca panidhekaccanam adhikarananam vupasamo hoti yadidam tassapapiyasikaya. [64] Kathancananda tinavattharako hoti . idhananda bhikkhunam bhandanajatanam kalahajatanam vivadapannanam viharatam bahum assamanakam ajjhacinnam hoti bhasitaparikantam tehananda bhikkhuhi sabbeheva samaggehi sannipatitabbam sannipatitva ekatopakkhikanam bhikkhunam byattena bhikkhuna utthayasana ekamsam civaram katva anjalimpanametva sangho napetabbo sunatu me bhante sangho idhamhakam 1- bhandanajatanam kalahajatanam vivadapannanam viharatam bahum assamanakam ajjhacinnam bhasita parikantam yadi sanghassa pattakallam aham ya ceva imesam ayasmantanam apatti ya ca attano apatti imesanceva ayasmantanam atthaya attano ca atthaya sanghamajjhe @Footnote: 1 Ma. Yu. idamhakam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page58.

Tinavattharakena deseyyam thapetva thullavajjam thapetva gihipatisamyuttanti . athaparesam ekatopakkhikanam bhikkhunam byattena bhikkhuna utthayasana ekamsam civaram katva anjalimpanametva sangho napetabbo sunatu me bhante sangho idhamhakam bhandanajatanam kalahajatanam vivadapannanam viharatam bahum assamanakam ajjhacinnam bhasita parikantam yadi sanghassa pattakallam aham ya ceva imesam ayasmantanam apatti ya ca attano apatti imesanceva ayasmantanam atthaya attano ca atthaya sanghamajjhe tinavattharakena deseyyam thapetva thullavajjam thapetva gihipatisamyuttanti. Evam kho ananda tinavattharako hoti . evanca panidhekaccanam adhikarananam vupasamo hoti yadidam tinavattharakena. [65] Chayime ananda dhamma saraniya piyakarana garukarana sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattanti katame cha idhananda bhikkhuno mettam kayakammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi ceva raho ca ayampi dhammo saraniyo piyakarano garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati. {65.1} Puna caparam ananda bhikkhuno mettam vacikammam paccupatthitam hoti .pe. ekibhavaya samvattati . puna caparam ananda bhikkhuno mettam manokammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi ceva raho ca ayampi dhammo saraniyo piyakarano garukarano sangahaya avivadaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page59.

Samaggiya ekibhavaya samvattati . puna caparam ananda bhikkhu ye te labha dhammika dhammaladdha antamaso pattapariyapannamattampi tatharupehi labhehi appativibhattabhogi hoti silavantehi sabrahmacarihi sadharanabhogi ayampi dhammo saraniyo piyakarano garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati. {65.2} Puna caparam ananda bhikkhu yani tani silani akkhandani acchiddani asabalani akammasani bhujjissani vinnupasatthani aparamatthani samadhisamvattanikani tatharupesu silesu silasamannagato viharati sabrahmacarihi avi ceva raho ca ayampi dhammo saraniyo piyakarano garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati. {65.3} Puna caparam ananda bhikkhu yayam ditthi ariya niyyanika niyyati takkarassa sammadukkhakkhayaya tatharupaya ditthiya ditthisamannagato viharati sabrahmacarihi avi ceva raho ca ayampi dhammo saraniyo piyakarano garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati . ime kho ananda cha saraniya dhamma piyakarana garukarana sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattanti. [66] Ime ce tumhe ananda cha saraniye dhamme samadaya samvatteyyatha passatha no tumhe ananda tam vacanapatham anum va thulam va yam tumhe nadhivaseyyathati . no hetam bhante .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page60.

Tasmatihananda ime cha saraniye dhamme samadaya samvatteyyatha 1- tam vo bhavissati digharattam hitaya sukhayati. Idamavoca bhagava attamano ayasma anando bhagavato bhasitam abhinanditi. Samagamasuttam nitthitam catuttham. ------------ @Footnote: 1 Ma. Yu. vattatha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page61.

Sunakkhattasuttam [67] Evamme sutam ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam . tena kho pana samayena sambahulehi bhikkhuhi bhagavato santike anna byakata hoti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamati. [68] Assosi kho sunakkhatto licchaviputto sambahulehi kira bhikkhuhi bhagavato santike anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamati . atha kho sunakkhatto licchaviputto yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho sunakkhatto licchaviputto bhagavantam etadavoca sutam metam bhante sambahulehi kira bhikkhuhi bhagavato santike anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamati ye te [1]- bhikkhu bhagavato santike annam byakamsu khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamati kacci te bhante bhikkhu sammadeva annam byakamsu udahu santetthekacce bhikkhu adhimanena annam byakamsuti. [69] Ye te sunakkhatta bhikkhu mama santike annam byakamsu khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati @Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare bhante iti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page62.

Pajanamati santetthekacce bhikkhu sammadeva annam byakamsu santi panidhekacce bhikkhu adhimanenapi annam byakamsu . tatra sunakkhatta ye te bhikkhu sammadeva annam byakamsu tesantam tatheva hoti . ye pana te bhikkhu adhimanena annam byakamsu tatra sunakkhatta tathagatassa evam hoti dhammam nesam desessanti . Evancettha sunakkhatta tathagatassa hoti dhammam nesam desessanti . Atha ca panidhekacce moghapurisa panham abhisankharitva abhisankharitva tathagatam upasankamitva pucchanti tatra sunakkhatta yampi tathagatassa evam hoti dhammam nesam desessanti tassapi hoti annathattanti . Etassa bhagava kalo etassa sugata kalo yam bhagava dhammam deseyya bhagavato sutva bhikkhu dharessantiti . tenahi sunakkhatta sunahi sadhukam manasikarohi bhasissamiti . evam bhanteti kho sunakkhatto licchaviputto bhagavato paccassosi. [70] Bhagava etadavoca panca kho ime sunakkhatta kamaguna katame panca cakkhuvinneyya rupa ittha kanta manapa piyarupa kamupasanhita rajaniya sotavinneyya sadda ... ghanavinneyya gandha ... jivhavinneyya rasa ... Kayavinneyya photthabba ittha kanta manapa piyarupa kamupasanhita rajaniya ime kho sunakkhatta panca kamaguna. [71] Thanam kho panetam sunakkhatta vijjati yam idhekacco

--------------------------------------------------------------------------------------------- page63.

Purisapuggalo lokamisadhimutto assa . lokamisadhimuttassa kho sunakkhatta purisapuggalassa tappatirupi ceva katha santhati tadanudhammanca anuvitakketi anuvicareti tanca purisam bhajati tena ca cittim 1- apajjati anenjapatisamyuttaya ca pana kathaya kacchamanaya na sussusati 2- na ca sotam odahati na anna cittam upatthapeti na ca tam purisam bhajati na ca tena cittim apajjati . seyyathapi sunakkhatta puriso sakamha gama va nigama va ciravippavuttho assa . so annataram purisam passeyya tamha gama va nigama va acirapakkantam . so tam purisam tassa gamassa va nigamassa va khemattanca subhikkhattanca appabadhattanca puccheyya . tassa so puriso tassa gamassa va nigamassa va khemattanca subhikkhattanca appabadhattanca samseyya . tam kim mannasi sunakkhatta api nu so puriso tassa purisassa sussuseyya sotam odaheyya anna cittam upatthapeyya tanca purisam bhajeyya tena ca cittim apajjeyyati . Evam bhante. {71.1} Evameva kho sunakkhatta thanametam vijjati yam idhekacco purisapuggalo lokamisadhimutto assa . lokamisadhimuttassa kho sunakkhatta purisapuggalassa tappatirupi ceva katha santhati tadanudhammanca anuvitakketi anuvicareti tanca purisam bhajati tena ca cittim apajjati anenjapatisamyuttaya ca pana kathaya kacchamanaya @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. vittim. evam sabbattha natabbam. 2 Ma. Yu. sussusati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page64.

Na sussusati na sotam odahati na anna cittam upatthapeti na ca tam purisam bhajati na ca tena cittim apajjati . so evamassa veditabbo [1]- lokamisadhimutto purisapuggaloti. [72] Thanam kho panetam sunakkhatta vijjati yam idhekacco purisapuggalo anenjadhimutto assa . anenjadhimuttassa kho sunakkhatta purisapuggalassa tappatirupi ceva katha santhati tadanudhammanca anuvitakketi anuvicareti tanca purisam bhajati tena ca cittim apajjati lokamisapatisamyuttaya ca pana kathaya kacchamanaya na sussusati na sotam odahati na anna cittam upatthapeti na ca tam purisam bhajati na ca tena cittim apajjati . seyyathapi sunakkhatta pandupalaso bandhana pavutto abhabbo haritattaya evameva kho sunakkhatta anenjadhimuttassa purisapuggalassa ye lokamisasannojane se pavutte so evamassa veditabbo lokamisasannojanena hi kho visamyutto anenjadhimutto purisapuggaloti. [73] Thanam kho panetam sunakkhatta vijjati yam idhekacco purisapuggalo akincannayatanadhimutto assa . akincannayatanadhimuttassa kho sunakkhatta purisapuggalassa tappatirupi ceva katha santhati tadanudhammanca anuvitakketi anuvicareti tanca purisam bhajati tena ca cittim apajjati anenjapatisamyuttaya ca pana kathaya kacchamanaya na sussusati na sotam odahati na anna cittam @Footnote: 1 Ma. etthantare anenjasamyojanena hi kho visamyutto iti dissanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page65.

Upatthapeti na ca tam purisam bhajati na ca tena cittim apajjati . Seyyathapi sunakkhatta puthusila dvedha bhinna appatisandhika hoti evameva kho sunakkhatta akincannayatanadhimuttassa purisapuggalassa ye anenjasannojane se bhinne so evamassa veditabbo anenjasannojanena hi kho visamyutto akincannayatanadhimutto purisapuggaloti. [74] Thanam kho panetam sunakkhatta vijjati yam idhekacco purisapuggalo nevasannanasannayatanadhimutto assa . nevasannanasannayatanadhi- muttassa kho sunakkhatta purisapuggalassa tappatirupi ceva katha santhati tadanudhammanca anuvitakketi anuvicareti tanca purisam bhajati tena ca cittim apajjati akincannayatanapatisamyuttaya ca pana kathaya kacchamanaya na sussusati na sotam odahati na anna cittam upatthapeti na ca tam purisam bhajati na ca tena cittim apajjati . seyyathapi sunakkhatta puriso manunnabhojanam bhuttavi chaddeyya . tam kim mannasi sunakkhatta api nu tassa purisassa tasmim bhatte [1]- sunakkhatta kamyata assati. No hetam bhante tam kissa hetu adunhi bhante bhattam patikkulasammatanti . evameva kho sunakkhatta nevasannanasannayatanadhimuttassa purisapuggalassa ye akincannayatana- sannojane se vante so evamassa veditabbo akincannayatana- sannojanena hi kho visamyutto nevasannanasannayatanadhimutto @Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare puna sotukamyata iti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page66.

Purisapuggaloti. [75] Thanam kho panetam sunakkhatta vijjati yam idhekacco purisapuggalo sammanibbanadhimutto assa . sammanibbanadhimuttassa kho sunakkhatta purisapuggalassa tappatirupi ceva katha santhati tadanudhammanca anuvitakketi anuvicareti tanca purisam bhajati tena ca cittim apajjati nevasannanasannayatanasamyuttaya ca pana kathaya kacchamanaya na sussusati na sotam odahati na anna cittam upatthapeti na ca tam purisam bhajati na ca tena cittim apajjati . Seyyathapi sunakkhatta talo matthakacchinno abhabbo puna virulhiya evameva kho sunakkhatta sammanibbanadhimuttassa purisapuggalassa ye nevasannanasannayatanasannojane se ucchinne ucchinnamule talavatthukate anabhavangate ayatim anuppadadhamme so evamassa veditabbo nevasannanasannayatanasannojanena hi kho visamyutto sammanibbanadhimutto purisapuggaloti. [76] Thanam kho panetam sunakkhatta vijjati yam idhekaccassa bhikkhuno evamassa tanha kho sallam samanena vuttam avijjavisadoso chandaraga byapadehi 1- ruppati tam me tanhasallam pahinam apanito avijjavisadoso sammanibbanadhimuttohamasmiti evamadi assa attham samanam . so yani sammanibbanadhimuttassa asappayani tani anuyunjeyya . asappayam cakkhuna rupadassanam anuyunjeyya asappayam @Footnote: 1 Ma. Yu. chanda ... padena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page67.

Sotena saddam anuyunjeyya asappayam ghanena gandham anuyunjeyya asappayam jivhaya rasam anuyunjeyya asappayam kayena photthabbam anuyunjeyya asappayam manasa dhammam anuyunjeyya . tassa asappayam cakkhuna rupadassanam anuyuttassa asappayam sotena saddam anuyuttassa asappayam ghanena gandham anuyuttassa asappayam jivhaya rasam anuyuttassa asappayam kayena photthabbam anuyuttassa asappayam manasa dhammam anuyuttassa rago cittam anuddhamseyya . so raganuddhamsitena cittena maranam va nigaccheyya maranamattam va dukkham. {76.1} Seyyathapi sunakkhatta puriso sallena viddho assa savisena galhupalepanena tassa mittamacca natisalohita bhisakkam sallakattam upatthapeyyum . tassa so bhisakko sallakatto satthena vanamukham parikanteyya satthena vanamukham parikantetva esaniya sallam eseyya esaniya sallam esitva sallam abbaheyya apaneyya visadosam saupadisesam anupadisesoti janamano 1-. {76.2} So evam vadeyya ambho purisa ubbhahatam kho te sallam apanito visadoso anupadiseso alanca te anantarayaya sappayani ceva bhojanani bhunjeyyasi ma te asappayani bhojanani bhunjato vano assavi assa kalena kalanca vanam dhoveyyasi kalena kalam vanamukham alimpeyyasi ma te kalena kalam vanam dhovato kalena kalam @Footnote: 1 Si. mannamano.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page68.

Vanamukham alimpato pubbalohitam vanamukham pariyonaddhi ma ca vatatape carittam anuyunji ma te vatatape carittam anuyuttassa rajosukam vanamukham anuddhamsesi vananurakkhi ca ambho purisa vihareyyasi vanasaropiti . tassa evamassa ubbhahatam kho me sallam apanito visadoso anupadiseso alanca me anantarayayati . So asappayani ceva bhojanani bhunjeyya tassa asappayani bhojanani bhunjato vano assavi assa na ca kalena kalam vanam dhoveyya na ca kalena kalam vanamukham alimpeyya tassa na kalena kalam vanam dhovato na ca kalena kalam vanamukham alimpato pubbalohitam vanamukham pariyonaddheyya vatatape ca carittam anuyunjeyya tassa vatatape carittam anuyuttassa rajosukam vanamukham anuddhamseyya na ca vananurakkhi vihareyya na vanasaropi tassa imissava asappayakiriyaya asucivisadoso apanito saupadiseso tadubhayena vano puthuttam gaccheyya. {76.3} So puthuttam gatena vanena maranam va nigaccheyya maranamattam va dukkham evameva kho sunakkhatta thanametam vijjati yam idhekaccassa bhikkhuno evamassa tanha kho sallam samanena vuttam avijjavisadoso chandaraga- byapadehi ruppati tam me tanhasallam pahinam apanito avijjavisadoso sammanibbanadhimuttohamasmiti evamadi assa attham samanam . so yani sammanibbanadhimuttassa asappayani tani anuyunjeyya asappayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page69.

Cakkhuna rupadassanam anuyunjeyya asappayam sotena saddam anuyunjeyya asappayam ghanena gandham anuyunjeyya asappayam jivhaya rasam anuyunjeyya asappayam kayena photthabbam anuyunjeyya asappayam manasa dhammam anuyunjeyya . tassa asappayam cakkhuna rupadassanam anuyuttassa asappayam sotena saddam anuyuttassa asappayam ghanena gandham anuyuttassa asappayam jivhaya rasam anuyuttassa asappayam kayena photthabbam anuyuttassa asappayam manasa dhammam anuyuttassa so rago cittam anuddhamseyya . so raganuddhamsitena cittena maranam va nigaccheyya maranamattam va dukkham . marananhetam sunakkhatta ariyassa vinaye yo sikkham paccakkhaya hinayavattati . Maranamattanhetam sunakkhatta dukkham yo annataram sankilittham apattim apajjati. [77] Thanam kho panetam sunakkhatta vijjati yam idhekaccassa bhikkhuno evamassa tanha kho sallam samanena vuttam avijjavisadoso chandaragabyapadehi ruppati tam me tanhasallam pahinam apanito avijjavisadoso sammanibbanadhimuttohamasmiti . samma- nibbanadhimuttasseva sato so yani sammanibbanadhimuttassa asappayani tani nanuyunjeyya asappayam cakkhuna rupadassanam nanuyunjeyya asappayam sotena saddam nanuyunjeyya asappayam ghanena gandham nanuyunjeyya asappayam jivhaya rasam nanuyunjeyya asappayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page70.

Kayena photthabbam nanuyunjeyya asappayam manasa dhammam nanuyunjeyya . tassa asappayam cakkhuna rupadassanam ananuyuttassa asappayam sotena saddam ananuyuttassa asappayam ghanena gandham ananuyuttassa asappayam jivhaya rasam ananuyuttassa asappayam kayena photthabbam ananuyuttassa asappayam manasa dhammam ananuyuttassa rago cittam nanuddhamseyya . so na raganuddhamsitena cittena neva maranam va nigaccheyya na maranamattam va dukkham. {77.1} Seyyathapi sunakkhatta puriso sallena viddho assa savisena galhupalepanena . tassa mittamacca natisalohita bhisakkam sallakattam upatthapeyyum . tassa so bhisakko sallakatto satthena vanamukham parikanteyya satthena sallam 1- vanamukham parikantetva esaniya sallam eseyya esaniya sallam esitva sallam abbaheyya apaneyya visadosam anupadisesam anupadisesoti janamano. {77.2} So evam vadeyya ambho purisa ubbhatam kho te sallam apanito visadoso anupadiseso alanca te anantarayaya sappayani ceva bhojanani bhunjeyyasi ma te asappayani bhojanani bhunjato vano assavi assa kalena kalanca vanam dhoveyyasi kalena kalam vanamukham alimpeyyasi ma te [2]- kalena kalam vanam dhovato [3]- kalena kalam vanamukham alimpato pubbalohitam vanamukham pariyonaddhi ma ca vatatape carittam anuyunji ma te vatatape carittam anuyuttassa rajosukam vanamukham @Footnote: 1 Ma. Yu. sallanti natthi . 2-3 Po. Ma. etthantare nasaddo dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page71.

Anuddhamsesi vananurakkhi ca ambho purisa vihareyyasi vanasaropiti. {77.3} Tassa evamassa ubbhatam kho me sallam apanito visadoso anupadiseso alanca me anantarayayati . so sappayani ceva bhojanani bhunjeyya tassa sappayani bhojanani bhunjato vano na assavi assa kalena kalanca vanam dhoveyya kalena kalam vanamukham alimpeyya tassa kalena kalam vanam dhovato kalena kalam vanamukham alimpato pubbalohitam vanamukham na pariyonaddheyya na ca vatatape carittam anuyunjeyya tassa vatatape carittam ananuyuttassa rajo sukam vanamukham nanuddhamseyya vananurakkhi ca vihareyya vanasaropi tassa imissava sappayakiriyaya asucivisadoso apanito anupadiseso tadubhayena vano viruheyya 1-. {77.4} So rulhena vanena sanchavina neva maranam va nigaccheyya na maranamattam va dukkham evameva kho sunakkhatta thanametam vijjati yam panidhekaccassa bhikkhuno evamassa tanha kho sallam samanena vuttam avijjavisadoso chandaragabyapadehi ruppati tam me tanhasallam pahinam apanito avijjavisadoso sammanibbanadhimuttohamasmiti . Sammanibbanadhimuttasseva sato so yani sammanibbanadhimuttassa asappayani tani nanuyunjeyya asappayam cakkhuna rupadassanam 2- nanuyunjeyya asappayam sotena saddam [3]- nanuyunjeyya asappayam ghanena gandham nanuyunjeyya asappayam jivhaya rasam nanuyunjeyya asappayam @Footnote: 1 virulheyyati yuttataram . 2 Yu. rupam disva nanuyunjeyya. @3 Yu. etthantare sutva iti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page72.

Kayena photthabbam nanuyunjeyya asappayam manasa dhammam nanuyunjeyya . tassa asappayam cakkhuna rupadassanam ananuyuttassa asappayam sotena saddam ananuyuttassa asappayam ghanena gandham ananuyuttassa asappayam jivhaya rasam ananuyuttassa asappayam kayena photthabbam ananuyuttassa asappayam manasa dhammam ananuyuttassa rago cittam nanuddhamseyya . so na raganuddhamsitena cittena neva maranam va nigaccheyya na maranamattam va dukkham. {77.5} Upama kho me ayam sunakkhatta kata atthavinnapanaya 1-. Ayamevettha attho . Vanoti kho sunakkhatta channetam ajjhattikanam ayatananam adhivacanam . visadosoti kho sunakkhatta avijjayetam adhivacanam. Sallanti kho sunakkhatta tanhayetam adhivacanam . esaniti kho sunakkhatta satiyetam adhivacanam . satthanti kho sunakkhatta ariyayetam pannaya adhivacanam . Bhisakko sallakattoti kho sunakkhatta tathagatassetam adhivacanam arahato sammasambuddhassa . so vata sunakkhatta bhikkhu chasu phassayatanesu samvutakari upadhi dukkhamulanti iti viditva nirupadhi upadhisankhaye vimutto upadhismim va kayam upasamharissati cittam va anuppadassatiti 2- netam thanam vijjati. {77.6} Seyyathapi sunakkhatta apaniyakamso vannasampanno gandhasampanno rasasampanno so ca kho visena samsattho . Atha puriso agaccheyya jivitukamo amaritukamo sukhakamo dukkhapatikkulo . tam kim mannasi sunakkhatta api nu so puriso amum @Footnote: 1 Ma. Yu. atthassa vinnapanaya . 2 Po. Ma. Yu. uppadessati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page73.

Apaniyakamsam piveyya yam janna imaham pitva maranam va nigacchami maranamattam va dukkhanti. No hetam bhante. [78] Evameva kho sunakkhatta so vata bhikkhu chasu phassayatanesu samvutakari upadhi dukkhassa mulanti .pe. netam thanam vijjati . Seyyathapi sunakkhatta asiviso ghoraviso . atha puriso agaccheyya jivitukamo amaritukamo sukhakamo dukkhapatikkulo . tam kim mannasi sunakkhatta api nu so puriso amussa asivisassa ghoravisassa hatthe 1- va anguttham va dajja yam janna iminaham dattho maranam va nigacchami maranamattam va dukkhanti. No hetam bhante. [79] Evameva kho sunakkhatta so vata bhikkhu chasu phassayatanesu samvutakari upadhi dukkhamulanti iti viditva nirupadhi upadhisankhaye vimutto upadhismim va kayam upasamharissati cittam va anuppadassatiti 2- netam thanam vijjatiti. Idamavoca bhagava attamano sunakkhatto licchaviputto bhagavato bhasitam abhinanditi. Sunakkhattasuttam nitthitam pancamam. -------- @Footnote: 1 Ma. hattham va anguttham va yunjeyya. Yu. hattham va anguttham va dajja. @2 Po. Ma. Yu. uppadessati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page74.

Anenjasappayasuttam [80] Evamme sutam ekam samayam bhagava kurusu viharati kammasadhammam nama kurunam nigamo . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. [81] Bhagava etadavoca anicca bhikkhave kama tuccha musa mosadhamma 1- mayakatametam bhikkhave balalapanam ye ca ditthadhammika kama ye ca samparayika kama ya ca ditthadhammika kamasanna ya ca samparayika kamasanna ubhayametam maradheyyam marassesa visayo marassesa nivapo marassesa gocaro etthete papaka akusala manasa abhijjhapi byapadapi sarambhapi samvattanti teva 2- ariyasavakassa idhamanusikkhato antarayaya sambhavanti. [82] Tatra bhikkhave ariyasavako iti patisancikkhati ye ca ditthadhammika kama ye ca samparayika kama ya ca ditthadhammika kamasanna ya ca samparayika kamasanna ubhayametam maradheyyam marassesa visayo marassesa nivapo marassesa gocaro etthete papaka akusala manasa abhijjhapi byapadapi sarambhapi samvattanti teva ariyasavakassa idhamanusikkhato antarayaya sambhavanti yannunaham vipulena mahaggatena cetasa vihareyyam abhibhuyya lokam adhitthaya manasa vipulena hi me mahaggatena cetasa viharato abhibhuyya lokam adhitthaya @Footnote: 1 Yu. moghadhamma . 2 Po. Yu. te ca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page75.

Manasa ye papaka akusala manasa abhijjhapi byapadapi sarambhapi te na bhavissanti tesam pahana aparittanca me cittam bhavissati appamanam subhavitanti . tassa evam patipannassa tabbahulaviharino ayatane cittam pasidati sampasade sati etarahi va anenjam samapajjati pannaya va adhimuccati . kayassa bheda parammarana thanametam vijjati yantam samvattanikam vinnanam assa anenjupagam . ayam bhikkhave pathama anenjasappaya patipada akkhayati. [83] Puna caparam bhikkhave ariyasavako iti patisancikkhati ye ca ditthadhammika kama ye ca samparayika kama ya ca ditthadhammika kamasanna ya ca samparayika kamasanna yankinci 1- rupam sabbam rupam cattari mahabhutani catunnanca mahabhutanam upadaya rupanti . Tassa evam patipannassa tabbahulaviharino ayatane cittam pasidati sampasade sati etarahi va anenjam samapajjati pannaya va adhimuccati . kayassa bheda parammarana thanametam vijjati yantam samvattanikam vinnanam assa anenjupagam . ayam bhikkhave dutiya anenjasappaya patipada akkhayati. [84] Puna caparam bhikkhave ariyasavako iti patisancikkhati ye ca ditthadhammika kama ye ca samparayika kama ya ca ditthadhammika @Footnote: 1 Yu. yankinci rupam cattari ca mahabhutaniti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page76.

Kamasanna ya ca samparayika kamasanna ye ca ditthadhammika rupa ye ca samparayika rupa ya ca ditthadhammika rupasanna ya ca samparayika rupasanna ubhayametam aniccam yadaniccam tam nalam abhinanditum nalam abhivaditum nalam ajjhositunti . tassa evam patipannassa tabbahulaviharino ayatane cittam pasidati sampasade sati etarahi va anenjam samapajjati pannaya va adhimuccati . Kayassa bheda parammarana thanametam vijjati yantam samvattanikam vinnanam assa anenjupagam . ayam bhikkhave tatiya anenjasappaya patipada akkhayati. [85] Puna caparam bhikkhave ariyasavako iti patisancikkhati ye ca ditthadhammika kama ye ca samparayika kama ya ca ditthadhammika kamasanna ya ca samparayika kamasanna ye ca ditthadhammika rupa ye ca samparayika rupa ya ca ditthadhammika rupasanna ya ca samparayika rupasanna ya ca anenjasanna sabba sanna yattheta aparisesa nirujjhanti etam santam etam panitam yadidam akincannayatananti . tassa evam patipannassa tabbahulaviharino ayatane cittam pasidati sampasade sati etarahi va akincannayatanam samapajjati pannaya va adhimuccati . kayassa bheda parammarana thanametam vijjati yantam samvattanikam vinnanam assa akincannayatanupagam . ayam bhikkhave pathama akincannayatanasappaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page77.

Patipada akkhayati. [86] Puna caparam bhikkhave ariyasavako arannagato va rukkhamulagato va sunnagaragato va iti patisancikkhati sunnamidam attena va attaniyena vati . tassa evam patipannassa tabbahulaviharino ayatane cittam pasidati sampasade sati etarahi va akincannayatanam samapajjati pannaya va adhimuccati . kayassa bheda parammarana thanametam vijjati yantam samvattanikam vinnanam assa akincannayatanupagam. Ayam bhikkhave dutiya akincannayatanasappaya patipada akkhayati. [87] Puna caparam bhikkhave ariyasavako iti patisancikkhati naham kvacini 1- na 2- kassaci kincanatasmim na ca mama kvacini kisminci kincanam natthiti . tassa evam patipannassa tabbahulaviharino ayatane cittam pasidati sampasade sati etarahi va akincannayatanam samapajjati pannaya va adhimuccati . kayassa bheda parammarana thanametam vijjati yantam samvattanikam vinnanam assa akincannayatanupagam . Ayam bhikkhave tatiya akincannayatanasappaya patipada akkhayati. [88] Puna caparam bhikkhave ariyasavako iti patisancikkhati ye ca ditthadhammika kama ye ca samparayika kama ya ca ditthadhammika kamasanna ya ca samparayika kamasanna ye ca ditthadhammika rupa ye ca samparayika rupa ya ca ditthadhammika rupasanna @Footnote: 1 Ma. Yu. kvacani . 2 Po. Ma. Yu. nasaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page78.

Ya ca samparayika rupasanna ya ca anenjasanna ya ca akincannayatanasanna sabba sanna yattheta aparisesa nirujjhanti etam santam etam panitam yadidam nevasannanasannayatananti . Tassa evam patipannassa tabbahulaviharino ayatane cittam pasidati sampasade sati etarahi va nevasannanasannayatanam samapajjati pannaya va adhimuccati . kayassa bheda parammarana thanametam vijjati yantam samvattanikam vinnanam assa nevasannanasannayatanupagam . Ayam bhikkhave nevasannanasannayatanasappaya patipada akkhayatiti. [89] Evam vutte ayasma anando bhagavantam etadavoca idha bhante bhikkhu evam patipanno hoti no cassa no ca me siya [1]- na me bhavissati yadatthi yambhutam tam pajahamiti [2]- upekkham patilabhati parinibbayeyya 3- nu kho so bhante bhikkhu na va parinibbayeyyati. Apetthekacco ananda bhikkhu parinibbayeyya apetthekacco bhikkhu na parinibbayeyyati . ko nu kho bhante hetu ko paccayo yenapetthekacco bhikkhu parinibbayeyya apetthekacco bhikkhu na parinibbayeyyati. [90] Idhananda bhikkhu evam patipanno hoti no cassa no ca me siya na me bhavissati yadatthi yambhutam tam pajahamiti upekkham patilabhati so tam upekkham abhinandati abhivadati ajjhosaya titthati @Footnote: 1 Ma. Yu. na bhavissati. sabbattha evam natabbam . 2 Ma. Yu. etthantare @evamsaddo atthi. sabbattha evam natabbam . 3 Yu. parinibbayeyya nu kho ... na va @parinibbayeyyati natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

Tassa tam upekkham abhinandato abhivadato ajjhosaya titthato tannissitam hoti vinnanam tadupadanam saupadano ananda bhikkhu na parinibbayatiti . kaham pana so bhante bhikkhu upadiyamano upadiyatiti . nevasannanasannayatanam anandati . upadanasettham kira so bhante bhikkhu upadiyamano upadiyatiti . upadanasettham so ananda bhikkhu upadiyamano upadiyati upadanasettham hetam ananda yadidam nevasannanasannayatanam. [91] Idhananda bhikkhu evam patipanno hoti no cassa no ca me siya na me bhavissati yadatthi yambhutam tam pajahamiti upekkham patilabhati so tam upekkham nabhinandati nabhivadati na ajjhosaya titthati tassa tam upekkham anabhinandato anabhivadato anajjhosaya titthato na tannissitam hoti vinnanam tadanupadanam anupadano ananda bhikkhu parinibbayatiti . acchariyam bhante abbhutam bhante nissaya nissaya kira no bhante bhagavata oghanittharana akkhata katamo pana bhante ariyo vimokkhoti. [92] Idhananda ariyasavako iti patisancikkhati ye ca ditthadhammika kama ye ca samparayika kama ya ca ditthadhammika kamasanna ya ca samparayika kamasanna ye ca ditthadhammika rupa ye ca samparayika rupa ya ca ditthadhammika rupasanna ya ca samparayika rupasanna ya ca anenjasanna ya ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Akincannayatanasanna ya ca nevasannanasannayatanasanna esa sakkayo yavata sakkayo etam amatam yadidam anupada cittassa vimokkho . iti kho ananda desita maya anenjasappaya patipada desita akincannayatanasappaya patipada desita nevasannanasannayatanasappaya patipada desita nissaya nissaya oghanittharana [1]- ariyo vimokkho . yam kho ananda satthara karaniyam savakanam hitesina anukampakena anukampam upadaya katam vo tam maya etani ananda rukkhamulani etani sunnagarani. Jhayathananda ma pamadattha ma paccha vippatisarino ahuvattha ayam vo amhakam anusasaniti. Idamavoca bhagava attamano ayasma anando bhagavato bhasitam abhinanditi. Anenjasappayasuttam nitthitam chattham. --------- @Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare desitoti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

Ganakamoggallanasuttam [93] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati pubbarame migaramatu pasade . atha kho ganakamoggallano brahmano yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ganakamoggallano brahmano bhagavantam etadavoca seyyathapi bho gotama imassa migaramatu pasadassa dissati anupubbasikkha anupubbakiriya anupubbapatipada yadidam yava pacchima sopanakalevara imesampi hi bho gotama brahmananam dissati anupubbasikkha anupubbakiriya anupubbapatipada yadidam ajjhene imesampi hi bho gotama issasanam dissati anupubbasikkha anupubbakiriya anupubbapatipada yadidam issatthe amhakampi hi bho gotama ganakanam gananajivanam dissati anupubbasikkha anupubbakiriya anupubbapatipada yadidam sankhane mayam hi bho gotama antevasi labhitva pathamam evam ganapema ekam ekakam dve duka tini tika cattari catukka panca pancaka satta sattaka attha atthaka nava navaka dasa dasakati satampi mayam bho gotama ganapema sakka nu kho bho gotama imasmimpi dhammavinaye evameva anupubbasikkha anupubbakiriya anupubbapatipada pannapetunti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

[94] Sakka brahmana imasmim dhammavinaye anupubbasikkha anupubbakiriya anupubbapatipada pannapetum . seyyathapi brahmana dakkho assadamako bhaddam assajaniyam labhitva pathameneva mukhadhane karanam kareti 1- atha uttarim karanam kareti evameva kho brahmana tathagato purisadammam labhitva pathamam evam vineti ehi tvam bhikkhu silava hohi patimokkhasamvarasamvuto viharahi acaragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassavi samadaya sikkhassu sikkhapadesuti. [95] Yato kho brahmana bhikkhu silava hoti patimokkhasamvarasamvuto viharati acaragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassavi samadaya sikkhati sikkhapadesu tamenam tathagato uttarim vineti ehi tvam bhikkhu indriyesu guttadvaro hohi cakkhuna rupam disva ma nimittaggahi hohi ma anubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjahi rakkhahi cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjahi . sotena saddam sutva ... Ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... Kayena photthabbam phusitva ... manasa dhammam vinnaya ma nimittaggahi hohi ma anubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjahi rakkhahi manindriyam manindriye samvaram apajjahiti. @Footnote: 1 Yu. karoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page83.

[96] Yato kho brahmana bhikkhu indriyesu guttadvaro hoti tamenam tathagato uttarim vineti ehi tvam bhikkhu bhojane mattannu hohi patisankha yoniso aharam ahareyyasi neva davaya na madaya na mandanaya na vibhusanaya yavadeva imassa kayassa thitiya yapanaya vihimsuparatiya brahmacariyanuggahaya iti purananca vedanam patihankhami navanca vedanam na uppadessami yatra ca me bhavissati anavajjata ca phasuviharo cati. [97] Yato kho brahmana bhikkhu bhojane mattannu hoti tamenam tathagato uttarim vineti ehi tvam bhikkhu jagariyam anuyutto viharahi divasam cankamena nisajjaya avaraniyehi dhammehi cittam parisodhehi rattiya pathamam yamam cankamena nisajjaya avaraniyehi dhammehi cittam parisodhehi rattiya majjhimam yamam dakkhinena passena sihaseyyam kappeyyasi padena padam accadhaya sato sampajano kutthanasannam manasikatva 1- rattiya pacchimam yamam paccutthaya cankamena nisajjaya avaraniyehi dhammehi cittam parisodhehiti. [98] Yato kho brahmana bhikkhu jagariyam anuyutto hoti tamenam tathagato uttarim vineti ehi tvam bhikkhu satisampajannena samannagato hohi abhikkante patikkante sampajanakari alokite vilokite sampajanakari samminjite pasarite sampajanakari sanghatipattacivaradharane sampajanakari asite pite khayite sayite @Footnote: 1 annattha manasikaritvatipi patho dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page84.

Sampajanakari uccarapassavakamme sampajanakari gate thite nisinne sutte jagarite bhasite tunhibhave sampajanakariti. [99] Yato kho brahmana bhikkhu satisampajannena samannagato hoti tamenam tathagato uttarim vineti ehi tvam bhikkhu vivittam senasanam bhaja arannam rukkhamulam pabbatam kandaram giriguham susanam vanapattham abbhokasam palalapunjanti . so vivittam senasanam bhajati arannam rukkhamulam pabbatam kandaram giriguham susanam vanapattham abbhokasam palalapunjam . so pacchabhattam pindapatapatikkanto nisidati pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva . so abhijjham loke pahaya vigatabhijjhena cetasa viharati abhijjhaya cittam parisodheti byapadapadosam pahaya abyapannacitto viharati sabbapanabhutahitanukampi byapadapadosa cittam parisodheti thinamiddham pahaya vigatathinamiddho viharati alokasanni sato sampajano thinamiddha cittam parisodheti uddhaccakukkuccam pahaya anuddhato viharati ajjhattam vupasantacitto uddhaccakukkucca cittam parisodheti vicikiccham pahaya tinnavicikiccho viharati akathamkathi kusalesu dhammesu vicikicchaya cittam parisodheti. [100] So ime panca nivarane pahaya cetaso upakkilese pannaya dubbalikarane vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakukam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page85.

Vitakkavicaranam vupasama .pe. dutiyam jhanam upasampajja viharati pitiya ca viraga .pe. tatiyam jhanam upasampajja viharati sukhassa ca pahana .pe. catuttham jhanam upasampajja viharati . ye 1- te kho brahmana bhikkhu sekha appattamanasa anuttaram yogakkhemam patthayamana viharanti tesu me ayam evarupi anusasani hoti . Ye pana te bhikkhu arahanto khinasava vusitavanto katakaraniya ohitabhara anuppattasadattha parikkhinabhavasannojana sammadanna vimutta tesam ime dhamma ditthadhammasukhaviharaya ceva samvattanti satisampajannaya cati. [101] Evam vutte ganakamoggallano brahmano bhagavantam etadavoca kinnu kho bhoto gotamassa savaka bhota gotamena evam ovadiyamana evam anusasiyamana sabbeva accantanittham nibbanam aradhenti udahu ekacce naradhentiti . appekacce kho brahmana mama savaka maya evam ovadiyamana evam anusasiyamana accantanittham nibbanam aradhenti ekacce naradhentiti . ko nu kho bho gotama hetu ko paccayo yantitthateva nibbanam titthati nibbanagamimaggo titthati bhavam gotamo samadapeta atha ca pana bhoto gotamassa savaka bhota gotamena evam ovadiyamana evam anusasiyamana appekacce accantanittham nibbanam aradhenti ekacce naradhentiti. @Footnote: 1 Ma. Yu. kho te.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page86.

[102] Tenahi brahmana tannevettha patipucchissami yatha te khameyya yatha nam byakareyyasi tam kim mannasi brahmana kusalo tvam rajagahagamissa maggassati . evam bho kusalo aham rajagahagamissa maggassati. {102.1} Tam kim mannasi brahmana idha puriso agaccheyya rajagaham gantukamo so tam upasankamitva evam vadeyya icchamaham bhante rajagaham gantum tassa me rajagahassa maggam upadisati. Tamenam tvam evam vadeyyasi ehambho purisa ayam maggo rajagaham gacchati tena muhuttam gaccha tena muhuttam gantva dakkhissasi amukam nama gamam tena muhuttam gaccha tena muhuttam gantva dakkhissasi amukam nama nigamam tena muhuttam gaccha tena muhuttam gantva dakkhissasi rajagahassa aramaramaneyyakam vanaramaneyyakam bhumiramaneyyakam pokkharaniramaneyyakanti . so taya evam ovadiyamano evam anusasiyamano ummaggam gahetva pacchamukho gaccheyya . atha dutiyo puriso agaccheyya rajagaham gantukamo . So tam upasankamitva evam vadeyya icchamaham bhante rajagaham gantum tassa me rajagahassa maggam upadisati . tamenam tvam evam vadeyyasi ehambho purisa ayam maggo rajagaham gacchati tena muhuttam gaccha tena muhuttam gantva dakkhissasi amukam nama gamam tena muhuttam gaccha tena muhuttam gantva dakkhissasi amukam nama nigamam tena muhuttam gaccha tena muhuttam gantva dakkhissasi rajagahassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page87.

Aramaramaneyyakam vanaramaneyyakam bhumiramaneyyakam pokkharaniramaneyyakanti . so taya evam ovadiyamano evam anusasiyamano sotthina rajagaham gaccheyya. {102.2} Ko nu kho brahmana hetu ko paccayo yantitthateva rajagaham titthati rajagahagamimaggo titthasi tvam samadapeta atha ca pana taya evam ovadiyamano evam anusasiyamano eko puriso ummaggam gahetva pacchamukho gaccheyya eko sotthina rajagaham gaccheyyati . ettha kyaham bho gotama karomi maggakkhayaham bho gotamati. [103] Evameva kho brahmana titthateva nibbanam titthati nibbanagamimaggo titthamaham samadapeta atha ca pana mama savaka maya evam ovadiyamana evam anusasiyamana appekacce accantanittham nibbanam aradhenti ekacce naradhenti ettha kyaham brahmana karomi maggakkhayi 1- brahmana tathagatoti. [104] Evam vutte ganakamoggallano brahmano bhagavantam etadavoca yeme bho gotama puggala asaddha jivikattha agarasma anagariyam pabbajita satha mayavino ketubhino 2- uddhata unnala capala mukhara vikinnavaca indriyesu aguttadvara bhojane amattannuno jagariyam ananuyutta samanne anapekkhavanto sikkhaya na tibbagarava bahullika sathilika 3- okkamane pubbangama paviveke nikkhittadhura kusita hinaviriya mutthassatino asampajana asamahita @Footnote: 1 Ma. maggakkhayiham . 2 Ma. ketabino . 3 Ma. Yu. sathalika.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page88.

Vibbhantacitta duppanna elamuga na tehi bhavam gotamo saddhim samvasati. {104.1} Ye pana te kulaputta saddha agarasma anagariyam pabbajita asatha amayavino aketubhino anuddhata anunnala acapala amukhara avikinnavaca indriyesu guttadvara bhojane mattannuno jagariyam anuyutta samanne apekkhavanto sikkhaya tibbagarava na bahullika na sathilika okkamane nikkhittadhura paviveke pubbangama araddhaviriya pahitatta upatthitasatino sampajana samahita ekaggacitta pannavanto anelamuga tehi bhavam gotamo saddhim samvasati. {104.2} Seyyathapi bho gotama yekeci mulagandha kalanusarikam tesam aggamakkhayati yekeci saragandha lohitacandanam tesam aggamakkhayati yekeci pupphagandha vassikam tesam aggamakkhayati evameva kho bhoto gotamassa ovado paramajjadhammesu abhikkantam bho gotama abhikkantam bho gotama seyyathapi bho gotama nikkujjitam va ukkujjeyya paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya andhakare va telapajjotam dhareyya cakkhumanto rupani dakkhantiti evameva bhota gotamena anekapariyayena dhammo pakasito esaham bhagavantam gotamam saranam gacchami dhammanca bhikkhusanghanca upasakam mam bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranangatanti. Ganakamoggallanasuttam nitthitam sattamam. ----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page89.

Gopakamoggallanasuttam [105] Evamme sutam ekam samayam ayasma anando rajagahe viharati veluvane kalandakanivape aciraparinibbute bhagavati . tena kho pana samayena raja magadho ajatasattu vedehiputto rajagaham patisankharapeti ranno pajjotassa asankamano . atha kho ayasma anando pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya rajagaham pindaya pavisi . atha kho ayasmato anandassa etadahosi atippago kho tava rajagahe pindaya caritum yannunaham yena gopakamoggallanassa brahmanassa kammanto yena gopakamoggallano brahmano tenupasankameyyanti. {105.1} Atha kho ayasma anando yena gopakamoggallanassa brahmanassa kammanto yena gopakamoggallano brahmano tenupasankami. Addasa kho gopakamoggallano brahmano ayasmantam anandam durato 1- agacchantam disvana ayasmantam anandam etadavoca etu kho bhavam anando svagatam bhoto anandassa cirassam kho bhavam anando imam pariyayamakasi yadidam idhagamanaya nisidatu bhavam anando idamasanam pannattanti . Nisidi kho ayasma anando pannatte asane . gopakamoggallanopi kho brahmano annataram nicam asanam gahetva [2]- nisidi. @Footnote: 1 Ma. Yu. duratova . 2 Ma. Yu. etthantare ekamantanti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page90.

[106] Ekamantam nisinno kho gopakamoggallano brahmano ayasmantam anandam etadavoca atthi nu kho bho ananda ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbena sabbam sabbatha sabbam samannagato yehi dhammehi samannagato so bhavam gotamo ahosi araham sammasambuddhoti . natthi kho brahmana ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbena sabbam sabbatha sabbam samannagato yehi dhammehi samannagato so bhagava ahosi araham sammasambuddho so hi brahmana bhagava anuppannassa maggassa uppadeta asanjatassa maggassa sanjaneta anakkhatassa maggassa akkhata maggannu maggavidu maggakovido magganuga ca pana etarahi savaka viharanti paccha samannagatati . ayanca hidam ayasmato anandassa gopakamoggallanena brahmanena saddhim antarakatha vippakata ahosi. [107] Atha kho vassakaro brahmano magadhamahamatto rajagahe kammante anusannayamano yena gopakamoggallanassa brahmanassa kammanto yenayasma anando tenupasankami upasankamitva ayasmata anandena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho vassakaro brahmano magadhamahamatto ayasmantam anandam etadavoca kaya nuttha bho ananda etarahi kathaya sannisinna ka ca pana te 1- antarakatha vippakatati . idha mam brahmana @Footnote: 1 Ma. Yu. vo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page91.

Gopakamoggallano brahmano evamaha 1- atthi nu kho bho ananda ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbena sabbam sabbatha sabbam samannagato yehi dhammehi samannagato so bhavam gotamo ahosi araham sammasambuddhoti evam vutte aham brahmana gopakamoggallanam brahmanam etadavocam natthi kho brahmana ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbena sabbam sabbatha sabbam samannagato yehi dhammehi samannagato so bhagava ahosi araham sammasambuddho so hi brahmana bhagava anuppannassa maggassa uppadeta asanjatassa maggassa sanjaneta anakkhatassa maggassa akkhata maggannu maggavidu maggakovido magganuga ca pana etarahi savaka viharanti paccha samannagatati mayam kho no brahmana gopakamoggallanena brahmanena saddhim antarakatha vippakata atha tvam anuppattoti. [108] Atthi nu kho bho ananda ekabhikkhupi tena bhota gotamena thapito ayam vo mamaccayena patisaranam bhavissatiti yam tumhe etarahi patidhaveyyathati . natthi kho brahmana ekabhikkhupi tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena thapito ayam vo mamaccayena patisaranam bhavissatiti yam mayam etarahi patidhaveyyamati 2-. [109] Atthi pana bho ananda ekabhikkhupi sanghena sammato @Footnote: 1 Yu. idamaha . 2 Ma. patipadeyyamati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page92.

Sambahulehi therehi bhikkhuhi thapito ayam no bhagavato accayena patisaranam bhavissatiti yam tumhe etarahi patidhaveyyathati . natthi kho brahmana ekabhikkhupi sanghena sammato sambahulehi therehi bhikkhuhi thapito ayam no bhagavato accayena patisaranam bhavissatiti yam mayam etarahi patidhaveyyamati . evam appatisarane ca pana bho ananda ko hetu dhammasamaggiyati 1- . na kho mayam brahmana appatisarana sappatisarana mayam brahmana dhammapatisaranati. [110] Atthi nu kho bho ananda ekabhikkhupi tena bhota gotamena thapito ayam vo mamaccayena patisaranam bhavissatiti yam tumhe etarahi patidhaveyyathati iti puttho samano natthi kho brahmana ekabhikkhupi tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena thapito ayam vo mamaccayena patisaranam bhavissatiti yam mayam etarahi patidhaveyyamati vadesi . atthi pana bho ananda ekabhikkhupi sanghena sammato sambahulehi therehi bhikkhuhi thapito ayam no bhagavato accayena patisaranam bhavissatiti yam tumhe etarahi patidhaveyyathati iti puttho samano natthi kho brahmana ekabhikkhupi sanghena sammato sambahulehi therehi bhikkhuhi thapito ayam no bhagavato accayena patisaranam bhavissatiti yam mayam etarahi patidhaveyyamati vadesi . evam appatisarane ca pana bho ananda ko hetu dhammasamaggiyati iti puttho samano na kho mayam @Footnote: 1 Ma. Yu. samaggiyati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page93.

Brahmana appatisarana sappatisarana mayam brahmana dhammapatisaranati vadesi . imassa pana bho ananda bhasitassa katham attho datthabboti. [111] Atthi kho brahmana tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena bhikkhunam sikkhapadam pannattam patimokkham uddittham te mayam tadahuposathe yavatika ekam gamakkhettam upanissaya viharama te sabbe ekajjham sannipatama sannipatitva yassa tam vattati tam ajjhesama tasmim ce bhannamane hoti bhikkhussa apatti hoti vitikkamo tam mayam yathadhammam yathanusittham karemati na kira no bhavanto karenti dhammo no karetiti . Atthi nu kho bho ananda ekabhikkhupi yam tumhe etarahi sakkarotha garukarotha manetha pujetha sakkatva garukatva upanissaya viharathati . Atthi kho brahmana ekabhikkhupi yam mayam etarahi sakkaroma garukaroma manema pujema sakkatva garukatva upanissaya viharamati. [112] Atthi kho bho ananda ekabhikkhupi tena bhota gotamena thapito ayam vo mamaccayena patisaranam bhavissatiti yam tumhe etarahi patidhaveyyathati iti puttho samano natthi kho brahmana ekabhikkhupi tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena thapito ayam vo mamaccayena patisaranam bhavissatiti yam mayam etarahi patidhaveyyamati vadesi . atthi pana 2- bho ananda ekabhikkhupi @Footnote: 1 Ma. Yu. atthi nu kho . 2 Yu. atthi pana vo bho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page94.

Sanghena sammato sambahulehi therehi bhikkhuhi thapito ayam no bhagavato accayena patisaranam bhavissatiti yam tumhe etarahi patidhaveyyathati iti puttho samano natthi kho brahmana ekabhikkhupi sanghena sammato sambahulehi therehi bhikkhuhi thapito ayam no bhagavato accayena patisaranam bhavissatiti yam mayam etarahi patidhaveyyamati vadesi . atthi nu kho bho ananda ekabhikkhupi yam tumhe etarahi sakkarotha garukarotha manetha pujetha sakkatva garukatva upanissaya viharathati iti puttho samano atthi kho brahmana ekabhikkhupi yam mayam etarahi sakkaroma garukaroma manema pujema sakkatva garukatva upanissaya viharamati vadesi . imassa 1- bho ananda bhasitassa katham attho datthabboti. [113] Atthi kho brahmana tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena dasa pasadaniya dhamma akkhata yasmim no te 2- dhamma samvijjanti tam mayam etarahi sakkaroma garukaroma manema pujema sakkatva garukatva upanissaya viharama katame dasa idha brahmana bhikkhu silava hoti patimokkhasamvarasamvuto viharati acaragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassavi samadaya sikkhati sikkhapadesu. {113.1} Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo ye te dhamma adikalyana majjhekalyana pariyosanakalyana sattha 3- sabyanjana kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam abhivadanti @Footnote: 1 Ma. Yu. imassa pana bho . 2 Ma. Yu. ime . 3 Ma. Yu. sattham sabyanjanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page95.

Tatharupassa dhamma bahussuta honti dhata 1- vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya supatividdha. {113.2} Santuttho hoti civarapindapatasenasanagilanapaccaya- bhesajjaparikkharehi . catunnam jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi anekavihitam iddhividham paccanubhoti ekopi hutva bahudha hoti bahudhapi hutva eko hoti avibhavam tirobhavam tirokuddam tiropakaram tiropabbatam asajjamano 2- gacchati seyyathapi akase pathaviyapi ummujjanimmujjam karoti seyyathapi udake udakepi abhijjamane gacchati seyyathapi pathaviyam akasepi pallankena kamati seyyathapi pakkhi sakuno imepi candimasuriye evammahiddhike evammahanubhave panina parimasati 3- parimajjati yava brahmalokapi kayena vasam vatteti . Dibbaya sotadhatuya visuddhaya atikkantamanusikaya ubho sadde sunati dibbe ca manuse ca ye dure santike ca. {113.3} Parasattanam parapuggalanam cetasa ceto paricca pajanati . saragam va cittam saragam cittanti pajanati vitaragam va cittam vitaragam cittanti pajanati . sadosam va cittam sadosam cittanti pajanati vitadosam va cittam vitadosam cittanti pajanati . samoham va cittam samoham cittanti pajanati vitamoham va cittam vitamoham cittanti pajanati . sankhittam va cittam sankhittam cittanti pajanati vikkhittam va cittam vikkhittam cittanti @Footnote: 1 Ma. dhata . 2 katthaci asajjamanotipi patho dissati . 3 katthaci paramasatitipi @patho dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page96.

Pajanati . mahaggatam va cittam mahaggatam cittanti pajanati amahaggatam va cittam amahaggatam cittanti pajanati . sauttaram va cittam sauttaram cittanti pajanati anuttaram va cittam anuttaram cittanti pajanati . samahitam va cittam samahitam cittanti pajanati asamahitam va cittam asamahitam cittanti pajanati . vimuttam va cittam vimuttam cittanti pajanati avimuttam va cittam avimuttam cittanti pajanati. {113.4} Anekavihitam pubbenivasam anussarati seyyathidam ekampi jatim dvepi jatiyo tissopi jatiyo catassopi jatiyo pancapi jatiyo dasapi jatiyo visampi jatiyo timsampi jatiyo cattalisampi jatiyo pannasampi jatiyo jatisatampi jatisahassampi jatisatasahassampi anekepi samvattakappe anekepi vivattakappe anekepi samvattavivattakappe amutrasim evamnamo evamgotto evamvanno evamaharo evam sukhadukkhapatisamvedi evamayupariyanto so tato cuto amutra udapadim tatrapasim evamnamo evamgotto evamvanno evamaharo evam sukhadukkhapatisamvedi evamayupariyanto so tato cuto idhupapannoti. {113.5} Iti sakaram sauddesam anekavihitam pubbenivasam anussarati. Dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena satte passati cavamane upapajjamane hine panite suvanne dubbanne sugate duggate .pe. yathakammupage satte pajanati . asavanam khaya anasavam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page97.

Cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati . ime kho brahmana tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena dasa pasadaniya dhamma akkhata yasmim no ime dhamma samvijjanti tam mayam etarahi sakkaroma garukaroma manema pujema sakkatva garukatva upanissaya viharamati. [114] Evam vutte vassakaro brahmano magadhamahamatto upanandam senapatim amantesi tam kim mannasi evam senapati yadime bhonto sakkatabbam sakkaronti garukatabbam garukaronti manetabbam manenti pujetabbam pujenti tagghime bhonto sakkatabbam sakkaronti garukatabbam garukaronti manetabbam manenti pujetabbam pujenti imanca hi te bhonto na sakkareyyum na garukareyyum na maneyyum na pujeyyum atha kincarahi te bhonto sakkareyyum garukareyyum maneyyum pujeyyum sakkatva garukatva [1]- upanissaya vihareyyunti. [115] Atha kho vassakaro brahmano magadhamahamatto ayasmantam anandam etadavoca kaham pana [2]- anando etarahi viharatiti . veluvane khvaham brahmana etarahi viharamiti . kacci pana bho ananda veluvanam ramaniyanceva appasaddanca appanigghosanca vijanavatam manussarahaseyyakam patisallanasaruppanti . taggha brahmana veluvanam ramaniyanceva appasaddanca appanigghosanca @Footnote: 1 Ma. etthantare manetva pujetvati dissati . 2 Ma. Yu. etthantare bhavanti @dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page98.

Vijanavatam manussarahaseyyakam patisallanasaruppam yathatam tumhadisehi rakkhikehi 1- gopakehiti. [116] Taggha bho ananda veluvanam ramaniyanceva appasaddanca appanigghosanca vijanavatam manussarahaseyyakam patisallanasaruppam yathatam bhavantehi jhayihi jhanasilehi 2- jhayino ceva bhavanto jhanasilino ca ekamidaham bho ananda samayam so bhavam gotamo vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam atha khvaham bho ananda yena mahavanam kutagarasala yena so bhavam gotamo tenupasankamim tatra ca pana so bhavam gotamo anekapariyayena jhanakatham kathesi jhayi ceva so bhavam gotamo ahosi jhanasilo 3- ca sabbanca pana so bhavam gotamo jhanam vannesiti. [117] Na kho brahmana so bhagava sabbam jhanam vannesi napi so bhagava sabbam jhanam na vannesi na 4- kathamrupanca brahmana so bhagava jhanam na vannesi . idha brahmana ekacco kamaragapariyutthitena cetasa viharati kamaragaparetena uppannassa ca kamaragassa nissaranam yathabhutam nappajanati so kamaragamyeva antaram karitva jhayati pajjhayati nijjhayati apajjhayati . Byapadapariyutthitena cetasa viharati byapadaparetena uppannassa ca byapadassa nissaranam yathabhutam nappajanati so byapadamyeva antaram karitva jhayati pajjhayati nijjhayati apajjhayati . @Footnote: 1 Ma. rakkhakehi. Yu. rakkhehi. 2 jhanasilihi. 3 jhanasili. @4 Po. Ma. Yu. nasadado natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page99.

Thinamiddhapariyutthitena cetasa viharati thinamiddhaparetena uppannassa ca thinamiddhassa nissaranam yathabhutam nappajanati so thinamiddhamyeva antaram karitva jhayati pajjhayati nijjhayati apajjhayati . Uddhaccakukkuccapariyutthitena cetasa viharati uddhaccakukkuccaparetena uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaranam yathabhutam nappajanati so uddhaccakukkuccamyeva antaram karitva jhayati pajjhayati nijjhayati apajjhayati . vicikicchapariyutthitena cetasa viharati vicikicchaparetena uppannaya ca vicikicchaya nissaranam yathabhutam nappajanati so vicikicchamyeva antaram karitva jhayati pajjhayati nijjhayati apajjhayati . na evarupam kho brahmana so bhagava jhanam vannesi. {117.1} Kathamrupanca brahmana so bhagava jhanam vannesi . Idha brahmana bhikkhu vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam ... tatiyam jhanam ... Catuttham jhanam upasampajja viharati . evarupam kho brahmana so bhagava jhanam vannesiti. [118] Garayham kira bho ananda so bhavam gotamo jhanam garahi pasamsam pasamsi handa cadani mayam bho ananda gacchama bahukicca mayam bahukaraniyati . yassadani tvam brahmana kalam mannasiti . atha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page100.

Kho vassakaro brahmano magadhamahamatto ayasmato anandassa bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana pakkami. [119] Atha kho gopakamoggallano brahmano acirapakkante vassakare brahmane magadhamahamatte ayasmantam anandam etadavoca yam no mayam bhavantam anandam apucchimha tam no bhavam anando na byakasiti . nanu 1- te brahmana avocumha natthi kho brahmana ekabhikkhupi tehi dhammehi sabbena sabbam sabbatha sabbam samannagato yehi dhammehi samannagato so bhagava ahosi araham sammasambuddho so hi brahmana bhagava anuppannassa maggassa uppadeta asanjatassa maggassa sanjaneta anakkhatassa maggassa akkhata maggannu maggavidu maggakovido magganuga ca pana etarahi savaka viharanti paccha samannagatati. Gopakamoggallanasuttam nitthitam atthamam. --------- @Footnote: 1 Yu. apinu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page101.

Mahapunnamasuttam [120] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati pubbarame migaramatu pasade . tena kho pana samayena bhagava tadahuposathe pannarase punnaya punnamaya rattiya bhikkhusanghaparivuto abbhokase nisinno hoti . atha kho annataro bhikkhu utthayasana ekamsam civaram katva yena bhagava tenanjalimpanametva bhagavantam etadavoca puccheyyaham bhante bhagavantam kincideva desam sace me bhagava okasam karoti panhassa veyyakaranayati . Tenahi tvam bhikkhu sake asane nisiditva puccha yadakankhasiti. [121] Atha kho so bhikkhu sake asane nisiditva bhagavantam etadavoca ime nu kho bhante pancupadanakkhandha seyyathidam rupupadanakkhandho vedanupadanakkhandho sannupadanakkhandho sankharupadanakkhandho vinnanupadanakkhandhoti . ime kho bhikkhu pancupadanakkhandha seyyathidam rupupadanakkhandho vedanupadanakkhandho sannupadanakkhandho sankharupadanakkhandho vinnanupadanakkhandhoti . Sadhu bhanteti kho so bhikkhu bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva bhagavantam uttarim panham pucchi ime pana bhante pancupadanakkhandha kimmulakati . ime kho bhikkhu pancupadanakkhandha chandamulakati . Tanneva nu kho bhante upadanam te pancupadanakkhandha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page102.

Udahu annatra pancupadanakkhandhehi upadananti . na kho bhikkhu tanneva upadanam te pancupadanakkhandha napi annatra pancupadanakkhandhehi upadanam yo kho bhikkhu pancupadanakkhandhesu chandarago tam tattha upadananti. [122] Siya pana bhante sa 1- pancupadanakkhandhesu chandaragavemattatati . siya bhikkhuti bhagava avoca idha bhikkhu ekaccassa evam hoti evamrupo siyam anagatamaddhanam evamvedano siyam anagatamaddhanam evamsanno siyam anagatamaddhanam evamsankharo siyam anagatamaddhanam evam vinnano siyam anagatamaddhananti evam kho bhikkhu siya 2- pancupadanakkhandhesu chandaragavemattatati. [123] Kittavata pana bhante khandhanam khandhadhivacanam hotiti . Yankinci bhikkhu rupam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va ayam rupakkhandho yakaci vedana ... Yakaci sanna ... Yekeci sankhara ... yankinci vinnanam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va ayam vinnanakkhandho ettavata kho bhikkhu khandhanam khandhadhivacanam hotiti. [124] Ko nu kho bhante hetu ko paccayo rupakkhandhassa pannapanaya ko hetu ko paccayo vedanakkhandhassa pannapanaya @Footnote: 1 Ma. Yu. sa iti na dissati . 2 Yu. siyati natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page103.

Ko hetu ko paccayo sannakkhandhassa pannapanaya ko hetu ko paccayo sankharakkhandhassa pannapanaya ko hetu ko paccayo vinnanakkhandhassa pannapanayati . cattaro kho bhikkhu mahabhuta hetu cattaro mahabhuta paccayo rupakkhandhassa pannapanaya phasso hetu phasso paccayo vedanakkhandhassa pannapanaya phasso hetu phasso paccayo sannakkhandhassa pannapanaya phasso hetu phasso paccayo sankharakkhandhassa pannapanaya namarupam kho bhikkhu hetu namarupam paccayo vinnanakkhandhassa pannapanayati. [125] Katham pana bhante sakkayaditthi hotiti . idha bhikkhu assutava puthujjano ariyanam adassavi ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinito sappurisanam adassavi sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinito rupam attato samanupassati rupavantam va attanam attani va rupam rupasmim va attanam vedanam attato samanupassati vedanavantam va attanam attani va vedanam vedanaya va attanam sannam attato samanupassati sannavantam va attanam attani va sannam sannaya va attanam sankhare attato samanupassati sankharavantam va attanam attani va sankhare sankharesu va attanam vinnanam attato samanupassati vinnanavantam va attanam attani va vinnanam vinnanasmim va attanam evam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page104.

Kho bhikkhu sakkayaditthi hotiti. [126] Katham pana bhante sakkayaditthi na hotiti . idha bhikkhu sutava ariyasavako ariyanam dassavi ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinito sappurisanam dassavi sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinito na rupam attato samanupassati na rupavantam va attanam na attani va rupam na rupasmim va attanam na vedanam attato samanupassati na vedanavantam va attanam na attani va vedanam na vedanaya va attanam na sannam attato samanupassati na sannavantam va attanam na attani va sannam na sannaya va attanam na sankhare attato samanupassati na sankharavantam va attanam na attani va sankhare na sankharesu va attanam na vinnanam attato samanupassati na vinnanavantam va attanam na attani va vinnanam na vinnanasmim va attanam evam kho bhikkhu sakkayaditthi na hotiti. [127] Ko nu kho bhante rupe assado ko adinavo kim nissaranam ko vedanaya assado ko adinavo kim nissaranam ko sannaya assado ko adinavo kim nissaranam ko sankharesu assado ko adinavo kim nissaranam ko vinnane assado ko adinavo kim nissarananti . yam kho bhikkhu rupam paticca uppajjati sukham somanassam ayam rupe assado yam rupam aniccam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page105.

Dukkham viparinamadhammam ayam rupe adinavo yo rupe chandaragavinayo chandaragappahanam idam rupe nissaranam yanca 1- bhikkhu vedanam paticca uppajjati sukham somanassam ayam vedanaya assado ya vedana anicca dukkha viparinamadhamma ayam vedanaya adinavo yo vedanaya chandaragavinayo chandaragappahanam idam vedanaya nissaranam yanca bhikkhu sannam paticca uppajjati sukham somanassam ayam sannaya assado ya sanna anicca dukkha viparinamadhamma ayam sannaya adinavo yo sannaya chandaragavinayo chandaragappahanam idam sannaya nissaranam yanca bhikkhu sankhare paticca uppajjati sukham somanassam ayam sankharesu assado ye sankhara anicca dukkha viparinamadhamma ayam sankharesu adinavo yo sankharesu chandaragavinayo chandaragappahanam idam sankharesu nissaranam yanca bhikkhu vinnanam paticca uppajjati sukham somanassam ayam vinnane assado yam vinnanam aniccam dukkham viparinamadhammam ayam vinnane adinavo yo vinnane chandaragavinayo chandaragappahanam idam vinnane nissarananti. [128] Katham pana bhante janato katham passato imasminca savinnanake kaye bahiddha ca sabbanimittesu ahankaramamankaramananusaya na hontiti . yankinci bhikkhu rupam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam @Footnote: 1 Ma. Yu. yam kho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page106.

Va yam dure santike va sabbam rupam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya passati yakaci vedana ... Yakaci sanna ... Yekeci sankhara ... Yankinci vinnanam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam vinnanam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya passati evam kho bhikkhu janato evam passato imasminca savinnanake kaye bahiddha ca sabbanimittesu ahankaramamankaramananusaya na hontiti. [129] Atha kho annatarassa bhikkhuno evam cetaso parivitakko udapadi iti kira bho rupam anatta vedana anatta sanna anatta sankhara anatta vinnanam anatta anattakatani kammani kamattanam 1- phusissantiti . atha kho bhagava tassa bhikkhuno cetasa ceto parivitakkamannaya bhikkhu amantesi thanam kho panetam bhikkhave vijjati yam idhekacco moghapuriso aviddha avijjagato tanhadhipateyyena cetasa satthu sasanam abhidhavitabbam 2- manneyya iti kira bho rupam anatta vedana anatta sanna anatta sankhara anatta vinnanam anatta anattakatani kammani kamattanam phusissantiti patipucchami 3- vinita kho me tumhe @Footnote: 1 Po. katamattanam. 2 Ma. Yu. atidhavitabbam. Po. adhidhavitabbam. @3 Si. paticca. Ma. pativinita.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page107.

Bhikkhave tatra tatra dhammesu tam kim mannatha bhikkhave rupam niccam va aniccam vati . aniccam bhante . yampananiccam dukkham va tam sukham vati . dukkham bhante . yampananiccam dukkham viparinamadhammam kallam nu tam samanupassitum etam mama esohamasmi eso me attati . no hetam bhante . tam kim mannatha bhikkhave vedana .pe. sanna ... sankhara ... vinnanam niccam va aniccam vati . aniccam bhante . yampananiccam dukkham va tam sukham vati. Dukkham bhante . yampananiccam dukkham viparinamadhammam kallam nu tam samanupassitum etam mama esohamasmi eso me attati . no hetam bhante . tasmatiha bhikkhave yankinci rupam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam rupam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam . yakaci vedana ... Yakaci sanna ... yekeci sankhara ... yankinci vinnanam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam vinnanam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam . evam passam bhikkhave sutava ariyasavako rupasmimpi nibbindati vedanayapi nibbindati sannayapi nibbindati sankharesupi nibbindati vinnanasmimpi nibbindati nibbindam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page108.

Virajjati viraga vimuccati vimuttasmim vimuttamiti nanam hoti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanatiti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti 1- . imasminca 2- pana veyyakaranasmim bhannamane satthimattanam bhikkhunam anupadaya asavehi cittani vimuccimsuti. Mahapunnamasuttam nitthitam navamam. --------- @Footnote: 1 Si. abhinandum iti dissati . 2 Po. Yu. imasmim kho pana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page109.

Culapunnamasuttam [130] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati pubbarame migaramatu pasade . tena kho pana samayena bhagava tadahuposathe pannarase punnaya punnamaya rattiya bhikkhusanghaparivuto abbhokase nisinno hoti. [131] Atha kho bhagava tunhibhutam 1- bhikkhusangham anuviloketva bhikkhu amantesi janeyya nu kho bhikkhave asappuriso asappurisam asappuriso ayambhavanti . no hetam bhante . sadhu bhikkhave atthanametam bhikkhave anavakaso yam asappuriso asappurisam janeyya asappuriso ayambhavanti janeyya pana bhikkhave asappuriso sappurisam sappuriso ayambhavanti . no hetam bhante . sadhu bhikkhave etampi 2- bhikkhave atthanam anavakaso yam asappuriso sappurisam janeyya sappuriso ayambhavanti. [132] Asappuriso bhikkhave asaddhammasamannagato hoti asappurisabhatti hoti asappurisacinti hoti asappurisamanti hoti asappurisavaco hoti asappurisakammanto hoti asappurisaditthi hoti asappurisadanam deti. [133] Kathanca bhikkhave asappuriso asaddhammasamannagato hoti. Idha bhikkhave asappuriso asaddho hoti ahiriko hoti anottappi @Footnote: 1 Ma. Yu. tunhibhutam tunhibhutam . 2 Ma. Yu. etampi kho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page110.

Hoti appassuto hoti kusito hoti mutthassati hoti duppanno hoti evam kho bhikkhave asappuriso asaddhammasamannagato hoti. [134] Kathanca bhikkhave asappuriso asappurisabhatti hoti . Idha bhikkhave asappurisassa ye te samanabrahmana asaddha ahirika anottappino appassuta kusita mutthassatino duppanna tyassa mitta honti te sahaya evam kho bhikkhave asappuriso asappurisabhatti hoti. [135] Kathanca bhikkhave asappuriso asappurisacinti hoti . Idha bhikkhave asappuriso attabyabadhayapi ceteti parabyabadhayapi ceteti ubhayabyabadhayapi ceteti evam kho bhikkhave asappuriso asappurisacinti hoti. [136] Kathanca bhikkhave asappuriso asappurisamanti hoti . Idha bhikkhave asappuriso attabyabadhayapi manteti parabyabadhayapi manteti ubhayabyabadhayapi manteti evam kho bhikkhave asappuriso asappurisamanti hoti. [137] Kathanca bhikkhave asappuriso asappurisavaco hoti . Idha bhikkhave asappuriso musavadi hoti pisunavaco hoti pharusavaco hoti samphappalapi hoti evam kho bhikkhave asappuriso asappurisavaco hoti. [138] Kathanca bhikkhave asappuriso asappurisakammanto hoti .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page111.

Idha bhikkhave asappuriso panatipati hoti adinnadayi hoti kamesumicchacari hoti evam kho bhikkhave asappuriso asappurisakammanto hoti. [139] Kathanca bhikkhave asappuriso asappurisaditthi hoti . idha bhikkhave asappuriso evamditthiko 1- hoti natthi dinnam natthi yittham natthi hutam natthi sukatadukkatanam kammanam phalam vipako natthi ayam loko natthi paro loko natthi mata natthi pita natthi satta opapatika natthi loke samanabrahmana sammaggata sammapatipanna ye imanca lokam paranca lokam sayam abhinna sacchikatva pavedentiti evam kho bhikkhave asappuriso asappurisaditthi hoti. [140] Kathanca bhikkhave asappuriso asappurisadanam deti . Idha bhikkhave asappuriso asakkaccam danam deti asahattha danam deti acittim katva danam deti apavittham danam deti anagamanaditthiko danam deti evam kho bhikkhave asappuriso asappurisadanam deti. [141] Sa 2- kho so bhikkhave asappuriso evam asaddhammasamannagato evam asappurisabhatti evam asappurisacinti evam asappurisamanti evam asappurisavaco evam asappurisakammanto evam asappurisaditthi evam asappurisadanam datva kayassa bheda parammarana ya asappurisanam @Footnote: 1 Ma. Yu. evamditthi . 2 Ma. sa khoti natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page112.

Gati tattha uppajjati . ka ca bhikkhave asappurisanam gati nirayo va tiracchanayoni va. [142] Janeyya nu kho bhikkhave sappuriso sappurisam sappuriso ayambhavanti . evam bhante . sadhu bhikkhave thanametam bhikkhave vijjati yam sappuriso sappurisam janeyya sappuriso ayambhavanti janeyya pana bhikkhave sappuriso asappurisam asappuriso ayambhavanti . evam bhante . sadhu bhikkhave etampi kho bhikkhave thanam vijjati yam sappuriso asappurisam janeyya asappuriso ayambhavanti. [143] Sappuriso bhikkhave saddhammasamannagato hoti sappurisabhatti hoti sappurisacinti hoti sappurisamanti hoti sappurisavaco hoti sappurisakammanto hoti sappurisaditthi hoti sappurisadanam deti. [144] Kathanca bhikkhave sappuriso saddhammasamannagato hoti . Idha bhikkhave sappuriso saddho hoti hirima hoti ottappi hoti bahussuto hoti araddhaviriyo hoti upatthitasati hoti pannava hoti evam kho bhikkhave sappuriso saddhammasamannagato hoti. [145] Kathanca bhikkhave sappuriso sappurisabhatti hoti . idha bhikkhave sappurisassa ye te samanabrahmana saddha hirimanto ottappino bahussuta araddhaviriya upatthitasatino pannavanto tyassa mitta honti te sahaya evam kho bhikkhave sappuriso

--------------------------------------------------------------------------------------------- page113.

Sappurisabhatti hoti. [146] Kathanca bhikkhave sappuriso sappurisacinti hoti . idha bhikkhave sappuriso nevattabyabadhaya ceteti na parabyabadhaya ceteti na ubhayabyabadhaya ceteti evam kho bhikkhave sappuriso sappurisacinti hoti. [147] Kathanca bhikkhave sappuriso sappurisamanti hoti . idha bhikkhave sappuriso nevattabyabadhaya manteti na parabyabadhaya manteti na ubhayabyabadhaya manteti evam kho bhikkhave sappuriso sappurisamanti hoti. [148] Kathanca bhikkhave sappuriso sappurisavaco hoti . idha bhikkhave sappuriso musavada pativirato hoti pisunaya vacaya pativirato hoti pharusaya vacaya pativirato hoti samphappalapa pativirato hoti evam kho bhikkhave sappuriso sappurisavaco hoti. [149] Kathanca bhikkhave sappuriso sappurisakammanto hoti . Idha bhikkhave sappuriso panatipata pativirato hoti adinnadana pativirato hoti kamesumicchacara pativirato hoti evam kho bhikkhave sappuriso sappurisakammanto hoti. [150] Kathanca bhikkhave sappuriso sappurisaditthi hoti . idha bhikkhave sappuriso evam ditthiko hoti atthi dinnam atthi yittham atthi hutam atthi sukatadukkatanam kammanam phalam vipako atthi ayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page114.

Loko atthi paro loko atthi mata atthi pita atthi satta opapatika atthi loke samanabrahmana sammaggata sammapatipanna ye imanca lokam paranca lokam sayam abhinna sacchikatva pavedentiti evam kho bhikkhave sappuriso sappurisaditthi hoti. [151] Kathanca bhikkhave sappuriso sappurisadanam deti . idha bhikkhave sappuriso sakkaccam danam deti 1- cittim katva danam deti parisuddham 2- danam deti agamanaditthiko danam deti evam kho bhikkhave sappuriso sappurisadanam deti. [152] Sa kho so bhikkhave sappuriso evam saddhammasamannagato evam sappurisabhatti evam sappurisacinti evam sappurisamanti evam sappurisavaco evam sappurisakammanto evam sappurisaditthi evam sappurisadanam datva kayassa bheda parammarana ya sappurisanam gati tattha uppajjati ka ca bhikkhave sappurisanam gati devamahattata va manussamahattata vati. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Culapunnamasuttam nitthitam dasamam. Devadahavaggo pathamo. -------- @Footnote: 1 Po. Ma. sahattha danam deti . 2 Ma. anupavittham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page115.

Tassuddanam devadahapancattayakinti nigantho annaveyyakarano kuruganakagopakam punnamayo devadahaggamo pathamo pavaro. --------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page116.

Anupadavaggo ------ anupadasuttam [153] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. [154] Bhagava etadavoca pandito bhikkhave sariputto mahapanno bhikkhave sariputto puthupanno bhikkhave sariputto hasapanno bhikkhave sariputto javanapanno bhikkhave sariputto tikkhapanno bhikkhave sariputto nibbedhikapanno bhikkhave sariputto sariputto bhikkhave addhamasam anupadadhammavipassanam vipassi . tatridam bhikkhave sariputtassa anupadadhammavipassanaya hoti. [155] Idha bhikkhave sariputto vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati . ye ca pathame jhane dhamma vitakko ca vicaro ca piti ca sukhanca cittekaggata ca phasso vedana sanna cetana vinnanam 1- chando adhimokkho viriyam sati upekkha manasikaro tyassa dhamma anupadavavatthita honti tyassa dhamma vidita uppajjanti vidita upatthahanti vidita abbhattham gacchanti . so evam pajanati @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. cittam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page117.

Evam kirame dhamma ahutva sambhonti hutva pativentiti 1- . So tesu dhammesu anupayo anapayo anissito appatibaddho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharati . so atthi uttarim nissarananti pajanati tabbahulikara atthi tvevassa hoti. [156] Puna caparam bhikkhave sariputto vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam upasampajja viharati . ye ca dutiye jhane dhamma ajjhattam sampasado ca piti ca sukhanca cittekaggata ca phasso vedana sanna cetana vinnanam chando adhimokkho viriyam sati upekkha manasikaro tyassa dhamma anupadavavatthita honti tyassa dhamma vidita uppajjanti vidita upatthahanti vidita abbhattham gacchanti . so evam pajanati evam kirame dhamma ahutva sambhonti hutva pativentiti . so tesu dhammesu anupayo anapayo anissito appatibaddho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharati . so atthi uttarim nissarananti pajanati . Tabbahulikara atthi tvevassa hoti. [157] Puna caparam bhikkhave sariputto pitiya ca viraga upekkhako ca viharati sato ca sampajano sukhanca kayena patisamvedeti yantam ariya acikkhanti upekkhako satima sukhavihariti tatiyam jhanam upasampajja viharati . ye ca tatiye jhane dhamma @Footnote: 1 Po. Yu. pativedentiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page118.

Upekkha ca sukhanca sati ca sampajannanca cittekaggata ca phasso vedana sanna cetana vinnanam chando adhimokkho viriyam sati upekkha manasikaro tyassa dhamma anupadavavatthita honti tyassa dhamma vidita uppajjanti vidita upatthahanti vidita abbhattham gacchanti . so evam pajanati evam kirame dhamma ahutva sambhonti hutva pativentiti . so tesu dhammesu anupayo anapayo anissito appatibaddho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharati . so atthi uttarim nissarananti pajanati . tabbahulikara atthi tvevassa hoti. [158] Puna caparam bhikkhave sariputto sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharati . Ye ca catutthe jhane dhamma upekkha adukkhamasukha vedana parisuddhatta 1- cetaso anabhogo satiparisuddhi cittekaggata ca phasso vedana sanna cetana vinnanam chando adhimokkho viriyam sati upekkha manasikaro tyassa dhamma anupadavavatthita honti tyassa dhamma vidita uppajjanti vidita upatthahanti vidita abbhattham gacchanti . so evam pajanati evam kirame dhamma ahutva sambhonti hutva pativentiti . so tesu dhammesu anupayo anapayo anissito appatibaddho vippamutto visamyutto @Footnote: 1 Po. pasiddhata. Ma. passaddhatta.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page119.

Vimariyadikatena cetasa viharati . so atthi uttarim nissarananti pajanati. Tabbahulikara atthi tvevassa hoti. [159] Puna caparam bhikkhave sariputto sabbaso rupasannanam samatikkama patighasannanam atthangama nanattasannanam amanasikara ananto akasoti akasanancayatanam upasampajja viharati . ye ca akasanancayatane dhamma akasanancayatanasanna ca cittekaggata ca phasso vedana sanna cetana vinnanam chando adhimokkho viriyam sati upekkha manasikaro tyassa dhamma anupadavavatthita honti tyassa dhamma vidita uppajjanti vidita upatthahanti vidita abbhattham gacchanti . so evam pajanati evam kirame dhamma ahutva sambhonti hutva pativentiti . so tesu dhammesu anupayo anapayo anissito appatibaddho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharati . so atthi uttarim nissarananti pajanati. Tabbahulikara atthi tvevassa hoti. [160] Puna caparam bhikkhave sariputto sabbaso akasanancayatanam samatikkamma 1- anantam vinnananti vinnanancayatanam upasampajja viharati . ye ca vinnanancayatane dhamma vinnanancayatanasanna ca cittekaggata ca phasso vedana sanna cetana vinnanam chando adhimokkho viriyam sati upekkha manasikaro tyassa dhamma anupadavavatthita honti tyassa dhamma vidita uppajjanti @Footnote: 1 Yu. samatikkama.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page120.

Vidita upatthahanti vidita abbhattham gacchanti . so evam pajanati evam kirame dhamma ahutva sambhonti hutva pativentiti . so tesu dhammesu anupayo anapayo anissito appatibaddho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharati . so atthi uttarim nissarananti pajanati. Tabbahulikara atthi tvevassa hoti. [161] Puna caparam bhikkhave sariputto sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma natthi kinciti akincannayatanam upasampajja viharati . ye ca akincannayatane dhamma akincannayatanasanna ca cittekaggata ca phasso vedana sanna cetana vinnanam chando adhimokkho viriyam sati upekkha manasikaro tyassa dhamma anupadavavatthita honti tyassa dhamma vidita uppajjanti vidita upatthahanti vidita abbhattham gacchanti . so evam pajanati evam kirame dhamma ahutva sambhonti hutva pativentiti . so tesu dhammesu anupayo anapayo anissito appatibaddho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharati . so atthi uttarim nissarananti pajanati. Tabbahulikara atthi tvevassa hoti. [162] Puna caparam bhikkhave sariputto sabbaso akincannayatanam samatikkamma nevasannanasannayatanam upasampajja viharati . So taya samapattiya sato vutthati . so taya samapattiya sato vutthahitva ye dhamma atita niruddha viparinata te dhamme

--------------------------------------------------------------------------------------------- page121.

Samanupassati evam kirame dhamma ahutva sambhonti hutva pativentiti . so tesu dhammesu anupayo anapayo anissito appatibaddho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharati . So atthi uttarim nissarananti pajanati . tabbahulikara atthi tvevassa hoti. [163] Puna caparam bhikkhave sariputto sabbaso nevasannanasannayatanam samatikkamma sannavedayitanirodham upasampajja viharati . Pannayapassa 1- disva asava parikkhina honti . so taya samapattiya sato vutthati 2- . So taya samapattiya sato vutthahitva ye dhamma atita niruddha viparinata te dhamme samanupassati evam kirame dhamma ahutva sambhonti hutva pativentiti . so tesu dhammesu anupayo anapayo anissito appatibaddho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharati . so atthi 3- uttarim nissarananti pajanati. Tabbahulikara atthi 4- tvevassa hoti. [164] Yam kho tam bhikkhave samma vadamano vadeyya vasippatto paramippatto ariyasmim silasmim vasippatto paramippatto ariyasmim samadhismim vasippatto paramippatto ariyaya pannaya vasippatto paramippatto ariyaya vimuttiyati sariputtameva tam samma vadamano vadeyya vasippatto paramippatto ariyasmim silasmim vasippatto paramippatto ariyasmim samadhismim vasippatto paramippatto ariyaya @Footnote: 1 Ma. Yu. pannayacassa . 2 vutthahati . 3-4 Po. Ma. Yu. natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page122.

Pannaya vasippatto paramippatto ariyaya vimuttiyati. [165] Yam kho tam bhikkhave samma vadamano vadeyya bhagavato putto oraso mukhato jato dhammajo dhammanimmito dhammadayado no amisadayadoti sariputtameva tam samma vadamano vadeyya bhagavato putto oraso mukhato jato dhammajo dhammanimmito dhammadayado no amisadayadoti . sariputto bhikkhave tathagatena anuttaram dhammacakkam pavattitam sammadeva anuppavattetiti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Anupadasuttam nitthitam pathamam. -------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page123.

Chavisodhanasuttam 1- [166] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. [167] Bhagava etadavoca idha bhikkhave bhikkhu annam byakaroti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti . tassa bhikkhave bhikkhuno bhasitam neva abhinanditabbam na patikkositabbam . anabhinanditva appatikkositva panho pucchitabbo cattarome avuso vohara tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena sammadakkhata katame cattaro ditthe ditthavadita sute sutavadita mute mutavadita vinnate vinnatavadita ime kho avuso cattaro vohara tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena sammadakkhata . katham janato panayasmato katham passato imesu catusu voharesu anupadaya asavehi cittam vimuttanti. [168] Khinasavassa bhikkhave bhikkhuno vusitavato katakaraniyassa ohitabharassa anuppattasadatthassa parikkhinabhavasannojanassa sammadannavimuttassa ayamanudhammo hoti veyyakaranaya ditthe kho @Footnote: 1 Yu. chabbisodhanasuttanti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page124.

Aham avuso anupayo anapayo anissito appatibaddho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharami sute kho aham avuso ... Mute kho aham avuso ... vinnate kho aham avuso anupayo anapayo anissito appatibaddho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharami evam kho me avuso janato evam passato imesu catusu voharesu anupadaya asavehi cittam vimuttanti . tassa bhikkhave bhikkhuno sadhuti bhasitam abhinanditabbam anumoditabbam . sadhuti bhasitam abhinanditva anumoditva uttarim panho pucchitabbo panca kho ime avuso upadanakkhandha tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena sammadakkhata katame panca seyyathidam rupupadanakkhandho vedanupadanakkhandho sannupadanakkhandho sankharupadanakkhandho vinnanupadanakkhandho ime kho avuso pancupadanakkhandha tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena sammadakkhata . katham janato panayasmato katham passato imesu pancasupadanakkhandhesu anupadaya asavehi cittam vimuttanti. [169] Khinasavassa bhikkhave bhikkhuno vusitavato katakaraniyassa ohitabharassa anuppattasadatthassa parikkhinabhavasannojanassa sammadannavimuttassa ayamanudhammo hoti veyyakaranaya rupam kho aham avuso abalam viragunam 1- anassasikanti 2- viditva ye rupe upadayupadana 3- cetaso adhitthanabhinivesanusaya tesam khaya viraga @Footnote: 1 Yu. viragam . 2 itisaddo natthi . 3 Ma. Yu. upayupadana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page125.

Nirodha caga patinissagga vimuttam me cittanti pajanami vedanam kho aham avuso ... sannam kho aham avuso ... Sankhare kho aham avuso ... vinnanam kho aham avuso abalam viragunam anassasikanti viditva ye vinnane upadayupadana cetaso adhitthanabhinivesanusaya tesam khaya viraga nirodha caga patinissagga vimuttam me cittanti pajanami evam kho me avuso janato evam passato imesu pancasupadanakkhandhesu anupadaya asavehi cittam vimuttanti . Tassa bhikkhave bhikkhuno sadhuti bhasitam abhinanditabbam anumoditabbam . Sadhuti bhasitam abhinanditva anumoditva uttarim panho pucchitabbo chayimavuso dhatuyo tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena sammadakkhata katama cha pathavidhatu apodhatu tejodhatu vayodhatu akasadhatu vinnanadhatu ima kho avuso cha dhatuyo tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena sammadakkhata . katham janato panayasmato katham passato imasu chasu dhatusu anupadaya asavehi cittam vimuttanti. [170] Khinasavassa bhikkhave bhikkhuno vusitavato katakaraniyassa ohitabharassa anuppattasadatthassa parikkhinabhavasannojanassa sammadannavimuttassa ayamanudhammo hoti veyyakaranaya pathavidhatum kho aham avuso anattato upagacchim na ca pathavidhatunissitam attanam ye ca pathavidhatunissita upadayupadana cetaso adhitthanabhinivesanusaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page126.

Tesam khaya viraga nirodha caga patinissagga vimuttam me cittanti pajanami apodhatum kho aham avuso ... tejodhatum kho aham avuso ... vayodhatum kho aham avuso ... akasadhatum kho aham avuso ... vinnanadhatum kho aham avuso anattato upagacchim na ca vinnanadhatunissitam attanam ye ca vinnanadhatunissita upadayupadana cetaso adhitthanabhinivesanusaya tesam khaya viraga nirodha caga patinissagga vimuttam me cittanti pajanami evam kho me avuso janato evam passato imasu chasu dhatusu anupadaya asavehi cittam vimuttanti. {170.1} Tassa bhikkhave bhikkhuno sadhuti bhasitam abhinanditabbam anumoditabbam . sadhuti bhasitam abhinanditva anumoditva uttarim panho pucchitabbo cha kho panimani avuso ajjhattikani bahirani ayatanani tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena sammadakkhatani katamani cha cakkhu ceva rupa ca sotam ca sadda ca ghanam ca gandha ca jivha ca rasa ca kayo ca photthabba ca mano ca dhamma ca imani kho avuso cha ajjhattikani bahirani ayatanani tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena sammadakkhatani . katham janato panayasmato katham passato imesu chasu ajjhattikabahiresu ayatanesu anupadaya asavehi cittam vimuttanti. [171] Khinasavassa bhikkhave bhikkhuno vusitavato katakaraniyassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page127.

Ohitabharassa anuppattasadatthassa parikkhinabhavasannojanassa sammadannavimuttassa ayamanudhammo hoti veyyakaranaya cakkhusmim avuso rupe cakkhuvinnane cakkhuvinnanavinnatabbesu dhammesu yo chando yo rago ya nandi ya tanha ye upadayupadana cetaso adhitthanabhinivesanusaya tesam khaya viraga nirodha caga patinissagga vimuttam me cittanti pajanami sotasmim avuso sadde sotavinnane ... ghanasmim avuso gandhe ghanavinnane ... Jivhaya avuso rase jivhavinnane ... kayasmim avuso photthabbe kayavinnane ... manasmim avuso dhamme manovinnane manovinnanavinnatabbesu dhammesu yo chando yo rago ya nandi ya tanha ye [1]- upadayupadana cetaso adhitthanabhinivesanusaya tesam khaya viraga nirodha caga patinissagga vimuttam me cittanti pajanami evam kho me avuso janato evam passato imesu chasu ajjhattikabahiresu ayatanesu anupadaya asavehi cittam vimuttanti . tassa bhikkhave bhikkhuno sadhuti bhasitam abhinanditabbam anumoditabbam . sadhuti bhasitam abhinanditva anumoditva uttarim panho pucchitabbo katham janato panayasmato katham passato imasminca savinnanake kaye bahiddha ca sabbanimittesu ahankaramamankaramananusaya susamuhatati. [172] Khinasavassa bhikkhave bhikkhuno vusitavato katakaraniyassa @Footnote: 1 Po. Ma. etthantare casaddo atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page128.

Ohitabharassa anuppattasadatthassa parikkhinabhavasannojanassa sammadannavimuttassa ayamanudhammo hoti veyyakaranaya pubbe kho aham avuso agariyabhuto samano aviddasu ahosim tassa me tathagato va tathagatasavako va dhammam deseti taham dhammam sutva tathagate saddham patilabhim . so tena saddhapatilabhena samannagato iti patisancikkhim sambadho gharavaso rajapatho abbhokaso pabbajja nayidam sukaram agaram ajjhavasata ekantaparipunnam ekantaparisuddham sankhalikhitam brahmacariyam caritum yannunaham kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajeyyanti. So kho aham avuso aparena samayena appam va bhogakkhandham pahaya mahantam va bhogakkhandham pahaya appam va natiparivattam pahaya mahantam va natiparivattam pahaya kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajim. {172.1} So evam pabbajito samano bhikkhunam sikkhasajivasamapanno panatipatam pahaya panatipata pativirato ahosim nihitadando nihitasattho lajji dayapanno sabbapanabhutahitanukampi ahosim 1- . adinnadanam pahaya adinnadana pativirato ahosim dinnadayi dinnapatikankhi athenena sucibhutena attana vihasim . abrahmacariyam pahaya brahmacari ahosim aracari virato methuna gamadhamma . musavadam pahaya musavada pativirato ahosim saccavadi saccasandho theto paccayiko @Footnote: 1 Ma. Yu. vihasim.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page129.

Avisamvadako lokassa . pisunam vacam pahaya pisunaya vacaya pativirato ahosim ito sutva na amutra akkhata imesam bhedaya amutra va sutva na imesam akkhata amusam bhedaya iti bhinnanam va sandhata sahitanam va anuppadata samaggaramo samaggarato samagganandi samaggakaranim vacam bhasita ahosim . pharusam vacam pahaya pharusaya vacaya pativirato ahosim ya sa vaca nela kannasukha pemaniya hadayangama pori bahujanakanta bahujanamanapa tatharupim vacam bhasita ahosim . samphappalapam pahaya samphappalapa pativirato ahosim kalavadi bhutavadi atthavadi dhammavadi vinayavadi nidhanavatim vacam bhasita ahosim kalena sapadesam pariyantavatim atthasanhitam. {172.2} So bijagamabhutagamasamarambha pativirato ahosim ekabhattiko ahosim rattuparato virato 1- vikalabhojana naccagitavaditavisukadassana pativirato ahosim malagandhavilepana- dharanamandanavibhusanatthana pativirato ahosim uccasayana mahasayana pativirato ahosim jataruparajatapatiggahana pativirato ahosim amakadhannapatiggahana pativirato ahosim amakamamsapatiggahana pativirato ahosim itthikumarikapatiggahana pativirato ahosim dasidasapatiggahana pativirato ahosim ajelakapatiggahana pativirato ahosim kukkutasukarapatiggahana pativirato ahosim hatthigavassavalava- patiggahana pativirato ahosim khettavatthupatiggahana pativirato ahosim @Footnote: 1 Yu. pativirato.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page130.

Duteyya pahinagamananuyoga pativirato ahosim kayavikkaya pativirato ahosim tulakutakamsakutamanakuta pativirato ahosim ukkotanavancananikati- saviyoga pativirato ahosim chedanavadhabandhanaviparamosaalopasahasakara pativirato ahosim. {172.3} So santuttho ahosim kayapariharikena civarena kucchipariharikena pindapatena [1]- yena yeneva pakkamim samadayeva pakkamim . seyyathapi nama pakkhi sakuno yena yeneva deti sapattabharova deti evameva kho aham avuso santuttho ahosim kayapariharikena civarena kucchipariharikena pindapatena [2]- yena yeneva pakkamim samadayeva pakkamim. [173] So imina ariyena silakkhandhena samannagato ajjhattam anavajjasukham patisamvedesim . so cakkhuna rupam disva na nimittaggahi ahosim nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjim rakkhim cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjim sotena saddam sutva ... ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... manasa dhammam vinnaya na nimittaggahi ahosim nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjim rakkhim manindriyam manindriye samvaram apajjim. @Footnote: 1-2 Ma. etthantare so iti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

[174] So imina ariyena indriyasamvarena samannagato ajjhattam abyasekasukham patisamvedesim . [1]- abhikkante patikkante sampajanakari ahosim alokite vilokite sampajanakari ahosim samminjite pasarite sampajanakari ahosim sanghatipattacivaradharane sampajanakari ahosim asite pite khayite sayite sampajanakari ahosim uccarapassavakamme sampajanakari ahosim gate thite nisinne sutte jagarite bhasite tunhibhave sampajanakari ahosim. [175] So imina ca ariyena silakkhandhena samannagato imina ca ariyena indriyasamvarena samannagato imina ca ariyena satisampajannena samannagato vivittam senasanam bhajim arannam rukkhamulam pabbatam kandaram giriguham susanam vanapattham abbhokasam palalapunjam . So pacchabhattam pindapatapatikkanto nisidim pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva . so abhijjham loke pahaya vigatabhijjhena cetasa vihasim abhijjhaya cittam parisodhesim byapadapadosam pahaya abyapannacitto vihasim sabbapanabhutahitanukampi byapadapadosa cittam parisodhesim thinamiddham pahaya vigatathinamiddho vihasim alokasanni sato sampajano thinamiddha cittam parisodhesim uddhaccakukkuccam pahaya anuddhato vihasim ajjhattam vupasantacitto uddhaccakukkucca cittam parisodhesim vicikiccham pahaya tinnavicikiccho vihasim akathamkathi kusalesu dhammesu vicikicchaya cittam parisodhesim. @Footnote: 1 Ma. Yu. so.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

[176] So [1]- panca nivarane pahaya cetaso upakkilese pannaya dubbalikarane vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja vihasim vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam ... tatiyam jhanam ... catuttham jhanam upasampajja vihasim. [177] So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte asavanam khayananaya cittam abhininnamesim . so idam dukkhanti yathabhutam abbhannasim ayam dukkhasamudayoti yathabhutam abbhannasim ayam dukkhanirodhoti yathabhutam abbhannasim ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam abbhannasim ime asavati yathabhutam abbhannasim ayam asavasamudayoti yathabhutam abbhannasim ayam asavanirodhoti yathabhutam abbhannasim ayam asavanirodhagamini patipadati yathabhutam abbhannasim . tassa me evam janato evam passato kamasavapi cittam vimuccittha bhavasavapi cittam vimuccittha avijjasavapi cittam vimuccittha vimuttasmim vimuttamiti nanam ahosim khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati abbhannasim . evam kho me avuso janato evam passato imasminca savinnanake kaye bahiddha ca sabbanimittesu ahankaramamankaramananusaya @Footnote: 1 Po. Ma. ime.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page133.

Susamuhatati 1- . tassa bhikkhave bhikkhuno sadhuti bhasitam abhinanditabbam anumoditabbam . sadhuti bhasitam abhinanditva anumoditva evamassa vacaniyo labha no avuso suladdham no avuso ye mayam ayasmantam tadisam sabrahmacarim samanupassamati. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Chavisodhanasuttam 2- nitthitam dutiyam. ---------- @Footnote: 1 Po. Ma. samuhatati . 2 Ma. Yu. chabbisodhanasuttam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page134.

Sappurisasuttam [178] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . Bhagava etadavoca sappurisadhammanca vo bhikkhave desessami asappurisadhammanca tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . Evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [179] Bhagava etadavoca katamo ca bhikkhave asappurisadhammo. Idha bhikkhave asappuriso uccakula pabbajito hoti . so iti patisancikkhati aham khomhi uccakula pabbajito ime pananne bhikkhu na uccakula pabbajitati. So taya uccakulinataya attanukkamseti param vambheti ayam 1- bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati na kho uccakulinataya lobhadhamma va parikkhayam gacchanti dosadhamma va parikkhayam gacchanti mohadhamma va parikkhayam gacchanti no cepi uccakula pabbajito hoti so ca hoti dhammanudhammapatipanno samicipatipanno anudhammacari so tattha pujjo so tattha pasamsoti . so patipadamyeva antaram karitva taya uccakulinataya nevattanukkamseti na param vambheti ayam bhikkhave sappurisadhammo. @Footnote: 1 Yu. ayampi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page135.

[180] Puna caparam bhikkhave asappuriso mahakula pabbajito hoti mahabhogakula pabbajito hoti ularabhogakula pabbajito hoti . So iti patisancikkhati aham khomhi ularabhogakula pabbajito ime pananne na ularabhogakula pabbajitati . so taya ularabhogataya attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati na kho ularabhogataya lobhadhamma va parikkhayam gacchanti dosadhamma va parikkhayam gacchanti mohadhamma va parikkhayam gacchanti no cepi ularabhogakula pabbajito hoti so ca hoti dhammanudhammapatipanno samicipatipanno anudhammacari so tattha pujjo so tattha pasamsoti . So patipadamyeva antaram karitva taya ularabhogataya nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [181] Puna caparam bhikkhave asappuriso nato hoti yasassi . So iti patisancikkhati aham khomhi nato yasassi ime pananne bhikkhu appanata appesakkhati . So tena natattena 1- attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati na kho natattena lobhadhamma va parikkhayam gacchanti dosadhamma va parikkhayam gacchanti mohadhamma va parikkhayam gacchanti no cepi nato hoti yasassi so ca hoti dhammanudhammapatipanno samicipatipanno anudhammacari so tattha @Footnote: 1 Po. natena. Ma. nattena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page136.

Pujjo so tattha pasamsoti . So 1- tena natattena nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [182] Puna caparam bhikkhave asappuriso labhi hoti civarapindapata- senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam . so iti patisancikkhati aham khomhi labhi civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam ime pananne bhikkhu na labhino civarapindapatasenasanagilanapaccaya- bhesajjaparikkharananti . so tena labhena attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati na kho labhena lobhadhamma va parikkhayam gacchanti dosadhamma va parikkhayam gacchanti mohadhamma va parikkhayam gacchanti no cepi labhi hoti civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajja- parikkharanam so ca hoti dhammanudhammapatipanno samicipatipanno anudhammacari so tattha pujjo so tattha pasamsoti . so patipadamyeva antaram karitva tena labhena nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [183] Puna caparam bhikkhave asappuriso bahussuto hoti . so iti patisancikkhati aham khomhi bahussuto ime pananne bhikkhu na bahussutati . so tena bahusaccena attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati na kho bahusaccena lobhadhamma va parikkhayam @Footnote: 1 Ma. Yu. so patipadamyeva antaram karitva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page137.

Gacchanti dosadhamma va parikkhayam gacchanti mohadhamma va parikkhayam gacchanti no cepi bahussuto hoti so ca hoti dhammanudhammapatipanno samicipatipanno anudhammacari so tattha pujjo so tattha pasamsoti . so patipadamyeva antaram karitva tena bahusaccena nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [184] Puna caparam bhikkhave asappuriso vinayadharo hoti . so iti patisancikkhati aham khomhi vinayadharo ime pananne bhikkhu na vinayadharati . so tena vinayadharattena attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati na kho vinayadharattena lobhadhamma va parikkhayam gacchanti dosadhamma va parikkhayam gacchanti mohadhamma va parikkhayam gacchanti no cepi vinayadharo hoti so ca hoti dhammanudhammapatipanno samicipatipanno anudhammacari so tattha pujjo so tattha pasamsoti . So patipadamyeva antaram karitva tena vinayadharattena nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [185] Puna caparam bhikkhave asappuriso dhammakathiko hoti . So iti patisancikkhati aham khomhi dhammakathiko ime pananne bhikkhu na dhammakathikati . so tena dhammakathikattena attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati na kho dhammakathikattena lobhadhamma

--------------------------------------------------------------------------------------------- page138.

Va parikkhayam gacchanti dosadhamma va parikkhayam gacchanti mohadhamma va parikkhayam gacchanti no cepi dhammakathiko hoti so ca hoti dhammanudhammapatipanno samicipatipanno anudhammacari so tattha pujjo so tattha pasamsoti . so patipadamyeva antaram karitva tena dhammakathikattena nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [186] Puna caparam bhikkhave asappuriso arannako 1- hoti. So iti patisancikkhati aham khomhi arannako ime pananne bhikkhu na arannakati . so tena arannakattena attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati na kho arannakattena lobhadhamma va parikkhayam gacchanti dosadhamma va parikkhayam gacchanti mohadhamma va parikkhayam gacchanti no cepi arannako hoti so ca hoti dhammanudhammapatipanno samicipatipanno anudhammacari so tattha pujjo so tattha pasamsoti . so patipadamyeva antaram karitva tena arannakattena nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [187] Puna caparam bhikkhave asappuriso pamsukuliko hoti . so iti patisancikkhati aham khomhi pamsukuliko ime pananne bhikkhu na pamsukulikati . so tena pamsukulikattena attanukkamseti param @Footnote: 1 Po. Ma. aranniko.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page139.

Vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati na kho pamsukulikattena lobhadhamma va parikkhayam gacchanti dosadhamma va parikkhayam gacchanti mohadhamma va parikkhayam gacchanti no cepi pamsukuliko hoti so ca hoti dhammanudhammapatipanno samicipatipanno anudhammacari so tattha pujjo so tattha pasamsoti . so patipadamyeva antaram karitva tena pamsukulikattena nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [188] Puna caparam bhikkhave asappuriso pindapatiko hoti . So ati patisancikkhati aham khomhi pindapatiko ime pananne bhikkhu na pindapatikati . so tena pindapatikattena attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati na kho pindapatikattena lobhadhamma va parikkhayam gacchanti dosadhamma va parikkhayam gacchanti mohadhamma va parikkhayam gacchanti no cepi pindapatiko hoti so ca hoti dhammanudhammapatipanno samicipatipanno anudhammacari so tattha pujjo so tattha pasamsoti . so patipadamyeva antaram karitva tena pindapatikattena nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [189] Puna caparam bhikkhave asappuriso rukkhamuliko hoti . So iti patisancikkhati aham khomhi rukkhamuliko ime pananne bhikkhu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page140.

Na rukkhamulikati . so tena rukkhamulikattena attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati na kho rukkhamulikattena lobhadhamma va parikkhayam gacchanti dosadhamma va parikkhayam gacchanti mohadhamma va parikkhayam gacchanti no cepi rukkhamuliko hoti so ca hoti dhammanudhammapatipanno samicipatipanno anudhammacari so tattha pujjo so tattha pasamsoti . so patipadamyeva antaram karitva tena rukkhamulikattena nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [190] Puna caparam bhikkhave asappuriso sosaniko hoti ... Abbhokasiko hoti ... nesajjiko hoti ... Yathasanthatiko hoti ... Ekasaniko hoti . so iti patisancikkhati aham khomhi ekasaniko ime pananne bhikkhu na ekasanikati . so tena ekasanikattena attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . Sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati na kho ekasanikattena lobhadhamma va parikkhayam gacchanti dosadhamma va parikkhayam gacchanti mohadhamma va parikkhayam gacchanti no cepi ekasaniko hoti so ca hoti dhammanudhammapatipanno samicipatipanno anudhammacari so tattha pujjo so tattha pasamsoti . so patipadamyeva antaram karitva tena ekasanikattena nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page141.

[191] Puna caparam bhikkhave asappuriso vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati . so iti patisancikkhati aham khomhi pathamajjhanasamapattiya labhi ime pananne bhikkhu pathamajjhanasamapattiya na labhinoti . so taya pathamajjhanasamapattiya attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati pathamajjhanasamapattiyapi kho agammayata 1- vutta bhagavata yena yena hi mannanti tato tam hoti annathati . So agammayatanneva antaram karitva taya pathamajjhanasamapattiya nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [192] Puna caparam bhikkhave asappuriso vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam ... tatiyam jhanam ... catuttham jhanam upasampajja viharati . so iti patisancikkhati aham khomhi catutthajjhanasamapattiya labhi ime pananne bhikkhu catutthajjhanasamapattiya na labhinoti . So taya catutthajjhanasamapattiya attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca @Footnote: 1 Yu. atammayatati dissati . Si. akammayada akammayatati duvidhena dissati. @Ma. atammayati dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page142.

Kho bhikkhave iti patisancikkhati catutthajjhanasamapattiyapi kho agammayata vutta bhagavata yena yena hi mannanti tato tam hoti annathati . so agammayatanneva antaram karitva taya catutthajjhanasamapattiya nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [193] Puna caparam bhikkhave asappuriso [1]- rupasannanam samatikkama patighasannanam atthangama nanattasannanam amanasikara ananto akasoti akasanancayatanam upasampajja viharati . so iti patisancikkhati aham khomhi akasanancayatanasamapattiya labhi ime pananne bhikkhu akasanancayatanasamapattiya na labhinoti . So taya akasanancayatanasamapattiya attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati akasanancayatanasamapattiyapi kho agammayata vutta bhagavata yena yena hi mannanti tato tam hoti annathati. So agammayatanneva antaram karitva taya akasanancayatanasamapattiya nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [194] Puna caparam bhikkhave asappuriso sabbaso akasanancayatanam samatikkamma 2- anantam vinnananti vinnanancayatanam upasampajja viharati . so iti patisancikkhati aham khomhi vinnanancayatanasamapattiya @Footnote: 1 Ma. etthantare sabbasoti dissati . 2 Yu. samatikkama.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page143.

Labhi ime pananne bhikkhu vinnanancayatanasamapattiya na labhinoti . so taya vinnanancayatanasamapattiya attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati vinnanancayatanasamapattiyapi kho agammayata vutta bhagavata yena yena hi mannanti tato tam hoti annathati . so agammayatanneva antaram karitva taya vinnanancayatanasamapattiya nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [195] Puna caparam bhikkhave asappuriso sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma natthi kinciti akincannayatanam upasampajja viharati . So iti patisancikkhati aham khomhi akincannayatanasamapattiya labhi ime pananne bhikkhu akincannayatanasamapattiya na labhinoti . So taya akincannayatanasamapattiya attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati akincannayatanasamapattiyapi kho agammayata vutta bhagavata yena yena hi mannanti tato tam hoti annathati . So agammayatanneva antaram karitva taya akincannayatana- samapattiya nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [196] Puna caparam bhikkhave asappuriso [1]- akincannayatanam @Footnote: 1 etthantare sabbasoti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page144.

Samatikkamma nevasannanasannayatanam upasampajja viharati . so iti patisancikkhati aham khomhi nevasannanasannayatanasamapattiya labhi ime pananne bhikkhu nevasannanasannayatanasamapattiya na labhinoti . so taya nevasannanasannayatanasamapattiya attanukkamseti param vambheti ayampi bhikkhave asappurisadhammo . Sappuriso ca kho bhikkhave iti patisancikkhati nevasannanasannayatana- samapattiyapi kho agammayata vutta bhagavata yena yena hi mannanti tato tam hoti annathati . so agammayatanneva antaram karitva taya nevasannanasannayatanasamapattiya nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo. [197] Puna caparam bhikkhave sappuriso sabbaso nevasanna- nasannayatanam samatikkamma sannavedayitanirodham upasampajja viharati . pannayapassa 1- disva asava parikkhina 2- honti. Ayam kho bhikkhave bhikkhu na kinci mannati na kuhinci mannati na kenaci mannatiti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Sappurisasuttam nitthitam tatiyam. --------- @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. pannayacassa . 2 Yu. parikkhayapenti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page145.

Sevitabbasevitabbasuttam [198] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . Bhagava etadavoca sevitabbasevitabbam vo bhikkhave dhammapariyayam desessami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [199] Bhagava etadavoca kayasamacarampaham 1- bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam kayasamacaram vacisamacarampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam vacisamacaram manosamacarampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam manosamacaram cittuppadampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam cittuppadam sannapatilabhampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam sannapatilabham ditthipatilabhampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam ditthipatilabham attabhavapatilabhampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam attabhavapatilabhanti. @Footnote: 1 Ma. kayasamacarampaham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page146.

[200] Evam vutte ayasma sariputto bhagavantam etadavoca imassa kho aham bhante bhagavata sankhittena bhasitassa vittharena attham avibhattassa evam vittharena attham ajanami kayasamacarampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam kayasamacaranti iti kho panetam vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam . yatharupam bhante kayasamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo kayasamacaro na sevitabbo . yatharupanca kho bhante kayasamacaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupo kayasamacaro sevitabbo. [201] Kathamrupam bhante kayasamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti . idha bhante ekacco panatipati hoti luddo lohitapani hatapahate nivittho adayapanno panabhutesu adinnadayi kho pana hoti yantam parassa paravittupakaranam gamagatam va arannagatam va tam adinnam theyyasankhatam adata hoti kamesu micchacari kho pana hoti ya ta maturakkhita piturakkhita matapiturakkhita bhaturakkhita bhaginirakkhita natirakkhita [1]- sassamika saparidanda antamaso malagunaparikkhittapi tatharupasu carittam apajjita hoti . evarupam bhante kayasamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti. @Footnote: 1 Ma. etthantare gottarakkhita dhammarakkhitati dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page147.

[202] Kathamrupam bhante kayasamacaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . idha bhante ekacco panatipatam pahaya panatipata pativirato hoti nihitadando nihitasattho lajji dayapanno sabbapanabhutahitanukampi viharati adinnadanam pahaya adinnadana pativirato hoti yantam parassa paravittupakaranam gamagatam va arannagatam va tam adinnam theyyasankhatam na adata hoti kamesu micchacaram pahaya kamesu micchacara pativirato hoti ya ta maturakkhita piturakkhita matapiturakkhita bhaturakkhita bhaginirakkhita natirakkhita sassamika saparidanda antamaso malagunaparikkhittapi tatharupasu carittam na apajjita hoti . evarupam bhante kayasamacaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . kayasamacarampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam kayasamacaranti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam. [203] Vacisamacarampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam vacisamacaranti iti kho panetam vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam . yatharupam bhante vacisamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo vacisamacaro na sevitabbo . yatharupanca kho bhante vacisamacaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma

--------------------------------------------------------------------------------------------- page148.

Abhivaddhanti evarupo vacisamacaro sevitabbo. [204] Kathamrupam bhante vacisamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti . idha bhante ekacco musavadi hoti sabhaggato 1- va parisaggato va natimajjhaggato va pugamajjhaggato va rajakulamajjhaggato va abhinito sakkhim puttho ehambho purisa yam janasi tam vadehiti . so ajanam va aha janamiti janam va aha na janamiti apassam va aha passamiti passam va aha na passamiti iti attahetu va parahetu va amisakincikkhahetu va sampajanamusa bhasita hoti pisunavaco kho pana hoti ito sutva amutra akkhata imesam bhedaya amutra va sutva imesam akkhata amusam bhedaya iti samagganam va bhedeta 2- bhinnanam va anuppadata 3- vaggaramo vaggarato vagganandi vaggakaranim vacam bhasita hoti pharusavaco kho pana hoti ya sa vaca andaka 4- kakkasa [5]- katuka parabhisajjani kodhasamanta asamadhisamvattanika tatharupim vacam bhasita hoti samphappalapi kho pana hoti akalavadi abhutavadi anatthavadi adhammavadi avinayavadi anidhanavatim vacam bhasita hoti akalena anappadesam apariyantavatim anatthasanhitam . evarupam bhante vacisamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti. [205] Kathamrupam bhante vacisamacaram sevato akusala dhamma @Footnote: 1 Ma. Yu. sabhagato va parisagato va . 2 Ma. Yu. bhetta . 3 Yu. anuppadata. @4 Ma. kantaka . 5 Po. Ma. etthantare pharusati dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page149.

Parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . idha bhante ekacco musavadam pahaya musavada pativirato hoti sabhaggato va parisaggato va natimajjhaggato va pugamajjhaggato va rajakulamajjhaggato va abhinito sakkhim puttho ehambho purisa yam janasi tam vadehiti . so ajanam va aha na janamiti janam va aha janamiti apassam va aha na passamiti passam va aha passamiti iti attahetu va parahetu va amisakincikkhahetu va na sampajanamusa bhasita hoti pisunam vacam pahaya pisunaya vacaya pativirato hoti ito sutva na amutra akkhata imesam bhedaya amutra va sutva na imesam akkhata amusam bhedaya iti bhinnanam va sandhata sahitanam va anuppadata samaggaramo samaggarato samagganandi samaggakaranim vacam bhasita hoti pharusam vacam pahaya pharusaya vacaya pativirato hoti ya sa vaca nela kannasukha pemaniya hadayangama pori bahujanakanta bahujanamanapa tatharupim vacam bhasita hoti samphappalapam pahaya samphappalapa pativirato hoti kalavadi bhutavadi atthavadi dhammavadi vinayavadi nidhanavatim vacam bhasita hoti kalena sapadesam pariyantavatim atthasanhitam . evarupam bhante vacisamacaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . vacisamacarampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page150.

Vacisamacaranti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam. [206] Manosamacarampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam manosamacaranti iti kho panetam vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam . yatharupam bhante manosamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo manosamacaro na sevitabbo . yatharupanca kho bhante manosamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo manosamacaro na sevitabbo. [207] Kathamrupam bhante manosamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti . idha bhante ekacco abhijjhalu hoti yantam parassa paravittupakaranam tam abhijjhita hoti aho vata yam parassa tam mama assati byapannacitto kho pana hoti padutthamanasankappo ime satta hannantu va bhijjantu va ucchijjantu va vinassantu va ma ahesum vati . Evarupam bhante manosamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti. [208] Kathamrupam bhante manosamacaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . idha bhante ekacco anabhijjhalu hoti yantam parassa paravittupakaranam tam nabhijjhita hoti aho vata yam parassa tam mama assati abyapannacitto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page151.

Kho pana hoti appadutthamanasankappo ime satta [1]- abyapajjha anigha sukhi attanam pariharantuti . evarupam bhante manosamacaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . Manosamacarampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam manosamacaranti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam. [209] Cittuppadampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam cittuppadanti iti kho panetam vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam . yatharupam bhante cittuppadam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo cittuppado na sevitabbo . yatharupanca kho bhante cittuppadam sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupo cittuppado sevitabbo. [210] Kathamrupam bhante cittuppadam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti . idha bhante ekacco abhijjhalu hoti abhijjhasahagatena cetasa viharati byapadava hoti byapadasahagatena cetasa viharati vihesava hoti vihesasahagatena cetasa viharati . evarupam bhante cittuppadam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti. [211] Kathamrupam bhante cittuppadam sevato akusala dhamma @Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare averati dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page152.

Parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . idha bhante ekacco anabhijjhalu hoti anabhijjhasahagatena cetasa viharati abyapadava hoti abyapadasahagatena cetasa viharati avihesava hoti avihesasahagatena cetasa viharati . evarupam bhante cittuppadam sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . Cittuppadampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam cittuppadanti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam. [212] Sannapatilabhampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam sannapatilabhanti iti kho panetam vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam . yatharupam bhante sannapatilabham sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo sannapatilabho na sevitabbo . yatharupanca kho bhante sannapatilabham sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupo sannapatilabho sevitabbo. [213] Kathamrupam bhante sannapatilabham sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti . idha bhante ekacco abhijjhalu hoti abhijjhasahagataya sannaya viharati byapadava hoti byapadasahagataya sannaya viharati vihesava hoti vihesasahagataya sannaya viharati . evarupam bhante sannapatilabham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page153.

Sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti. [214] Kathamrupam bhante sannapatilabham sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . idha bhante ekacco anabhijjhalu hoti anabhijjhasahagataya sannaya viharati abyapadava hoti abyapadasahagataya sannaya viharati avihesava hoti avihesasahagataya sannaya viharati . evarupam bhante sannapatilabham sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . Sannapatilabhampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam sannapatilabhanti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam. [215] Ditthipatilabhampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam ditthipatilabhanti iti kho panetam vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam . yatharupam bhante ditthipatilabham sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo ditthipatilabho na sevitabbo . yatharupanca kho bhante ditthipatilabham sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupo ditthipatilabho sevitabbo. [216] Kathamrupam bhante ditthipatilabham sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti . idha bhante ekacco evamditthiko hoti natthi dinnam natthi yittham natthi hutam natthi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page154.

Sukatadukkatanam kammanam phalam vipako natthi ayam loko natthi paro loko natthi mata natthi pita natthi satta opapatika natthi loke samanabrahmana sammaggata sammapatipanna ye imanca lokam paranca lokam sayam abhinna sacchikatva pavedentiti . Evarupam bhante ditthipatilabham sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti. [217] Kathamrupam bhante ditthipatilabham sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . idha bhante ekacco evamditthiko hoti atthi dinnam atthi yittham atthi hutam atthi sukatadukkatanam kammanam phalam vipako atthi ayam loko atthi paro loko atthi mata atthi pita atthi satta opapatika atthi loke samanabrahmana sammaggata sammapatipanna ye imanca lokam paranca lokam sayam abhinna sacchikatva pavedentiti . Evarupam bhante ditthipatilabham sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . ditthipatilabhampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam ditthipatilabhanti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam. [218] Attabhavapatilabhampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam attabhavapatilabhanti iti kho panetam vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam . yatharupam bhante

--------------------------------------------------------------------------------------------- page155.

Attabhavapatilabham sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo attabhavapatilabho na sevitabbo . Yatharupanca kho bhante attabhavapatilabham sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupo attabhavapatilabho sevitabbo. [219] Kathamrupam bhante attabhavapatilabham sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti . sabyapajjham bhante attabhavapatilabham abhinibbattassa 1- yato aparinitthitabhavaya akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti. [220] Kathamrupam bhante attabhavapatilabham sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . abyapajjham bhante attabhavapatilabham abhinibbattassa yato parinitthitabhavaya akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . attabhavapatilabhampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam attabhavapatilabhanti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam . imassa kho [2]- bhante bhagavata sankhittena bhasitassa vittharena attham avibhattassa evam vittharena attham ajanamiti. [221] Sadhu sadhu sariputta sadhu [3]- tvam sariputta imassa maya sankhittena bhasitassa vittharena attham avibhattassa evam vittharena attham ajanasi . kayasamacarampaham bhikkhave duvidhena @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. abhinibbattayato. 2 Po. Ma. Yu. ham. 3 Ma. Yu. etthantare @khosaddo atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page156.

Vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam kayasamacaranti iti kho panetam vuttam maya kincetam paticca vuttam . yatharupam sariputta kayasamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo kayasamacaro na sevitabbo . yatharupanca kho sariputta kayasamacaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupo kayasamacaro sevitabbo. [222] Kathamrupam sariputta kayasamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti . idha sariputta ekacco panatipati hoti luddo lohitapani hatapahate nivittho adayapanno panabhutesu adinnadayi kho pana hoti yantam parassa paravittupakaranam gamagatam va arannagatam va tam adinnam theyyasankhatam adata hoti kamesu micchacari kho pana hoti ya ta maturakkhita piturakkhita matapiturakkhita bhaturakkhita bhaginirakkhita natirakkhita sassamika saparidanda antamaso malagunaparikkhittapi tatharupasu carittam apajjita hoti . Evarupam sariputta kayasamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti. [223] Kathamrupam sariputta kayasamacaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . idha sariputta ekacco

--------------------------------------------------------------------------------------------- page157.

Panatipatam pahaya panatipata pativirato hoti nihitadando nihitasattho lajji dayapanno sabbapanabhutahitanukampi viharati adinnadanam pahaya adinnadana pativirato hoti yantam parassa paravittupakaranam gamagatam va arannagatam va tam adinnam theyyasankhatam na adata hoti kamesu micchacaram pahaya kamesu micchacara pativirato hoti ya ta maturakkhita piturakkhita matapiturakkhita bhaturakkhita bhaginirakkhita natirakkhita sassamika saparidanda antamaso malagunaparikkhittapi tatharupasu na carittam apajjita hoti . evarupam sariputta kayasamacaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . kayasamacarampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam kayasamacaranti iti yantam vuttam maya idametam paticca vuttam. [224] Vacisamacarampaham bhikkhave ... manosamacarampaham bhikkhave ... cittuppadampaham bhikkhave ... sannapatilabhampaham bhikkhave ... Ditthipatilabhampaham bhikkhave ... attabhavapatilabhampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam attabhavapatilabhanti iti kho panetam vuttam maya kincetam paticca vuttam . yatharupam sariputta attabhavapatilabham sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo attabhavapatilabho na sevitabbo . yatharupanca kho sariputta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page158.

Attabhavapatilabham sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupo attabhavapatilabho sevitabbo. [225] Kathamrupam sariputta attabhavapatilabham sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti . sabyapajjham sariputta attabhavapatilabham abhinibbattassa yato aparinitthitabhavaya akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti. [226] Kathamrupam sariputta attabhavapatilabham sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti . abyapajjham sariputta attabhavapatilabham abhinibbattassa yato parinitthitabhavaya akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti. Attabhavapatilabhampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam attabhavapatilabhanti iti yantam vuttam maya idametam paticca vuttam . imassa kho sariputta maya sankhittena bhasitassa [1]- vittharena attham avibhattassa evam vittharena attho datthabbo. [227] Cakkhuvinneyyam rupampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi sotavinneyyam saddampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi ghanavinneyyam gandhampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi jivhavinneyyam rasampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. etthantare evamsaddo atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page159.

Kayavinneyyam photthabbampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi manovinneyyam dhammampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi. [228] Evam vutte ayasma sariputto bhagavantam etadavoca imassa kho bhante bhagavata sankhittena bhasitassa vittharena attham avibhattassa evam vittharena attham ajanami cakkhuvinneyyam rupampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti kho panetam vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam. {228.1} Yatharupam bhante cakkhuvinneyyam rupam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupam cakkhuvinneyyam rupam na sevitabbam . yatharupanca kho bhante cakkhuvinneyyam rupam sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupam cakkhuvinneyyam rupam sevitabbam . cakkhuvinneyyam rupampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam .pe. Evarupo sotavinneyyo saddo na sevitabbo .pe. evarupo sotavinneyyo saddo sevitabbo .pe. evarupo ghanavinneyyo gandho na sevitabbo .pe. evarupo ghanavinneyyo gandho sevitabbo .pe. evarupo jivhavinneyyo raso na sevitabbo .pe. evarupo jivhavinneyyo sevitabbo .pe. evarupo kayavinneyyo photthabbo na sevitabbo .pe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page160.

Evarupo kayavinneyyo photthabbo sevitabbo .pe. manovinneyyam dhammampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi iti kho panetam vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam. Yatharupam bhante manovinneyyam dhammam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo manovinneyyo dhammo na sevitabbo . Yatharupanca kho bhante manovinneyyam dhammam sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupo manovinneyyo dhammo sevitabbo . manovinneyyam dhammampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam . imassa kho bhante bhagavata sankhittena bhasitassa vittharena attham avibhattassa evam vittharena attham ajanamiti. [229] Sadhu sadhu sariputta sadhu kho tvam sariputta imassa maya sankhittena bhasitassa vittharena attham avibhattassa evam vittharena attham ajanasi . cakkhuvinneyyam rupampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti kho panetam vuttam maya kincetam paticca vuttam . yatharupam sariputta cakkhuvinneyyam rupam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evam cakkhuvinneyyam rupam na sevitabbam . yatharupanca kho sariputta cakkhuvinneyyam rupam sevato akusala dhamma parihayanti kusala

--------------------------------------------------------------------------------------------- page161.

Dhamma abhivaddhanti evarupam cakkhuvinneyyam rupam sevitabbam . Cakkhuvinneyyam rupampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti yantam vuttam maya idametam paticca vuttam .pe. Evarupo sotavinneyyo saddo na sevitabbo .pe. evarupo sotavinneyyo saddo sevitabbo .pe. evarupo ghanavinneyyo gandho na sevitabbo .pe. evarupo ghanavinneyyo gandho sevitabbo .pe. evarupo jivhavinneyyo raso na sevitabbo .pe. evarupo jivhavinneyyo raso sevitabbo .pe. evarupo kayavinneyyo photthabbo na sevitabbo .pe. evarupo kayavinneyyo photthabbo sevitabbo .pe. manovinneyyam dhammampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti kho panetam vuttam maya kincetam paticca vuttam. {229.1} Yatharupam sariputta manovinneyyam dhammam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo manovinneyyo dhammo na sevitabbo . yatharupanca kho sariputta manovinneyyam dhammam sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupo manovinneyyo dhammo sevitabbo . manovinneyyam dhammampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti yantam vuttam maya idametam paticca vuttam . imassa kho sariputta maya sankhittena bhasitassa evam vittharena attho datthabbo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page162.

[230] Civarampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi pindapatampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi senasanampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi gamampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi nigamampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi nagarampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi janapadampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi puggalampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti. [231] Evam vutte ayasma sariputto bhagavantam etadavoca imassa kho aham bhante bhagavata sankhittena bhasitassa vittharena attham avibhattassa evam vittharena attham ajanami civarampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti kho panetam vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam . yatharupam bhante civaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupam civaram na sevitabbam . yatharupanca kho bhante civaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupam civaram sevitabbam . civarampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam .pe. evarupo pindapato na sevitabbo .pe. evarupo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page163.

Pindapato sevitabbo .pe. evarupam senasanam na sevitabbam .pe. Evarupam senasanam sevitabbam .pe. evarupo gamo na sevitabbo .pe. evarupo gamo sevitabbo .pe. evarupo nigamo na sevitabbo .pe. evarupo nigamo sevitabbo .pe. evarupam nagaram na sevitabbam .pe. evarupam nagaram sevitabbam .pe. Evarupo janapado na sevitabbo .pe. evarupo janapado sevitabbo .pe. puggalampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti kho panetam vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam . yatharupam bhante puggalam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo puggalo na sevitabbo . Yatharupanca kho bhante puggalam sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupo puggalo sevitabbo . Puggalampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttanti . imassa kho aham bhante 1- sankhittena bhasitassa vittharena attham avibhattassa evam vittharena attham ajanamiti. [232] Sadhu sadhu sariputta sadhu kho tvam sariputta imassa maya sankhittena bhasitassa vittharena attham avibhattassa evam vittharena attham ajanasi . civarampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti kho panetam vuttam maya kincetam @Footnote: 1 Ma. Yu. bhagavata.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page164.

Paticca vuttam. {232.1} Yatharupam sariputta civaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupam civaram na sevitabbam . Yatharupanca kho sariputta civaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupam civaram sevitabbam . civarampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti yantam vuttam maya idametam paticca vuttam .pe. evarupo pindapato na sevitabbo .pe. evarupo pindapato sevitabbo .pe. evarupam senasanam na sevitabbam .pe. evarupam senasanam sevitabbam .pe. Evarupo gamo na sevitabbo .pe. Evarupo gamo sevitabbo .pe. Evarupo nigamo na sevitabbo .pe. Evarupo nigamo sevitabbo .pe. Evarupo janapado na sevitabbo .pe. Evarupo janapado sevitabbo .pe. Puggalampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti kho panetam vuttam maya kincetam paticca vuttam. {232.2} Yatharupam sariputta puggalam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupo puggalo na sevitabbo. Yatharupanca kho sariputta puggalam sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupo puggalo sevitabbo . puggalampaham sariputta duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti yantam vuttam maya idametam paticca vuttam . imassa kho sariputta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page165.

Maya sankhittena bhasitassa evam vittharena attho datthabbo. [233] Sabbepi ce sariputta khattiya imassa maya sankhittena bhasitassa evam vittharena attham ajaneyyum sabbesanampassa 1- khattiyanam digharattam hitaya sukhaya . sabbepi ce sariputta brahmana ... Sabbepi ce sariputta vessa ... sabbepi ce sariputta sudda imassa maya sankhittena bhasitassa evam vittharena attham ajaneyyum sabbesanampassa suddanam digharattam hitaya sukhaya . sadevako cepi sariputta loko samarako sabrahmako sassamanabrahmani paja sadevamanussa imassa maya sankhittena bhasitassa evam vittharena attham ajaneyya sadevakassapassa lokassa samarakassa sabrahmakassa sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya digharattam hitaya sukhayati. Idamavoca bhagava attamano ayasma sariputto bhagavato bhasitam abhinanditi. Sevitabbasevitabbasuttam nitthitam catuttham. ---------- @Footnote: 1 Ma. sabbesanampissa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page166.

Bahudhatukasuttam [234] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. [235] Bhagava etadavoca yanikanici bhikkhave bhayani uppajjanti sabbani tani balato uppajjanti no panditato yekeci upaddava uppajjanti sabbe te balato uppajjanti no panditato yekeci upasagga uppajjanti sabbe te balato uppajjanti no panditato . seyyathapi bhikkhave nalagara va tinagara va aggi mutto kutagaranipi dahati ullittavalittani 1- phusitaggalani pihitavatapanani evameva kho bhikkhave yanikanici bhayani uppajjanti sabbani tani balato uppajjanti no panditato yekeci upaddava uppajjanti sabbe te balato uppajjanti no panditato yekeci upasagga uppajjanti sabbe te balato uppajjanti no panditato . iti kho bhikkhave sappatibhayo balo appatibhayo pandito saupaddavo balo anupaddavo pandito saupasaggo balo anupasaggo pandito . natthi bhikkhave panditato bhayam natthi panditato upaddavo natthi panditato upasaggo . tasmatiha bhikkhave pandita bhavissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbanti. @Footnote: 1 Ma. Yu. vatani.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page167.

[236] Evam vutte ayasma anando bhagavantam etadavoca kittavata nu kho bhante pandito bhikkhu vimamsakoti alam vacanayati. Yato kho ananda bhikkhu dhatukusalo ca hoti ayatanakusalo ca hoti paticcasamuppadakusalo ca hoti thanathanakusalo ca hoti ettavata kho ananda pandito bhikkhu vimamsakoti alam vacanayati. [237] Kittavata pana bhante dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati . attharasa kho ima ananda dhatuyo cakkhudhatu rupadhatu cakkhuvinnanadhatu sotadhatu saddadhatu sotavinnanadhatu ghanadhatu gandhadhatu ghanavinnanadhatu jivhadhatu rasadhatu jivhavinnanadhatu kayadhatu photthabbadhatu kayavinnanadhatu manodhatu dhammadhatu manovinnanadhatu ima kho ananda attharasa dhatuyo yato janati passati ettavatapi kho ananda dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati. [238] Siya pana bhante annopi pariyayo yatha dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati . siya ananda chayima ananda dhatuyo pathavidhatu apodhatu tejodhatu vayodhatu akasadhatu vinnanadhatu ima kho ananda cha dhatuyo yato janati passati ettavatapi kho ananda dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati. [239] Siya pana bhante annopi pariyayo yatha dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati . siya ananda chayima ananda dhatuyo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page168.

Sukhadhatu dukkhadhatu somanassadhatu domanassadhatu upekkhadhatu avijjadhatu ima kho ananda cha dhatuyo yato janati passati ettavatapi kho ananda dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati. [240] Siya pana bhante annopi pariyayo yatha dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati . siya ananda chayima ananda dhatuyo kamadhatu nekkhammadhatu byapadadhatu abyapadadhatu vihimsadhatu avihimsadhatu ima kho ananda cha dhatuyo yato janati passati ettavatapi kho ananda dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati. [241] Siya pana bhante annopi pariyayo yatha dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati . siya ananda tisso ima ananda dhatuyo kamadhatu rupadhatu arupadhatu ima kho ananda tisso dhatuyo yato pajanati passati ettavatapi kho ananda dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati. [242] Siya pana bhante annopi pariyayo yatha dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati . siya ananda dve ima ananda dhatuyo sankhatadhatu 1- asankhatadhatu ima kho ananda dve dhatuyo yato janati passati ettavatapi kho ananda dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati. [243] Kittavata pana bhante ayatanakusalo bhikkhuti alam vacanayati . cha kho panimani ananda ajjhattikabahirani ayatanani @Footnote: 1 Yu. sankhata ca dhatu asankhata ca dhatu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page169.

Cakkhu ceva rupa 1- ca sotanca sadda ca ghananca gandha ca jivha ca rasa ca kayo ca photthabba ca mano ca dhamma ca imani kho ananda cha ajjhattikabahirani ayatanani yato janati passati ettavata kho pana ananda ayatanakusalo bhikkhuti alam vacanayati. [244] Kittavata pana bhante paticcasamuppadakusalo bhikkhuti alam vacanayati . idha ananda bhikkhu evam janati imasmim sati idam hoti imassuppada idam uppajjati imasmim asati idam na hoti imassa nirodha idam nirujjhati yadidam avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam vinnanapaccaya namarupam namarupapaccaya salayatanam salayatanapaccaya phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya jati jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho vinnananirodha namarupanirodho namarupanirodha salayatananirodho salayatananirodha phassanirodho phassanirodha vedananirodho vedananirodha tanhanirodho tanhanirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkha- domanassupayasa nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa @Footnote: 1 Yu. rupanca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page170.

Nirodho hoti ettavata kho ananda paticcasamuppadakusalo bhikkhuti alam vacanayati. [245] Kittavata pana bhante thanathanakusalo bhikkhuti alam vacanayati . idhananda bhikkhu atthanametam anavakaso yam ditthisampanno puggalo kinci sankharam niccato upagaccheyya netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam puthujjano kinci sankharam niccato upagaccheyya thanametam vijjatiti pajanati . Atthanametam anavakaso yam ditthisampanno puggalo kinci sankharam sukhato upagaccheyya netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam puthujjano kinci sankharam sukhato upagaccheyya thanametam vijjatiti pajanati . atthanametam anavakaso yam ditthisampanno puggalo kinci dhammam attato upagaccheyya netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam puthujjano kinci dhammam attato upagaccheyya thanametam vijjatiti pajanati. {245.1} Atthanametam anavakaso yam ditthisampanno puggalo mataram jivita voropeyya netam thanam vijjatiti pajanati . Thananca kho etam vijjati yam puthujjano mataram jivita voropeyya thanametam vijjatiti pajanati. Atthanametam anavakaso yam ditthisampanno puggalo pitaram jivita voropeyya netam thanam vijjatiti pajanati. Thananca kho etam vijjati yam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page171.

Puthujjano pitaram jivita voropeyya .pe. arahantam jivita voropeyya thanametam vijjatiti pajanati. {245.2} Atthanametam anavakaso yam ditthisampanno puggalo dutthacitto tathagatassa lohitam uppadeyya netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam puthujjano dutthacitto tathagatassa lohitam uppadeyya thanametam vijjatiti pajanati . Atthanametam anavakaso yam ditthisampanno puggalo sangham bhindeyya netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam puthujjano sangham bhindeyya thanametam vijjatiti pajanati . atthanametam anavakaso yam ditthisampanno puggalo annam sattharam uddiseyya netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam puthujjano annam sattharam uddiseyya thanametam vijjatiti pajanati. {245.3} Atthanametam anavakaso yam ekissa lokadhatuya dve arahanto sammasambuddha apubbam acarimam uppajjeyyum netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam ekissa lokadhatuya eko araham sammasambuddho uppajjeyya thanametam vijjatiti pajanati . atthanametam anavakaso yam ekissa lokadhatuya dve rajano cakkavattino apubbam acarimam uppajjeyyum netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam ekissa lokadhatuya eko raja cakkavatti uppajjeyya thanametam vijjatiti pajanati. {245.4} Atthanametam anavakaso yam itthi araham assa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page172.

Sammasambuddho netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam puriso araham assa sammasambuddho thanametam vijjatiti pajanati . atthanametam anavakaso yam itthi raja assa cakkavatti netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam puriso raja assa cakkavatti thanametam vijjatiti pajanati . atthanametam anavakaso yam itthi sakkattam kareyya ... Marattam kareyya ... brahmattam kareyya netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam puriso sakkattam kareyya 1- ... Marattam kareyya ... Brahmattam kareyya thanametam vijjatiti pajanati. {245.5} Atthanametam anavakaso yam kayaduccaritassa ittho kanto manapo vipako nibbatteyya netam thanam vijjatiti pajanati . Thananca kho etam vijjati yam kayaduccaritassa anittho akanto amanapo vipako nibbatteyya thanametam vijjatiti pajanati . Atthanametam anavakaso yam vaciduccaritassa ... yam manoduccaritassa ittho kanto manapo vipako nibbatteyya netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam vaciduccaritassa ... yam manoduccaritassa anittho akanto amanapo vipako nibbatteyya thanametam vijjatiti pajanati . atthanametam anavakaso yam kayasucaritassa anittho akanto amanapo vipako nibbatteyya netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam @Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha kareyya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page173.

Kayasucaritassa ittho kanto manapo vipako nibbatteyya thanametam vijjatiti pajanati . atthanametam anavakaso yam vacisucaritassa ... Yam manosucaritassa anittho akanto amanapo vipako nibbatteyya netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam vacisucaritassa ... yam manosucaritassa ittho kanto manapo vipako nibbatteyya thanametam vijjatiti pajanati. {245.6} Atthanametam anavakaso yam kayaduccaritasamangi tamnidana tappaccaya kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjeyya netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam kayaduccaritasamangi tamnidana tappaccaya kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjeyya thanametam vijjatiti pajanati. Atthanametam anavakaso yam vaciduccaritasamangi tamnidana tappaccaya kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjeyya netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam vaciduccaritasamangi ... Yam manoduccaritasamangi tamnidana tappaccaya kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjeyya thanametam vijjatiti pajanati. {245.7} Atthanametam anavakaso yam kayasucaritasamangi tamnidana tappaccaya kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjeyya netam thanam vijjatiti pajanati . thananca kho etam vijjati yam kayasucaritasamangi tamnidana tappaccaya kayassa bheda parammarana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page174.

Sugatim saggam lokam upapajjeyya thanametam vijjatiti pajanati . Atthanametam anavakaso yam vacisucaritasamangi ... yam manosucaritasamangi tamnidana tappaccaya kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjeyya netam thanam vijjatiti pajanati . Thananca kho etam vijjati yam vacisucaritasamangi ... yam manosucaritasamangi tamnidana tappaccaya kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjeyya thanametam vijjatiti pajanati . ettavata kho ananda thanathanakusalo bhikkhuti alam vacanayati. [246] Evam vutte ayasma anando bhagavantam etadavoca acchariyam bhante abbhutam bhante ko namayam bhante dhammapariyayoti . Tasmatiha tvam ananda imam dhammapariyayam bahudhatukotipi nam dharehi catuparivattotipi nam dharehi dhammadasotipi nam dharehi amatadundubhitipi nam dharehi anuttaro sangamavijayotipi nam dharehiti. Idamavoca bhagava attamano ayasma anando bhagavato bhasitam abhinanditi. Bahudhatukasuttam nitthitam pancamam. ---------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page175.

Isigilisuttam [247] Evamme sutam ekam samayam bhagava rajagahe viharati isigilismim pabbate . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. [248] Bhagava etadavoca passatha no tumhe bhikkhave etam vebharam pabbatanti . evambhante . etassa kho bhikkhave vebharassa pabbatassa annava samanna ahosi anna pannatti . passatha no tumhe bhikkhave etam pandavam pabbatanti . evambhante . Etassapi kho bhikkhave pandavassa pabbatassa annava samanna ahosi anna pannatti . passatha no tumhe bhikkhave etam vepullam pabbatanti . evambhante . etassapi kho bhikkhave vepullassa pabbatassa annava samanna ahosi anna pannatti . passatha no tumhe bhikkhave etam gijjhakutam pabbatanti . evambhante . Etassapi kho bhikkhave gijjhakutassa pabbatassa annava samanna ahosi anna pannatti . passatha no tumhe bhikkhave imam isigilim pabbatanti . evambhante . imassa kho pana bhikkhave isigilissa pabbatassa esava samanna ahosi esa pannatti. [249] Bhutapubbam bhikkhave panca paccekabuddhasatani imasmim isigilismim pabbate ciranivasino ahesum . te imam pabbatam pavisanta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page176.

Dissanti pavittha na dissanti . tamenam manussa disva evamahamsu ayam pabbato ime isi gilatiti isigili isigilitveva samanna udapadi. Acikkhissami bhikkhave paccekabuddhanam namani kittayissami bhikkhave paccekabuddhanam namani desissami bhikkhave paccekabuddhanam namani tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . Evambhanteti jo te bhikkhu bhagavato paccassosum. [250] Bhagava etadavoca arittho nama bhikkhave paccekasambuddho 1- imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi . uparittho nama bhikkhave paccekasambuddho imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi . tagarasikhi nama bhikkhave paccekasambuddho imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi . yasassi nama bhikkhave paccekasambuddho imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi . sudassano nama bhikkhave paccekasambuddho imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi . piyadassi nama bhikkhave paccekasambuddho imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi . gandharo nama bhikkhave paccekasambuddho imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi . pindolo nama bhikkhave paccekasambuddho imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi . upasabho nama bhikkhave paccekasambuddho imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi . nitho nama bhikkhave paccekasambuddho imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi . tatho nama bhikkhave @Footnote: 1 Yu. sabbattha paccekabuddho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page177.

Paccekasambuddho imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi . Sutava nama bhikkhave paccekasambuddho imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi . bhavitatto nama bhikkhave paccekasambuddho imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi. [251] Ye sattasara anigha nirasa paccekamevajjhagamum subodhim tesam visallana naruttamanam namani me kittayato sunatha arittho uparittho tagarasikhi yasassi sudassano piyadassi ca buddho 1- gandharo pindolo upasabho ca nitho tatho sutava bhavitatto sumbho subho methulo 2- atthamo ca athassumegho anigho sudatho paccekabuddha bhavanettikhina hingu ca hingo ca mahanubhava dve jalino munino atthako ca atha kosallo 3- buddho atho subahu upanemiso nemiso santacitto sacco tatho virajo pandito ca @Footnote: 1 Ma. susambuddho . 2 matulo . 3 Po. Yu. kosalo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page178.

Kalupakala vijito jito ca ango ca pango ca guticchito 1- ca passi jahi upadhim dukkhamulam aparajito marabalam ajesi sattha pavatta sarabhango lomahamso uccangamayo asito anasavo manomayo manacchido ca bandhuma tadadhimutto vimalo ca ketuma ketumbarago ca matango ariyo athaccuto accutagamabyamako sumangalo dabbilo supatitthito asayho khemabhirato ca sorato durannayo sangho athopi ujjayo aparo muni sayho anomanikkamo 2- ananda nando upanando dvadasa bharadvajo antimadehadhari bodhi mahanamo athopi uttaro kesi sikhi sundaro bharadvajo @Footnote: 1 Yu. gutijjitoti dissati . 2 Yu. anomanikkhamo . 3 Yu. bharadvaja.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page179.

Tissupatissa bhavabandhanacchida upasidari 1- tanhacchido ca sidari 1- buddho ahu mangalo vitarago usabhacchida jalinim dukkhamulam santam padam ajjhagamupanito uposatho sundaro saccanamo jeto jayanto padumo uppalo ca padumuttaro rakkhito pabbato ca manatthaddho sobhito vitarago kanho ca buddho suvimuttacitto ete ca anne ca mahanubhava paccekabuddha bhavanettikhina te sabbasangadhigate mahesi parinibbute vandatha appameyyeti. Isigilisuttam nitthitam chattham. --------- @Footnote: 1 Ma. upasikhi. sikhari.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page180.

Mahacattarisakasuttam [252] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . Bhagava etadavoca ariyam vo bhikkhave sammasamadhim desissami saupanisam saparikkharam tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [253] Bhagava etadavoca katamo ca bhikkhave ariyo sammasamadhi saupaniso saparikkharo seyyathidam sammaditthi sammasankappo sammavaca sammakammanto sammaajivo sammavayamo sammasati ya kho bhikkhave imehi sattangehi cittassa ekaggata parikkhata ayam vuccati bhikkhave ariyo sammasamadhi saupaniso itipi saparikkharo itipiti 1-. [254] Tatra bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . kathanca bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . micchaditthim micchaditthiti pajanati sammaditthim sammaditthiti pajanati . sassa hoti sammaditthi. [255] Katama ca bhikkhave micchaditthi . natthi dinnam natthi yittham natthi hutam natthi sukatadukkatanam kammanam phalam vipako @Footnote: 1 Ma. Yu. itipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page181.

Natthi ayam loko natthi paro loko natthi mata natthi pita natthi satta opapatika natthi loke samanabrahmana sammaggata sammapatipanna ye imanca lokam paranca lokam sayam abhinna sacchikatva pavedentiti ayam bhikkhave micchaditthi. [256] Katama ca bhikkhave sammaditthi . sammaditthimpaham bhikkhave dvayam vadami atthi bhikkhave sammaditthi sasava punnabhagiya upadhivepakka atthi bhikkhave sammaditthi ariya anasava lokuttara magganga. [257] Katama ca bhikkhave sammaditthi sasava punnabhagiya upadhivepakka . atthi dinnam atthi yittham atthi hutam atthi sukatadukkatanam kammanam phalam vipako atthi ayam loko atthi paro loko atthi mata atthi pita atthi satta opapatika atthi loke samanabrahmana sammaggata sammapatipanna ye imanca lokam paranca lokam sayam abhinna sacchikatva pavedentiti ayam bhikkhave sammaditthi sasava punnabhagiya upadhivepakka. [258] Katama ca bhikkhave sammaditthi ariya anasava lokuttara magganga . ya kho bhikkhave ariyacittassa anasavacittassa ariyamaggasamangino ariyamaggam bhavayato panna pannindriyam pannaphalam dhammavicayasambojjhango sammaditthi maggangam ayam bhikkhave sammaditthi ariya anasava lokuttara magganga. So 1- micchaditthiya @Footnote: 1 Yu. yo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page182.

Pahanaya vayamati sammaditthiya upasampadaya . svassa hoti sammavayamo . so sato micchaditthim pajahati sato sammaditthim upasampajja viharati . sassa hoti sammasati . itissime tayo dhamma sammaditthim anuparidhavanti anuparivattanti seyyathidam sammaditthi sammavayamo sammasati. [259] Tatra bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . kathanca bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . micchasankappam micchasankappoti pajanati sammasankappam sammasankappoti pajanati. Sassa hoti sammaditthi. [260] Katamo ca bhikkhave micchasankappo . kamasankappo byapadasankappo vihimsasankappo ayam bhikkhave micchasankappo. [261] Katamo ca bhikkhave sammasankappo . sammasankappampaham bhikkhave dvayam vadami atthi bhikkhave sammasankappo sasavo punnabhagiyo upadhivepakko atthi bhikkhave sammasankappo ariyo anasavo lokuttaro maggango. [262] Katamo ca bhikkhave sammasankappo sasavo punnabhagiyo upadhivepakko . nekkhammasankappo abyapadasankappo avihimsasankappo ayam bhikkhave sammasankappo sasavo punnabhagiyo upadhivepakko. [263] Katamo ca bhikkhave sammasankappo ariyo anasavo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page183.

Lokuttaro maggango . yo kho bhikkhave ariyacittassa anasavacittassa ariyamaggasamangino ariyamaggam bhavayato takko vitakko sankappo appana byappana cetaso abhiniropana vacisankharo 1- ayam bhikkhave sammasankappo ariyo anasavo lokuttaro maggango . So micchasankappassa pahanaya vayamati sammasankappassa upasampadaya . svassa hoti sammavayamo . so sato micchasankappam pajahati sato sammasankappam upasampajja viharati . Sassa hoti sammasati . itissime 2- tayo dhamma sammasankappam anuparidhavanti anuparivattanti seyyathidam sammaditthi sammavayamo sammasati. [264] Tatra bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . kathanca bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . micchavacam micchavacati pajanati sammavacam sammavacati pajanati . sassa hoti sammaditthi. [265] Katama ca bhikkhave micchavaca . musavado pisuna vaca pharusa vaca samphappalapo ayam bhikkhave micchavaca. [266] Katama ca bhikkhave sammavaca . Sammavacampaham bhikkhave dvayam vadami atthi bhikkhave sammavaca sasava punnabhagiya upadhivepakka atthi bhikkhave sammavaca ariya anasava lokuttara magganga. @Footnote: 1 Yu. vacasankharo . 2 Ma. itiyime.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page184.

[267] Katama ca bhikkhave sammavaca sasava punnabhagiya upadhivepakka . musavada veramani pisunaya vacaya veramani pharusaya vacaya veramani samphappalapa veramani ayam bhikkhave sammavaca sasava punnabhagiya upadhivepakka. [268] Katama ca bhikkhave sammavaca ariya anasava lokuttara magganga . ya kho bhikkhave ariyacittassa anasavacittassa ariyamaggasamangino ariyamaggam bhavayato catuhipi vaciduccaritehi arati virati pativirati veramani ayam bhikkhave sammavaca ariya anasava lokuttara magganga . so micchavacaya pahanaya vayamati sammavacaya upasampadaya . svassa hoti sammavayamo . so sato micchavacam pajahati sato sammavacam upasampajja viharati . sassa hoti sammasati . itissime tayo dhamma sammavacam anuparidhavanti anuparivattanti seyyathidam sammaditthi sammavayamo sammasati. [269] Tatra bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . kathanca bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . micchakammantam micchakammantoti pajanati sammakammantam sammakammantoti pajanati. Sassa hoti sammaditthi. [270] Katamo ca bhikkhave micchakammanto . panatipato adinnadanam kamesumicchacaro ayam bhikkhave micchakammanto. [271] Katamo ca bhikkhave sammakammanto . sammakammantampaham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page185.

Bhikkhave dvayam vadami atthi bhikkhave sammakammanto sasavo punnabhagiyo upadhivepakko atthi bhikkhave sammakammanto ariyo anasavo lokuttaro maggango. [272] Katamo ca bhikkhave sammakammanto sasavo punnabhagiyo upadhivepakko . atthi bhikkhave panatipata veramani adinnadana veramani kamesumicchacara veramani ayam bhikkhave sammakammanto sasavo punnabhagiyo upadhivepakko. [273] Katamo ca bhikkhave sammakammanto ariyo anasavo lokuttaro maggango . ya kho bhikkhave ariyacittassa anasavacittassa ariyamaggasamangino ariyamaggam bhavayato tihipi kayaduccaritehi arati virati pativirati veramani ayam bhikkhave sammakammanto ariyo anasavo lokuttaro maggango . so micchakammantassa pahanaya vayamati sammakammantassa upasampadaya . svassa hoti sammavayamo . so sato micchakammantam pajahati sato sammakammantam upasampajja viharati . sassa hoti sammasati . Itissime tayo dhamma sammakammantam anuparidhavanti anuparivattanti seyyathidam sammaditthi sammavayamo sammasati. [274] Tatra bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . kathanca bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . micchaajivam micchaajivoti pajanati sammaajivam sammaajivoti pajanati .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page186.

Sassa hoti sammaditthi. [275] Katamo ca bhikkhave micchaajivo . kuhana lapana nemittakata nippesikata labhena labham nijigimsanata ayam bhikkhave micchaajivo. [276] Katamo ca bhikkhave sammaajivo . sammaajivampaham bhikkhave dvayam vadami atthi bhikkhave sammaajivo punnabhagiyo upadhivepakko atthi bhikkhave sammaajivo ariyo anasavo lokuttaro maggango. [277] Katamo ca bhikkhave sammaajivo sasavo punnabhagiyo upadhivepakko . idha bhikkhave ariyasavako micchaajivam pahaya sammaajivena jivikam kappeti ayam bhikkhave sammaajivo sasavo punnabhagiyo upadhivepakko. [278] Katamo ca bhikkhave sammaajivo ariyo anasavo lokuttaro maggango . ya kho bhikkhave ariyacittassa anasavacittassa ariyamaggasamangino ariyamaggam bhavayato micchaajiva arati virati pativirati veramani ayam bhikkhave sammaajivo ariyo anasavo lokuttaro maggango . so micchaajivassa pahanaya vayamati sammaajivassa upasampadaya . svassa hoti sammavayamo . so sato micchaajivam pajahati sato sammaajivam upasampajja viharati . sassa hoti sammasati . itissime tayo dhamma sammaajivam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page187.

Anuparidhavanti anuparivattanti seyyathidam sammaditthi sammavayamo sammasati. [279] Tatra bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . kathanca bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . sammaditthissa bhikkhave sammasankappo pahoti sammasankappassa sammavaca pahoti sammavacassa sammakammanto pahoti sammakammantassa sammaajivo pahoti sammaajivassa sammavayamo pahoti sammavayamassa sammasati pahoti sammasatissa sammasamadhi pahoti sammasamadhissa sammananam pahoti sammananassa sammavimutti pahoti . iti kho bhikkhave atthangasamannagato sekho [1]- dasahangasamannagato araha hoti. [2]- [280] Tatra bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . kathanca bhikkhave sammaditthi pubbangama hoti . sammaditthissa bhikkhave micchaditthi nijjinna hoti . ye ca micchaditthipaccaya aneke papaka akusala dhamma sambhavanti te cassa nijjinna honti sammaditthipaccaya ca aneke kusala dhamma bhavanaparipurim gacchanti. Sammasankappassa bhikkhave micchasankappo nijjinno hoti .pe. Sammavacassa bhikkhave micchavaca nijjinna hoti ... Sammakammantassa bhikkhave micchakammanto nijjinno hoti ... sammaajivassa bhikkhave micchaajivo nijjinno hoti ... sammavayamassa @Footnote: 1 Yu. patipado . 2 Po. Ma. tatrapi sammananena aneke papaka akusala dhamma @vigata bhavanaparipurim gacchanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page188.

Bhikkhave micchavayamo nijjinno hoti ... sammasatissa bhikkhave micchasati nijjinna hoti ... sammasamadhissa bhikkhave micchasamadhi nijjinno hoti ... sammananassa bhikkhave micchananam nijjinnam hoti ... sammavimuttassa bhikkhave micchavimutti nijjinna hoti . Ye ca micchavimuttipaccaya aneke papaka akusala dhamma sambhavanti te cassa nijjinna honti sammavimuttipaccaya ca aneke kusala dhamma bhavanaparipurim gacchanti . iti kho bhikkhave visati kusalapakkha visati akusalapakkha . mahacattarisako dhammapariyayo pavattito appativattiyo samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasminti. [281] Yo hi koci bhikkhave samano va brahmano va imam mahacattarisakam dhammapariyayam garahitabbam patikkositabbam manneyya tassa dittheva dhamme dasa sahadhammika vadanuvada garayhatthanam agacchanti . sammaditthince bhavam garahati ye ca micchaditthi samanabrahmana te bhoto pujja te bhoto pasamsa . Sammasankappance bhavam garahati ye ca micchasankappa samanabrahmana te bhoto pujja te bhoto pasamsa . sammavacance bhavam garahati ... sammakammantance bhavam garahati ... sammaajivance bhavam garahati ... sammavayamance bhavam garahati ... sammasatince bhavam garahati ... sammasamadhince bhavam garahati ... sammananance bhavam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page189.

Garahati ... sammavimuttince bhavam garahati ye [1]- micchavimutti samanabrahmana te bhoto pujja te bhoto pasamsa . Yekeci 2- bhikkhave samana va brahmana va imam mahacattarisakam dhammapariyayam garahitabbam patikkositabbam manneyyum tassa dittheva dhamme ime dasa sahadhammika vadanuvada garayhatthanam agacchanti . Yepi te bhikkhave ahesum ukkala 3- vassabhanna 4- ahetuvada akiriyavada natthikavada tepi mahacattarisakam dhammapariyayam na garahitabbam na patikkositabbam manneyyum tam kissa hetu nindabyarosauparambhabhayati. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Mahacattarisakasuttam nitthitam sattamam. -------- @Footnote: 1 Yu. etthantare casaddo atthi . 2 Yu. yo hi koci. Po. Ma. yo @koci. 3 Ma. Yu. okkala . 4 Ma. vayabhinna.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page190.

Anapanasatisuttam [282] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati pubbarame migaramatu pasade sambahulehi abhinnatehi abhinnatehi therehi savakehi saddhim ayasmata ca sariputtena ayasmata ca mahamoggallanena ayasmata ca mahakassapena ayasmata ca mahakaccayanena ayasmata ca mahakotthitena ayasmata ca mahakappinena ayasmata ca mahacundena ayasmata ca revatena ayasmata ca anandena annehi ca abhinnatehi abhinnatehi therehi savakehi saddhim. Tena kho pana samayena thera bhikkhu [1]- ovadanti anusasanti . appekacce thera bhikkhu dasapi bhikkhu ovadanti anusasanti appekacce thera bhikkhu visampi bhikkhu ovadanti anusasanti appekacce thera bhikkhu timsampi bhikkhu ovadanti anusasanti appekacce thera bhikkhu cattalisampi bhikkhu ovadanti anusasanti . te ca nava bhikkhu therehi bhikkhuhi ovadiyamana anusasiyamana olaram pubbenaparam visesam pajananti. [283] Tena kho pana samayena bhagava tadahuposathe pannarase pavaranaya punnaya punnamaya rattiya bhikkhusanghaparivuto abbhokase nisinno hoti . atha kho bhagava tunhibhutam 2- bhikkhusangham @Footnote: 1 Ma. Yu. nave bhikkhu . 2 Yu. tunhibhutam tunhibhutanti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page191.

Anuviloketva bhikkhu amantesi araddhosmi bhikkhave imaya patipadaya araddhacittosmi bhikkhave imaya patipadaya tasmatiha bhikkhave bhiyyoso mattaya viriyam arabhatha appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya idhevaham savatthiyam komudim catumasinim agamessamiti . assosum kho janapada bhikkhu bhagava kira tattheva savatthiyam komudim catumasinim agamessatiti . Te janapada bhikkhu savatthiyam osaranti bhagavantam dassanaya. Te ca [1]- thera bhikkhu bhiyyoso mattaya nave bhikkhu ovadanti anusasanti . Appekacce thera bhikkhu dasapi bhikkhu ovadanti anusasanti appekacce thera bhikkhu visampi bhikkhu ovadanti anusasanti appekacce thera bhikkhu timsampi bhikkhu ovadanti anusasanti appekacce thera bhikkhu cattalisampi bhikkhu ovadanti anusasanti . te ca nava bhikkhu therehi bhikkhuhi ovadiyamana anusasiyamana olaram 2- pubbenaparam visesam pajananti. [284] Tena kho pana samayena bhagava tadahuposathe pannarase komudiya catumasiniya punnaya punnamaya rattiya bhikkhusanghaparivuto abbhokase nisinno hoti . atha kho bhagava tunhibhutam bhikkhusangham anuviloketva bhikkhu amantesi apalapayam bhikkhave parisa nippalapayam bhikkhave parisa suddhasare 3- patitthita . Tatharupo ayam bhikkhave bhikkhusangho tatharupayam bhikkhave parisa @Footnote: 1 Ma. etthantare khosaddo atthi . 2 Ma. Yu. ularam. @3 Ma. Yu. suddhasare.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page192.

Yatharupa parisa ahuneyya 1- pahuneyya dakkhineyya anjalikaraniya anuttaram punnakkhettam lokassa . tatharupo ayam bhikkhave bhikkhusangho tatharupayam bhikkhave parisa yatharupaya parisaya appam dinnam bahu hoti bahu dinnam bahutaram . tatharupo ayam bhikkhave bhikkhusangho tatharupayam bhikkhave parisa yatharupa parisa dullabha dassanaya lokassa . tatharupo ayam bhikkhave bhikkhusangho tatharupayam bhikkhave parisa yatharupam parisam alam yojanagananani dassanaya gantum putamsenapi 2-. [285] Santi bhikkhave bhikkhu imasmim bhikkhusanghe arahanto khinasava vusitavanto katakaraniya ohitabhara anuppattasadattha parikkhinabhavasannojana sammadanna vimutta evarupapi bhikkhave santi bhikkhu imasmim bhikkhusanghe . santi bhikkhave bhikkhu imasmim bhikkhusanghe pancannam orambhagiyanam sannojananam parikkhaya opapatika tattha parinibbayino anavattidhamma tasma loka evarupapi bhikkhave santi bhikkhu imasmim bhikkhusanghe . santi bhikkhave bhikkhu imasmim bhikkhusanghe tinnam sannojananam parikkhaya ragadosamohanam tanutta sakadagamino sakideva imam lokam agantva dukkhassantam karissanti evarupapi bhikkhave santi bhikkhu imasmim @Footnote: 1 Yu. ahuneyyo pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyoti dissati. @2 Ma. Yu. putosenapiti dissati. Si. putamsenati iti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page193.

Bhikkhusanghe . santi bhikkhave bhikkhu imasmim bhikkhusanghe tinnam sannojananam parikkhaya sotapanna avinipatadhamma niyata sambodhiparayana evarupapi bhikkhave santi bhikkhu imasmim bhikkhusanghe . Santi bhikkhave bhikkhu imasmim bhikkhusanghe catunnam satipatthananam bhavananuyogamanuyutta viharanti evarupapi bhikkhave santi bhikkhu imasmim bhikkhusanghe. [286] Santi bhikkhave bhikkhu imasmim bhikkhusanghe catunnam sammappadhananam bhavananuyogamanuyutta viharanti ... catunnam iddhipadanam ... Pancannam indriyanam ... pancannam balanam ... Sattannam bojjhanganam ... Ariyassa atthangikassa maggassa bhavananuyogamanuyutta viharanti evarupapi bhikkhave santi bhikkhu imasmim bhikkhusanghe . santi bhikkhave bhikkhu imasmim bhikkhusanghe mettabhavananuyogamanuyutta viharanti ... Karunabhavananuyogamanuyutta viharanti ... muditabhavananuyogamanuyutta viharanti ... upekkhabhavananuyogamanuyutta viharanti ... Asubhabhavananu- yogamanuyutta viharanti ... aniccasannabhavananuyogamanuyutta viharanti evarupapi bhikkhave santi bhikkhu imasmim bhikkhusanghe. [287] Santi bhikkhave bhikkhu imasmim bhikkhusanghe anapanasatibhavananuyogamanuyutta viharanti . anapanasati bhikkhave bhavita bahulikata mahapphala hoti mahanisamsa . anapanasati bhikkhave bhavita bahulikata cattaro satipatthane paripurenti 1- . cattaro @Footnote: 1 Po. Yu. paripureti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page194.

Satipatthana bhavita bahulikata satta bojjhange paripurenti . satta bojjhanga bhavita bahulikata vijjavimuttim paripurenti. [288] Katham bhavita ca bhikkhave anapanasati katham bahulikata mahapphala hoti mahanisamsa . idha bhikkhave bhikkhu arannagato va rukkhamulagato va sunnagaragato va nisidati pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva . so satova assasati sato passasati. {288.1} Digham va assasanto digham assasamiti pajanati digham va passasanto digham passasamiti pajanati . rassam va assasanto rassam assasamiti pajanati rassam va passasanto rassam passasamiti pajanati . sabbakayapatisamvedi assasissamiti sikkhati sabbakayapatisamvedi passasissamiti sikkhati . passambhayam kayasankharam assasissamiti sikkhati passambhayam kayasankharam passasissamiti sikkhati. {288.2} Pitipatisamvedi assasissamiti sikkhati pitipatisamvedi passasissamiti sikkhati . sukhapatisamvedi assasissamiti sikkhati sukhapatisamvedi passasissamiti sikkhati . cittasankharapatisamvedi assasissamiti sikkhati cittasankharapatisamvedi passasissamiti sikkhati . Passambhayam cittasankharam assasissamiti sikkhati passambhayam cittasankharam passasissamiti sikkhati. {288.3} Cittapatisamvedi assasissamiti sikkhati cittapatisamvedi passasissamiti sikkhati . abhippamodayam cittam assasissamiti sikkhati abhippamodayam cittam passasissamiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page195.

Sikkhati . samadaham cittam assasissamiti sikkhati samadaham cittam passasissamiti sikkhati . vimocayam cittam assasissamiti sikkhati vimocayam cittam passasissamiti sikkhati. {288.4} Aniccanupassi assasissamiti sikkhati aniccanupassi passasissamiti sikkhati . viraganupassi assasissamiti sikkhati viraganupassi passasissamiti sikkhati . nirodhanupassi assasissamiti sikkhati nirodhanupassi passasissamiti sikkhati . patinissagganupassi assasissamiti sikkhati patinissagganupassi passasissamiti sikkhati . Evam bhavita kho bhikkhave anapanasati evam bahulikata mahapphala hoti mahanisamsa. [289] Katham bhavita ca bhikkhave anapanasati katham bahulikata cattaro satipatthane paripurenti 1- . yasmim samaye bhikkhave bhikkhu digham va assasanto digham assasamiti pajanati digham va passasanto digham passasamiti pajanati rassam va assasanto rassam assasamiti pajanati rassam va passasanto rassam passasamiti pajanati sabbakayapatisamvedi assasissamiti sikkhati sabbakayapatisamvedi passasissamiti sikkhati passambhayam kayasankharam assasissamiti sikkhati passambhayam kayasankharam passasissamiti sikkhati kaye kayanupassi bhikkhave tasmim samaye bhikkhu viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam . kayesu kayannataraham bhikkhave etam vadami yadidam assasapassasam 2- . tasmatiha bhikkhave @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. paripureti . 2 Po. Ma. assasapassasa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page196.

Kaye kayanupassi tasmim samaye bhikkhu viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam. {289.1} Yasmim samaye bhikkhave bhikkhu pitipatisamvedi assasissamiti sikkhati pitipatisamvedi passasissamiti sikkhati sukhapatisamvedi assasissamiti sikkhati sukhapatisamvedi passasissamiti sikkhati cittasankharapatisamvedi assasissamiti sikkhati cittasankharapatisamvedi passasissamiti sikkhati passambhayam cittasankharam assasissamiti sikkhati passambhayam cittasankharam passasissamiti sikkhati vedanasu vedananupassi bhikkhave tasmim samaye bhikkhu viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam. Vedanasu vedanannataraham bhikkhave etam vadami yadidam assasapassasanam sadhukam manasikaram . tasmatiha bhikkhave vedanasu vedananupassi tasmim samaye bhikkhu viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam. {289.2} Yasmim samaye bhikkhave bhikkhu cittapatisamvedi assasissamiti sikkhati cittapatisamvedi passasissamiti sikkhati abhippamodayam cittam assasissamiti sikkhati abhippamodayam cittam passasissamiti sikkhati samadaham cittam assasissamiti sikkhati samadaham cittam passasissamiti sikkhati vimocayam cittam assasissamiti sikkhati vimocayam cittam passasissamiti sikkhati citte cittanupassi bhikkhave tassim samaye bhikkhu viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam . naham bhikkhave mutthasatissa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page197.

Asampajanassa anapanasatim vadami . tasmatiha bhikkhave citte cittanupassi tasmim samaye bhikkhu viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam. {289.3} Yasmim samaye bhikkhave bhikkhu aniccanupassi assasissamiti sikkhati aniccanupassi passasissamiti sikkhati viraganupassi assasissamiti sikkhati viraganupassi passasissamiti sikkhati nirodhanupassi assasissamiti sikkhati nirodhanupassi passasissamiti sikkhati patinissagganupassi assasissamiti sikkhati patinissagganupassi passasissamiti sikkhati dhammesu dhammanupassi bhikkhave tasmim samaye bhikkhu viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam . so yantam abhijjhadomanassanam pahanam [1]- pannaya disva sadhukam ajjhupekkhita hoti . Tasmatiha bhikkhave dhammesu dhammanupassi tasmim samaye bhikkhu viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam . evam bhavita kho bhikkhave anapanasati evam bahulikata cattaro satipatthane paripurenti 2-. [290] Katham bhavita ca bhikkhave cattaro satipatthana katham bahulikata satta bojjhange paripurenti . yasmim samaye bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam upatthitassa tasmim samaye sati hoti appammuttha 3- . yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno upatthita sati @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. etthantare tanti dissati . 2 Po. Ma. Yu. paripureti. @3 Ma. Yu. asammuttha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page198.

Hoti appammuttha satisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti satisambojjhangam tasmim samaye bhikkhu bhaveti satisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati. {290.1} So tathasato viharanto tam dhammam pannaya pavicinati pavicarati 1- parivimamsam apajjati . yasmim samaye bhikkhave bhikkhu tathasato viharanto tam dhammam pannaya pavicinati pavicarati parivimamsam apajjati dhammavicayasambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti dhammavicaya- sambojjhangam tasmim samaye bhikkhu bhaveti . dhammavicayasambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati. {290.2} Tassa tam dhammam pannaya pavicinato pavicarato parivimamsam apajjato araddham hoti viriyam asallinam . Yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno tam dhammam pannaya pavicinato pavicarato parivimamsam apajjato araddham hoti viriyam asallinam viriyasambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti viriyasambojjhangam tasmim samaye bhikkhu bhaveti viriyasambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati. {290.3} Araddhaviriyassa uppajjati piti niramisa . yasmim samaye bhikkhuno araddhaviriyassa uppajjati piti niramisa pitisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti pitisambojjhangam tasmim samaye bhikkhu bhaveti pitisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati. {290.4} Pitimanassa kayopi passambhati cittampi passambhati . @Footnote: 1 Ma. pavicayati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page199.

Yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno pitimanassa kayopi passambhati cittampi passambhati passaddhisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti passaddhisambojjhangam tasmim samaye bhikkhu bhaveti passaddhisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati. {290.5} Passaddhakayassa sukhino cittam samadhiyati. Yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno passaddhakayassa sukhino cittam samadhiyati samadhisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti samadhisambojjhangam tasmim samaye bhikkhu bhaveti samadhisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati. {290.6} So tathasamahitam cittam sadhukam ajjhupekkhita hoti. Yasmim samaye bhikkhave bhikkhu tathasamahitam cittam sadhukam ajjhupekkhita hoti upekkhasambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti upekkhasambojjhangam tasmim samaye bhikkhu bhaveti upekkhasambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati. {290.7} Yasmim samaye bhikkhave bhikkhu vedanasu ... Citte ... Dhammesu dhammanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam upatthitassa tasmim samaye sati hoti appammuttha . yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno upatthita sati hoti appammuttha satisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti satisambojjhangam tasmim samaye bhikkhu bhaveti satisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page200.

{290.8} So tathasato viharanto tam dhammam pannaya pavicinati pavicarati parivimamsam apajjati . yasmim samaye bhikkhave bhikkhu tathasato viharanto tam dhammam pannaya pavicinati pavicarati parivimamsam apajjati dhammavicayasambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti dhammavicayasambojjhangam tasmim samaye bhikkhu bhaveti dhammavicayasambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati. {290.9} Tassa tam dhammam pannaya pavicinato pavicarato parivimamsam apajjato araddham hoti viriyam asallinam . Yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno tam dhammam pannaya pavicinato pavicarato parivimamsam apajjato araddham hoti viriyam asallinam viriyasambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti viriyasambojjhangam tasmim samaye bhikkhu bhaveti viriyasambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati. {290.10} Araddhaviriyassa uppajjati piti niramisa . yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno araddhaviriyassa uppajjati piti niramisa pitisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti pitisambojjhangam tasmim samaye bhikkhu bhaveti pitisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati. {290.11} Pitimanassa kayopi passambhati cittampi passambhati . yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno pitimanassa kayopi passambhati cittampi passambhati passaddhisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti passaddhisambojjhangam tasmim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page201.

Samaye bhikkhu bhaveti passaddhisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati. {290.12} Passaddhakayassa sukhino cittam samadhiyati . yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno passaddhakayassa sukhino cittam samadhiyati samadhisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti samadhisambojjhangam tasmim samaye bhikkhu bhaveti samadhisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati. {290.13} So tathasamahitam cittam sadhukam ajjhupekkhita hoti. Yasmim samaye bhikkhave bhikkhu tathasamahitam cittam sadhukam ajjhupekkhita hoti upekkhasambojjhango tasmim samaye bhikkhuno araddho hoti upekkhasambojjhangam tasmim samaye bhikkhu bhaveti upekkhasambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati. Evam bhavita kho bhikkhave cattaro satipatthana evam bahulikata satta bojjhange 1- paripurenti. [291] Katham bhavita ca bhikkhave satta bojjhanga katham bahulikata vijjavimuttim paripurenti . idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhangam bhaveti vivekanissitam viraganissitam nirodhanissitam vossaggaparinamim . Dhammavicayasambojjhangam bhaveti ... viriyasambojjhangam bhaveti ... Pitisambojjhangam bhaveti ... passaddhisambojjhangam bhaveti ... samadhi sambojjhangam bhaveti ... upekkhasambojjhangam bhaveti vivekanissitam viraganissitam nirodhanissitam vossaggaparinamim . evam bhavita kho bhikkhave satta bojjhanga evam bahulikata vijjavimuttim paripurentiti. @Footnote: 1 Ma. Yu. sambojjhange.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page202.

Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Anapanasatisuttam nitthitam atthamam. ----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page203.

Kayagatasatisuttam [292] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . atha kho sambahulanam bhikkhunam pacchabhattam pindapatapatikkantanam upatthanasalayam sannisinnanam sannipatitanam ayamantarakatha udapadi acchariyam avuso abbhutam avuso yavancidam tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhen kayagata sati bhavita bahulikata mahapphala vutta mahanisamsati . ayanca kho 1- hidam tesam bhikkhunam antarakatha vippakata hoti. [293] Atha kho bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito yena upatthanasala tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi . nisajja kho bhagava bhikkhu amantesi kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinna ka ca pana vo antarakatha vippakatati. Idha bhante amhakam pacchabhattam pindapatapatikkantanam upatthanasalayam sannisinnanam sannipatitanam ayamantarakatha udapadi acchariyam avuso abbhutam avuso yavancidam tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena kayagata sati bhavita bahulikata mahapphala vutta mahanisamsati ayam no bhante antarakatha vippakata atha bhagava anuppattoti. @Footnote: 1 Ma. Yu. khosaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page204.

[294] Katham bhavita ca bhikkhave kayagata sati katham bahulikata mahapphala hoti mahanisamsa . idha bhikkhave bhikkhu arannagato va rukkhamulagato va sunnagaragato va nisidati pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva . so satova assasati sato passasati . digham va assasanto digham assasamiti pajanati digham va passasanto digham passasamiti pajanati . Rassam va assasanto rassam assasamiti pajanati rassam va passasanto rassam passasamiti pajanati . sabbakayapatisamvedi assasissamiti sikkhati sabbakayapatisamvedi passasissamiti sikkhati . Passambhayam kayasankharam assasissamiti sikkhati passambhayam kayasankharam passasissamiti sikkhati . tassa evam appamattassa atapino pahitattassa viharato ye gehasita sarasankappa te pahiyanti . Tesam pahana ajjhattameva cittam santitthati sannisidati ekodibhoti 1- samadhiyati evampi bhikkhave bhikkhu kayagatam satim bhaveti. [295] Puna caparam bhikkhave bhikkhu gacchanto va gacchamiti pajanati thito va thitomhiti pajanati nisinno va nisinnomhiti pajanati sayano va sayanomhiti pajanati . yatha yatha va panassa kayo panihito hoti tatha tatha nam pajanati . Tassa evam appamattassa atapino pahitattassa viharato ye gehasita sarasankappa te pahiyanti . tesam pahana ajjhattameva @Footnote: 1 Ma. Yu. ekodi hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page205.

Cittam santitthati sannisidati ekodibhoti samadhiyati evampi bhikkhave bhikkhu kayagatam satim bhaveti. [296] Puna caparam bhikkhave bhikkhu abhikkante patikkante sampajanakari hoti alokite vilokite sampajanakari hoti samminjite pasarite sampajanakari hoti sanghatipattacivaradharane sampajanakari hoti asite pite khayite sayite sampajanakari hoti uccarapassavakamme sampajanakari hoti gate thite nisinne sutte jagarite bhasite tunhibhave sampajanakari hoti . tassa evam appamattassa atapino pahitattassa viharato ye gehasita sarasankappa te pahiyanti . tesam pahana ajjhattameva cittam santitthati sannisidati ekodibhoti samadhiyati evampi bhikkhave bhikkhu kayagatam satim bhaveti. [297] Puna caparam bhikkhave bhikkhu imameva kayam uddham padatala adho kesamatthaka tacapariyantam purannanappakarassa asucino paccavekkhati atthi imasmim kaye kesa loma nakha danta taco mamsam naharu atthi atthiminjam vakkam hadayam yakanam kilomakam pihakam papphasam antam antagunam udariyam karisam pittam semham pubbo lohitam sedo medo assu vasa khelo singhanika lasika muttanti . Seyyathapi bhikkhave ubhatomukha mutoli 1- pura nanavihitassa dhannassa seyyathidam salinam vihinam mugganam masanam tilanam tandulanam @Footnote: 1 Po. Ma. putoli.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page206.

Tamenam cakkhuma puriso muncitva paccavekkheyya ime sali ime vihi ime mugga ime masa ime tila ime tandulati evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kayam uddham padatala adho kesamatthaka tacapariyantam purannanappakarassa asucino paccavekkhati atthi imasmim kaye kesa loma nakha danta taco mamsam naharu atthi atthiminjam vakkam hadayam yakanam kilomakam pihakam papphasam antam antagunam udariyam karisam pittam semham pubbo lohitam sedo medo assu vasa khelo singhanika lasika muttanti . tassa evam appamattassa atapino pahitattassa viharato ye gehasita sarasankappa te pahiyanti . tesam pahana ajjhattameva cittam santitthati sannisidati ekodibhoti samadhiyati evampi bhikkhave bhikkhu kayagatam satim bhaveti. [298] Puna caparam bhikkhave bhikkhu imameva kayam yathathitam yathapanihitam dhatuso paccavekkhati atthi imasmim kaye pathavidhatu apodhatu tejodhatu vayodhatuti . seyyathapi bhikkhave dakkho goghatako va goghatakantevasi va gavim vadhitva catummahapathe vilaso 1- pativibhajitva nisinno assa evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kayam yathathitam yathapanihitam dhatuso paccavekkhati atthi imasmim kaye pathavidhatu apodhatu tejodhatu vayodhatuti . Tassa evam appamattassa atapino pahitattassa viharato ye @Footnote: 1 Po. Ma. bilaso vibhajitva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page207.

Gehasita sarasankappa te pahiyanti . tesam pahana ajjhattameva cittam santitthati sannisidati ekodibhoti samadhiyati evampi bhikkhave bhikkhu kayagatam satim bhaveti. [299] Puna caparam bhikkhave bhikkhu seyyathapi passeyya sariram sivathikaya chadditam ekahamatam va dvihamatam va tihamatam va uddhumatakam vinilakam vipubbakajatam . so imameva kayam upasamharati ayampi kho kayo evamdhammo evambhavi evamanatitoti . tassa evam appamattassa atapino pahitattassa viharato ye gehasita sarasankappa te pahiyanti . tesam pahana ajjhattameva cittam santitthati sannisidati ekodibhoti samadhiyati evampi bhikkhave bhikkhu kayagatam satim bhaveti. [300] Puna caparam bhikkhave bhikkhu seyyathapi passeyya sariram sivathikaya chadditam kakehi va khajjamanam gijjhehi va khajjamanam kulalehi va khajjamanam suvanehi va khajjamanam singalehi va khajjamanam vividhehi va panakajatehi khajjamanam . so imameva kayam upasamharati ayampi kho kayo evamdhammo evambhavi evamanatitoti . tassa evam appamattassa .pe. evampi bhikkhave bhikkhu kayagatam satim bhaveti.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 14 page 1-207. http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=14&item=1&items=300&pagebreak=1&modeTY=2              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=14&item=1&items=300&pagebreak=1&modeTY=2&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=14&item=1&items=300&pagebreak=1&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=14&item=1&items=300&pagebreak=1&modeTY=2              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 14 http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

ไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :