ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 14 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 6 : Sutta. Ma. U.
                  Suttantapitake majjhimanikayassa
                       tatiyo bhago
                        ------
                       uparipannasakam
           namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa.
                       Devadahavaggo
                        ------
                       devadahasuttam
     [1]   Evamme   sutam   ekam   samayam   bhagava   sakkesu  viharati
devadaham  nama  sakyanam  nigamo  .  tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi
bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [2]   Bhagava   etadavoca  santi  bhikkhave  eke  samanabrahmana
evamvadino   evamditthino   yankincayam   purisapuggalo   patisamvedeti  sukham
va   dukkham   va   adukkhamasukham   va   sabbantam   pubbe   katahetu  iti
purananam   kammanam   tapasa   byantibhava   navanam   kammanam   akarana
ayatim    anavassavo    ayatim    anavassava    kammakkhayo   kammakkhaya
dukkhakkhayo    dukkhakkhaya    vedanakkhayo   vedanakkhaya   sabbam   dukkham
nijjinnam bhavissatiti evamvadino bhikkhave nigantha.
     [3]   Evamvadaham  bhikkhave  niganthe  upasankamitva  evam  vadami
saccam    kira    tumhe   avuso   nigantha   evamvadino   evamditthino
yankincayam   purisapuggalo   patisamvedeti  sukham  va  dukkham  va  adukkhamasukham
va    sabbantam   pubbe   katahetu   iti   purananam   kammanam   tapasa
byantibhava   navanam   kammanam   akarana   ayatim   anavassavo   ayatim
anavassava     kammakkhayo     kammakkhaya     dukkhakkhayo     dukkhakkhaya
vedanakkhayo    vedanakkhaya   sabbam   dukkham   nijjinnam   bhavissatiti  .
Te   ce   me   bhikkhave   nigantha  evam  puttha  amati  patijananti
tyaham   evam   vadami   kim   pana   tumhe   avuso  nigantha  janatha
ahuvamheva   mayam   pubbe   na   nahuvamhati  .  no  hidam  avuso .
Kim   pana   tumhe   avuso   nigantha  janatha  akaramheva  mayam  pubbe
papakammam   na   nakaramhati  .  no  hidam  avuso  .  kim  pana  tumhe
avuso   nigantha   janatha   evarupam   va   evarupam   va  papakammam
akaramhati   .   no   hidam   avuso   .   kim   pana  tumhe  avuso
nigantha   janatha   ettakam   va   dukkham  nijjinnam  ettakam  va  dukkham
nijjiretabbam    ettakamhi    va    dukkhe    nijjinne   sabbam   dukkham
nijjinnam   bhavissatiti   .   no   hidam   avuso   .   kim   pana  tumhe
avuso    nigantha    janatha   dittheva   dhamme   akusalanam   dhammanam
pahanam kusalanam dhammanam upasampadanti. No hidam avuso.
     [4]  Iti  kira  tumhe  avuso  nigantha  na  janatha  ahuvamheva
Mayam   pubbe   na   nahuvamhati   na   janatha  akaramheva  mayam  pubbe
papakammam    na   nakaramhati   na   janatha   evarupam   va   evarupam
va    papakammam    akaramhati    na   janatha   ettakam   va   dukkham
nijjinnam   ettakam   va   dukkham   nijjiretabbam   ettakamhi  va  dukkhe
nijjinne   sabbam   dukkham   nijjinnam   bhavissatiti   na   janatha   dittheva
dhamme    akusalanam    dhammanam   pahanam   kusalanam   dhammanam   upasampadam
evam   sante   ayasmantanam   niganthanam   na  kallamassa  veyyakaranaya
yankincayam   purisapuggalo   patisamvedeti  sukham  va  dukkham  va  adukkhamasukham
va    sabbantam   pubbe   katahetu   iti   purananam   kammanam   tapasa
byantibhava   navanam   kammanam   akarana   ayatim   anavassavo   ayatim
anavassava     kammakkhayo     kammakkhaya     dukkhakkhayo     dukkhakkhaya
vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti.
     {4.1}  Sace  pana  tumhe  avuso nigantha janeyyatha ahuvamheva
mayam   pubbe   na   nahuvamhati   janeyyatha   akaramheva  mayam  pubbe
papakammam    na    nakaramhati   janeyyatha   evarupam   va   evarupam
va    papakammam    akaramhati    janeyyatha    ettakam   va   dukkham
nijjinnam   ettakam   va   dukkham   nijjiretabbam   ettakamhi  va  dukkhe
nijjinne    sabbam   dukkham   nijjinnam   bhavissatiti   janeyyatha   dittheva
dhamme    akusalanam    dhammanam   pahanam   kusalanam   dhammanam   upasampadam
evam    sante    ayasmantanam   niganthanam   kallamassa   veyyakaranaya
Yankincayam   purisapuggalo   patisamvedeti  sukham  va  dukkham  va  adukkhamasukham
va    sabbantam   pubbe   katahetu   iti   purananam   kammanam   tapasa
byantibhava   navanam   kammanam   akarana   ayatim   anavassavo   ayatim
anavassava     kammakkhayo     kammakkhaya     dukkhakkhayo     dukkhakkhaya
vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti.
     [5]  Seyyathapi  avuso  nigantha  puriso  sallena  viddho  assa
savisena  galhupalepanena . So sallassapi vedhanahetu 1- dukkha tippa 2-
katuka   vedana   vediyeyya  tassa  mittamacca  natisalohita  bhisakkam
sallakattam  upatthapeyyum  3-  .  tassa  so  bhisakko  sallakatto  satthena
vanamukham    parikanteyya   .   so   satthenapi   vanamukhassa   parikantanahetu
dukkha   tippa   katuka   vedana   vediyeyya   tassa   so   bhisakko
sallakatto   esaniya   sallam   eseyya   .  so  esaniyapi  sallassa
esanahetu   4-  dukkha  tippa  katuka  vedana  vediyeyya  tassa  so
bhisakko   sallakatto   sallam   abbhunheyya   5-   .   so   sallassapi
abbhunhanahetu   6-   dukkha   tippa  katuka  vedana  vediyeyya  tassa
so   bhisakko   sallakatto   agadangaram   vanamukhe   odaheyya  .  so
agadangarassapi   vanamukhe   odahanahetu   dukkha  tippa  katuka  vedana
vediyeyya.
     {5.1}   So   aparena  samayena  rulhena  7-  vanena  sanchavina
arogo   assa   sukhi  seri  sayamvasi  yenakamangamo  .  tassa  evamassa
aham   kho   pubbe   sallena   viddho  ahosim  savisena  galhupalepanena
@Footnote: 1 Yu. vedanahetu. 2 Ma. tibba. 3 Ma. upatthapeyyum. 4 Ma. Yu. esanahetu.
@5 Yu. abyaheyya. 6 Ma. abbhuhanahetu Yu. abyahanahetu. 7 Ma. rulhena.
Soham   sallassapi   vedhanahetu   dukkha   tippa  katuka  vedana  vediyim
tassa   me   mittamacca   natisalohita  bhisakkam  sallakattam  upatthapesum
tassa   me   so   bhisakko   sallakatto   satthena   vanamukham   parikantati
soham   satthenapi   1-   vanamukhassa  parikantanahetu  dukkha  tippa  katuka
vedana   vediyim   tassa   me   so   bhisakko   sallakatto   esaniya
sallam   esi   soham   esaniyapi   sallassa   esanahetu  dukkha  tippa
katuka   vedana   vediyim   tassa   me  so  bhisakko  sallakatto  sallam
abbhunhi    soham    sallassapi   abbhunhanahetu   dukkha   tippa   katuka
vedana   vediyim   tassa   me   so   bhisakko   sallakatto  agadangaram
vanamukhe    odahi    soham    agadangarassapi    vanamukhe    odahanahetu
dukkha   tippa   katuka   vedana  vediyim  soham  2-  etarahi  rulhena
vanena sanchavina arogo sukhi seri sayamvasi yenakamangamoti.
     {5.2}  Evameva  kho  avuso  nigantha  sace tumhe janeyyatha
ahuvamheva   mayam   pubbe   na   nahuvamhati   janeyyatha   akaramheva
mayam   pubbe   papakammam   na   nakaramhati   janeyyatha  evarupam  va
evarupam    va    papakammam   akaramhati   janeyyatha   ettakam   va
dukkham   nijjinnam   ettakam   va   dukkham   nijjiretabbam   ettakamhi  va
dukkhe    nijjinne    sabbam   dukkham   nijjinnam   bhavissatiti   janeyyatha
dittheva   dhamme  akusalanam  dhammanam  pahanam  kusalanam  dhammanam  upasampadam
evam    sante    ayasmantanam   niganthanam   kallamassa   veyyakaranaya
@Footnote: 1 Yu. sallenapi. 2 Ma. Yu. somhi.
Yankincayam   purisapuggalo   patisamvedeti  sukham  va  dukkham  va  adukkhamasukham
va    sabbantam   pubbe   katahetu   iti   purananam   kammanam   tapasa
byantibhava   navanam   kammanam   akarana   ayatim   anavassavo   ayatim
anavassava     kammakkhayo     kammakkhaya     dukkhakkhayo     dukkhakkhaya
vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti.
     {5.3}   Yasma   ca  kho  tumhe  avuso  nigantha  na  janatha
ahuvamheva   mayam   pubbe   na   nahuvamhati   na   janatha  akaramheva
mayam   pubbe   papakammam   na   nakaramhati   na  janatha  evarupam  va
evarupam    va   papakammam   akaramhati   na   janatha   ettakam   va
dukkham   nijjinnam   ettakam   va   dukkham   nijjiretabbam   ettakamhi  va
dukkhe    nijjinne   sabbam   dukkham   nijjinnam   bhavissatiti   na   janatha
dittheva   dhamme  akusalanam  dhammanam  pahanam  kusalanam  dhammanam  upasampadam
tasma    ayasmantanam    niganthanam    na    kallamassa   veyyakaranaya
yankincayam   purisapuggalo   patisamvedeti  sukham  va  dukkham  va  adukkhamasukham
va    sabbantam   pubbe   katahetu   iti   purananam   kammanam   tapasa
byantibhava   navanam   kammanam   akarana   ayatim   anavassavo   ayatim
anavassava     kammakkhayo     kammakkhaya     dukkhakkhayo     dukkhakkhaya
vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam [1]- dukkham nijjinnam bhavissatiti.
     [6]  Evam  vutte  bhikkhave  te  nigantha  mam  etadavocum nigantho
avuso   nataputto   sabbannu   sabbadassavi  aparisesam  2-  nanadassanam
@Footnote: 1 Yu. etthantare tanti dissati .  2 Po. aparisesanca.
Patijanati   carato   ca   me   titthato  ca  suttassa  ca  jagarassa  ca
satatam   samitam   nanadassanam   paccupatthitanti   .   so   evamaha   atthi
vo   avuso   nigantha   pubbe   papakammam   katam  tam  imaya  katukaya
dukkarakarikaya    nijjiretha   yam   panettha   etarahi   kayena   samvuta
vacaya   samvuta   manasa   samvuta   tam   ayatim   papakammassa   akaranam
iti   purananam   [1]-   tapasa  byantibhava  navanam  kammanam  akarana
ayatim    anavassavo    ayatim    anavassava    kammakkhayo   kammakkhaya
dukkhakkhayo    dukkhakkhaya    vedanakkhayo   vedanakkhaya   sabbam   dukkham
nijjinnam    bhavissatiti    tanca    panamhakam   ruccati   ceva   khamati   ca
tena camha attamanati.
     [7]  Evam  vutte  aham  bhikkhave  te  niganthe  etadavocam  panca
kho   ime   avuso   nigantha   dhamma  dittheva  dhamme  dvidhavipaka
katame     panca     saddha     ruci     anussavo    akaraparivitakko
ditthinijjhanakkhanti    ime    kho    avuso   nigantha   panca   dhamma
dittheva     dhamme     dvidhavipaka     tatrayasmantanam     niganthanam
ka  atitamse  satthari  saddha  ka  ruci ko anussavo ko akaraparivitakko
ka   ditthinijjhanakkhantiti  .  evamvadi  kho  aham  bhikkhave  niganthesu  na
kanci sahadhammikam vadappatiharam 2- samanupassami.
     [8]   Puna   caparaham   bhikkhave   te  niganthe  evam  vadami  tam
kim   mannatha  avuso  nigantha  yasmim  vo  samaye  tibbo  3-  upakkamo
@Footnote: 1 etthantare kammananti dissati .  2 Yu. vadapariharam .  3 Yu. tippo.
Hoti    tibbam   padhanam   tibba   tasmim   samaye   opakkamika   dukkha
tippa  1-  katuka  vedana  vediyatha  yasmim  pana  vo  samaye  na tibbo
upakkamo    hoti    na   tibbam   padhanam   na   tibba   tasmim   samaye
opakkamika   dukkha  tippa  katuka  vedana  vediyathati  .  yasmim  2-
no   avuso   gotama   samaye   tibbo  upakkamo  hoti  tibbam  padhanam
tibba   tasmim   samaye   opakkamika   dukkha   tippa  katuka  vedana
vediyama   yasmim   pana   no   samaye   na   tibbo   upakkamo   hoti
na   tibbam   padhanam   na   tibba   tasmim   samaye   opakkamika  dukkha
tippa katuka vedana vediyamati.
     [9]   Iti   kiravuso   nigantha   yasmim   vo   samaye   tibbo
upakkamo   hoti   tibbam   padhanam   tibba   tasmim   samaye  opakkamika
dukkha   tippa   katuka   vedana   vediyatha   yasmim   pana  vo  samaye
na   tibbo   upakkamo   hoti   na   tibbam   padhanam   na  tibba  tasmim
samaye   opakkamika   dukkha   tippa   katuka  vedana  vediyatha  evam
sante    ayasmantanam    niganthanam    na    kallamassa   veyyakaranaya
yankincayam   purisapuggalo   patisamvedeti  sukham  va  dukkham  va  adukkhamasukham
va    sabbantam   pubbe   katahetu   iti   purananam   kammanam   tapasa
byantibhava   navanam   kammanam   akarana   ayatim   anavassavo   ayatim
anavassava     kammakkhayo     kammakkhaya     dukkhakkhayo     dukkhakkhaya
@Footnote: 1 Ma. tibba .  2 Ma. yasmim pana noti dissati.
Vedanakkhayo vedanakkhaya sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti.
     {9.1}  Sace avuso nigantha yasmim vo samaye tibbo upakkamo hoti
tibbam  padhanam  [1]-  tittheyyeva  tasmim  samaye opakkamika dukkha tippa
katuka  vedana  [2]-  yasmim  pana  vo  samaye  na tibbo upakkamo hoti
na  tibbam  padhanam  [3]-  tittheyyeva  tasmim  samaye  opakkamika  dukkha
tippa   katuka   vedana  [4]-  evam  sante  ayasmantanam  niganthanam
kallamassa    veyyakaranaya    yankincayam    purisapuggalo    patisamvedeti
sukham   va   dukkham   va   adukkhamasukham   va   sabbantam   pubbe  katahetu
iti    purananam    kammanam    tapasa   byantibhava   navanam   kammanam
akarana     ayatim    anavassavo    ayatim    anavassava    kammakkhayo
kammakkhaya    dukkhakkhayo    dukkhakkhaya    vedanakkhayo    vedanakkhaya
sabbam dukkham nijjinnam bhavissatiti.
     {9.2}  Yasma  ca  kho  avuso  nigantha  yasmim vo samaye tibbo
upakkamo   hoti   tibbam   padhanam   tibba   tasmim   samaye  opakkamika
dukkha  tippa  katuka  vedana  vediyatha  yasmim  pana  vo samaye na tibbo
upakkamo  hoti  na  tibbam  padhanam  na  tibba  tasmim  samaye  opakkamika
dukkha  tippa  katuka  vedana  vediyatha  te tumhe samamyeva opakkamika
dukkha    tippa   katuka   vedana   vediyamana   avijja   annana
sammoha   vipaccetha   yankincayam   purisapuggalo   patisamvedeti  sukham  va
dukkham   va   adukkhamasukham   va  sabbantam  pubbe  katahetu  iti  purananam
@Footnote: 1 Ma. na tibba .  2-4 vediyetha .  3 Ma. tibba.
Kammanam    tapasa    byantibhava   navanam   kammanam   akarana   ayatim
anavassavo    ayatim   anavassava   kammakkhayo   kammakkhaya   dukkhakkhayo
dukkhakkhaya    vedanakkhayo    vedanakkhaya    sabbam    dukkham   nijjinnam
bhavissatiti   .   evamvadipi   kho   aham   bhikkhave   niganthesu  na  kanci
sahadhammikam vadappatiharam samanupassami.
     [10]   Puna   caparaham   bhikkhave  te  niganthe  evam  vadami  tam
kim    mannathavuso    nigantha    yamidam    kammam    ditthadhammavedaniyam   tam
upakkamena  va  padhanena  va  samparayavedaniyam  hotuti  labbhametanti .
No   hidam   avuso  .  yampanidam  kammam  samparayavedaniyam  tam  upakkamena
va   padhanena   va   ditthadhammavedaniyam   hotuti   labbhametanti  .  no
hidam    avuso    .   tam   kim   mannathavuso   nigantha   yamidam   kammam
sukhavedaniyam   tam   upakkamena   va   padhanena  va  dukkhavedaniyam  hotuti
labbhametanti   .   no   hidam   avuso  .  yampanidam  kammam  dukkhavedaniyam
tam   upakkamena  va  padhanena  va  sukhavedaniyam  hotuti  labbhametanti .
No   hidam   avuso   .   tam   kim   mannathavuso  nigantha  yamidam  kammam
paripakkavedaniyam   tam   upakkamena   va  padhanena  va  apparipakkavedaniyam
hotuti   labbhametanti   .   no   hidam   avuso   .   yampanidam   kammam
apparipakkavedaniyam   tam   upakkamena   va  padhanena  va  paripakkavedaniyam
hotuti   labbhametanti   .   no   hidam  avuso  .  tam  kim  mannathavuso
nigantha   yamidam   kammam   bahuvedaniyam  tam  upakkamena  va  padhanena  va
Appavedaniyam   hotuti   labbhametanti   .  no  hidam  avuso  .  yampanidam
kammam   appavedaniyam   tam   upakkamena   va   padhanena  va  bahuvedaniyam
hotuti   labbhametanti   .   no   hidam  avuso  .  tam  kim  mannathavuso
nigantha   yamidam   kammam   vedaniyam   tam   upakkamena  va  padhanena  va
avedaniyam   hotuti   labbhametanti   .   no   hidam  avuso  .  yampanidam
kammam   avedaniyam   tam   upakkamena  va  padhanena  va  vedaniyam  hotuti
labbhametanti. No hidam avuso.
     [11]   Iti  kiravuso  nigantha  yamidam  kammam  ditthadhammavedaniyam  tam
upakkamena   va  padhanena  va  samparayavedaniyam  hotuti  alabbhametam .
Yamidam   kammam   samparayavedaniyam   tam   upakkamena   va   padhanena  va
ditthadhammavedaniyam    hotuti   alabbhametam   .   yamidam   kammam   sukhavedaniyam
tam   upakkamena  va  padhanena  va  dukkhavedaniyam  hotuti  alabbhametam .
Yamidam  kammam  dukkhavedaniyam  tam  upakkamena  va  padhanena  va  sukhavedaniyam
hotuti   alabbhametam  .  yamidam  kammam  paripakkavedaniyam  tam  upakkamena  va
padhanena va apparipakkavedaniyam hotuti alabbhametam.
     {11.1}  Yamidam  [1]- apparipakkavedaniyam tam upakkamena va padhanena
va   paripakkavedaniyam  hotuti  alabbhametam  .  yamidam  kammam  bahuvedaniyam  tam
upakkamena  va  padhanena  va  appavedaniyam  hotuti  alabbhametam . Yamidam
kammam   appavedaniyam   tam   upakkamena   va   padhanena  va  bahuvedaniyam
hotuti  alabbhametam  .  yamidam  kammam  vedaniyam  tam  upakkamena va padhanena
@Footnote: 1 Si. Po. Ma. kammam.
Va   avedaniyam   hotuti   alabbhametam   .   yamidam   kammam  avedaniyam  tam
upakkamena   va   padhanena  va  vedaniyam  hotuti  alabbhametam  .  evam
sante    ayasmantanam    niganthanam   aphalo   upakkamo   hoti   aphalam
padhanam   .   evamvadi  bhikkhave  nigantha  evamvadinam  bhikkhave  niganthanam
dasa sahadhammika vadanuvada garayhatthanam agacchanti.
     {11.2}  Sace  bhikkhave satta pubbe katahetu sukhadukkham patisamvedenti
addha  bhikkhave  nigantha  pubbe  dukkatakammakarino  yam  etarahi evarupa
dukkha   tippa   katuka   vedana  vediyanti  .  sace  bhikkhave  satta
issaranimmanahetu   sukhadukkham   patisamvedenti   addha   bhikkhave   nigantha
papakena   issarena   nimmita   yam   etarahi  evarupa  dukkha  tippa
katuka   vedana   vediyanti   .  sace  bhikkhave  satta  sangatibhavahetu
sukhadukkham    patisamvedenti    addha    bhikkhave   nigantha   papasangatika
yam   etarahi   evarupa   dukkha  tippa  katuka  vedana  vediyanti .
Sace   bhikkhave   satta   abhijatihetu   sukhadukkham   patisamvedenti  addha
bhikkhave    nigantha   papabhijatika   yam   etarahi   evarupa   dukkha
tippa  katuka  vedana vediyanti. Sace bhikkhave satta ditthadhammupakkamahetu
sukhadukkham       patisamvedenti       addha       bhikkhave      nigantha
papaditthadhammupakkama   yam   etarahi   evarupa   dukkha   tippa  katuka
vedana vediyanti.
     {11.3}   Sace   bhikkhave   satta   pubbe   katahetu   sukhadukkham
patisamvedenti   garayha   nigantha   no   ce  satta  pubbe  katahetu
Sukhadukkham   patisamvedenti   garayha   nigantha  .  sace  bhikkhave  satta
issaranimmanahetu    sukhadukkham   patisamvedenti   garayha   nigantha   no
ce    satta    issaranimmanahetu   sukhadukkham   patisamvedenti   garayha
nigantha  .  sace  bhikkhave  satta  sangatibhavahetu  sukhadukkham patisamvedenti
garayha    nigantha    no    ce   satta   sangatibhavahetu   sukhadukkham
patisamvedenti  garayha  nigantha  .  sace  bhikkhave  satta  abhijatihetu
sukhadukkham    patisamvedenti    garayha    nigantha    no   ce   satta
abhijatihetu  sukhadukkham  patisamvedenti  garayha  nigantha  .  sace bhikkhave
satta     ditthadhammupakkamahetu     sukhadukkham    patisamvedenti    garayha
nigantha     no     ce     satta     ditthadhammupakkamahetu    sukhadukkham
patisamvedenti   garayha   nigantha   .   evamvadi   bhikkhave   nigantha
evamvadinam   bhikkhave   niganthanam   ime   dasa  sahadhammika  vadanuvada
garayhatthanam   agacchanti   .   evam   kho  bhikkhave  aphalo  upakkamo
hoti aphalam padhanam.
     [12]  Kathanca  bhikkhave  saphalo  upakkamo  hoti  saphalam  padhanam .
Idha   bhikkhave  bhikkhu  na  heva  anaddhabhutam  attanam  dukkhena  addhabhaveti
dhammikanca   sukham   na   pariccajati  tasmim  ca  sukhe  anadhimucchito  hoti .
So   evam  pajanati  imassa  kho  me  dukkhanidanassa  sankharam  padahato
sankharappadhana    virago   hoti   imassa   pana   me   dukkhanidanassa
ajjhupekkhato   upekkham   bhavayato   virago  hotiti  .  so  yassa  hi
Khvassa   dukkhanidanassa  sankharam  padahato  sankharappadhana  virago  hoti
sankharam   tattha   padahati   yassa   panassa   dukkhanidanassa   ajjhupekkhato
upekkham   bhavayato   virago   hoti   upekkham   tattha   bhaveti  tassa
tassa   dukkhanidanassa   sankharam  padahato  sankharappadhana  virago  hoti
evampissa   tam   dukkham   nijjinnam   hoti   tassa   tassa   dukkhanidanassa
ajjhupekkhato    upekkham   bhavayato   virago   hoti   evampissa   tam
dukkham nijjinnam hoti.
     [13]  Seyyathapi  bhikkhave  puriso  itthiya saratto patibaddhacitto
tibbacchando   tibbapekkho   .   so   tam   itthim   passeyya  annena
purisena   saddhim   santitthantim   sallapantim   sanjagghantim   samhasantim   .  tam
kim   mannatha   bhikkhave   api   nu   tassa   purisassa   amum  itthim  disva
annena   purisena   saddhim   santitthantim   sallapantim   sanjagghantim  samhasantim
uppajjeyyum   sokaparidevadukkhadomanassupayasati   .   evam   bhante .
Tam  kissa  hetu  .  amu  hi  bhante  puriso  amussa  itthiya  saratto
patibaddhacitto   tibbacchando   tibbapekkho   tasma   tam   itthim  disva
annena   purisena   saddhim   santitthantim   sallapantim   sanjagghantim  samhasantim
uppajjanti   sokaparidevadukkhadomanassupayasati   .   atha   kho  bhikkhave
tassa   purisassa   evamassa   aham   kho   amussa   itthiya   saratto
patibaddhacitto    tibbacchando   tibbapekkho   tassa   me   amum   itthim
disva   annena   purisena   saddhim   santitthantim   sallapantim   sanjagghantim
Samhasantim     uppajjanti     sokaparidevadukkhadomanassupayasa    yannunaham
yo   me   amussa  itthiya  chandarago  tam  pajaheyyanti  .  so  yo
amussa  itthiya  chandarago  tam  pajaheyya  .  so  tam  itthim  passeyya
aparena    samayena   annena   purisena   saddhim   santitthantim   sallapantim
sanjagghantim   samhasantim   .   tam   kim   mannatha   bhikkhave   api  nu  tassa
purisassa   amum   itthim   disva   annena   purisena   saddhim   santitthantim
sallapantim     sanjagghantim    samhasantim    uppajjeyyum    sokaparidevadukkha-
domanassupayasati  .  no  hetam  bhante  .  tam  kissa  hetu  .  amu
hi   bhante   puriso   amussa   itthiya   vitarago   tasma  tam  itthim
disva   annena   purisena   saddhim   santitthantim   sallapantim   sanjagghantim
samhasantim na uppajjeyyum sokaparidevadukkhadomanassupayasati.
     [14]  Evameva  kho  bhikkhave  bhikkhu  na  heva  anaddhabhutam attanam
dukkhena   addhabhaveti   dhammikanca   sukham   na  pariccajati  tasmim  ca  sukhe
anadhimucchito   hoti   .   so   evam   pajanati   imassa   kho   me
dukkhanidanassa    sankharam    padahato   sankharappadhana   virago   hoti
imassa   pana   me   dukkhanidanassa   ajjhupekkhato   upekkham   bhavayato
virago   hotiti   .   so   yassa   hi  khvassa  dukkhanidanassa  sankharam
padahato    sankharappadhana   virago   hoti   sankharam   tattha   padahati
yassa   panassa   dukkhanidanassa  ajjhupekkhato  upekkham  bhavayato  virago
hoti   upekkham   tattha   bhaveti   tassa   tassa  dukkhanidanassa  sankharam
Padahato    sankharappadhana    virago   hoti   evampissa   tam   dukkham
nijjinnam   hoti   tassa   tassa   dukkhanidanassa   ajjhupekkhato   upekkham
bhavayato   virago   hoti   evampissa   tam   dukkham  nijjinnam  hoti .
Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam.
     [15]   Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu  iti  patisancikkhati  yathasukham
kho    me   viharato   akusala   dhamma   abhivaddhanti   kusala   dhamma
parihayanti   dukkhaya   pana   me   attanam   padahato   akusala  dhamma
parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   yannunaham   dukkhaya  attanam
padaheyyanti    .   so   dukkhaya   attanam   padahati   tassa   dukkhaya
attanam    padahato    akusala    dhamma   parihayanti   kusala   dhamma
abhivaddhanti   .   so   na   aparena  samayena  dukkhaya  attanam  padahati
tam   kissa   hetu   yassa   hi   so   bhikkhave  bhikkhu  atthaya  dukkhaya
attanam    padaheyya    svassa   attho   abhinipphanno   hoti   tasma
na aparena samayena dukkhaya attanam padahati.
     {15.1}   Seyyathapi  bhikkhave  usukaro  tejanam  dvisu  alatesu
atapeti   paritapeti   ujum   karoti  kammaniyam  .  yato  kho  bhikkhave
usukarassa   tejanam   dvisu  alatesu  atapitam  hoti  paritapitam  ujukatam
kammaniyam  na  so  tam  aparena  samayena  usukaro  tejanam  dvisu alatesu
atapeti  paritapeti  ujum  karoti  kammaniyam  tam  kissa  hetu yassa hi so
bhikkhave  atthaya  usukaro  tejanam dvisu alatesu atapeyya paritapeyya
Ujum   kareyya   kammaniyam   svassa   attho   abhinipphanno  hoti  tasma
na   aparena   samayena   usukaro   tejanam  dvisu  alatesu  atapeti
paritapeti   ujum   karoti   kammaniyam   evameva   kho   bhikkhave   bhikkhu
iti    patisancikkhati   yathasukham   kho   me   viharato   akusala   dhamma
abhivaddhanti   kusala   dhamma   parihayanti   dukkhaya   pana  me  attanam
padahato    akusala   dhamma   parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti
yannunaham   dukkhaya   attanam   padaheyyanti   .  so  dukkhaya  attanam
padahati   tassa   dukkhaya   attanam  padahato  akusala  dhamma  parihayanti
kusala   dhamma   abhivaddhanti   .   so   na  aparena  samayena  dukkhaya
attanam   padahati   tam   kissa   hetu   yassa   hi   so  bhikkhave  bhikkhu
atthaya   dukkhaya   attanam   padaheyya   svassa   attho  abhinipphanno
hoti   tasma   na   aparena   samayena   dukkhaya  attanam  padahatiti .
Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam.
     [16]  Puna  caparam  bhikkhave  idha  tathagato  loke  uppajjati araham
sammasambuddho     vijjacaranasampanno    sugato    lokavidu    anuttaro
purisadammasarathi   sattha   devamanussanam   buddho  bhagava  so  imam  lokam
sadevakam    samarakam    sabrahmakam    sassamanabrahmanim   pajam   sadevamanussam
sayam   abhinna   sacchikatva   pavedeti  so  dhammam  deseti  adikalyanam
majjhekalyanam    pariyosanakalyanam    sattham    sabyanjanam   kevalaparipunnam
parisuddham   brahmacariyam   pakaseti   .   tam   dhammam   sunati  gahapati  va
Gahapatiputto   va   annatarasmim   va   kule   paccha   jato  so  tam
dhammam   sutva   tathagate   saddham   patilabhati  so  tena  saddhapatilabhena
samannagato    iti    patisancikkhati    sambadho   gharavaso   rajapatho
abbhokaso   pabbajja  nayidam  sukaram  agaram  ajjhavasata  ekantaparipunnam
ekantaparisuddham      sankhalikhitam      brahmacariyam      caritum     yannunaham
kesamassum   oharetva   kasayani  vatthani  acchadetva  agarasma
anagariyam  pabbajeyyanti  .  so  aparena  samayena  appam  va bhogakkhandham
pahaya   mahantam  va  bhogakkhandham  pahaya  appam  va  natiparivattam  pahaya
mahantam   va   natiparivattam   pahaya  kesamassum  oharetva  kasayani
vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajati.
     {16.1}  So  evam  pabbajito samano bhikkhunam sikkhasajivasamapanno
panatipatam    pahaya    panatipata    pativirato   hoti   nihitadando
nihitasattho     lajji     dayapanno     sabbapanabhutahitanukampi    viharati
adinnadanam    pahaya    adinnadana    pativirato   hoti   dinnadayi
dinnapatikankhi    athenena    sucibhutena   attana   viharati   abrahmacariyam
pahaya   brahmacari   hoti   aracari   virato   methuna   gamadhamma
musavadam   pahaya   musavada   pativirato   hoti  saccavadi  saccasandho
theto   paccayiko   avisamvadako   lokassa  pisunam  vacam  pahaya  pisunaya
vacaya   pativirato   hoti   ito  sutva  na  amutra  akkhata  imesam
bhedaya   amutra  va  sutva  na  imesam  akkhata  amusam  bhedaya  iti
Bhinnanam   va   sandhata   sahitanam   va   anuppadata   samaggaramo
samaggarato    samagganandi    samaggakaranim   vacam   bhasita   hoti   pharusam
vacam  pahaya  pharusaya  vacaya  pativirato  hoti  ya  sa  vaca nela
kannasukha    pemaniya   hadayangama   pori   bahujanakanta   bahujanamanapa
tatharupim   vacam   bhasita   hoti   samphappalapam   pahaya   samphappalapa
pativirato   hoti   kalavadi   bhutavadi   atthavadi   dhammavadi  vinayavadi
nidhanavatim vacam bhasita kalena sapadesam pariyantavatim atthasanhitam.
     {16.2}  So  bijagamabhutagamasamarambha  pativirato hoti ekabhattiko
hoti    rattuparato   pativirato   vikalabhojana   naccagitavaditavisukadassana
pativirato         hoti        malagandhavilepanadharanamandanavibhusanatthana
pativirato   hoti   uccasayanamahasayana   pativirato  hoti   jataruparajata-
patiggahana     pativirato     hoti    amakadhannapatiggahana    pativirato
hoti    amakamamsapatiggahana    pativirato   hoti   itthikumarikapatiggahana
pativirato   hoti   dasidasapatiggahana  pativirato  hoti  ajelakapatiggahana
pativirato   hoti  kukkutasukarapatiggahana  pativirato  hoti  hatthigavassavalava-
patiggahana   pativirato   hoti   khettavatthupatiggahana   pativirato   hoti
duteyyapahinagamananuyoga   pativirato   hoti   kayavikkaya  pativirato  hoti
tulakutakamsakutamanakuta    pativirato    hoti   ukkotanavancananikatisaviyoga
pativirato        hoti        chedanavadhabandhanaviparamosaalopasahasakara
pativirato hoti.
     {16.3} So santuttho hoti kayapariharikena civarena kucchipariharikena
pindapatena  yena  yeneva  pakkamati  samadayeva  pakkamati . Seyyathapi
nama  pakkhi  sakuno  yena  yeneva  deti  sapattabharova  deti  evameva
bhikkhu    santuttho   hoti   kayapariharikena   civarena   kucchipariharikena
pindapatena yena yeneva pakkamati samadayeva pakkamati.
     [17]   So   imina  ariyena  silakkhandhena  samannagato  ajjhattam
anavajjasukham   patisamvedeti  .  so  cakkhuna  rupam  disva  na  nimittaggahi
hoti     nanubyanjanaggahi     yatvadhikaranamenam    cakkhundriyam    asamvutam
viharantam   abhijjhadomanassa   papaka   akusala   dhamma  anvassaveyyum
tassa    samvaraya   patipajjati   rakkhati   cakkhundriyam   cakkhundriye   samvaram
apajjati  .  sotena  saddam  sutva  ...  ghanena  gandham ghayitva ...
Jivhaya  rasam  sayitva  ...  kayena photthabbam phusitva ... Manasa dhammam
vinnaya   na   nimittaggahi   hoti   nanubyanjanaggahi   yatvadhikaranamenam
manindriyam    asamvutam    viharantam    abhijjhadomanassa   papaka   akusala
dhamma   anvassaveyyum   tassa   samvaraya   patipajjati   rakkhati  manindriyam
manindriye samvaram apajjati.
     [18]  So  imina  ariyena  indriyasamvarena  samannagato  ajjhattam
abyasekasukham  patisamvedeti  .  so  abhikkante  patikkante  sampajanakari
hoti    alokite    vilokite    sampajanakari    hoti    samminjite
pasarite   sampajanakari   hoti   sanghatipattacivaradharane   sampajanakari
Hoti    asite    pite    khayite    sayite    sampajanakari   hoti
uccarapassavakamme    sampajanakari    hoti    gate   thite   nisinne
sutte jagarite bhasite tunhibhave sampajanakari hoti.
     [19]   So   imina   ca   ariyena   silakkhandhena   samannagato
imina   ca   ariyena   indriyasamvarena  samannagato  imina  ca  ariyena
satisampajannena   samannagato   so   vivittam   senasanam   bhajati   arannam
rukkhamulam   pabbatam   giriguham   susanam   vanapattham  abbhokasam  palalapunjam .
So    pacchabhattam    pindapatapatikkanto   nisidati   pallankam   abhujitva
ujum   kayam   panidhaya   parimukham   satim   upatthapetva   .   so  abhijjham
loke    pahaya    vigatabhijjhena   cetasa   viharati   abhijjhaya   cittam
parisodheti     byapadapadosam     pahaya     abyapannacitto    viharati
sabbapanabhutahitanukampi    byapadapadosa    cittam   parisodheti   thinamiddham
pahaya    vigatathinamiddho    viharati    alokasanni    sato    sampajano
thinamiddha    cittam    parisodheti    uddhaccakukkuccam    pahaya   anuddhato
viharati    ajjhattam   vupasantacitto   uddhaccakukkucca   cittam   parisodheti
vicikiccham   pahaya   tinnavicikiccho   viharati   akathamkathi   kusalesu   dhammesu
vicikicchaya cittam parisodheti.
     [20]   So   ime  panca  nivarane  pahaya  cetaso  upakkilese
pannaya   dubbalikarane   vivicceva   kamehi   vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakkam   savicaram   vivekajam  pitisukham  pathamam  jhanam  upasampajja  viharati .
Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam.
     [21]  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  vitakkavicaranam  vupasama ajjhattam
sampasadanam   cetaso   ekodibhavam   avitakkam   avicaram  samadhijam  pitisukham
dutiyam   jhanam  upasampajja  viharati  .  evampi  bhikkhave  saphalo  upakkamo
hoti saphalam padhanam.
     [22]  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  pitiya  ca viraga upekkhako ca
viharati   sato   ca   sampajano   sukhanca   kayena   patisamvedeti  yantam
ariya    acikkhanti    upekkhako   satima   sukhavihariti   tatiyam   jhanam
upasampajja   viharati   .   evampi   bhikkhave   saphalo   upakkamo  hoti
saphalam padhanam.
     [23]  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  sukhassa  ca  pahana  dukkhassa ca
pahana     pubbeva    somanassadomanassanam    atthangama    adukkhamasukham
upekkhasatiparisuddhim   catuttham   jhanam   upasampajja   viharati   .  evampi
bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam.
     [24]   So   evam   samahite   citte   parisuddhe  pariyodate
anangane   vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite  anenjappatte
pubbenivasanussatinanaya   cittam   abhininnameti   .   so   anekavihitam
pubbenivasam  anussarati  seyyathidam  ekampi  jatim  dvepi  jatiyo tissopi
jatiyo   catassopi   jatiyo   pancapi   jatiyo  dasapi  jatiyo  visampi
jatiyo   timsampi   jatiyo   cattalisampi   jatiyo  pannasampi  jatiyo
Jatisatampi    jatisahassampi    jatisatasahassampi   anekepi   samvattakappe
anekepi  vivattakappe  anekepi  samvattavivattakappe  amutrasim  evamnamo
evamgotto     evamvanno    evamaharo    evam    sukhadukkhapatisamvedi
evamayupariyanto    so   tato   cuto   amutra   udapadim   tatrapasim
evamnamo      evamgotto     evamvanno     evamaharo     evam
sukhadukkhapatisamvedi   evamayupariyanto   so   tato  cuto  idhupapannoti .
Iti   sakaram  sauddesam  anekavihitam  pubbenivasam  anussarati  .  evampi
bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam.
     [25]  So  evam  samahite  citte parisuddhe pariyodate anangane
vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite   anenjappatte   sattanam
cutupapatananaya    cittam   abhininnameti   .   so   dibbena   cakkhuna
visuddhena   atikkantamanusakena   satte   passati  cavamane  upapajjamane
hine    panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate   yathakammupage
satte    pajanati    ime    vata   bhonto   satta   kayaduccaritena
samannagata   vaciduccaritena   samannagata   manoduccaritena   samannagata
ariyanam    upavadaka    micchaditthika    micchaditthikammasamadana   te
kayassa   bheda   parammarana   apayam  duggatim  vinipatam  nirayam  upapanna
ime  va  pana  bhonto  satta  kayasucaritena  samannagata  vacisucaritena
samannagata     manosucaritena    samannagata    ariyanam    anupavadaka
sammaditthika   sammaditthikammasamadana  te  kayassa  bheda  parammarana
Sugatim   saggam   lokam   upapannati   .  iti  dibbena  cakkhuna  visuddhena
atikkantamanusakena    satte   passati   cavamane   upapajjamane   hine
panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate   yathakammupage   satte
pajanati. Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam.
     [26]   So   evam   samahite   citte   parisuddhe  pariyodate
anangane   vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite  anenjappatte
asavanam   khayananaya   cittam   abhininnameti   .   so   idam  dukkhanti
yathabhutam    pajanati    ayam   dukkhasamudayoti   yathabhutam   pajanati   ayam
dukkhanirodhoti    yathabhutam   pajanati   ayam   dukkhanirodhagamini   patipadati
yathabhutam    pajanati    ime    asavati    yathabhutam   pajanati   ayam
asavasamudayoti    yathabhutam    pajanati   ayam   asavanirodhoti   yathabhutam
pajanati   ayam   asavanirodhagamini   patipadati   yathabhutam   pajanati .
Tassa   evam   janato   evam   passato   kamasavapi   cittam  vimuccati
bhavasavapi   cittam   vimuccati   avijjasavapi   cittam   vimuccati  vimuttasmim
vimuttamiti    nanam    hoti    khina    jati   vusitam   brahmacariyam   katam
karaniyam   naparam   itthattayati   pajanati   .   evam   kho   bhikkhave
saphalo upakkamo hoti saphalam padhanam.
     [27]  Evamvadi  1-  bhikkhave  tathagato evamvadim bhikkhave tathagatam
dasa   sahadhammika   pasamsatthanam   agacchanti   .  sace  bhikkhave  satta
pubbe   katahetu   sukhadukkham   patisamvedenti   addha   bhikkhave  tathagato
@Footnote: 1 Ma. evamvadi bhikkhave tathagata evamvadinam bhikkhave tathagatanam.
Pubbe   sukatakammakari   yam  etarahi  evarupa  anasava  sukha  vedana
vedeti    .    sace   bhikkhave   satta   issaranimmanahetu   sukhadukkham
patisamvedenti   addha   bhikkhave  tathagato  bhaddakena  issarena  nimmito
yam etarahi evarupa anasava sukha vedana vedeti.
     {27.1}  Sace  bhikkhave satta sangatibhavahetu sukhadukkham patisamvedenti
addha   bhikkhave   tathagato   kalyanasangatiko   yam   etarahi  evarupa
anasava  sukha  vedana  vedeti  .  sace  bhikkhave  satta abhijatihetu
sukhadukkham   patisamvedenti   addha   bhikkhave   tathagato  kalyanabhijatiko
yam  etarahi  evarupa  anasava  sukha  vedana  vedeti. Sace bhikkhave
satta   ditthadhammupakkamahetu   sukhadukkham   patisamvedenti   addha   bhikkhave
tathagato   kalyanaditthadhammupakkamo   yam   etarahi   evarupa   anasava
sukha vedana vedeti.
     {27.2}  Sace  bhikkhave satta pubbe katahetu sukhadukkham patisamvedenti
pasamso  tathagato  no  ce  satta  pubbe katahetu sukhadukkham patisamvedenti
pasamso  tathagato  .  sace  bhikkhave  satta  issaranimmanahetu  sukhadukkham
patisamvedenti  pasamso  tathagato  no ce satta issaranimmanahetu sukhadukkham
patisamvedenti  pasamso  tathagato  .  sace  bhikkhave satta sangatibhavahetu
sukhadukkham  patisamvedenti  pasamso  tathagato  no  ce satta sangatibhavahetu
sukhadukkham   patisamvedenti   pasamso   tathagato  .  sace  bhikkhave  satta
abhijatihetu   sukhadukkham   patisamvedenti   pasamso   tathagato   no   ce
Satta   abhijatihetu   sukhadukkham   patisamvedenti   pasamso   tathagato .
Sace    bhikkhave   satta   ditthadhammupakkamahetu   sukhadukkham   patisamvedenti
pasamso   tathagato   no   ce   satta   ditthadhammupakkamahetu   sukhadukkham
patisamvedenti   pasamso   tathagato   .   evamvadi   bhikkhave  tathagato
evamvadim    bhikkhave   tathagatam   ime   dasa   sahadhammika   pasamsatthanam
agacchantiti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                  Devadahasuttam nitthitam pathamam.
                      ----------
                       Pancattayasuttam
     [28]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [29]   Bhagava  etadavoca  santi  bhikkhave  eke  samanabrahmana
aparantakappika    aparantanuditthino    aparantam   arabbha   anekavihitani
adhimuttipadani   abhivadanti   .  sanni  atta  hoti  arogo  parammaranati
ittheke   abhivadanti   .   asanni   atta  hoti  arogo  parammaranati
ittheke   abhivadanti   .   nevasanni   nasanni   atta  hoti  arogo
parammaranati    ittheke   abhivadanti   .   sato   va   pana   sattassa
ucchedam    vinasam    vibhavam    pannapenti   .   ditthadhammanibbanam   va
paneke   abhivadanti   .   iti  santam  va  attanam  pannapenti  arogam
parammarana   .   sato   va   pana   sattassa   ucchedam   vinasam  vibhavam
pannapenti   .   ditthadhammanibbanam   va   paneke   abhivadanti  .  iti
imani   panca   hutva   tini   honti   tini   hutva  panca  honti .
Ayamuddeso pancattayassa.
     [30]   Tatra   bhikkhave  ye  te  samanabrahmana  sannim  attanam
pannapenti     arogam    parammarana    rupim    va    te    bhonto
samanabrahmana    sannim    attanam    pannapenti   arogam   parammarana
Arupim     va    te    bhonto    samanabrahmana    sannim    attanam
pannapenti   arogam   parammarana   rupinca   arupinca  va  te  bhonto
samanabrahmana    sannim    attanam    pannapenti   arogam   parammarana
nevarupim   narupim   va   te   bhonto   samanabrahmana  sannim  attanam
pannapenti    arogam   parammarana   ekattasannim   va   te   bhonto
samanabrahmana    sannim    attanam    pannapenti   arogam   parammarana
nanattasannim    va    te   bhonto   samanabrahmana   sannim   attanam
pannapenti    arogam    parammarana   parittasannim   va   te   bhonto
samanabrahmana    sannim    attanam    pannapenti   arogam   parammarana
appamanasannim    va   te   bhonto   samanabrahmana   sannim   attanam
pannapenti   arogam   parammarana   etam   va   panetesam  upativattatam
vinnanakasinameke abhivadanti appamanam anenjam 1-.
     {30.1}  Tayidam  bhikkhave  tathagato  pajanati  ye kho te bhonto
samanabrahmana    sannim    attanam    pannapenti   arogam   parammarana
rupim   va   te   bhonto   samanabrahmana  sannim  attanam  pannapenti
arogam  parammarana  arupim  va  te  bhonto  samanabrahmana sannim attanam
pannapenti   arogam   parammarana   rupinca   arupinca  va  te  bhonto
samanabrahmana    sannim    attanam    pannapenti   arogam   parammarana
nevarupim   narupim   va   te   bhonto   samanabrahmana  sannim  attanam
pannapenti    arogam   parammarana   ekattasannim   va   te   bhonto
@Footnote: 1 Ma. Yu. anenjam. annattha idisameva.
Samanabrahmana    sannim    attanam    pannapenti   arogam   parammarana
nanattasannim    va    te   bhonto   samanabrahmana   sannim   attanam
pannapenti    arogam    parammarana   parittasannim   va   te   bhonto
samanabrahmana    sannim    attanam    pannapenti   arogam   parammarana
appamanasannim    va   te   bhonto   samanabrahmana   sannim   attanam
pannapenti    arogam    parammarana    ya   va   panetasam   sannanam
parisuddha   parama   agga   anuttariya  akkhayati  yadi  rupasannanam  yadi
arupasannanam    yadi    ekattasannanam    yadi    nanattasannanam    natthi
kinciti    akincannayatanameke   abhivadanti   appamanam   anenjam   tayidam
sankhatam   olarikam   atthi   kho   pana   sankharanam  nirodho  atthetanti
iti viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto.
     [31]   Tatra  bhikkhave  ye  te  samanabrahmana  asannim  attanam
pannapenti   arogam  parammarana  rupim  va  te  bhonto  samanabrahmana
asannim   attanam   pannapenti   arogam   parammarana   arupim   va  te
bhonto    samanabrahmana    asannim    attanam    pannapenti   arogam
parammarana    rupinca    arupinca   va   te   bhonto   samanabrahmana
asannim     attanam     pannapenti    arogam    parammarana    nevarupim
narupim    va    te    bhonto    samanabrahmana    asannim   attanam
pannapenti    arogam    parammarana   .   tatra   bhikkhave   ye   te
samanabrahmana    sannim    attanam    pannapenti   arogam   parammarana
Tesamete   patikkosanti   tam   kissa   hetu   sanna   rogo   sanna
gando sanna sallam etam santam etam panitam yadidam asannanti.
     {31.1}  Tayidam  bhikkhave  tathagato  pajanati  ye kho te bhonto
samanabrahmana    asannim    attanam   pannapenti   arogam   parammarana
rupim   va   te   bhonto  samanabrahmana  asannim  attanam  pannapenti
arogam    parammarana    arupim    va    te   bhonto   samanabrahmana
asannim     attanam     pannapenti     arogam    parammarana    rupinca
arupinca    va    te    bhonto    samanabrahmana   asannim   attanam
pannapenti   arogam   parammarana   nevarupim   narupim  va  te  bhonto
samanabrahmana    asannim    attanam   pannapenti   arogam   parammarana
yo   hi   koci   bhikkhave  samano  va  brahmano  va  evam  vadeyya
ahamannatra    rupa   annatra   vedanaya   annatra   sannaya   annatra
sankharehi   annatra   vinnana   1-  agatim  va  gatim  va  cutim  va
upapattim   va   vuddhim   va  virulhim  va  vepullam  va  pannapessamiti
netam    thanam   vijjati   tayidam   sankhatam   olarikam   atthi   kho   pana
sankharanam   nirodho   atthetanti   iti   viditva  tassa  nissaranadassavi
tathagato tadupativatto.
     [32]   Tatra   bhikkhave   ye   te   samanabrahmana   nevasannim
nasannim   attanam   pannapenti   arogam   parammarana   rupim   va  te
bhonto    samanabrahmana   nevasannim   nasannim   attanam   pannapenti
@Footnote: 1 Ma. Yu. vinnanassa. Po. vinnanena.
Arogam    parammarana    arupim    va    te   bhonto   samanabrahmana
nevasannim    nasannim    attanam    pannapenti    arogam    parammarana
rupinca    arupinca    va    te   bhonto   samanabrahmana   nevasannim
nasannim    attanam   pannapenti   1-   arogam   parammarana   nevarupim
narupim    va    te    bhonto   samanabrahmana   nevasannim   nasannim
attanam pannapenti arogam parammarana.
     {32.1}  Tatra  bhikkhave  ye  te  samanabrahmana  sannim  attanam
pannapenti   arogam   parammarana   tesamete   patikkosanti  yepi  te
bhonto    samanabrahmana    asannim    attanam    pannapenti   arogam
parammarana   tesamete   patikkosanti   tam   kissa  hetu  sanna  rogo
sanna    gando    sanna   sallam   asanna   sammoho   etam   santam
etam panitam yadidam nevasannanasannati.
     {32.2}  Tayidam  bhikkhave  tathagato  abhijanati  2-  ye  kho te
bhonto      samanabrahmana      nevasannim      nasannim      attanam
pannapenti     arogam    parammarana    rupim    va    te    bhonto
samanabrahmana    nevasannim    nasannim   attanam   pannapenti   arogam
parammarana    arupim    va   te   bhonto   samanabrahmana   nevasannim
nasannim     attanam     pannapenti    arogam    parammarana    rupinca
arupinca    va    te   bhonto   samanabrahmana   nevasannim   nasannim
attanam   pannapenti   arogam   parammarana   nevarupim  narupim  va  te
bhonto    samanabrahmana   nevasannim   nasannim   attanam   pannapenti
@Footnote: 1 Po. Ma. pannapenti. sabbattha idisameva .  2 katthaci pajanatiti dissati.
Arogam  parammarana  ye  hi  keci  bhikkhave  samana  va  brahmana  va
ditthasutamutavinnatabbasankharamattena     etassa    ayatanassa    upasampadam
pannapenti   byasanam   hetam   bhikkhave   akkhayati   etassa  ayatanassa
upasampadaya     na     hetam    bhikkhave    ayatanam    sankharasamapatti
pattabbamakkhayati        sankharavasesasamapattipattabbametam       bhikkhave
ayatanamakkhayati    .    tayidam   sankhatam   olarikam   atthi   kho   pana
sankharanam   nirodho   atthetanti   iti   viditva  tassa  nissaranadassavi
tathagato tadupativatto.
     [33]   Tatra   bhikkhave  ye  te  samanabrahmana  sato  sattassa
ucchedam    vinasam    vibhavam   pannapenti   tatra   bhikkhave   ye   te
samanabrahmana    sannim    attanam    pannapenti   arogam   parammarana
tesamete   patikkosanti   yepi   te   bhonto  samanabrahmana  asannim
attanam    pannapenti   arogam   parammarana   tesamete   patikkosanti
yepi    te   bhonto   samanabrahmana   nevasannim   nasannim   attanam
pannapenti    arogam    parammarana    tesamete    patikkosanti    tam
kissa   hetu  sabbepime  bhonto  samanabrahmana  uddham  paramasanti  1-
asattimyeva    abhivadanti    iti    pecca    bhavissama    iti   pecca
bhavissamati   .   seyyathapi   nama   vanijassa   vanijjaya   gacchato
evam   hoti  ito  me  idam  bhavissati  imina  idam  lacchamiti  evameva
khome    bhonto   samanabrahmana   vanijupamam   manne   patibhanti   iti
@Footnote: 1 Ma. uddham saram   asattimyeva .  Yu. uddham sara asattimyeva.
Pecca bhavissama iti pecca bhavissamati.
     {33.1}  Tayidam  bhikkhave  tathagato  abhijanati ye kho te bhonto
samanabrahmana   sato   sattassa   ucchedam   vinasam   vibhavam  pannapenti
te    sakkayabhaya    sakkayaparijeguccha   sakkayanneva   anuparidhavanti
anuparivattanti  .  seyyathapi  nama  sa  1-  gaddalabandho  dalhe thambhe
va  khile  va upanibandho tameva thambham va khilam va anuparidhavati anuparivattati
evamevime   bhonto   samanabrahmana   sakkayabhaya  sakkayaparijeguccha
sakkayanneva   anuparidhavanti   anuparivattanti  .  tayidam  sankhatam  olarikam
atthi   kho   pana   sankharanam  nirodho  atthetanti  iti  viditva  tassa
nissaranadassavi tathagato tadupativatto.
     [34]   Ye   hi   keci   bhikkhave  samana  va  brahmana  va
aparantakappika    aparantanuditthino    aparantam   arabbha   anekavihitani
adhimuttipadani    abhivadanti    sabbe    te    imaneva   pancayatanani
abhivadanti  etesam  va  annataram  .  santi  bhikkhave eke samanabrahmana
pubbantakappika    pubbantanuditthino    pubbantam   arabbha   anekavihitani
adhimuttipadani abhivadanti.
     {34.1}  Sassato  atta  ca  loko  ca idameva saccam moghamannanti
ittheke  abhivadanti  .  assassato  atta  ca  loko  ca  idameva saccam
moghamannanti  ittheke  abhivadanti  .  sassato  ca  assassato  ca  atta
ca   loko   ca   idameva   saccam  moghamannanti  ittheke  abhivadanti .
@Footnote: 1 Ma. gaddulabaddho. Yu. gaddulabaddho.
Nevasassato   nassassato   atta   ca   loko   ca   idameva   saccam
moghamannanti   ittheke   abhivadanti   .  antava  atta  ca  loko  ca
idameva    saccam    moghamannanti   ittheke   abhivadanti   .   anantava
atta    ca    loko   ca   idameva   saccam   moghamannanti   ittheke
abhivadanti   .   antava   ca   anantava   ca   atta   ca  loko  ca
idameva    saccam   moghamannanti   ittheke   abhivadanti   .   nevantava
nanantava    atta   ca   loko   ca   idameva   saccam   moghamannanti
ittheke   abhivadanti   .   ekattasanni  atta  ca  loko  ca  idameva
saccam   moghamannanti   ittheke   abhivadanti   .  nanattasanni  atta  ca
loko   ca   idameva   saccam   moghamannanti   ittheke   abhivadanti  .
Parittasanni    atta   ca   loko   ca   idameva   saccam   moghamannanti
ittheke   abhivadanti   .  appamanasanni  atta  ca  loko  ca  idameva
saccam   moghamannanti   ittheke   abhivadanti   .   ekantasukhi  atta  ca
loko   ca   idameva   saccam   moghamannanti   ittheke   abhivadanti  .
Ekantadukkhi   atta   ca   loko   ca   idameva   saccam   moghamannanti
ittheke   abhivadanti   .   sukhadukkhi   atta   ca   loko  ca  idameva
saccam   moghamannanti   ittheke   abhivadanti   .   adukkhamasukhi  atta  ca
loko ca idameva saccam moghamannanti ittheke abhivadanti.
     [35]   Tatra   bhikkhave   ye   te  samanabrahmana  evamvadino
evamditthino    sassato    atta    ca   loko   ca   idameva   saccam
Moghamannanti    tesam    vata    annatreva   saddhaya   annatra   ruciya
annatra      anussava      annatra     akaraparivitakka     annatra
ditthinijjhanakkhantiya     paccattanneva     nanam     bhavissati    parisuddham
pariyodatanti   netam   thanam   vijjati   .   paccattam  kho  pana  bhikkhave
nane  asati  parisuddhe  pariyodate  yadapi  te  bhonto  samanabrahmana
tattha     nanabhagamattameva     pariyodapenti    tadapi    tesam    bhavatam
samanabrahmananam    upadanamakkhayati    .    tayidam   sankhatam   olarikam
atthi   kho   pana   sankharanam  nirodho  atthetanti  iti  viditva  tassa
nissaranadassavi tathagato tadupativatto.
     [36]   Tatra   bhikkhave   ye   te  samanabrahmana  evamvadino
evamditthino    assassato   atta   ca   loko   ca   idameva   saccam
moghamannanti    .pe.    sassato    ca   assassato   ca   atta   ca
loko  ca  ...  nevasassato  ca  nassassato ca atta ca loko ca ...
Antava  atta  ca  loko  ca  ...  anantava  atta ca loko ca ...
Antava  ca  anantava  ca  atta  ca loko ca ... Nevantava nanantava
atta   ca  loko  ca  ...  ekattasanni  atta  ca  loko  ca  ...
Nanattasanni   atta   ca   loko   ca   ...   parittasanni  atta  ca
loko  ca  ...  appamanasanni  atta  ca  loko  ca  ...  ekantasukhi
atta   ca  loko  ca  ...  ekantadukkhi  atta  ca  loko  ca  ...
Sukhadukkhi  atta  ca  loko  ca  ...  adukkhamasukhi  atta  ca  loko  ca
Idameva    saccam    moghamannanti    tesam    vata   annatreva   saddhaya
annatra    ruciya    annatara    anussava   annatra   akaraparivitakka
annatra     ditthinijjhanakkhantiya     paccattanneva     nanam    bhavissati
parisuddham   pariyodatanti   netam   thanam   vijjati   .  paccattam  kho  pana
bhikkhave   nane   asati   parisuddhe   pariyodate   yadapi  te  bhonto
samanabrahmana     tattha     nanabhagamattameva    pariyodapenti    tadapi
tesam   bhavatam   samanabrahmananam   upadanamakkhayati   .   tayidam   sankhatam
olarikam   atthi   kho   pana   sankharanam   nirodho   atthetanti   iti
viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto.
     [37]   Idha   bhikkhave   ekacco   samano  va  brahmano  va
pubbantanuditthinanca     patinissagga    aparantanuditthinanca    patinissagga
sabbaso    kamasannojananam    anadhitthana   pavivekam   pitim   upasampajja
viharati   etam   santam   etam   panitam   yadidam   pavivekam  pitim  upasampajja
viharamiti   .   tassa   sa  paviveka  piti  nirujjhati  pavivekaya  pitiya
nirodha    uppajjati    domanassam    domanassassa    nirodha   uppajjati
paviveka   piti   .  seyyathapi  bhikkhave  yam  chaya  jahati  tam  atapo
pharati  yam  atapo  jahati  tam  chaya pharati evameva kho bhikkhave pavivekaya
pitiya     nirodha    uppajjati    domanassam    domanassassa    nirodha
uppajjati   paviveka   piti   .   tayidam   bhikkhave   tathagato  pajanati
ayam   kho   bhavam   samano   va   brahmano   va   pubbantanuditthinanca
Patinissagga       aparantanuditthinanca       patinissagga       sabbaso
kamasannojananam   anadhitthana   pavivekam   pitim  upasampajja  viharati  etam
santam   etam  panitam  yadidam  pavivekam  pitim  upasampajja  viharamiti  .  tassa
sa   paviveka   piti   nirujjhati   pavivekaya  pitiya  nirodha  uppajjati
domanassam   domanassassa   nirodha   uppajjati   paviveka  piti  .  tayidam
sankhatam   olarikam   atthi   kho   pana   sankharanam  nirodho  atthetanti
iti viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto.
     [38]  Idha  pana  bhikkhave  ekacco  samano  va  brahmano  va
pubbantanuditthinanca           patinissagga          aparantanuditthinanca
patinissagga    sabbaso    kamasannojananam    anadhitthana    pavivekaya
pitiya   samatikkama  niramisam  sukham  upasampajja  viharati  etam  santam  etam
panitam  yadidam  niramisam  sukham  upasampajja  viharamiti  .  tassa tam niramisam sukham
nirujjhati  niramisassa  sukhassa  nirodha  uppajjati  paviveka  piti pavivekaya
pitiya  nirodha  uppajjati  niramisam  sukham  .  seyyathapi bhikkhave yam chaya
jahati tam atapo pharati yam  atapo jahati tam chaya pharati evameva kho bhikkhave
niramisassa   sukhassa  nirodha  uppajjati  paviveka  piti  pavivekaya pitiya
nirodha   uppajjati  niramisam  sukham  .  tayidam  bhikkhave  tathagato pajanati
ayam  kho   bhavam  samano va brahmano va pubbantanuditthinanca  patinissagga
aparantanuditthinanca      patinissagga      sabbaso     kamasannojananam
Anadhitthana   pavivekaya   pitiya   samatikkama  niramisam  sukham  upasampajja
viharati   etam   santam   etam   panitam   yadidam   niramisam  sukham  upasampajja
viharamiti   .   tassa   tam   niramisam   sukham  nirujjhati  niramisassa  sukhassa
nirodha    uppajjati    paviveka   piti   pavivekaya   pitiya   nirodha
uppajjati   niramisam   sukham   .  tayidam  sankhatam  olarikam  atthi  kho  pana
sankharanam   nirodho   atthetanti   iti   viditva  tassa  nissaranadassavi
tathagato tadupativatto.
     [39]  Idha  pana  bhikkhave  ekacco  samano  va  brahmano  va
pubbantanuditthinanca           patinissagga          aparantanuditthinanca
patinissagga    sabbaso    kamasannojananam    anadhitthana    pavivekaya
pitiya    samatikkama    niramisassa    sukhassa    samatikkama   adukkhamasukham
vedanam   upasampajja   viharati  etam  santam  etam  panitam  yadidam  adukkhamasukham
vedanam   upasampajja   viharamiti   .   tassa   sa  adukkhamasukha  vedana
nirujjhati   adukkhamasukhaya   vedanaya   nirodha   uppajjati   niramisam  sukham
niramisassa    sukhassa   nirodha   uppajjati   adukkhamasukha   vedana  .
Seyyathapi  bhikkhave  yam  chaya  jahati  tam  atapo  pharati yam atapo jahati
tam  chaya  pharati  evameva  kho  bhikkhave  adukkhamasukhaya vedanaya nirodha
uppajjati    niramisam    sukham   niramisassa   sukhassa   nirodha   uppajjati
adukkhamasukha    vedana    .    tayidam   bhikkhave   tathagato   pajanati
ayam   kho   bhavam   samano   va   brahmano   va   pubbantanuditthinanca
Patinissagga       aparantanuditthinanca       patinissagga       sabbaso
kamasannojananam     anadhitthana     pavivekaya    pitiya    samatikkama
niramisassa   sukhassa   samatikkama   adukkhamasukham  vedanam  upasampajja  viharati
etam  santam  etam  panitam  yadidam  adukkhamasukham  vedanam upasampajja viharamiti.
Tassa   sa   adukkhamasukha   vedana   nirujjhati   adukkhamasukhaya  vedanaya
nirodha    uppajjati    niramisam    sukham   niramisassa   sukhassa   nirodha
uppajjati   adukkhamasukha   vedana   .   tayidam   sankhatam  olarikam  atthi
kho    pana   sankharanam   nirodho   atthetanti   iti   viditva   tassa
nissaranadassavi tathagato tadupativatto.
     [40]  Idha  pana  bhikkhave  ekacco  samano  va  brahmano  va
pubbantanuditthinanca     patinissagga    aparantanuditthinanca    patinissagga
sabbaso   kamasannojananam   anadhitthana   pavivekaya  pitiya  samatikkama
niramisassa   sukhassa   samatikkama   adukkhamasukhaya   vedanaya   samatikkama
santohamasmi     nibbutohamasmi    anupadanohamasmiti    samanupassati   .
Tayidam  bhikkhave  tathagato  pajanati  ayam  kho  bhavam  samano va brahmano
va       pubbantanuditthinanca      patinissagga      aparantanuditthinanca
patinissagga   sabbaso   kamasannojananam  anadhitthana  pavivekaya  pitiya
samatikkama   niramisassa   sukhassa   samatikkama   adukkhamasukhaya   vedanaya
samatikkama      santohamasmi      nibbutohamasmi      anupadanohamasmiti
samanupassati      .      addha     ayamayasma     nibbanasappayameva
Patipadam   abhivadati  atha  [1]-  panayam  bhavam  samano  va  brahmano  va
pubbantanuditthim    va   upadiyamano   upadiyati   aparantanuditthim   va
upadiyamano   upadiyati   kamasannojanam   va   upadiyamano  upadiyati
pavivekam  va  pitim  upadiyamano  upadiyati  niramisam va sukham upadiyamano
upadiyati  adukkhamasukham  va  vedanam  upadiyamano  upadiyati  .  yanca kho
ayamayasma      santohamasmi      nibbutohamasmi     anupadanohamasmiti
samanupassati   tadapi  imassa  bhoto  samanabrahmanassa  upadanamakkhayati .
Tayidam  sankhatam  olarikam  atthi  kho  pana sankharanam nirodho atthetanti iti
viditva tassa nissaranadassavi tathagato tadupativatto.
     [41]  Idam  kho  pana  bhikkhave tathagatena anuttaram santam 2- varam padam
abhisambuddham    yadidam    channam    phassayatananam    samudayanca   atthangamanca
assadanca  adinavanca  nissarananca  yathabhutam  viditva anupadavimokkho 3-
tayidam  bhikkhave  tathagatena  anuttaram  santam  varam  padam abhisambuddham yadidam channam
phassayatananam     samudayanca     atthangamanca    assadanca    adinavanca
nissarananca yathabhutam viditva anupadavimokkhoti.
     Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti.
                 Pancattayasuttam nitthitam dutiyam.
                       ---------
@Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo atthi .  2 Ma. Yu. santivarapadam .   3 Ma. vimokkhoti. tayidam
@bhikkhave ... vimokkhoti ime patha natthi.
                        Kintisuttam
     [42]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  kusinarayam  viharati
baliharane    vanasande    .   tatra   kho   bhagava   bhikkhu   amantesi
bhikkhavoti   .   bhadanteti   te   bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava
etadavoca   kinti   vo   bhikkhave   mayi   hoti  civarahetu  va  samano
gotamo   dhammam   deseti   pindapatahetu   va   samano  gotamo  dhammam
deseti   senasanahetu   va   samano   gotamo   dhammam   deseti  iti
bhavabhavahetu   va   samano   gotamo   dhammam   desetiti   .   na  kho
no   bhante   bhagavati   evam   hoti   civarahetu   va  samano  gotamo
dhammam   deseti   pindapatahetu   va   samano   gotamo  dhammam  deseti
senasanahetu   va   samano   gotamo  dhammam  deseti  iti  bhavabhavahetu
va samano gotamo dhammam desetiti.
     [43]  Na  ca  kira  vo  bhikkhave  mayi  evam  hoti  civarahetu va
samano   gotamo   dhammam   deseti   pindapatahetu  va  samano  gotamo
dhammam   deseti   senasanahetu   va   samano   gotamo  dhammam  deseti
iti    bhavabhavahetu    va   samano   gotamo   dhammam   desetiti   atha
kinticarahi  1-  vo  bhikkhave  mayi  hotiti  .  evam kho no bhante bhagavati
hoti anukampako bhagava hitesi anukampam upadaya dhammam desetiti.
@Footnote: 1 Yu. carahiti na dissati. Ma. kincarahiti dissati.
     [44]  Evanca  kira  vo  bhikkhave  mayi  hoti  anukampako  bhagava
hitesi  anukampam  upadaya  dhammam  desetiti  tasmatiha  bhikkhave  ye  vo
maya   dhamma   abhinna   desita   seyyathidam   cattaro   satipatthana
cattaro   *-  sammappadhana  cattaro  iddhipada  pancindriyani  panca
balani   satta   bojjhanga  ariyo  atthangiko  maggo  tattha  sabbeheva
samaggehi   sammodamanehi   avivadamanehi   sikkhitabbam   .  tesanca  vo
bhikkhave  samagganam  sammodamananam  avivadamananam  sikkhatam  siyum  1-  dve
bhikkhu abhidhamme nanavada.
     [45]   Tatra  ce  tumhakam  evamassa  imesam  kho  ayasmantanam
atthato   ceva  nanam  byanjanato  ca  nananti  tattha  yam  bhikkhu  suvacataram
manneyyatha    so   upasankamitva   evamassa   vacaniyo   ayasmantanam
kho    atthato    ceva   nanam   byanjanato   ca   nanam   tadiminapetam
ayasmanto   janatha   yatha   atthato   ca   2-   nanam   byanjanato
ca   nanam   ma   ayasmanto   vivadam   apajjitthati   .  athaparesam
ekatopakkhikanam    bhikkhunam    yam    bhikkhum   suvacataram   manneyyatha   so
upasankamitva   evamassa   vacaniyo   ayasmantanam   kho  atthato  ceva
nanam   byanjanato   ca   nanam  tadiminapetam  ayasmanto  janatha  yatha
atthato   ca  3-  nanam  byanjanato  ca  nanam  ma  ayasmanto  vivadam
apajjitthati   .  iti  duggahitam  duggahitato  dharetabbam  [4]-  duggahitam
duggahitato dharetva [4]- yo dhammo yo vinayo so bhasitabbo.
@Footnote: 1 Ma. Yu. siyamsu .  2-3 Ma. Yu. ceva .  4 etthantare Po. sugahitam ... dharetabbam
@sugahitam ... dharetva .  Ma. sugahitam ... dharetabbam duggahitam ... sugahitam ...
@dharetva.
@* mikar—kr khagoe cattaro peDna cattaro
     [46]   Tatra  ce  tumhakam  evamassa  imesam  kho  ayasmantanam
atthato   hi   kho  nanam  byanjanato  sametiti  tattha  yam  bhikkhum  suvacataram
manneyyatha    so    upasankamitva   evamassa   vaciyo   ayasmantanam
kho    atthato    hi   kho   nanam   byanjanato   sameti   tadiminapetam
ayasmanto   janatha  yatha  atthato  hi  kho  nanam  byanjanato  sameti
ma   ayasmanto  vivadam  apajjitthati  .  athaparesam  ekatopakkhikanam
bhikkhunam   yam   bhikkhum   suvacataram  manneyyatha  so  upasankamitva  evamassa
vacaniyo   ayasmantanam  kho  atthato  hi  kho  nanam  byanjanato  sameti
tadiminapetam   ayasmanto   janatha   yatha   atthato   hi   kho  nanam
byanjanato    sameti    ma   ayasmanto   vivadam   apajjitthati  .
Iti   duggahitam   duggahitato   dharetabbam   sugahitam   sugahitato  dharetabbam
duggahitam   duggahitato   dharetva   sugahitam   sugahitato   dharetva  yo
dhammo yo vinayo so bhasitabbo.
     [47]   Tatra  ce  tumhakam  evamassa  imesam  kho  ayasmantanam
atthato  hi  kho  sameti  byanjanato  nananti  .  tattha  yam bhikkhum suvacataram
manneyyatha    so   upasankamitva   evamassa   vacaniyo   ayasmantanam
kho    atthato    hi   kho   sameti   byanjanato   nanam   tadiminapetam
ayasmanto   janatha   yatha   atthato   hi   kho   sameti  byanjanato
nanam   appamattakam   kho   panetam   yadidam   byanjanam   ma   ayasmanto
appamattake   1-  vivadam  apajjitthati  .  athaparesam  ekatopakkhikanam
@Footnote: 1 Yu. appamattakehi.
Bhikkhunam   yam   bhikkhum   suvacataram  manneyyatha  so  upasankamitva  evamassa
vacaniyo   ayasmantanam   kho   atthato   hi   kho   sameti  byanjanato
nanam   tadiminapetam   ayasmanto   janatha   atthato   hi  kho  sameti
byanjanato    nanam   appamattakam   kho   panetam   yadidam   byanjanam   ma
ayasmanto    appamattake   vivadam   apajjitthati   .   iti   sugahitam
sugahitato    dharetabbam    duggahitam    duggahitato    dharetabbam   sugahitam
sugahitato   dharetva   duggahitam   duggahitato   dharetva   yo  dhammo
yo vinayo so bhasitabbo.
     [48]   Tatra  ce  tumhakam  evamassa  imesam  kho  ayasmantanam
atthato  ceva  sameti  byanjanato  ca  sametiti  .  tattha yam bhikkhum suvacataram
manneyyatha    so   upasankamitva   evamassa   vacaniyo   ayasmantanam
kho   atthato   ceva   sameti   byanjanato   ca   sameti   tadiminapetam
ayasmanto   janatha   yatha   atthato   ceva   sameti  byanjanato  ca
sameti    ma    ayasmanto   vivadam   apajjitthati   .   athaparesam
ekatopakkhikanam    bhikkhunam    yam    bhikkhum   suvacataram   manneyyatha   so
upasankamitva   evamassa   vacaniyo   ayasmantanam   kho  atthato  ceva
sameti   byanjanato   ca   sameti   tadiminapetam   ayasmanto   janatha
yatha   atthato   ceva  sameti  byanjanato  ca  sameti  ma  ayasmanto
vivadam   apajjitthati   .   iti   sugahitam  sugahitato  dharetabbam  sugahitam
sugahitato dharetva yo dhammo yo vinayo so bhasitabbo.
     [49]  Tesanca  vo  bhikkhave samagganam sammodamananam avivadamananam
sikkhatam   siya   annatarassa   bhikkhuno   apatti   siya   vitikkamo  .
Tatra   bhikkhave   na   codanaya  coditabbam  1-  puggalo  upaparikkhitabbo
iti   mayhanca   avihesa   bhavissati   parassa   ca  puggalassa  anupaghato
paro   hi   puggalo  akkodhano  anupanahi  adalhaditthi  2-  supatinissaggi
sakkomi  caham  etam  puggalam akusala vutthapetva kusale patitthapetunti.
Sace    bhikkhave    evamassa    kallam    vacanaya    .    sace   pana
bhikkhave   evamassa  mayham  kho  avihesa  bhavissati  parassa  ca  puggalassa
upaghato   paro   hi  puggalo  kodhano  upanahi  dalhaditthi  supatinissaggi
sakkomi    caham    etam    puggalam    akusala   vutthapetva   kusale
patitthapetum    appamattakam    kho    panetam   yadidam   parassa   puggalassa
upaghato    atha    kho   etadeva   bahutaram   svaham   sakkomi   etam
puggalam  akusala  vutthapetva  kusale  patitthapetunti  .  sace  bhikkhave
evamassa kallam vacanaya.
     {49.1} Sace pana bhikkhave evamassa mayham kho vihesa bhavissati parassa
puggalassa  anupaghato  paro  hi  puggalo  akkodhano  anupanahi  dalhaditthi
supatinissaggi  sakkomi  caham  etam  puggalam  akusala  vutthapetva  kusale
patitthapetum  appamattakam  kho  panetam  yadidam mayham vihesa atha kho etadeva
bahutaram   svaham   sakkomi   etam  puggalam  akusala  vutthapetva  kusale
@Footnote: 1 Si. taritabubam. 2 Si. adandaditthi. Yu. adandhaditthiti dissati.
Patitthapetunti. Sace bhikkhave evamassa kallam vacanaya.
     {49.2}  Sace  pana  bhikkhave evamassa mayhanca kho vihesa bhavissati
parassa   ca   puggalassa   upaghato  paro  hi  puggalo  kodhano  upanahi
dalhaditthi    duppatinissaggi    sakkomi   caham   etam   puggalam   akusala
vutthapetva   kusale   patitthapetum   appamattakam   kho   panetam   yadidam
mayhanca  vihesa  [1]-  parassa  ca  puggalassa upaghato atha kho etadeva
bahutaram    svaham    sakkomi    etam   puggalam   akusala   vutthapetva
kusale   patitthapetunti  .  sace  bhikkhave  evamassa  kallam  vacanaya .
Sace   pana   bhikkhave  evamassa  mayhanca  kho  vihesa  bhavissati  parassa
ca    puggalassa    upaghato   paro   hi   puggalo   kodhano   upanahi
dalhaditthi   duppatinissaggi   na   caham   sakkomi   etam  puggalam  akusala
vutthapetva   kusale   patitthapetunti   .   evarupe  [2]-  puggale
upekkha natimannitabba.
     [50]  Tesanca  vo  bhikkhave samagganam sammodamananam avivadamananam
sikkhatam    annamannassa    vacisankharo   3-   uppajjeyya   ditthipalaso
cetaso   aghato   appaccayo   anabhiraddhi   .  tattha  ekatopakkhikanam
bhikkhunam   yam   bhikkhum   suvacataram  manneyyatha  so  upasankamitva  evamassa
vacaniyo    yanno    avuso    amhakam    samagganam    sammodamananam
avivadamananam    sikkhatam    annamannassa    3-   vacisankharo   uppanno
ditthipalaso   cetaso   aghato   appaccayo  anabhiraddhi  tam  janamano
samano   garaheyyati   .   samma   byakaramano  bhikkhave  bhikkhu  evam
@Footnote: 1 Ma. etthantare  bhavissatiti dissati .   2 Ma. Yu. etthantare bhikkhaveti
@alapanam dissati .   3 Ma. sabbattha vacisankharo.
Byakareyya    yanno    avuso   amhakam   samagganam   sammodamananam
avivadamananam   sikkhatam   annamannassa  vacisankharo  uppanno  ditthipalaso
cetaso     aghato     appaccayo     anabhiraddhi    tam    janamano
samano   garaheyyati   .   etampanavuso   dhammam   appahaya   nibbanam
sacchikareyyati  .  samma  byakaramano  bhikkhave  bhikkhu evam byakareyya
etam kho avuso dhammam appahaya na nibbanam sacchikareyyati.
     {50.1}   Athaparesam  ekatopakkhikanam  bhikkhunam  yam  bhikkhum  suvacataram
manneyyatha   so   upasankamitva   evamassa   vacaniyo  yanno  avuso
amhakam   samagganam   sammodamananam   avivadamananam  sikkhatam  annamannassa
vacisankharo   uppanno   ditthipalaso   cetaso   aghato   appaccayo
anabhiraddhi   tam  janamano  samano  garaheyyati  .  samma  byakaramano
bhikkhave   bhikkhu   evam  byakareyya  yanno  avuso  amhakam  samagganam
sammodamananam        avivadamananam        sikkhatam        annamannassa
vacisankharo   uppanno   ditthipalaso   cetaso   aghato   appaccayo
anabhiraddhi tam janamano samano garaheyyati.
     {50.2} Etampanavuso dhammam appahaya [1]- nibbanam sacchikareyyati
samma  byakaramano  bhikkhave  bhikkhu  evam  byakareyya etam kho avuso
dhammam   appahaya  na  nibbanam  sacchikareyyati  .  tance  bhikkhave  bhikkhum
pare  evam  puccheyyum  ayasmata  no  ete bhikkhu akusala vutthapetva
kusale   patitthapitati   .   samma  byakaramano  bhikkhave  bhikkhu  evam
@Footnote: 1 Po. Yu. itoparam nasaddo dissati.
Byakareyya   idhaham   avuso   yena   bhagava  tenupasankamim  tassa  me
bhagava  dhammam  deseti  1-  tassaham  2-  dhammam sutva tesam bhikkhunam abhasim
tam   te   bhikkhu  dhammam  sutva  akusala  vutthahimsu  kusale  patitthahimsuti .
Evam   byakaramano  kho  bhikkhave  bhikkhu  na  cevattanukkamseti  na  param
vambheti   dhammassa   canudhammam   byakaroti   na   ca   koci  sahadhammiko
vadanuvado garayhatthanam agacchatiti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                   Kintisuttam nitthitam tatiyam.
                       ---------
@Footnote: 1 Ma. Yu. desesi .  2 Ma. Yu. taham.
                       Samagamasuttam
     [51]   Evamme   sutam   ekam   samayam   bhagava  sakkesu  viharati
samagame   .   tena  kho  pana  samayena  nigantho  nataputto  pavayam
adhuna   kalakato   hoti   .   tassa   kalakiriyaya   bhinna   nigantha
dvelhakajata    bhandanajata    kalahajata    vivadapanna   annamannam
mukhasattihi   vitudanta   viharanti   na   tvam   imam   dhammavinayam  ajanasi
aham   imam   dhammavinayam   ajanami  kim  tvam  imam  dhammavinayam  ajanissasi
micchapatipanno     tvamasi     ahamasmi     sammapatipanno     sahitamme
asahitante   pure   vacaniyam   paccha   avaca  paccha  vacaniyam  pure  avaca
adhicinnam   te   viparavattam   aropito   te   vado  niggahitopi  cara
vadappamokkhaya  nibbedhehi  va  sace  pahositi  .  te  1-  annamannam
kalaham  karimsu  .  vadhoyeveko  manne  niganthesu  nataputtiyesu  vattati.
Yepi   niganthassa   nataputtassa   savaka   gihi  odatavasana  .  tepi
niganthesu     nataputtiyesu    nibbindarupa    virattarupa    pativanarupa
yathatam  durakkhate  dhammavinaye  duppavedite  aniyyanike anupasamasamvattanike
asammasambuddhappavedite bhinnathupe appatisarane.
     [52]   Atha   kho   cundo   samanuddeso  pavayam  vassam  vuttho
yena   samagamo   yenayasma   anando   tenupasankami  upasankamitva
ayasmantam   anandam   abhivadetva   ekamantam   nisidi   .   ekamantam
@Footnote: 1 yebhuyyena potthakesu te ... karimsuti natthi.
Nisinno   kho   cundo   samanuddeso   ayasmantam   anandam  etadavoca
nigantho    bhante    nataputto    pavayam   adhuna   kalakato   tassa
kalakiriyaya    bhinna    nigantha    dvelhakajata   .pe.   bhinnathupe
appatisaraneti   .   evam  vutte  ayasma  anando  cundam  samanuddesam
etadavoca   atthi   kho   idam   avuso   cunda   kathapabhatam   bhagavantam
dassanaya    ayamavuso    cunda    yena   bhagava   tenupasankamissama
upasankamitva   etamattham   bhagavato  arocessamati  .  evam  bhanteti
kho cundo samanuddeso ayasmato anandassa paccassosi.
     [53]  Atha  kho  ayasma  ca  anando  cundo  ca  samanuddeso
yena    bhagava   tenupasankamimsu   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva
ekamantam   nisidimsu   .   ekamantam   nisinno   kho  ayasma  anando
bhagavantam    etadavoca   ayam   bhante   cundo   samanuddeso   evamaha
nigantho    bhante    nataputto    pavayam   adhuna   kalakato   tassa
kalakiriyaya   bhinna   nigantha   dvelhakajata  bhandanajata  kalahajata
vivadapanna    annamannam    mukhasattihi   vitudanta   viharanti   na   tvam
imam   dhammavinayam   ajanasi   aham   imam   dhammavinayam  ajanami  .pe.
Bhinnathupe    appatisaraneti   tassa   mayham   bhante   evam   hoti   ma
heva   bhagavato   accayena   sanghe  vivado  uppajji  svassa  vivado
bahujanahitaya    bahujanasukhaya    bahuno    janassa   anatthaya   ahitaya
dukkhaya devamanussananti.
     [54]   Tam  kim  mannasi  ananda  ye  vo  maya  dhamma  abhinna
desita   seyyathidam   cattaro   satipatthana   cattaro   sammappadhana
cattaro   iddhipada   pancindriyani   panca   balani  satta  bojjhanga
ariyo   atthangiko   maggo  passasi  no  tvam  ananda  imesu  dhammesu
dvepi  bhikkhu  nanavadeti  .  ye no 1- bhante dhamma bhagavata abhinna
desita   seyyathidam   cattaro   satipatthana   cattaro   sammappadhana
cattaro   iddhipada   pancindriyani   panca   balani  satta  bojjhanga
ariyo  atthangiko  maggo  naham  passami  imesu  dhammesu  dvepi  bhikkhu
nanavade  santi  2-  ca  kho  bhante  puggala bhagavantam patissayamanarupa
viharanti  te  bhagavato  accayena  sanghe  vivadam  janeyyum  ajjhajive va
adhipatimokkhe   va   svassa   vivado   bahujanahitaya   bahujanasukhaya
bahuno    janassa   anatthaya   ahitaya   dukkhaya   devamanussananti  .
Appamattako  yo  3-  ananda vivado yadidam ajjhajive va adhipatimokkhe
va    magge    vapi    ananda   patipadaya   va   sanghe   vivado
uppajjamano  uppajjeyya  svassa  vivado  bahujanahitaya  bahujanasukhaya
bahuno janassa anatthaya ahitaya dukkhaya devamanussananti.
     [55]   Chayimani   ananda   vivadamulani   katamani  cha  idhananda
bhikkhu   kodhano   hoti   upanahi  .  yo  so  ananda  bhikkhu  kodhano
hoti   upanahi   so   sattharipi   agaravo  viharati  appatisso  dhammepi
agaravo   viharati   appatisso   sanghepi   agaravo  viharati  appatisso
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. me .  2 Ma. Yu. ye ca kho .  3 Ma. Yu. so.
Sikkhayapi   na   paripurakari   hoti  .  yo  so  ananda  bhikkhu  satthari
agaravo   viharati   appatisso  dhamme  ...  sanghepi  agaravo  viharati
appatisso   sikkhayapi   na   paripurakari  so  sanghe  vivadam  janeti .
Yo    hoti   vivado   bahujanahitaya   bahujanasukhaya   bahuno   janassa
anatthaya   ahitaya   dukkhaya   devamanussanam   .   evarupance  tumhe
ananda    vivadamulam   ajjhattam   va   bahiddha   va   samanupasseyyatha
tatra   tumhe   ananda   tasseva   papakassa   vivadamulassa   pahanaya
vayameyyatha    evarupance    tumhe    ananda   vivadamulam   ajjhattam
va    bahiddha   va   na   samanupasseyyatha   tatra   tumhe   ananda
tasseva   papakassa   vivadamulassa   ayatim   anavassavaya  patipajjeyyatha
evametassa    papakassa    vivadamulassa    pahanam   hoti   evametassa
papakassa vivadamulassa ayatim anavassavo hoti.
     [56]  Puna  caparam  ananda  bhikkhu  makkhi  hoti  palasi ... Issuki
hoti  macchari  ... Satho hoti mayavi ... Papiccho hoti micchaditthi ...
Sanditthiparamasi    hoti   adhanagahi   duppatinissaggi   .   yo   so
ananda    bhikkhu   sanditthiparamasi   hoti   adhanagahi   duppatinissaggi
so   sattharipi   agaravo  viharati  appatisso  dhammepi  agaravo  viharati
appatisso    sanghepi   agaravo   viharati   appatisso   sikkhayapi   na
paripurakari   hoti   .   yo   so   ananda   bhikkhu  satthari  agaravo
viharati  appatisso  dhamme  ...  sanghe  ... Sikkhaya na paripurakari hoti
So  sanghe  vivadam  janeti. Yo hoti vivado bahujanahitaya bahujanasukhaya
bahuno    janassa    anatthaya    ahitaya   dukkhaya   devamanussanam  .
Evarupance   tumhe   ananda   vivadamulam   ajjhattam  va  bahiddha  va
samanupasseyyatha   tatra  tumhe  ananda  tasseva  papakassa  vivadamulassa
pahanaya     vayameyyatha     .    evarupance    tumhe    ananda
vivadamulam   ajjhattam   va   bahiddha   va   na   samanupasseyyatha  tatra
tumhe   ananda   tasseva   papakassa  vivadamulassa  ayatim  anavassavaya
patipajjeyyatha    evametassa   papakassa   vivadamulassa   pahanam   hoti
evametassa   papakassa   vivadamulassa   ayatim   anavassavo   hoti  .
Imani kho ananda cha vivadamulani.
     [57]    Cattarimani   ananda   adhikaranani   katamani   cattari
vivadadhikaranam      anuvadadhikaranam      apattadhikaranam      kiccadhikaranam
imani   kho   ananda   cattari   adhikaranani   .   satta  kho  panime
ananda     adhikaranasamatha     uppannuppannanam    adhikarananam    samathaya
vupasamaya   sammukhavinayo   databbo   sativinayo   databbo  amulhavinayo
databbo     patinnatakaranam     1-     yebhuyyasika     tassapapiyasika
tinavattharako.
     [58]   Kathancananda   sammukhavinayo   hoti   .  idhananda  bhikkhu
vivadanti  dhammoti  va  adhammoti  va vinayoti va avinayoti va. Teheva
ananda   bhikkhuhi   sabbeheva  samaggehi  [2]-  sannipatitva  dhammanetti
@Footnote: 1 Ma. Yu. patinnaya karetabbam .  2 Ma. Yu. sannipatitabbam.
Samanumajjitabba    dhammanettim    samanumajjitva    yatha    tattha   sameti
tatha   tam   adhikaranam  vupasametabbam  .  evam  kho  ananda  sammukhavinayo
hoti   .   evanca   panidhekaccanam   adhikarananam   vupasamo  hoti  yadidam
sammukhavinayena.
     [59]  Kathancananda  yebhuyyasika  hoti  .  te  pana  1- ananda
bhikkhu   na   sakkonti  tam  adhikaranam  tasmim  avase  vupasametum  .  tehi
ananda   bhikkhuhi   yasmim   avase   bahutara   bhikkhu   so   avaso
gantabbo   .   tattha   sabbeheva   samaggehi  sannipatitabbam  sannipatitva
dhammanetti    samanumajjitabba   dhammanettim   samanumajjitva   yatha   tattha
sameti   tatha   tam   adhikaranam   vupasametabbam   .   evam   kho  ananda
yebhuyyasika   hoti   .   evanca   panidhekaccanam   adhikarananam  vupasamo
hoti yadidam yebhuyyasikaya.
     [60]   Kathancananda   sativinayo  hoti  .  idhananda  bhikkhu  bhikkhum
evarupaya  garukaya apattiya codenti parajikena va parajikasamantena
va    saratayasma    evarupam    2-    garukam    apattim   apajjita
parajikam   va  parajikasamantam  vati  .  so  evamaha  na  kho  aham
avuso   sarami   evarupam   garukam   apattim  apajjita  parajikam  va
parajikasamantam  vati  .  tassa  kho  evam  ananda  bhikkhuno  sativinayo
databbo  .  evam  ananda  sativinayo  hoti  .  evanca  panidhekaccanam
adhikarananam vupasamo hoti yadidam sativinayena.
@Footnote: 1 Ma. Yu. ce .  2 annesu potthakesu idisatthane evarupim iti dissati.
@sabbatthapi evam natabbam.
     [61]  Kathancananda  amulhavinayo  hoti  .  idhananda  bhikkhu  bhikkhum
evarupaya  garukaya apattiya codenti parajikena va parajikasamantena
va     saratayasma     evarupam     garukam     apattim     apajjita
parajikam   va  parajikasamantam  vati  .  so  evamaha  na  kho  aham
avuso   sarami   evarupam   garukam   apattim  apajjita  parajikam  va
parajikasamantam    vati   .   tamenam   so   nibbedhentam   ativetheti
inghayasma   sadhukameva   janahi   yadi  sarasi  evarupam  garukam  apattim
apajjita   parajikam   va   parajikasamantam  vati  .  so  evamaha
aham   kho   avuso   ummadam   papunim   cetaso  vipariyesam  tena  me
ummattakena    bahum    assamanakam    ajjhacinnam    bhasitaparikantam   naham
tam   sarami   mulhena  me  etam  katanti  .  tassa  kho  evam  ananda
bhikkhuno   amulhavinayo   databbo   .  evam  kho  ananda  amulhavinayo
hoti   .   evanca   panidhekaccanam   adhikarananam   vupasamo  hoti  yadidam
amulhavinayena.
     [62]   Kathancananda   patinnatakaranam   hoti   .  idhananda  bhikkhu
cudito  va  1-  acudito  va  apattim  sarati  vivarati  uttanikaroti .
Tena   ananda   bhikkhuna   vuddhataro  bhikkhu  upasankamitva  ekamsam  civaram
katva   pade   vanditva   ukkutikam   nisiditva   anjalim   paggahetva
evamassa    vacaniyo    aham   bhante   itthannamam   apattim   apanno
tam   patidesemiti   .   so   evamaha   passasiti   .   passamiti  .
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. codito va acodito.
Ayatim   samvaram   apajjeyyasiti   .   samvaram   apajjissamiti  .  evam
kho    ananda    patinnatakaranam    hoti   .   evanca   panidhekaccanam
adhikarananam vupasamo hoti yadidam patinnatakaranena.
     [63]   Kathancananda   tassapapiyasika  hoti  .  idhananda  bhikkhu
bhikkhum   evarupaya   garukaya   apattiya   codenti   parajikena  va
parajikasamantena    va    saratayasma    evarupam    garukam   apattim
apajjita   parajikam   va   parajikasamantam  vati  .  so  evamaha
na   kho   aham   avuso   sarami   evarupam  garukam  apattim  apajjita
parajikam   va   parajikasamantam   vati   .  tamenam  so  nibbethentam
ativetheti   inghayasma   sadhukameva   janahi   yadi   sarasi   evarupam
garukam   apattim   apajjita   parajikam  va  parajikasamantam  vati .
So   evamaha   na  kho  aham  avuso  sarami  evarupam  garukam  apattim
apajjita   parajikam   va  parajikasamantam  va  sarami  ca  kho  aham
avuso   evarupam   appamattikam   apattim   apajjitati  .  tamenam  so
nibbethentam   ativetheti   inghayasma   sadhukameva  janahi  yadi  sarasi
evarupam   garukam   apattim   apajjita   parajikam  va  parajikasamantam
vati.
     {63.1}   So   evamaha  imam  hi  namaham  avuso  appamattikam
apattim    apajjitva    aputtho   patijanissami   kimpanaham   evarupam
garukam   apattim   apajjitva   parajikam   va   parajikasamantam   va
puttho   na   patijanissamiti   .   so   evamaha   imanca  nama  tvam
Avuso   appamattikam   apattim   apajjitva   aputtho  na  patijanissasi
kim   pana   tvam   evarupam   garukam   apattim  apajjitva  parajikam  va
parajikasamantam   va   aputtho   patijanissasi   inghayasma  sadhukameva
janahi   yadi  sarasi  evarupam  garukam  apattim  apajjita  parajikam  va
parajikasamantam   vati   .   so  evamaha  sarami  kho  aham  avuso
evarupam  garukam  apattim  apajjita  parajikam  va  parajikasamantam  va
dava  me  etam  vuttam  rava  me  etam  vuttam  nahantam  sarami evarupam
garukam   apattim   apajjita   parajikam  va  parajikasamantam  vati .
Evam   kho   ananda   tassapapiyasika  hoti  .  evanca  panidhekaccanam
adhikarananam vupasamo hoti yadidam tassapapiyasikaya.
     [64]   Kathancananda   tinavattharako   hoti  .  idhananda  bhikkhunam
bhandanajatanam   kalahajatanam   vivadapannanam   viharatam   bahum   assamanakam
ajjhacinnam    hoti    bhasitaparikantam    tehananda   bhikkhuhi   sabbeheva
samaggehi     sannipatitabbam     sannipatitva    ekatopakkhikanam    bhikkhunam
byattena  bhikkhuna  utthayasana  ekamsam  civaram  katva anjalimpanametva
sangho   napetabbo   sunatu   me   bhante   sangho   idhamhakam   1-
bhandanajatanam   kalahajatanam   vivadapannanam   viharatam   bahum   assamanakam
ajjhacinnam    bhasita   parikantam   yadi   sanghassa   pattakallam   aham   ya
ceva   imesam   ayasmantanam   apatti   ya   ca   attano   apatti
imesanceva   ayasmantanam   atthaya   attano  ca  atthaya  sanghamajjhe
@Footnote: 1 Ma. Yu. idamhakam.
Tinavattharakena      deseyyam     thapetva     thullavajjam     thapetva
gihipatisamyuttanti    .   athaparesam   ekatopakkhikanam   bhikkhunam   byattena
bhikkhuna    utthayasana    ekamsam   civaram   katva   anjalimpanametva
sangho    napetabbo    sunatu    me    bhante    sangho   idhamhakam
bhandanajatanam   kalahajatanam   vivadapannanam   viharatam   bahum   assamanakam
ajjhacinnam    bhasita   parikantam   yadi   sanghassa   pattakallam   aham   ya
ceva   imesam   ayasmantanam   apatti   ya   ca   attano   apatti
imesanceva   ayasmantanam   atthaya   attano  ca  atthaya  sanghamajjhe
tinavattharakena  deseyyam  thapetva  thullavajjam  thapetva gihipatisamyuttanti.
Evam     kho     ananda     tinavattharako    hoti    .    evanca
panidhekaccanam adhikarananam vupasamo hoti yadidam tinavattharakena.
     [65]   Chayime   ananda  dhamma  saraniya  piyakarana  garukarana
sangahaya   avivadaya   samaggiya   ekibhavaya   samvattanti  katame  cha
idhananda   bhikkhuno   mettam   kayakammam  paccupatthitam  hoti  sabrahmacarisu
avi     ceva    raho   ca   ayampi   dhammo   saraniyo   piyakarano
garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati.
     {65.1}  Puna  caparam  ananda  bhikkhuno  mettam  vacikammam paccupatthitam
hoti  .pe.  ekibhavaya  samvattati  .  puna  caparam ananda bhikkhuno mettam
manokammam   paccupatthitam   hoti   sabrahmacarisu   avi   ceva   raho  ca
ayampi   dhammo   saraniyo   piyakarano  garukarano  sangahaya  avivadaya
Samaggiya   ekibhavaya   samvattati   .  puna  caparam  ananda  bhikkhu  ye
te    labha   dhammika   dhammaladdha   antamaso   pattapariyapannamattampi
tatharupehi   labhehi   appativibhattabhogi   hoti  silavantehi  sabrahmacarihi
sadharanabhogi    ayampi    dhammo    saraniyo    piyakarano   garukarano
sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati.
     {65.2}  Puna  caparam  ananda  bhikkhu  yani  tani silani akkhandani
acchiddani     asabalani     akammasani    bhujjissani    vinnupasatthani
aparamatthani    samadhisamvattanikani   tatharupesu   silesu   silasamannagato
viharati   sabrahmacarihi  avi  ceva  raho  ca  ayampi  dhammo  saraniyo
piyakarano   garukarano   sangahaya   avivadaya   samaggiya   ekibhavaya
samvattati.
     {65.3}  Puna  caparam  ananda  bhikkhu  yayam  ditthi ariya niyyanika
niyyati     takkarassa     sammadukkhakkhayaya     tatharupaya     ditthiya
ditthisamannagato   viharati   sabrahmacarihi   avi  ceva  raho  ca  ayampi
dhammo    saraniyo    piyakarano    garukarano    sangahaya   avivadaya
samaggiya  ekibhavaya  samvattati  .  ime  kho  ananda  cha  saraniya
dhamma    piyakarana    garukarana    sangahaya    avivadaya   samaggiya
ekibhavaya samvattanti.
     [66]  Ime  ce  tumhe  ananda  cha  saraniye dhamme samadaya
samvatteyyatha   passatha   no   tumhe   ananda   tam  vacanapatham  anum  va
thulam   va   yam   tumhe   nadhivaseyyathati  .  no  hetam  bhante .
Tasmatihananda  ime  cha  saraniye  dhamme  samadaya  samvatteyyatha 1-
tam vo bhavissati digharattam hitaya sukhayati.
     Idamavoca    bhagava    attamano   ayasma   anando   bhagavato
bhasitam abhinanditi.
                 Samagamasuttam nitthitam catuttham.
                     ------------
@Footnote: 1 Ma. Yu. vattatha.
                       Sunakkhattasuttam
     [67]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  vesaliyam  viharati
mahavane   kutagarasalayam   .   tena   kho  pana  samayena  sambahulehi
bhikkhuhi    bhagavato   santike   anna   byakata   hoti   khina   jati
vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamati.
     [68]   Assosi   kho   sunakkhatto  licchaviputto  sambahulehi  kira
bhikkhuhi    bhagavato   santike   anna   byakata   khina   jati   vusitam
brahmacariyam  katam  karaniyam  naparam  itthattayati  pajanamati  .  atha  kho
sunakkhatto    licchaviputto   yena   bhagava   tenupasankami   upasankamitva
bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi   .  ekamantam  nisinno  kho
sunakkhatto    licchaviputto   bhagavantam   etadavoca   sutam   metam   bhante
sambahulehi   kira   bhikkhuhi   bhagavato   santike   anna  byakata  khina
jati   vusitam  brahmacariyam  katam  karaniyam  naparam  itthattayati  pajanamati
ye  te  [1]-  bhikkhu  bhagavato  santike  annam  byakamsu khina jati vusitam
brahmacariyam   katam   karaniyam   naparam   itthattayati   pajanamati   kacci
te   bhante   bhikkhu   sammadeva  annam  byakamsu  udahu  santetthekacce
bhikkhu adhimanena annam byakamsuti.
     [69]   Ye   te  sunakkhatta  bhikkhu  mama  santike  annam  byakamsu
khina   jati   vusitam   brahmacariyam   katam   karaniyam   naparam  itthattayati
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare bhante iti dissati.
Pajanamati    santetthekacce    bhikkhu    sammadeva    annam   byakamsu
santi   panidhekacce   bhikkhu   adhimanenapi   annam   byakamsu   .   tatra
sunakkhatta    ye   te   bhikkhu   sammadeva   annam   byakamsu    tesantam
tatheva   hoti   .   ye   pana   te  bhikkhu  adhimanena  annam  byakamsu
tatra   sunakkhatta   tathagatassa  evam  hoti  dhammam  nesam  desessanti .
Evancettha   sunakkhatta   tathagatassa  hoti  dhammam  nesam  desessanti .
Atha   ca   panidhekacce   moghapurisa   panham  abhisankharitva  abhisankharitva
tathagatam   upasankamitva   pucchanti   tatra   sunakkhatta   yampi  tathagatassa
evam   hoti   dhammam   nesam  desessanti  tassapi  hoti  annathattanti .
Etassa  bhagava  kalo  etassa  sugata  kalo  yam  bhagava dhammam deseyya
bhagavato   sutva   bhikkhu   dharessantiti   .   tenahi  sunakkhatta  sunahi
sadhukam   manasikarohi   bhasissamiti   .   evam  bhanteti  kho  sunakkhatto
licchaviputto bhagavato paccassosi.
     [70]   Bhagava  etadavoca  panca  kho  ime  sunakkhatta  kamaguna
katame   panca   cakkhuvinneyya   rupa  ittha  kanta  manapa  piyarupa
kamupasanhita   rajaniya   sotavinneyya   sadda   ...  ghanavinneyya
gandha  ...  jivhavinneyya  rasa ... Kayavinneyya photthabba ittha
kanta   manapa   piyarupa  kamupasanhita  rajaniya  ime  kho  sunakkhatta
panca kamaguna.
     [71]   Thanam   kho   panetam   sunakkhatta   vijjati  yam  idhekacco
Purisapuggalo    lokamisadhimutto   assa   .   lokamisadhimuttassa   kho
sunakkhatta   purisapuggalassa   tappatirupi   ceva  katha  santhati  tadanudhammanca
anuvitakketi     anuvicareti     tanca    purisam    bhajati    tena    ca
cittim   1-  apajjati  anenjapatisamyuttaya  ca  pana  kathaya  kacchamanaya
na   sussusati   2-  na  ca  sotam  odahati  na  anna  cittam  upatthapeti
na   ca   tam  purisam  bhajati  na  ca  tena  cittim  apajjati  .  seyyathapi
sunakkhatta   puriso   sakamha   gama   va   nigama  va  ciravippavuttho
assa   .   so   annataram  purisam  passeyya  tamha  gama  va  nigama
va   acirapakkantam  .  so  tam  purisam  tassa  gamassa  va  nigamassa  va
khemattanca   subhikkhattanca   appabadhattanca   puccheyya   .   tassa  so
puriso   tassa   gamassa   va   nigamassa   va  khemattanca  subhikkhattanca
appabadhattanca   samseyya   .   tam  kim  mannasi  sunakkhatta  api  nu  so
puriso   tassa   purisassa   sussuseyya   sotam   odaheyya  anna  cittam
upatthapeyya   tanca   purisam  bhajeyya  tena  ca  cittim  apajjeyyati .
Evam bhante.
     {71.1}  Evameva  kho  sunakkhatta  thanametam  vijjati yam idhekacco
purisapuggalo    lokamisadhimutto   assa   .   lokamisadhimuttassa   kho
sunakkhatta   purisapuggalassa   tappatirupi   ceva  katha  santhati  tadanudhammanca
anuvitakketi     anuvicareti     tanca    purisam    bhajati    tena    ca
cittim   apajjati   anenjapatisamyuttaya   ca   pana   kathaya  kacchamanaya
@Footnote: 1 Si. Ma. Yu. vittim. evam sabbattha natabbam. 2 Ma. Yu. sussusati.
Na   sussusati   na   sotam  odahati  na  anna  cittam  upatthapeti  na  ca
tam   purisam   bhajati   na   ca   tena  cittim  apajjati  .  so  evamassa
veditabbo [1]- lokamisadhimutto purisapuggaloti.
     [72]   Thanam   kho   panetam   sunakkhatta   vijjati  yam  idhekacco
purisapuggalo    anenjadhimutto   assa   .   anenjadhimuttassa   kho
sunakkhatta   purisapuggalassa   tappatirupi   ceva  katha  santhati  tadanudhammanca
anuvitakketi     anuvicareti     tanca    purisam    bhajati    tena    ca
cittim   apajjati   lokamisapatisamyuttaya   ca   pana   kathaya  kacchamanaya
na   sussusati   na   sotam  odahati  na  anna  cittam  upatthapeti  na  ca
tam  purisam  bhajati  na  ca  tena  cittim  apajjati  .  seyyathapi  sunakkhatta
pandupalaso   bandhana   pavutto   abhabbo   haritattaya   evameva  kho
sunakkhatta   anenjadhimuttassa   purisapuggalassa   ye   lokamisasannojane
se   pavutte   so   evamassa   veditabbo   lokamisasannojanena   hi
kho visamyutto anenjadhimutto purisapuggaloti.
     [73]   Thanam   kho   panetam   sunakkhatta   vijjati  yam  idhekacco
purisapuggalo  akincannayatanadhimutto  assa  .  akincannayatanadhimuttassa
kho      sunakkhatta     purisapuggalassa     tappatirupi     ceva     katha
santhati   tadanudhammanca   anuvitakketi   anuvicareti   tanca   purisam  bhajati
tena   ca   cittim   apajjati   anenjapatisamyuttaya   ca   pana   kathaya
kacchamanaya   na   sussusati   na   sotam   odahati   na   anna   cittam
@Footnote: 1 Ma. etthantare anenjasamyojanena hi kho visamyutto iti dissanti.
Upatthapeti   na   ca  tam  purisam  bhajati  na  ca  tena  cittim  apajjati .
Seyyathapi   sunakkhatta   puthusila   dvedha   bhinna  appatisandhika  hoti
evameva    kho    sunakkhatta   akincannayatanadhimuttassa   purisapuggalassa
ye    anenjasannojane   se   bhinne   so   evamassa   veditabbo
anenjasannojanena    hi    kho    visamyutto   akincannayatanadhimutto
purisapuggaloti.
     [74]  Thanam  kho  panetam sunakkhatta vijjati yam idhekacco purisapuggalo
nevasannanasannayatanadhimutto   assa   .   nevasannanasannayatanadhi-
muttassa  kho  sunakkhatta  purisapuggalassa  tappatirupi  ceva  katha  santhati
tadanudhammanca  anuvitakketi  anuvicareti  tanca  purisam  bhajati  tena  ca cittim
apajjati   akincannayatanapatisamyuttaya   ca  pana  kathaya  kacchamanaya  na
sussusati  na  sotam  odahati  na  anna cittam upatthapeti na ca tam purisam bhajati
na  ca  tena  cittim  apajjati  .  seyyathapi sunakkhatta puriso manunnabhojanam
bhuttavi  chaddeyya  .  tam  kim  mannasi  sunakkhatta  api  nu  tassa  purisassa
tasmim  bhatte  [1]-  sunakkhatta kamyata assati. No hetam bhante tam kissa
hetu  adunhi  bhante  bhattam  patikkulasammatanti  .  evameva  kho sunakkhatta
nevasannanasannayatanadhimuttassa   purisapuggalassa   ye   akincannayatana-
sannojane   se   vante  so  evamassa  veditabbo  akincannayatana-
sannojanena    hi    kho    visamyutto   nevasannanasannayatanadhimutto
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare puna sotukamyata iti dissati.
Purisapuggaloti.
     [75]  Thanam  kho  panetam sunakkhatta vijjati yam idhekacco purisapuggalo
sammanibbanadhimutto       assa      .      sammanibbanadhimuttassa
kho    sunakkhatta    purisapuggalassa    tappatirupi   ceva   katha   santhati
tadanudhammanca   anuvitakketi   anuvicareti   tanca   purisam  bhajati  tena  ca
cittim    apajjati    nevasannanasannayatanasamyuttaya   ca   pana   kathaya
kacchamanaya   na   sussusati   na   sotam   odahati   na   anna   cittam
upatthapeti   na   ca  tam  purisam  bhajati  na  ca  tena  cittim  apajjati .
Seyyathapi   sunakkhatta   talo   matthakacchinno   abhabbo  puna  virulhiya
evameva    kho    sunakkhatta    sammanibbanadhimuttassa    purisapuggalassa
ye    nevasannanasannayatanasannojane    se   ucchinne   ucchinnamule
talavatthukate   anabhavangate   ayatim   anuppadadhamme   so  evamassa
veditabbo    nevasannanasannayatanasannojanena    hi    kho   visamyutto
sammanibbanadhimutto purisapuggaloti.
     [76]  Thanam  kho  panetam  sunakkhatta  vijjati yam idhekaccassa bhikkhuno
evamassa    tanha    kho    sallam   samanena   vuttam   avijjavisadoso
chandaraga   byapadehi  1-  ruppati  tam  me  tanhasallam  pahinam  apanito
avijjavisadoso   sammanibbanadhimuttohamasmiti   evamadi   assa   attham
samanam   .   so   yani   sammanibbanadhimuttassa   asappayani   tani
anuyunjeyya   .   asappayam   cakkhuna  rupadassanam  anuyunjeyya  asappayam
@Footnote: 1 Ma. Yu. chanda ... padena.
Sotena   saddam   anuyunjeyya   asappayam   ghanena   gandham  anuyunjeyya
asappayam   jivhaya   rasam   anuyunjeyya   asappayam   kayena  photthabbam
anuyunjeyya    asappayam    manasa    dhammam    anuyunjeyya   .   tassa
asappayam   cakkhuna   rupadassanam   anuyuttassa   asappayam   sotena  saddam
anuyuttassa   asappayam   ghanena   gandham   anuyuttassa  asappayam  jivhaya
rasam   anuyuttassa   asappayam   kayena   photthabbam  anuyuttassa  asappayam
manasa    dhammam    anuyuttassa   rago   cittam   anuddhamseyya   .   so
raganuddhamsitena    cittena   maranam   va   nigaccheyya   maranamattam   va
dukkham.
     {76.1}  Seyyathapi  sunakkhatta  puriso sallena viddho assa savisena
galhupalepanena     tassa     mittamacca     natisalohita    bhisakkam
sallakattam   upatthapeyyum   .   tassa   so  bhisakko  sallakatto  satthena
vanamukham   parikanteyya   satthena   vanamukham   parikantetva  esaniya  sallam
eseyya   esaniya   sallam   esitva   sallam   abbaheyya  apaneyya
visadosam saupadisesam anupadisesoti janamano 1-.
     {76.2} So evam vadeyya ambho purisa ubbhahatam kho te sallam apanito
visadoso  anupadiseso  alanca te anantarayaya sappayani ceva bhojanani
bhunjeyyasi   ma   te  asappayani  bhojanani  bhunjato  vano  assavi
assa   kalena   kalanca   vanam   dhoveyyasi   kalena   kalam  vanamukham
alimpeyyasi   ma   te  kalena  kalam  vanam  dhovato  kalena  kalam
@Footnote: 1 Si. mannamano.
Vanamukham    alimpato    pubbalohitam    vanamukham    pariyonaddhi    ma   ca
vatatape   carittam  anuyunji  ma  te  vatatape  carittam  anuyuttassa
rajosukam    vanamukham    anuddhamsesi    vananurakkhi    ca    ambho    purisa
vihareyyasi   vanasaropiti  .  tassa  evamassa  ubbhahatam  kho  me  sallam
apanito   visadoso   anupadiseso   alanca   me   anantarayayati .
So    asappayani   ceva   bhojanani   bhunjeyya   tassa   asappayani
bhojanani   bhunjato   vano   assavi   assa   na   ca   kalena  kalam
vanam   dhoveyya   na   ca   kalena   kalam   vanamukham  alimpeyya  tassa
na   kalena   kalam   vanam   dhovato   na   ca   kalena  kalam  vanamukham
alimpato    pubbalohitam    vanamukham    pariyonaddheyya    vatatape   ca
carittam   anuyunjeyya   tassa   vatatape  carittam  anuyuttassa  rajosukam
vanamukham   anuddhamseyya   na   ca   vananurakkhi   vihareyya   na  vanasaropi
tassa   imissava   asappayakiriyaya  asucivisadoso  apanito  saupadiseso
tadubhayena vano puthuttam gaccheyya.
     {76.3}  So  puthuttam  gatena  vanena maranam va nigaccheyya maranamattam
va  dukkham  evameva  kho sunakkhatta thanametam vijjati yam idhekaccassa bhikkhuno
evamassa  tanha  kho  sallam  samanena  vuttam  avijjavisadoso  chandaraga-
byapadehi  ruppati  tam  me  tanhasallam  pahinam  apanito avijjavisadoso
sammanibbanadhimuttohamasmiti  evamadi  assa  attham  samanam  .  so yani
sammanibbanadhimuttassa    asappayani    tani   anuyunjeyya   asappayam
Cakkhuna     rupadassanam     anuyunjeyya    asappayam    sotena    saddam
anuyunjeyya    asappayam    ghanena    gandham    anuyunjeyya   asappayam
jivhaya   rasam   anuyunjeyya   asappayam  kayena  photthabbam  anuyunjeyya
asappayam   manasa   dhammam   anuyunjeyya   .   tassa  asappayam  cakkhuna
rupadassanam   anuyuttassa   asappayam   sotena  saddam  anuyuttassa  asappayam
ghanena    gandham    anuyuttassa   asappayam   jivhaya   rasam   anuyuttassa
asappayam   kayena   photthabbam   anuyuttassa   asappayam   manasa   dhammam
anuyuttassa   so   rago   cittam  anuddhamseyya  .  so  raganuddhamsitena
cittena   maranam   va   nigaccheyya  maranamattam  va  dukkham  .  marananhetam
sunakkhatta   ariyassa   vinaye   yo   sikkham  paccakkhaya  hinayavattati .
Maranamattanhetam   sunakkhatta   dukkham   yo   annataram   sankilittham   apattim
apajjati.
     [77]  Thanam  kho  panetam  sunakkhatta  vijjati yam idhekaccassa bhikkhuno
evamassa    tanha    kho    sallam   samanena   vuttam   avijjavisadoso
chandaragabyapadehi    ruppati   tam   me   tanhasallam   pahinam   apanito
avijjavisadoso      sammanibbanadhimuttohamasmiti      .      samma-
nibbanadhimuttasseva    sato    so    yani    sammanibbanadhimuttassa
asappayani    tani    nanuyunjeyya    asappayam   cakkhuna   rupadassanam
nanuyunjeyya  asappayam  sotena  saddam  nanuyunjeyya  asappayam  ghanena
gandham   nanuyunjeyya   asappayam   jivhaya  rasam  nanuyunjeyya  asappayam
Kayena     photthabbam     nanuyunjeyya    asappayam    manasa    dhammam
nanuyunjeyya   .   tassa   asappayam   cakkhuna   rupadassanam  ananuyuttassa
asappayam    sotena   saddam   ananuyuttassa   asappayam   ghanena   gandham
ananuyuttassa   asappayam   jivhaya   rasam  ananuyuttassa  asappayam  kayena
photthabbam   ananuyuttassa   asappayam   manasa   dhammam  ananuyuttassa  rago
cittam   nanuddhamseyya  .  so  na  raganuddhamsitena  cittena  neva  maranam
va nigaccheyya na maranamattam va dukkham.
     {77.1}  Seyyathapi  sunakkhatta  puriso sallena viddho assa savisena
galhupalepanena  .  tassa  mittamacca  natisalohita  bhisakkam  sallakattam
upatthapeyyum  .  tassa  so  bhisakko sallakatto satthena vanamukham parikanteyya
satthena  sallam  1-  vanamukham parikantetva esaniya sallam eseyya esaniya
sallam   esitva   sallam   abbaheyya   apaneyya  visadosam  anupadisesam
anupadisesoti janamano.
     {77.2}  So evam vadeyya ambho purisa ubbhatam kho te sallam apanito
visadoso   anupadiseso   alanca   te  anantarayaya  sappayani  ceva
bhojanani   bhunjeyyasi  ma  te  asappayani  bhojanani  bhunjato  vano
assavi  assa  kalena  kalanca  vanam  dhoveyyasi  kalena  kalam vanamukham
alimpeyyasi  ma  te  [2]-  kalena kalam vanam dhovato [3]- kalena
kalam  vanamukham  alimpato  pubbalohitam  vanamukham  pariyonaddhi ma ca vatatape
carittam  anuyunji  ma  te  vatatape  carittam anuyuttassa rajosukam vanamukham
@Footnote: 1 Ma. Yu. sallanti natthi .  2-3 Po. Ma. etthantare nasaddo dissati.
Anuddhamsesi vananurakkhi ca ambho purisa vihareyyasi vanasaropiti.
     {77.3}  Tassa  evamassa  ubbhatam  kho  me sallam apanito visadoso
anupadiseso   alanca   me  anantarayayati  .  so  sappayani  ceva
bhojanani    bhunjeyya   tassa   sappayani   bhojanani   bhunjato   vano
na   assavi   assa   kalena   kalanca  vanam  dhoveyya  kalena  kalam
vanamukham   alimpeyya   tassa   kalena   kalam   vanam   dhovato  kalena
kalam    vanamukham   alimpato   pubbalohitam   vanamukham   na   pariyonaddheyya
na   ca   vatatape   carittam   anuyunjeyya  tassa  vatatape  carittam
ananuyuttassa   rajo  sukam  vanamukham  nanuddhamseyya  vananurakkhi  ca  vihareyya
vanasaropi   tassa   imissava   sappayakiriyaya   asucivisadoso   apanito
anupadiseso tadubhayena vano viruheyya 1-.
     {77.4}  So  rulhena  vanena  sanchavina neva maranam va nigaccheyya
na  maranamattam  va  dukkham  evameva  kho  sunakkhatta  thanametam  vijjati  yam
panidhekaccassa   bhikkhuno   evamassa   tanha   kho  sallam  samanena  vuttam
avijjavisadoso   chandaragabyapadehi  ruppati  tam  me  tanhasallam  pahinam
apanito      avijjavisadoso      sammanibbanadhimuttohamasmiti     .
Sammanibbanadhimuttasseva    sato   so   yani   sammanibbanadhimuttassa
asappayani   tani   nanuyunjeyya   asappayam   cakkhuna  rupadassanam  2-
nanuyunjeyya   asappayam  sotena  saddam  [3]-  nanuyunjeyya  asappayam
ghanena  gandham  nanuyunjeyya  asappayam jivhaya rasam nanuyunjeyya asappayam
@Footnote: 1 virulheyyati yuttataram .  2 Yu. rupam disva nanuyunjeyya.
@3 Yu. etthantare sutva iti dissati.
Kayena     photthabbam     nanuyunjeyya    asappayam    manasa    dhammam
nanuyunjeyya   .   tassa   asappayam   cakkhuna   rupadassanam  ananuyuttassa
asappayam    sotena   saddam   ananuyuttassa   asappayam   ghanena   gandham
ananuyuttassa   asappayam   jivhaya   rasam  ananuyuttassa  asappayam  kayena
photthabbam   ananuyuttassa   asappayam   manasa   dhammam  ananuyuttassa  rago
cittam   nanuddhamseyya  .  so  na  raganuddhamsitena  cittena  neva  maranam
va nigaccheyya na maranamattam va dukkham.
     {77.5}  Upama  kho me ayam sunakkhatta kata atthavinnapanaya 1-.
Ayamevettha  attho . Vanoti kho sunakkhatta channetam ajjhattikanam ayatananam
adhivacanam  .  visadosoti  kho  sunakkhatta avijjayetam adhivacanam. Sallanti kho
sunakkhatta   tanhayetam   adhivacanam   .   esaniti  kho  sunakkhatta  satiyetam
adhivacanam   .   satthanti  kho  sunakkhatta  ariyayetam  pannaya  adhivacanam .
Bhisakko   sallakattoti   kho   sunakkhatta  tathagatassetam  adhivacanam  arahato
sammasambuddhassa   .   so   vata   sunakkhatta   bhikkhu  chasu  phassayatanesu
samvutakari    upadhi    dukkhamulanti   iti   viditva   nirupadhi   upadhisankhaye
vimutto  upadhismim  va  kayam  upasamharissati  cittam  va  anuppadassatiti  2-
netam thanam vijjati.
     {77.6}    Seyyathapi   sunakkhatta   apaniyakamso   vannasampanno
gandhasampanno    rasasampanno    so   ca   kho   visena   samsattho  .
Atha    puriso    agaccheyya    jivitukamo    amaritukamo    sukhakamo
dukkhapatikkulo   .   tam  kim  mannasi  sunakkhatta  api  nu  so  puriso  amum
@Footnote: 1 Ma. Yu. atthassa vinnapanaya .  2 Po. Ma. Yu. uppadessati.
Apaniyakamsam    piveyya    yam    janna   imaham   pitva   maranam   va
nigacchami maranamattam va dukkhanti. No hetam bhante.
     [78]  Evameva  kho  sunakkhatta  so  vata  bhikkhu chasu phassayatanesu
samvutakari   upadhi   dukkhassa   mulanti   .pe.   netam   thanam  vijjati .
Seyyathapi   sunakkhatta  asiviso  ghoraviso  .  atha  puriso  agaccheyya
jivitukamo   amaritukamo   sukhakamo   dukkhapatikkulo   .  tam  kim  mannasi
sunakkhatta    api   nu   so   puriso   amussa   asivisassa   ghoravisassa
hatthe   1-   va   anguttham   va  dajja  yam  janna  iminaham  dattho
maranam va nigacchami maranamattam va dukkhanti. No hetam bhante.
     [79]  Evameva  kho  sunakkhatta  so  vata  bhikkhu chasu phassayatanesu
samvutakari    upadhi    dukkhamulanti   iti   viditva   nirupadhi   upadhisankhaye
vimutto  upadhismim  va  kayam  upasamharissati  cittam  va  anuppadassatiti  2-
netam thanam vijjatiti.
     Idamavoca   bhagava   attamano   sunakkhatto   licchaviputto  bhagavato
bhasitam abhinanditi.
                 Sunakkhattasuttam nitthitam pancamam.
                       --------
@Footnote: 1 Ma. hattham va anguttham va yunjeyya. Yu. hattham va anguttham va dajja.
@2 Po. Ma. Yu. uppadessati.
                    Anenjasappayasuttam
     [80]  Evamme  sutam  ekam  samayam  bhagava kurusu viharati kammasadhammam
nama    kurunam   nigamo   .   tatra   kho   bhagava   bhikkhu   amantesi
bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [81]  Bhagava  etadavoca  anicca  bhikkhave  kama  tuccha  musa
mosadhamma  1-  mayakatametam  bhikkhave  balalapanam  ye  ca  ditthadhammika
kama   ye   ca  samparayika  kama  ya  ca  ditthadhammika  kamasanna
ya   ca   samparayika   kamasanna   ubhayametam   maradheyyam  marassesa
visayo   marassesa   nivapo   marassesa  gocaro  etthete  papaka
akusala  manasa  abhijjhapi  byapadapi  sarambhapi  samvattanti  teva 2-
ariyasavakassa idhamanusikkhato antarayaya sambhavanti.
     [82]   Tatra   bhikkhave   ariyasavako  iti  patisancikkhati  ye  ca
ditthadhammika   kama  ye  ca  samparayika  kama  ya  ca  ditthadhammika
kamasanna   ya   ca   samparayika   kamasanna   ubhayametam  maradheyyam
marassesa   visayo  marassesa  nivapo  marassesa  gocaro  etthete
papaka   akusala  manasa  abhijjhapi  byapadapi  sarambhapi  samvattanti
teva   ariyasavakassa   idhamanusikkhato   antarayaya   sambhavanti  yannunaham
vipulena  mahaggatena  cetasa  vihareyyam  abhibhuyya  lokam  adhitthaya  manasa
vipulena  hi  me  mahaggatena  cetasa  viharato  abhibhuyya  lokam  adhitthaya
@Footnote: 1 Yu. moghadhamma .  2 Po. Yu. te ca.
Manasa    ye    papaka   akusala   manasa   abhijjhapi   byapadapi
sarambhapi   te   na   bhavissanti  tesam  pahana  aparittanca  me  cittam
bhavissati    appamanam    subhavitanti    .    tassa    evam   patipannassa
tabbahulaviharino   ayatane   cittam   pasidati   sampasade   sati  etarahi
va   anenjam  samapajjati  pannaya  va  adhimuccati  .  kayassa  bheda
parammarana    thanametam    vijjati    yantam   samvattanikam   vinnanam   assa
anenjupagam   .   ayam   bhikkhave   pathama   anenjasappaya   patipada
akkhayati.
     [83]  Puna  caparam  bhikkhave  ariyasavako  iti  patisancikkhati  ye ca
ditthadhammika   kama  ye  ca  samparayika  kama  ya  ca  ditthadhammika
kamasanna   ya   ca  samparayika  kamasanna  yankinci  1-  rupam  sabbam
rupam   cattari   mahabhutani   catunnanca  mahabhutanam  upadaya  rupanti .
Tassa   evam   patipannassa   tabbahulaviharino   ayatane   cittam   pasidati
sampasade   sati   etarahi   va   anenjam   samapajjati  pannaya  va
adhimuccati   .   kayassa   bheda   parammarana   thanametam  vijjati  yantam
samvattanikam   vinnanam   assa   anenjupagam   .   ayam   bhikkhave   dutiya
anenjasappaya patipada akkhayati.
     [84]  Puna  caparam  bhikkhave  ariyasavako  iti  patisancikkhati  ye ca
ditthadhammika   kama  ye  ca  samparayika  kama  ya  ca  ditthadhammika
@Footnote: 1 Yu. yankinci rupam cattari ca mahabhutaniti dissati.
Kamasanna   ya   ca   samparayika   kamasanna   ye  ca  ditthadhammika
rupa   ye   ca   samparayika   rupa   ya  ca  ditthadhammika  rupasanna
ya    ca   samparayika   rupasanna   ubhayametam   aniccam   yadaniccam   tam
nalam   abhinanditum   nalam   abhivaditum   nalam  ajjhositunti  .  tassa  evam
patipannassa    tabbahulaviharino    ayatane   cittam   pasidati   sampasade
sati   etarahi   va   anenjam  samapajjati  pannaya  va  adhimuccati .
Kayassa    bheda    parammarana   thanametam   vijjati   yantam   samvattanikam
vinnanam   assa  anenjupagam  .  ayam  bhikkhave  tatiya  anenjasappaya
patipada akkhayati.
     [85]  Puna  caparam  bhikkhave  ariyasavako  iti  patisancikkhati  ye ca
ditthadhammika   kama  ye  ca  samparayika  kama  ya  ca  ditthadhammika
kamasanna   ya   ca   samparayika   kamasanna   ye  ca  ditthadhammika
rupa   ye   ca   samparayika   rupa   ya  ca  ditthadhammika  rupasanna
ya   ca   samparayika   rupasanna   ya   ca   anenjasanna   sabba
sanna   yattheta   aparisesa   nirujjhanti   etam   santam   etam  panitam
yadidam     akincannayatananti     .     tassa     evam     patipannassa
tabbahulaviharino   ayatane  cittam  pasidati  sampasade  sati  etarahi  va
akincannayatanam   samapajjati   pannaya   va   adhimuccati   .   kayassa
bheda   parammarana   thanametam   vijjati  yantam  samvattanikam  vinnanam  assa
akincannayatanupagam   .   ayam   bhikkhave  pathama  akincannayatanasappaya
Patipada akkhayati.
     [86]  Puna  caparam  bhikkhave  ariyasavako arannagato va rukkhamulagato
va   sunnagaragato   va   iti   patisancikkhati   sunnamidam  attena  va
attaniyena    vati    .   tassa   evam   patipannassa   tabbahulaviharino
ayatane   cittam  pasidati  sampasade  sati  etarahi  va  akincannayatanam
samapajjati   pannaya   va   adhimuccati   .  kayassa  bheda  parammarana
thanametam  vijjati  yantam  samvattanikam  vinnanam  assa   akincannayatanupagam.
Ayam bhikkhave dutiya akincannayatanasappaya patipada akkhayati.
     [87]   Puna  caparam  bhikkhave  ariyasavako  iti  patisancikkhati  naham
kvacini  1-  na  2-  kassaci  kincanatasmim  na  ca mama kvacini kisminci kincanam
natthiti   .   tassa   evam  patipannassa  tabbahulaviharino  ayatane  cittam
pasidati   sampasade   sati   etarahi   va   akincannayatanam  samapajjati
pannaya   va   adhimuccati   .   kayassa   bheda  parammarana  thanametam
vijjati    yantam    samvattanikam   vinnanam   assa   akincannayatanupagam  .
Ayam bhikkhave tatiya akincannayatanasappaya patipada akkhayati.
     [88]  Puna  caparam  bhikkhave  ariyasavako  iti  patisancikkhati  ye ca
ditthadhammika   kama  ye  ca  samparayika  kama  ya  ca  ditthadhammika
kamasanna   ya   ca   samparayika   kamasanna   ye  ca  ditthadhammika
rupa   ye   ca   samparayika   rupa   ya  ca  ditthadhammika  rupasanna
@Footnote: 1 Ma. Yu. kvacani .  2 Po. Ma. Yu. nasaddo natthi.
Ya   ca   samparayika   rupasanna   ya   ca   anenjasanna  ya  ca
akincannayatanasanna     sabba     sanna     yattheta    aparisesa
nirujjhanti   etam  santam  etam  panitam  yadidam  nevasannanasannayatananti .
Tassa   evam   patipannassa   tabbahulaviharino   ayatane   cittam   pasidati
sampasade    sati   etarahi   va   nevasannanasannayatanam   samapajjati
pannaya  va  adhimuccati  .  kayassa  bheda  parammarana  thanametam vijjati
yantam    samvattanikam    vinnanam    assa    nevasannanasannayatanupagam  .
Ayam bhikkhave nevasannanasannayatanasappaya patipada akkhayatiti.
     [89]  Evam  vutte  ayasma  anando  bhagavantam  etadavoca idha
bhante  bhikkhu  evam  patipanno  hoti  no  cassa  no  ca me siya [1]-
na  me  bhavissati  yadatthi  yambhutam  tam  pajahamiti  [2]-  upekkham  patilabhati
parinibbayeyya  3-  nu  kho  so  bhante bhikkhu na va parinibbayeyyati.
Apetthekacco   ananda   bhikkhu   parinibbayeyya   apetthekacco  bhikkhu
na   parinibbayeyyati   .   ko   nu  kho  bhante  hetu  ko  paccayo
yenapetthekacco   bhikkhu   parinibbayeyya   apetthekacco   bhikkhu   na
parinibbayeyyati.
     [90]  Idhananda  bhikkhu  evam  patipanno  hoti  no  cassa  no ca
me   siya   na   me   bhavissati  yadatthi  yambhutam  tam  pajahamiti  upekkham
patilabhati   so   tam   upekkham   abhinandati   abhivadati   ajjhosaya  titthati
@Footnote: 1 Ma. Yu. na bhavissati. sabbattha evam natabbam .     2 Ma. Yu. etthantare
@evamsaddo atthi. sabbattha evam natabbam .  3 Yu. parinibbayeyya nu kho ... na va
@parinibbayeyyati natthi.
Tassa    tam    upekkham    abhinandato   abhivadato   ajjhosaya   titthato
tannissitam     hoti    vinnanam    tadupadanam    saupadano    ananda
bhikkhu   na  parinibbayatiti  .  kaham  pana  so  bhante  bhikkhu  upadiyamano
upadiyatiti   .   nevasannanasannayatanam   anandati  .  upadanasettham
kira   so   bhante   bhikkhu  upadiyamano  upadiyatiti  .  upadanasettham
so    ananda    bhikkhu    upadiyamano    upadiyati    upadanasettham
hetam ananda yadidam nevasannanasannayatanam.
     [91]  Idhananda  bhikkhu  evam  patipanno  hoti  no  cassa  no ca
me   siya   na   me   bhavissati  yadatthi  yambhutam  tam  pajahamiti  upekkham
patilabhati   so   tam   upekkham   nabhinandati   nabhivadati   na   ajjhosaya
titthati    tassa   tam   upekkham   anabhinandato   anabhivadato   anajjhosaya
titthato    na   tannissitam   hoti   vinnanam   tadanupadanam   anupadano
ananda   bhikkhu   parinibbayatiti   .   acchariyam   bhante   abbhutam  bhante
nissaya   nissaya   kira   no  bhante  bhagavata  oghanittharana  akkhata
katamo pana bhante ariyo vimokkhoti.
     [92]    Idhananda   ariyasavako   iti   patisancikkhati   ye   ca
ditthadhammika   kama  ye  ca  samparayika  kama  ya  ca  ditthadhammika
kamasanna   ya   ca   samparayika   kamasanna   ye  ca  ditthadhammika
rupa   ye   ca   samparayika   rupa   ya  ca  ditthadhammika  rupasanna
ya   ca   samparayika   rupasanna   ya   ca   anenjasanna  ya  ca
Akincannayatanasanna      ya      ca     nevasannanasannayatanasanna
esa   sakkayo   yavata   sakkayo   etam   amatam   yadidam  anupada
cittassa  vimokkho  .  iti  kho  ananda  desita maya anenjasappaya
patipada     desita     akincannayatanasappaya    patipada    desita
nevasannanasannayatanasappaya      patipada      desita      nissaya
nissaya   oghanittharana   [1]-  ariyo  vimokkho  .  yam  kho  ananda
satthara   karaniyam   savakanam  hitesina  anukampakena  anukampam  upadaya
katam  vo  tam  maya  etani  ananda  rukkhamulani etani sunnagarani.
Jhayathananda    ma   pamadattha   ma   paccha   vippatisarino   ahuvattha
ayam vo amhakam anusasaniti.
     Idamavoca    bhagava    attamano   ayasma   anando   bhagavato
bhasitam abhinanditi.
               Anenjasappayasuttam nitthitam chattham.
                       ---------
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare desitoti dissati.
                    Ganakamoggallanasuttam
     [93]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
pubbarame   migaramatu   pasade   .   atha   kho  ganakamoggallano
brahmano    yena    bhagava    tenupasankami    upasankamitva   bhagavata
saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam   vitisaretva  ekamantam
nisidi    .   ekamantam   nisinno   kho   ganakamoggallano   brahmano
bhagavantam    etadavoca   seyyathapi   bho   gotama   imassa   migaramatu
pasadassa    dissati    anupubbasikkha    anupubbakiriya    anupubbapatipada
yadidam   yava   pacchima   sopanakalevara   imesampi   hi   bho  gotama
brahmananam    dissati    anupubbasikkha    anupubbakiriya   anupubbapatipada
yadidam    ajjhene   imesampi   hi   bho   gotama   issasanam   dissati
anupubbasikkha     anupubbakiriya     anupubbapatipada    yadidam    issatthe
amhakampi    hi    bho    gotama    ganakanam    gananajivanam    dissati
anupubbasikkha    anupubbakiriya   anupubbapatipada   yadidam   sankhane   mayam
hi   bho   gotama   antevasi   labhitva   pathamam  evam  ganapema  ekam
ekakam   dve   duka   tini   tika   cattari   catukka  panca  pancaka
satta   sattaka   attha   atthaka   nava   navaka   dasa  dasakati  satampi
mayam   bho   gotama   ganapema   sakka   nu  kho  bho  gotama  imasmimpi
dhammavinaye    evameva    anupubbasikkha   anupubbakiriya   anupubbapatipada
pannapetunti.
     [94]    Sakka   brahmana   imasmim   dhammavinaye   anupubbasikkha
anupubbakiriya   anupubbapatipada   pannapetum   .   seyyathapi   brahmana
dakkho   assadamako   bhaddam  assajaniyam  labhitva  pathameneva  mukhadhane
karanam  kareti  1-  atha  uttarim  karanam  kareti evameva kho brahmana
tathagato   purisadammam   labhitva   pathamam   evam  vineti  ehi  tvam  bhikkhu
silava    hohi    patimokkhasamvarasamvuto   viharahi   acaragocarasampanno
anumattesu vajjesu bhayadassavi samadaya sikkhassu sikkhapadesuti.
     [95]  Yato  kho  brahmana  bhikkhu silava hoti patimokkhasamvarasamvuto
viharati     acaragocarasampanno    anumattesu    vajjesu    bhayadassavi
samadaya    sikkhati   sikkhapadesu   tamenam   tathagato   uttarim   vineti
ehi   tvam   bhikkhu  indriyesu  guttadvaro  hohi  cakkhuna  rupam  disva
ma    nimittaggahi    hohi    ma   anubyanjanaggahi   yatvadhikaranamenam
cakkhundriyam    asamvutam    viharantam   abhijjhadomanassa   papaka   akusala
dhamma     anvassaveyyum    tassa    samvaraya    patipajjahi    rakkhahi
cakkhundriyam  cakkhundriye  samvaram  apajjahi  .  sotena  saddam sutva ...
Ghanena  gandham  ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... Kayena photthabbam
phusitva   ...   manasa   dhammam   vinnaya  ma  nimittaggahi  hohi  ma
anubyanjanaggahi     yatvadhikaranamenam     manindriyam    asamvutam    viharantam
abhijjhadomanassa    papaka   akusala   dhamma   anvassaveyyum   tassa
samvaraya patipajjahi rakkhahi manindriyam manindriye samvaram apajjahiti.
@Footnote: 1 Yu. karoti.
     [96]  Yato  kho  brahmana  bhikkhu  indriyesu  guttadvaro  hoti
tamenam   tathagato   uttarim   vineti  ehi  tvam  bhikkhu  bhojane  mattannu
hohi  patisankha  yoniso  aharam  ahareyyasi  neva  davaya  na madaya
na  mandanaya  na  vibhusanaya  yavadeva  imassa  kayassa  thitiya  yapanaya
vihimsuparatiya   brahmacariyanuggahaya   iti   purananca   vedanam  patihankhami
navanca  vedanam  na  uppadessami  yatra  ca  me bhavissati anavajjata ca
phasuviharo cati.
     [97]   Yato   kho   brahmana   bhikkhu   bhojane  mattannu  hoti
tamenam   tathagato   uttarim  vineti  ehi  tvam  bhikkhu  jagariyam  anuyutto
viharahi    divasam   cankamena   nisajjaya   avaraniyehi   dhammehi   cittam
parisodhehi   rattiya   pathamam   yamam   cankamena   nisajjaya  avaraniyehi
dhammehi   cittam   parisodhehi   rattiya  majjhimam  yamam  dakkhinena  passena
sihaseyyam   kappeyyasi   padena   padam   accadhaya  sato  sampajano
kutthanasannam  manasikatva  1-  rattiya  pacchimam  yamam  paccutthaya cankamena
nisajjaya avaraniyehi dhammehi cittam parisodhehiti.
     [98]   Yato   kho   brahmana   bhikkhu  jagariyam  anuyutto  hoti
tamenam   tathagato   uttarim   vineti   ehi   tvam  bhikkhu  satisampajannena
samannagato   hohi   abhikkante   patikkante   sampajanakari  alokite
vilokite     sampajanakari     samminjite    pasarite    sampajanakari
sanghatipattacivaradharane   sampajanakari   asite   pite  khayite  sayite
@Footnote: 1 annattha manasikaritvatipi patho dissati.
Sampajanakari     uccarapassavakamme    sampajanakari    gate    thite
nisinne sutte jagarite bhasite tunhibhave sampajanakariti.
     [99]   Yato   kho  brahmana  bhikkhu  satisampajannena  samannagato
hoti   tamenam   tathagato   uttarim   vineti   ehi   tvam  bhikkhu  vivittam
senasanam    bhaja   arannam   rukkhamulam   pabbatam   kandaram   giriguham   susanam
vanapattham   abbhokasam   palalapunjanti   .   so  vivittam  senasanam  bhajati
arannam   rukkhamulam   pabbatam   kandaram   giriguham  susanam  vanapattham  abbhokasam
palalapunjam   .   so   pacchabhattam   pindapatapatikkanto  nisidati  pallankam
abhujitva   ujum   kayam   panidhaya   parimukham  satim  upatthapetva  .  so
abhijjham    loke   pahaya   vigatabhijjhena   cetasa   viharati   abhijjhaya
cittam    parisodheti   byapadapadosam   pahaya   abyapannacitto   viharati
sabbapanabhutahitanukampi    byapadapadosa    cittam   parisodheti   thinamiddham
pahaya    vigatathinamiddho    viharati    alokasanni    sato    sampajano
thinamiddha    cittam    parisodheti    uddhaccakukkuccam    pahaya   anuddhato
viharati    ajjhattam   vupasantacitto   uddhaccakukkucca   cittam   parisodheti
vicikiccham   pahaya   tinnavicikiccho   viharati   akathamkathi   kusalesu   dhammesu
vicikicchaya cittam parisodheti.
     [100]   So  ime  panca  nivarane  pahaya  cetaso  upakkilese
pannaya   dubbalikarane   vivicceva   kamehi   vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakukam   savicaram   vivekajam   pitisukham   pathamam   jhanam  upasampajja  viharati
Vitakkavicaranam    vupasama   .pe.   dutiyam   jhanam   upasampajja   viharati
pitiya   ca   viraga   .pe.   tatiyam  jhanam  upasampajja  viharati  sukhassa
ca  pahana  .pe.  catuttham  jhanam  upasampajja  viharati  .  ye  1-  te
kho   brahmana   bhikkhu   sekha   appattamanasa   anuttaram   yogakkhemam
patthayamana   viharanti   tesu   me   ayam  evarupi  anusasani  hoti .
Ye   pana   te   bhikkhu   arahanto   khinasava   vusitavanto  katakaraniya
ohitabhara     anuppattasadattha     parikkhinabhavasannojana     sammadanna
vimutta   tesam   ime   dhamma   ditthadhammasukhaviharaya   ceva  samvattanti
satisampajannaya cati.
     [101]   Evam   vutte   ganakamoggallano   brahmano  bhagavantam
etadavoca   kinnu   kho   bhoto   gotamassa  savaka  bhota  gotamena
evam    ovadiyamana    evam   anusasiyamana   sabbeva   accantanittham
nibbanam   aradhenti   udahu  ekacce  naradhentiti  .  appekacce
kho    brahmana   mama   savaka   maya   evam   ovadiyamana   evam
anusasiyamana     accantanittham     nibbanam    aradhenti    ekacce
naradhentiti  .  ko  nu  kho  bho  gotama hetu ko paccayo yantitthateva
nibbanam   titthati   nibbanagamimaggo   titthati  bhavam  gotamo  samadapeta
atha   ca   pana   bhoto   gotamassa   savaka   bhota  gotamena  evam
ovadiyamana     evam    anusasiyamana    appekacce    accantanittham
nibbanam aradhenti ekacce naradhentiti.
@Footnote: 1 Ma. Yu. kho te.
     [102]   Tenahi   brahmana   tannevettha   patipucchissami   yatha
te   khameyya   yatha   nam   byakareyyasi   tam   kim  mannasi  brahmana
kusalo   tvam   rajagahagamissa   maggassati   .  evam  bho  kusalo  aham
rajagahagamissa maggassati.
     {102.1}  Tam  kim  mannasi  brahmana idha puriso agaccheyya rajagaham
gantukamo  so  tam  upasankamitva  evam  vadeyya icchamaham bhante rajagaham
gantum  tassa  me  rajagahassa  maggam upadisati. Tamenam tvam evam vadeyyasi
ehambho  purisa  ayam  maggo  rajagaham gacchati tena muhuttam gaccha tena muhuttam
gantva  dakkhissasi  amukam  nama  gamam  tena  muhuttam  gaccha  tena  muhuttam
gantva  dakkhissasi  amukam  nama  nigamam  tena  muhuttam  gaccha  tena  muhuttam
gantva    dakkhissasi    rajagahassa   aramaramaneyyakam   vanaramaneyyakam
bhumiramaneyyakam    pokkharaniramaneyyakanti    .    so    taya    evam
ovadiyamano   evam   anusasiyamano   ummaggam   gahetva   pacchamukho
gaccheyya   .  atha  dutiyo  puriso  agaccheyya  rajagaham  gantukamo .
So   tam  upasankamitva  evam  vadeyya  icchamaham  bhante  rajagaham  gantum
tassa  me  rajagahassa  maggam  upadisati  .  tamenam  tvam  evam vadeyyasi
ehambho   purisa   ayam   maggo   rajagaham   gacchati  tena  muhuttam  gaccha
tena   muhuttam   gantva   dakkhissasi   amukam   nama  gamam  tena  muhuttam
gaccha    tena    muhuttam    gantva    dakkhissasi   amukam   nama   nigamam
tena   muhuttam   gaccha   tena   muhuttam   gantva   dakkhissasi  rajagahassa
Aramaramaneyyakam           vanaramaneyyakam           bhumiramaneyyakam
pokkharaniramaneyyakanti     .    so    taya    evam    ovadiyamano
evam anusasiyamano sotthina rajagaham gaccheyya.
     {102.2}  Ko  nu  kho  brahmana  hetu  ko paccayo yantitthateva
rajagaham   titthati   rajagahagamimaggo   titthasi  tvam  samadapeta  atha  ca
pana   taya   evam   ovadiyamano  evam  anusasiyamano  eko  puriso
ummaggam   gahetva   pacchamukho   gaccheyya   eko  sotthina  rajagaham
gaccheyyati   .  ettha  kyaham  bho  gotama  karomi  maggakkhayaham  bho
gotamati.
     [103]   Evameva   kho   brahmana   titthateva  nibbanam  titthati
nibbanagamimaggo    titthamaham    samadapeta    atha    ca   pana   mama
savaka   maya   evam  ovadiyamana  evam  anusasiyamana  appekacce
accantanittham    nibbanam   aradhenti   ekacce   naradhenti   ettha
kyaham brahmana karomi maggakkhayi 1- brahmana tathagatoti.
     [104]   Evam   vutte   ganakamoggallano   brahmano  bhagavantam
etadavoca   yeme  bho  gotama  puggala  asaddha  jivikattha  agarasma
anagariyam   pabbajita  satha  mayavino  ketubhino  2-  uddhata  unnala
capala    mukhara    vikinnavaca    indriyesu   aguttadvara   bhojane
amattannuno   jagariyam   ananuyutta   samanne   anapekkhavanto  sikkhaya
na  tibbagarava  bahullika  sathilika  3- okkamane pubbangama paviveke
nikkhittadhura   kusita   hinaviriya   mutthassatino   asampajana  asamahita
@Footnote: 1 Ma. maggakkhayiham .  2 Ma. ketabino .  3 Ma. Yu. sathalika.
Vibbhantacitta   duppanna   elamuga   na   tehi   bhavam   gotamo  saddhim
samvasati.
     {104.1}  Ye  pana  te  kulaputta  saddha  agarasma  anagariyam
pabbajita    asatha    amayavino    aketubhino   anuddhata   anunnala
acapala    amukhara   avikinnavaca   indriyesu   guttadvara   bhojane
mattannuno    jagariyam    anuyutta   samanne   apekkhavanto   sikkhaya
tibbagarava   na   bahullika   na   sathilika   okkamane  nikkhittadhura
paviveke     pubbangama     araddhaviriya    pahitatta    upatthitasatino
sampajana    samahita   ekaggacitta   pannavanto   anelamuga   tehi
bhavam gotamo saddhim samvasati.
     {104.2}  Seyyathapi  bho  gotama  yekeci mulagandha kalanusarikam
tesam  aggamakkhayati  yekeci  saragandha  lohitacandanam  tesam aggamakkhayati
yekeci  pupphagandha vassikam tesam aggamakkhayati evameva kho bhoto gotamassa
ovado   paramajjadhammesu  abhikkantam  bho  gotama  abhikkantam  bho  gotama
seyyathapi   bho   gotama   nikkujjitam   va  ukkujjeyya  paticchannam  va
vivareyya  mulhassa  va  maggam  acikkheyya  andhakare  va  telapajjotam
dhareyya   cakkhumanto   rupani   dakkhantiti   evameva  bhota  gotamena
anekapariyayena   dhammo   pakasito   esaham   bhagavantam   gotamam  saranam
gacchami   dhammanca   bhikkhusanghanca   upasakam   mam   bhavam  gotamo  dharetu
ajjatagge panupetam saranangatanti.
              Ganakamoggallanasuttam nitthitam sattamam.
                      ----------
                    Gopakamoggallanasuttam
     [105]  Evamme  sutam  ekam  samayam  ayasma  anando rajagahe
viharati   veluvane   kalandakanivape   aciraparinibbute   bhagavati   .  tena
kho   pana   samayena  raja  magadho  ajatasattu  vedehiputto  rajagaham
patisankharapeti    ranno   pajjotassa   asankamano   .   atha   kho
ayasma    anando    pubbanhasamayam    nivasetva    pattacivaramadaya
rajagaham    pindaya   pavisi   .   atha   kho   ayasmato   anandassa
etadahosi    atippago    kho    tava    rajagahe    pindaya   caritum
yannunaham   yena   gopakamoggallanassa   brahmanassa   kammanto   yena
gopakamoggallano brahmano tenupasankameyyanti.
     {105.1}  Atha  kho  ayasma  anando yena gopakamoggallanassa
brahmanassa  kammanto  yena  gopakamoggallano brahmano tenupasankami.
Addasa  kho  gopakamoggallano  brahmano ayasmantam anandam durato 1-
agacchantam  disvana  ayasmantam  anandam etadavoca etu kho bhavam anando
svagatam  bhoto  anandassa  cirassam  kho  bhavam  anando imam pariyayamakasi
yadidam  idhagamanaya  nisidatu  bhavam  anando  idamasanam  pannattanti . Nisidi
kho  ayasma  anando  pannatte  asane  .  gopakamoggallanopi kho
brahmano annataram nicam asanam gahetva [2]- nisidi.
@Footnote: 1 Ma. Yu. duratova .  2 Ma. Yu. etthantare ekamantanti dissati.
     [106]   Ekamantam   nisinno  kho  gopakamoggallano  brahmano
ayasmantam  anandam  etadavoca  atthi  nu  kho  bho  ananda  ekabhikkhupi
tehi   dhammehi   sabbena   sabbam   sabbatha   sabbam   samannagato  yehi
dhammehi     samannagato     so    bhavam    gotamo    ahosi    araham
sammasambuddhoti   .   natthi   kho  brahmana  ekabhikkhupi  tehi  dhammehi
sabbena    sabbam    sabbatha    sabbam    samannagato    yehi   dhammehi
samannagato   so   bhagava   ahosi   araham   sammasambuddho   so   hi
brahmana    bhagava   anuppannassa   maggassa   uppadeta   asanjatassa
maggassa    sanjaneta    anakkhatassa    maggassa   akkhata   maggannu
maggavidu   maggakovido   magganuga   ca  pana  etarahi  savaka  viharanti
paccha    samannagatati    .    ayanca   hidam   ayasmato   anandassa
gopakamoggallanena brahmanena saddhim antarakatha vippakata ahosi.
     [107]    Atha    kho   vassakaro   brahmano   magadhamahamatto
rajagahe    kammante    anusannayamano    yena   gopakamoggallanassa
brahmanassa     kammanto     yenayasma     anando    tenupasankami
upasankamitva    ayasmata    anandena   saddhim   sammodi   sammodaniyam
katham   saraniyam   vitisaretva   ekamantam  nisidi  .  ekamantam  nisinno
kho    vassakaro    brahmano   magadhamahamatto   ayasmantam   anandam
etadavoca   kaya   nuttha   bho   ananda   etarahi  kathaya  sannisinna
ka   ca  pana  te  1-  antarakatha  vippakatati  .  idha  mam  brahmana
@Footnote: 1 Ma. Yu. vo.
Gopakamoggallano   brahmano   evamaha   1-   atthi   nu  kho  bho
ananda   ekabhikkhupi   tehi   dhammehi   sabbena   sabbam  sabbatha  sabbam
samannagato   yehi   dhammehi   samannagato   so  bhavam  gotamo  ahosi
araham   sammasambuddhoti   evam  vutte  aham  brahmana  gopakamoggallanam
brahmanam     etadavocam     natthi     kho     brahmana    ekabhikkhupi
tehi   dhammehi   sabbena   sabbam   sabbatha   sabbam   samannagato  yehi
dhammehi    samannagato   so   bhagava   ahosi   araham   sammasambuddho
so    hi    brahmana    bhagava   anuppannassa   maggassa   uppadeta
asanjatassa   maggassa   sanjaneta   anakkhatassa   maggassa   akkhata
maggannu    maggavidu    maggakovido    magganuga    ca   pana   etarahi
savaka   viharanti   paccha   samannagatati   mayam   kho   no  brahmana
gopakamoggallanena    brahmanena    saddhim    antarakatha    vippakata
atha tvam anuppattoti.
     [108]   Atthi   nu  kho  bho  ananda  ekabhikkhupi  tena  bhota
gotamena    thapito   ayam   vo   mamaccayena   patisaranam   bhavissatiti   yam
tumhe   etarahi  patidhaveyyathati  .  natthi  kho  brahmana  ekabhikkhupi
tena   bhagavata   janata   passata   arahata   sammasambuddhena  thapito
ayam    vo    mamaccayena    patisaranam    bhavissatiti   yam   mayam   etarahi
patidhaveyyamati 2-.
     [109]   Atthi   pana  bho  ananda  ekabhikkhupi  sanghena  sammato
@Footnote: 1 Yu. idamaha .  2 Ma. patipadeyyamati.
Sambahulehi   therehi   bhikkhuhi   thapito   ayam   no   bhagavato  accayena
patisaranam   bhavissatiti   yam   tumhe   etarahi  patidhaveyyathati  .  natthi
kho   brahmana   ekabhikkhupi   sanghena   sammato   sambahulehi   therehi
bhikkhuhi   thapito   ayam   no   bhagavato   accayena   patisaranam   bhavissatiti
yam   mayam   etarahi   patidhaveyyamati   .  evam  appatisarane  ca  pana
bho  ananda  ko  hetu  dhammasamaggiyati  1-  .  na  kho mayam brahmana
appatisarana sappatisarana mayam brahmana dhammapatisaranati.
     [110]   Atthi   nu  kho  bho  ananda  ekabhikkhupi  tena  bhota
gotamena    thapito   ayam   vo   mamaccayena   patisaranam   bhavissatiti   yam
tumhe   etarahi   patidhaveyyathati   iti   puttho  samano  natthi  kho
brahmana    ekabhikkhupi   tena   bhagavata   janata   passata   arahata
sammasambuddhena   thapito   ayam   vo   mamaccayena   patisaranam   bhavissatiti
yam  mayam  etarahi  patidhaveyyamati  vadesi  .  atthi  pana  bho  ananda
ekabhikkhupi   sanghena   sammato   sambahulehi   therehi   bhikkhuhi   thapito
ayam   no   bhagavato   accayena  patisaranam  bhavissatiti  yam  tumhe  etarahi
patidhaveyyathati    iti    puttho    samano   natthi   kho   brahmana
ekabhikkhupi   sanghena   sammato   sambahulehi   therehi   bhikkhuhi   thapito
ayam   no   bhagavato   accayena   patisaranam   bhavissatiti  yam  mayam  etarahi
patidhaveyyamati   vadesi  .  evam  appatisarane  ca  pana  bho  ananda
ko   hetu   dhammasamaggiyati   iti   puttho   samano   na   kho  mayam
@Footnote: 1 Ma. Yu. samaggiyati.
Brahmana   appatisarana   sappatisarana   mayam   brahmana   dhammapatisaranati
vadesi    .   imassa   pana   bho   ananda   bhasitassa   katham   attho
datthabboti.
     [111]   Atthi   kho  brahmana  tena  bhagavata  janata  passata
arahata    sammasambuddhena    bhikkhunam   sikkhapadam   pannattam   patimokkham
uddittham    te    mayam    tadahuposathe   yavatika   ekam   gamakkhettam
upanissaya   viharama   te   sabbe   ekajjham   sannipatama  sannipatitva
yassa   tam   vattati   tam   ajjhesama   tasmim   ce   bhannamane   hoti
bhikkhussa   apatti   hoti   vitikkamo   tam   mayam   yathadhammam  yathanusittham
karemati   na  kira  no  bhavanto  karenti  dhammo  no  karetiti .
Atthi   nu  kho  bho  ananda  ekabhikkhupi  yam  tumhe  etarahi  sakkarotha
garukarotha  manetha  pujetha  sakkatva  garukatva  upanissaya  viharathati .
Atthi   kho  brahmana  ekabhikkhupi  yam  mayam  etarahi  sakkaroma  garukaroma
manema pujema sakkatva garukatva upanissaya viharamati.
     [112]  Atthi  kho  bho  ananda  ekabhikkhupi tena bhota gotamena
thapito   ayam   vo   mamaccayena  patisaranam  bhavissatiti  yam  tumhe  etarahi
patidhaveyyathati    iti    puttho    samano   natthi   kho   brahmana
ekabhikkhupi   tena   bhagavata  janata  passata  arahata  sammasambuddhena
thapito   ayam   vo   mamaccayena   patisaranam   bhavissatiti  yam  mayam  etarahi
patidhaveyyamati   vadesi  .  atthi  pana  2-  bho  ananda  ekabhikkhupi
@Footnote: 1 Ma. Yu. atthi nu kho .  2 Yu. atthi pana vo bho.
Sanghena  sammato  sambahulehi  therehi  bhikkhuhi  thapito  ayam  no  bhagavato
accayena   patisaranam   bhavissatiti   yam   tumhe  etarahi  patidhaveyyathati
iti   puttho   samano   natthi   kho   brahmana   ekabhikkhupi   sanghena
sammato   sambahulehi   therehi   bhikkhuhi   thapito   ayam   no   bhagavato
accayena   patisaranam   bhavissatiti   yam   mayam   etarahi   patidhaveyyamati
vadesi  .  atthi  nu  kho  bho  ananda  ekabhikkhupi  yam  tumhe  etarahi
sakkarotha   garukarotha   manetha   pujetha  sakkatva  garukatva  upanissaya
viharathati   iti   puttho   samano   atthi   kho   brahmana  ekabhikkhupi
yam   mayam   etarahi   sakkaroma   garukaroma   manema   pujema  sakkatva
garukatva   upanissaya  viharamati  vadesi  .  imassa  1-  bho  ananda
bhasitassa katham attho datthabboti.
     [113]   Atthi   kho  brahmana  tena  bhagavata  janata  passata
arahata   sammasambuddhena   dasa   pasadaniya   dhamma   akkhata  yasmim
no   te  2-  dhamma  samvijjanti  tam  mayam  etarahi  sakkaroma  garukaroma
manema   pujema   sakkatva  garukatva  upanissaya  viharama  katame  dasa
idha    brahmana   bhikkhu   silava   hoti   patimokkhasamvarasamvuto   viharati
acaragocarasampanno    anumattesu    vajjesu    bhayadassavi   samadaya
sikkhati sikkhapadesu.
     {113.1}  Bahussuto  hoti  sutadharo  sutasannicayo  ye  te dhamma
adikalyana    majjhekalyana    pariyosanakalyana    sattha    3-
sabyanjana      kevalaparipunnam     parisuddham     brahmacariyam     abhivadanti
@Footnote: 1 Ma. Yu. imassa pana bho .  2 Ma. Yu. ime .  3 Ma. Yu. sattham sabyanjanam.
Tatharupassa   dhamma   bahussuta   honti   dhata   1-  vacasa  paricita
manasanupekkhita ditthiya supatividdha.
     {113.2}    Santuttho   hoti   civarapindapatasenasanagilanapaccaya-
bhesajjaparikkharehi      .     catunnam     jhananam     abhicetasikanam
ditthadhammasukhaviharanam        nikamalabhi        hoti        akicchalabhi
akasiralabhi    anekavihitam    iddhividham    paccanubhoti    ekopi    hutva
bahudha   hoti   bahudhapi   hutva   eko   hoti   avibhavam  tirobhavam
tirokuddam   tiropakaram  tiropabbatam  asajjamano  2-  gacchati  seyyathapi
akase    pathaviyapi    ummujjanimmujjam    karoti   seyyathapi   udake
udakepi   abhijjamane  gacchati  seyyathapi  pathaviyam  akasepi  pallankena
kamati   seyyathapi   pakkhi   sakuno   imepi   candimasuriye  evammahiddhike
evammahanubhave   panina   parimasati  3-  parimajjati  yava  brahmalokapi
kayena  vasam  vatteti . Dibbaya sotadhatuya visuddhaya atikkantamanusikaya
ubho    sadde    sunati    dibbe    ca   manuse   ca   ye   dure
santike ca.
     {113.3}   Parasattanam   parapuggalanam   cetasa   ceto   paricca
pajanati   .   saragam   va  cittam  saragam  cittanti  pajanati  vitaragam
va   cittam   vitaragam   cittanti   pajanati   .   sadosam   va   cittam
sadosam   cittanti   pajanati   vitadosam   va   cittam   vitadosam  cittanti
pajanati   .   samoham   va  cittam  samoham  cittanti  pajanati  vitamoham
va   cittam   vitamoham   cittanti   pajanati   .   sankhittam   va  cittam
sankhittam   cittanti   pajanati   vikkhittam  va  cittam  vikkhittam  cittanti
@Footnote: 1 Ma. dhata .  2 katthaci asajjamanotipi patho dissati .   3 katthaci paramasatitipi
@patho dissati.
Pajanati    .   mahaggatam   va   cittam   mahaggatam   cittanti   pajanati
amahaggatam   va   cittam   amahaggatam   cittanti   pajanati   .   sauttaram
va    cittam    sauttaram    cittanti   pajanati   anuttaram   va   cittam
anuttaram    cittanti    pajanati   .   samahitam   va   cittam   samahitam
cittanti    pajanati    asamahitam    va    cittam   asamahitam   cittanti
pajanati    .    vimuttam    va   cittam   vimuttam   cittanti   pajanati
avimuttam va cittam avimuttam cittanti pajanati.
     {113.4}   Anekavihitam  pubbenivasam  anussarati  seyyathidam  ekampi
jatim  dvepi  jatiyo  tissopi  jatiyo  catassopi jatiyo pancapi jatiyo
dasapi   jatiyo   visampi  jatiyo  timsampi  jatiyo  cattalisampi  jatiyo
pannasampi    jatiyo    jatisatampi    jatisahassampi    jatisatasahassampi
anekepi  samvattakappe  anekepi  vivattakappe  anekepi samvattavivattakappe
amutrasim   evamnamo   evamgotto   evamvanno   evamaharo   evam
sukhadukkhapatisamvedi   evamayupariyanto   so   tato  cuto  amutra  udapadim
tatrapasim   evamnamo   evamgotto   evamvanno   evamaharo  evam
sukhadukkhapatisamvedi evamayupariyanto so tato cuto idhupapannoti.
     {113.5}  Iti sakaram sauddesam anekavihitam pubbenivasam anussarati.
Dibbena  cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena  satte  passati  cavamane
upapajjamane    hine   panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate
.pe.   yathakammupage   satte   pajanati  .  asavanam  khaya  anasavam
Cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja    viharati    .    ime   kho   brahmana   tena   bhagavata
janata   passata   arahata   sammasambuddhena   dasa  pasadaniya  dhamma
akkhata   yasmim   no   ime   dhamma   samvijjanti   tam   mayam  etarahi
sakkaroma   garukaroma   manema   pujema  sakkatva  garukatva  upanissaya
viharamati.
     [114]   Evam   vutte   vassakaro   brahmano  magadhamahamatto
upanandam    senapatim   amantesi   tam   kim   mannasi   evam   senapati
yadime    bhonto    sakkatabbam    sakkaronti   garukatabbam   garukaronti
manetabbam   manenti   pujetabbam  pujenti  tagghime  bhonto  sakkatabbam
sakkaronti   garukatabbam   garukaronti   manetabbam   manenti   pujetabbam
pujenti   imanca   hi   te  bhonto  na  sakkareyyum  na  garukareyyum  na
maneyyum  na  pujeyyum  atha  kincarahi  te  bhonto  sakkareyyum garukareyyum
maneyyum pujeyyum sakkatva garukatva [1]- upanissaya vihareyyunti.
     [115]    Atha    kho   vassakaro   brahmano   magadhamahamatto
ayasmantam   anandam   etadavoca   kaham  pana  [2]-  anando  etarahi
viharatiti   .   veluvane  khvaham  brahmana  etarahi  viharamiti  .  kacci
pana   bho   ananda   veluvanam  ramaniyanceva  appasaddanca  appanigghosanca
vijanavatam     manussarahaseyyakam     patisallanasaruppanti     .    taggha
brahmana     veluvanam     ramaniyanceva    appasaddanca    appanigghosanca
@Footnote: 1 Ma. etthantare manetva pujetvati dissati .  2 Ma. Yu. etthantare bhavanti
@dissati.
Vijanavatam    manussarahaseyyakam   patisallanasaruppam   yathatam   tumhadisehi
rakkhikehi 1- gopakehiti.
     [116]   Taggha   bho  ananda  veluvanam  ramaniyanceva  appasaddanca
appanigghosanca     vijanavatam     manussarahaseyyakam     patisallanasaruppam
yathatam   bhavantehi   jhayihi   jhanasilehi   2-   jhayino  ceva  bhavanto
jhanasilino   ca   ekamidaham   bho   ananda   samayam  so  bhavam  gotamo
vesaliyam    viharati    mahavane   kutagarasalayam   atha   khvaham   bho
ananda   yena   mahavanam   kutagarasala   yena   so   bhavam  gotamo
tenupasankamim   tatra   ca   pana   so   bhavam   gotamo   anekapariyayena
jhanakatham  kathesi  jhayi  ceva  so  bhavam  gotamo  ahosi  jhanasilo 3- ca
sabbanca pana so bhavam gotamo jhanam vannesiti.
     [117]   Na   kho   brahmana  so  bhagava  sabbam  jhanam  vannesi
napi  so  bhagava  sabbam  jhanam  na  vannesi  na  4-  kathamrupanca brahmana
so    bhagava   jhanam   na   vannesi   .   idha   brahmana   ekacco
kamaragapariyutthitena    cetasa   viharati   kamaragaparetena   uppannassa
ca   kamaragassa   nissaranam   yathabhutam   nappajanati   so  kamaragamyeva
antaram    karitva    jhayati    pajjhayati    nijjhayati   apajjhayati  .
Byapadapariyutthitena    cetasa   viharati   byapadaparetena   uppannassa
ca   byapadassa   nissaranam   yathabhutam   nappajanati   so  byapadamyeva
antaram    karitva    jhayati    pajjhayati    nijjhayati   apajjhayati  .
@Footnote: 1 Ma. rakkhakehi. Yu. rakkhehi. 2 jhanasilihi. 3 jhanasili.
@4 Po. Ma. Yu. nasadado natthi.
Thinamiddhapariyutthitena    cetasa    viharati    thinamiddhaparetena   uppannassa
ca    thinamiddhassa   nissaranam   yathabhutam   nappajanati   so   thinamiddhamyeva
antaram    karitva    jhayati    pajjhayati    nijjhayati   apajjhayati  .
Uddhaccakukkuccapariyutthitena    cetasa    viharati    uddhaccakukkuccaparetena
uppannassa    ca    uddhaccakukkuccassa   nissaranam   yathabhutam   nappajanati
so   uddhaccakukkuccamyeva   antaram   karitva  jhayati  pajjhayati  nijjhayati
apajjhayati   .   vicikicchapariyutthitena  cetasa  viharati  vicikicchaparetena
uppannaya     ca     vicikicchaya    nissaranam    yathabhutam    nappajanati
so    vicikicchamyeva    antaram   karitva   jhayati   pajjhayati   nijjhayati
apajjhayati   .   na   evarupam   kho   brahmana   so   bhagava   jhanam
vannesi.
     {117.1}   Kathamrupanca   brahmana  so  bhagava  jhanam  vannesi .
Idha   brahmana   bhikkhu   vivicceva   kamehi  vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham   pathamam   jhanam  upasampajja  viharati
vitakkavicaranam   vupasama   ajjhattam   sampasadanam   cetaso   ekodibhavam
avitakkam  avicaram  samadhijam  pitisukham  dutiyam  jhanam  ...  tatiyam  jhanam  ...
Catuttham   jhanam   upasampajja   viharati   .   evarupam  kho  brahmana  so
bhagava jhanam vannesiti.
     [118]  Garayham  kira  bho  ananda  so  bhavam  gotamo jhanam garahi
pasamsam   pasamsi   handa   cadani   mayam   bho  ananda  gacchama  bahukicca
mayam   bahukaraniyati  .  yassadani  tvam  brahmana  kalam  mannasiti  .  atha
Kho   vassakaro   brahmano   magadhamahamatto   ayasmato   anandassa
bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana pakkami.
     [119]   Atha   kho  gopakamoggallano  brahmano  acirapakkante
vassakare   brahmane   magadhamahamatte  ayasmantam  anandam  etadavoca
yam   no   mayam   bhavantam   anandam   apucchimha  tam  no  bhavam  anando
na   byakasiti   .   nanu   1-  te  brahmana  avocumha  natthi  kho
brahmana   ekabhikkhupi   tehi   dhammehi   sabbena  sabbam  sabbatha  sabbam
samannagato   yehi   dhammehi   samannagato   so  bhagava  ahosi  araham
sammasambuddho    so   hi   brahmana   bhagava   anuppannassa   maggassa
uppadeta   asanjatassa   maggassa   sanjaneta  anakkhatassa  maggassa
akkhata    maggannu    maggavidu    maggakovido   magganuga   ca   pana
etarahi savaka viharanti paccha samannagatati.
              Gopakamoggallanasuttam nitthitam atthamam.
                       ---------
@Footnote: 1 Yu. apinu.
                      Mahapunnamasuttam
     [120]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
pubbarame   migaramatu  pasade  .  tena  kho  pana  samayena  bhagava
tadahuposathe   pannarase   punnaya   punnamaya   rattiya  bhikkhusanghaparivuto
abbhokase    nisinno    hoti    .    atha   kho   annataro   bhikkhu
utthayasana   ekamsam  civaram  katva  yena  bhagava  tenanjalimpanametva
bhagavantam   etadavoca   puccheyyaham   bhante   bhagavantam   kincideva  desam
sace   me   bhagava   okasam   karoti   panhassa  veyyakaranayati .
Tenahi tvam bhikkhu sake asane nisiditva puccha yadakankhasiti.
     [121]   Atha  kho  so  bhikkhu  sake  asane  nisiditva  bhagavantam
etadavoca    ime   nu   kho   bhante   pancupadanakkhandha   seyyathidam
rupupadanakkhandho        vedanupadanakkhandho        sannupadanakkhandho
sankharupadanakkhandho   vinnanupadanakkhandhoti   .   ime   kho   bhikkhu
pancupadanakkhandha    seyyathidam   rupupadanakkhandho   vedanupadanakkhandho
sannupadanakkhandho    sankharupadanakkhandho   vinnanupadanakkhandhoti  .
Sadhu  bhanteti  kho  so  bhikkhu  bhagavato  bhasitam  abhinanditva anumoditva
bhagavantam   uttarim   panham   pucchi   ime  pana  bhante  pancupadanakkhandha
kimmulakati   .   ime   kho   bhikkhu  pancupadanakkhandha  chandamulakati .
Tanneva    nu    kho    bhante    upadanam   te   pancupadanakkhandha
Udahu     annatra     pancupadanakkhandhehi    upadananti    .    na
kho    bhikkhu    tanneva    upadanam   te   pancupadanakkhandha   napi
annatra     pancupadanakkhandhehi     upadanam     yo    kho    bhikkhu
pancupadanakkhandhesu chandarago tam tattha upadananti.
     [122]   Siya   pana   bhante   sa   1-   pancupadanakkhandhesu
chandaragavemattatati  .  siya  bhikkhuti  bhagava  avoca idha bhikkhu ekaccassa
evam  hoti  evamrupo  siyam  anagatamaddhanam evamvedano siyam anagatamaddhanam
evamsanno   siyam   anagatamaddhanam   evamsankharo   siyam   anagatamaddhanam
evam    vinnano    siyam    anagatamaddhananti    evam    kho    bhikkhu
siya 2- pancupadanakkhandhesu chandaragavemattatati.
     [123]  Kittavata  pana  bhante  khandhanam  khandhadhivacanam  hotiti .
Yankinci   bhikkhu   rupam   atitanagatapaccuppannam   ajjhattam   va   bahiddha
va  olarikam  va  sukhumam  va  hinam  va  panitam  va  yam  dure  santike
va  ayam  rupakkhandho  yakaci  vedana  ... Yakaci sanna ... Yekeci
sankhara    ...   yankinci   vinnanam   atitanagatapaccuppannam   ajjhattam
va   bahiddha  va  olarikam  va  sukhumam  va  hinam  va  panitam  va  yam
dure   santike   va   ayam   vinnanakkhandho   ettavata   kho  bhikkhu
khandhanam khandhadhivacanam hotiti.
     [124]   Ko   nu  kho  bhante  hetu  ko  paccayo  rupakkhandhassa
pannapanaya   ko   hetu   ko   paccayo  vedanakkhandhassa  pannapanaya
@Footnote: 1 Ma. Yu. sa iti na dissati .  2 Yu. siyati natthi.
Ko     hetu     ko     paccayo     sannakkhandhassa     pannapanaya
ko   hetu   ko   paccayo   sankharakkhandhassa   pannapanaya  ko  hetu
ko   paccayo   vinnanakkhandhassa   pannapanayati   .   cattaro   kho
bhikkhu   mahabhuta   hetu   cattaro   mahabhuta   paccayo   rupakkhandhassa
pannapanaya    phasso    hetu    phasso    paccayo    vedanakkhandhassa
pannapanaya     phasso    hetu    phasso    paccayo    sannakkhandhassa
pannapanaya    phasso    hetu    phasso    paccayo    sankharakkhandhassa
pannapanaya    namarupam    kho    bhikkhu    hetu    namarupam    paccayo
vinnanakkhandhassa pannapanayati.
     [125]   Katham   pana   bhante  sakkayaditthi  hotiti  .  idha  bhikkhu
assutava    puthujjano    ariyanam    adassavi   ariyadhammassa   akovido
ariyadhamme   avinito   sappurisanam   adassavi   sappurisadhammassa  akovido
sappurisadhamme    avinito    rupam   attato   samanupassati   rupavantam   va
attanam   attani   va   rupam   rupasmim   va   attanam  vedanam  attato
samanupassati  vedanavantam  va  attanam  attani  va  vedanam  vedanaya va
attanam    sannam    attato    samanupassati   sannavantam   va   attanam
attani    va    sannam   sannaya   va   attanam   sankhare   attato
samanupassati  sankharavantam  va  attanam  attani  va  sankhare  sankharesu
va    attanam    vinnanam    attato   samanupassati   vinnanavantam   va
attanam    attani   va   vinnanam   vinnanasmim   va   attanam   evam
Kho bhikkhu sakkayaditthi hotiti.
     [126]  Katham  pana  bhante  sakkayaditthi  na  hotiti  .  idha  bhikkhu
sutava   ariyasavako  ariyanam  dassavi  ariyadhammassa  kovido  ariyadhamme
suvinito   sappurisanam   dassavi   sappurisadhammassa   kovido  sappurisadhamme
suvinito   na   rupam   attato  samanupassati  na  rupavantam  va  attanam  na
attani   va   rupam   na   rupasmim   va   attanam   na  vedanam  attato
samanupassati   na   vedanavantam   va   attanam   na  attani  va  vedanam
na   vedanaya   va   attanam   na   sannam   attato   samanupassati   na
sannavantam   va   attanam   na   attani   va  sannam  na  sannaya  va
attanam   na   sankhare   attato   samanupassati   na   sankharavantam  va
attanam   na   attani   va  sankhare  na  sankharesu  va  attanam  na
vinnanam   attato   samanupassati   na   vinnanavantam   va   attanam   na
attani   va   vinnanam   na   vinnanasmim   va   attanam   evam   kho
bhikkhu sakkayaditthi na hotiti.
     [127]  Ko  nu  kho  bhante  rupe  assado  ko  adinavo  kim
nissaranam    ko   vedanaya   assado   ko   adinavo   kim   nissaranam
ko   sannaya   assado   ko  adinavo  kim  nissaranam  ko  sankharesu
assado   ko   adinavo   kim   nissaranam   ko   vinnane   assado
ko   adinavo   kim   nissarananti   .   yam   kho   bhikkhu   rupam  paticca
uppajjati   sukham   somanassam   ayam   rupe   assado   yam   rupam  aniccam
Dukkham   viparinamadhammam   ayam   rupe  adinavo  yo  rupe  chandaragavinayo
chandaragappahanam    idam   rupe   nissaranam   yanca   1-   bhikkhu   vedanam
paticca   uppajjati   sukham   somanassam   ayam   vedanaya   assado   ya
vedana   anicca   dukkha   viparinamadhamma   ayam   vedanaya  adinavo
yo    vedanaya    chandaragavinayo    chandaragappahanam   idam   vedanaya
nissaranam    yanca    bhikkhu   sannam   paticca   uppajjati   sukham   somanassam
ayam   sannaya   assado   ya  sanna  anicca  dukkha  viparinamadhamma
ayam     sannaya     adinavo     yo     sannaya     chandaragavinayo
chandaragappahanam    idam    sannaya   nissaranam   yanca   bhikkhu   sankhare
paticca   uppajjati   sukham   somanassam   ayam   sankharesu   assado  ye
sankhara   anicca   dukkha   viparinamadhamma  ayam  sankharesu  adinavo
yo    sankharesu   chandaragavinayo   chandaragappahanam   idam   sankharesu
nissaranam   yanca   bhikkhu   vinnanam   paticca   uppajjati   sukham   somanassam
ayam   vinnane   assado   yam   vinnanam   aniccam  dukkham  viparinamadhammam
ayam     vinnane     adinavo     yo    vinnane    chandaragavinayo
chandaragappahanam idam vinnane nissarananti.
     [128]  Katham  pana  bhante janato katham passato imasminca savinnanake
kaye    bahiddha    ca    sabbanimittesu    ahankaramamankaramananusaya
na    hontiti    .    yankinci    bhikkhu    rupam   atitanagatapaccuppannam
ajjhattam   va  bahiddha  va  olarikam  va  sukhumam  va  hinam  va  panitam
@Footnote: 1 Ma. Yu. yam kho.
Va   yam   dure   santike   va   sabbam   rupam  netam  mama  nesohamasmi
na    meso    attati    evametam   yathabhutam   sammappannaya   passati
yakaci  vedana  ... Yakaci sanna ... Yekeci sankhara ... Yankinci
vinnanam     atitanagatapaccuppannam    ajjhattam    va    bahiddha    va
olarikam   va   sukhumam   va   hinam  va  panitam  va  yam  dure  santike
va   sabbam   vinnanam   netam   mama   nesohamasmi   na  meso  attati
evametam   yathabhutam   sammappannaya   passati   evam  kho  bhikkhu  janato
evam    passato    imasminca    savinnanake    kaye    bahiddha   ca
sabbanimittesu ahankaramamankaramananusaya na hontiti.
     [129]  Atha  kho  annatarassa  bhikkhuno  evam  cetaso  parivitakko
udapadi   iti   kira   bho   rupam   anatta   vedana   anatta  sanna
anatta     sankhara    anatta    vinnanam    anatta    anattakatani
kammani  kamattanam  1-  phusissantiti  .  atha  kho  bhagava  tassa  bhikkhuno
cetasa    ceto    parivitakkamannaya   bhikkhu   amantesi   thanam   kho
panetam  bhikkhave  vijjati  yam  idhekacco  moghapuriso  aviddha  avijjagato
tanhadhipateyyena   cetasa   satthu   sasanam  abhidhavitabbam  2-  manneyya
iti   kira   bho   rupam   anatta   vedana   anatta   sanna  anatta
sankhara     anatta    vinnanam    anatta    anattakatani    kammani
kamattanam   phusissantiti   patipucchami   3-   vinita   kho   me   tumhe
@Footnote: 1 Po. katamattanam. 2 Ma. Yu. atidhavitabbam. Po. adhidhavitabbam.
@3 Si. paticca. Ma. pativinita.
Bhikkhave   tatra   tatra   dhammesu   tam   kim  mannatha  bhikkhave  rupam  niccam
va   aniccam   vati   .   aniccam   bhante  .  yampananiccam  dukkham  va
tam   sukham   vati  .  dukkham  bhante  .  yampananiccam  dukkham  viparinamadhammam
kallam    nu    tam    samanupassitum    etam    mama   esohamasmi   eso
me   attati   .   no   hetam   bhante   .  tam  kim  mannatha  bhikkhave
vedana   .pe.   sanna   ...   sankhara  ...  vinnanam  niccam  va
aniccam  vati  .  aniccam  bhante  .  yampananiccam dukkham va tam sukham vati.
Dukkham   bhante   .   yampananiccam   dukkham   viparinamadhammam   kallam  nu  tam
samanupassitum  etam  mama  esohamasmi  eso  me  attati  .  no  hetam
bhante   .   tasmatiha   bhikkhave   yankinci   rupam  atitanagatapaccuppannam
ajjhattam  va  bahiddha  va  olarikam  va  sukhumam  va  hinam va panitam va
yam  dure  santike  va  sabbam  rupam netam mama nesohamasmi na meso attati
evametam   yathabhutam   sammappannaya  datthabbam  .  yakaci  vedana  ...
Yakaci   sanna   ...   yekeci   sankhara   ...  yankinci  vinnanam
atitanagatapaccuppannam   ajjhattam   va   bahiddha   va   olarikam   va
sukhumam  va  hinam  va  panitam  va  yam  dure  santike  va  sabbam  vinnanam
netam   mama   nesohamasmi   na   meso   attati   evametam   yathabhutam
sammappannaya   datthabbam   .   evam  passam  bhikkhave  sutava  ariyasavako
rupasmimpi    nibbindati    vedanayapi    nibbindati    sannayapi   nibbindati
sankharesupi      nibbindati      vinnanasmimpi     nibbindati     nibbindam
Virajjati    viraga    vimuccati    vimuttasmim    vimuttamiti   nanam   hoti
khina   jati   vusitam   brahmacariyam   katam   karaniyam   naparam  itthattayati
pajanatiti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti   1-   .   imasminca   2-  pana  veyyakaranasmim  bhannamane
satthimattanam bhikkhunam anupadaya asavehi cittani vimuccimsuti.
                 Mahapunnamasuttam nitthitam navamam.
                       ---------
@Footnote: 1 Si. abhinandum iti dissati .  2 Po. Yu. imasmim kho pana.
                       Culapunnamasuttam
     [130]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
pubbarame   migaramatu  pasade  .  tena  kho  pana  samayena  bhagava
tadahuposathe   pannarase   punnaya   punnamaya   rattiya  bhikkhusanghaparivuto
abbhokase nisinno hoti.
     [131]  Atha  kho  bhagava  tunhibhutam  1-  bhikkhusangham  anuviloketva
bhikkhu   amantesi   janeyya   nu   kho  bhikkhave  asappuriso  asappurisam
asappuriso   ayambhavanti   .   no   hetam   bhante   .  sadhu  bhikkhave
atthanametam   bhikkhave   anavakaso   yam  asappuriso  asappurisam  janeyya
asappuriso   ayambhavanti   janeyya   pana   bhikkhave  asappuriso  sappurisam
sappuriso   ayambhavanti   .   no   hetam   bhante   .   sadhu  bhikkhave
etampi  2-  bhikkhave  atthanam  anavakaso yam asappuriso sappurisam janeyya
sappuriso ayambhavanti.
     [132]    Asappuriso    bhikkhave    asaddhammasamannagato    hoti
asappurisabhatti    hoti    asappurisacinti    hoti    asappurisamanti   hoti
asappurisavaco   hoti   asappurisakammanto   hoti   asappurisaditthi   hoti
asappurisadanam deti.
     [133]  Kathanca  bhikkhave  asappuriso  asaddhammasamannagato  hoti.
Idha   bhikkhave   asappuriso   asaddho   hoti  ahiriko  hoti  anottappi
@Footnote: 1 Ma. Yu. tunhibhutam tunhibhutam .  2 Ma. Yu. etampi kho.
Hoti   appassuto   hoti   kusito   hoti   mutthassati   hoti  duppanno
hoti evam kho bhikkhave asappuriso asaddhammasamannagato hoti.
     [134]   Kathanca   bhikkhave   asappuriso   asappurisabhatti  hoti .
Idha   bhikkhave   asappurisassa  ye  te  samanabrahmana  asaddha  ahirika
anottappino    appassuta    kusita   mutthassatino   duppanna   tyassa
mitta    honti    te   sahaya   evam   kho   bhikkhave   asappuriso
asappurisabhatti hoti.
     [135]   Kathanca   bhikkhave   asappuriso   asappurisacinti  hoti .
Idha   bhikkhave   asappuriso   attabyabadhayapi  ceteti  parabyabadhayapi
ceteti   ubhayabyabadhayapi   ceteti   evam   kho  bhikkhave  asappuriso
asappurisacinti hoti.
     [136]   Kathanca   bhikkhave   asappuriso   asappurisamanti  hoti .
Idha   bhikkhave   asappuriso   attabyabadhayapi  manteti  parabyabadhayapi
manteti   ubhayabyabadhayapi   manteti   evam   kho  bhikkhave  asappuriso
asappurisamanti hoti.
     [137]   Kathanca   bhikkhave   asappuriso  asappurisavaco  hoti .
Idha   bhikkhave  asappuriso  musavadi  hoti  pisunavaco  hoti  pharusavaco
hoti    samphappalapi    hoti    evam    kho    bhikkhave    asappuriso
asappurisavaco hoti.
     [138]   Kathanca  bhikkhave  asappuriso  asappurisakammanto  hoti .
Idha    bhikkhave   asappuriso   panatipati   hoti   adinnadayi   hoti
kamesumicchacari  hoti  evam  kho  bhikkhave  asappuriso asappurisakammanto
hoti.
     [139]  Kathanca  bhikkhave  asappuriso  asappurisaditthi  hoti  .  idha
bhikkhave   asappuriso   evamditthiko  1-  hoti  natthi  dinnam  natthi  yittham
natthi   hutam   natthi   sukatadukkatanam   kammanam   phalam  vipako  natthi  ayam
loko   natthi   paro   loko  natthi  mata  natthi  pita  natthi  satta
opapatika      natthi      loke      samanabrahmana     sammaggata
sammapatipanna    ye   imanca   lokam   paranca   lokam   sayam   abhinna
sacchikatva   pavedentiti   evam  kho  bhikkhave  asappuriso  asappurisaditthi
hoti.
     [140]   Kathanca   bhikkhave   asappuriso   asappurisadanam  deti .
Idha   bhikkhave   asappuriso   asakkaccam   danam   deti   asahattha  danam
deti  acittim  katva  danam  deti  apavittham  danam  deti  anagamanaditthiko
danam    deti    evam    kho    bhikkhave    asappuriso   asappurisadanam
deti.
     [141]  Sa 2- kho so bhikkhave asappuriso evam asaddhammasamannagato
evam   asappurisabhatti   evam   asappurisacinti   evam  asappurisamanti  evam
asappurisavaco   evam   asappurisakammanto   evam   asappurisaditthi   evam
asappurisadanam   datva   kayassa   bheda   parammarana  ya  asappurisanam
@Footnote: 1 Ma. Yu. evamditthi .  2 Ma. sa khoti natthi.
Gati   tattha   uppajjati   .  ka  ca  bhikkhave  asappurisanam  gati  nirayo
va tiracchanayoni va.
     [142]  Janeyya  nu  kho  bhikkhave  sappuriso  sappurisam  sappuriso
ayambhavanti   .   evam   bhante   .  sadhu  bhikkhave  thanametam  bhikkhave
vijjati    yam    sappuriso   sappurisam   janeyya   sappuriso   ayambhavanti
janeyya     pana     bhikkhave     sappuriso    asappurisam    asappuriso
ayambhavanti  .  evam  bhante  .  sadhu  bhikkhave etampi kho bhikkhave thanam
vijjati yam sappuriso asappurisam janeyya asappuriso ayambhavanti.
     [143]     Sappuriso     bhikkhave    saddhammasamannagato    hoti
sappurisabhatti     hoti     sappurisacinti    hoti    sappurisamanti    hoti
sappurisavaco    hoti    sappurisakammanto    hoti   sappurisaditthi   hoti
sappurisadanam deti.
     [144]   Kathanca  bhikkhave  sappuriso  saddhammasamannagato  hoti .
Idha   bhikkhave   sappuriso   saddho  hoti  hirima  hoti  ottappi  hoti
bahussuto    hoti   araddhaviriyo   hoti   upatthitasati   hoti   pannava
hoti evam kho bhikkhave sappuriso saddhammasamannagato hoti.
     [145]   Kathanca   bhikkhave  sappuriso  sappurisabhatti  hoti  .  idha
bhikkhave    sappurisassa   ye   te   samanabrahmana   saddha   hirimanto
ottappino    bahussuta    araddhaviriya    upatthitasatino    pannavanto
tyassa   mitta   honti   te   sahaya  evam  kho  bhikkhave  sappuriso
Sappurisabhatti hoti.
     [146]   Kathanca   bhikkhave  sappuriso  sappurisacinti  hoti  .  idha
bhikkhave   sappuriso   nevattabyabadhaya   ceteti   na   parabyabadhaya
ceteti   na   ubhayabyabadhaya   ceteti  evam  kho  bhikkhave  sappuriso
sappurisacinti hoti.
     [147]   Kathanca   bhikkhave  sappuriso  sappurisamanti  hoti  .  idha
bhikkhave   sappuriso   nevattabyabadhaya   manteti   na   parabyabadhaya
manteti   na   ubhayabyabadhaya   manteti  evam  kho  bhikkhave  sappuriso
sappurisamanti hoti.
     [148]   Kathanca  bhikkhave  sappuriso  sappurisavaco  hoti  .  idha
bhikkhave   sappuriso   musavada   pativirato   hoti   pisunaya   vacaya
pativirato   hoti   pharusaya   vacaya   pativirato   hoti   samphappalapa
pativirato hoti evam kho bhikkhave sappuriso sappurisavaco hoti.
     [149]   Kathanca   bhikkhave   sappuriso  sappurisakammanto  hoti .
Idha   bhikkhave   sappuriso   panatipata  pativirato  hoti  adinnadana
pativirato  hoti  kamesumicchacara  pativirato  hoti  evam  kho  bhikkhave
sappuriso sappurisakammanto hoti.
     [150]   Kathanca   bhikkhave  sappuriso  sappurisaditthi  hoti  .  idha
bhikkhave   sappuriso   evam   ditthiko   hoti   atthi  dinnam  atthi  yittham
atthi   hutam   atthi   sukatadukkatanam   kammanam   phalam  vipako  atthi  ayam
Loko   atthi   paro   loko  atthi  mata  atthi  pita  atthi  satta
opapatika      atthi      loke      samanabrahmana     sammaggata
sammapatipanna    ye   imanca   lokam   paranca   lokam   sayam   abhinna
sacchikatva   pavedentiti   evam   kho   bhikkhave  sappuriso  sappurisaditthi
hoti.
     [151]   Kathanca   bhikkhave  sappuriso  sappurisadanam  deti  .  idha
bhikkhave  sappuriso  sakkaccam  danam  deti  1-  cittim  katva  danam  deti
parisuddham  2-  danam  deti  agamanaditthiko  danam  deti  evam kho bhikkhave
sappuriso sappurisadanam deti.
     [152]  Sa  kho  so  bhikkhave  sappuriso  evam saddhammasamannagato
evam  sappurisabhatti  evam  sappurisacinti evam sappurisamanti evam sappurisavaco
evam    sappurisakammanto    evam    sappurisaditthi    evam   sappurisadanam
datva   kayassa   bheda   parammarana   ya   sappurisanam   gati   tattha
uppajjati   ka   ca   bhikkhave   sappurisanam   gati   devamahattata   va
manussamahattata vati.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                 Culapunnamasuttam nitthitam dasamam.
                   Devadahavaggo pathamo.
                       --------
@Footnote: 1 Po. Ma. sahattha danam deti .  2 Ma. anupavittham.
                        Tassuddanam
                  devadahapancattayakinti
                  nigantho annaveyyakarano
                  kuruganakagopakam punnamayo
                  devadahaggamo pathamo pavaro.
                       --------
                       Anupadavaggo
                        ------
                        anupadasuttam
     [153]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [154]    Bhagava    etadavoca   pandito   bhikkhave   sariputto
mahapanno    bhikkhave    sariputto    puthupanno   bhikkhave   sariputto
hasapanno    bhikkhave    sariputto   javanapanno   bhikkhave   sariputto
tikkhapanno   bhikkhave   sariputto   nibbedhikapanno   bhikkhave  sariputto
sariputto   bhikkhave   addhamasam   anupadadhammavipassanam   vipassi  .  tatridam
bhikkhave sariputtassa anupadadhammavipassanaya hoti.
     [155]  Idha  bhikkhave  sariputto vivicceva kamehi vivicca akusalehi
dhammehi   savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham  pathamam  jhanam  upasampajja
viharati   .   ye   ca  pathame  jhane  dhamma  vitakko  ca  vicaro  ca
piti   ca   sukhanca   cittekaggata   ca  phasso  vedana  sanna  cetana
vinnanam  1-  chando  adhimokkho  viriyam  sati  upekkha  manasikaro tyassa
dhamma   anupadavavatthita   honti   tyassa   dhamma   vidita   uppajjanti
vidita   upatthahanti   vidita  abbhattham  gacchanti  .  so  evam  pajanati
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. cittam.
Evam  kirame  dhamma  ahutva  sambhonti  hutva  pativentiti  1- . So
tesu     dhammesu    anupayo    anapayo    anissito    appatibaddho
vippamutto   visamyutto   vimariyadikatena   cetasa  viharati  .  so  atthi
uttarim nissarananti pajanati tabbahulikara atthi tvevassa hoti.
     [156]   Puna  caparam  bhikkhave  sariputto  vitakkavicaranam  vupasama
ajjhattam   sampasadanam   cetaso   ekodibhavam  avitakkam  avicaram  samadhijam
pitisukham   dutiyam   jhanam   upasampajja   viharati  .  ye  ca  dutiye  jhane
dhamma   ajjhattam   sampasado   ca   piti   ca  sukhanca  cittekaggata  ca
phasso   vedana   sanna   cetana   vinnanam  chando  adhimokkho  viriyam
sati   upekkha   manasikaro   tyassa   dhamma   anupadavavatthita   honti
tyassa   dhamma   vidita  uppajjanti  vidita  upatthahanti  vidita  abbhattham
gacchanti   .   so   evam   pajanati   evam   kirame  dhamma  ahutva
sambhonti   hutva   pativentiti   .   so   tesu   dhammesu   anupayo
anapayo   anissito   appatibaddho  vippamutto  visamyutto  vimariyadikatena
cetasa   viharati   .   so   atthi   uttarim   nissarananti  pajanati .
Tabbahulikara atthi tvevassa hoti.
     [157]   Puna   caparam   bhikkhave   sariputto  pitiya  ca  viraga
upekkhako    ca    viharati   sato   ca   sampajano   sukhanca   kayena
patisamvedeti   yantam   ariya   acikkhanti  upekkhako  satima  sukhavihariti
tatiyam   jhanam   upasampajja   viharati   .  ye  ca  tatiye  jhane  dhamma
@Footnote: 1 Po. Yu. pativedentiti.
Upekkha   ca   sukhanca   sati  ca  sampajannanca  cittekaggata  ca  phasso
vedana   sanna   cetana   vinnanam   chando   adhimokkho   viriyam  sati
upekkha   manasikaro   tyassa   dhamma   anupadavavatthita  honti  tyassa
dhamma    vidita    uppajjanti   vidita   upatthahanti   vidita   abbhattham
gacchanti   .   so   evam   pajanati   evam   kirame  dhamma  ahutva
sambhonti  hutva  pativentiti  .  so  tesu  dhammesu  anupayo anapayo
anissito   appatibaddho   vippamutto   visamyutto  vimariyadikatena  cetasa
viharati   .   so  atthi  uttarim  nissarananti  pajanati  .  tabbahulikara
atthi tvevassa hoti.
     [158]   Puna   caparam   bhikkhave   sariputto  sukhassa  ca  pahana
dukkhassa    ca    pahana    pubbeva   somanassadomanassanam   atthangama
adukkhamasukham   upekkhasatiparisuddhim   catuttham   jhanam  upasampajja  viharati .
Ye   ca   catutthe   jhane   dhamma   upekkha   adukkhamasukha  vedana
parisuddhatta   1-   cetaso   anabhogo  satiparisuddhi  cittekaggata  ca
phasso    vedana    sanna    cetana   vinnanam   chando   adhimokkho
viriyam    sati   upekkha   manasikaro   tyassa   dhamma   anupadavavatthita
honti    tyassa    dhamma    vidita   uppajjanti   vidita   upatthahanti
vidita   abbhattham   gacchanti   .   so   evam   pajanati  evam  kirame
dhamma   ahutva   sambhonti  hutva  pativentiti  .  so  tesu  dhammesu
anupayo    anapayo   anissito   appatibaddho   vippamutto   visamyutto
@Footnote: 1 Po. pasiddhata. Ma. passaddhatta.
Vimariyadikatena   cetasa   viharati   .   so   atthi  uttarim  nissarananti
pajanati. Tabbahulikara atthi tvevassa hoti.
     [159]   Puna   caparam   bhikkhave   sariputto  sabbaso  rupasannanam
samatikkama    patighasannanam    atthangama    nanattasannanam   amanasikara
ananto   akasoti   akasanancayatanam   upasampajja   viharati  .  ye
ca     akasanancayatane     dhamma    akasanancayatanasanna    ca
cittekaggata   ca   phasso   vedana   sanna  cetana  vinnanam  chando
adhimokkho    viriyam    sati    upekkha    manasikaro   tyassa   dhamma
anupadavavatthita   honti   tyassa   dhamma   vidita   uppajjanti   vidita
upatthahanti   vidita   abbhattham   gacchanti  .  so  evam  pajanati  evam
kirame   dhamma   ahutva   sambhonti  hutva  pativentiti  .  so  tesu
dhammesu    anupayo    anapayo   anissito   appatibaddho   vippamutto
visamyutto   vimariyadikatena   cetasa   viharati   .   so   atthi  uttarim
nissarananti pajanati. Tabbahulikara atthi tvevassa hoti.
     [160]  Puna  caparam  bhikkhave  sariputto sabbaso akasanancayatanam
samatikkamma    1-    anantam   vinnananti   vinnanancayatanam   upasampajja
viharati   .   ye   ca   vinnanancayatane  dhamma  vinnanancayatanasanna
ca   cittekaggata   ca   phasso   vedana   sanna   cetana   vinnanam
chando    adhimokkho    viriyam    sati    upekkha   manasikaro   tyassa
dhamma   anupadavavatthita   honti   tyassa   dhamma   vidita   uppajjanti
@Footnote: 1 Yu. samatikkama.
Vidita   upatthahanti   vidita  abbhattham  gacchanti  .  so  evam  pajanati
evam   kirame   dhamma   ahutva  sambhonti  hutva  pativentiti  .  so
tesu   dhammesu   anupayo  anapayo  anissito  appatibaddho  vippamutto
visamyutto   vimariyadikatena   cetasa   viharati   .   so   atthi  uttarim
nissarananti pajanati. Tabbahulikara atthi tvevassa hoti.
     [161]  Puna  caparam  bhikkhave  sariputto  sabbaso  vinnanancayatanam
samatikkamma      natthi      kinciti      akincannayatanam     upasampajja
viharati   .   ye   ca   akincannayatane  dhamma  akincannayatanasanna
ca   cittekaggata   ca   phasso   vedana   sanna   cetana   vinnanam
chando   adhimokkho   viriyam   sati   upekkha  manasikaro  tyassa  dhamma
anupadavavatthita     honti     tyassa    dhamma    vidita    uppajjanti
vidita   upatthahanti   vidita  abbhattham  gacchanti  .  so  evam  pajanati
evam   kirame   dhamma   ahutva  sambhonti  hutva  pativentiti  .  so
tesu   dhammesu   anupayo  anapayo  anissito  appatibaddho  vippamutto
visamyutto   vimariyadikatena   cetasa   viharati   .   so   atthi  uttarim
nissarananti pajanati. Tabbahulikara atthi tvevassa hoti.
     [162]  Puna  caparam  bhikkhave  sariputto  sabbaso  akincannayatanam
samatikkamma     nevasannanasannayatanam     upasampajja     viharati    .
So   taya   samapattiya   sato   vutthati  .  so  taya  samapattiya
sato   vutthahitva   ye  dhamma  atita  niruddha  viparinata  te  dhamme
Samanupassati    evam    kirame    dhamma    ahutva   sambhonti   hutva
pativentiti   .   so   tesu   dhammesu   anupayo  anapayo  anissito
appatibaddho   vippamutto   visamyutto  vimariyadikatena  cetasa  viharati .
So   atthi   uttarim   nissarananti   pajanati   .   tabbahulikara  atthi
tvevassa hoti.
     [163]  Puna caparam bhikkhave sariputto sabbaso nevasannanasannayatanam
samatikkamma      sannavedayitanirodham      upasampajja      viharati    .
Pannayapassa   1-   disva   asava   parikkhina  honti  .  so  taya
samapattiya  sato  vutthati  2- . So taya samapattiya sato vutthahitva
ye   dhamma   atita  niruddha  viparinata  te  dhamme  samanupassati  evam
kirame   dhamma   ahutva   sambhonti  hutva  pativentiti  .  so  tesu
dhammesu    anupayo    anapayo   anissito   appatibaddho   vippamutto
visamyutto   vimariyadikatena   cetasa  viharati  .  so  atthi  3-  uttarim
nissarananti pajanati. Tabbahulikara atthi 4- tvevassa hoti.
     [164]  Yam  kho  tam  bhikkhave  samma  vadamano vadeyya vasippatto
paramippatto    ariyasmim   silasmim   vasippatto   paramippatto   ariyasmim
samadhismim    vasippatto   paramippatto   ariyaya   pannaya   vasippatto
paramippatto   ariyaya   vimuttiyati  sariputtameva  tam  samma  vadamano
vadeyya    vasippatto    paramippatto    ariyasmim   silasmim   vasippatto
paramippatto   ariyasmim   samadhismim   vasippatto   paramippatto  ariyaya
@Footnote: 1 Ma. Yu. pannayacassa .  2 vutthahati .  3-4 Po. Ma. Yu. natthi.
Pannaya vasippatto paramippatto ariyaya vimuttiyati.
     [165]  Yam  kho  tam  bhikkhave  samma  vadamano  vadeyya  bhagavato
putto   oraso   mukhato   jato   dhammajo  dhammanimmito  dhammadayado
no   amisadayadoti   sariputtameva   tam   samma   vadamano  vadeyya
bhagavato    putto    oraso   mukhato   jato   dhammajo   dhammanimmito
dhammadayado    no    amisadayadoti    .    sariputto    bhikkhave
tathagatena anuttaram dhammacakkam pavattitam sammadeva anuppavattetiti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                  Anupadasuttam nitthitam pathamam.
                        -------
                     Chavisodhanasuttam 1-
     [166]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [167]  Bhagava  etadavoca  idha  bhikkhave  bhikkhu  annam  byakaroti
khina   jati   vusitam   brahmacariyam   katam   karaniyam   naparam  itthattayati
pajanamiti   .   tassa   bhikkhave   bhikkhuno   bhasitam  neva  abhinanditabbam
na    patikkositabbam    .    anabhinanditva    appatikkositva    panho
pucchitabbo   cattarome   avuso   vohara   tena  bhagavata  janata
passata   arahata   sammasambuddhena   sammadakkhata   katame   cattaro
ditthe   ditthavadita   sute   sutavadita   mute   mutavadita  vinnate
vinnatavadita   ime  kho  avuso  cattaro  vohara  tena  bhagavata
janata   passata   arahata   sammasambuddhena   sammadakkhata   .  katham
janato    panayasmato    katham    passato   imesu   catusu   voharesu
anupadaya asavehi cittam vimuttanti.
     [168]   Khinasavassa   bhikkhave   bhikkhuno   vusitavato  katakaraniyassa
ohitabharassa          anuppattasadatthassa         parikkhinabhavasannojanassa
sammadannavimuttassa   ayamanudhammo   hoti   veyyakaranaya   ditthe   kho
@Footnote: 1 Yu. chabbisodhanasuttanti dissati.
Aham   avuso   anupayo   anapayo  anissito  appatibaddho  vippamutto
visamyutto  vimariyadikatena  cetasa  viharami  sute  kho  aham avuso ...
Mute   kho  aham  avuso  ...  vinnate  kho  aham  avuso  anupayo
anapayo   anissito   appatibaddho  vippamutto  visamyutto  vimariyadikatena
cetasa  viharami  evam  kho  me  avuso  janato  evam passato imesu
catusu   voharesu   anupadaya   asavehi   cittam   vimuttanti  .  tassa
bhikkhave   bhikkhuno   sadhuti  bhasitam  abhinanditabbam  anumoditabbam  .  sadhuti
bhasitam   abhinanditva   anumoditva   uttarim    panho  pucchitabbo  panca
kho   ime   avuso  upadanakkhandha  tena  bhagavata  janata  passata
arahata    sammasambuddhena    sammadakkhata   katame   panca   seyyathidam
rupupadanakkhandho        vedanupadanakkhandho        sannupadanakkhandho
sankharupadanakkhandho    vinnanupadanakkhandho    ime    kho   avuso
pancupadanakkhandha  tena  bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena
sammadakkhata    .    katham    janato    panayasmato    katham   passato
imesu pancasupadanakkhandhesu anupadaya asavehi cittam vimuttanti.
     [169]   Khinasavassa   bhikkhave   bhikkhuno   vusitavato  katakaraniyassa
ohitabharassa          anuppattasadatthassa         parikkhinabhavasannojanassa
sammadannavimuttassa    ayamanudhammo    hoti   veyyakaranaya   rupam   kho
aham  avuso  abalam  viragunam  1-  anassasikanti  2-  viditva  ye rupe
upadayupadana  3-  cetaso adhitthanabhinivesanusaya tesam khaya viraga
@Footnote: 1 Yu. viragam .  2 itisaddo natthi .  3 Ma. Yu. upayupadana.
Nirodha   caga   patinissagga   vimuttam  me  cittanti  pajanami  vedanam
kho  aham  avuso  ...  sannam  kho  aham  avuso ... Sankhare kho aham
avuso  ...  vinnanam  kho  aham  avuso  abalam  viragunam  anassasikanti
viditva  ye  vinnane  upadayupadana cetaso adhitthanabhinivesanusaya
tesam  khaya  viraga  nirodha  caga  patinissagga  vimuttam  me  cittanti
pajanami   evam   kho   me   avuso  janato  evam  passato  imesu
pancasupadanakkhandhesu    anupadaya    asavehi   cittam   vimuttanti  .
Tassa   bhikkhave   bhikkhuno   sadhuti  bhasitam  abhinanditabbam  anumoditabbam .
Sadhuti   bhasitam   abhinanditva   anumoditva   uttarim  panho  pucchitabbo
chayimavuso    dhatuyo    tena   bhagavata   janata   passata   arahata
sammasambuddhena    sammadakkhata    katama   cha   pathavidhatu   apodhatu
tejodhatu  vayodhatu  akasadhatu  vinnanadhatu  ima  kho  avuso  cha
dhatuyo   tena   bhagavata   janata   passata  arahata  sammasambuddhena
sammadakkhata   .   katham   janato   panayasmato   katham  passato  imasu
chasu dhatusu anupadaya asavehi cittam vimuttanti.
     [170]   Khinasavassa   bhikkhave   bhikkhuno   vusitavato  katakaraniyassa
ohitabharassa          anuppattasadatthassa         parikkhinabhavasannojanassa
sammadannavimuttassa   ayamanudhammo   hoti   veyyakaranaya  pathavidhatum  kho
aham  avuso  anattato  upagacchim  na  ca  pathavidhatunissitam  attanam  ye ca
pathavidhatunissita    upadayupadana   cetaso   adhitthanabhinivesanusaya
Tesam  khaya  viraga  nirodha  caga  patinissagga  vimuttam  me  cittanti
pajanami   apodhatum   kho   aham  avuso  ...  tejodhatum  kho  aham
avuso  ...  vayodhatum  kho  aham  avuso  ...  akasadhatum kho aham
avuso   ...   vinnanadhatum  kho  aham  avuso  anattato  upagacchim  na
ca     vinnanadhatunissitam    attanam    ye    ca    vinnanadhatunissita
upadayupadana  cetaso  adhitthanabhinivesanusaya  tesam  khaya  viraga
nirodha   caga   patinissagga   vimuttam   me  cittanti  pajanami  evam
kho  me  avuso  janato  evam  passato  imasu  chasu dhatusu anupadaya
asavehi cittam vimuttanti.
     {170.1}   Tassa   bhikkhave  bhikkhuno  sadhuti  bhasitam  abhinanditabbam
anumoditabbam   .   sadhuti   bhasitam   abhinanditva   anumoditva   uttarim
panho    pucchitabbo    cha    kho    panimani    avuso   ajjhattikani
bahirani    ayatanani   tena   bhagavata   janata   passata   arahata
sammasambuddhena   sammadakkhatani   katamani   cha   cakkhu  ceva  rupa  ca
sotam  ca  sadda  ca  ghanam  ca  gandha  ca  jivha  ca  rasa ca kayo ca
photthabba  ca  mano  ca  dhamma  ca  imani  kho  avuso cha ajjhattikani
bahirani    ayatanani   tena   bhagavata   janata   passata   arahata
sammasambuddhena    sammadakkhatani    .    katham   janato   panayasmato
katham     passato     imesu     chasu    ajjhattikabahiresu    ayatanesu
anupadaya asavehi cittam vimuttanti.
     [171]   Khinasavassa   bhikkhave   bhikkhuno   vusitavato  katakaraniyassa
Ohitabharassa          anuppattasadatthassa         parikkhinabhavasannojanassa
sammadannavimuttassa    ayamanudhammo    hoti    veyyakaranaya    cakkhusmim
avuso    rupe    cakkhuvinnane    cakkhuvinnanavinnatabbesu    dhammesu
yo  chando  yo  rago  ya  nandi  ya  tanha  ye  upadayupadana
cetaso   adhitthanabhinivesanusaya  tesam  khaya  viraga  nirodha  caga
patinissagga    vimuttam    me   cittanti   pajanami   sotasmim   avuso
sadde  sotavinnane  ...  ghanasmim  avuso  gandhe  ghanavinnane ...
Jivhaya  avuso  rase  jivhavinnane  ...  kayasmim avuso photthabbe
kayavinnane     ...    manasmim    avuso    dhamme    manovinnane
manovinnanavinnatabbesu   dhammesu   yo  chando  yo  rago  ya  nandi
ya  tanha  ye [1]-  upadayupadana cetaso adhitthanabhinivesanusaya
tesam  khaya  viraga  nirodha  caga  patinissagga  vimuttam  me  cittanti
pajanami   evam   kho   me   avuso  janato  evam  passato  imesu
chasu    ajjhattikabahiresu    ayatanesu    anupadaya   asavehi   cittam
vimuttanti   .   tassa   bhikkhave   bhikkhuno   sadhuti  bhasitam  abhinanditabbam
anumoditabbam   .   sadhuti   bhasitam   abhinanditva   anumoditva   uttarim
panho    pucchitabbo    katham    janato    panayasmato   katham   passato
imasminca     savinnanake     kaye    bahiddha    ca    sabbanimittesu
ahankaramamankaramananusaya susamuhatati.
     [172]   Khinasavassa   bhikkhave   bhikkhuno   vusitavato  katakaraniyassa
@Footnote: 1 Po. Ma. etthantare casaddo atthi.
Ohitabharassa          anuppattasadatthassa         parikkhinabhavasannojanassa
sammadannavimuttassa   ayamanudhammo   hoti   veyyakaranaya   pubbe   kho
aham   avuso   agariyabhuto   samano   aviddasu   ahosim   tassa  me
tathagato   va  tathagatasavako  va  dhammam  deseti  taham  dhammam  sutva
tathagate  saddham  patilabhim  .  so  tena  saddhapatilabhena  samannagato iti
patisancikkhim   sambadho   gharavaso   rajapatho   abbhokaso   pabbajja
nayidam    sukaram    agaram   ajjhavasata   ekantaparipunnam   ekantaparisuddham
sankhalikhitam    brahmacariyam    caritum    yannunaham   kesamassum   oharetva
kasayani  vatthani  acchadetva  agarasma  anagariyam  pabbajeyyanti.
So  kho  aham  avuso  aparena  samayena  appam  va  bhogakkhandham  pahaya
mahantam   va   bhogakkhandham   pahaya   appam   va   natiparivattam   pahaya
mahantam   va   natiparivattam   pahaya  kesamassum  oharetva  kasayani
vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajim.
     {172.1}  So  evam pabbajito samano bhikkhunam sikkhasajivasamapanno
panatipatam  pahaya  panatipata  pativirato  ahosim nihitadando nihitasattho
lajji   dayapanno   sabbapanabhutahitanukampi   ahosim  1-  .  adinnadanam
pahaya    adinnadana   pativirato   ahosim   dinnadayi   dinnapatikankhi
athenena  sucibhutena  attana  vihasim  .  abrahmacariyam  pahaya  brahmacari
ahosim   aracari   virato   methuna  gamadhamma  .  musavadam  pahaya
musavada   pativirato   ahosim   saccavadi  saccasandho  theto  paccayiko
@Footnote: 1 Ma. Yu. vihasim.
Avisamvadako   lokassa   .   pisunam   vacam   pahaya   pisunaya   vacaya
pativirato    ahosim    ito   sutva   na   amutra   akkhata   imesam
bhedaya   amutra  va  sutva  na  imesam  akkhata  amusam  bhedaya  iti
bhinnanam   va   sandhata   sahitanam   va   anuppadata   samaggaramo
samaggarato   samagganandi   samaggakaranim   vacam   bhasita  ahosim  .  pharusam
vacam   pahaya   pharusaya   vacaya   pativirato  ahosim  ya  sa  vaca
nela     kannasukha    pemaniya    hadayangama    pori    bahujanakanta
bahujanamanapa   tatharupim   vacam  bhasita  ahosim  .  samphappalapam  pahaya
samphappalapa    pativirato    ahosim    kalavadi    bhutavadi   atthavadi
dhammavadi  vinayavadi  nidhanavatim  vacam  bhasita  ahosim  kalena  sapadesam
pariyantavatim atthasanhitam.
     {172.2}    So    bijagamabhutagamasamarambha   pativirato   ahosim
ekabhattiko     ahosim    rattuparato    virato    1-    vikalabhojana
naccagitavaditavisukadassana     pativirato     ahosim     malagandhavilepana-
dharanamandanavibhusanatthana    pativirato   ahosim   uccasayana   mahasayana
pativirato     ahosim     jataruparajatapatiggahana     pativirato     ahosim
amakadhannapatiggahana      pativirato      ahosim      amakamamsapatiggahana
pativirato     ahosim     itthikumarikapatiggahana     pativirato    ahosim
dasidasapatiggahana    pativirato    ahosim   ajelakapatiggahana   pativirato
ahosim    kukkutasukarapatiggahana    pativirato    ahosim   hatthigavassavalava-
patiggahana   pativirato   ahosim   khettavatthupatiggahana  pativirato  ahosim
@Footnote: 1 Yu. pativirato.
Duteyya   pahinagamananuyoga   pativirato   ahosim   kayavikkaya   pativirato
ahosim   tulakutakamsakutamanakuta   pativirato   ahosim   ukkotanavancananikati-
saviyoga   pativirato  ahosim  chedanavadhabandhanaviparamosaalopasahasakara
pativirato ahosim.
     {172.3}   So   santuttho   ahosim   kayapariharikena   civarena
kucchipariharikena    pindapatena    [1]-    yena    yeneva    pakkamim
samadayeva    pakkamim   .   seyyathapi   nama   pakkhi   sakuno   yena
yeneva   deti   sapattabharova   deti   evameva   kho   aham  avuso
santuttho     ahosim     kayapariharikena    civarena    kucchipariharikena
pindapatena [2]- yena yeneva pakkamim samadayeva pakkamim.
     [173]   So  imina  ariyena  silakkhandhena  samannagato  ajjhattam
anavajjasukham   patisamvedesim  .  so  cakkhuna  rupam  disva  na  nimittaggahi
ahosim     nanubyanjanaggahi    yatvadhikaranamenam    cakkhundriyam    asamvutam
viharantam   abhijjhadomanassa   papaka   akusala   dhamma  anvassaveyyum
tassa   samvaraya   patipajjim  rakkhim  cakkhundriyam  cakkhundriye  samvaram  apajjim
sotena  saddam  sutva  ...  ghanena  gandham  ghayitva  ... Jivhaya rasam
sayitva  ...  kayena  photthabbam  phusitva  ...  manasa  dhammam vinnaya
na     nimittaggahi     ahosim     nanubyanjanaggahi    yatvadhikaranamenam
manindriyam    asamvutam    viharantam    abhijjhadomanassa   papaka   akusala
dhamma    anvassaveyyum   tassa   samvaraya   patipajjim   rakkhim   manindriyam
manindriye samvaram apajjim.
@Footnote: 1-2 Ma. etthantare so iti dissati.
     [174]  So  imina  ariyena  indriyasamvarena  samannagato ajjhattam
abyasekasukham  patisamvedesim  .  [1]-  abhikkante patikkante sampajanakari
ahosim    alokite    vilokite    sampajanakari   ahosim   samminjite
pasarite   sampajanakari   ahosim   sanghatipattacivaradharane  sampajanakari
ahosim    asite    pite    khayite   sayite   sampajanakari   ahosim
uccarapassavakamme    sampajanakari    ahosim   gate   thite   nisinne
sutte jagarite bhasite tunhibhave sampajanakari ahosim.
     [175]  So  imina  ca  ariyena  silakkhandhena  samannagato imina
ca    ariyena    indriyasamvarena    samannagato   imina   ca   ariyena
satisampajannena   samannagato   vivittam   senasanam   bhajim  arannam  rukkhamulam
pabbatam   kandaram   giriguham   susanam   vanapattham   abbhokasam  palalapunjam .
So   pacchabhattam   pindapatapatikkanto   nisidim   pallankam  abhujitva  ujum
kayam  panidhaya  parimukham  satim  upatthapetva  .  so  abhijjham  loke pahaya
vigatabhijjhena  cetasa  vihasim  abhijjhaya  cittam  parisodhesim byapadapadosam
pahaya       abyapannacitto       vihasim       sabbapanabhutahitanukampi
byapadapadosa    cittam   parisodhesim   thinamiddham   pahaya   vigatathinamiddho
vihasim   alokasanni   sato   sampajano   thinamiddha   cittam  parisodhesim
uddhaccakukkuccam    pahaya    anuddhato   vihasim   ajjhattam   vupasantacitto
uddhaccakukkucca    cittam   parisodhesim   vicikiccham   pahaya   tinnavicikiccho
vihasim akathamkathi kusalesu dhammesu vicikicchaya cittam parisodhesim.
@Footnote: 1 Ma. Yu. so.
     [176]  So [1]- panca nivarane pahaya cetaso upakkilese pannaya
dubbalikarane   vivicceva   kamehi   vivicca   akusalehi  dhammehi  savitakkam
savicaram  vivekajam  pitisukham  pathamam  jhanam  upasampajja  vihasim  vitakkavicaranam
vupasama    ajjhattam    sampasadanam    cetaso    ekodibhavam    avitakkam
avicaram   samadhijam  pitisukham  dutiyam  jhanam  ...  tatiyam  jhanam  ...  catuttham
jhanam upasampajja vihasim.
     [177]  So  evam  samahite citte parisuddhe pariyodate anangane
vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite   anenjappatte  asavanam
khayananaya   cittam   abhininnamesim   .   so   idam   dukkhanti   yathabhutam
abbhannasim     ayam     dukkhasamudayoti     yathabhutam    abbhannasim    ayam
dukkhanirodhoti   yathabhutam   abbhannasim   ayam   dukkhanirodhagamini   patipadati
yathabhutam    abbhannasim    ime   asavati   yathabhutam   abbhannasim   ayam
asavasamudayoti      yathabhutam     abbhannasim     ayam     asavanirodhoti
yathabhutam    abbhannasim    ayam    asavanirodhagamini   patipadati   yathabhutam
abbhannasim   .   tassa  me  evam  janato  evam  passato  kamasavapi
cittam   vimuccittha   bhavasavapi   cittam   vimuccittha   avijjasavapi   cittam
vimuccittha   vimuttasmim   vimuttamiti   nanam   ahosim   khina   jati   vusitam
brahmacariyam   katam   karaniyam   naparam   itthattayati  abbhannasim  .  evam
kho   me   avuso   janato   evam   passato  imasminca  savinnanake
kaye    bahiddha    ca    sabbanimittesu    ahankaramamankaramananusaya
@Footnote: 1 Po. Ma. ime.
Susamuhatati  1-  .  tassa  bhikkhave  bhikkhuno  sadhuti  bhasitam  abhinanditabbam
anumoditabbam   .   sadhuti   bhasitam   abhinanditva  anumoditva  evamassa
vacaniyo  labha  no  avuso  suladdham  no  avuso  ye  mayam ayasmantam
tadisam sabrahmacarim samanupassamati.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                Chavisodhanasuttam 2- nitthitam dutiyam.
                      ----------
@Footnote: 1 Po. Ma. samuhatati .  2 Ma. Yu. chabbisodhanasuttam.
                       Sappurisasuttam
     [178]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi   bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum .
Bhagava    etadavoca    sappurisadhammanca    vo    bhikkhave   desessami
asappurisadhammanca    tam   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .
Evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [179]  Bhagava  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave  asappurisadhammo.
Idha   bhikkhave   asappuriso   uccakula   pabbajito  hoti  .  so  iti
patisancikkhati    aham    khomhi   uccakula   pabbajito   ime   pananne
bhikkhu  na  uccakula  pabbajitati. So taya uccakulinataya attanukkamseti
param   vambheti  ayam  1-  bhikkhave  asappurisadhammo  .  sappuriso  ca  kho
bhikkhave    iti    patisancikkhati   na   kho   uccakulinataya   lobhadhamma
va   parikkhayam   gacchanti   dosadhamma  va  parikkhayam  gacchanti  mohadhamma
va   parikkhayam   gacchanti   no   cepi  uccakula  pabbajito  hoti  so
ca    hoti    dhammanudhammapatipanno   samicipatipanno   anudhammacari   so
tattha  pujjo  so  tattha  pasamsoti  .  so  patipadamyeva  antaram  karitva
taya   uccakulinataya  nevattanukkamseti  na  param  vambheti  ayam  bhikkhave
sappurisadhammo.
@Footnote: 1 Yu. ayampi.
     [180]  Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  mahakula  pabbajito hoti
mahabhogakula   pabbajito   hoti   ularabhogakula   pabbajito   hoti .
So    iti    patisancikkhati    aham   khomhi   ularabhogakula   pabbajito
ime    pananne    na   ularabhogakula   pabbajitati   .   so   taya
ularabhogataya    attanukkamseti    param    vambheti    ayampi   bhikkhave
asappurisadhammo   .   sappuriso   ca   kho   bhikkhave   iti  patisancikkhati
na  kho  ularabhogataya  lobhadhamma  va  parikkhayam  gacchanti dosadhamma va
parikkhayam   gacchanti   mohadhamma   va   parikkhayam   gacchanti   no   cepi
ularabhogakula   pabbajito   hoti   so   ca  hoti  dhammanudhammapatipanno
samicipatipanno  anudhammacari  so  tattha  pujjo  so  tattha  pasamsoti .
So  patipadamyeva  antaram  karitva  taya  ularabhogataya  nevattanukkamseti
na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [181]  Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  nato  hoti  yasassi .
So   iti   patisancikkhati   aham   khomhi   nato  yasassi  ime  pananne
bhikkhu  appanata  appesakkhati . So tena natattena 1- attanukkamseti
param   vambheti   ayampi   bhikkhave  asappurisadhammo  .  sappuriso  ca  kho
bhikkhave   iti   patisancikkhati   na   kho   natattena   lobhadhamma   va
parikkhayam    gacchanti   dosadhamma   va   parikkhayam   gacchanti   mohadhamma
va   parikkhayam  gacchanti  no  cepi  nato  hoti  yasassi  so  ca  hoti
dhammanudhammapatipanno     samicipatipanno     anudhammacari    so    tattha
@Footnote: 1 Po. natena. Ma. nattena.
Pujjo  so  tattha  pasamsoti . So 1- tena natattena nevattanukkamseti
na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [182]  Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  labhi hoti civarapindapata-
senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam    .    so   iti   patisancikkhati
aham    khomhi   labhi   civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam
ime   pananne   bhikkhu   na   labhino  civarapindapatasenasanagilanapaccaya-
bhesajjaparikkharananti   .   so   tena   labhena  attanukkamseti  param
vambheti  ayampi  bhikkhave  asappurisadhammo  .  sappuriso  ca  kho  bhikkhave
iti   patisancikkhati   na  kho  labhena  lobhadhamma  va  parikkhayam  gacchanti
dosadhamma   va   parikkhayam   gacchanti  mohadhamma  va  parikkhayam  gacchanti
no    cepi    labhi    hoti   civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajja-
parikkharanam    so   ca   hoti   dhammanudhammapatipanno   samicipatipanno
anudhammacari  so  tattha  pujjo  so  tattha  pasamsoti  .  so patipadamyeva
antaram  karitva  tena  labhena  nevattanukkamseti  na  param vambheti ayampi
bhikkhave sappurisadhammo.
     [183]  Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  bahussuto  hoti  .  so
iti    patisancikkhati   aham   khomhi   bahussuto   ime   pananne   bhikkhu
na  bahussutati  .  so  tena  bahusaccena  attanukkamseti  param  vambheti
ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .  sappuriso  ca  kho  bhikkhave  iti
patisancikkhati    na    kho    bahusaccena    lobhadhamma   va   parikkhayam
@Footnote: 1 Ma. Yu. so patipadamyeva antaram karitva.
Gacchanti   dosadhamma   va   parikkhayam  gacchanti  mohadhamma  va  parikkhayam
gacchanti  no  cepi  bahussuto  hoti  so  ca  hoti  dhammanudhammapatipanno
samicipatipanno      anudhammacari     so     tattha     pujjo     so
tattha  pasamsoti  .  so  patipadamyeva  antaram  karitva  tena  bahusaccena
nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [184]  Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  vinayadharo  hoti  .  so
iti    patisancikkhati   aham   khomhi   vinayadharo   ime   pananne   bhikkhu
na  vinayadharati  .  so  tena  vinayadharattena  attanukkamseti  param vambheti
ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .  sappuriso  ca  kho  bhikkhave  iti
patisancikkhati   na   kho  vinayadharattena  lobhadhamma  va  parikkhayam  gacchanti
dosadhamma   va   parikkhayam   gacchanti  mohadhamma  va  parikkhayam  gacchanti
no  cepi  vinayadharo  hoti so ca hoti dhammanudhammapatipanno samicipatipanno
anudhammacari    so    tattha    pujjo    so    tattha   pasamsoti  .
So   patipadamyeva  antaram  karitva  tena  vinayadharattena  nevattanukkamseti
na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [185]   Puna   caparam   bhikkhave  asappuriso  dhammakathiko  hoti .
So    iti   patisancikkhati   aham   khomhi   dhammakathiko   ime   pananne
bhikkhu   na   dhammakathikati   .  so  tena  dhammakathikattena  attanukkamseti
param   vambheti   ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .   sappuriso   ca
kho   bhikkhave   iti   patisancikkhati   na  kho  dhammakathikattena  lobhadhamma
Va   parikkhayam   gacchanti   dosadhamma  va  parikkhayam  gacchanti  mohadhamma
va   parikkhayam   gacchanti   no   cepi  dhammakathiko  hoti  so  ca  hoti
dhammanudhammapatipanno     samicipatipanno     anudhammacari    so    tattha
pujjo   so   tattha   pasamsoti   .   so  patipadamyeva  antaram  karitva
tena   dhammakathikattena   nevattanukkamseti   na   param   vambheti   ayampi
bhikkhave sappurisadhammo.
     [186]  Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  arannako  1-  hoti.
So    iti   patisancikkhati   aham   khomhi   arannako   ime   pananne
bhikkhu   na   arannakati   .  so  tena  arannakattena  attanukkamseti
param   vambheti   ayampi   bhikkhave  asappurisadhammo  .  sappuriso  ca  kho
bhikkhave    iti    patisancikkhati   na   kho   arannakattena   lobhadhamma
va   parikkhayam   gacchanti   dosadhamma  va  parikkhayam  gacchanti  mohadhamma
va   parikkhayam   gacchanti   no   cepi  arannako  hoti  so  ca  hoti
dhammanudhammapatipanno     samicipatipanno     anudhammacari    so    tattha
pujjo   so   tattha   pasamsoti   .   so  patipadamyeva  antaram  karitva
tena   arannakattena   nevattanukkamseti   na   param   vambheti   ayampi
bhikkhave sappurisadhammo.
     [187]  Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  pamsukuliko  hoti  .  so
iti    patisancikkhati   aham   khomhi   pamsukuliko   ime   pananne   bhikkhu
na   pamsukulikati   .   so   tena   pamsukulikattena   attanukkamseti  param
@Footnote: 1 Po. Ma. aranniko.
Vambheti   ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .   sappuriso   ca   kho
bhikkhave   iti   patisancikkhati   na   kho   pamsukulikattena  lobhadhamma  va
parikkhayam   gacchanti   dosadhamma   va  parikkhayam  gacchanti  mohadhamma  va
parikkhayam  gacchanti  no cepi pamsukuliko hoti so ca hoti dhammanudhammapatipanno
samicipatipanno      anudhammacari     so     tattha     pujjo     so
tattha  pasamsoti  .  so  patipadamyeva  antaram  karitva  tena pamsukulikattena
nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [188]   Puna   caparam  bhikkhave  asappuriso  pindapatiko  hoti .
So   ati   patisancikkhati   aham   khomhi   pindapatiko   ime   pananne
bhikkhu   na  pindapatikati  .  so  tena  pindapatikattena  attanukkamseti
param   vambheti   ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .   sappuriso   ca
kho    bhikkhave    iti    patisancikkhati    na    kho    pindapatikattena
lobhadhamma   va   parikkhayam   gacchanti  dosadhamma  va  parikkhayam  gacchanti
mohadhamma   va   parikkhayam   gacchanti   no   cepi   pindapatiko  hoti
so    ca    hoti   dhammanudhammapatipanno   samicipatipanno   anudhammacari
so   tattha   pujjo   so  tattha  pasamsoti  .  so  patipadamyeva  antaram
karitva   tena   pindapatikattena   nevattanukkamseti   na  param  vambheti
ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [189]  Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  rukkhamuliko  hoti . So
iti   patisancikkhati   aham   khomhi   rukkhamuliko   ime   pananne   bhikkhu
Na   rukkhamulikati   .   so   tena  rukkhamulikattena  attanukkamseti  param
vambheti   ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .   sappuriso   ca   kho
bhikkhave   iti   patisancikkhati   na   kho  rukkhamulikattena  lobhadhamma  va
parikkhayam   gacchanti   dosadhamma   va  parikkhayam  gacchanti  mohadhamma  va
parikkhayam   gacchanti   no   cepi   rukkhamuliko   hoti   so   ca   hoti
dhammanudhammapatipanno  samicipatipanno  anudhammacari  so  tattha  pujjo  so
tattha  pasamsoti  .  so  patipadamyeva  antaram  karitva tena rukkhamulikattena
nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [190]   Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  sosaniko  hoti  ...
Abbhokasiko  hoti  ...  nesajjiko  hoti ... Yathasanthatiko hoti ...
Ekasaniko   hoti  .  so  iti  patisancikkhati  aham  khomhi  ekasaniko
ime   pananne  bhikkhu  na  ekasanikati  .  so  tena  ekasanikattena
attanukkamseti   param   vambheti   ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo  .
Sappuriso   ca  kho  bhikkhave  iti  patisancikkhati  na  kho  ekasanikattena
lobhadhamma   va   parikkhayam   gacchanti  dosadhamma  va  parikkhayam  gacchanti
mohadhamma   va   parikkhayam   gacchanti   no   cepi   ekasaniko  hoti
so    ca    hoti   dhammanudhammapatipanno   samicipatipanno   anudhammacari
so   tattha   pujjo   so  tattha  pasamsoti  .  so  patipadamyeva  antaram
karitva   tena   ekasanikattena   nevattanukkamseti   na  param  vambheti
ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [191]  Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  vivicceva  kamehi vivicca
akusalehi   dhammehi   savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham  pathamam  jhanam
upasampajja    viharati    .    so    iti   patisancikkhati   aham   khomhi
pathamajjhanasamapattiya   labhi  ime  pananne  bhikkhu  pathamajjhanasamapattiya
na   labhinoti   .   so   taya   pathamajjhanasamapattiya  attanukkamseti
param   vambheti   ayampi   bhikkhave  asappurisadhammo  .  sappuriso  ca  kho
bhikkhave   iti  patisancikkhati  pathamajjhanasamapattiyapi  kho  agammayata  1-
vutta  bhagavata  yena  yena  hi  mannanti  tato  tam  hoti  annathati .
So    agammayatanneva   antaram   karitva   taya   pathamajjhanasamapattiya
nevattanukkamseti na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [192]   Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  vitakkavicaranam  vupasama
ajjhattam   sampasadanam   cetaso   ekodibhavam  avitakkam  avicaram  samadhijam
pitisukham   dutiyam  jhanam  ...  tatiyam  jhanam  ...  catuttham  jhanam  upasampajja
viharati   .   so  iti  patisancikkhati  aham  khomhi  catutthajjhanasamapattiya
labhi   ime   pananne   bhikkhu  catutthajjhanasamapattiya  na  labhinoti .
So      taya      catutthajjhanasamapattiya     attanukkamseti     param
vambheti    ayampi    bhikkhave    asappurisadhammo    .    sappuriso   ca
@Footnote: 1 Yu. atammayatati dissati .  Si.  akammayada akammayatati duvidhena dissati.
@Ma. atammayati dissati.
Kho    bhikkhave    iti    patisancikkhati    catutthajjhanasamapattiyapi   kho
agammayata   vutta   bhagavata   yena   yena   hi   mannanti   tato  tam
hoti   annathati   .   so   agammayatanneva   antaram   karitva   taya
catutthajjhanasamapattiya     nevattanukkamseti     na     param    vambheti
ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [193]   Puna   caparam   bhikkhave   asappuriso   [1]-  rupasannanam
samatikkama    patighasannanam    atthangama    nanattasannanam   amanasikara
ananto  akasoti  akasanancayatanam  upasampajja  viharati  .  so  iti
patisancikkhati     aham    khomhi    akasanancayatanasamapattiya    labhi
ime   pananne   bhikkhu   akasanancayatanasamapattiya  na  labhinoti .
So   taya   akasanancayatanasamapattiya  attanukkamseti  param  vambheti
ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .  sappuriso  ca  kho  bhikkhave  iti
patisancikkhati      akasanancayatanasamapattiyapi     kho     agammayata
vutta  bhagavata  yena  yena  hi  mannanti  tato  tam hoti annathati. So
agammayatanneva   antaram   karitva   taya   akasanancayatanasamapattiya
nevattanukkamseti      na     param     vambheti     ayampi     bhikkhave
sappurisadhammo.
     [194]  Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso sabbaso akasanancayatanam
samatikkamma    2-    anantam   vinnananti   vinnanancayatanam   upasampajja
viharati  .  so  iti  patisancikkhati  aham  khomhi vinnanancayatanasamapattiya
@Footnote: 1 Ma. etthantare sabbasoti dissati .  2 Yu. samatikkama.
Labhi     ime    pananne    bhikkhu    vinnanancayatanasamapattiya    na
labhinoti   .   so   taya   vinnanancayatanasamapattiya  attanukkamseti
param   vambheti   ayampi   bhikkhave  asappurisadhammo  .  sappuriso  ca  kho
bhikkhave     iti     patisancikkhati    vinnanancayatanasamapattiyapi    kho
agammayata   vutta   bhagavata  yena  yena  hi  mannanti  tato  tam  hoti
annathati    .    so    agammayatanneva    antaram    karitva    taya
vinnanancayatanasamapattiya       nevattanukkamseti       na       param
vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [195]  Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  sabbaso  vinnanancayatanam
samatikkamma   natthi   kinciti   akincannayatanam   upasampajja   viharati  .
So    iti    patisancikkhati    aham   khomhi   akincannayatanasamapattiya
labhi  ime  pananne  bhikkhu  akincannayatanasamapattiya  na  labhinoti .
So   taya   akincannayatanasamapattiya   attanukkamseti   param  vambheti
ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .  sappuriso  ca  kho  bhikkhave  iti
patisancikkhati      akincannayatanasamapattiyapi      kho      agammayata
vutta  bhagavata  yena  yena  hi  mannanti  tato  tam  hoti  annathati .
So    agammayatanneva    antaram    karitva    taya   akincannayatana-
samapattiya   nevattanukkamseti   na   param   vambheti   ayampi  bhikkhave
sappurisadhammo.
     [196]   Puna  caparam  bhikkhave  asappuriso  [1]-  akincannayatanam
@Footnote: 1 etthantare sabbasoti dissati.
Samatikkamma   nevasannanasannayatanam   upasampajja   viharati   .  so  iti
patisancikkhati      aham      khomhi     nevasannanasannayatanasamapattiya
labhi    ime   pananne   bhikkhu   nevasannanasannayatanasamapattiya   na
labhinoti     .     so     taya    nevasannanasannayatanasamapattiya
attanukkamseti   param   vambheti   ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo  .
Sappuriso   ca   kho  bhikkhave  iti  patisancikkhati  nevasannanasannayatana-
samapattiyapi   kho   agammayata   vutta   bhagavata   yena   yena  hi
mannanti   tato   tam   hoti   annathati  .  so  agammayatanneva  antaram
karitva    taya    nevasannanasannayatanasamapattiya   nevattanukkamseti
na param vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [197]   Puna   caparam   bhikkhave   sappuriso  sabbaso  nevasanna-
nasannayatanam      samatikkamma      sannavedayitanirodham      upasampajja
viharati  .  pannayapassa  1-   disva  asava  parikkhina  2-  honti.
Ayam   kho   bhikkhave   bhikkhu   na   kinci  mannati  na  kuhinci  mannati  na
kenaci mannatiti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                  Sappurisasuttam nitthitam tatiyam.
                       ---------
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. pannayacassa .  2 Yu. parikkhayapenti.
                   Sevitabbasevitabbasuttam
     [198]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi   bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum .
Bhagava    etadavoca   sevitabbasevitabbam   vo   bhikkhave   dhammapariyayam
desessami   tam   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam
bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [199]  Bhagava  etadavoca  kayasamacarampaham  1-  bhikkhave duvidhena
vadami       sevitabbampi      asevitabbampi      tanca      annamannam
kayasamacaram   vacisamacarampaham   bhikkhave   duvidhena   vadami  sevitabbampi
asevitabbampi     tanca     annamannam    vacisamacaram    manosamacarampaham
bhikkhave     duvidhena    vadami    sevitabbampi    asevitabbampi    tanca
annamannam    manosamacaram    cittuppadampaham   bhikkhave   duvidhena   vadami
sevitabbampi      asevitabbampi      tanca     annamannam     cittuppadam
sannapatilabhampaham   bhikkhave   duvidhena   vadami  sevitabbampi  asevitabbampi
tanca      annamannam      sannapatilabham     ditthipatilabhampaham     bhikkhave
duvidhena    vadami    sevitabbampi    asevitabbampi    tanca    annamannam
ditthipatilabham     attabhavapatilabhampaham     bhikkhave     duvidhena     vadami
sevitabbampi asevitabbampi tanca annamannam attabhavapatilabhanti.
@Footnote: 1 Ma. kayasamacarampaham.
     [200]   Evam  vutte  ayasma  sariputto  bhagavantam  etadavoca
imassa   kho   aham   bhante   bhagavata  sankhittena  bhasitassa  vittharena
attham   avibhattassa   evam  vittharena  attham  ajanami  kayasamacarampaham
bhikkhave     duvidhena    vadami    sevitabbampi    asevitabbampi    tanca
annamannam    kayasamacaranti    iti    kho    panetam   vuttam   bhagavata
kincetam   paticca   vuttam   .   yatharupam   bhante  kayasamacaram  sevato
akusala   dhamma   abhivaddhanti   kusala   dhamma   parihayanti   evarupo
kayasamacaro  na  sevitabbo  .  yatharupanca  kho  bhante  kayasamacaram
sevato    akusala   dhamma   parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti
evarupo kayasamacaro sevitabbo.
     [201]   Kathamrupam   bhante  kayasamacaram  sevato  akusala  dhamma
abhivaddhanti   kusala   dhamma   parihayanti   .   idha   bhante  ekacco
panatipati     hoti     luddo    lohitapani    hatapahate    nivittho
adayapanno   panabhutesu   adinnadayi   kho   pana  hoti  yantam  parassa
paravittupakaranam   gamagatam   va   arannagatam  va  tam  adinnam  theyyasankhatam
adata   hoti   kamesu   micchacari   kho   pana   hoti   ya  ta
maturakkhita    piturakkhita   matapiturakkhita   bhaturakkhita   bhaginirakkhita
natirakkhita  [1]-  sassamika  saparidanda  antamaso malagunaparikkhittapi
tatharupasu  carittam  apajjita  hoti  .  evarupam  bhante  kayasamacaram
sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti.
@Footnote: 1 Ma. etthantare gottarakkhita dhammarakkhitati dissati.
     [202]   Kathamrupam   bhante  kayasamacaram  sevato  akusala  dhamma
parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   .   idha   bhante  ekacco
panatipatam    pahaya    panatipata    pativirato   hoti   nihitadando
nihitasattho     lajji     dayapanno     sabbapanabhutahitanukampi    viharati
adinnadanam   pahaya   adinnadana   pativirato   hoti   yantam   parassa
paravittupakaranam   gamagatam   va   arannagatam  va  tam  adinnam  theyyasankhatam
na   adata   hoti  kamesu  micchacaram  pahaya  kamesu  micchacara
pativirato   hoti   ya   ta   maturakkhita  piturakkhita  matapiturakkhita
bhaturakkhita     bhaginirakkhita    natirakkhita    sassamika    saparidanda
antamaso   malagunaparikkhittapi   tatharupasu   carittam   na   apajjita
hoti   .   evarupam   bhante   kayasamacaram   sevato  akusala  dhamma
parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   .  kayasamacarampaham  bhikkhave
duvidhena    vadami    sevitabbampi    asevitabbampi    tanca    annamannam
kayasamacaranti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam.
     [203]   Vacisamacarampaham   bhikkhave   duvidhena  vadami  sevitabbampi
asevitabbampi    tanca   annamannam   vacisamacaranti   iti   kho   panetam
vuttam   bhagavata  kincetam  paticca  vuttam  .  yatharupam  bhante  vacisamacaram
sevato    akusala   dhamma   abhivaddhanti   kusala   dhamma   parihayanti
evarupo   vacisamacaro   na   sevitabbo   .  yatharupanca  kho  bhante
vacisamacaram   sevato   akusala   dhamma   parihayanti   kusala   dhamma
Abhivaddhanti evarupo vacisamacaro sevitabbo.
     [204]   Kathamrupam   bhante   vacisamacaram  sevato  akusala  dhamma
abhivaddhanti   kusala   dhamma   parihayanti   .   idha   bhante  ekacco
musavadi   hoti   sabhaggato   1-  va  parisaggato  va  natimajjhaggato
va    pugamajjhaggato    va   rajakulamajjhaggato   va   abhinito   sakkhim
puttho   ehambho   purisa   yam   janasi   tam  vadehiti  .  so  ajanam
va   aha   janamiti   janam   va   aha  na  janamiti  apassam  va
aha   passamiti   passam   va   aha   na   passamiti   iti  attahetu
va   parahetu   va   amisakincikkhahetu   va   sampajanamusa   bhasita
hoti   pisunavaco   kho   pana   hoti   ito  sutva  amutra  akkhata
imesam   bhedaya   amutra  va  sutva  imesam  akkhata  amusam  bhedaya
iti  samagganam  va  bhedeta 2- bhinnanam va anuppadata 3- vaggaramo
vaggarato   vagganandi   vaggakaranim   vacam  bhasita  hoti  pharusavaco  kho
pana  hoti  ya  sa  vaca andaka 4- kakkasa [5]- katuka parabhisajjani
kodhasamanta    asamadhisamvattanika    tatharupim    vacam   bhasita   hoti
samphappalapi    kho    pana   hoti   akalavadi   abhutavadi   anatthavadi
adhammavadi   avinayavadi   anidhanavatim   vacam   bhasita   hoti  akalena
anappadesam   apariyantavatim   anatthasanhitam  .  evarupam  bhante  vacisamacaram
sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti.
     [205]   Kathamrupam   bhante   vacisamacaram  sevato  akusala  dhamma
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabhagato va parisagato va .  2 Ma. Yu. bhetta .  3 Yu. anuppadata.
@4 Ma. kantaka .  5 Po. Ma. etthantare pharusati dissati.
Parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   .   idha   bhante  ekacco
musavadam    pahaya    musavada    pativirato   hoti   sabhaggato   va
parisaggato     va     natimajjhaggato     va    pugamajjhaggato    va
rajakulamajjhaggato   va   abhinito   sakkhim   puttho   ehambho  purisa  yam
janasi   tam   vadehiti  .  so  ajanam  va  aha  na  janamiti  janam
va   aha   janamiti   apassam   va   aha  na  passamiti  passam  va
aha  passamiti  iti  attahetu  va  parahetu  va  amisakincikkhahetu va
na    sampajanamusa   bhasita   hoti   pisunam   vacam   pahaya   pisunaya
vacaya   pativirato   hoti   ito  sutva  na  amutra  akkhata  imesam
bhedaya   amutra   va   sutva   na   imesam  akkhata  amusam  bhedaya
iti   bhinnanam   va  sandhata  sahitanam  va  anuppadata  samaggaramo
samaggarato    samagganandi    samaggakaranim   vacam   bhasita   hoti   pharusam
vacam  pahaya  pharusaya  vacaya  pativirato  hoti  ya  sa  vaca nela
kannasukha    pemaniya   hadayangama   pori   bahujanakanta   bahujanamanapa
tatharupim   vacam   bhasita   hoti   samphappalapam   pahaya   samphappalapa
pativirato   hoti   kalavadi   bhutavadi   atthavadi   dhammavadi  vinayavadi
nidhanavatim    vacam    bhasita   hoti   kalena   sapadesam   pariyantavatim
atthasanhitam   .   evarupam  bhante  vacisamacaram  sevato  akusala  dhamma
parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   .   vacisamacarampaham  bhikkhave
duvidhena    vadami    sevitabbampi    asevitabbampi    tanca    annamannam
Vacisamacaranti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam.
     [206]   Manosamacarampaham   bhikkhave  duvidhena  vadami  sevitabbampi
asevitabbampi     tanca     annamannam    manosamacaranti    iti    kho
panetam   vuttam   bhagavata   kincetam   paticca   vuttam  .  yatharupam  bhante
manosamacaram   sevato   akusala   dhamma   abhivaddhanti   kusala  dhamma
parihayanti   evarupo   manosamacaro   na   sevitabbo  .  yatharupanca
kho    bhante   manosamacaram   sevato   akusala   dhamma   abhivaddhanti
kusala dhamma parihayanti evarupo manosamacaro na sevitabbo.
     [207]   Kathamrupam   bhante  manosamacaram  sevato  akusala  dhamma
abhivaddhanti   kusala   dhamma   parihayanti   .   idha   bhante  ekacco
abhijjhalu    hoti    yantam    parassa    paravittupakaranam    tam   abhijjhita
hoti   aho   vata   yam   parassa   tam   mama   assati   byapannacitto
kho    pana   hoti   padutthamanasankappo   ime   satta   hannantu   va
bhijjantu   va   ucchijjantu   va  vinassantu  va  ma  ahesum  vati .
Evarupam   bhante   manosamacaram   sevato   akusala  dhamma  abhivaddhanti
kusala dhamma parihayanti.
     [208]   Kathamrupam   bhante  manosamacaram  sevato  akusala  dhamma
parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   .   idha   bhante  ekacco
anabhijjhalu    hoti    yantam    parassa   paravittupakaranam   tam   nabhijjhita
hoti   aho   vata   yam   parassa   tam   mama   assati  abyapannacitto
Kho   pana  hoti  appadutthamanasankappo  ime  satta  [1]-  abyapajjha
anigha   sukhi   attanam   pariharantuti   .  evarupam  bhante  manosamacaram
sevato   akusala   dhamma   parihayanti   kusala  dhamma  abhivaddhanti .
Manosamacarampaham   bhikkhave   duvidhena   vadami  sevitabbampi  asevitabbampi
tanca    annamannam    manosamacaranti    iti    yantam   vuttam   bhagavata
idametam paticca vuttam.
     [209]   Cittuppadampaham   bhikkhave   duvidhena   vadami  sevitabbampi
asevitabbampi    tanca    annamannam   cittuppadanti   iti   kho   panetam
vuttam   bhagavata   kincetam  paticca  vuttam  .  yatharupam  bhante  cittuppadam
sevato    akusala   dhamma   abhivaddhanti   kusala   dhamma   parihayanti
evarupo   cittuppado   na   sevitabbo   .   yatharupanca  kho  bhante
cittuppadam    sevato   akusala   dhamma   parihayanti   kusala   dhamma
abhivaddhanti evarupo cittuppado sevitabbo.
     [210]   Kathamrupam   bhante   cittuppadam   sevato  akusala  dhamma
abhivaddhanti   kusala   dhamma   parihayanti   .   idha   bhante  ekacco
abhijjhalu    hoti    abhijjhasahagatena    cetasa   viharati   byapadava
hoti     byapadasahagatena     cetasa    viharati    vihesava    hoti
vihesasahagatena  cetasa  viharati  .  evarupam  bhante  cittuppadam sevato
akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti.
     [211]   Kathamrupam   bhante   cittuppadam   sevato  akusala  dhamma
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare averati dissati.
Parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   .   idha   bhante  ekacco
anabhijjhalu   hoti   anabhijjhasahagatena   cetasa   viharati   abyapadava
hoti    abyapadasahagatena    cetasa    viharati    avihesava    hoti
avihesasahagatena   cetasa   viharati   .   evarupam   bhante  cittuppadam
sevato   akusala   dhamma   parihayanti   kusala  dhamma  abhivaddhanti .
Cittuppadampaham   bhikkhave   duvidhena   vadami   sevitabbampi   asevitabbampi
tanca    annamannam    cittuppadanti    iti    yantam    vuttam    bhagavata
idametam paticca vuttam.
     [212]   Sannapatilabhampaham   bhikkhave  duvidhena  vadami  sevitabbampi
asevitabbampi     tanca     annamannam    sannapatilabhanti    iti    kho
panetam   vuttam   bhagavata   kincetam   paticca   vuttam  .  yatharupam  bhante
sannapatilabham   sevato   akusala   dhamma   abhivaddhanti   kusala  dhamma
parihayanti   evarupo   sannapatilabho   na   sevitabbo  .  yatharupanca
kho    bhante   sannapatilabham   sevato   akusala   dhamma   parihayanti
kusala dhamma abhivaddhanti evarupo sannapatilabho sevitabbo.
     [213]   Kathamrupam   bhante  sannapatilabham  sevato  akusala  dhamma
abhivaddhanti   kusala   dhamma   parihayanti   .   idha   bhante  ekacco
abhijjhalu    hoti    abhijjhasahagataya    sannaya   viharati   byapadava
hoti     byapadasahagataya     sannaya    viharati    vihesava    hoti
vihesasahagataya   sannaya   viharati   .   evarupam  bhante  sannapatilabham
Sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti.
     [214]   Kathamrupam   bhante  sannapatilabham  sevato  akusala  dhamma
parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   .   idha   bhante  ekacco
anabhijjhalu   hoti   anabhijjhasahagataya   sannaya   viharati   abyapadava
hoti    abyapadasahagataya    sannaya    viharati    avihesava    hoti
avihesasahagataya   sannaya   viharati   .  evarupam  bhante  sannapatilabham
sevato   akusala   dhamma   parihayanti   kusala  dhamma  abhivaddhanti .
Sannapatilabhampaham   bhikkhave   duvidhena   vadami  sevitabbampi  asevitabbampi
tanca    annamannam    sannapatilabhanti    iti    yantam   vuttam   bhagavata
idametam paticca vuttam.
     [215]   Ditthipatilabhampaham   bhikkhave   duvidhena  vadami  sevitabbampi
asevitabbampi    tanca   annamannam   ditthipatilabhanti   iti   kho   panetam
vuttam    bhagavata    kincetam    paticca    vuttam   .   yatharupam   bhante
ditthipatilabham   sevato   akusala   dhamma   abhivaddhanti   kusala   dhamma
parihayanti   evarupo   ditthipatilabho   na   sevitabbo   .  yatharupanca
kho   bhante   ditthipatilabham  sevato  akusala  dhamma  parihayanti  kusala
dhamma abhivaddhanti evarupo ditthipatilabho sevitabbo.
     [216]   Kathamrupam   bhante   ditthipatilabham  sevato  akusala  dhamma
abhivaddhanti   kusala   dhamma   parihayanti   .   idha   bhante  ekacco
evamditthiko   hoti   natthi   dinnam   natthi   yittham   natthi   hutam   natthi
Sukatadukkatanam    kammanam   phalam   vipako   natthi   ayam   loko   natthi
paro   loko   natthi   mata   natthi  pita  natthi  satta  opapatika
natthi    loke    samanabrahmana    sammaggata    sammapatipanna   ye
imanca   lokam   paranca  lokam  sayam  abhinna  sacchikatva  pavedentiti .
Evarupam   bhante   ditthipatilabham   sevato   akusala   dhamma  abhivaddhanti
kusala dhamma parihayanti.
     [217]   Kathamrupam   bhante   ditthipatilabham  sevato  akusala  dhamma
parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   .   idha   bhante  ekacco
evamditthiko   hoti   atthi   dinnam   atthi   yittham   atthi   hutam   atthi
sukatadukkatanam    kammanam   phalam   vipako   atthi   ayam   loko   atthi
paro   loko   atthi   mata   atthi  pita  atthi  satta  opapatika
atthi    loke    samanabrahmana    sammaggata    sammapatipanna   ye
imanca   lokam   paranca  lokam  sayam  abhinna  sacchikatva  pavedentiti .
Evarupam   bhante   ditthipatilabham   sevato   akusala   dhamma  parihayanti
kusala    dhamma   abhivaddhanti   .   ditthipatilabhampaham   bhikkhave   duvidhena
vadami       sevitabbampi      asevitabbampi      tanca      annamannam
ditthipatilabhanti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam.
     [218]  Attabhavapatilabhampaham  bhikkhave  duvidhena  vadami  sevitabbampi
asevitabbampi    tanca    annamannam    attabhavapatilabhanti    iti    kho
panetam   vuttam   bhagavata   kincetam   paticca   vuttam  .  yatharupam  bhante
Attabhavapatilabham    sevato    akusala    dhamma    abhivaddhanti   kusala
dhamma   parihayanti   evarupo   attabhavapatilabho   na   sevitabbo .
Yatharupanca   kho   bhante   attabhavapatilabham   sevato   akusala  dhamma
parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   evarupo   attabhavapatilabho
sevitabbo.
     [219]  Kathamrupam  bhante  attabhavapatilabham  sevato  akusala  dhamma
abhivaddhanti    kusala    dhamma    parihayanti   .   sabyapajjham   bhante
attabhavapatilabham   abhinibbattassa   1-   yato  aparinitthitabhavaya  akusala
dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti.
     [220]  Kathamrupam  bhante  attabhavapatilabham  sevato  akusala  dhamma
parihayanti    kusala    dhamma    abhivaddhanti   .   abyapajjham   bhante
attabhavapatilabham    abhinibbattassa    yato    parinitthitabhavaya    akusala
dhamma   parihayanti   kusala   dhamma  abhivaddhanti  .  attabhavapatilabhampaham
bhikkhave     duvidhena    vadami    sevitabbampi    asevitabbampi    tanca
annamannam   attabhavapatilabhanti   iti   yantam   vuttam   bhagavata   idametam
paticca  vuttam  .  imassa  kho  [2]-  bhante bhagavata sankhittena bhasitassa
vittharena attham avibhattassa evam vittharena attham ajanamiti.
     [221]  Sadhu  sadhu  sariputta  sadhu  [3]-  tvam sariputta imassa
maya    sankhittena   bhasitassa   vittharena   attham   avibhattassa   evam
vittharena   attham   ajanasi   .   kayasamacarampaham  bhikkhave  duvidhena
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. abhinibbattayato. 2 Po. Ma. Yu. ham. 3 Ma. Yu. etthantare
@khosaddo atthi.
Vadami       sevitabbampi      asevitabbampi      tanca      annamannam
kayasamacaranti   iti   kho   panetam   vuttam   maya   kincetam   paticca
vuttam   .   yatharupam   sariputta  kayasamacaram  sevato  akusala  dhamma
abhivaddhanti    kusala    dhamma   parihayanti   evarupo   kayasamacaro
na   sevitabbo   .   yatharupanca  kho  sariputta  kayasamacaram  sevato
akusala   dhamma   parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   evarupo
kayasamacaro sevitabbo.
     [222]  Kathamrupam  sariputta  kayasamacaram  sevato  akusala  dhamma
abhivaddhanti   kusala   dhamma   parihayanti   .  idha  sariputta  ekacco
panatipati     hoti     luddo    lohitapani    hatapahate    nivittho
adayapanno    panabhutesu    adinnadayi    kho    pana   hoti   yantam
parassa    paravittupakaranam   gamagatam   va   arannagatam   va   tam   adinnam
theyyasankhatam  adata  hoti  kamesu  micchacari  kho  pana  hoti  ya
ta     maturakkhita     piturakkhita     matapiturakkhita    bhaturakkhita
bhaginirakkhita     natirakkhita     sassamika     saparidanda    antamaso
malagunaparikkhittapi    tatharupasu    carittam    apajjita   hoti  .
Evarupam   sariputta   kayasamacaram  sevato  akusala  dhamma  abhivaddhanti
kusala dhamma parihayanti.
     [223]  Kathamrupam  sariputta  kayasamacaram  sevato  akusala  dhamma
parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   .  idha  sariputta  ekacco
Panatipatam    pahaya    panatipata    pativirato   hoti   nihitadando
nihitasattho     lajji     dayapanno     sabbapanabhutahitanukampi    viharati
adinnadanam   pahaya   adinnadana   pativirato   hoti   yantam   parassa
paravittupakaranam   gamagatam   va   arannagatam  va  tam  adinnam  theyyasankhatam
na   adata   hoti  kamesu  micchacaram  pahaya  kamesu  micchacara
pativirato   hoti   ya   ta   maturakkhita  piturakkhita  matapiturakkhita
bhaturakkhita     bhaginirakkhita    natirakkhita    sassamika    saparidanda
antamaso   malagunaparikkhittapi   tatharupasu   na   carittam   apajjita
hoti   .   evarupam   sariputta  kayasamacaram  sevato  akusala  dhamma
parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   .  kayasamacarampaham  bhikkhave
duvidhena    vadami    sevitabbampi    asevitabbampi    tanca    annamannam
kayasamacaranti iti yantam vuttam maya idametam paticca vuttam.
     [224]   Vacisamacarampaham  bhikkhave  ...  manosamacarampaham  bhikkhave
...   cittuppadampaham   bhikkhave   ...   sannapatilabhampaham  bhikkhave  ...
Ditthipatilabhampaham   bhikkhave   ...   attabhavapatilabhampaham   bhikkhave  duvidhena
vadami       sevitabbampi      asevitabbampi      tanca      annamannam
attabhavapatilabhanti   iti   kho   panetam   vuttam   maya  kincetam  paticca
vuttam    .   yatharupam   sariputta   attabhavapatilabham   sevato   akusala
dhamma     abhivaddhanti     kusala     dhamma    parihayanti    evarupo
attabhavapatilabho    na   sevitabbo   .   yatharupanca   kho   sariputta
Attabhavapatilabham    sevato    akusala    dhamma    parihayanti   kusala
dhamma abhivaddhanti evarupo attabhavapatilabho sevitabbo.
     [225]   Kathamrupam   sariputta   attabhavapatilabham   sevato  akusala
dhamma    abhivaddhanti    kusala    dhamma   parihayanti   .   sabyapajjham
sariputta    attabhavapatilabham    abhinibbattassa   yato   aparinitthitabhavaya
akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti.
     [226]   Kathamrupam   sariputta   attabhavapatilabham   sevato  akusala
dhamma    parihayanti    kusala    dhamma   abhivaddhanti   .   abyapajjham
sariputta    attabhavapatilabham    abhinibbattassa    yato   parinitthitabhavaya
akusala  dhamma  parihayanti  kusala dhamma abhivaddhanti. Attabhavapatilabhampaham
bhikkhave      duvidhena      vadami      sevitabbampi      asevitabbampi
tanca    annamannam    attabhavapatilabhanti    iti    yantam   vuttam   maya
idametam   paticca   vuttam   .   imassa  kho  sariputta  maya  sankhittena
bhasitassa  [1]-  vittharena  attham  avibhattassa  evam  vittharena  attho
datthabbo.
     [227]    Cakkhuvinneyyam    rupampaham   sariputta   duvidhena   vadami
sevitabbampi     asevitabbampi     sotavinneyyam    saddampaham    sariputta
duvidhena   vadami   sevitabbampi   asevitabbampi   ghanavinneyyam   gandhampaham
sariputta   duvidhena   vadami   sevitabbampi  asevitabbampi  jivhavinneyyam
rasampaham    sariputta    duvidhena    vadami    sevitabbampi   asevitabbampi
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. etthantare evamsaddo atthi.
Kayavinneyyam   photthabbampaham   sariputta   duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampi    manovinneyyam    dhammampaham   sariputta   duvidhena   vadami
sevitabbampi asevitabbampi.
     [228]   Evam  vutte  ayasma  sariputto  bhagavantam  etadavoca
imassa   kho   bhante   bhagavata  sankhittena  bhasitassa  vittharena  attham
avibhattassa   evam   vittharena   attham  ajanami  cakkhuvinneyyam  rupampaham
sariputta   duvidhena   vadami   sevitabbampi   asevitabbampiti   iti   kho
panetam vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam.
     {228.1}   Yatharupam  bhante  cakkhuvinneyyam  rupam  sevato  akusala
dhamma   abhivaddhanti   kusala   dhamma  parihayanti  evarupam  cakkhuvinneyyam
rupam  na  sevitabbam  .  yatharupanca  kho  bhante  cakkhuvinneyyam rupam sevato
akusala    dhamma   parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   evarupam
cakkhuvinneyyam   rupam   sevitabbam   .   cakkhuvinneyyam   rupampaham   sariputta
duvidhena   vadami  sevitabbampi  asevitabbampiti  iti  yantam  vuttam  bhagavata
idametam  paticca  vuttam  .pe. Evarupo sotavinneyyo saddo na sevitabbo
.pe.   evarupo   sotavinneyyo  saddo  sevitabbo  .pe.  evarupo
ghanavinneyyo   gandho  na  sevitabbo  .pe.  evarupo  ghanavinneyyo
gandho  sevitabbo  .pe.  evarupo  jivhavinneyyo  raso na sevitabbo
.pe.    evarupo    jivhavinneyyo   sevitabbo   .pe.   evarupo
kayavinneyyo       photthabbo       na      sevitabbo      .pe.
Evarupo   kayavinneyyo   photthabbo  sevitabbo  .pe.  manovinneyyam
dhammampaham    sariputta    duvidhena    vadami   sevitabbampi   asevitabbampi
iti  kho  panetam  vuttam  bhagavata  kincetam  paticca  vuttam. Yatharupam bhante
manovinneyyam   dhammam   sevato   akusala   dhamma   abhivaddhanti   kusala
dhamma   parihayanti  evarupo  manovinneyyo  dhammo  na  sevitabbo .
Yatharupanca   kho   bhante  manovinneyyam  dhammam  sevato  akusala  dhamma
parihayanti    kusala    dhamma   abhivaddhanti   evarupo   manovinneyyo
dhammo   sevitabbo   .   manovinneyyam   dhammampaham   sariputta   duvidhena
vadami    sevitabbampi    asevitabbampiti   iti   yantam   vuttam   bhagavata
idametam   paticca   vuttam   .   imassa  kho  bhante  bhagavata  sankhittena
bhasitassa    vittharena   attham   avibhattassa   evam   vittharena   attham
ajanamiti.
     [229]  Sadhu  sadhu  sariputta  sadhu  kho  tvam  sariputta  imassa
maya    sankhittena   bhasitassa   vittharena   attham   avibhattassa   evam
vittharena   attham   ajanasi   .   cakkhuvinneyyam   rupampaham   sariputta
duvidhena   vadami   sevitabbampi   asevitabbampiti  iti  kho  panetam  vuttam
maya   kincetam   paticca   vuttam   .   yatharupam  sariputta  cakkhuvinneyyam
rupam   sevato   akusala   dhamma  abhivaddhanti  kusala  dhamma  parihayanti
evam   cakkhuvinneyyam   rupam  na  sevitabbam  .  yatharupanca  kho  sariputta
cakkhuvinneyyam    rupam   sevato   akusala   dhamma   parihayanti   kusala
Dhamma    abhivaddhanti    evarupam    cakkhuvinneyyam   rupam   sevitabbam  .
Cakkhuvinneyyam    rupampaham    sariputta    duvidhena    vadami   sevitabbampi
asevitabbampiti   iti   yantam  vuttam  maya  idametam  paticca  vuttam  .pe.
Evarupo   sotavinneyyo   saddo   na   sevitabbo   .pe.  evarupo
sotavinneyyo   saddo   sevitabbo   .pe.   evarupo  ghanavinneyyo
gandho    na   sevitabbo   .pe.   evarupo   ghanavinneyyo   gandho
sevitabbo   .pe.   evarupo   jivhavinneyyo   raso  na  sevitabbo
.pe.   evarupo   jivhavinneyyo  raso  sevitabbo  .pe.  evarupo
kayavinneyyo    photthabbo    na    sevitabbo    .pe.    evarupo
kayavinneyyo   photthabbo   sevitabbo   .pe.  manovinneyyam  dhammampaham
sariputta  duvidhena  vadami  sevitabbampi  asevitabbampiti  iti  kho  panetam
vuttam maya kincetam paticca vuttam.
     {229.1}  Yatharupam  sariputta  manovinneyyam  dhammam sevato akusala
dhamma   abhivaddhanti  kusala  dhamma  parihayanti  evarupo  manovinneyyo
dhammo  na  sevitabbo  .  yatharupanca  kho  sariputta  manovinneyyam dhammam
sevato  akusala  dhamma  parihayanti  kusala  dhamma  abhivaddhanti evarupo
manovinneyyo   dhammo  sevitabbo  .  manovinneyyam  dhammampaham  sariputta
duvidhena   vadami   sevitabbampi   asevitabbampiti  iti  yantam  vuttam  maya
idametam  paticca  vuttam  .  imassa  kho sariputta maya sankhittena bhasitassa
evam vittharena attho datthabbo.
     [230]    Civarampaham    sariputta   duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampi   pindapatampaham   sariputta   duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampi   senasanampaham   sariputta   duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampi    gamampaham    sariputta    duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampi    nigamampaham    sariputta    duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampi    nagarampaham    sariputta    duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampi    janapadampaham    sariputta   duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampi    puggalampaham    sariputta   duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampiti.
     [231]   Evam  vutte  ayasma  sariputto  bhagavantam  etadavoca
imassa   kho   aham   bhante   bhagavata  sankhittena  bhasitassa  vittharena
attham    avibhattassa    evam   vittharena   attham   ajanami   civarampaham
sariputta   duvidhena   vadami   sevitabbampi   asevitabbampiti   iti   kho
panetam   vuttam   bhagavata   kincetam   paticca   vuttam  .  yatharupam  bhante
civaram   sevato   akusala  dhamma  abhivaddhanti  kusala  dhamma  parihayanti
evarupam  civaram  na  sevitabbam  .  yatharupanca  kho  bhante  civaram  sevato
akusala    dhamma   parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhanti   evarupam
civaram   sevitabbam   .   civarampaham  sariputta  duvidhena  vadami  sevitabbampi
asevitabbampiti   iti   yantam   vuttam   bhagavata   idametam   paticca  vuttam
.pe.    evarupo    pindapato   na   sevitabbo   .pe.   evarupo
Pindapato   sevitabbo  .pe.  evarupam  senasanam  na  sevitabbam  .pe.
Evarupam   senasanam   sevitabbam  .pe.  evarupo  gamo  na  sevitabbo
.pe.   evarupo   gamo   sevitabbo   .pe.   evarupo  nigamo  na
sevitabbo   .pe.   evarupo   nigamo   sevitabbo   .pe.   evarupam
nagaram    na    sevitabbam   .pe.   evarupam   nagaram   sevitabbam   .pe.
Evarupo    janapado    na    sevitabbo   .pe.   evarupo   janapado
sevitabbo   .pe.   puggalampaham   sariputta  duvidhena  vadami  sevitabbampi
asevitabbampiti   iti   kho   panetam   vuttam   bhagavata   kincetam  paticca
vuttam   .  yatharupam  bhante  puggalam  sevato  akusala  dhamma  abhivaddhanti
kusala   dhamma   parihayanti   evarupo   puggalo   na   sevitabbo .
Yatharupanca   kho   bhante   puggalam  sevato  akusala  dhamma  parihayanti
kusala    dhamma    abhivaddhanti    evarupo   puggalo   sevitabbo  .
Puggalampaham    sariputta   duvidhena   vadami   sevitabbampi   asevitabbampiti
iti   yantam   vuttam   bhagavata   idametam   paticca   vuttanti   .  imassa
kho  aham  bhante  1-  sankhittena  bhasitassa  vittharena  attham avibhattassa
evam vittharena attham ajanamiti.
     [232]  Sadhu  sadhu  sariputta  sadhu  kho  tvam  sariputta  imassa
maya    sankhittena   bhasitassa   vittharena   attham   avibhattassa   evam
vittharena   attham   ajanasi   .  civarampaham  sariputta  duvidhena  vadami
sevitabbampi   asevitabbampiti   iti   kho   panetam  vuttam  maya  kincetam
@Footnote: 1 Ma. Yu. bhagavata.
Paticca vuttam.
     {232.1}   Yatharupam   sariputta   civaram  sevato  akusala  dhamma
abhivaddhanti   kusala  dhamma  parihayanti  evarupam  civaram  na  sevitabbam .
Yatharupanca   kho   sariputta  civaram  sevato  akusala  dhamma  parihayanti
kusala   dhamma   abhivaddhanti   evarupam   civaram   sevitabbam   .  civarampaham
sariputta   duvidhena   vadami   sevitabbampi   asevitabbampiti   iti  yantam
vuttam   maya   idametam   paticca   vuttam   .pe.   evarupo  pindapato
na  sevitabbo  .pe.  evarupo  pindapato  sevitabbo  .pe.  evarupam
senasanam   na   sevitabbam   .pe.  evarupam  senasanam  sevitabbam  .pe.
Evarupo  gamo  na  sevitabbo  .pe. Evarupo gamo sevitabbo .pe.
Evarupo  nigamo  na  sevitabbo  .pe. Evarupo nigamo sevitabbo .pe.
Evarupo  janapado  na sevitabbo .pe. Evarupo janapado sevitabbo .pe.
Puggalampaham    sariputta   duvidhena   vadami   sevitabbampi   asevitabbampiti
iti kho panetam vuttam maya kincetam paticca vuttam.
     {232.2}   Yatharupam   sariputta  puggalam  sevato  akusala  dhamma
abhivaddhanti  kusala  dhamma  parihayanti  evarupo  puggalo na sevitabbo.
Yatharupanca   kho  sariputta  puggalam  sevato  akusala  dhamma  parihayanti
kusala   dhamma  abhivaddhanti  evarupo  puggalo  sevitabbo  .  puggalampaham
sariputta   duvidhena   vadami   sevitabbampi   asevitabbampiti   iti  yantam
vuttam   maya   idametam   paticca   vuttam   .   imassa   kho   sariputta
Maya sankhittena bhasitassa evam vittharena attho datthabbo.
     [233]  Sabbepi  ce  sariputta  khattiya  imassa  maya sankhittena
bhasitassa  evam  vittharena  attham ajaneyyum sabbesanampassa 1- khattiyanam
digharattam   hitaya   sukhaya  .  sabbepi  ce  sariputta  brahmana  ...
Sabbepi   ce  sariputta  vessa  ...  sabbepi  ce  sariputta  sudda
imassa  maya  sankhittena  bhasitassa  evam  vittharena  attham  ajaneyyum
sabbesanampassa   suddanam   digharattam   hitaya  sukhaya  .  sadevako  cepi
sariputta    loko    samarako    sabrahmako   sassamanabrahmani   paja
sadevamanussa   imassa   maya   sankhittena   bhasitassa  evam  vittharena
attham   ajaneyya   sadevakassapassa   lokassa   samarakassa  sabrahmakassa
sassamanabrahmaniya     pajaya     sadevamanussaya     digharattam    hitaya
sukhayati.
     Idamavoca    bhagava   attamano   ayasma   sariputto   bhagavato
bhasitam abhinanditi.
              Sevitabbasevitabbasuttam nitthitam catuttham.
                      ----------
@Footnote: 1 Ma. sabbesanampissa.
                       Bahudhatukasuttam
     [234]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [235]    Bhagava    etadavoca    yanikanici   bhikkhave   bhayani
uppajjanti    sabbani    tani   balato   uppajjanti   no   panditato
yekeci   upaddava   uppajjanti   sabbe  te  balato  uppajjanti  no
panditato    yekeci    upasagga   uppajjanti   sabbe   te   balato
uppajjanti   no   panditato   .   seyyathapi  bhikkhave  nalagara  va
tinagara  va  aggi  mutto  kutagaranipi  dahati  ullittavalittani 1-
phusitaggalani    pihitavatapanani   evameva   kho   bhikkhave   yanikanici
bhayani   uppajjanti   sabbani  tani  balato  uppajjanti  no  panditato
yekeci   upaddava   uppajjanti   sabbe  te  balato  uppajjanti  no
panditato    yekeci    upasagga   uppajjanti   sabbe   te   balato
uppajjanti    no    panditato   .   iti   kho   bhikkhave   sappatibhayo
balo     appatibhayo    pandito    saupaddavo    balo    anupaddavo
pandito    saupasaggo    balo    anupasaggo    pandito    .   natthi
bhikkhave    panditato    bhayam    natthi    panditato    upaddavo    natthi
panditato   upasaggo   .   tasmatiha   bhikkhave   pandita   bhavissamati
evanhi vo bhikkhave sikkhitabbanti.
@Footnote: 1 Ma. Yu. vatani.
     [236]   Evam   vutte  ayasma  anando  bhagavantam  etadavoca
kittavata  nu  kho  bhante  pandito  bhikkhu  vimamsakoti  alam  vacanayati.
Yato   kho   ananda   bhikkhu   dhatukusalo   ca  hoti  ayatanakusalo  ca
hoti    paticcasamuppadakusalo   ca   hoti   thanathanakusalo   ca   hoti
ettavata kho ananda pandito bhikkhu vimamsakoti alam vacanayati.
     [237]    Kittavata   pana   bhante   dhatukusalo   bhikkhuti   alam
vacanayati   .   attharasa   kho   ima   ananda   dhatuyo  cakkhudhatu
rupadhatu    cakkhuvinnanadhatu    sotadhatu    saddadhatu    sotavinnanadhatu
ghanadhatu     gandhadhatu     ghanavinnanadhatu     jivhadhatu     rasadhatu
jivhavinnanadhatu   kayadhatu   photthabbadhatu   kayavinnanadhatu  manodhatu
dhammadhatu   manovinnanadhatu   ima   kho   ananda   attharasa  dhatuyo
yato    janati    passati   ettavatapi   kho   ananda   dhatukusalo
bhikkhuti alam vacanayati.
     [238]   Siya  pana  bhante  annopi  pariyayo  yatha  dhatukusalo
bhikkhuti   alam   vacanayati   .  siya  ananda  chayima  ananda  dhatuyo
pathavidhatu   apodhatu   tejodhatu  vayodhatu  akasadhatu  vinnanadhatu
ima  kho  ananda  cha  dhatuyo  yato  janati  passati ettavatapi kho
ananda dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati.
     [239]   Siya  pana  bhante  annopi  pariyayo  yatha  dhatukusalo
bhikkhuti   alam   vacanayati   .  siya  ananda  chayima  ananda  dhatuyo
Sukhadhatu     dukkhadhatu    somanassadhatu    domanassadhatu    upekkhadhatu
avijjadhatu   ima   kho   ananda  cha  dhatuyo  yato  janati  passati
ettavatapi kho ananda dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati.
     [240]   Siya  pana  bhante  annopi  pariyayo  yatha  dhatukusalo
bhikkhuti   alam   vacanayati   .  siya  ananda  chayima  ananda  dhatuyo
kamadhatu    nekkhammadhatu    byapadadhatu   abyapadadhatu   vihimsadhatu
avihimsadhatu   ima   kho   ananda  cha  dhatuyo  yato  janati  passati
ettavatapi kho ananda dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati.
     [241]   Siya  pana  bhante  annopi  pariyayo  yatha  dhatukusalo
bhikkhuti   alam   vacanayati   .   siya   ananda  tisso  ima  ananda
dhatuyo   kamadhatu   rupadhatu   arupadhatu   ima   kho  ananda  tisso
dhatuyo    yato    pajanati    passati   ettavatapi   kho   ananda
dhatukusalo bhikkhuti alam vacanayati.
     [242]   Siya  pana  bhante  annopi  pariyayo  yatha  dhatukusalo
bhikkhuti  alam  vacanayati  .  siya  ananda  dve  ima  ananda dhatuyo
sankhatadhatu  1-  asankhatadhatu  ima  kho  ananda  dve  dhatuyo yato
janati   passati   ettavatapi   kho  ananda  dhatukusalo  bhikkhuti  alam
vacanayati.
     [243]   Kittavata   pana   bhante   ayatanakusalo   bhikkhuti  alam
vacanayati   .  cha  kho  panimani  ananda  ajjhattikabahirani  ayatanani
@Footnote: 1 Yu. sankhata ca dhatu asankhata ca dhatu.
Cakkhu   ceva   rupa   1-  ca  sotanca  sadda  ca  ghananca  gandha  ca
jivha   ca   rasa  ca  kayo  ca  photthabba  ca  mano  ca  dhamma  ca
imani    kho    ananda    cha   ajjhattikabahirani   ayatanani   yato
janati   passati   ettavata  kho  pana  ananda  ayatanakusalo  bhikkhuti
alam vacanayati.
     [244]   Kittavata   pana   bhante   paticcasamuppadakusalo  bhikkhuti
alam   vacanayati   .   idha   ananda   bhikkhu   evam   janati  imasmim
sati    idam    hoti    imassuppada   idam   uppajjati   imasmim   asati
idam   na   hoti   imassa   nirodha  idam  nirujjhati  yadidam  avijjapaccaya
sankhara     sankharapaccaya     vinnanam     vinnanapaccaya    namarupam
namarupapaccaya    salayatanam    salayatanapaccaya    phasso    phassapaccaya
vedana      vedanapaccaya     tanha     tanhapaccaya     upadanam
upadanapaccaya    bhavo    bhavapaccaya   jati   jatipaccaya   jaramaranam
sokaparidevadukkhadomanassupayasa    sambhavanti    evametassa    kevalassa
dukkhakkhandhassa   samudayo   hoti   avijjaya   tveva   asesaviraganirodha
sankharanirodho     sankharanirodha     vinnananirodho     vinnananirodha
namarupanirodho     namarupanirodha    salayatananirodho    salayatananirodha
phassanirodho   phassanirodha   vedananirodho  vedananirodha  tanhanirodho
tanhanirodha      upadananirodho      upadananirodha     bhavanirodho
bhavanirodha    jatinirodho    jatinirodha   jaramaranam   sokaparidevadukkha-
domanassupayasa    nirujjhanti   evametassa   kevalassa   dukkhakkhandhassa
@Footnote: 1 Yu. rupanca.
Nirodho    hoti    ettavata    kho   ananda   paticcasamuppadakusalo
bhikkhuti alam vacanayati.
     [245]   Kittavata   pana   bhante  thanathanakusalo  bhikkhuti  alam
vacanayati    .    idhananda    bhikkhu    atthanametam   anavakaso   yam
ditthisampanno   puggalo   kinci   sankharam   niccato   upagaccheyya  netam
thanam   vijjatiti  pajanati  .  thananca  kho  etam  vijjati  yam  puthujjano
kinci   sankharam   niccato  upagaccheyya  thanametam  vijjatiti  pajanati .
Atthanametam   anavakaso   yam   ditthisampanno   puggalo   kinci  sankharam
sukhato   upagaccheyya   netam  thanam  vijjatiti  pajanati  .  thananca  kho
etam   vijjati   yam   puthujjano   kinci   sankharam   sukhato   upagaccheyya
thanametam  vijjatiti  pajanati  .  atthanametam  anavakaso yam ditthisampanno
puggalo   kinci   dhammam   attato   upagaccheyya   netam   thanam  vijjatiti
pajanati   .   thananca   kho  etam  vijjati  yam  puthujjano  kinci  dhammam
attato upagaccheyya thanametam vijjatiti pajanati.
     {245.1}  Atthanametam  anavakaso  yam ditthisampanno puggalo mataram
jivita  voropeyya  netam  thanam  vijjatiti  pajanati . Thananca kho etam
vijjati  yam puthujjano mataram jivita voropeyya thanametam vijjatiti pajanati.
Atthanametam   anavakaso   yam   ditthisampanno   puggalo   pitaram   jivita
voropeyya  netam  thanam  vijjatiti  pajanati. Thananca kho etam vijjati yam
Puthujjano    pitaram    jivita    voropeyya   .pe.   arahantam   jivita
voropeyya thanametam vijjatiti pajanati.
     {245.2}   Atthanametam   anavakaso   yam  ditthisampanno  puggalo
dutthacitto   tathagatassa   lohitam   uppadeyya   netam   thanam   vijjatiti
pajanati   .   thananca   kho   etam  vijjati  yam  puthujjano  dutthacitto
tathagatassa   lohitam   uppadeyya   thanametam   vijjatiti   pajanati  .
Atthanametam   anavakaso   yam   ditthisampanno   puggalo  sangham  bhindeyya
netam  thanam  vijjatiti  pajanati  .  thananca  kho etam vijjati yam puthujjano
sangham  bhindeyya  thanametam  vijjatiti  pajanati  .  atthanametam anavakaso
yam  ditthisampanno  puggalo  annam  sattharam  uddiseyya  netam thanam vijjatiti
pajanati   .  thananca  kho  etam  vijjati  yam  puthujjano  annam  sattharam
uddiseyya thanametam vijjatiti pajanati.
     {245.3}   Atthanametam   anavakaso   yam  ekissa  lokadhatuya
dve    arahanto    sammasambuddha    apubbam    acarimam    uppajjeyyum
netam   thanam   vijjatiti   pajanati   .  thananca  kho  etam  vijjati  yam
ekissa    lokadhatuya   eko   araham   sammasambuddho   uppajjeyya
thanametam   vijjatiti  pajanati  .  atthanametam  anavakaso  yam  ekissa
lokadhatuya   dve   rajano  cakkavattino  apubbam  acarimam  uppajjeyyum
netam   thanam   vijjatiti   pajanati   .  thananca  kho  etam  vijjati  yam
ekissa   lokadhatuya  eko  raja  cakkavatti  uppajjeyya  thanametam
vijjatiti pajanati.
     {245.4}   Atthanametam   anavakaso   yam   itthi   araham   assa
Sammasambuddho   netam   thanam   vijjatiti   pajanati   .   thananca  kho
etam   vijjati   yam   puriso   araham   assa   sammasambuddho   thanametam
vijjatiti   pajanati   .   atthanametam   anavakaso   yam   itthi  raja
assa   cakkavatti   netam   thanam   vijjatiti   pajanati  .  thananca  kho
etam   vijjati   yam   puriso  raja  assa  cakkavatti  thanametam  vijjatiti
pajanati  .  atthanametam  anavakaso  yam  itthi  sakkattam  kareyya ...
Marattam   kareyya   ...   brahmattam   kareyya  netam  thanam  vijjatiti
pajanati  .  thananca kho etam vijjati yam puriso sakkattam kareyya 1- ...
Marattam kareyya ... Brahmattam kareyya thanametam vijjatiti pajanati.
     {245.5}  Atthanametam  anavakaso  yam kayaduccaritassa ittho kanto
manapo   vipako   nibbatteyya   netam   thanam   vijjatiti  pajanati .
Thananca   kho   etam   vijjati   yam   kayaduccaritassa   anittho  akanto
amanapo   vipako   nibbatteyya   thanametam   vijjatiti   pajanati  .
Atthanametam   anavakaso   yam   vaciduccaritassa   ...  yam  manoduccaritassa
ittho   kanto   manapo   vipako   nibbatteyya  netam  thanam  vijjatiti
pajanati   .   thananca  kho  etam  vijjati  yam  vaciduccaritassa  ...  yam
manoduccaritassa    anittho   akanto   amanapo   vipako   nibbatteyya
thanametam    vijjatiti    pajanati    .   atthanametam   anavakaso   yam
kayasucaritassa    anittho    akanto   amanapo   vipako   nibbatteyya
netam   thanam   vijjatiti   pajanati   .  thananca  kho  etam  vijjati  yam
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha kareyya.
Kayasucaritassa   ittho   kanto  manapo  vipako  nibbatteyya  thanametam
vijjatiti   pajanati   .  atthanametam  anavakaso  yam  vacisucaritassa  ...
Yam   manosucaritassa   anittho   akanto   amanapo  vipako  nibbatteyya
netam   thanam   vijjatiti   pajanati   .  thananca  kho  etam  vijjati  yam
vacisucaritassa   ...   yam  manosucaritassa  ittho  kanto  manapo  vipako
nibbatteyya thanametam vijjatiti pajanati.
     {245.6}  Atthanametam  anavakaso  yam  kayaduccaritasamangi tamnidana
tappaccaya   kayassa  bheda  parammarana  sugatim  saggam  lokam  upapajjeyya
netam   thanam   vijjatiti   pajanati   .  thananca  kho  etam  vijjati  yam
kayaduccaritasamangi   tamnidana   tappaccaya   kayassa   bheda  parammarana
apayam  duggatim  vinipatam  nirayam  upapajjeyya  thanametam vijjatiti pajanati.
Atthanametam   anavakaso   yam   vaciduccaritasamangi   tamnidana   tappaccaya
kayassa  bheda  parammarana  sugatim  saggam  lokam  upapajjeyya  netam  thanam
vijjatiti  pajanati  .  thananca  kho  etam vijjati yam vaciduccaritasamangi ...
Yam    manoduccaritasamangi    tamnidana    tappaccaya    kayassa    bheda
parammarana   apayam   duggatim   vinipatam   nirayam   upapajjeyya   thanametam
vijjatiti pajanati.
     {245.7}  Atthanametam  anavakaso  yam  kayasucaritasamangi  tamnidana
tappaccaya   kayassa   bheda  parammarana  apayam  duggatim  vinipatam  nirayam
upapajjeyya  netam  thanam  vijjatiti  pajanati  .  thananca kho etam vijjati
yam   kayasucaritasamangi   tamnidana  tappaccaya  kayassa  bheda  parammarana
Sugatim   saggam   lokam   upapajjeyya   thanametam   vijjatiti   pajanati .
Atthanametam   anavakaso   yam  vacisucaritasamangi  ...  yam  manosucaritasamangi
tamnidana   tappaccaya   kayassa   bheda   parammarana   apayam   duggatim
vinipatam   nirayam   upapajjeyya   netam   thanam   vijjatiti   pajanati  .
Thananca  kho  etam  vijjati  yam  vacisucaritasamangi  ...  yam manosucaritasamangi
tamnidana   tappaccaya   kayassa   bheda  parammarana  sugatim  saggam  lokam
upapajjeyya    thanametam   vijjatiti   pajanati   .   ettavata   kho
ananda thanathanakusalo bhikkhuti alam vacanayati.
     [246]   Evam   vutte  ayasma  anando  bhagavantam  etadavoca
acchariyam  bhante  abbhutam  bhante  ko  namayam  bhante  dhammapariyayoti .
Tasmatiha   tvam   ananda   imam  dhammapariyayam  bahudhatukotipi  nam  dharehi
catuparivattotipi   nam   dharehi  dhammadasotipi  nam  dharehi  amatadundubhitipi
nam dharehi anuttaro sangamavijayotipi nam dharehiti.
     Idamavoca    bhagava    attamano   ayasma   anando   bhagavato
bhasitam abhinanditi.
                  Bahudhatukasuttam nitthitam pancamam.
                       ---------
                        Isigilisuttam
     [247]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  rajagahe  viharati
isigilismim  pabbate  .  tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  bhikkhavoti.
Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [248]   Bhagava   etadavoca  passatha  no  tumhe  bhikkhave  etam
vebharam  pabbatanti  .  evambhante  .  etassa  kho  bhikkhave vebharassa
pabbatassa   annava   samanna   ahosi   anna   pannatti   .   passatha
no   tumhe   bhikkhave   etam   pandavam   pabbatanti  .  evambhante .
Etassapi    kho    bhikkhave   pandavassa   pabbatassa   annava   samanna
ahosi   anna   pannatti   .   passatha   no   tumhe   bhikkhave  etam
vepullam  pabbatanti  .  evambhante  .  etassapi  kho bhikkhave vepullassa
pabbatassa   annava   samanna   ahosi   anna   pannatti   .   passatha
no   tumhe   bhikkhave   etam   gijjhakutam  pabbatanti  .  evambhante .
Etassapi    kho   bhikkhave   gijjhakutassa   pabbatassa   annava   samanna
ahosi   anna   pannatti   .   passatha   no   tumhe   bhikkhave   imam
isigilim   pabbatanti   .   evambhante   .   imassa   kho  pana  bhikkhave
isigilissa pabbatassa esava samanna ahosi esa pannatti.
     [249]    Bhutapubbam   bhikkhave   panca   paccekabuddhasatani   imasmim
isigilismim   pabbate  ciranivasino  ahesum  .  te  imam  pabbatam  pavisanta
Dissanti   pavittha   na  dissanti  .  tamenam  manussa  disva  evamahamsu
ayam  pabbato  ime  isi  gilatiti  isigili  isigilitveva  samanna udapadi.
Acikkhissami   bhikkhave   paccekabuddhanam   namani  kittayissami  bhikkhave
paccekabuddhanam   namani   desissami   bhikkhave  paccekabuddhanam  namani
tam  sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti . Evambhanteti jo te bhikkhu
bhagavato paccassosum.
     [250]  Bhagava etadavoca arittho nama bhikkhave paccekasambuddho 1-
imasmim    isigilismim    pabbate    ciranivasi    ahosi    .   uparittho
nama   bhikkhave   paccekasambuddho   imasmim  isigilismim  pabbate  ciranivasi
ahosi   .   tagarasikhi  nama  bhikkhave  paccekasambuddho  imasmim  isigilismim
pabbate   ciranivasi   ahosi  .  yasassi  nama  bhikkhave  paccekasambuddho
imasmim   isigilismim   pabbate   ciranivasi   ahosi   .   sudassano  nama
bhikkhave    paccekasambuddho    imasmim    isigilismim   pabbate   ciranivasi
ahosi   .   piyadassi  nama  bhikkhave  paccekasambuddho  imasmim  isigilismim
pabbate  ciranivasi  ahosi  .  gandharo  nama  bhikkhave  paccekasambuddho
imasmim   isigilismim   pabbate   ciranivasi   ahosi   .   pindolo  nama
bhikkhave    paccekasambuddho    imasmim    isigilismim   pabbate   ciranivasi
ahosi   .  upasabho  nama  bhikkhave  paccekasambuddho  imasmim  isigilismim
pabbate   ciranivasi   ahosi   .  nitho  nama  bhikkhave  paccekasambuddho
imasmim   isigilismim   pabbate  ciranivasi  ahosi  .  tatho  nama  bhikkhave
@Footnote: 1 Yu. sabbattha paccekabuddho.
Paccekasambuddho   imasmim   isigilismim   pabbate   ciranivasi   ahosi  .
Sutava   nama   bhikkhave   paccekasambuddho   imasmim   isigilismim  pabbate
ciranivasi   ahosi   .   bhavitatto   nama   bhikkhave   paccekasambuddho
imasmim isigilismim pabbate ciranivasi ahosi.
     [251] Ye sattasara anigha nirasa
              paccekamevajjhagamum subodhim
              tesam visallana naruttamanam
              namani me kittayato sunatha
              arittho uparittho tagarasikhi yasassi
              sudassano piyadassi ca buddho 1-
              gandharo pindolo upasabho ca
              nitho tatho sutava bhavitatto
              sumbho subho methulo 2- atthamo ca
              athassumegho anigho sudatho
              paccekabuddha bhavanettikhina
              hingu ca hingo ca mahanubhava
              dve jalino munino atthako ca
              atha kosallo 3- buddho atho subahu
              upanemiso nemiso santacitto
              sacco tatho virajo pandito ca
@Footnote: 1 Ma. susambuddho .  2 matulo .  3 Po. Yu. kosalo.
              Kalupakala vijito jito ca
              ango ca pango ca guticchito 1- ca
              passi jahi upadhim dukkhamulam
              aparajito marabalam ajesi
              sattha pavatta sarabhango lomahamso
              uccangamayo asito anasavo
              manomayo manacchido ca bandhuma
              tadadhimutto vimalo ca ketuma
              ketumbarago ca matango ariyo
              athaccuto accutagamabyamako
              sumangalo dabbilo supatitthito
              asayho khemabhirato ca sorato
              durannayo sangho athopi ujjayo
              aparo muni sayho anomanikkamo 2-
              ananda nando upanando dvadasa
              bharadvajo antimadehadhari
              bodhi mahanamo athopi uttaro
              kesi sikhi sundaro bharadvajo
@Footnote: 1 Yu. gutijjitoti dissati .  2 Yu. anomanikkhamo .  3 Yu. bharadvaja.
              Tissupatissa bhavabandhanacchida
              upasidari 1- tanhacchido ca sidari 1-
              buddho ahu mangalo vitarago
              usabhacchida jalinim dukkhamulam
              santam padam ajjhagamupanito
              uposatho sundaro saccanamo
              jeto jayanto padumo uppalo ca
              padumuttaro rakkhito pabbato ca
              manatthaddho sobhito vitarago
              kanho ca buddho suvimuttacitto
              ete ca anne ca mahanubhava
              paccekabuddha bhavanettikhina
              te sabbasangadhigate mahesi
               parinibbute vandatha appameyyeti.
                  Isigilisuttam nitthitam chattham.
                       ---------
@Footnote: 1 Ma. upasikhi. sikhari.
                     Mahacattarisakasuttam
     [252]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi   bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum .
Bhagava    etadavoca   ariyam   vo   bhikkhave   sammasamadhim   desissami
saupanisam   saparikkharam   tam   sunatha   sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti .
Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [253]    Bhagava    etadavoca   katamo   ca   bhikkhave   ariyo
sammasamadhi     saupaniso     saparikkharo     seyyathidam     sammaditthi
sammasankappo      sammavaca      sammakammanto      sammaajivo
sammavayamo  sammasati  ya  kho  bhikkhave  imehi  sattangehi  cittassa
ekaggata  parikkhata  ayam  vuccati  bhikkhave  ariyo  sammasamadhi saupaniso
itipi saparikkharo itipiti 1-.
     [254]   Tatra  bhikkhave  sammaditthi  pubbangama  hoti  .  kathanca
bhikkhave   sammaditthi   pubbangama   hoti   .   micchaditthim  micchaditthiti
pajanati    sammaditthim    sammaditthiti   pajanati   .   sassa   hoti
sammaditthi.
     [255]   Katama   ca  bhikkhave  micchaditthi  .  natthi  dinnam  natthi
yittham    natthi    hutam   natthi   sukatadukkatanam   kammanam   phalam   vipako
@Footnote: 1 Ma. Yu. itipi.
Natthi  ayam  loko  natthi  paro  loko  natthi  mata  natthi  pita  natthi
satta    opapatika    natthi    loke    samanabrahmana   sammaggata
sammapatipanna    ye   imanca   lokam   paranca   lokam   sayam   abhinna
sacchikatva pavedentiti ayam bhikkhave micchaditthi.
     [256]   Katama   ca   bhikkhave   sammaditthi   .   sammaditthimpaham
bhikkhave    dvayam    vadami    atthi    bhikkhave    sammaditthi   sasava
punnabhagiya    upadhivepakka    atthi    bhikkhave    sammaditthi   ariya
anasava lokuttara magganga.
     [257]   Katama   ca   bhikkhave  sammaditthi  sasava  punnabhagiya
upadhivepakka    .   atthi   dinnam   atthi   yittham   atthi   hutam   atthi
sukatadukkatanam   kammanam   phalam   vipako  atthi  ayam  loko  atthi  paro
loko   atthi   mata   atthi   pita  atthi  satta  opapatika  atthi
loke    samanabrahmana    sammaggata    sammapatipanna   ye   imanca
lokam   paranca   lokam   sayam   abhinna   sacchikatva   pavedentiti   ayam
bhikkhave sammaditthi sasava punnabhagiya upadhivepakka.
     [258]  Katama  ca  bhikkhave  sammaditthi ariya anasava lokuttara
magganga    .    ya    kho   bhikkhave   ariyacittassa   anasavacittassa
ariyamaggasamangino     ariyamaggam     bhavayato     panna     pannindriyam
pannaphalam   dhammavicayasambojjhango   sammaditthi   maggangam   ayam   bhikkhave
sammaditthi  ariya  anasava  lokuttara magganga. So 1- micchaditthiya
@Footnote: 1 Yu. yo.
Pahanaya   vayamati   sammaditthiya   upasampadaya   .   svassa   hoti
sammavayamo   .   so   sato   micchaditthim  pajahati  sato  sammaditthim
upasampajja   viharati   .   sassa   hoti  sammasati  .  itissime  tayo
dhamma     sammaditthim     anuparidhavanti     anuparivattanti     seyyathidam
sammaditthi sammavayamo sammasati.
     [259]   Tatra  bhikkhave  sammaditthi  pubbangama  hoti  .  kathanca
bhikkhave     sammaditthi     pubbangama     hoti    .    micchasankappam
micchasankappoti      pajanati      sammasankappam      sammasankappoti
pajanati. Sassa hoti sammaditthi.
     [260]   Katamo   ca   bhikkhave  micchasankappo  .  kamasankappo
byapadasankappo vihimsasankappo ayam bhikkhave micchasankappo.
     [261]   Katamo  ca  bhikkhave  sammasankappo  .  sammasankappampaham
bhikkhave    dvayam    vadami   atthi   bhikkhave   sammasankappo   sasavo
punnabhagiyo     upadhivepakko     atthi     bhikkhave     sammasankappo
ariyo anasavo lokuttaro maggango.
     [262]  Katamo  ca  bhikkhave  sammasankappo  sasavo  punnabhagiyo
upadhivepakko       .       nekkhammasankappo      abyapadasankappo
avihimsasankappo      ayam      bhikkhave     sammasankappo     sasavo
punnabhagiyo upadhivepakko.
     [263]   Katamo   ca   bhikkhave  sammasankappo  ariyo  anasavo
Lokuttaro  maggango  .  yo  kho  bhikkhave  ariyacittassa  anasavacittassa
ariyamaggasamangino      ariyamaggam      bhavayato     takko     vitakko
sankappo   appana   byappana   cetaso  abhiniropana  vacisankharo  1-
ayam  bhikkhave  sammasankappo  ariyo  anasavo  lokuttaro  maggango .
So     micchasankappassa     pahanaya     vayamati     sammasankappassa
upasampadaya    .   svassa   hoti   sammavayamo   .   so   sato
micchasankappam   pajahati   sato   sammasankappam   upasampajja   viharati  .
Sassa   hoti  sammasati  .  itissime  2-  tayo  dhamma  sammasankappam
anuparidhavanti    anuparivattanti    seyyathidam   sammaditthi   sammavayamo
sammasati.
     [264]   Tatra  bhikkhave  sammaditthi  pubbangama  hoti  .  kathanca
bhikkhave   sammaditthi   pubbangama   hoti   .  micchavacam  micchavacati
pajanati    sammavacam   sammavacati   pajanati   .   sassa   hoti
sammaditthi.
     [265]   Katama  ca  bhikkhave  micchavaca  .  musavado  pisuna
vaca pharusa vaca samphappalapo ayam bhikkhave micchavaca.
     [266]  Katama  ca  bhikkhave  sammavaca . Sammavacampaham bhikkhave
dvayam    vadami   atthi   bhikkhave   sammavaca   sasava   punnabhagiya
upadhivepakka   atthi  bhikkhave  sammavaca  ariya  anasava  lokuttara
magganga.
@Footnote: 1 Yu. vacasankharo .  2 Ma. itiyime.
     [267]   Katama   ca  bhikkhave  sammavaca  sasava  punnabhagiya
upadhivepakka   .   musavada   veramani   pisunaya   vacaya   veramani
pharusaya    vacaya   veramani   samphappalapa   veramani   ayam   bhikkhave
sammavaca sasava punnabhagiya upadhivepakka.
     [268]  Katama  ca  bhikkhave sammavaca ariya anasava lokuttara
magganga    .    ya    kho   bhikkhave   ariyacittassa   anasavacittassa
ariyamaggasamangino  ariyamaggam  bhavayato  catuhipi  vaciduccaritehi  arati virati
pativirati  veramani  ayam  bhikkhave  sammavaca  ariya  anasava lokuttara
magganga   .   so   micchavacaya   pahanaya   vayamati  sammavacaya
upasampadaya  .  svassa  hoti  sammavayamo  .  so  sato micchavacam
pajahati    sato   sammavacam   upasampajja   viharati   .   sassa   hoti
sammasati    .   itissime   tayo   dhamma   sammavacam   anuparidhavanti
anuparivattanti seyyathidam sammaditthi sammavayamo sammasati.
     [269]   Tatra  bhikkhave  sammaditthi  pubbangama  hoti  .  kathanca
bhikkhave     sammaditthi     pubbangama     hoti    .    micchakammantam
micchakammantoti      pajanati      sammakammantam      sammakammantoti
pajanati. Sassa hoti sammaditthi.
     [270]   Katamo   ca   bhikkhave  micchakammanto  .  panatipato
adinnadanam kamesumicchacaro ayam bhikkhave micchakammanto.
     [271]   Katamo  ca  bhikkhave  sammakammanto  .  sammakammantampaham
Bhikkhave    dvayam    vadami   atthi   bhikkhave   sammakammanto   sasavo
punnabhagiyo    upadhivepakko   atthi   bhikkhave   sammakammanto   ariyo
anasavo lokuttaro maggango.
     [272]    Katamo    ca    bhikkhave    sammakammanto    sasavo
punnabhagiyo   upadhivepakko   .   atthi  bhikkhave  panatipata  veramani
adinnadana    veramani   kamesumicchacara   veramani   ayam   bhikkhave
sammakammanto sasavo punnabhagiyo upadhivepakko.
     [273]   Katamo   ca   bhikkhave  sammakammanto  ariyo  anasavo
lokuttaro  maggango  .  ya  kho  bhikkhave  ariyacittassa  anasavacittassa
ariyamaggasamangino     ariyamaggam     bhavayato    tihipi    kayaduccaritehi
arati   virati   pativirati   veramani  ayam  bhikkhave  sammakammanto  ariyo
anasavo   lokuttaro   maggango   .   so  micchakammantassa  pahanaya
vayamati     sammakammantassa     upasampadaya    .    svassa    hoti
sammavayamo    .    so    sato    micchakammantam    pajahati   sato
sammakammantam   upasampajja   viharati   .   sassa   hoti   sammasati .
Itissime   tayo   dhamma   sammakammantam   anuparidhavanti   anuparivattanti
seyyathidam sammaditthi sammavayamo sammasati.
     [274]   Tatra  bhikkhave  sammaditthi  pubbangama  hoti  .  kathanca
bhikkhave     sammaditthi     pubbangama     hoti     .    micchaajivam
micchaajivoti   pajanati   sammaajivam   sammaajivoti   pajanati .
Sassa hoti sammaditthi.
     [275]   Katamo   ca   bhikkhave  micchaajivo  .  kuhana  lapana
nemittakata   nippesikata   labhena   labham   nijigimsanata   ayam  bhikkhave
micchaajivo.
     [276]   Katamo   ca   bhikkhave  sammaajivo  .  sammaajivampaham
bhikkhave   dvayam   vadami   atthi   bhikkhave   sammaajivo   punnabhagiyo
upadhivepakko  atthi  bhikkhave  sammaajivo  ariyo  anasavo  lokuttaro
maggango.
     [277]   Katamo  ca  bhikkhave  sammaajivo  sasavo  punnabhagiyo
upadhivepakko   .   idha   bhikkhave   ariyasavako   micchaajivam   pahaya
sammaajivena   jivikam   kappeti   ayam   bhikkhave  sammaajivo  sasavo
punnabhagiyo upadhivepakko.
     [278]  Katamo  ca bhikkhave sammaajivo ariyo anasavo lokuttaro
maggango    .    ya    kho   bhikkhave   ariyacittassa   anasavacittassa
ariyamaggasamangino   ariyamaggam   bhavayato   micchaajiva   arati   virati
pativirati  veramani  ayam  bhikkhave  sammaajivo  ariyo anasavo lokuttaro
maggango   .   so   micchaajivassa  pahanaya  vayamati  sammaajivassa
upasampadaya    .   svassa   hoti   sammavayamo   .   so   sato
micchaajivam   pajahati   sato  sammaajivam  upasampajja  viharati  .  sassa
hoti    sammasati    .    itissime    tayo    dhamma    sammaajivam
Anuparidhavanti    anuparivattanti    seyyathidam   sammaditthi   sammavayamo
sammasati.
     [279]   Tatra  bhikkhave  sammaditthi  pubbangama  hoti  .  kathanca
bhikkhave   sammaditthi   pubbangama   hoti   .   sammaditthissa   bhikkhave
sammasankappo     pahoti     sammasankappassa    sammavaca    pahoti
sammavacassa       sammakammanto       pahoti       sammakammantassa
sammaajivo     pahoti     sammaajivassa    sammavayamo    pahoti
sammavayamassa   sammasati   pahoti   sammasatissa   sammasamadhi  pahoti
sammasamadhissa     sammananam    pahoti    sammananassa    sammavimutti
pahoti   .   iti   kho   bhikkhave   atthangasamannagato   sekho  [1]-
dasahangasamannagato araha hoti. [2]-
     [280]   Tatra  bhikkhave  sammaditthi  pubbangama  hoti  .  kathanca
bhikkhave   sammaditthi   pubbangama   hoti   .   sammaditthissa   bhikkhave
micchaditthi   nijjinna   hoti   .   ye  ca  micchaditthipaccaya  aneke
papaka   akusala   dhamma   sambhavanti   te   cassa   nijjinna  honti
sammaditthipaccaya  ca  aneke  kusala  dhamma  bhavanaparipurim  gacchanti.
Sammasankappassa    bhikkhave   micchasankappo   nijjinno   hoti   .pe.
Sammavacassa  bhikkhave  micchavaca  nijjinna  hoti ... Sammakammantassa
bhikkhave    micchakammanto    nijjinno    hoti   ...   sammaajivassa
bhikkhave    micchaajivo    nijjinno    hoti   ...   sammavayamassa
@Footnote: 1 Yu. patipado .  2 Po. Ma. tatrapi sammananena aneke papaka akusala dhamma
@vigata bhavanaparipurim gacchanti.
Bhikkhave   micchavayamo   nijjinno   hoti  ...  sammasatissa  bhikkhave
micchasati   nijjinna   hoti  ...  sammasamadhissa  bhikkhave  micchasamadhi
nijjinno   hoti   ...   sammananassa   bhikkhave   micchananam  nijjinnam
hoti   ...   sammavimuttassa  bhikkhave  micchavimutti  nijjinna  hoti .
Ye  ca  micchavimuttipaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti
te    cassa    nijjinna    honti   sammavimuttipaccaya   ca   aneke
kusala   dhamma   bhavanaparipurim   gacchanti  .  iti  kho  bhikkhave  visati
kusalapakkha    visati   akusalapakkha   .   mahacattarisako   dhammapariyayo
pavattito   appativattiyo   samanena  va  brahmanena  va  devena  va
marena va brahmuna va kenaci va lokasminti.
     [281]  Yo  hi  koci  bhikkhave  samano  va  brahmano  va imam
mahacattarisakam    dhammapariyayam    garahitabbam    patikkositabbam    manneyya
tassa   dittheva   dhamme   dasa   sahadhammika  vadanuvada  garayhatthanam
agacchanti   .   sammaditthince   bhavam   garahati   ye   ca   micchaditthi
samanabrahmana    te    bhoto   pujja   te   bhoto   pasamsa  .
Sammasankappance   bhavam   garahati  ye  ca  micchasankappa  samanabrahmana
te   bhoto   pujja   te   bhoto   pasamsa  .  sammavacance  bhavam
garahati  ...  sammakammantance  bhavam  garahati  ...  sammaajivance  bhavam
garahati   ...   sammavayamance  bhavam  garahati  ...  sammasatince  bhavam
garahati   ...   sammasamadhince  bhavam  garahati  ...  sammananance  bhavam
Garahati   ...   sammavimuttince   bhavam  garahati  ye  [1]-  micchavimutti
samanabrahmana  te  bhoto  pujja  te  bhoto  pasamsa . Yekeci 2-
bhikkhave    samana    va    brahmana    va    imam   mahacattarisakam
dhammapariyayam   garahitabbam   patikkositabbam  manneyyum  tassa  dittheva  dhamme
ime   dasa   sahadhammika   vadanuvada   garayhatthanam   agacchanti .
Yepi   te  bhikkhave  ahesum  ukkala  3-  vassabhanna  4-  ahetuvada
akiriyavada    natthikavada    tepi   mahacattarisakam   dhammapariyayam   na
garahitabbam     na     patikkositabbam    manneyyum    tam    kissa    hetu
nindabyarosauparambhabhayati.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
               Mahacattarisakasuttam nitthitam sattamam.
                       --------
@Footnote: 1 Yu. etthantare casaddo atthi .  2 Yu. yo hi koci. Po. Ma. yo
@koci. 3 Ma. Yu. okkala .   4 Ma. vayabhinna.
                     Anapanasatisuttam
     [282]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
pubbarame   migaramatu  pasade  sambahulehi  abhinnatehi  abhinnatehi
therehi   savakehi   saddhim   ayasmata  ca  sariputtena  ayasmata  ca
mahamoggallanena    ayasmata    ca   mahakassapena   ayasmata   ca
mahakaccayanena    ayasmata    ca    mahakotthitena   ayasmata   ca
mahakappinena   ayasmata   ca   mahacundena   ayasmata  ca  revatena
ayasmata   ca   anandena   annehi   ca   abhinnatehi   abhinnatehi
therehi savakehi saddhim. Tena kho pana samayena thera bhikkhu [1]- ovadanti
anusasanti   .   appekacce   thera   bhikkhu   dasapi   bhikkhu  ovadanti
anusasanti    appekacce    thera   bhikkhu   visampi   bhikkhu   ovadanti
anusasanti    appekacce    thera   bhikkhu   timsampi   bhikkhu   ovadanti
anusasanti   appekacce   thera   bhikkhu   cattalisampi  bhikkhu  ovadanti
anusasanti   .   te   ca   nava  bhikkhu  therehi  bhikkhuhi  ovadiyamana
anusasiyamana olaram pubbenaparam visesam pajananti.
     [283]   Tena  kho  pana  samayena  bhagava  tadahuposathe  pannarase
pavaranaya      punnaya     punnamaya     rattiya     bhikkhusanghaparivuto
abbhokase  nisinno  hoti  .  atha  kho  bhagava  tunhibhutam  2- bhikkhusangham
@Footnote: 1 Ma. Yu. nave bhikkhu .  2 Yu. tunhibhutam tunhibhutanti dissati.
Anuviloketva    bhikkhu    amantesi    araddhosmi   bhikkhave   imaya
patipadaya    araddhacittosmi    bhikkhave   imaya   patipadaya   tasmatiha
bhikkhave    bhiyyoso   mattaya   viriyam   arabhatha   appattassa   pattiya
anadhigatassa   adhigamaya   asacchikatassa   sacchikiriyaya   idhevaham  savatthiyam
komudim   catumasinim   agamessamiti   .  assosum  kho  janapada  bhikkhu
bhagava   kira   tattheva   savatthiyam  komudim  catumasinim  agamessatiti .
Te  janapada  bhikkhu  savatthiyam osaranti bhagavantam dassanaya. Te ca [1]-
thera   bhikkhu  bhiyyoso  mattaya  nave  bhikkhu  ovadanti  anusasanti .
Appekacce    thera    bhikkhu    dasapi   bhikkhu   ovadanti   anusasanti
appekacce  thera  bhikkhu  visampi  bhikkhu  ovadanti anusasanti appekacce
thera   bhikkhu   timsampi  bhikkhu  ovadanti  anusasanti  appekacce  thera
bhikkhu   cattalisampi   bhikkhu   ovadanti   anusasanti   .  te  ca  nava
bhikkhu   therehi   bhikkhuhi   ovadiyamana   anusasiyamana   olaram  2-
pubbenaparam visesam pajananti.
     [284]   Tena  kho  pana  samayena  bhagava  tadahuposathe  pannarase
komudiya   catumasiniya   punnaya   punnamaya  rattiya  bhikkhusanghaparivuto
abbhokase    nisinno    hoti    .    atha   kho   bhagava   tunhibhutam
bhikkhusangham    anuviloketva    bhikkhu   amantesi   apalapayam   bhikkhave
parisa   nippalapayam   bhikkhave   parisa   suddhasare  3-  patitthita .
Tatharupo    ayam   bhikkhave   bhikkhusangho   tatharupayam   bhikkhave   parisa
@Footnote: 1 Ma. etthantare khosaddo atthi .  2 Ma. Yu. ularam.
@3 Ma. Yu. suddhasare.
Yatharupa    parisa    ahuneyya    1-    pahuneyya   dakkhineyya
anjalikaraniya  anuttaram  punnakkhettam  lokassa  .  tatharupo  ayam  bhikkhave
bhikkhusangho   tatharupayam   bhikkhave   parisa   yatharupaya   parisaya  appam
dinnam   bahu   hoti   bahu   dinnam   bahutaram   .  tatharupo  ayam  bhikkhave
bhikkhusangho   tatharupayam   bhikkhave   parisa   yatharupa   parisa  dullabha
dassanaya   lokassa   .  tatharupo  ayam  bhikkhave  bhikkhusangho  tatharupayam
bhikkhave   parisa   yatharupam   parisam   alam  yojanagananani  dassanaya  gantum
putamsenapi 2-.
     [285]   Santi   bhikkhave   bhikkhu   imasmim   bhikkhusanghe  arahanto
khinasava    vusitavanto    katakaraniya    ohitabhara    anuppattasadattha
parikkhinabhavasannojana     sammadanna    vimutta    evarupapi    bhikkhave
santi   bhikkhu   imasmim   bhikkhusanghe   .   santi   bhikkhave  bhikkhu  imasmim
bhikkhusanghe     pancannam     orambhagiyanam     sannojananam    parikkhaya
opapatika    tattha    parinibbayino   anavattidhamma   tasma   loka
evarupapi   bhikkhave  santi  bhikkhu  imasmim  bhikkhusanghe  .  santi  bhikkhave
bhikkhu     imasmim     bhikkhusanghe     tinnam     sannojananam    parikkhaya
ragadosamohanam   tanutta  sakadagamino  sakideva  imam  lokam  agantva
dukkhassantam    karissanti    evarupapi   bhikkhave   santi   bhikkhu   imasmim
@Footnote: 1 Yu. ahuneyyo pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyoti dissati.
@2 Ma. Yu. putosenapiti dissati. Si. putamsenati iti dissati.
Bhikkhusanghe    .   santi   bhikkhave   bhikkhu   imasmim   bhikkhusanghe   tinnam
sannojananam     parikkhaya     sotapanna     avinipatadhamma    niyata
sambodhiparayana  evarupapi  bhikkhave  santi  bhikkhu  imasmim  bhikkhusanghe .
Santi    bhikkhave    bhikkhu   imasmim   bhikkhusanghe   catunnam   satipatthananam
bhavananuyogamanuyutta    viharanti    evarupapi   bhikkhave   santi   bhikkhu
imasmim bhikkhusanghe.
     [286]  Santi  bhikkhave bhikkhu imasmim bhikkhusanghe catunnam sammappadhananam
bhavananuyogamanuyutta    viharanti    ...   catunnam   iddhipadanam   ...
Pancannam  indriyanam  ...  pancannam  balanam ... Sattannam bojjhanganam ...
Ariyassa     atthangikassa    maggassa    bhavananuyogamanuyutta    viharanti
evarupapi   bhikkhave  santi  bhikkhu  imasmim  bhikkhusanghe  .  santi  bhikkhave
bhikkhu   imasmim   bhikkhusanghe   mettabhavananuyogamanuyutta  viharanti  ...
Karunabhavananuyogamanuyutta   viharanti   ...   muditabhavananuyogamanuyutta
viharanti  ...  upekkhabhavananuyogamanuyutta  viharanti ... Asubhabhavananu-
yogamanuyutta     viharanti     ...    aniccasannabhavananuyogamanuyutta
viharanti evarupapi bhikkhave santi bhikkhu imasmim bhikkhusanghe.
     [287]     Santi     bhikkhave     bhikkhu    imasmim    bhikkhusanghe
anapanasatibhavananuyogamanuyutta   viharanti   .   anapanasati  bhikkhave
bhavita  bahulikata  mahapphala  hoti  mahanisamsa  .  anapanasati bhikkhave
bhavita  bahulikata  cattaro  satipatthane  paripurenti  1-  .  cattaro
@Footnote: 1 Po. Yu. paripureti.
Satipatthana   bhavita  bahulikata  satta  bojjhange  paripurenti  .  satta
bojjhanga bhavita bahulikata vijjavimuttim paripurenti.
     [288]   Katham  bhavita  ca  bhikkhave  anapanasati  katham  bahulikata
mahapphala   hoti   mahanisamsa   .  idha  bhikkhave  bhikkhu  arannagato  va
rukkhamulagato   va   sunnagaragato   va   nisidati   pallankam  abhujitva
ujum   kayam   panidhaya   parimukham   satim   upatthapetva   .   so  satova
assasati sato passasati.
     {288.1}   Digham  va  assasanto  digham  assasamiti  pajanati  digham
va   passasanto   digham  passasamiti  pajanati  .  rassam  va  assasanto
rassam   assasamiti   pajanati   rassam  va  passasanto  rassam  passasamiti
pajanati   .  sabbakayapatisamvedi  assasissamiti  sikkhati  sabbakayapatisamvedi
passasissamiti   sikkhati   .  passambhayam  kayasankharam  assasissamiti  sikkhati
passambhayam kayasankharam passasissamiti sikkhati.
     {288.2}    Pitipatisamvedi    assasissamiti   sikkhati   pitipatisamvedi
passasissamiti    sikkhati    .    sukhapatisamvedi    assasissamiti    sikkhati
sukhapatisamvedi     passasissamiti     sikkhati     .    cittasankharapatisamvedi
assasissamiti   sikkhati   cittasankharapatisamvedi   passasissamiti   sikkhati .
Passambhayam   cittasankharam   assasissamiti   sikkhati   passambhayam  cittasankharam
passasissamiti sikkhati.
     {288.3}   Cittapatisamvedi   assasissamiti   sikkhati   cittapatisamvedi
passasissamiti     sikkhati    .    abhippamodayam    cittam    assasissamiti
sikkhati           abhippamodayam          cittam          passasissamiti
Sikkhati   .   samadaham   cittam   assasissamiti   sikkhati   samadaham   cittam
passasissamiti    sikkhati    .   vimocayam   cittam   assasissamiti   sikkhati
vimocayam cittam passasissamiti sikkhati.
     {288.4}   Aniccanupassi   assasissamiti   sikkhati   aniccanupassi
passasissamiti    sikkhati    .    viraganupassi    assasissamiti   sikkhati
viraganupassi   passasissamiti   sikkhati   .   nirodhanupassi  assasissamiti
sikkhati    nirodhanupassi   passasissamiti   sikkhati   .   patinissagganupassi
assasissamiti    sikkhati   patinissagganupassi   passasissamiti   sikkhati  .
Evam   bhavita   kho  bhikkhave  anapanasati  evam  bahulikata  mahapphala
hoti mahanisamsa.
     [289]   Katham  bhavita  ca  bhikkhave  anapanasati  katham  bahulikata
cattaro  satipatthane  paripurenti  1-  .  yasmim  samaye  bhikkhave  bhikkhu
digham    va    assasanto    digham    assasamiti   pajanati   digham   va
passasanto   digham   passasamiti   pajanati   rassam  va  assasanto  rassam
assasamiti    pajanati    rassam   va   passasanto   rassam   passasamiti
pajanati   sabbakayapatisamvedi   assasissamiti   sikkhati   sabbakayapatisamvedi
passasissamiti     sikkhati     passambhayam     kayasankharam    assasissamiti
sikkhati    passambhayam    kayasankharam    passasissamiti    sikkhati    kaye
kayanupassi   bhikkhave   tasmim  samaye  bhikkhu  viharati  atapi  sampajano
satima   vineyya   loke   abhijjhadomanassam   .  kayesu  kayannataraham
bhikkhave  etam  vadami  yadidam  assasapassasam  2-  .  tasmatiha  bhikkhave
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. paripureti .  2 Po. Ma. assasapassasa.
Kaye   kayanupassi   tasmim   samaye  bhikkhu  viharati  atapi  sampajano
satima vineyya loke abhijjhadomanassam.
     {289.1}  Yasmim  samaye  bhikkhave  bhikkhu  pitipatisamvedi assasissamiti
sikkhati   pitipatisamvedi   passasissamiti  sikkhati  sukhapatisamvedi  assasissamiti
sikkhati    sukhapatisamvedi    passasissamiti    sikkhati    cittasankharapatisamvedi
assasissamiti    sikkhati    cittasankharapatisamvedi    passasissamiti   sikkhati
passambhayam   cittasankharam   assasissamiti   sikkhati   passambhayam  cittasankharam
passasissamiti   sikkhati   vedanasu   vedananupassi  bhikkhave  tasmim  samaye
bhikkhu  viharati  atapi  sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam.
Vedanasu  vedanannataraham  bhikkhave  etam  vadami  yadidam assasapassasanam
sadhukam   manasikaram  .  tasmatiha  bhikkhave  vedanasu  vedananupassi  tasmim
samaye   bhikkhu   viharati   atapi   sampajano   satima  vineyya  loke
abhijjhadomanassam.
     {289.2}  Yasmim  samaye  bhikkhave  bhikkhu cittapatisamvedi assasissamiti
sikkhati cittapatisamvedi passasissamiti sikkhati abhippamodayam cittam assasissamiti
sikkhati    abhippamodayam   cittam   passasissamiti   sikkhati   samadaham   cittam
assasissamiti  sikkhati  samadaham  cittam  passasissamiti  sikkhati vimocayam cittam
assasissamiti   sikkhati   vimocayam   cittam   passasissamiti   sikkhati  citte
cittanupassi   bhikkhave   tassim  samaye  bhikkhu  viharati  atapi  sampajano
satima   vineyya  loke  abhijjhadomanassam  .  naham  bhikkhave  mutthasatissa
Asampajanassa   anapanasatim   vadami   .   tasmatiha   bhikkhave  citte
cittanupassi   tasmim   samaye   bhikkhu  viharati  atapi  sampajano  satima
vineyya loke abhijjhadomanassam.
     {289.3}  Yasmim  samaye  bhikkhave  bhikkhu aniccanupassi assasissamiti
sikkhati  aniccanupassi  passasissamiti  sikkhati  viraganupassi  assasissamiti
sikkhati   viraganupassi  passasissamiti  sikkhati  nirodhanupassi  assasissamiti
sikkhati     nirodhanupassi    passasissamiti    sikkhati    patinissagganupassi
assasissamiti   sikkhati  patinissagganupassi  passasissamiti  sikkhati  dhammesu
dhammanupassi  bhikkhave  tasmim  samaye  bhikkhu viharati atapi sampajano satima
vineyya   loke   abhijjhadomanassam   .   so  yantam  abhijjhadomanassanam
pahanam  [1]-  pannaya  disva  sadhukam  ajjhupekkhita  hoti . Tasmatiha
bhikkhave   dhammesu   dhammanupassi   tasmim   samaye  bhikkhu  viharati  atapi
sampajano   satima  vineyya  loke  abhijjhadomanassam  .  evam  bhavita
kho   bhikkhave   anapanasati   evam   bahulikata  cattaro  satipatthane
paripurenti 2-.
     [290]   Katham   bhavita  ca  bhikkhave  cattaro  satipatthana  katham
bahulikata   satta   bojjhange   paripurenti   .   yasmim  samaye  bhikkhave
bhikkhu   kaye  kayanupassi  viharati  atapi  sampajano  satima  vineyya
loke    abhijjhadomanassam    upatthitassa    tasmim   samaye   sati   hoti
appammuttha   3-   .   yasmim  samaye  bhikkhave  bhikkhuno  upatthita  sati
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. etthantare tanti dissati .  2 Po. Ma. Yu. paripureti.
@3 Ma. Yu. asammuttha.
Hoti   appammuttha   satisambojjhango   tasmim  samaye  bhikkhuno  araddho
hoti   satisambojjhangam   tasmim   samaye   bhikkhu  bhaveti  satisambojjhango
tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati.
     {290.1}   So  tathasato  viharanto  tam  dhammam  pannaya  pavicinati
pavicarati  1-  parivimamsam  apajjati  .  yasmim  samaye bhikkhave bhikkhu tathasato
viharanto   tam   dhammam   pannaya   pavicinati   pavicarati  parivimamsam  apajjati
dhammavicayasambojjhango  tasmim  samaye  bhikkhuno  araddho  hoti  dhammavicaya-
sambojjhangam   tasmim   samaye   bhikkhu  bhaveti  .  dhammavicayasambojjhango
tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati.
     {290.2}  Tassa  tam  dhammam  pannaya  pavicinato  pavicarato  parivimamsam
apajjato  araddham  hoti  viriyam  asallinam . Yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno
tam  dhammam  pannaya  pavicinato  pavicarato  parivimamsam  apajjato araddham hoti
viriyam  asallinam  viriyasambojjhango  tasmim  samaye  bhikkhuno  araddho  hoti
viriyasambojjhangam    tasmim    samaye   bhikkhu   bhaveti   viriyasambojjhango
tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati.
     {290.3}   Araddhaviriyassa   uppajjati   piti  niramisa  .  yasmim
samaye  bhikkhuno  araddhaviriyassa  uppajjati  piti  niramisa pitisambojjhango
tasmim  samaye  bhikkhuno  araddho  hoti  pitisambojjhangam  tasmim samaye bhikkhu
bhaveti    pitisambojjhango    tasmim   samaye   bhikkhuno   bhavanaparipurim
gacchati.
     {290.4}   Pitimanassa   kayopi  passambhati  cittampi  passambhati .
@Footnote: 1 Ma. pavicayati.
Yasmim    samaye    bhikkhave    bhikkhuno   pitimanassa   kayopi   passambhati
cittampi    passambhati    passaddhisambojjhango    tasmim   samaye   bhikkhuno
araddho   hoti   passaddhisambojjhangam   tasmim   samaye   bhikkhu   bhaveti
passaddhisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati.
     {290.5} Passaddhakayassa sukhino cittam samadhiyati. Yasmim samaye bhikkhave
bhikkhuno   passaddhakayassa   sukhino   cittam   samadhiyati  samadhisambojjhango
tasmim  samaye  bhikkhuno  araddho  hoti samadhisambojjhangam tasmim samaye bhikkhu
bhaveti samadhisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati.
     {290.6}  So  tathasamahitam cittam sadhukam ajjhupekkhita hoti. Yasmim
samaye   bhikkhave   bhikkhu  tathasamahitam  cittam  sadhukam  ajjhupekkhita  hoti
upekkhasambojjhango    tasmim    samaye    bhikkhuno    araddho   hoti
upekkhasambojjhangam   tasmim  samaye  bhikkhu  bhaveti  upekkhasambojjhango
tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati.
     {290.7}  Yasmim  samaye  bhikkhave  bhikkhu vedanasu ... Citte ...
Dhammesu   dhammanupassi   viharati   atapi   sampajano   satima  vineyya
loke    abhijjhadomanassam    upatthitassa    tasmim   samaye   sati   hoti
appammuttha   .   yasmim   samaye   bhikkhave   bhikkhuno   upatthita   sati
hoti     appammuttha    satisambojjhango    tasmim    samaye    bhikkhuno
araddho    hoti    satisambojjhangam    tasmim   samaye   bhikkhu   bhaveti
satisambojjhango tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati.
     {290.8}   So  tathasato  viharanto  tam  dhammam  pannaya  pavicinati
pavicarati   parivimamsam  apajjati  .  yasmim  samaye  bhikkhave  bhikkhu  tathasato
viharanto   tam   dhammam   pannaya   pavicinati   pavicarati  parivimamsam  apajjati
dhammavicayasambojjhango    tasmim    samaye    bhikkhuno    araddho   hoti
dhammavicayasambojjhangam   tasmim  samaye  bhikkhu  bhaveti  dhammavicayasambojjhango
tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati.
     {290.9}  Tassa  tam  dhammam  pannaya  pavicinato  pavicarato  parivimamsam
apajjato  araddham  hoti  viriyam  asallinam . Yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno
tam   dhammam   pannaya   pavicinato  pavicarato  parivimamsam  apajjato  araddham
hoti  viriyam  asallinam  viriyasambojjhango  tasmim  samaye  bhikkhuno  araddho
hoti   viriyasambojjhangam   tasmim  samaye  bhikkhu  bhaveti  viriyasambojjhango
tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati.
     {290.10}   Araddhaviriyassa   uppajjati  piti  niramisa  .  yasmim
samaye   bhikkhave   bhikkhuno   araddhaviriyassa   uppajjati   piti  niramisa
pitisambojjhango   tasmim  samaye  bhikkhuno  araddho  hoti  pitisambojjhangam
tasmim   samaye   bhikkhu   bhaveti  pitisambojjhango  tasmim  samaye  bhikkhuno
bhavanaparipurim gacchati.
     {290.11}     Pitimanassa     kayopi     passambhati     cittampi
passambhati   .   yasmim   samaye   bhikkhave   bhikkhuno   pitimanassa  kayopi
passambhati        cittampi        passambhati        passaddhisambojjhango
tasmim   samaye   bhikkhuno   araddho   hoti   passaddhisambojjhangam   tasmim
Samaye   bhikkhu   bhaveti   passaddhisambojjhango   tasmim   samaye  bhikkhuno
bhavanaparipurim gacchati.
     {290.12}   Passaddhakayassa   sukhino   cittam  samadhiyati  .  yasmim
samaye   bhikkhave   bhikkhuno   passaddhakayassa   sukhino   cittam   samadhiyati
samadhisambojjhango     tasmim    samaye    bhikkhuno    araddho    hoti
samadhisambojjhangam   tasmim   samaye   bhikkhu   bhaveti   samadhisambojjhango
tasmim samaye bhikkhuno bhavanaparipurim gacchati.
     {290.13}  So  tathasamahitam  cittam  sadhukam  ajjhupekkhita hoti.
Yasmim  samaye  bhikkhave  bhikkhu  tathasamahitam  cittam sadhukam ajjhupekkhita hoti
upekkhasambojjhango    tasmim    samaye    bhikkhuno    araddho   hoti
upekkhasambojjhangam   tasmim  samaye  bhikkhu  bhaveti  upekkhasambojjhango
tasmim  samaye  bhikkhuno  bhavanaparipurim  gacchati. Evam bhavita kho bhikkhave
cattaro satipatthana evam bahulikata satta bojjhange 1- paripurenti.
     [291]  Katham  bhavita  ca  bhikkhave  satta  bojjhanga katham bahulikata
vijjavimuttim    paripurenti   .   idha   bhikkhave   bhikkhu   satisambojjhangam
bhaveti   vivekanissitam   viraganissitam   nirodhanissitam   vossaggaparinamim .
Dhammavicayasambojjhangam   bhaveti   ...   viriyasambojjhangam   bhaveti  ...
Pitisambojjhangam  bhaveti  ...  passaddhisambojjhangam  bhaveti  ...  samadhi
sambojjhangam   bhaveti   ...  upekkhasambojjhangam  bhaveti  vivekanissitam
viraganissitam   nirodhanissitam   vossaggaparinamim   .   evam   bhavita  kho
bhikkhave satta bojjhanga evam bahulikata vijjavimuttim paripurentiti.
@Footnote: 1 Ma. Yu. sambojjhange.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
               Anapanasatisuttam nitthitam atthamam.
                      ----------
                      Kayagatasatisuttam
     [292]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .  atha  kho  sambahulanam  bhikkhunam
pacchabhattam     pindapatapatikkantanam     upatthanasalayam     sannisinnanam
sannipatitanam    ayamantarakatha    udapadi    acchariyam   avuso   abbhutam
avuso    yavancidam    tena    bhagavata   janata   passata   arahata
sammasambuddhen    kayagata    sati    bhavita    bahulikata   mahapphala
vutta  mahanisamsati  .  ayanca  kho  1-  hidam  tesam  bhikkhunam antarakatha
vippakata hoti.
     [293]   Atha   kho   bhagava   sayanhasamayam  patisallana  vutthito
yena   upatthanasala   tenupasankami   upasankamitva   pannatte  asane
nisidi   .   nisajja  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  kaya  nuttha  bhikkhave
etarahi  kathaya  sannisinna  ka  ca  pana  vo  antarakatha vippakatati.
Idha   bhante   amhakam  pacchabhattam  pindapatapatikkantanam  upatthanasalayam
sannisinnanam     sannipatitanam     ayamantarakatha     udapadi    acchariyam
avuso   abbhutam   avuso   yavancidam  tena  bhagavata  janata  passata
arahata   sammasambuddhena   kayagata  sati  bhavita  bahulikata  mahapphala
vutta   mahanisamsati   ayam   no   bhante   antarakatha  vippakata  atha
bhagava anuppattoti.
@Footnote: 1 Ma. Yu. khosaddo natthi.
     [294]  Katham  bhavita  ca  bhikkhave  kayagata  sati  katham  bahulikata
mahapphala   hoti   mahanisamsa   .  idha  bhikkhave  bhikkhu  arannagato  va
rukkhamulagato   va   sunnagaragato   va   nisidati   pallankam  abhujitva
ujum   kayam   panidhaya   parimukham   satim   upatthapetva   .   so  satova
assasati   sato   passasati   .   digham   va  assasanto  digham  assasamiti
pajanati    digham   va   passasanto   digham   passasamiti   pajanati  .
Rassam    va   assasanto   rassam   assasamiti   pajanati   rassam   va
passasanto    rassam    passasamiti    pajanati    .   sabbakayapatisamvedi
assasissamiti    sikkhati   sabbakayapatisamvedi   passasissamiti   sikkhati  .
Passambhayam   kayasankharam   assasissamiti   sikkhati   passambhayam  kayasankharam
passasissamiti    sikkhati    .   tassa   evam   appamattassa   atapino
pahitattassa   viharato   ye   gehasita   sarasankappa   te  pahiyanti .
Tesam  pahana  ajjhattameva  cittam  santitthati  sannisidati  ekodibhoti  1-
samadhiyati evampi bhikkhave bhikkhu kayagatam satim bhaveti.
     [295]   Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu  gacchanto  va  gacchamiti
pajanati   thito   va   thitomhiti  pajanati  nisinno  va  nisinnomhiti
pajanati   sayano   va   sayanomhiti   pajanati   .   yatha   yatha
va   panassa   kayo   panihito   hoti   tatha  tatha  nam  pajanati .
Tassa    evam    appamattassa   atapino   pahitattassa   viharato   ye
gehasita   sarasankappa   te   pahiyanti  .  tesam  pahana  ajjhattameva
@Footnote: 1 Ma. Yu. ekodi hoti.
Cittam   santitthati   sannisidati   ekodibhoti   samadhiyati  evampi  bhikkhave
bhikkhu kayagatam satim bhaveti.
     [296]  Puna  caparam bhikkhave bhikkhu abhikkante patikkante sampajanakari
hoti    alokite    vilokite    sampajanakari    hoti    samminjite
pasarite   sampajanakari   hoti   sanghatipattacivaradharane   sampajanakari
hoti    asite    pite    khayite    sayite    sampajanakari   hoti
uccarapassavakamme    sampajanakari    hoti    gate   thite   nisinne
sutte   jagarite   bhasite   tunhibhave  sampajanakari  hoti  .  tassa
evam   appamattassa   atapino   pahitattassa   viharato   ye  gehasita
sarasankappa   te   pahiyanti   .   tesam   pahana   ajjhattameva  cittam
santitthati   sannisidati   ekodibhoti   samadhiyati   evampi  bhikkhave  bhikkhu
kayagatam satim bhaveti.
     [297]  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  imameva  kayam  uddham padatala
adho     kesamatthaka     tacapariyantam     purannanappakarassa    asucino
paccavekkhati   atthi   imasmim  kaye  kesa  loma  nakha  danta  taco
mamsam   naharu   atthi   atthiminjam   vakkam   hadayam   yakanam   kilomakam  pihakam
papphasam   antam   antagunam   udariyam   karisam  pittam  semham  pubbo  lohitam
sedo   medo   assu   vasa   khelo  singhanika  lasika  muttanti .
Seyyathapi  bhikkhave  ubhatomukha  mutoli  1-  pura  nanavihitassa dhannassa
seyyathidam    salinam    vihinam    mugganam    masanam   tilanam   tandulanam
@Footnote: 1 Po. Ma. putoli.
Tamenam   cakkhuma   puriso   muncitva  paccavekkheyya  ime  sali  ime
vihi  ime  mugga  ime  masa  ime  tila  ime  tandulati  evameva
kho   bhikkhave  bhikkhu  imameva  kayam  uddham  padatala  adho  kesamatthaka
tacapariyantam   purannanappakarassa   asucino   paccavekkhati   atthi   imasmim
kaye  kesa  loma  nakha  danta  taco  mamsam  naharu  atthi  atthiminjam
vakkam   hadayam   yakanam   kilomakam   pihakam   papphasam  antam  antagunam  udariyam
karisam   pittam   semham   pubbo   lohitam   sedo   medo   assu  vasa
khelo   singhanika   lasika   muttanti   .   tassa   evam  appamattassa
atapino   pahitattassa   viharato   ye   gehasita   sarasankappa   te
pahiyanti    .    tesam    pahana    ajjhattameva    cittam    santitthati
sannisidati   ekodibhoti   samadhiyati   evampi   bhikkhave   bhikkhu  kayagatam
satim bhaveti.
     [298]   Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu   imameva  kayam  yathathitam
yathapanihitam   dhatuso   paccavekkhati   atthi   imasmim   kaye   pathavidhatu
apodhatu   tejodhatu   vayodhatuti   .   seyyathapi  bhikkhave  dakkho
goghatako   va   goghatakantevasi  va  gavim  vadhitva  catummahapathe
vilaso   1-  pativibhajitva  nisinno  assa  evameva  kho  bhikkhave  bhikkhu
imameva    kayam   yathathitam   yathapanihitam   dhatuso   paccavekkhati   atthi
imasmim   kaye   pathavidhatu   apodhatu   tejodhatu   vayodhatuti  .
Tassa    evam    appamattassa   atapino   pahitattassa   viharato   ye
@Footnote: 1 Po. Ma. bilaso vibhajitva.
Gehasita   sarasankappa   te   pahiyanti  .  tesam  pahana  ajjhattameva
cittam   santitthati   sannisidati   ekodibhoti   samadhiyati  evampi  bhikkhave
bhikkhu kayagatam satim bhaveti.
     [299]   Puna   caparam  bhikkhave  bhikkhu  seyyathapi  passeyya  sariram
sivathikaya  chadditam  ekahamatam  va  dvihamatam  va  tihamatam  va  uddhumatakam
vinilakam     vipubbakajatam     .    so    imameva    kayam    upasamharati
ayampi   kho   kayo   evamdhammo   evambhavi   evamanatitoti  .  tassa
evam   appamattassa   atapino   pahitattassa   viharato   ye  gehasita
sarasankappa   te   pahiyanti   .   tesam   pahana   ajjhattameva  cittam
santitthati    sannisidati    ekodibhoti    samadhiyati    evampi   bhikkhave
bhikkhu kayagatam satim bhaveti.
     [300]   Puna   caparam  bhikkhave  bhikkhu  seyyathapi  passeyya  sariram
sivathikaya   chadditam   kakehi   va   khajjamanam   gijjhehi  va  khajjamanam
kulalehi   va   khajjamanam   suvanehi   va   khajjamanam  singalehi  va
khajjamanam   vividhehi   va   panakajatehi   khajjamanam   .  so  imameva
kayam    upasamharati    ayampi    kho    kayo    evamdhammo   evambhavi
evamanatitoti   .   tassa   evam  appamattassa  .pe.  evampi  bhikkhave
bhikkhu kayagatam satim bhaveti.



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 14 page 1-207. http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=14&item=1&items=300&modeTY=2              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=14&item=1&items=300&modeTY=2&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=14&item=1&items=300&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=14&item=1&items=300&modeTY=2              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 14 http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :