ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 12 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 4 : Sutta. Ma. Mū.
     [1]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  ukkatthayam  viharati
subhagavane   salarajamule   .   tatra   kho   bhagava   bhikkhu  amantesi
bhikkhavoti   .   bhadanteti   te   bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava
etadavoca   sabbadhammamulapariyayam   vo   bhikkhave   desissami   1-   tam
sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti   .  evambhanteti  kho  te
bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [2]   Bhagava   etadavoca   idha   bhikkhave   assutava  puthujjano
ariyanam    adassavi    ariyadhammassa    akovido   ariyadhamme   avinito
sappurisanam     adassavi    sappurisadhammassa    akovido    sappurisadhamme
avinito    pathavim    pathavito    sanjanati   pathavim   pathavito   sannatva
pathavim    mannati    pathaviya    mannati    pathavito    mannati   pathavimmeti
@Footnote: 1 Ma. Yu. desessami.
Mannati   pathavim   abhinandati   .  tam  kissa  hetu  .  aparinnatam  tassati
vadami.
     {2.1}   Apam   apato   sanjanati   apam  apato  sannatva
apam    mannati    apasmim    mannati    apato    mannati   apammeti
mannati   apam   abhinandati   .  tam  kissa  hetu  .  aparinnatam  tassati
vadami.
     {2.2}  Tejam  tejato  sanjanati  tejam  tejato  sannatva tejam
mannati    tejasmim    mannati    tejato    mannati   tejammeti   mannati
tejam abhinandati. Tam kissa hetu. Aparinnatam tassati vadami.
     {2.3}  Vayam  vayato  sanjanati  vayam  vayato  sannatva vayam
mannati    vayasmim    mannati    vayato    mannati   vayammeti   mannati
vayam abhinandati. Tam kissa hetu. Aparinnatam tassati vadami.
     {2.4}   Bhute  bhutato  sanjanati  bhute  bhutato  sannatva  bhute
mannati   bhutesu   mannati   bhutato   mannati   bhute   meti  mannati  bhute
abhinandati. Tam kissa hetu. Aparinnatam tassati vadami.
     {2.5}  Deve  devato  sanjanati deve devato sannatva deve
mannati   devesu   mannati  devato  mannati  deve  meti  mannati  deve
abhinandati. Tam kissa hetu. Aparinnatam tassati vadami.
     {2.6}   Pajapatim   pajapatito   sanjanati   pajapatim  pajapatito
sannatva     pajapatim     mannati    pajapatismim    mannati    pajapatito
mannati    pajapatimmeti   mannati   pajapatim   abhinandati   .   tam   kissa
hetu. Aparinnatam tassati vadami.
     {2.7}  Brahmam brahmato sanjanati brahmam brahmato sannatva brahmam
Mannati     brahmani    mannati    brahmato    mannati    brahmam    meti
mannati   brahmam   abhinandati  .  tam  kissa  hetu  .  aparinnatam  tassati
vadami.
     {2.8}  Abhassare  abhassarato  sanjanati abhassare abhassarato
sannatva    abhassare    mannati    abhassaresu   mannati   abhassarato
mannati    abhassare   meti   mannati   abhassare   abhinandati   .   tam
kissa hetu. Aparinnatam tassati vadami.
     {2.9}    Subhakinhe   1-   subhakinhato   sanjanati    subhakinhe
subhakinhato     sannatva    subhakinhe    mannati    subhakinhesu    mannati
subhakinhato     mannati     subhakinhe     meti     mannati     subhakinhe
abhinandati. Tam kissa hetu. Aparinnatam tassati vadami.
     {2.10}    Vehapphale    vehapphalato    sanjanati   vehapphale
vehapphalato    sannatva    vehapphale    mannati   vehapphalesu   mannati
vehapphalato     mannati     vehapphale    meti    mannati    vehapphale
abhinandati. Tam kissa hetu. Aparinnatam tassati vadami.
     {2.11}   Abhibhum   abhibhuto   sanjanati  abhibhum  abhibhuto  sannatva
abhibhum    mannati    abhibhusmim    mannati    abhibhuto    mannati   abhibhummeti
mannati   abhibhum   abhinandati   .  tam  kissa  hetu  .  aparinnatam  tassati
vadami.
     {2.12}   Akasanancayatanam   akasanancayatanato   sanjanati
akasanancayatanam           akasanancayatanato          sannatva
akasanancayatanam       mannati      akasanancayatanasmim      mannati
akasanancayatanato          mannati         akasanancayatanammeti
mannati           akasanancayatanam          abhinandati         .
@Footnote: 1 Yu. subhakinne. sabbattha idisameva.
Tam kissa hetu. Aparinnatam tassati vadami.
     {2.13}          Vinnanancayatanam          vinnanancayatanato
sanjanati vinnanancayatanam vinnanancayatanato
sannatva       vinnanancayatanam       mannati       vinnanancayatanasmim
mannati       vinnanancayatanato      mannati      vinnanancayatanammeti
mannati    vinnanancayatanam    abhinandati    .    tam   kissa   hetu  .
Aparinnatam tassati vadami.
     {2.14}          Akincannayatanam          akincannayatanato
sanjanati akincannayatanam akincannayatanato
sannatva       akincannayatanam       mannati       akincannayatanasmim
mannati       akincannayatanato      mannati      akincannayatanammeti
mannati    akincannayatanam    abhinandati    .    tam   kissa   hetu  .
Aparinnatam tassati vadami.
     {2.15}     Nevasannanasannayatanam     nevasannanasannayatanato
sanjanati       nevasannanasannayatanam       nevasannanasannayatanato
sannatva    nevasannanasannayatanam    mannati   nevasannanasannayatanasmim
mannati   nevasannanasannayatanato   mannati   nevasannanasannayatanammeti
mannati   nevasannanasannayatanam   abhinandati   .   tam   kissa   hetu .
Aparinnatam tassati vadami.
     {2.16}     Dittham    ditthato    sanjanati    dittham    ditthato
sannatva    dittham    mannati    ditthasmim    mannati    ditthato    mannati
ditthammeti   mannati  dittham  abhinandati  .  tam  kissa  hetu  .  aparinnatam
tassati vadami.
     {2.17}    Sutam   sutato   sanjanati   sutam   sutato   sannatva
Sutam     mannati     sutasmim     mannati    sutato    mannati    sutammeti
mannati   sutam   abhinandati   .   tam  kissa  hetu  .  aparinnatam  tassati
vadami.
     {2.18}   Mutam   mutato   sanjanati  mutam  mutato  sannatva  mutam
mannati     mutasmim    mannati    mutato    mannati    mutammeti    mannati
mutam abhinandati. Tam kissa hetu. Aparinnatam tassati vadami.
     {2.19}   Vinnatam   vinnatato   sanjanati  vinnatam  vinnatato
sannatva     vinnatam     mannati    vinnatasmim    mannati    vinnatato
mannati    vinnatammeti   mannati   vinnatam   abhinandati   .   tam   kissa
hetu. Aparinnatam tassati vadami.
     {2.20}   Ekattam   ekattato   sanjanati  ekattam  ekattato
sannatva   ekattam   mannati   ekattasmim   mannati   ekattato   mannati
ekattammeti   mannati   ekattam   abhinandati   .   tam   kissa  hetu .
Aparinnatam tassati vadami.
     {2.21}   Nanattam   nanattato   sanjanati  nanattam  nanattato
sannatva     nanattam     mannati    nanattasmim    mannati    nanattato
mannati    nanattammeti   mannati   nanattam   abhinandati   .   tam   kissa
hetu. Aparinnatam tassati vadami.
     {2.22}     Sabbam    sabbato    sanjanati    sabbam    sabbato
sannatva    sabbam    mannati    sabbasmim    mannati    sabbato    mannati
sabbammeti    mannati    sabbam   abhinandati   .   tam   kissa   hetu  .
Aparinnatam tassati vadami.
     {2.23}     Nibbanam     nibbanato     sanjanati     nibbanam
nibbanato       sannatva       nibbanam      mannati      nibbanasmim
Mannati     nibbanato     mannati    nibbanammeti    mannati    nibbanam
abhinandati. Tam kissa hetu. Aparinnatam tassati vadami.
     Puthujjanavasena pathamanayabhumiparicchedo.
     [3]   Yopi  so  bhikkhave  bhikkhu  sekho  appattamanaso  anuttaram
yogakkhemam   patthayamano   viharati   .  sopi  pathavim  pathavito  abhijanati
pathavim    pathavito    abhinnaya    pathavim    mamanni    pathaviya   mamanni
pathavito   mamanni   pathavimmeti   mamanni   pathavim  mabhinandi  1-  .  tam
kissa   hetu  .  parinneyyam  tassati  vadami  .pe.  apam  tejam  vayam
bhute    deve   pajapatim   brahmam   abhassare   subhakinhe   vehapphale
abhibhum      akasanancayatanam      vinnanancayatanam     akincannayatanam
nevasannanasannayatanam   dittham   sutam   mutam   vinnatam   ekattam  nanattam
sabbam     nibbanam    nibbanato    abhijanati    nibbanam    nibbanato
abhinnaya    nibbanam    mamanni    nibbanasmim    mamanni    nibbanato
mamanni    nibbanammeti    mamanni    nibbanam    mabhinandi    .   tam
kissa hetu. Parinneyyam tassati vadami.
     Sekhavasena dutiyanayabhumiparicchedo.
     [4]    Yopi   so   bhikkhave   bhikkhu   araham  khinasavo  vusitava
katakaraniyo      ohitabharo     anuppattasadattho     parikkhinabhavasamyojano
sammadanna    vimutto    sopi    pathavim    pathavito   abhijanati   pathavim
@Footnote: 1 katthaci mabhinandati.
Pathavito    abhinnaya    pathavim    na    mannati    pathaviya   na   mannati
pathavito   na   mannati   pathavimmeti   na   mannati   pathavim  nabhinandati .
Tam   kissa   hetu   .   parinnatam  tassati  vadami  .pe.  apam  tejam
vayam   bhute   deve  pajapatim  brahmam  abhassare  subhakinhe  vehapphale
abhibhum      akasanancayatanam      vinnanancayatanam     akincannayatanam
nevasannanasannayatanam   dittham   sutam   mutam   vinnatam   ekattam  nanattam
sabbam     nibbanam    nibbanato    abhijanati    nibbanam    nibbanato
abhinnaya   nibbanam   na   mannati   nibbanasmim   na   mannati  nibbanato
na    mannati    nibbanammeti   na   mannati   nibbanam   nabhinandati  .
Tam kissa hetu. Parinnatam tassati vadami.
     Khinasavavasena tatiyanayabhumiparicchedo.
     [5]    Yopi   so   bhikkhave   bhikkhu   araham  khinasavo  vusitava
katakaraniyo      ohitabharo     anuppattasadattho     parikkhinabhavasamyojano
sammadanna    vimutto    sopi    pathavim    pathavito   abhijanati   pathavim
pathavito    abhinnaya    pathavim    na    mannati    pathaviya   na   mannati
pathavito   na   mannati   pathavimmeti   na   mannati   pathavim  nabhinandati .
Tam   kissa   hetu   .  khaya  ragassa  vitaragatta  .pe.  apam  tejam
vayam   bhute   deve  pajapatim  brahmam  abhassare  subhakinhe  vehapphale
abhibhum      akasanancayatanam      vinnanancayatanam     akincannayatanam
Nevasannanasannayatanam   dittham   sutam   mutam   vinnatam   ekattam  nanattam
sabbam     nibbanam    nibbanato    abhijanati    nibbanam    nibbanato
abhinnaya   nibbanam   na   mannati   nibbanasmim   na   mannati  nibbanato
na    mannati    nibbanammeti   na   mannati   nibbanam   nabhinandati  .
Tam kissa hetu. Khaya ragassa vitaragatta.
     Khinasavavasena catutthanayabhumiparicchedo.
     [6]    Yopi   so   bhikkhave   bhikkhu   araham  khinasavo  vusitava
katakaraniyo      ohitabharo     anuppattasadattho     parikkhinabhavasamyojano
sammadanna    vimutto    sopi    pathavim    pathavito   abhijanati   pathavim
pathavito    abhinnaya    pathavim    na    mannati    pathaviya   na   mannati
pathavito   na   mannati   pathavimmeti   na   mannati   pathavim  nabhinandati .
Tam   kissa   hetu   .  khaya  dosassa  vitadosatta  .pe.  apam  tejam
vayam   bhute   deve  pajapatim  brahmam  abhassare  subhakinhe  vehapphale
abhibhum      akasanancayatanam      vinnanancayatanam     akincannayatanam
nevasannanasannayatanam   dittham   sutam   mutam   vinnatam   ekattam  nanattam
sabbam     nibbanam    nibbanato    abhijanati    nibbanam    nibbanato
abhinnaya     nibbanam     na     mannati    nibbanasmim    na    mannati
nibbanato    na    mannati    nibbanammeti    na    mannati    nibbanam
nabhinandati. Tam kissa hetu. Khaya dosassa vitadosatta.
     Khinasavavasena pancamanayabhumiparicchedo.
     [7]    Yopi   so   bhikkhave   bhikkhu   araham  khinasavo  vusitava
katakaraniyo      ohitabharo     anuppattasadattho     parikkhinabhavasamyojano
sammadanna    vimutto    sopi    pathavim    pathavito   abhijanati   pathavi
pathavito    abhinnaya    pathavim    na    mannati    pathaviya   na   mannati
pathavito   na   mannati   pathavimmeti   na   mannati   pathavim  nabhinandati .
Tam   kissa   hetu   .  khaya  mohassa  vitamohatta  .pe.  apam  tejam
vayam   bhute  deve  pajapatim  brahmam  abhassare  subhakinhe   vehapphale
abhibhum      akasanancayatanam      vinnanancayatanam     akincannayatanam
nevasannanasannayatanam   dittham   sutam   mutam   vinnatam   ekattam  nanattam
sabbam   nibbanam   nibbanato   abhijanati  nibbanam  nibbanato  abhinnaya
nibbanam    na    mannati    nibbanasmim    na   mannati   nibbanato   na
mannati    nibbanammeti    na   mannati   nibbanam   nabhinandati   .   tam
kissa hetu. Khaya mohassa vitamohatta.
     Khinasavavasena chatthanayabhumiparicchedo.
     [8]    Tathagatopi  bhikkhave  araham  sammasambuddho  pathavim  pathavito
abhijanati   pathavim   pathavito   abhinnaya   pathavim   na   mannati   pathaviya
na    mannati    pathavito    na    mannati    pathavimmeti    na    mannati
pathavim   nabhinandati   .   tam  kissa  hetu  .  parinnatantam  tathagatassati
vadami   .pe.   apam   tejam   vayam   bhute   deve  pajapatim  brahmam
abhassare     subhakinhe     vehapphale     abhibhum    akasanancayatanam
Vinnanancayatanam         akincannayatanam        nevasannanasannayatanam
dittham    sutam    mutam    vinnatam    ekattam   nanattam   sabbam   nibbanam
nibbanato    abhijanati    nibbanam    nibbanato   abhinnaya   nibbanam
na    mannati    nibbanasmim    na    mannati    nibbanato   na   mannati
nibbanammeti    na    mannati    nibbanam   nabhinandati   .   tam   kissa
hetu. Parinnatantam tathagatassati vadami.
     Satthuvasena 1- sattamanayabhumiparicchedo.
     [9]    Tathagatopi  bhikkhave  araham  sammasambuddho  pathavim  pathavito
abhijanati   pathavim   pathavito   abhinnaya   pathavim   na   mannati   pathaviya
na    mannati    pathavito    na    mannati    pathavimmeti    na    mannati
pathavim   nabhinandati   .  tam  kissa  hetu  .  nandi  2-  dukkhassa  mulanti
iti  viditva  bhava  jati  bhutassa  jara  marananti  .  tasmatiha  bhikkhave
tathagato  sabbaso  tanhanam  khaya  viraga  nirodha  caga  patinissagga
anuttaram   sammasambodhim   abhisambuddhoti   vadami   .pe.   apam   tejam
vayam   bhute   deve  pajapatim  brahmam  abhassare  subhakinhe  vehapphale
abhibhum      akasanancayatanam      vinnanancayatanam     akincannayatanam
nevasannanasannayatanam   dittham   sutam   mutam   vinnatam   ekattam  nanattam
sabbam     nibbanam    nibbanato    abhijanati    nibbanam    nibbanato
abhinnaya   nibbanam   na   mannati   nibbanasmim   na   mannati  nibbanato
na    mannati    nibbanammeti   na   mannati   nibbanam   nabhinandati  .
@Footnote: 1 Si. sattharavasena. Ma. tathagatavasena .   2 Ma. Yu. nandi.
Tam   kissa   hetu   .   nandi   dukkhassa   mulanti   iti  viditva  bhava
jati   bhutassa  jara  marananti  .  tasmatiha  bhikkhave  tathagato  sabbaso
tanhanam    khaya    viraga   nirodha   caga   patinissagga   anuttaram
sammasambodhim abhisambuddhoti vadamiti.
     Satthuvasena atthamanayabhumiparicchedo.
     Idamavoca   bhagava  na  attamana  1-  te  bhikkhu  bhagavato  bhasitam
abhinandunti.
                 Mulapariyayasuttam nitthitam pathamam.
                    --------------
@Footnote: 1 Ma. Yu. ayam patho natthi.
                     Sabbasavasamvarasuttam
     [10]    Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi   bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum .
Bhagava   etadavoca   sabbasavasamvarapariyayam  vo  bhikkhave  desissami  1-
tam   sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti  .  evambhanteti  kho  te
bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [11]    Bhagava   etadavoca   janato   aham   bhikkhave  passato
asavanam  khayam  vadami  no  ajanato  no  apassato  .  kinca  bhikkhave
janato  kim  2-  passato  asavanam khayo 3- hoti. Yoniso ca manasikaram
ayoniso   ca  manasikaram  .  ayoniso  bhikkhave  manasikaroto  anuppanna
ceva  asava  uppajjanti  uppanna  ca  asava  pavaddhanti  .  yoniso
ca  4-  bhikkhave  manasikaroto  anuppanna  ceva  asava  na  uppajjanti
uppanna   ca   asava  pahiyyanti  .  atthi  bhikkhave  asava  dassana
pahatabba    atthi    asava    samvara   pahatabba   atthi   asava
patisevana   pahatabba   atthi   asava   adhivasana  pahatabba  atthi
asava   parivajjana   pahatabba   atthi  asava  vinodana  pahatabba
atthi asava bhavana pahatabba.
     [12]  Katame  ca  bhikkhave  asava  dassana  pahatabba  .  idha
@Footnote: 1 Ma. Yu. desessami .  2 Ma. kinca .  3 Ma. khayam vadami .  4 katthaci ca khoti atthi.
Bhikkhave   assutava  puthujjano  ariyanam  adassavi  ariyadhammassa  akovido
ariyadhamme   avinito   sappurisanam   adassavi   sappurisadhammassa  akovido
sappurisadhamme   avinito   manasikaraniye  dhamme  nappajanati  amanasikaraniye
dhamme    nappajanati   .   so   manasikaraniye   dhamme   appajananto
amanasikaraniye   dhamme   appajananto   ye   dhamma   na   manasikaraniya
te   dhamme   manasikaroti   ye   dhamma   manasikaraniya  te  dhamme  na
manasikaroti.
     {12.1}  Katame  ca  bhikkhave  dhamma  na  manasikaraniya  ye dhamme
manasikaroti   .   yassa   bhikkhave   dhamme  manasikaroto  anuppanno  va
kamasavo   uppajjati   uppanno   va  kamasavo  pavaddhati  anuppanno
va   bhavasavo  uppajjati  uppanno  va  bhavasavo  pavaddhati  anuppanno
va   avijjasavo   uppajjati   uppanno   va   avijjasavo   pavaddhati
ime dhamma na manasikaraniya ye dhamme manasikaroti.
     {12.2}  Katame  ca  bhikkhave  dhamma  manasikaraniya  ye  dhamme na
manasikaroti   .   yassa   bhikkhave   dhamme  manasikaroto  anuppanno  va
kamasavo    na    uppajjati    uppanno   va   kamasavo   pahiyyati
anuppanno   va   bhavasavo   na   uppajjati   uppanno  va  bhavasavo
pahiyyati    anuppanno    va   avijjasavo   na   uppajjati   uppanno
va   avijjasavo   pahiyyati   ime   dhamma   manasikaraniya  ye  dhamme
na manasikaroti.
     {12.3}  Tassa  amanasikaraniyanam  dhammanam  manasikara  manasikaraniyanam
dhammanam  amanasikara  anuppanna  ceva  asava  uppajjanti  uppanna ca
Asava pavaddhanti.
     {12.4}   So  evam  ayoniso  manasikaroti  ahosim  nu  kho  aham
atitamaddhanam   na   nu   kho   ahosim   atitamaddhanam  kim  nu  kho  ahosim
atitamaddhanam   katham   nu  kho  ahosim  atitamaddhanam  kim  hutva  kim  ahosim
nu   kho   aham   atitamaddhanam   bhavissami   nu  kho  aham  anagatamaddhanam
na    nu   kho   bhavissami   anagatamaddhanam   kim   nu   kho   bhavissami
anagatamaddhanam    katham    nu    kho    bhavissami    anagatamaddhanam   kim
hutva    kim   bhavissami   nu   kho   aham   anagatamaddhananti   etarahi
va    paccuppannamaddhanam    arabbha    1-    ajjhattam   kathamkathi   hoti
aham  nu  khosmi  no  nu  khosmi  kim  nu  khosmi  katham  nu  khosmi  ayam nu
kho satto kuto agato so kuhim gami bhavissatiti.
     {12.5}   Tassa   evam   ayoniso   manasikaroto   channam  ditthinam
annatara   ditthi   uppajjati   .   atthi  me  attati  vassa  saccato
thetato  ditthi  uppajjati  .  natthi  me  attati  vassa saccato thetato
ditthi   uppajjati   .   attanava  attanam  sanjanamiti  vassa  saccato
thetato   ditthi   uppajjati  .  attanava  anattanam  sanjanamiti  vassa
saccato   thetato  ditthi  uppajjati  .  anattanava  attanam  sanjanamiti
vassa  saccato  thetato  ditthi  uppajjati  .  atha  va panassa evam ditthi
hoti   yo  me  ayam  attava  vedeyyo  tatra  tatra  kalyanapapakanam
kammanam  vipakam  patisamvedeti  so  kho  pana  me  ayam atta nicco dhuvo
sassato   aviparinamadhammo   sassatisamam   tatheva  thassatiti  .  idam  vuccati
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi.
Bhikkhave  ditthigatam  ditthigahanam  ditthikantaro 1- ditthivisukam ditthivipphanditam
ditthisamyojanam   .   ditthisamyojanasamyutto   bhikkhave  assutava  puthujjano  na
parimuccati  jatiya  jaraya  maranena  sokaparidevadukkhadomanassupayasehi 2-
na parimuccati dukkhasmati vadami.
     {12.6}  Sutava  ca  kho  bhikkhave  ariyasavako  ariyanam  dassavi
ariyadhammassa    kovido    ariyadhamme    suvinito   sappurisanam   dassavi
sappurisadhammassa     kovido     sappurisadhamme    suvinito    manasikaraniye
dhamme   pajanati  amanasikaraniye  dhamme  pajanati  .  so  manasikaraniye
dhamme   pajananto   amanasikaraniye   dhamme   pajananto   ye   dhamma
na  manasikaraniya  te  dhamme  na  manasikaroti  .  ye  dhamma manasikaraniya
te dhamme manasikaroti.
     {12.7}  Katame  ca  bhikkhave  dhamma  na  manasikaraniya  ye dhamme
na   manasikaroti  .  yassa  bhikkhave  dhamme  manasikaroto  anuppanno  va
kamasavo   uppajjati   uppanno   va  kamasavo  pavaddhati  anuppanno
va   bhavasavo  uppajjati  uppanno  va  bhavasavo  pavaddhati  anuppanno
va   avijjasavo   uppajjati   uppanno   va   avijjasavo   pavaddhati
ime dhamma na manasikaraniya ye dhamme na manasikaroti.
     {12.8} Katame ca bhikkhave dhamma manasikaraniya ye dhamme manasikaroti.
Yassa  bhikkhave  dhamme  manasikaroto  anuppanno va kamasavo na uppajjati
uppanno   va   kamasavo   pahiyyati   anuppanno   va  bhavasavo  na
@Footnote: 1 yebhuyyena ditthikantaram .   2 Ma. Yu. sokehi .pe. upayasehi.
Uppajjati    uppanno    va    bhavasavo   pahiyyati   anuppanno   va
avijjasavo    na   uppajjati   uppanno   va   avijjasavo   pahiyyati
ime dhamma manasikaraniya ye dhamme manasikaroti.
     {12.9}     Tassa     amanasikaraniyanam    dhammanam    amanasikara
manasikaraniyanam    dhammanam    manasikara    anuppanna    ceva   asava
na uppajjanti uppanna ca asava pahiyyanti.
     {12.10}    So    idam   dukkhanti   yoniso   manasikaroti   ayam
dukkhasamudayoti    yoniso    manasikaroti    ayam   dukkhanirodhoti   yoniso
manasikaroti   ayam   dukkhanirodhagamini   patipadati   yoniso  manasikaroti .
Tassa    evam    yoniso    manasikaroto   tini   samyojanani   pahiyyanti
sakkayaditthi    vicikiccha    silabbataparamaso    .    ime    vuccanti
bhikkhave asava dassana pahatabba.
     [13]  Katame  ca  bhikkhave asava samvara pahatabba. Idha bhikkhave
bhikkhu   patisankha   yoniso   cakkhundriyasamvarasamvuto   viharati   .  yanhissa
bhikkhave    cakkhundriyasamvaram   asamvutassa   viharato   uppajjeyyum   asava
vighataparilaha   cakkhundriyasamvaram   samvutassa  viharato  evamsa  te  asava
vighataparilaha   na   honti  .  patisankha  yoniso  sotindriyasamvarasamvuto
viharati    .pe.    patisankha    yoniso   ghanindriyasamvarasamvuto   viharati
.pe.     patisankha    yoniso   jivhindriyasamvarasamvuto   viharati   .pe.
Patisankha       yoniso     kayindriyasamvarasamvuto     viharati     .pe.
Patisankha     yoniso    manindriyasamvarasamvuto    viharati    .    yanhissa
Bhikkhave    manindriyasamvaram    asamvutassa   viharato   uppajjeyyum   asava
vighataparilaha   manindriyasamvaram   samvutassa   viharato  evamsa  te  asava
vighataparilaha   na   honti   .   yanhissa   bhikkhave   samvaram  asamvutassa
viharato    uppajjeyyum    asava    vighataparilaha    samvaram   samvutassa
viharato   evamsa   te   asava   vighataparilaha  na  honti  .  ime
vuccanti bhikkhave asava samvara pahatabba.
     [14] Katame ca bhikkhave asava patisevana pahatabba. Idha bhikkhave
bhikkhu   patisankha  yoniso  civaram  patisevati  yavadeva  sitassa  patighataya
unhassa       patighataya      damsamakasavatatapasirimsapasamphassanam      1-
patighataya yavadeva hirikopinapaticchadanattham.
     {14.1}  Patisankha  yoniso  pindapatam  patisevati  neva  davaya na
madaya   na   mandanaya  na  vibhusanaya  yavadeva  imassa  kayassa  thitiya
yapanaya   vihimsuparatiya   brahmacariyanuggahaya   iti   purananca   vedanam
patihankhami  navanca  vedanam  na  uppadessami  yatra  ca  me  bhavissati
anavajjata ca phasuviharo cati 2-.
     {14.2}  Patisankha  yoniso  senasanam  patisevati  yavadeva sitassa
patighataya   unhassa   patighataya   damsamakasavatatapasirimsapasamphassanam   1-
patighataya yavadeva utuparissayavinodanam patisallanaramattham.
     {14.3}  Patisankha  yoniso  gilanapaccayabhesajjaparikkharam  patisevati
yavadeva     uppannanam     veyyabadhikanam    vedananam    patighataya
abyapajjhaparamataya.
     {14.4}     Yanhissa    bhikkhave    appatisevato    uppajjeyyum
@Footnote: 1 Ma. ..sirisapa.. .  2 Ma. itisaddo natthi.
Asava     vighataparilaha     patisevato    evamsa    te    asava
vighataparilaha   na   honti   .   ime   vuccanti   bhikkhave   asava
patisevana pahatabba.
     [15]   Katame   ca  bhikkhave  asava  adhivasana  pahatabba .
Idha   bhikkhave   bhikkhu   patisankha  yoniso  khamo  hoti  sitassa  unhassa
jighacchaya     pipasaya     damsamakasavatatapasirimsapasamphassanam     duruttanam
duragatanam    vacanapathanam   uppannanam   saririkanam   vedananam   dukkhanam
tippanam     kharanam    katukanam    asatanam    amanapanam    panaharanam
adhivasakajatiko   hoti  .  yanhissa  bhikkhave  anadhivasayato  uppajjeyyum
asava     vighataparilaha    adhivasayato    evamsa    te    asava
vighataparilaha   na   honti   .   ime   vuccanti   bhikkhave   asava
adhivasana pahatabba.
     [16]   Katame   ca  bhikkhave  asava  parivajjana  pahatabba .
Idha   bhikkhave   bhikkhu   patisankha   yoniso   candam   hatthim   parivajjeti
candam    assam   parivajjeti   candam   gonam   parivajjeti   candam   kukkuram
parivajjeti   ahim   khanum   kantakatthanam   1-   sobbham   papatam  candanikam
oligallam   .   yatharupe  anasane  nisinnam  yatharupe  agocare  carantam
yatharupe    papake   mitte   bhajantam   vinnu   sabrahmacari   papakesu
thanesu   okappeyyum   .   so   tanca   anasanam  tanca  agocaram  te
@Footnote: 1 Si. kantakadhanam.
Ca   papake   mitte   patisankha   yoniso   parivajjeti   .   yanhissa
bhikkhave     apparivajjayato    uppajjeyyum    asava    vighataparilaha
parivajjayato   evamsa   te   asava   vighataparilaha   na   honti .
Ime vuccanti bhikkhave asava parivajjana pahatabba.
     [17]  Katame  ca  bhikkhave  asava  vinodana  pahatabba . Idha
bhikkhave   bhikkhu   patisankha   yoniso   uppannam  kamavitakkam  nadhivaseti
pajahati    vinodeti    byantikaroti    1-    anabhavangameti    uppannam
byapadavitakkam   .pe.   uppannam   vihimsavitakkam   .pe.  uppannuppanne
papake   akusale   dhamme   nadhivaseti  pajahati  vinodeti  byantikaroti
anabhavangameti    .    yanhissa    bhikkhave   avinodayato   uppajjeyyum
asava  vighataparilaha  vinodayato  evamsa  te  asava  vighataparilaha
na honti. Ime vuccanti bhikkhave asava vinodana pahatabba.
     [18]  Katame  ca  bhikkhave  asava  bhavana  pahatabba  .  idha
bhikkhave   bhikkhu  patisankha  yoniso  satisambojjhangam  bhaveti  vivekanissitam
viraganissitam     nirodhanissitam    vossaggaparinamim    patisankha    yoniso
dhammavicayasambojjhangam   bhaveti   .pe.  viriyasambojjhangam  bhaveti  .pe.
Pitisambojjhangam   bhaveti   .pe.   passaddhisambojjhangam   bhaveti  .pe.
Samadhisambojjhangam    bhaveti    .pe.    upekkhasambojjhangam   bhaveti
vivekanissitam   viraganissitam   nirodhanissitam   vossaggaparinamim   .  yanhissa
@Footnote: 1 Si. Yu. byantikaroti.
Bhikkhave   abhavayato   uppajjeyyum   asava   vighataparilaha  bhavayato
evamsa   te   asava   vighataparilaha   na  honti  .  ime  vuccanti
bhikkhave asava bhavana pahatabba.
     [19]  Yato  ca  1-  kho  bhikkhave  bhikkhuno  ye asava dassana
pahatabba   te   dassana   pahina   honti   .  ye  asava  samvara
pahatabba   te   samvara   pahina  honti  .  ye  asava  patisevana
pahatabba  te  patisevana  pahina  honti  .  ye  asava  adhivasana
pahatabba  te  adhivasana  pahina  honti  .  ye  asava  parivajjana
pahatabba   te  parivajjana  pahina  honti  .  ye  asava  vinodana
pahatabba   te   vinodana   pahina  honti  .  ye  asava  bhavana
pahatabba   te   bhavana   pahina   honti   .  ayam  vuccati  bhikkhave
bhikkhu    sabbasavasamvarasamvuto   viharati   acchecchi   tanham   vivattayi   2-
samyojanam samma manabhisamaya antamakasi dukkhassati.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                Sabbasavasamvarasuttam nitthitam dutiyam.
                     -------------
@Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo natthi .  2 Si. Yu. avattayi.
                      Dhammadayadasuttam
     [20]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [21]   Bhagava   etadavoca   dhammadayada   me  bhikkhave  bhavatha
ma    amisadayada   atthi   me   tumhesu   anukampa   kinti   me
savaka  dhammadayada  bhaveyyum  no  amisadayadati  .  tumhe  ca me
bhikkhave   amisadayada   bhaveyyatha  no  dhammadayada  tumhepi  tena
adissa   1-  bhaveyyatha  amisadayada  satthu  savaka  viharanti  no
dhammadayadati   .   ahampi   tena   adisso  bhaveyyam  amisadayada
satthu   savaka   viharanti   no   dhammadayadati   .   tumhe  ca  me
bhikkhave    dhammadayada    bhaveyyatha   no   amisadayada   tumhepi
tena   na   adissa  bhaveyyatha  dhammadayada  satthu  savaka  viharanti
no    amisadayadati   .   ahampi   tena   na   adisso   bhaveyyam
dhammadayada   satthu   savaka   viharanti   no   amisadayadati  .
Tasmatiha   me   bhikkhave   dhammadayada   bhavatha   ma   amisadayada
atthi   me   tumhesu   anukampa   kinti   me  savaka  dhammadayada
bhaveyyum no amisadayadati.
     [22]   Idhaham   bhikkhave   bhuttavi   assam   pavarito  paripunno
@Footnote: 1 Ma. adiya.
Pariyosito   suhito  yavadattho  siya  ca  me  pindapato  atirekadhammo
chaddiyadhammo  1-  .  atha dve bhikkhu agaccheyyum jighacchadubbalyapareta 2-
tyaham  evam  vadeyyam  aham  khomhi  bhikkhave  bhuttavi  pavarito paripunno
pariyosito  suhito  yavadattho  atthi  ca  me ayam pindapato atirekadhammo
chaddiyadhammo   sace   akankhatha  bhunjatha  sace  3-  tumhe  na  bhunjissatha
idanaham    apaharite    va   chaddessami   appanake   va   udake
opilapessamiti   .   tatthekassa  4-  bhikkhuno  evamassa  bhagava  kho
bhuttavi   pavarito   paripunno   pariyosito   suhito   yavadattho  atthi
cayam   bhagavato   pindapato   atirekadhammo   chaddiyadhammo   sace   mayam
na    bhunjissama    idani    bhagava    appaharite    va   chaddessati
appanake   va   udake   opilapessati   vuttam  kho  panetam  bhagavata
dhammadayada     me     bhikkhave     bhavatha    ma    amisadayadati
amisannataram    kho    panetam    yadidam    pindapato    yannunaham   imam
pindapatam      abhunjitva      iminava     jighacchadubbalyena     evam
imam rattindivam vitinameyyanti.
     {22.1}  So  tam  pindapatam  abhunjitva  teneva jighacchadubbalyena
evam  tam  rattindivam  vitinameyya  .  atha dutiyassa bhikkhuno evamassa bhagava
kho   bhuttavi  pavarito  paripunno  pariyosito  suhito  yavadattho  atthi
cayam    bhagavato    pindapato    atirekadhammo    chaddiyadhammo    sace
mayam   na   bhunjissama   idani   bhagava   appaharite   va   chaddessati
@Footnote: 1 Ma. chaddaniyadhammo .  2 Si. jighacchadubballapareta. Yu. ...dubbala....
@3 Ma. no ce tumhe bhunjissatha .     4 Ma. Yu. tatrekassa.
Appanake   va   udake   opilapessati   yannunaham   imam   pindapatam
bhunjitva   jighacchadubbalyam   pativinodetva   1-   evam  imam  rattindivam
vitinameyyanti    .   so   tam   pindapatam   bhunjitva   jighacchadubbalyam
pativinodetva   evam   tam   rattindivam   vitinameyya   .  kincapi  so
bhikkhave     bhikkhu     tam     pindapatam     bhunjitva    jighacchadubbalyam
pativinodetva evam tam rattindivam vitinameyya.
     {22.2}  Atha  kho  asuyeva me purimo bhikkhu pujjataro ca pasamsataro
ca  .  tam  kissa  hetu . Tanhi tassa bhikkhave bhikkhuno digharattam appicchataya
santutthiya    sallekhaya    subharataya    viriyarambhaya   samvattissati  .
Tasmatiha   me  bhikkhave  dhammadayada  bhavatha  ma  amisadayada  atthi
me  tumhesu  anukampa  kinti  me  savaka  dhammadayada  bhaveyyum  no
amisadayadati   .   idamavoca   bhagava   idam   vatvana   2-  sugato
utthayasana viharam pavisi.
     [23]   Tatra  kho  ayasma  sariputto  acirapakkantassa  bhagavato
bhikkhu    amantesi   avuso   bhikkhavoti   .   avusoti   te   bhikkhu
ayasmato    sariputtassa    paccassosum    .    ayasma   sariputto
etadavoca   kittavata   nu   kho   avuso  satthu  pavivittassa  viharato
savaka   vivekam   nanusikkhanti   kittavata   ca  pana  satthu  pavivittassa
viharato   savaka   vivekamanusikkhantiti   .   duratopi  kho  mayam  avuso
@Footnote: 1 Si. Yu. pativinetva .    2 Si. Yu. vatva.
Agaccheyyama  1-  ayasmato  sariputtassa  santike  etassa  bhasitassa
atthamannatum    sadhu    vatayasmantamyeva   sariputtam   patibhatu   etassa
bhasitassa  attho  ayasmato  sariputtassa  sutva  bhikkhu  dharessantiti.
Tenahavuso   sunatha   sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti  .  evamavusoti
kho te bhikkhu ayasmato sariputtassa paccassosum.
     [24]   Ayasma   sariputto   etadavoca   kittavata  nu  kho
avuso   satthu   pavivittassa   viharato   savaka   vivekam   nanusikkhanti
idhavuso   satthu   pavivittassa   viharato   savaka   vivekam  nanusikkhanti
yesanca   dhammanam   sattha   pahanamaha   te   ca   dhamme  nappajahanti
bahullika  2-  ca  honti  sathilika  3- okkamane pubbangama paviveke
nikkhittadhura  .  tatravuso  thera  bhikkhu  tihi thanehi garayha bhavanti.
Satthu   pavivittassa   viharato   savaka   vivekam   nanusikkhantiti   imina
pathamena thanena thera bhikkhu garayha bhavanti.
     {24.1}   Yesanca   dhammanam  sattha  pahanamaha  te  ca  dhamme
nappajahantiti  imina  dutiyena  thanena  thera  bhikkhu  garayha  bhavanti.
Bahullika  ca  sathilika  okkamane  pubbangama  paviveke  nikkhittadhurati
imina  tatiyena  thanena  thera  bhikkhu  garayha bhavanti. Thera havuso
bhikkhu  imehi  tihi  thanehi  garayha  bhavanti . Tatravuso majjhima bhikkhu
.pe.  nava  bhikkhu  tihi  thanehi  garayha  bhavanti  .  satthu pavivittassa
@Footnote: 1 Ma. agacchama .   2 yebhuyyena bahulika .   3 Si. Ma. Yu. sathalika.
Viharato   savaka   vivekam   nanusikkhantiti   imina   pathamena   thanena
nava   bhikkhu  garayha  bhavanti  .  yesanca  dhammanam  sattha  pahanamaha
te   ca   dhamme   nappajahantiti   imina  dutiyena  thanena  nava  bhikkhu
garayha   bhavanti   .  bahullika  ca  sathilika  okkamane  pubbangama
paviveke  nikkhittadhurati  imina  tatiyena  thanena  nava  bhikkhu  garayha
bhavanti   .   nava   havuso   bhikkhu   imehi   tihi  thanehi  garayha
bhavanti   .   ettavata   kho   avuso   satthu   pavivittassa  viharato
savaka vivekam nanusikkhanti.
     [25]   Kittavata   ca   panavuso   satthu   pavivittassa  viharato
savaka    vivekamanusikkhanti    idhavuso    satthu   pavivittassa   viharato
savaka    vivekamanusikkhanti    yesanca    dhammanam   sattha   pahanamaha
te   ca   dhamme   pajahanti   na   ca  bahullika  honti  na  sathilika
okkamane   nikkhittadhura   paviveke   pubbangama  .  tatravuso  thera
bhikkhu   tihi   thanehi   pasamsa   bhavanti  .  satthu  pavivittassa  viharato
savaka   vivekamanusikkhantiti   imina   pathamena   thanena   thera  bhikkhu
pasamsa   bhavanti   .   yesanca   dhammanam   sattha  pahanamaha  te  ca
dhamme   pajahantiti   imina   dutiyena   thanena   thera  bhikkhu  pasamsa
bhavanti   .   na   ca  bahullika  na  sathilika  okkamane  nikkhittadhura
paviveke   pubbangamati  imina  tatiyena  thanena  thera  bhikkhu  pasamsa
bhavanti   .   thera   havuso   bhikkhu   imehi   tihi  thanehi  pasamsa
Bhavanti   .   tatravuso   majjhima   bhikkhu   .pe.   nava   bhikkhu  tihi
thanehi   pasamsa   bhavanti   .   satthu   pavivittassa   viharato  savaka
vivekamanusikkhantiti   imina   pathamena   thanena   nava   bhikkhu   pasamsa
bhavanti   .   yesanca   dhammanam   sattha   pahanamaha   te  ca  dhamme
pajahantiti   imina   dutiyena   thanena  nava  bhikkhu  pasamsa  bhavanti .
Na   ca   bahullika   na   sathilika  okkamane  nikkhittadhura  paviveke
pubbangamati   imina  tatiyena  thanena  nava  bhikkhu  pasamsa  bhavanti .
Nava   havuso   bhikkhu   imehi   tihi   thanehi   pasamsa   bhavanti .
Ettavata    kho    avuso   satthu   pavivittassa   viharato   savaka
vivekamanusikkhanti.
     [26]  Tatravuso  lobho  ca  papako doso ca papako lobhassa ca
pahanaya   dosassa   ca   pahanaya   atthi  majjhima  patipada  cakkhukarani
nanakarani   upasamaya   abhinnaya   sambodhaya   nibbanaya   samvattati .
Katama   ca   sa   avuso   majjhima   patipada   cakkhukarani   nanakarani
upasamaya   abhinnaya   sambodhaya   nibbanaya   samvattati   .   ayameva
ariyo    atthangiko    maggo   seyyathidam   sammaditthi   sammasankappo
sammavaca      sammakammanto      sammaajivo      sammavayamo
sammasati   sammasamadhi   .   ayam  kho  sa  avuso  majjhima  patipada
cakkhukarani      nanakarani      upasamaya      abhinnaya      sambodhaya
nibbanaya samvattati.
     {26.1}     Tatravuso    kodho    ca    papako    upanaho
Ca  papako  ...  .  makkho ca papako palaso ca papako .... Issa
ca  papika  maccheranca  papakam  ...  .  maya  ca papika satheyyam ca
papakam  ...  .  thambho  ca  papako  sarambho ca papako .... Mano
ca  papako  atimano  ca  papako  ...  .  mado  ca  papako pamado
ca  papako  madassa  ca  pahanaya  pamadassa  ca  pahanaya  atthi majjhima
patipada    cakkhukarani    nanakarani    upasamaya    abhinnaya   sambodhaya
nibbanaya samvattati.
     {26.2}   Katama   ca  sa  avuso  majjhima  patipada  cakkhukarani
nanakarani   upasamaya   abhinnaya   sambodhaya   nibbanaya   samvattati .
Ayameva  ariyo  atthangiko  maggo  seyyathidam  sammaditthi  sammasankappo
sammavaca   sammakammanto   sammaajivo   sammavayamo   sammasati
sammasamadhi   .   ayam   kho  sa  avuso  majjhima  patipada  cakkhukarani
nanakarani upasamaya abhinnaya sambodhaya nibbanaya samvattatiti.
     Idamavoca    ayasma    sariputto    attamana    te    bhikkhu
ayasmato sariputtassa bhasitam abhinandunti.
                Dhammadayadasuttam nitthitam tatiyam.
                      ----------
                       Bhayabheravasuttam
     [27]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane    anathapindikassa    arame    .   atha   kho   janussoni
brahmano   yena   bhagava   tenupasankami   upasankamitva  bhagavata  saddhim
sammodi sammodaniyam katham saraniyam 1- vitisaretva ekamantam nisidi.
     [28]   Ekamantam   nisinno  kho  janussoni  brahmano  bhagavantam
etadavoca   yeme   bho   gotama   kulaputta   bhavantam  gotamam  uddissa
saddha   agarasma   anagariyam  pabbajita  bhavantesam  gotamo  pubbangamo
bhavantesam   gotamo   bahukaro   bhavantesam  gotamo  samadapeta  bhoto
ca   pana   gotamassa   sa  janata  ditthanugatim  apajjatiti  .  evametam
brahmana    evametam    brahmana    ye   te   brahmana   kulaputta
mamam   uddissa   saddha   agarasma   anagariyam   pabbajita   aham  tesam
pubbangamo   aham   tesam   bahukaro   aham   tesam   samadapeta  mamanca
pana sa janata ditthanugatim apajjatiti.
     [29]   Durabhisambhavani  hi  kho  bho  gotama  arannavanapatthani  2-
pantani  senasanani  dukkaram  pavivekam  durabhiramam  ekatte  haranti  manne
mano   vanani   samadhim   alabhamanassa  bhikkhunoti  .  evametam  brahmana
evametam    brahmana   durabhisambhavani   hi   brahmana   arannavanapatthani
@Footnote: 1 Ma. saraniyam .  2 Si. Yu. aranne vanapatthani.
Pantani   senasanani   dukkaram   pavivekam   durabhiramam   ekatte   haranti
manne mano vanani samadhim alabhamanassa bhikkhunoti.
     [30]  Mayhampi  kho  brahmana  pubbeva  sambodha  anabhisambuddhassa
bodhisattasseva  sato  etadahosi  durabhisambhavani  hi  kho  arannavanapatthani
pantani  senasanani  dukkaram  pavivekam  durabhiramam  ekatte  haranti  manne
mano vanani samadhim alabhamanassa bhikkhunoti.
     [31]  Tassa  mayham  brahmana  etadahosi  ye kho keci samana va
brahmana    va    aparisuddhakayakammanta    arannavanapatthani   pantani
senasanani    patisevanti   aparisuddhakayakammantasandosahetu   have   te
bhonto  samanabrahmana  akusalam  bhayabheravam  avhayanti  .  na  kho  panaham
aparisuddhakayakammanto      arannavanapatthani     pantani     senasanani
patisevami    parisuddhakayakammantohamasmi    .   ye   hi   vo   ariya
parisuddhakayakammanta      arannavanapatthani      pantani     senasanani
patisevanti     tesamaham     annataro     1-     etamaham    brahmana
parisuddhakayakammantatam      2-      attani     sampassamano     bhiyyo
pallomamapadim aranne viharaya.
     [32]  Tassa  mayham  brahmana  etadahosi  ye kho keci samana va
brahmana    va   aparisuddhavacikammanta   .pe.   aparisuddhamanokammanta
@Footnote: 1 Si. Yu. annatamo .  2 Ma. parisuddhakayakammatam.
.pe.         Aparisuddhajiva        arannavanapatthani        pantani
senasanani   patisevanti   aparisuddhajivasandosahetu   have  te  bhonto
samanabrahmana   akusalam   bhayabheravam   avhayanti   .   na   kho   panaham
aparisuddhajivo    arannavanapatthani    pantani   senasanani   patisevami
parisuddhajivohamasmi    .    ye    hi    vo    ariya   parisuddhajiva
arannavanapatthani     pantani     senasanani     patisevanti    tesamaham
annataro    etamaham   brahmana   parisuddhajivatam   attani   sampassamano
bhiyyo pallomamapadim aranne viharaya.
     [33]  Tassa  mayham  brahmana  etadahosi  ye kho keci samana va
brahmana   va   abhijjhalu   kamesu   tibbasaraga   arannavanapatthani
pantani   senasanani   patisevanti  abhijjhalukamesutibbasaragasandosahetu
have   te  bhonto  samanabrahmana  akusalam  bhayabheravam  avhayanti  .  na
kho    panaham    abhijjhalu    kamesu   tibbasarago   arannavanapatthani
pantani   senasanani   patisevami   anabhijjhaluhamasmi   .  ye  hi  vo
ariya     anabhijjhalu     arannavanapatthani     pantani     senasanani
patisevanti    tesamaham    annataro    etamaham   brahmana   anabhijjhalutam
attani sampassamano bhiyyo pallomamapadim aranne viharaya.
     [34]  Tassa  mayham  brahmana  etadahosi  ye  kho  keci  samana
va      brahmana      va     byapannacitta     padutthamanasankappa
Arannavanapatthani        pantani        senasanani        patisevanti
byapannacittapadutthamanasankappasandosahetu      have      te     bhonto
samanabrahmana   akusalam   bhayabheravam   avhayanti   .   na   kho   panaham
byapannacitto      padutthamanasankappo      arannavanapatthani     pantani
senasanani   patisevami   mettacittohamasmi   .   ye  hi  vo  ariya
mettacitta    arannavanapatthani    pantani    senasanani    patisevanti
tesamaham     annataro    etamaham    brahmana    mettacittatam    attani
sampassamano bhiyyo pallomamapadim aranne viharaya.
     [35]   Tassa   mayham   brahmana   etadahosi   ye   kho  keci
samana    va    brahmana   va   thinamiddhapariyutthita   arannavanapatthani
pantani     senasanani     patisevanti     thinamiddhapariyutthanasandosahetu
have   te   bhonto   samanabrahmana   akusalam  bhayabheravam  avhayanti .
Na    kho    panaham    thinamiddhapariyutthito    arannavanapatthani    pantani
senasanani   patisevami   vigatathinamiddhohamasmi   .  ye  hi  vo  ariya
vigatathinamiddha    arannavanapatthani    pantani    senasanani   patisevanti
tesamaham    annataro    etamaham    brahmana    vigatathinamiddhatam    attani
sampassamano bhiyyo pallomamapadim aranne viharaya.
     [36]   Tassa   mayham   brahmana   etadahosi   ye   kho  keci
samana   va   brahmana  va  uddhata  avupasantacitta  arannavanapatthani
pantani     senasanani     patisevanti    uddhatavupasantacittasandosahetu
Have   te   bhonto   samanabrahmana   akusalam  bhayabheravam  avhayanti .
Na     kho     panaham    uddhato    avupasantacitto    arannavanapatthani
pantani      senasanani     patisevami     vupasantacittohamasmi    .
Ye    hi    vo    ariya   vupasantacitta   arannavanapatthani   pantani
senasanani    patisevanti    tesamaham    annataro   etamaham   brahmana
vupasantacittatam     attani     sampassamano     bhiyyo    pallomamapadim
aranne viharaya.
     [37]   Tassa   mayham   brahmana   etadahosi   ye   kho  keci
samana    va    brahmana    va   kankhi   vicikicchi   arannavanapatthani
pantani   senasanani   patisevanti   kankhivicikicchisandosahetu   have  te
bhonto   samanabrahmana   akusalam   bhayabheravam   avhayanti   .   na  kho
panaham    kankhi    vicikicchi    arannavanapatthani    pantani   senasanani
patisevami   tinnavicikicchohamasmi   .  ye  hi  vo  ariya  tinnavicikiccha
arannavanapatthani        pantani        senasanani        patisevanti
tesamaham    annataro    etamaham    brahmana    tinnavicikicchatam    attani
sampassamano bhiyyo pallomamapadim aranne viharaya.
     [38]   Tassa   mayham   brahmana   etadahosi   ye   kho  keci
samana   va   brahmana   va   attukkamsaka  paravambhi  arannavanapatthani
pantani     senasanani     patisevanti    attukkamsanaparavambhanasandosahetu
have     te     bhonto     samanabrahmana     akusalam     bhayabheravam
Avhayanti   .   na   kho  panaham  attukkamsako  paravambhi  arannavanapatthani
pantani   senasanani   patisevami   anattukkamsako   aparavambhihamasmi  .
Ye    hi    vo   ariya   anattukkamsaka   aparavambhi   arannavanapatthani
pantani   senasanani   patisevanti   tesamaham   annataro   1-  etamaham
brahmana    anattukkamsakatam   aparavambhitam   attani   sampassamano   bhiyyo
pallomamapadim aranne viharaya.
     [39]  Tassa  mayham  brahmana  etadahosi  ye kho keci samana va
brahmana     va     chambhi    bhirukajatika    2-    arannavanapatthani
pantani    senasanani    patisevanti   chambhibhirukajatikasandosahetu   have
te   bhonto   samanabrahmana  akusalam  bhayabheravam  avhayanti  .  na  kho
panaham    chambhi   bhirukajatiko   arannavanapatthani   pantani   senasanani
patisevami   vigatalomahamsohamasmi   .  ye  hi  vo  ariya  vigatalomahamsa
arannavanapatthani     pantani     senasanani     patisevanti    tesamaham
annataro    etamaham   brahmana   vigatalomahamsatam   attani   sampassamano
bhiyyo pallomamapadim aranne viharaya.
     [40]  Tassa  mayham  brahmana  etadahosi  ye kho keci samana va
brahmana    va    labhasakkarasilokam   nikamayamana   arannavanapatthani
pantani     senasanani     patisevanti    labhasakkarasilokanikamayamana-
sandosahetu    3-    have   te   bhonto   samanabrahmana   akusalam
bhayabheravam    avhayanti    .    na    kho    panaham   labhasakkarasilokam
@Footnote: 1 Ma. sabbattha annataroti. 2 Ma. bhirukajatika. ito param idisameva.
@3 Ma. labhasakkarasilokanikamanasandosahetu.
Nikamayamano    arannavanapatthani    pantani    senasanani   patisevami
appicchohamasmi   .   ye   hi   vo  ariya  appiccha  arannavanapatthani
pantani    senasanani    patisevanti    tesamaham    annataro   etamaham
brahmana    appicchatam   attani   sampassamano   bhiyyo   pallomamapadim
aranne viharaya.
     [41]  Tassa  mayham  brahmana  etadahosi  ye  kho  keci  samana
va    brahmana    va    kusita   hinaviriya   1-   arannavanapatthani
pantani   senasanani   patisevanti   kusitahinaviriyasandosahetu   have  te
bhonto   samanabrahmana   akusalam   bhayabheravam   avhayanti   .   na  kho
panaham    kusito    hinaviriyo   arannavanapatthani   pantani   senasanani
patisevami   araddhaviriyohamasmi   .  ye  hi  vo  ariya  araddhaviriya
arannavanapatthani     pantani     senasanani     patisevanti    tesamaham
annataro    etamaham   brahmana   araddhaviriyatam   attani   sampassamano
bhiyyo pallomamapadim aranne viharaya.
     [42]  Tassa  mayham  brahmana  etadahosi  ye  kho  keci  samana
va    brahmana    va    mutthassati    asampajana   arannavanapatthani
pantani     senasanani     patisevanti    mutthassatiasampajanasandosahetu
have   te   bhonto   samanabrahmana   akusalam  bhayabheravam  avhayanti .
Na     kho     panaham     mutthassati    asampajano    arannavanapatthani
pantani      senasanani      patisevami      upatthitasatihamasmi    .
@Footnote: 1 Ma. hinaviriya. ito param idisameva.
Ye   hi  vo  ariya  upatthitasati  arannavanapatthani  pantani  senasanani
patisevanti    tesamaham    annataro    etamaham   brahmana   upatthitasatitam
attani sampassamano bhiyyo pallomamapadim aranne viharaya.
     [43]   Tassa   mayham   brahmana   etadahosi   ye   kho  keci
samana   va  brahmana  va  asamahita  vibbhantacitta  arannavanapatthani
pantani     senasanani    patisevanti    asamahitavibbhantacittasandosahetu
have   te   bhonto   samanabrahmana   akusalam  bhayabheravam  avhayanti .
Na     kho    panaham    asamahito    vibbhantacitto    arannavanapatthani
pantani     senasanani     patisevami     samadhisampannohamasmi    .
Ye     hi     vo     ariya     samadhisampanna     arannavanapatthani
pantani    senasanani    patisevanti    tesamaham    annataro   etamaham
brahmana   samadhisampadam   attani   sampassamano   bhiyyo  pallomamapadim
aranne viharaya.
     [44]  Tassa  mayham  brahmana  etadahosi  ye  kho  keci  samana
va    brahmana   va   duppanna   elamuga   1-   arannavanapatthani
pantani    senasanani   patisevanti    duppannaelamugasandosahetu   have
te   bhonto   samanabrahmana  akusalam  bhayabheravam  avhayanti  .  na  kho
panaham      duppanno      elamugo      arannavanapatthani     pantani
senasanani   patisevami   pannasampannohamasmi  .  ye  hi  vo  ariya
pannasampanna    arannavanapatthani    pantani   senasanani   patisevanti
@Footnote: 1 Ma. elamuga. ito param idisameva.
Tesamaham     annataro    etamaham    brahmana    pannasampadam    attani
sampassamano bhiyyo pallomamapadim aranne viharaya.
                   Solasapariyayam nitthitam.
     [45]   Tassa   mayham   brahmana  etadahosi  yannunaham  ya  ta
rattiyo    abhinnata    abhilakkhita   catuddasi   pancadasi   atthami   ca
pakkhassa   tatharupasu   rattisu  yani  tani  aramacetiyani  vanacetiyani
rukkhacetiyani  bhimsanakani  salomahamsani  tatharupesu  senasanesu vihareyyam.
Appevanama  1-  tam  bhayabheravam  passeyyanti  .  so  kho  aham brahmana
aparena   samayena   ya  ta  rattiyo  abhinnata  abhilakkhita  catuddasi
pancadasi    atthami    ca   pakkhassa   tatharupasu   rattisu   yani   tani
aramacetiyani    vanacetiyani   rukkhacetiyani   bhimsanakani   salomahamsani
tatharupesu   senasanesu   viharami   tattha   ca  me  brahmana  viharato
migo  va  agacchati  moro  va  kattham  pateti vato va pannakasatam 2-
ereti   .   tassa   mayham  brahmana  evam  hoti  3-  etam  nuna  tam
bhayabheravam agacchatiti.
     {45.1}   Tassa   mayham   brahmana   etadahosi   kinnukho   aham
annadatthu    bhayapatikankhi    4-   viharami   yannunaham   yathabhutassa   5-
yathabhutassa   me   tam   bhayabheravam  agacchati  tathabhuto  6-   tathabhutova
tam   bhayabheravam   pativineyyanti   .   tassa  mayham  brahmana  cankamantassa
tam   bhayabheravam   agacchati   .   so   kho  aham  brahmana  neva  tava
@Footnote: 1 Ma. appevanamaham. 2 Si. Yu. pannasatam. 3 Ma. etadahosi.
@4 Si. bhayapatikankhi. 5 Ma. yathabhutam. 6 Ma. tathabhutam.
Titthami   na   nisidami   na  nipajjami  yava  cankamantova  tam  bhayabheravam
pativinemi  .  tassa  mayham  brahmana  thitassa  tam  bhayabheravam  agacchati .
So   kho   aham   brahmana   neva   tava   cankamami  na  nisidami  na
nipajjami   yava   thitova   tam   bhayabheravam   pativinemi   .  tassa  mayham
brahmana   nisinnassa   tam   bhayabheravam   agacchati   .   so   kho  aham
brahmana   neva   tava   nipajjami   na   titthami  na  cankamami  yava
nisinnova    tam    bhayabheravam   pativinemi   .   tassa   mayham   brahmana
nipannassa   tam   bhayabheravam   agacchati   .   so   kho   aham  brahmana
neva   tava   nisidami   na   titthami   na   cankamami  yava  nipannova
tam bhayabheravam pativinemi.
     [46]    Santi   kho   pana   brahmana   eke   samanabrahmana
rattimyeva    samanam    divati   sanjananti   divayeva   samanam   rattiti
sanjananti     idamaham     tesam     samanabrahmananam    sammohaviharasmim
vadami   .   aham   kho   pana   brahmana   rattimyeva   samanam   rattiti
sanjanami   divayeva   samanam   divati   sanjanami   .   yam  kho  tam
brahmana   samma   vadamano   vadeyya   asammohadhammo  satto  loke
uppanno   bahujanahitaya   bahujanasukhaya   lokanukampakaya   1-   atthaya
hitaya  sukhaya  devamanussananti  .  mameva  tam  samma  vadamano vadeyya
asammohadhammo   satto   loke   uppanno   bahujanahitaya   bahujanasukhaya
lokanukampakaya 2- atthaya hitaya sukhaya devamanussananti.
@Footnote: 1-2 Ma. lokanukampaya.
     [47]  Araddham  kho  pana  me  brahmana  viriyam 1- ahosi asallinam
upatthita   sati  appammuttha  2-  passaddho  kayo  asaraddho  samahitam
cittam   ekaggam  .  so  kho  aham  brahmana  vivicceva  kamehi  vivicca
akusalehi   dhammehi   savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham  pathamam  jhanam
upasampajja    vihasim    vitakkavicaranam   vupasama   ajjhattam   sampasadanam
cetaso   ekodibhavam   avitakkam   avicaram  samadhijam  pitisukham  dutiyam  jhanam
upasampajja  vihasim  pitiya  ca  viraga  upekkhako  ca  vihasim  sato  ca
sampajano   sukhanca   kayena   patisamvedesim   yantam   ariya  acikkhanti
upekkhako   satima   sukhavihariti  tatiyam  jhanam  upasampajja  vihasim  sukhassa
ca    pahana   dukkhassa   ca   pahana   pubbeva   somanassadomanassanam
atthangama     adukkhamasukham     upekkhasatiparisuddhim     catuttham     jhanam
upasampajja vihasim.
     [48]  So  evam  samahite  citte parisuddhe pariyodate anangane
vigatupakkilese    mudubhute    kammaniye    thite   anenjappatte   3-
pubbenivasanussatinanaya   cittam   abhininnamesim   .   so   anekavihitam
pubbenivasam   anussarami   seyyathidam   ekampi   jatim   dvepi  jatiyo
tissopi   jatiyo   catassopi   jatiyo  pancapi  jatiyo  dasapi  jatiyo
visampi   jatiyo   timsampi   jatiyo   cattalisampi   jatiyo  pannasampi
jatiyo     jatisatampi    jatisahassampi    jatisatasahassampi    anekepi
@Footnote: 1 Ma. viriyam. 2 Si. Ma. asammuttha. 3 Si. anejjappatte.
Samvattakappe    anekepi    vivattakappe    anekepi   samvattavivattakappe
amutrasim   evamnamo   evamgotto   evamvanno   evamaharo   evam
sukhadukkhapatisamvedi   evamayupariyanto   so   tato  cuto  amutra  udapadim
tatrapasim   evamnamo   evamgotto   evamvanno   evamaharo  evam
sukhadukkhapatisamvedi   evamayupariyanto   so   tato  cuto  idhupapannoti .
Iti   sakaram   sauddesam   anekavihitam  pubbenivasam  anussarami  .  ayam
kho   me   brahmana   rattiya  pathame  yame  pathama  vijja  adhigata
avijja   vihata   vijja   uppanna  tamo  vihato  aloko  uppanno
yathatam appamattassa atapino  pahitattassa viharato.
     [49]  So  evam  samahite  citte parisuddhe pariyodate anangane
vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite   anenjappatte   sattanam
cutupapatananaya    cittam   abhininnamesim   .   so   dibbena   cakkhuna
visuddhena   atikkantamanusakena   satte  passami  cavamane  upapajjamane
hine   panite  suvanne  dubbanne  sugate  duggate  yathakammupage  satte
pajanami   ime   vata   bhonto   satta   kayaduccaritena  samannagata
vaciduccaritena    samannagata    manoduccaritena    samannagata   ariyanam
upavadaka    micchaditthika    micchaditthikammasamadana    te   kayassa
bheda   parammarana  apayam  duggatim  vinipatam  nirayam  upapanna  ime  va
pana  bhonto  satta  kayasucaritena  samannagata  vacisucaritena samannagata
manosucaritena    samannagata    ariyanam    anupavadaka    sammaditthika
Sammaditthikammasamadana     te     kayassa     bheda     parammarana
sugatim   saggam   lokam   upapannati   .  iti  dibbena  cakkhuna  visuddhena
atikkantamanusakena   satte   passami   cavamane   upapajjamane   hine
panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate   yathakammupage   satte
pajanami   .   ayam   kho   me   brahmana   rattiya  majjhime  yame
dutiya   vijja   adhigata   avijja   vihata   vijja   uppanna  tamo
vihato    aloko    uppanno    yathatam    appamattassa    atapino
pahitattassa viharato.
     [50]  So  evam  samahite  citte parisuddhe pariyodate anangane
vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite   anenjappatte  asavanam
khayananaya   cittam   abhininnamesim   .   so   idam   dukkhanti   yathabhutam
abbhannasim     ayam     dukkhasamudayoti     yathabhutam    abbhannasim    ayam
dukkhanirodhoti   yathabhutam   abbhannasim   ayam   dukkhanirodhagamini   patipadati
yathabhutam    abbhannasim    ime   asavati   yathabhutam   abbhannasim   ayam
asavasamudayoti      yathabhutam     abbhannasim     ayam     asavanirodhoti
yathabhutam    abbhannasim    ayam    asavanirodhagamini   patipadati   yathabhutam
abbhannasim   .   tassa  me  evam  janato  evam  passato  kamasavapi
cittam   vimuccittha   bhavasavapi   cittam   vimuccittha   avijjasavapi   cittam
vimuccittha   vimuttasmim   vimuttamiti   nanam   ahosi   khina   jati   vusitam
brahmacariyam    katam    karaniyam    naparam   itthattayati   abbhannasim  .
Ayam   kho   me   brahmana   rattiya   pacchime  yame  tatiya  vijja
adhigata   avijja   vihata   vijja   uppanna  tamo  vihato  aloko
uppanno yathatam appamattassa atapino pahitattassa viharato.
     [51]  Siya  kho  pana  te  brahmana evamassa ajjapi nuna samano
gotamo   avitarago   avitadoso   avitamoho   tasma  arannavanapatthani
pantani   senasanani   patisevatiti  .  na  kho  panetam  brahmana  evam
datthabbam   .   dve   kho   aham   brahmana   atthavase   sampassamano
arannavanapatthani    pantani    senasanani    patisevami   attano   ca
ditthadhammasukhaviharam sampassamano pacchimanca janatam anukampamanoti.
     [52]   Anukampitarupa   vatayam  bhota  gotamena  pacchima  janata
yathatam   arahata   sammasambuddhena  .  abhikkantam  bho  gotama  abhikkantam
bho   gotama   seyyathapi   bho   gotama   nikkujjitam   va  ukkujjeyya
paticchannam   va   vivareyya  mulhassa  va  maggam  acikkheyya  andhakare
va  telapajjotam  dhareyya  cakkhumanto  rupani dakkhantiti 1- evameva 2-
bhota   gotamena   anekapariyayena   dhammo   pakasito   .   esaham
bhavantam    gotamam    saranam    gacchami   dhammanca   bhikkhusanghanca   upasakam
mam bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranangatanti 3-.
              Bhayabheravasuttantam 4- nitthitam catuttham.
@Footnote: 1 Si. dakkhintiti. 2 Ma. evamevam. 3 Yu. saranagatantiti. 4 Ma. bhayabheravasuttam.
                       Ananganasuttam
     [53]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane  anathapindikassa  arame  .  tatra  kho  ayasma  sariputto
bhikkhu   amantesi   avuso   bhikkhavoti   .  avusoti  kho  te  bhikkhu
ayasmato sariputtassa paccassosum.
     [54]   Ayasma   sariputto   etadavoca   cattarome  avuso
puggala   santo   samvijjamana   lokasmim   .   katame   cattaro  .
Idhavuso  ekacco  puggalo  sanganova  1-  samano  atthi  me ajjhattam
angananti   yathabhutam   nappajanati  .  idha  panavuso  ekacco  puggalo
sanganova    samano    atthi    me    ajjhattam    angananti   yathabhutam
pajanati    .   idhavuso   ekacco   puggalo   ananganova   samano
natthi    me    ajjhattam   angananti   yathabhutam   nappajanati   .   idha
panavuso    ekacco    puggalo    ananganova   samano   natthi   me
ajjhattam angananti yathabhutam pajanati.
     {54.1}  Tatravuso  yvayam  puggalo  sanganova  samano atthi me
ajjhattam   angananti  yathabhutam  nappajanati  ayam  imesam  dvinnam  puggalanam
sangananamyeva  2-  satam  hinapuriso  akkhayati . Tatravuso yvayam puggalo
sanganova   samano   atthi   me  ajjhattam  angananti  yathabhutam  pajanati
ayam    imesam    dvinnam   puggalanam   sangananamyeva   satam   setthapuriso
@Footnote: 1 Ma. sanganova. 2 sangananamyeva. itoparam idisameva.
Akkhayati    .    tatravuso   yvayam   puggalo   ananganova   samano
natthi   me   ajjhattam   angananti   yathabhutam   nappajanati   ayam  imesam
dvinnam    puggalanam    anangananamyeva   satam   hinapuriso   akkhayati  .
Tatravuso   yvayam   puggalo   ananganova  samano  natthi  me  ajjhattam
angananti    yathabhutam    pajanati    ayam    imesam   dvinnam   puggalanam
anangananamyeva satam setthapuriso akkhayatiti.
     [55]   Evam   vutte   ayasma   mahamoggallano  ayasmantam
sariputtam   etadavoca   ko   nu   kho   avuso  sariputta  hetu  ko
paccayo    yenimesam   dvinnam   puggalanam   sangananamyeva   satam   eko
hinapuriso   akkhayati   eko   setthapuriso   akkhayati   ko  panavuso
sariputta  hetu  ko  paccayo  yenimesam  dvinnam  puggalanam anangananamyeva
satam eko hinapuriso akkhayati eko setthapuriso akkhayatiti.
     {55.1}  Tatravuso  yvayam  puggalo  sanganova  samano atthi me
ajjhattam   angananti   yathabhutam  nappajanati  tassetam  patikankham  na  chandam
janessati   na   vayamissati   na   viriyam   arabhissati   tassa   anganassa
pahanaya   .  so  sarago  sadoso  samoho  sangano   sankilitthacitto
kalam   karissati   .   seyyathapi   avuso   kamsapati  abhata  apana
va   kammarakula   va   rajena   ca   malena  ca  pariyonaddha  tamenam
samika   na   ceva   paribhunjeyyum  na  ca  pariyodapeyyum  1-  rajapathe
ca   nam   nikkhipeyyum   evanhi  sa  avuso  kamsapati  aparena  samayena
@Footnote: 1 pariyodapeyyuntipi patho.
Sankilitthatara   assa   malaggahitati  .  evamavusoti  .  evameva  kho
avuso   yvayam   puggalo   sanganova   samano   atthi   me  ajjhattam
angananti    yathabhutam    nappajanati    tassetam   patikankham   na   chandam
janessati   na   vayamissati   na   viriyam   arabhissati   tassa   anganassa
pahanaya   .   so  sarago  sadoso  samoho  sangano  sankilitthacitto
kalam karissati.
     {55.2}    Tatravuso    yvayam   puggalo   sanganova   samano
atthi   me   ajjhattam   angananti  yathabhutam  pajanati  tassetam  patikankham
chandam    janessati    vayamissati   viriyam   arabhissati   tassa   anganassa
pahanaya  .  so  arago  adoso  amoho  anangano  asankilitthacitto
kalam   karissati   .   seyyathapi   avuso   kamsapati  abhata  apana
va   kammarakula   va   rajena   ca   malena  ca  pariyonaddha  tamenam
samika   paribhunjeyyum   ceva   pariyodapeyyum   ca  na  ca  nam  rajapathe
nikkhipeyyum    evanhi    sa    avuso   kamsapati   aparena   samayena
parisuddha   1-   assa   pariyodatati   .  evamavusoti  .  evameva
kho   avuso   yvayam  puggalo  sanganova  samano  atthi  me  ajjhattam
angananti   yathabhutam   pajanati   tassetam   patikankham   chandam   janessati
vayamissati   viriyam   arabhissati   tassa   anganassa   pahanaya   .  so
arago    adoso    amoho    anangano    asankilitthacitto    kalam
karissati.
     {55.3}    Tatravuso   yvayam   puggalo   ananganova   samano
natthi    me    ajjhattam    angananti   yathabhutam   nappajanati   tassetam
@Footnote: 1 Ma. parisuddhatara.
Patikankham    subhanimittam    manasikarissati   tassa   subhanimittassa   manasikara
rago   cittam   anuddhamsessati   .   so   sarago   sadoso   samoho
sangano    sankilitthacitto   kalam   karissati   .   seyyathapi   avuso
kamsapati  abhata  apana  va  kammarakula  va  parisuddha  pariyodata
tamenam   samika  na  ceva  paribhunjeyyum  na  ca  pariyodapeyyum  rajapathe
ca   nam   nikkhipeyyum   evanhi  sa  avuso  kamsapati  aparena  samayena
sankilittha  1-  assa  malaggahitati  .  evamavusoti  .  evameva  kho
avuso   yvayam   puggalo   ananganova   samano   natthi  me  ajjhattam
angananti    yathabhutam    nappajanati    tassetam    patikankham   subhanimittam
manasikarissati  tassa  subhanimittassa  manasikara  rago  cittam anuddhamsessati.
So     sarago     sadoso     samoho    sangano    sankilitthacitto
kalam karissati.
     {55.4}    Tatravuso   yvayam   puggalo   ananganova   samano
natthi    me    ajjhattam    angananti    yathabhutam    pajanati   tassetam
patikankham    subhanimittam    manasikarissati   tassa   subhanimittassa   manasikara
rago   cittam   nanuddhamsessati   .   so   arago   adoso  amoho
anangano   asankilitthacitto   kalam   karissati   .   seyyathapi  avuso
kamsapati  abhata  apana  va  kammarakula  va  parisuddha  pariyodata
tamenam   samika   paribhunjeyyum   ceva   pariyodapeyyum   ca   na  ca  nam
rajapathe    nikkhipeyyum    evanhi   sa   avuso   kamsapati   aparena
samayena    parisuddhatara   assa   pariyodatati   .   evamavusoti  .
@Footnote: 1 Ma. sankilitthatara.
Evameva   kho   avuso   yvayam   puggalo  ananganova  samano  natthi
me    ajjhattam    angananti   yathabhutam   pajanati   tassetam   patikankham
subhanimittam     na    manasikarissati    tassa    subhanimittassa    amanasikara
rago   cittam   nanuddhamsessati   .   so   arago   adoso  amoho
anangano   asankilitthacitto   kalam   karissati   .   ayam   kho  avuso
moggallana    hetu    ayam    paccayo   yenimesam   dvinnam   puggalanam
sangananamyeva   satam   eko   hinapuriso   akkhayati  eko  setthapuriso
akkhayati   ayam   kho   panavuso   moggallana   hetu   ayam   paccayo
yenimesam   dvinnam   puggalanam   anangananamyeva   satam   eko  hinapuriso
akkhayati eko setthapuriso akkhayatiti.
     [56]   Anganam   angananti   avuso   vuccati   kissa   nu   kho
etam  avuso  adhivacanam  yadidam  angananti . Papakanam [1]- etam avuso
akusalanam icchavacaranam adhivacanam yadidam angananti.
     [57]   Thanam   kho   panetam   avuso   vijjati  yam  idhekaccassa
bhikkhuno    evam    iccha   uppajjeyya   apattinca   vata   apanno
assam   na   ca   mam   bhikkhu   janeyyum   apattim  apannoti  .  thanam
kho   panetam   avuso   vijjati   yantam  bhikkhum  bhikkhu  janeyyum  apattim
apannoti   .   jananti   mam   bhikkhu   apattim   apannoti  iti  so
kupito   hoti   appatito  .  yo  ceva  kho  avuso  kopo  yo  ca
appaccayo ubhayametam anganam.
@Footnote: 1 Ma. kho.
     [58]   Thanam   kho   panetam   avuso   vijjati   yam  idhekaccassa
bhikkhuno    evam    iccha   uppajjeyya   apattinca   vata   apanno
assam   anuraho   mam   bhikkhu  codeyyum  no  sanghamajjheti  .  thanam  kho
panetam   avuso   vijjati   yantam   bhikkhum   bhikkhu   sanghamajjhe  codeyyum
no   anuraho   .  sanghamajjhe  mam  bhikkhu  codenti  no  anurahoti  iti
so   kupito  hoti  appatito  .  yo  ceva  kho  avuso  kopo  yo
ca appaccayo  ubhayametam anganam.
     [59]   Thanam   kho   panetam   avuso   vijjati  yam  idhekaccassa
bhikkhuno    evam    iccha   uppajjeyya   apattinca   vata   apanno
assam   sappatipuggalo   mam   codeyya   no   appatipuggaloti   .  thanam
kho   panetam   avuso   vijjati   yantam   bhikkhum  appatipuggalo  codeyya
no   sappatipuggalo   .  appatipuggalo  mam  codeti  no  sappatipuggaloti
iti    so    kupito    hoti    appatito    .    yo   ceva   kho
avuso kopo yo ca appaccayo ubhayametam anganam.
     [60]   Thanam   kho   panetam   avuso   vijjati  yam  idhekaccassa
bhikkhuno    evam   iccha   uppajjeyya   aho   vata   mameva   sattha
patipucchitva   patipucchitva   bhikkhunam   dhammam   deseyya   na  annam  bhikkhum
sattha    patipucchitva   patipucchitva   bhikkhunam   dhammam   deseyyati  .
Thanam    kho    panetam   avuso   vijjati   yam   annam   bhikkhum   sattha
patipucchitva   patipucchitva   bhikkhunam   dhammam   deseyya   na   tam   bhikkhum
Sattha    patipucchitva    patipucchitva    bhikkhunam   dhammam   deseyya  .
Annam    bhikkhum    sattha    patipucchitva    patipucchitva   bhikkhunam   dhammam
deseti   na   mam   sattha   patipucchitva   patipucchitva   bhikkhunam   dhammam
desetiti  iti  so  kupito  hoti  appatito  .  yo  ceva  kho avuso
kopo yo ca appaccayo ubhayametam anganam.
     [61]   Thanam   kho   panetam   avuso   vijjati  yam  idhekaccassa
bhikkhuno    evam    iccha   uppajjeyya   aho   vata   mameva   bhikkhu
purakkhatva   purakkhatva   gamam   bhattaya   paviseyyum   na   annam  bhikkhum
bhikkhu purakkhatva purakkhatva gamam bhattaya paviseyyunti.
     {61.1}  Thanam  kho  panetam  avuso  vijjati  yam  annam bhikkhum bhikkhu
purakkhatva   purakkhatva   gamam   bhattaya  paviseyyum  na  tam  bhikkhum  bhikkhu
purakkhatva   purakkhatva   gamam   bhattaya   paviseyyum   .   annam  bhikkhum
bhikkhu   purakkhatva   purakkhatva   gamam   bhattaya  pavisanti  na  mam  bhikkhu
purakkhatva   purakkhatva   gamam   bhattaya   pavisantiti   iti  so  kupito
hoti  appatito  .  yo  ceva  kho  avuso  kopo  yo  ca appaccayo
ubhayametam anganam.
     [62]   Thanam   kho   panetam   avuso   vijjati  yam  idhekaccassa
bhikkhuno   evam   iccha   uppajjeyya   aho   vata   ahameva  labheyyam
bhattagge    aggasanam    aggodakam    aggapindam    na    anno   bhikkhu
labheyya    bhattagge    aggasanam   aggodakam   aggapindanti   .   thanam
Kho   panetam   avuso   vijjati   yam   anno  bhikkhu  labheyya  bhattagge
aggasanam   aggodakam   aggapindam   na   so   bhikkhu   labheyya  bhattagge
aggasanam   aggodakam   aggapindam   .   anno   bhikkhu   labhati  bhattagge
aggasanam   aggodakam   aggapindam   naham   labhami   bhattagge   aggasanam
aggodakam   aggapindanti   iti   so   kupito   hoti  appatito  .  yo
ceva kho avuso kopo yo ca appaccayo ubhayametam anganam.
     [63]   Thanam   kho   panetam   avuso   vijjati  yam  idhekaccassa
bhikkhuno   evam   iccha   uppajjeyya   aho   vata  ahameva  bhattagge
bhuttavi    anumodeyyam    na    anno    bhikkhu    bhattagge   bhuttavi
anumodeyyati  .  thanam  kho  panetam  avuso  vijjati  yam  anno  bhikkhu
bhattagge   bhuttavi   anumodeyya   na   so   bhikkhu  bhattagge  bhuttavi
anumodeyya   .   anno   bhikkhu   bhattagge   bhuttavi  anumodati  naham
bhattagge   bhuttavi   anumodamiti  iti  so  kupito  hoti  appatito .
Yo ceva kho avuso kopo yo ca appaccayo ubhayametam anganam.
     [64]   Thanam   kho   panetam   avuso   vijjati  yam  idhekaccassa
bhikkhuno   evam   iccha  uppajjeyya  aho  vata  ahameva  aramagatanam
bhikkhunam   dhammam   deseyyam   na   anno   bhikkhu   aramagatanam   bhikkhunam
dhammam   deseyyati   .  thanam  kho  panetam  avuso  vijjati  yam  anno
bhikkhu  aramagatanam  bhikkhunam  dhammam  deseyya  na  so  bhikkhu aramagatanam
bhikkhunam   dhammam   deseyya   .   anno   bhikkhu   aramagatanam   bhikkhunam
Dhammam   deseti   naham   aramagatanam   bhikkhunam   dhammam   desemiti  iti
so   kupito  hoti  appatito  .  yo  ceva  kho  avuso  kopo  yo
ca appaccayo ubhayametam anganam.
     [65]   Thanam   kho   panetam   avuso   vijjati  yam  idhekaccassa
bhikkhuno   evam   iccha  uppajjeyya  aho  vata  ahameva  aramagatanam
bhikkhuninam   dhammam   deseyyam   .pe.  upasakanam  dhammam  deseyyam  .pe.
Upasikanam    dhammam    deseyyam    na    anno   bhikkhu   aramagatanam
upasikanam   dhammam   deseyyati  .  thanam  kho  panetam  avuso  vijjati
yam   anno   bhikkhu   aramagatanam   upasikanam   dhammam   deseyya   na
so   bhikkhu   aramagatanam   upasikanam   dhammam   deseyya   .  anno
bhikkhu   aramagatanam   upasikanam   dhammam   deseti  naham  aramagatanam
upasikanam   dhammam  desemiti  iti  so  kupito  hoti  appatito  .  yo
ceva kho avuso kopo yo ca appaccayo ubhayametam anganam.
     [66]   Thanam   kho   panetam   avuso   vijjati  yam  idhekaccassa
bhikkhuno  evam  iccha  uppajjeyya  aho  vata  mameva  bhikkhu  sakkareyyum
garukareyyum   1-   maneyyum  pujeyyum  na  annam  bhikkhum  bhikkhu  sakkareyyum
garukareyyum   maneyyum   pujeyyunti   .   thanam   kho   panetam  avuso
vijjati   yam   annam   bhikkhum   bhikkhu   sakkareyyum   garukareyyum   maneyyum
pujeyyum    na   tam   bhikkhum   bhikkhu   sakkareyyum   garukareyyum   maneyyum
pujeyyum   .   annam   bhikkhum   bhikkhu   sakkaronti   garukaronti  manenti
@Footnote: 1 Ma. garum kareyyum.
Pujenti   na   mam   bhikkhu   sakkaronti   garukaronti  manenti  pujentiti
iti   so  kupito  hoti  appatito  .  yo  ceva  kho  avuso  kopo
yo ca appaccayo ubhayametam anganam.
     [67]   Thanam   kho   panetam   avuso   vijjati  yam  idhekaccassa
bhikkhuno  evam  iccha  uppajjeyya  aho  vata  mameva  bhikkhuniyo  .pe.
Upasaka    .pe.    upasikayo   sakkareyyum   garukareyyum   maneyyum
pujeyyum    na    annam    bhikkhum   upasikayo   sakkareyyum   garukareyyum
maneyyum   pujeyyunti   .   thanam   kho   panetam   avuso  vijjati  yam
annam   bhikkhum   upasikayo   sakkareyyum   garukareyyum  maneyyum  pujeyyum
na  tam  bhikkhum  upasikayo  sakkareyyum  garukareyyum  maneyyum  pujeyyum .
Annam   bhikkhum   upasikayo   sakkaronti   garukaronti  manenti  pujenti
na   mam   upasikayo   sakkaronti  garukaronti  manenti  pujentiti  iti
so   kupito  hoti  appatito  .  yo  ceva  kho  avuso  kopo  yo
ca appaccayo ubhayametam anganam.
     [68]   Thanam   kho   panetam   avuso   vijjati  yam  idhekaccassa
bhikkhuno    evam   iccha   uppajjeyya   aho   vata   ahameva   labhi
assam   panitanam   civaranam   na   anno   bhikkhu   labhi   assa  panitanam
civarananti   .   thanam   kho   panetam   avuso   vijjati   yam   anno
bhikkhu   labhi   assa   panitanam   civaranam   na   so  bhikkhu  labhi  assa
panitanam   civaranam   .   anno   bhikkhu   labhi  panitanam  civaranam  naham
Labhi   panitanam  civarananti  iti  so  kupito  hoti  appatito  .  yo
ceva kho avuso kopo yo ca appaccayo ubhayametam anganam.
     [69]   Thanam   kho   panetam   avuso   vijjati  yam  idhekaccassa
bhikkhuno    evam   iccha   uppajjeyya   aho   vata   ahameva   labhi
assam   panitanam   pindapatanam   .pe.   panitanam   senasananam   .pe.
Panitanam    gilanapaccayabhesajjaparikkharanam    na    anno   bhikkhu   labhi
assa panitanam gilanapaccayabhesajjaparikkharananti.
     {69.1}  Thanam  kho  panetam  avuso  vijjati  yam anno bhikkhu labhi
assa   panitanam   gilanapaccayabhesajjaparikkharanam   na   so   bhikkhu  labhi
assa    panitanam    gilanapaccayabhesajjaparikkharanam    .   anno   bhikkhu
labhi     panitanam     gilanapaccayabhesajjaparikkharanam     naham     labhi
panitanam    gilanapaccayabhesajjaparikkharananti   iti   so   kupito   hoti
appatito  .  yo  ceva  kho  avuso  kopo yo ca appaccayo ubhayametam
anganam  .  imesam  kho  etam  avuso  papakanam  akusalanam icchavacaranam
adhivacanam yadidam angananti.
     [70]   Yassakassaci   avuso   bhikkhuno   ime  papaka  akusala
icchavacara   appahina   dissanti   ceva   suyyanti   ca   .   kincapi
so   hoti   arannako   1-  pantasenasano  pindapatiko  sapadanacari
pamsukuliko  lukhacivaradharo  atha  kho  nam  sabrahmacari  neva  2-  sakkaronti
na  garukaronti  na  manenti  na  pujenti  .  tam  kissa  hetu . Te hi
@Footnote: 1 Ma. aranniko. 2 Ma. na ceva.
Tassa   ayasmato   papaka   akusala   icchavacara  appahina  dissanti
ceva   suyyanti   ca  .  seyyathapi  avuso  kamsapati  abhata  apana
va   kammarakula   va   parisuddha   pariyodata   .  tamenam  samika
ahikunapam   va   kukkurakunapam   va   manussakunapam  va  racayitva  annissa
kamsapatiya   patikujjitva   antarapanam   patipajjeyyum   .   tamenam  jano
disva    evam    vadeyya   ambho   kimevidam   hariyyati   jannam   jannam
viyati.
     {70.1}  Tamenam  utthahitva  apapuritva  olokeyya  tassa  saha
dassanena   amanapata   ca   santhaheyya   patikkulyata   ca  santhaheyya
jegucchata   ca   santhaheyya   jighacchitanampi   na   bhottukamyata   assa
pageva   suhitanam   evameva  kho  avuso  yassa  kassaci  bhikkhuno  ime
papaka   akusala   icchavacara   appahina   dissanti   ceva   suyyanti
ca   .   kincapi   so   hoti  arannako  pantasenasano  pindapatiko
sapadanacari    pamsukuliko    lukhacivaradharo   atha   kho   nam   sabrahmacari
neva   sakkaronti   na   garukaronti   na  manenti  na  pujenti  .  tam
kissa  hetu  .  te  hi  tassa  ayasmato  papaka  akusala icchavacara
appahina dissanti ceva suyyanti ca.
     [71]   Yassa   kassaci  avuso  bhikkhuno  ime  papaka  akusala
icchavacara   pahina   dissanti   ceva   suyyanti   ca  .  kincapi  so
hoti    gamantavihari   nemantaniko    gahapaticivaradharo   atha   kho   nam
sabrahmacari   sakkaronti   garukaronti   manenti  pujenti  .  tam  kissa
Hetu   .   te   hi   tassa  ayasmato  papaka  akusala  icchavacara
pahina   dissanti   ceva   suyyanti  ca  .  seyyathapi  avuso  kamsapati
abhata   apana   va   kammarakula   va  parisuddha  pariyodata .
Tamenam   samika   salinam   odanam   vicitakalakam  anekasupam  anekabyanjanam
racayitva  annissa  kamsapatiya  patikujjitva  antarapanam  patipajjeyyum .
Tamenam   jano   disva   evam  vadeyya  ambho  kimevidam  hariyyati  jannam
jannam viyati.
     {71.1}  Tamenam  utthahitva  apapuritva  olokeyya  tassa  saha
dassanena   manapata   ca   santhaheyya   appatikkulyata   ca  santhaheyya
ajegucchata   ca   santhaheyya   suhitanampi   bhottukamyata  assa  pageva
jighacchitanam  evameva  kho  avuso  yassa  kassaci  bhikkhuno  ime papaka
akusala   icchavacara   pahina  dissanti  ceva  suyyanti  ca  .  kincapi
so   hoti   gamantavihari   nemantaniko   gahapaticivaradharo  atha  kho  nam
sabrahmacari   sakkaronti   garukaronti   manenti  pujenti  .  tam  kissa
hetu   .   te   hi   tassa  ayasmato  papaka  akusala  icchavacara
pahina dissanti ceva suyyanti cati.
     [72]   Evam   vutte   ayasma   mahamoggallano  ayasmantam
sariputtam   etadavoca   upama   mam   avuso   sariputta  patibhatiti .
Patibhatu   tam   avuso   moggallanati   .  ekamidaham  avuso  samayam
rajagahe   viharami   giribbaje   .   atha  khvaham  avuso  pubbanhasamayam
Nivasetva   pattacivaramadaya   rajagaham   pindaya   pavisim   .   tena
kho  pana  samayena  samiti  1-  yanakaraputto  rathassa  nemim  taccheti .
Tamenam    panduputto    ajivako    puranayanakaraputto    paccupatthito
hoti  .  atha  kho  avuso  panduputtassa ajivakassa puranayanakaraputtassa
evam   cetaso  parivitakko  udapadi  aho  vatayam  samiti  yanakaraputto
imissa   nemiya   imanca  vankam  imanca  jimham  imanca  dosam  taccheyya
evayam   nemi   apagatavanka   apagatajimha   apagatadosa  suddha  assa
sare    patitthitati   .   yatha   yatha   kho   avuso   panduputtassa
ajivakassa     puranayanakaraputtassa     cetaso    parivitakko    hoti
tatha   tatha   samiti   yanakaraputto   tassa   nemiya   tanca   vankam
tanca   jimham   tanca   dosam   tacchati  .  atha  kho  avuso  panduputto
ajivako       puranayanakaraputto       attamano       attamanavacam
niccharesi hadaya hadayam manne annaya tacchatiti.
     {72.1}  Evameva kho avuso ye te puggala asaddha jivikattha na
saddha  agarasma  anagariyam  pabbajita satha  mayavino ketubhino uddhata
unnala   capala  mukhara  vikinnavaca  indriyesu  aguttadvara  bhojane
amattannuno   jagariyam   ananuyutta   samanne   anapekkhavanto  sikkhaya
na    tibbagarava    bahullika    sathilika    okkamane   pubbangama
paviveke    nikkhittadhura    kusita   hinaviriya   mutthassati   asampajana
@Footnote: 1 Si. samiti.
Asamahita   vibbhantacitta   duppanna   elamuga   1-  tesam  ayasma
sariputto   imina   dhammapariyayena   hadaya   hadayam   manne   annaya
tacchati.
     {72.2}   Ye  pana  te  kulaputta  saddha  agarasma  anagariyam
pabbajita    asatha    amayavino    aketubhino   anuddhata   anunnala
acapala    amukhara   avikinnavaca   indriyesu   guttadvara   bhojane
mattannuno    jagariyam    anuyutta   samanne   apekkhavanto   sikkhaya
tibbagarava   na   bahullika   na   sathilika   okkamane  nikkhittadhura
paviveke   pubbangama    araddhaviriya  pahitatta  upatthitasati  sampajana
samahita    ekaggacitta    pannavanto   anelamuga   te   ayasmato
sariputtassa    imam    dhammapariyayam    sutva   pivanti   manne   ghasanti
manne   vacasa  ceva  manasa  ca  sadhu  vata  bho  sabrahmacari  akusala
vutthapetva kusale patitthapetiti.
     {72.3}  Seyyathapi  avuso  itthi  va  puriso  va daharo yuva
mandanakajatiko   sisanhato   2-   uppalamalam   va   vassikamalam   va
adhimuttakamalam   va   labhitva  ubhohi  hatthehi  patiggahetva  uttamange
sirasmim  patitthapeyya  evameva  kho  avuso  ye  te  kulaputta  saddha
agarasma    anagariyam    pabbajita   asatha   amayavino   aketubhino
anuddhata      anunnala      acapala      amukhara      avikinnavaca
indriyesu      guttadvara      bhojane      mattannuno     jagariyam
anuyutta      samanne     apekkhavanto     sikkhaya     tibbagarava
@Footnote: 1 Ma. Yu. elamuga. 2 Ma. Yu. sisam nahato.
Na    bahullika   na   sathilika   okkamane   nikkhittadhura   paviveke
pubbangama   araddhaviriya   pahitatta   upatthitasati  sampajana  samahita
ekaggacitta   pannavanto   anelamuga   te   ayasmato   sariputtassa
imam   dhammapariyayam   sutva   pivanti   manne   ghasanti   manne   vacasa
ceva   manasa   ca  sadhu  vata  bho  sabrahmacari  akusala  vutthapetva
kusale patitthapetiti.
     Itiha     te     ubho    mahanaga    annamannassa    subhasitam
samanumodimsuti.
                 Ananganasuttam nitthitam pancamam.
                      ----------
                      Akankheyyasuttam
     [73]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi   bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum .
Bhagava   etadavoca   sampannasila   bhikkhave   viharatha  sampannapatimokkha
patimokkhasamvarasamvuta     viharatha     acaragocarasampanna     anumattesu
vajjesu bhayadassavi samadaya sikkhatha sikkhapadesu.
     [74]   Akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacarinam  piyo  ca
assam   manapo   ca  garu  ca  bhavaniyo  cati  silesvevassa  paripurakari
ajjhattancetosamathamanuyutto         anirakatajjhano         vipassanaya
samannagato bruheta sunnagaranam.
     [75]  Akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  labhi assam civarapindapata-
senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharananti silesvevassa
paripurakari         ajjhattancetosamathamanuyutto         anirakatajjhano
vipassanaya samannagato bruheta sunnagaranam.
     [76]   Akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  yesaham  civarapindapata-
senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam        paribhunjami        tesante
kara    mahapphala    assu    mahanisamsati   silesvevassa   paripurakari
ajjhattancetosamathamanuyutto         anirakatajjhano         vipassanaya
samannagato bruheta sunnagaranam.
     [77]  Akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  ye  me  natisalohita
peta   kalakata   pasannacitta   anussaranti   tesantam   mahapphalam  assa
mahanisamsanti    silesvevassa    paripurakari    ajjhattancetosamathamanuyutto
anirakatajjhano vipassanaya samannagato bruheta sunnagaranam.
     [78]   Akankheyya   ce  bhikkhave  bhikkhu  aratiratisaho  assam  na
ca   mam   arati   saheyya  uppannam  aratim  abhibhuyya  abhibhuyya  vihareyyanti
silesvevassa paripurakari .pe. Bruheta sunnagaranam.
     [79]  Akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  bhayabheravasaho  assam na ca
mam  bhayabheravam  saheyya  uppannam  bhayabheravam  abhibhuyya  abhibhuyya  vihareyyanti
silesvevassa paripurakari .pe. Bruheta sunnagaranam.
     [80]    Akankheyya   ce   bhikkhave   bhikkhu   catunnam   jhananam
abhicetasikanam    ditthadhammasukhaviharanam    nikamalabhi   assam   akicchalabhi
akasiralabhiti silesvevassa paripurakari .pe. Bruheta sunnagaranam.
     [81]  Akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  ye  te santa vimokkha
atikkamma    rupe    aruppa   te   kayena   phusitva   vihareyyanti
silesvevassa paripurakari .pe. Bruheta sunnagaranam.
     [82]  Akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  tinnam samyojananam parikkhaya
sotapanno     assam     avinipatadhammo    niyato    sambodhiparayanoti
silesvevassa paripurakari .pe. Bruheta sunnagaranam.
     [83]   Akankheyya   ce   bhikkhave   bhikkhu   tinnam   samyojananam
parikkhaya   ragadosamohanam   tanutta   sakadagami   assam  sakideva  imam
lokam   agantva   dukkhassantam   kareyyanti   silesvevassa   paripurakari
ajjhattancetosamathamanuyutto         anirakatajjhano         vipassanaya
samannagato bruheta sunnagaranam.
     [84]   Akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  pancannam  orambhagiyanam
samyojananam  parikkhaya  opapatiko  assam  tattha  parinibbayi anavattidhammo
tasma    lokati    silesvevassa    paripurakari    .pe.    bruheta
sunnagaranam.
     [85]   Akankheyya   ce   bhikkhave   bhikkhu  anekavihitam  iddhividham
paccanubhaveyyam   ekopi   hutva   bahudha  assam  bahudhapi  hutva  eko
assam    avibhavam    tirobhavam    tirokuddam    tiropakaram   tiropabbatam
asajjamano   gaccheyyam   seyyathapi  akase  pathaviyapi  ummujjanimmujjam
kareyyam   seyyathapi   udake   udakepi   abhijjamane   1-   gaccheyyam
seyyathapi    pathaviyam    akasepi    pallankena   kameyyam   seyyathapi
pakkhi    sakuno   imepi   candimasuriye   evammahiddhike   evammahanubhave
panina   paramaseyyam   2-   parimajjeyyam  yava  brahmalokapi  kayena
vasam    vatteyyanti    silesvevassa    paripurakari    .pe.   bruheta
sunnagaranam.
@Footnote: 1 Si. Ma. abhijjamano. 2 Si. Yu. parimaseyyam.
     [86]   Akankheyya   ce   bhikkhave  bhikkhu  dibbaya  sotadhatuya
visuddhaya    atikkantamanusikaya   ubho   sadde   suneyyam   dibbe   ca
manuse  ca  ye  dure  santike  cati  silesvevassa  paripurakari  .pe.
Bruheta sunnagaranam.
     [87]   Akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  parasattanam  parapuggalanam
cetasa   ceto   paricca   janeyyam   1-   saragam  va  cittam  saragam
cittanti    pajaneyyam    vitaragam    va    cittam    vitaragam   cittanti
pajaneyyam    sadosam    va    cittam    sadosam    cittanti   pajaneyyam
vitadosam    va   cittam   vitadosam   cittanti   pajaneyyam   samoham   va
cittam   samoham   cittanti   pajaneyyam   vitamoham   va   cittam   vitamoham
cittanti    pajaneyyam    sankhittam    va    cittam    sankhittam   cittanti
pajaneyyam    vikkhittam    va    cittam   vikkhittam   cittanti   pajaneyyam
mahaggatam    va    cittam    mahaggatam    cittanti   pajaneyyam   amahaggatam
va    cittam   amahaggatam   cittanti   pajaneyyam   sauttaram   va   cittam
sauttaram    cittanti    pajaneyyam    anuttaram    va    cittam   anuttaram
cittanti    pajaneyyam    samahitam    va    cittam    samahitam   cittanti
pajaneyyam    asamahitam   va   cittam   asamahitam   cittanti   pajaneyyam
vimuttam   va   cittam   vimuttam   cittanti  pajaneyyam  avimuttam  va  cittam
avimuttam    cittanti   pajaneyyanti   silesvevassa   paripurakari   .pe.
Bruheta sunnagaranam.
@Footnote: 1 Ma. Yu. pajaneyyam.
     [88]   Akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  anekavihitam  pubbenivasam
anussareyyam    seyyathidam   ekampi   jatim   dvepi   jatiyo   tissopi
jatiyo   catassopi   jatiyo   pancapi   jatiyo  dasapi  jatiyo  visampi
jatiyo   timsampi   jatiyo   cattalisampi   jatiyo  pannasampi  jatiyo
jatisatampi    jatisahassampi    jatisatasahassampi   anekepi   samvattakappe
anekepi     vivattakappe    anekepi    samvattavivattakappe    amutrasim
evamnamo  evamgotto  evamvanno  evamaharo  evam  sukhadukkhapatisamvedi
evammayupariyanto   so   tato   cuto  amutra  udapadim  1-  tatrapasim
evamnamo  evamgotto  evamvanno  evamaharo  evam  sukhadukkhapatisamvedi
evamayupariyanto  so  tato  cuto  idhupapannoti  iti  sakaram  sauddesam
anekavihitam    pubbenivasam    anussareyyanti   silesvevassa   paripurakari
.pe. Bruheta sunnagaranam.
     [89]  Akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  dibbena cakkhuna visuddhena
atikkantamanusakena   satte   passeyyam   cavamane   upapajjamane  hine
panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate   yathakammupage   satte
pajaneyyam   ime   vata   bhonto   satta  kayaduccaritena  samannagata
vaciduccaritena    samannagata    manoduccaritena    samannagata   ariyanam
upavadaka   micchaditthika  micchaditthikammasamadana  te  kayassa  bheda
parammarana   apayam   duggatim   vinipatam  nirayam  upapanna  ime  va  pana
@Footnote: 1 Si. uppadim.
Bhonto   satta   kayasucaritena   samannagata  vacisucaritena  samannagata
manosucaritena    samannagata    ariyanam    anupavadaka    sammaditthika
sammaditthikammasamadana   te   kayassa  bheda  parammarana  sugatim  saggam
lokam   upapannati   iti  dibbena  cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena
satte   passeyyam   cavamane   upapajjamane   hine   panite   suvanne
dubbanne    sugate    duggate    yathakammupage   satte   pajaneyyanti
silesvevassaparipurakari     ajjhattancetosamathamanuyutto    anirakatajjhano
vipassanaya samannagato bruheta sunnagaranam.
     [90]  Akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  asavanam  khaya  anasavam
cetovimuttim     pannavimuttim     dittheva     dhamme    sayam    abhinna
sacchikatva     upasampajja    vihareyyanti    silesvevassa    paripurakari
ajjhattancetosamathamanuyutto         anirakatajjhano         vipassanaya
samannagato    bruheta    sunnagaranam    .   sampannasila   bhikkhave
viharatha       sampannapatimokkha       patimokkhasamvarasamvuta      viharatha
acaragocarasampanna    anumattesu    vajjesu    bhayadassavi   samadaya
sikkhatha sikkhapadesuti. Iti yantam vuttam idametam paticca vuttanti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                Akankheyyasuttam nitthitam chattham.
                       --------
                       Vatthupamasuttam
     [91]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [92]   Bhagava   etadavoca  seyyathapi  bhikkhave  vattham  sankilittham
malaggahitam   tamenam   rajako   yasmim   yasmim  rangajate  upasamhareyya  yadi
nilakaya    yadi    pitakaya    yadi    lohitakaya    yadi   manjetthikaya
durattavannamevassa    aparisuddhavannamevassa    .   tam   kissa   hetu  .
Aparisuddhatta    bhikkhave   vatthassa   evameva   kho   bhikkhave   citte
sankilitthe   duggati   patikankha  .  seyyathapi  bhikkhave  vattham  parisuddham
pariyodatam    tamenam   rajako   yasmim   yasmim   rangajate   upasamhareyya
yadi   nilakaya   yadi   pitakaya   yadi   lohitakaya   yadi   manjetthikaya
surattavannamevassa    parisuddhavannamevassa    .    tam   kissa   hetu  .
Parisuddhatta    bhikkhave    vatthassa   evameva   kho   bhikkhave   citte
asankilitthe sugati patikankha.
     [93]  Katame  ca  bhikkhave cittassa upakkilesa. Abhijjhavisamalobho
cittassa    upakkileso    byapado    cittassa   upakkileso   kodho
cittassa    upakkileso    upanaho    cittassa    upakkileso   makkho
cittassa      upakkileso      palaso      cittassa      upakkileso
Issa    cittassa   upakkileso       macchariyam   cittassa   upakkileso
maya   cittassa   upakkileso       satheyyam   cittassa   upakkileso
thambho   cittassa   upakkileso       sarambho   cittassa   upakkileso
mano   cittassa   upakkileso       atimano   cittassa   upakkileso
mado cittassa upakkileso pamado cittassa upakkileso.
     [94]   Sa   kho  so  bhikkhave  bhikkhu  abhijjhavisamalobho  cittassa
upakkilesoti    iti   viditva   abhijjhavisamalobham   cittassa   upakkilesam
pajahati   .   byapado  cittassa  upakkilesoti  iti  viditva  byapadam
cittassa   upakkilesam   pajahati   .   kodho  cittassa  upakkilesoti  iti
viditva   kodham   cittassa   upakkilesam   pajahati   .  upanaho  cittassa
upakkilesoti iti viditva upanaham cittassa upakkilesam pajahati.
     {94.1}  Makkho  cittassa  upakkilesoti  iti viditva makkham cittassa
upakkilesam  pajahati  .  palaso  cittassa  upakkilesoti iti viditva palasam
cittassa   upakkilesam   pajahati   .   issa  cittassa  upakkilesoti  iti
viditva   issam   cittassa   upakkilesam   pajahati   .   macchariyam  cittassa
upakkilesoti   iti   viditva   macchariyam  cittassa  upakkilesam  pajahati .
Maya   cittassa  upakkilesoti  iti  viditva  mayam  cittassa  upakkilesam
pajahati   .   satheyyam   cittassa  upakkilesoti  iti  viditva  satheyyam
cittassa   upakkilesam   pajahati   .   thambho  cittassa  upakkilesoti  iti
viditva   thambham   cittassa   upakkilesam   pajahati   .  sarambho  cittassa
Upakkilesoti   iti   viditva   sarambham  cittassa  upakkilesam  pajahati .
Mano   cittassa  upakkilesoti  iti  viditva  manam  cittassa  upakkilesam
pajahati   .   atimano   cittassa   upakkilesoti  iti  viditva  atimanam
cittassa   upakkilesam   pajahati   .   mado   cittassa  upakkilesoti  iti
viditva   madam   cittassa   upakkilesam   pajahati   .   pamado   cittassa
upakkilesoti iti viditva pamadam cittassa upakkilesam pajahati.
     [95]   Yato   kho  bhikkhave  bhikkhuno  abhijjhavisamalobho  cittassa
upakkilesoti   iti   viditva   abhijjhavisamalobho   cittassa  upakkileso
pahino   hoti   .   byapado   cittassa   upakkilesoti  iti  viditva
byapado   cittassa   upakkileso   pahino   hoti  .  kodho  cittassa
upakkilesoti   iti   viditva   kodho   cittassa   upakkileso   pahino
hoti   .   upanaho   cittassa   upakkilesoti  iti  viditva  upanaho
cittassa upakkileso pahino hoti.
     {95.1}  Makkho  cittassa  upakkilesoti iti viditva makkho cittassa
upakkileso  pahino  hoti  .  palaso  cittassa upakkilesoti iti viditva
palaso  cittassa  upakkileso  pahino hoti. Issa cittassa upakkilesoti
iti  viditva  issa  cittassa  upakkileso pahino hoti. Macchariyam cittassa
upakkilesoti  iti  viditva  macchariyam  cittassa  upakkileso pahino hoti.
Maya  cittassa  upakkilesoti  iti  viditva  maya  cittassa upakkileso
pahino         hoti         .         satheyyam         cittassa
Upakkilesoti   iti   viditva   satheyyam   cittassa  upakkileso  pahino
hoti   .  thambho  cittassa  upakkilesoti  iti  viditva  thambho  cittassa
upakkileso    pahino   hoti   .   sarambho   cittassa   upakkilesoti
iti   viditva  sarambho  cittassa  upakkileso  pahino  hoti  .  mano
cittassa   upakkilesoti   iti   viditva   mano   cittassa  upakkileso
pahino   hoti   .   atimano   cittassa   upakkilesoti   iti  viditva
atimano   cittassa   upakkileso   pahino   hoti   .   mado  cittassa
upakkilesoti    iti   viditva   mado   cittassa   upakkileso   pahino
hoti   .   pamado   cittassa   upakkilesoti   iti   viditva  pamado
cittassa upakkileso pahino hoti.
     {95.2}  So  buddhe  aveccappasadena  samannagato  hoti  itipi
so   bhagava   araham  sammasambuddho  vijjacaranasampanno  sugato  lokavidu
anuttaro   purisadammasarathi   sattha   devamanussanam   buddho  bhagavati .
Dhamme   aveccappasadena   samannagato   hoti   svakkhato   bhagavata
dhammo  sanditthiko  akaliko  ehipassiko  opanayiko  paccattam veditabbo
vinnuhiti   .   sanghe   aveccappasadena  samannagato  hoti  supatipanno
bhagavato      savakasangho     ujupatipanno     bhagavato     savakasangho
nayapatipanno     bhagavato     savakasangho    samicipatipanno    bhagavato
savakasangho   yadidam   cattari   purisayugani   attha   parisapuggala   esa
bhagavato  savakasangho  ahuneyyo  pahuneyyo  dakkhineyyo anjalikaraniyo
Anuttaram   punnakkhettam   lokassati   .  yatodhi  kho  1-  panassa  cattam
hoti   vantam  muttam  pahinam  patinissattham  .  so  buddhe  aveccappasadena
samannagatomhiti     labhati     atthavedam     labhati    dhammavedam    labhati
dhammupasanhitam   pamujjam   2-   pamuditassa   piti  jayati  pitimanassa  kayo
passambhati passaddhakayo sukham vedeti sukhino cittam samadhiyati.
     {95.3}  Dhamme  .pe.  sanghe  aveccappasadena samannagatomhiti
labhati   atthavedam  labhati  dhammavedam  labhati  dhammupasanhitam  pamujjam  pamuditassa
piti   jayati   pitimanassa   kayo  passambhati  passaddhakayo  sukham  vedeti
sukhino   cittam   samadhiyati  .  yatodhi  kho  pana  me  cattam  vantam  muttam
pahinam    patinissatthanti    labhati    atthavedam    labhati   dhammavedam   labhati
dhammupasanhitam    pamujjam    pamuditassa   piti   jayati   pitimanassa   kayo
passambhati passaddhakayo sukham vedeti sukhino cittam samadhiyati.
     [96]  Sa  kho  so  bhikkhave  bhikkhu evamsilo evamdhammo evampanno
salinancepi      pindapatam      bhunjati      vicitakalakam      anekasupam
anekabyanjanam    nevassa    tam    hoti   antarayaya   .   seyyathapi
bhikkhave   vattham   sankilittham   malaggahitam   accham   udakam  agamma  parisuddham
hoti   pariyodatam   ukkamukham   va   panagamma  jatarupam  suparisuddham  3-
hoti   pariyodatam   evameva  kho  bhikkhave  bhikkhu  evamsilo  evamdhammo
evampanno    salinancepi    pindapatam   bhunjati   vicitakalakam   anekasupam
@Footnote: 1 pathantarena yathodhi khoti. 2 Po. Ma. pamojjam. 3 Po. Ma. Yu. parisuddham.
Anekabyanjanam nevassa tam hoti antarayaya 1-.
     [97]  So  mettasahagatena  cetasa  ekam  disam  pharitva  viharati
tatha   dutiyam   tatha   tatiyam   tatha   catuttham   .  iti  uddhamadho  tiriyam
sabbadhi    sabbattataya    sabbavantam   lokam   mettasahagatena   cetasa
vipulena   mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena   pharitva
viharati     .    karunasahagatena    cetasa    .pe.    muditasahagatena
cetasa   .pe.  upekkhasahagatena  cetasa  ekam  disam  pharitva  viharati
tatha   dutiyam   tatha   tatiyam   tatha   catuttham   .  iti  uddhamadho  tiriyam
sabbadhi    sabbattataya   sabbavantam   lokam   upekkhasahagatena   cetasa
vipulena   mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena   pharitva
viharati.
     {97.1}   So  atthi  idam  atthi  hinam  atthi  panitam  atthi  imassa
sannagatassa   uttarim   nissarananti   pajanati   .  tassa  evam  janato
evam    passato    kamasavapi    cittam   vimuccati   bhavasavapi   cittam
vimuccati     avijjasavapi    cittam    vimuccati    vimuttasmim    vimuttamiti
nanam   hoti   khina   jati   vusitam   brahmacariyam   katam   karaniyam  naparam
itthattayati   pajanati   .   ayam   vuccati   bhikkhave   bhikkhu  sinato
antarena sinanenati.
     [98]   Tena   kho  pana  samayena  sundarikabharadvajo  brahmano
bhagavato   avidure   nisinno   hoti   .   atha  kho  sundarikabharadvajo
@Footnote: 1 Si. antaradhaya.
Brahmano    bhagavantam    etadavoca    gacchati    pana    bhavam   gotamo
bahukam   nadim   sinayitunti   .   kim   brahmana   bahukaya   nadiya  kim
bahuka   nadi   karissatiti   .   lokasammata   hi  bho  gotama  bahuka
nadi    bahujanassa    punnasammata    hi    bho   gotama   bahuka   nadi
bahujanassa    bahukaya    ca   pana   nadiya   bahujano   papakammam   katam
pavahetiti   .   atha   kho   bhagava   sundarikam   bharadvajam   brahmanam
gathahi ajjhabhasi
     bahukam adhikakkanca       gayam sundarikamapi
     sarassatim payaganca       atho bahumatim nadim
    niccampi balo pakkhanno   kanhakammo na sujjhati
    kim sundarika karissati      kim payago kim bahuka nadi.
              Verim katakibbisam naram
              na hi nam sodhaye papakamminam
    suddhassa ve sada phaggu    suddhassuposatho sada
    suddhassa sucikammassa       sada sampajjate vatam.
            Idheva sinahi   brahmana
            sabbabhutesu     karohi khematam
    sace musa na bhanasi       sace panam na himsasi
    sace adinnam nadiyasi      saddahano amacchari
    kim kahasi gayam gantva     udapanopi te gayati.
     [99]   Evam   vuttepi   sundarikabharadvajo  brahmano  bhagavantam
etadavoca   abhikkantam   bho   gotama  abhikkantam  bho  gotama  seyyathapi
bho   gotama   nikkujjitam   va   ukkujjeyya   paticchannam  va  vivareyya
mulhassa  va  maggam  acikkheyya  andhakare  va  telapajjotam  dhareyya
cakkhumanto    rupani    dakkhantiti   1-   evameva   bhota   gotamena
anekapariyayena   dhammo   pakasito   esaham   bhavantam   gotamam   saranam
gacchami    dhammanca    bhikkhusanghanca    labheyyaham    bhoto    gotamassa
santike pabbajjam labheyyam upasampadanti.
     {99.1}   Alattha   kho   sundarikabharadvajo  brahmano  bhagavato
santike   pabbajjam  alattha  upasampadam  .  acirupasampanno  kho  panayasma
bharadvajo   eko  vupakattho  appamatto  atapi  pahitatto  viharanto
nacirasseva    yassatthaya   kulaputta   sammadeva   agarasma   anagariyam
pabbajanti    tadanuttaram    brahmacariyapariyosanam    dittheva   dhamme   sayam
abhinna   sacchikatva   upasampajja  vihasi  khina  jati  vusitam  brahmacariyam
katam   karaniyam   naparam   itthattayati   abbhannasi   .   annataro  kho
panayasma bharadvajo arahatam ahositi.
                 Vatthupamasuttam nitthitam sattamam.
@Footnote: 1 Si. Yu. dakkhintiti.
                       Sallekhasuttam
     [100]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa  arame  .  atha  kho  ayasma  mahacundo
sayanhasamayam    patisallana    vutthito    yena    bhagava   tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinno   kho   ayasma   mahacundo   bhagavantam  etadavoca  ya  ima
bhante   anekavihita   ditthiyo   loke   uppajjanti  attavadapatisamyutta
va   lokavadapatisamyutta   va   adimeva   nu   kho   bhante  bhikkhuno
manasikaroto   evametasam   ditthinam   pahanam   hoti  evametasam  ditthinam
patinissaggo hotiti.
     [101]  Ya  ima  cunda  anekavihita  ditthiyo  loke uppajjanti
attavadapatisamyutta   va  lokavadapatisamyutta  va  yattha  ceta  ditthiyo
uppajjanti   yattha   1-  ca  anusenti  yattha  ca  samudacaranti  tam  netam
mama   nesohamasmi  na  meso  attati  evametam  yathabhutam  sammappannaya
passato    evametasam   ditthinam   pahanam   hoti   evametasam   ditthinam
patinissaggo hoti.
     [102]   Thanam   kho  panetam  cunda  vijjati  yam  idhekacco  bhikkhu
@Footnote: 1 Si. yattha ceta anusenti yattha ceta samudacaranti.
Vivicceva    kamehi   vivicca   akusalehi   dhammehi   savitakkam   savicaram
vivekajam   pitisukham   pathamam   jhanam   upasampajja  vihareyya  tassa  evamassa
sallekhena    viharamiti   na   kho   panete   cunda   ariyassa   vinaye
sallekha    vuccanti    ditthadhammasukhavihara    ete   ariyassa   vinaye
vuccanti.
     {102.1}  Thanam  kho  panetam  cunda  vijjati  yam  idhekacco  bhikkhu
vitakkavicaranam   vupasama   ajjhattam   sampasadanam   cetaso   ekodibhavam
avitakkam   avicaram   samadhijam   pitisukham  dutiyam  jhanam  upasampajja  vihareyya
tassa   evamassa  sallekhena  viharamiti  na  kho  panete  cunda  ariyassa
vinaye   sallekha   vuccanti  ditthadhammasukhavihara  ete  ariyassa  vinaye
vuccanti.
     {102.2}  Thanam  kho  panetam cunda vijjati yam idhekacco bhikkhu pitiya
ca  viraga  upekkhako  ca  vihareyya  sato  ca sampajano sukhanca kayena
patisamvedeyya   yantam   ariya  acikkhanti  upekkhako  satima  sukhavihariti
tatiyam  jhanam  upasampajja  vihareyya  tassa  evamassa  sallekhena  viharamiti
na  kho  panete  cunda ariyassa vinaye sallekha vuccanti ditthadhammasukhavihara
ete ariyassa vinaye vuccanti.
     {102.3}  Thanam  kho  panetam cunda vijjati yam idhekacco bhikkhu sukhassa
ca    pahana   dukkhassa   ca   pahana   pubbeva   somanassadomanassanam
atthangama     adukkhamasukham     upekkhasatiparisuddhim     catuttham     jhanam
upasampajja   vihareyya   tassa   evamassa  sallekhena  viharamiti  na  kho
panete cunda ariyassa vinaye
Sallekha    vuccanti    ditthadhammasukhavihara    ete   ariyassa   vinaye
vuccanti.
     [103]  Thanam  kho  panetam cunda vijjati ayam idhekacco bhikkhu sabbaso
rupasannanam    samatikkama    patighasannanam    atthangama    nanattasannanam
amanasikara    ananto    akasoti    akasanancayatanam   upasampajja
vihareyya  tassa  evamassa  sallekhena  viharamiti  na  kho  panete  cunda
ariyassa   vinaye   sallekha   vuccanti  santa  ete  vihara  ariyassa
vinaye vuccanti.
     {103.1}  Thanam  kho panetam cunda vijjati yam idhekacco bhikkhu sabbaso
akasanancayatanam        samatikkamma        anantam        vinnananti
vinnanancayatanam      upasampajja      vihareyya     tassa     evamassa
sallekhena  viharamiti  na  kho  panete  cunda  ariyassa  vinaye  sallekha
vuccanti santa ete vihara ariyassa vinaye vuccanti.
     {103.2}  Thanam  kho  panetam  cunda  vijjati  yam  idhekacco  bhikkhu
sabbaso       vinnanancayatanam      samatikkamma      natthi      kinciti
akincannayatanam   upasampajja   vihareyya   tassa   evamassa   sallekhena
viharamiti   na   kho  panete  cunda  ariyassa  vinaye  sallekha  vuccanti
santa ete vihara ariyassa vinaye vuccanti.
     {103.3}  Thanam  kho panetam cunda vijjati yam idhekacco bhikkhu sabbaso
akincannayatanam  samatikkamma  nevasannanasannayatanam  upasampajja  vihareyya
tassa  evamassa  sallekhena  viharamiti  na kho panete cunda ariyassa vinaye
Sallekha vuccanti santa ete vihara ariyassa vinaye vuccanti.
     [104]   Idha  kho  pana  vo  cunda  sallekho  karaniyo  .  pare
vihimsaka    bhavissanti    mayamettha    avihimsaka   bhavissamati   sallekho
karaniyo   .   pare   panatipati   bhavissanti   mayamettha  panatipata
pativirata   bhavissamati   sallekho   karaniyo   .   pare   adinnadayi
bhavissanti   mayamettha   adinnadana   pativirata   bhavissamati  sallekho
karaniyo    .   pare   abrahmacari   bhavissanti   mayamettha   brahmacari
bhavissamati sallekho karaniyo.
     {104.1}  Pare  musavadi  bhavissanti mayamettha musavada pativirata
bhavissamati  sallekho  karaniyo . Pare pisunavaca 1- bhavissanti mayamettha
pisunaya   vacaya   pativirata  bhavissamati  sallekho  karaniyo  .  pare
pharusavaca   2-   bhavissanti   mayamettha   pharusaya   vacaya   pativirata
bhavissamati   sallekho   karaniyo   .   pare   samphappalapi   bhavissanti
mayamettha samphappalapa pativirata bhavissamati sallekho karaniyo.
     {104.2}   Pare   abhijjhalu   bhavissanti   mayamettha   anabhijjhalu
bhavissamati   sallekho   karaniyo   .   pare  byapannacitta  bhavissanti
mayamettha   abyapannacitta   bhavissamati   sallekho  karaniyo  .  pare
micchaditthika     3-    bhavissanti    mayamettha    sammaditthika    4-
bhavissamati        sallekho        karaniyo        .        pare
@Footnote: 1 Si. Yu. pisuna vaca. 2 pharusa vaca. 3 Si. Yu. micchaditthi.
@4 Si. Yu. sammaditthi.
Micchasankappa    bhavissanti    mayamettha    sammasankappa   bhavissamati
sallekho    karaniyo    .   pare   micchavaca   bhavissanti   mayamettha
sammavaca   bhavissamati   sallekho  karaniyo  .  pare  micchakammanta
bhavissanti     mayamettha     sammakammanta     bhavissamati    sallekho
karaniyo   .   pare   micchaajiva   bhavissanti  mayamettha  sammaajiva
bhavissamati   sallekho   karaniyo   .   pare  micchavayama  bhavissanti
mayamettha sammavayama bhavissamati sallekho karaniyo.
     {104.3}    Pare   micchasati   bhavissanti   mayamettha   sammasati
bhavissamati   sallekho   karaniyo   .   pare   micchasamadhi   bhavissanti
mayamettha   sammasamadhi   bhavissamati   sallekho   karaniyo   .   pare
micchanani      bhavissanti     mayamettha     sammanani     bhavissamati
sallekho    karaniyo    .   pare   micchavimutti   bhavissanti   mayamettha
sammavimutti bhavissamati sallekho karaniyo.
     {104.4}    Pare    thinamiddhapariyutthita    bhavissanti    mayamettha
vigatathinamiddha   bhavissamati   sallekho   karaniyo   .   pare   uddhata
bhavissanti   mayamettha   anuddhata   bhavissamati   sallekho   karaniyo .
Pare    vecikicchi    bhavissanti   mayamettha   tinnavicikiccha   bhavissamati
sallekho   karaniyo   .  pare  kodhana  bhavissanti  mayamettha  akkodhana
bhavissamati    sallekho    karaniyo    .   pare   upanahi   bhavissanti
mayamettha    anupanahi    bhavissamati   sallekho   karaniyo   .   pare
makkhi   bhavissanti   mayamettha  amakkhi  bhavissamati  sallekho  karaniyo .
Pare   palasi   bhavissanti   mayamettha   apalasi   bhavissamati  sallekho
karaniyo   .   pare   issuki  bhavissanti  mayamettha  anissuki  bhavissamati
sallekho   karaniyo   .   pare   macchari   bhavissanti  mayamettha  amacchari
bhavissamati   sallekho   karaniyo   .  pare  satha  bhavissanti  mayamettha
asatha   bhavissamati   sallekho   karaniyo  .  pare  mayavi  bhavissanti
mayamettha   amayavi   bhavissamati  sallekho  karaniyo  .  pare  thaddha
bhavissanti   mayamettha   athaddha   bhavissamati   sallekho   karaniyo  .
Pare   atimani   bhavissanti   mayamettha  anatimani  bhavissamati  sallekho
karaniyo.
     {104.5}  Pare  dubbaca  bhavissanti  mayamettha  suvaca bhavissamati
sallekho    karaniyo    .    pare   papamitta   bhavissanti   mayamettha
kalyanamitta   bhavissamati   sallekho   karaniyo   .   pare   pamatta
bhavissanti   mayamettha   appamatta   bhavissamati   sallekho  karaniyo .
Pare   asaddha   bhavissanti   mayamettha   saddha   bhavissamati  sallekho
karaniyo   .   pare  ahirika  bhavissanti  mayamettha  hirimana  bhavissamati
sallekho  karaniyo  .  pare  anottappi 1- bhavissanti mayamettha  ottappi
bhavissamati    sallekho    karaniyo   .   pare   appasuta   bhavissanti
mayamettha    bahussuta    bhavissamati   sallekho   karaniyo   .   pare
kusita    bhavissanti   mayamettha   araddhaviriya   bhavissamati   sallekho
karaniyo    .    pare    mutthassati   bhavissanti   mayamettha   upatthitasati
@Footnote: 1 Si. anuttapi. Ma. Yu. anottapi.
Bhavissamati    sallekho    karaniyo   .   pare   duppanna   bhavissanti
mayamettha    pannasampanna    bhavissamati    sallekho    karaniyo  .
Pare    sanditthiparamasiadhanagahiduppatinissaggi    bhavissanti    mayamettha
asanditthiparamasianadhanagahisupatinissaggi      bhavissamati      sallekho
karaniyo.
     [105]  Cittuppadampi  kho  aham  cunda  kusalesu  dhammesu  bahukaram
vadami   ko   pana  vado  kayena  vacaya  anuvidhiyanasu  .  tasmatiha
cunda   pare   vihimsaka   bhavissanti   mayamettha   avihimsaka   bhavissamati
cittam    uppadetabbam   .   pare   panatipati   bhavissanti   mayamettha
panatipata    pativirata   bhavissamati   cittam   uppadetabbam   .pe.
Pare    sanditthiparamasiadhanagahiduppatinissaggi    bhavissanti    mayamettha
asanditthiparamasianadhanagahisupatinissaggi        bhavissamati       cittam
uppadetabbam.
     [106]   Seyyathapi  cunda  visamo  maggo  tassassa  1-  anno
samo    maggo   parikkamanaya   seyyathapi   pana   cunda   visamam   tittham
tassassa    annam   samam   tittham   parikkamanaya   evameva   kho   cunda
vihimsakassa   purisapuggalassa  avihimsa  hoti  parikkamanaya  .  panatipatissa
purisapuggalassa    panatipata    veramani    hoti    parikkamanaya   .
Adinnadayissa     purisapuggalassa     adinnadana     veramani    hoti
parikkamanaya    .    abrahmacarissa   purisapuggalassa   brahmacariyam   hoti
@Footnote: 1 Ma. assa tassa.
Parikkamanaya    .    musavadissa   purisapuggalassa   musavada   veramani
hoti    parikkamanaya   .   pisunavacassa   1-   purisapuggalassa   pisunaya
vacaya  veramani  hoti  parikkamanaya  .  pharusavacassa  2-  purisapuggalassa
pharusaya   vacaya   veramani   hoti   parikkamanaya   .   samphappalapissa
purisapuggalassa    samphappalapa    veramani    hoti    parikkamanaya   .
Abhijjhalussa    purisapuggalassa    anabhijjha    hoti    parikkamanaya   .
Byapannacittassa purisapuggalassa abyapado hoti parikkamanaya.
     {106.1}    Micchaditthikassa    purisapuggalassa   sammaditthi   hoti
parikkamanaya    .    micchasankappassa    purisapuggalassa    sammasankappo
hoti   parikkamanaya   .  micchavacassa  purisapuggalassa  sammavaca  hoti
parikkamanaya   .   micchakammantassa   purisapuggalassa  sammakammanto  hoti
parikkamanaya   .   micchaajivassa   purisapuggalassa   sammaajivo   hoti
parikkamanaya    .    micchavayamassa    purisapuggalassa    sammavayamo
hoti    parikkamanaya    .    micchasatissa    purisapuggalassa    sammasati
hoti    parikkamanaya   .   micchasamadhissa   purisapuggalassa   sammasamadhi
hoti    parikkamanaya    .    micchananissa   purisapuggalassa   sammananam
hoti    parikkamanaya   .   micchavimuttissa   purisapuggalassa   sammavimutti
hoti parikkamanaya.
     {106.2}    Thinamiddhapariyutthitassa    purisapuggalassa   vigatathinamiddhata
hoti       parikkamanaya       .       uddhatassa       purisapuggalassa
@Footnote: 1 Si. Yu. pisunavacassa. 2 pharusavacassa.
Anuddhaccam    hoti    parikkamanaya    .    vecikicchissa    purisapuggalassa
tinnavicikicchata    hoti    parikkamanaya    .   kodhanassa   purisapuggalassa
akkodho     hoti    parikkamanaya    .    upanahissa    purisapuggalassa
anupanaho   hoti   parikkamanaya   .   makkhissa   purisapuggalassa  amakkho
hoti    parikkamanaya   .   palasissa   purisapuggalassa   apalaso   hoti
parikkamanaya     .     issukissa     purisapuggalassa    anissa    hoti
parikkamanaya  .  maccharissa  parisapuggalassa  amacchariyam  hoti  parikkamanaya.
Sathassa   purisapuggalassa   asatheyyam   hoti   parikkamanaya  .  mayavissa
purisapuggalassa amaya hoti parikkamanaya.
     {106.3}  Thaddhassa  purisapuggalassa  athaddhiyam  hoti  parikkamanaya .
Atimanissa   purisapuggalassa   anatimano  hoti  parikkamanaya  .  dubbacassa
purisapuggalassa    sovacassata    hoti    parikkamanaya   .   papamittassa
purisapuggalassa    kalyanamittata    hoti    parikkamanaya   .   pamattassa
purisapuggalassa     appamado    hoti    parikkamanaya    .    asaddhassa
purisapuggalassa   saddha   hoti   parikkamanaya  .  ahirikassa  purisapuggalassa
hiri   hoti   parikkamanaya   .   anottapissa   purisapuggalassa  ottappam
hoti   parikkamanaya   .   appasutassa   purisapuggalassa   bahusaccam   hoti
parikkamanaya     .    kusitassa    purisapuggalassa    viriyarambho    hoti
parikkamanaya    .    mutthassatissa   purisapuggalassa   upatthitasatita   hoti
parikkamanaya    .    duppannassa    purisapuggalassa   pannasampada   hoti
Parikkamanaya        .        sanditthiparamasiadhanagahiduppatinissaggissa
purisapuggalassa      asanditthiparamasianadhanagahisupatinissaggita      hoti
parikkamanaya.
     [107]   Seyyathapi  cunda  yekeci  akusala  dhamma  sabbe  te
adhobhavangamaniya  yekeci  kusala  dhamma  sabbe  te  uparibhavangamaniya
evameva    kho    cunda    vihimsakassa   purisapuggalassa   avihimsa   hoti
uparibhavaya     .     panatipatissa    purisapuggalassa    panatipata
veramani     hoti     uparibhavaya     .     adinnadayissa    .pe.
Sanditthiparamasiadhanagahiduppatinissaggissa purisapuggalassa
asanditthiparamasianadhanagahisupatinissaggita hoti uparibhavaya.
     [108]  So  vata  cunda  attana  palipapalipanno  param  palipapalipannam
uddharissatiti   netam   thanam   vijjati   .   so   vata   cunda   attana
apalipapalipanno      param     palipapalipannam     uddharissatiti     thanametam
vijjati   .   so   vata   cunda  attana  adanto  avinito  aparinibbuto
param   damessati   vinessati   parinibbapessatiti   netam  thanam  vijjati .
So   vata   cunda   attana   danto  vinito  parinibbuto  param  damessati
vinessati   parinibbapessatiti   thanametam   vijjati   .   evameva   kho
cunda    vihimsakassa   purisapuggalassa   avihimsa   hoti   parinibbanaya  .
Panatipatissa     purisapuggalassa     panatipata     veramani    hoti
parinibbanaya     .    adinnadayissa    purisapuggalassa    adinnadana
Veramani    hoti    parinibbanaya    .   abrahmacarissa   purisapuggalassa
brahmacariyam   1-   hoti   parinibbanaya   .  musavadissa  purisapuggalassa
musavada   veramani  hoti  parinibbanaya  .  pisunavacassa  purisapuggalassa
pisunaya    vacaya   veramani   hoti   parinibbanaya   .   pharusavacassa
purisapuggalassa   pharusaya   vacaya   veramani   hoti   parinibbanaya  .
Samphappalapissa     purisapuggalassa     samphappalapa     veramani    hoti
parinibbanaya    .    abhijjhalussa    purisapuggalassa    anabhijjha   hoti
parinibbanaya     .    byapannacittassa    purisapuggalassa    abyapado
hoti parinibbanaya.
     {108.1}    Micchaditthikassa    purisapuggalassa   sammaditthi   hoti
parinibbanaya    .    micchasankappassa    purisapuggalassa   sammasankappo
hoti    parinibbanaya   .   micchavacassa   purisapuggalassa   sammavaca
hoti      parinibbanaya      .     micchakammantassa     purisapuggalassa
sammakammanto   hoti   parinibbanaya   .  micchaajivassa  purisapuggalassa
sammaajivo      hoti      parinibbanaya     .     micchavayamassa
purisapuggalassa sammavayamo hoti parinibbanaya.
     {108.2}  Micchasatissa purisapuggalassa sammasati hoti parinibbanaya.
Micchasamadhissa   purisapuggalassa   sammasamadhi   hoti   parinibbanaya  .
Micchananissa    purisapuggalassa    sammananam   hoti   parinibbanaya  .
Micchavimuttissa   purisapuggalassa   sammavimutti   hoti   parinibbanaya  .
Thinamiddhapariyutthitassa
@Footnote: 1 abrahmacariya veramanitipi patho.
Purisapuggalassa    vigatathinamiddhata    hoti   parinibbanaya   .   uddhatassa
purisapuggalassa    anuddhaccam    hoti    parinibbanaya    .   vecikicchissa
purisapuggalassa    tinnavicikicchata    hoti   parinibbanaya   .   kodhanassa
purisapuggalassa    akkodho    hoti    parinibbanaya    .    upanahissa
purisapuggalassa     anupanaho    hoti    parinibbanaya    .    makkhissa
purisapuggalassa   amakkho  hoti  parinibbanaya  .  palasissa  purisapuggalassa
apalaso     hoti    parinibbanaya    .    issukissa    purisapuggalassa
anissa     hoti     parinibbanaya    .    maccharissa    purisapuggalassa
amacchariyam   hoti   parinibbanaya   .   sathassa  purisapuggalassa  asatheyyam
hoti   parinibbanaya   .   mayavissa   purisapuggalassa   amaya   hoti
parinibbanaya. Thaddhassa purisapuggalassa athaddhiyam hoti parinibbanaya.
     {108.3}  Atimanissa purisapuggalassa anatimano hoti parinibbanaya.
Dubbacassa  purisapuggalassa  sovacassata  hoti  parinibbanaya . Papamittassa
purisapuggalassa    kalyanamittata    hoti   parinibbanaya   .   pamattassa
purisapuggalassa  appamado  hoti  parinibbanaya  .  asaddhassa purisapuggalassa
saddha   hoti   parinibbanaya   .   ahirikassa  purisapuggalassa  hiri  hoti
parinibbanaya    .    anottappissa    purisapuggalassa   ottappam   hoti
parinibbanaya    .    appasutassa    purisapuggalassa    bahusaccam    hoti
parinibbanaya    .    kusitassa    purisapuggalassa    viriyarambho    hoti
parinibbanaya. Mutthassatissa
Purisapuggalassa    upatthitasatita    hoti   parinibbanaya   .   duppannassa
purisapuggalassa      pannasampada      hoti      parinibbanaya     .
Sanditthiparamasiadhanagahiduppatinissaggissa purisapuggalassa
asanditthiparamasianadhanagahisupatinissaggita hoti parinibbanaya.
     [109]  Iti  kho  cunda  desito  maya  sallekhapariyayo  desito
cittuppadapariyayo  desito  parikkamanapariyayo  desito  uparibhavapariyayo
desito    parinibbanapariyayo    .    yam    kho    cunda    satthara
karaniyam   savakanam   hitesina   anukampakena   anukampam   upadaya   katam
vo   tam   maya   .  etani  cunda  rukkhamulani  etani  sunnagarani
jhayatha   cunda   ma   pamadattha  ma  paccha  vippatisarino  ahuvattha .
Ayam vo 1- amhakam anusasaniti.
     Idamavoca    bhagava   attamano   ayasma   mahacundo   bhagavato
bhasitam abhinanditi.
     Catuttalisa pada vutta     sandhiyo panca desita
     sallekho nama suttanto    gambhiro sagarupamoti.
               Sallekhasuttam nitthitam atthamam.
                    ---------
@Footnote: 1 Ma. kho.
                   Sammaditthisuttam
     [110]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane    anathapindikassa    arame    .   tatra   kho   ayasma
sariputto  bhikkhu  amantesi  avuso  bhikkhavoti  .  avusoti [1]- te
bhikkhu   ayasmato   sariputtassa   paccassosum   .  ayasma  sariputto
etadavoca    sammaditthi    sammaditthiti   avuso   vuccati   kittavata
nu   kho   avuso   ariyasavako   sammaditthi   hoti  ujugatassa  ditthi
dhamme aveccappasadena samannagato agato imam saddhammanti.
     {110.1}  Duratopi  kho  mayam  avuso  agaccheyyama  ayasmato
sariputtassa    santike    etassa    bhasitassa    atthamannatum    sadhu
vatayasmantamyeva    sariputtam    patibhatu    etassa   bhasitassa   attho
ayasmato    sariputtassa   sutva   bhikkhu   dharessantiti   .   tenahi
avuso   2-  sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti  .  evamavusoti
kho te bhikkhu ayasmato sariputtassa paccassosum.
     [111]   Ayasma   sariputto   etadavoca  yato  kho  avuso
ariyasavako    akusalanca   pajanati   akusalamulanca   pajanati   kusalanca
pajanati  kusalamulanca  pajanati  ettavatapi  kho  avuso  ariyasavako
sammaditthi    hoti    ujugatassa    ditthi    dhamme   aveccappasadena
@Footnote: 1 Ma. Yu. khosaddo dissati. 2 Si. Yu. tenahavuso.
Samannagato agato imam saddhammanti.
     {111.1}  Katamam  panavuso  akusalam  [1]-  .  panatipato  kho
avuso    akusalam    adinnadanam   akusalam   kamesumicchacaro   akusalam
musavado   akusalam   pisuna   vaca   akusalam   pharusa   vaca  akusalam
samphappalapo     akusalam     abhijjha    akusalam    byapado    akusalam
micchaditthi    akusalam    idam   vuccatavuso   akusalam   .   katamancavuso
akusalamulam   .   lobho   akusalamulam   doso  akusalamulam  moho  akusalamulam
idam vuccatavuso akusalamulam.
     {111.2}   Katamancavuso  kusalam  .  panatipata  veramani  kusalam
adinnadana    veramani    kusalam   kamesumicchacara   veramani   kusalam
musavada   veramani   kusalam   pisunaya  vacaya  veramani  kusalam  pharusaya
vacaya    veramani   kusalam   samphappalapa   veramani   kusalam   anabhijjha
kusalam    abyapado    kusalam    sammaditthi   kusalam   idam   vuccatavuso
kusalam.
     {111.3}   Katamancavuso  kusalamulam  .  alobho  kusalamulam  adoso
kusalamulam   amoho   kusalamulam   idam   vuccatavuso   kusalamulam   .   yato
kho   avuso   ariyasavako   evam   akusalam  pajanati  evam  akusalamulam
pajanati   evam   kusalam   pajanati   evam   kusalamulam   pajanati   so
sabbaso    raganusayam    pahaya    patighanusayam   pativinodetva   asmiti
ditthimananusayam    samuhanitva    avijjam    pahaya   vijjam   uppadetva
dittheva   dhamme   dukkhassantakaro  hoti  .  ettavatapi  kho  avuso
ariyasavako     sammaditthi     hoti     ujugatassa    ditthi    dhamme
@Footnote: 1 Ma. Yu. katamam akusalamulam katamam kusalam katamam kusalamulam.
Aveccappasadena samannagato agato imam saddhammanti.
     [112]   Sadhavusoti   kho   te  bhikkhu  ayasmato  sariputtassa
bhasitam    abhinanditva    anumoditva    ayasmantam   sariputtam   uttarim
panham   apucchimsu   siya  panavuso  annopi  pariyayo  yatha  ariyasavako
sammaditthi    hoti    ujugatassa    ditthi    dhamme   aveccappasadena
samannagato agato imam saddhammanti.
     [113]  Siyavusoti  1-  ayasma  sariputto  avoca  yato  kho
avuso   ariyasavako   aharanca  pajanati  aharasamudayanca  pajanati
aharanirodhanca    pajanati   aharanirodhagaminim   patipadanca   pajanati
ettavatapi   kho   avuso  ariyasavako  sammaditthi  hoti  ujugatassa
ditthi     dhamme    aveccappasadena    samannagato    agato    imam
saddhammanti   .   katamo   panavuso   aharo   katamo  aharasamudayo
katamo aharanirodho katama aharanirodhagamini patipadati.
     {113.1}  Cattarome  avuso ahara bhutanam va sattanam thitiya
sambhavesinam  va  anuggahaya  .  katame  cattaro. Kavalinkaro aharo
olariko  va  sukhumo  va  phasso  dutiyo manosancetana tatiya vinnanam
catuttham   .   tanhasamudaya  aharasamudayo  tanhanirodha  aharanirodho
ayameva  ariyo  atthangiko  maggo  aharanirodhagamini  patipada seyyathidam
sammaditthi sammasankappo sammavaca
@Footnote: 1 Si. Yu. siyavuso yato kho avuso.
Sammakammanto   sammaajivo  sammavayamo  sammasati  sammasamadhi .
Yato  kho  avuso  ariyasavako evam aharam pajanati evam aharasamudayam
pajanati  evam  aharanirodham  pajanati  evam  aharanirodhagaminim patipadam
pajanati   so   sabbaso  raganusayam  pahaya  patighanusayam  pativinodetva
asmiti   ditthimananusayam   samuhanitva  avijjam  pahaya  vijjam  uppadetva
dittheva  dhamme  dukkhassantakaro hoti ettavatapi kho avuso ariyasavako
sammaditthi  hoti  ujugatassa  ditthi  dhamme  aveccappasadena samannagato
agato imam saddhammanti.
     [114]   Sadhavusoti   kho   te  bhikkhu  ayasmato  sariputtassa
bhasitam    abhinanditva    anumoditva    ayasmantam   sariputtam   uttarim
panham apucchimsu siya panavuso .pe.
     [115]   Siyavusoti   ayasma   sariputto   avoca  yato  kho
avuso    ariyasavako   dukkhanca   pajanati   dukkhasamudayanca   pajanati
dukkhanirodhanca     pajanati    dukkhanirodhagaminim    patipadanca    pajanati
ettavatapi   kho   avuso  ariyasavako  sammaditthi  hoti  ujugatassa
ditthi     dhamme    aveccappasadena    samannagato    agato    imam
saddhammanti.
     {115.1}  Katamampanavuso  dukkham  jatipi dukkha jarapi dukkha [1]-
maranampi    dukkham   sokaparidevadukkhadomanassupayasapi   dukkha   appiyehi
sampayogo     dukkho     piyehi     vippayogo     dukkho    yampiccham
@Footnote: 1 Yu. byadhipi dukkha.
Na   labhati   tampi   dukkham   sankhittena   pancupadanakkhandha  dukkha  idam
vuccatavuso dukkham.
     {115.2}  Katamo  cavuso  dukkhasamudayo  yayam tanha ponobbhavika
nandiragasahagata    tatratatrabhinandini   seyyathidam   kamatanha   bhavatanha
vibhavatanha ayam vuccatavuso dukkhasamudayo.
     {115.3}  Katamo  cavuso  dukkhanirodho  yo  tassayeva  tanhaya
asesaviraganirodho  cago  patinissaggo  mutti  analayo  ayam vuccatavuso
dukkhanirodho.
     {115.4}   Katama   cavuso   dukkhanirodhagamini  patipada  ayameva
ariyo   atthangiko   maggo   seyyathidam  sammaditthi  .pe.  sammasamadhi
ayam vuccatavuso dukkhanirodhagamini patipada.
     {115.5}  Yato  kho avuso ariyasavako evam dukkham pajanati evam
dukkhasamudayam  pajanati  evam  dukkhanirodham  pajanati  evam  dukkhanirodhagaminim
patipadam    pajanati    so   sabbaso   raganusayam   pahaya   patighanusayam
pativinodetva    asmiti   ditthimananusayam   samuhanitva   avijjam   pahaya
vijjam  uppadetva  dittheva  dhamme  dukkhassantakaro  hoti  ettavatapi
kho   avuso   ariyasavako  sammaditthi  hoti  ujugatassa  ditthi  dhamme
aveccappasadena samannagato agato imam saddhammanti.
     [116]   Sadhavusoti   kho   te  bhikkhu  ayasmato  sariputtassa
bhasitam    abhinanditva    anumoditva    ayasmantam   sariputtam   uttarim
panham    apucchimsu    siya    panavuso    annopi    pariyayo    yatha
ariyasavako     sammaditthi     hoti     ujugatassa    ditthi    dhamme
Aveccappasadena samannagato agato imam saddhammanti.
     [117]   Siyavusoti   ayasma   sariputto   avoca  yato  kho
avuso    ariyasavako    jaramarananca    pajanati    jaramaranasamudayanca
pajanati      jaramarananirodhanca      pajanati     jaramarananirodhagaminim
patipadanca    pajanati    ettavatapi    kho    avuso   ariyasavako
sammaditthi    hoti    ujugatassa    ditthi    dhamme   aveccappasadena
samannagato agato imam saddhammanti.
     {117.1}   Katamam   panavuso   jaramaranam  katamo  jaramaranasamudayo
katamo   jaramarananirodho   katama   jaramarananirodhagamini   patipadati  .
Ya  tesam  tesam  sattanam  tamhi  tamhi  sattanikaye jara jiranata khandiccam
paliccam  valitacata  1-  ayuno  samhani  indriyanam  paripako ayam vuccati
jara  .  ya  tesam  tesam  sattanam tamha tamha sattanikaya cuti cavanata
bhedo   antaradhanam  maccu  maranam  kalakiriya  khandhanam  bhedo  kalevarassa
nikkhepo jivitindriyassa upacchedo idam vuccati maranam.
     {117.2}  Iti ayanca jara idanca maranam idam vuccatavuso jaramaranam.
Jatisamudaya   jaramaranasamudayo   jatinirodha   jaramarananirodho   ayameva
ariyo   atthangiko   maggo   jaramarananirodhagamini   patipada   seyyathidam
sammaditthi  .pe.  sammasamadhi  .  yato  kho  avuso ariyasavako evam
jaramaranam      pajanati      evam      jaramaranasamudayam      pajanati
@Footnote: 1 Si. Yu. valittacata. (vallittacatati amhakam khanti)
Evam   jaramarananirodham   pajanati   evam   jaramarananirodhagaminim   patipadam
pajanati   so   sabbaso   raganusayam   pahaya   .pe.   ettavatapi
kho    avuso    ariyasavako   sammaditthi   hoti   ujugatassa   ditthi
dhamme aveccappasadena samannagato agato imam saddhammanti.
     [118]  Siya  panavuso  .pe.  siyavusoti  ayasma  sariputto
avoca    yato    kho    avuso    ariyasavako   jatinca   pajanati
jatisamudayanca    pajanati    jatinirodhanca   pajanati   jatinirodhagaminim
patipadanca    pajanati    ettavatapi    kho    avuso   ariyasavako
sammaditthi    hoti    ujugatassa    ditthi    dhamme   aveccappasadena
samannagato agato imam saddhammanti.
     {118.1}   Katama   panavuso  jati  katamo  jatisamudayo  katamo
jatinirodho   katama   jatinirodhagamini   patipadati  .  ya  tesam  tesam
sattanam   tamhi   tamhi   sattanikaye  jati  sanjati  okkanti  nibbatti
abhinibbatti   khandhanam  patubhavo  ayatananam  patilabho  ayam  vuccatavuso
jati   .   bhavasamudaya   jatisamudayo   bhavanirodha  jatinirodho  ayameva
ariyo    atthangiko    maggo    jatinirodhagamini   patipada   seyyathidam
sammaditthi .pe. Sammasamadhi.
     {118.2}  Yato  kho  avuso  ariyasavako  evam  jatim pajanati
evam    jatisamudayam    pajanati   evam   jatinirodham   pajanati   evam
jatinirodhagaminim    patipadam    pajanati    so    sabbaso    raganusayam
pahaya  .pe.  ettavatapi  kho  avuso  ariyasavako  sammaditthi hoti
Ujugatassa    ditthi   dhamme   aveccappasadena   samannagato   agato
imam saddhammanti.
     [119]  Siya  panavuso  .pe.  siyavusoti  ayasma  sariputto
avoca    yato    kho    avuso    ariyasavako    bhavanca   pajanati
bhavasamudayanca     pajanati    bhavanirodhanca    pajanati    bhavanirodhagaminim
patipadanca  pajanati  ettavatapi  kho  avuso  ariyasavako  sammaditthi
hoti    ujugatassa    ditthi    dhamme   aveccappasadena   samannagato
agato imam saddhammanti.
     {119.1}  Katamo panavuso bhavo katamo bhavasamudayo katamo bhavanirodho
katama   bhavanirodhagamini  patipadati  .  tayome  avuso  bhava  kamabhavo
rupabhavo   arupabhavo   .   upadanasamudaya   bhavasamudayo  upadananirodha
bhavanirodho   ayameva  ariyo  atthangiko  maggo  bhavanirodhagamini  patipada
seyyathidam sammaditthi .pe. Sammasamadhi.
     {119.2}  Yato  kho  avuso ariyasavako evam bhavam pajanati evam
bhavasamudayam   pajanati   evam   bhavanirodham  pajanati  evam  bhavanirodhagaminim
patipadam  pajanati  so  sabbaso  raganusayam  pahaya  .pe.  ettavatapi
kho   avuso   ariyasavako  sammaditthi  hoti  ujugatassa  ditthi  dhamme
aveccappasadena samannagato agato imam saddhammanti.
     [120]  Siya  panavuso  .pe.  siyavusoti  ayasma  sariputto
avoca    yato   kho   avuso   ariyasavako   upadananca   pajanati
Upadanasamudayanca       pajanati      upadananirodhanca      pajanati
upadananirodhagaminim   patipadanca   pajanati   ettavatapi  kho  avuso
ariyasavako  sammaditthi  hoti  ujugatassa  ditthi  dhamme aveccappasadena
samannagato    agato    imam    saddhammanti    .    katamam   panavuso
upadanam   katamo   upadanasamudayo   katamo   upadananirodho   katama
upadananirodhagamini   patipadati   .   cattarimani  avuso  upadanani
kamupadanam ditthupadanam silabbattupadanam attavadupadanam.
     {120.1}     Tanhasamudaya     upadanasamudayo    tanhanirodha
upadananirodho  ayameva  ariyo  atthangiko  maggo  upadananirodhagamini
patipada  seyyathidam  sammaditthi  .pe.  sammasamadhi  .  yato kho avuso
ariyasavako   evam  upadanam  pajanati  evam  upadanasamudayam  pajanati
evam   upadananirodham   pajanati   evam   upadananirodhagaminim   patipadam
pajanati   so   sabbaso  raganusayam  pahaya  .pe.  ettavatapi  kho
avuso   ariyasavako   sammaditthi   hoti   ujugatassa   ditthi   dhamme
aveccappasadena samannagato agato imam saddhammanti.
     [121]  Siya  panavuso  .pe.  siyavusoti  ayasma  sariputto
avoca    yato    kho    avuso    ariyasavako   tanhanca   pajanati
tanhasamudayanca        pajanati        tanhanirodhanca       pajanati
tanhanirodhagaminim   patipadanca   pajanati   ettavatapi   kho   avuso
ariyasavako     sammaditthi     hoti     ujugatassa    ditthi    dhamme
Aveccappasadena   samannagato   agato   imam   saddhammanti  .  katama
panavuso    tanha    katamo    tanhasamudayo    katamo   tanhanirodho
katama     tanhanirodhagamini     patipadati     .    chayime    avuso
tanhakaya      rupatanha     saddatanha     gandhatanha     rasatanha
photthabbatanha     dhammatanha     .    vedanasamudaya    tanhasamudayo
vedananirodha    tanhanirodho   ayameva   ariyo   atthangiko   maggo
tanhanirodhagamini      patipada     seyyathidam     sammaditthi     .pe.
Sammasamadhi  .  yato  kho  avuso  ariyasavako  evam  tanham  pajanati
evam   tanhasamudayam   pajanati   evam   tanhanirodham   pajanati   evam
tanhanirodhagaminim    patipadam    pajanati    so    sabbaso   raganusayam
pahaya   .pe.   ettavatapi   kho   avuso  ariyasavako  sammaditthi
hoti    ujugatassa    ditthi    dhamme   aveccappasadena   samannagato
agato imam saddhammanti.
     [122]  Siya  panavuso  .pe.  siyavusoti  ayasma  sariputto
avoca    yato    kho    avuso   ariyasavako   vedananca   pajanati
vedanasamudayanca       pajanati       vedananirodhanca       pajanati
vedananirodhagaminim     patipadanca     pajanati     ettavatapi    kho
avuso   ariyasavako   sammaditthi   hoti   ujugatassa   ditthi   dhamme
aveccappasadena   samannagato   agato   imam   saddhammanti  .  katama
panavuso  vedana  katamo  vedanasamudayo  katamo  vedananirodho  katama
Vedananirodhagamini    patipadati    .   chayime   avuso   vedanakaya
cakkhusamphassaja  vedana  sotasamphassaja  vedana  ghanasamphassaja  vedana
jivhasamphassaja    vedana    kayasamphassaja   vedana   manosamphassaja
vedana   .   phassasamudaya   vedanasamudayo  phassanirodha  vedananirodho
ayameva  ariyo  atthangiko  maggo  vedananirodhagamini  patipada seyyathidam
sammaditthi  .pe.  sammasamadhi  .  yato  kho  avuso ariyasavako evam
vedanam   pajanati   evam   vedanasamudayam  pajanati  evam  vedananirodham
pajanati   evam   vedananirodhagaminim   patipadam   pajanati  so  sabbaso
raganusayam   pahaya   .pe.   ettavatapi   kho  avuso  ariyasavako
sammaditthi    hoti    ujugatassa    ditthi    dhamme   aveccappasadena
samannagato agato imam saddhammanti.
     [123]  Siya  panavuso  .pe.  siyavusoti  ayasma  sariputto
avoca    yato    kho    avuso    ariyasavako   phassanca   pajanati
phassasamudayanca    pajanati    phassanirodhanca   pajanati   phassanirodhagaminim
patipadanca    pajanati    ettavatapi    kho    avuso   ariyasavako
sammaditthi    hoti    ujugatassa    ditthi    dhamme   aveccappasadena
samannagato   agato   imam   saddhammanti   .  katamo  panavuso  phasso
katamo    phassasamudayo   katamo   phassanirodho   katama   phassanirodhagamini
patipadati     .     chayime     avuso    phassakaya    cakkhusamphasso
Sotasamphasso      ghanasamphasso      jivhasamphasso      kayasamphasso
manosamphasso    .    salayatanasamudaya    phassasamudayo   salayatananirodha
phassanirodho    ayameva   ariyo   atthangiko   maggo   phassanirodhagamini
patipada    seyyathidam    sammaditthi    .pe.   sammasamadhi   .   yato
kho   avuso   ariyasavako   evam   phassam  pajanati  evam  phassasamudayam
pajanati   evam   phassanirodham   pajanati  evam  phassanirodhagaminim  patipadam
pajanati    so   sabbaso   raganusayam   pahaya   .pe.  ettavatapi
kho    avuso    ariyasavako   sammaditthi   hoti   ujugatassa   ditthi
dhamme aveccappasadena samannagato agato imam saddhammanti.
     [124]  Siya  panavuso  .pe.  siyavusoti  ayasma  sariputto
avoca    yato   kho   avuso   ariyasavako   salayatananca   pajanati
salayatanasamudayanca       pajanati      salayatananirodhanca      pajanati
salayatananirodhagaminim   patipadanca   pajanati   ettavatapi  kho  avuso
ariyasavako  sammaditthi  hoti  ujugatassa  ditthi  dhamme aveccappasadena
samannagato   agato   imam   saddhammanti  .  katamam  panavuso  salayatanam
katamo      salayatanasamudayo     katamo     salayatananirodho     katama
salayatananirodhagamini    patipadati    .   chayimani   avuso   ayatanani
cakkhvayatanam     sotayatanam     ghanayatanam     jivhayatanam    kayayatanam
manayatanam     .    namarupasamudaya    salayatanasamudayo    namarupanirodha
salayatananirodho  ayameva  ariyo  atthangiko  maggo  salayatananirodhagamini
Patipada   seyyathidam   sammaditthi   .pe.   sammasamadhi   .  yato  kho
avuso   ariyasavako   evam  salayatanam  pajanati  evam  salayatanasamudayam
pajanati   evam   salayatananirodham   pajanati  evam  salayatananirodhagaminim
patipadam  pajanati  so  sabbaso  raganusayam  pahaya  .pe.  ettavatapi
kho    avuso    ariyasavako   sammaditthi   hoti   ujugatassa   ditthi
dhamme aveccappasadena samannagato agato imam saddhammanti.
     [125]  Siya  panavuso  .pe.  siyavusoti  ayasma  sariputto
avoca    yato    kho   avuso   ariyasavako   namarupanca   pajanati
namarupasamudayanca       pajanati       namarupanirodhanca       pajanati
namarupanirodhagaminim   patipadanca   pajanati   ettavatapi   kho  avuso
ariyasavako     sammaditthi     hoti     ujugatassa    ditthi    dhamme
aveccappasadena samannagato agato imam saddhammanti.
     {125.1}  Katamam  panavuso  namarupam  katamo  namarupasamudayo katamo
namarupanirodho    katama   namarupanirodhagamini   patipadati   .   vedana
sanna   cetana  phasso  manasikaro  idam  vuccati  namam  .  cattari  ca
mahabhutani   catunnanca   mahabhutanam  upadaya  rupam  idam  vuccati  rupam .
Iti  idanca  namam  idanca  rupam  idam vuccatavuso namarupam. Vinnanasamudaya
namarupasamudayo    vinnananirodha    namarupanirodho    ayameva    ariyo
atthangiko   maggo   namarupanirodhagamini   patipada  seyyathidam  sammaditthi
.pe.    sammasamadhi    .    yato    kho    avuso    ariyasavako
Evam  namarupam  pajanati  evam  namarupasamudayam pajanati evam namarupanirodham
pajanati   evam   namarupanirodhagaminim   patipadam   pajanati  so  sabbaso
raganusayam  pahaya  .pe. Ettavatapi kho avuso ariyasavako sammaditthi
hoti   ujugatassa  ditthi  dhamme  aveccappasadena  samannagato  agato
imam saddhammanti.
     [126]  Siya  panavuso  .pe.  siyavusoti  ayasma  sariputto
avoca    yato    kho   avuso   ariyasavako   vinnananca   pajanati
vinnanasamudayanca       pajanati       vinnananirodhanca       pajanati
vinnananirodhagaminim   patipadanca   pajanati   ettavatapi   kho  avuso
ariyasavako  sammaditthi  hoti  ujugatassa  ditthi  dhamme aveccappasadena
samannagato agato imam saddhammanti.
     {126.1}   Katamam   panavuso   vinnanam   katamo   vinnanasamudayo
katamo    vinnananirodho    katama   vinnananirodhagamini   patipadati  .
Chayime      avuso     vinnanakaya     cakkhuvinnanam     sotavinnanam
ghanavinnanam      jivhavinnanam     kayavinnanam     manovinnanam    .
Sankharasamudaya     vinnanasamudayo     sankharanirodha     vinnananirodho
ayameva    ariyo    atthangiko   maggo   vinnananirodhagamini   patipada
seyyathidam sammaditthi .pe. Sammasamadhi.
     {126.2}   Yato   kho   avuso   ariyasavako   evam  vinnanam
pajanati    evam    vinnanasamudayam    pajanati    evam   vinnananirodham
pajanati     evam    vinnananirodhagaminim    patipadam    pajanati    so
Sabbaso  raganusayam  pahaya  .pe.  ettavatapi kho avuso ariyasavako
sammaditthi  hoti  ujugatassa  ditthi  dhamme  aveccappasadena samannagato
agato imam saddhammanti.
     [127]  Siya  panavuso  .pe.  siyavusoti  ayasma  sariputto
avoca    yato    kho   avuso   ariyasavako   sankharanca   pajanati
sankharasamudayanca       pajanati       sankharanirodhanca       pajanati
sankharanirodhagaminim     patipadanca     pajanati     ettavatapi    kho
avuso   ariyasavako   sammaditthi   hoti   ujugatassa   ditthi   dhamme
aveccappasadena samannagato agato imam saddhammanti.
     {127.1}  Katamo  panavuso  sankharo katamo sankharasamudayo katamo
sankharanirodho  katama  sankharanirodhagamini  patipadati  .  tayome avuso
sankhara   kayasankharo   vacisankharo  cittasankharo  .  avijjasamudaya
sankharasamudayo  avijjanirodha  sankharanirodho  ayameva  ariyo atthangiko
maggo    sankharanirodhagamini   patipada   seyyathidam   sammaditthi   .pe.
Sammasamadhi.
     {127.2} Yato kho avuso ariyasavako evam sankharam pajanati evam
sankharasamudayam    pajanati    evam    sankharanirodham    pajanati   evam
sankharanirodhagaminim    patipadam    pajanati    so   sabbaso   raganusayam
pahaya   patighanusayam   pativinodetva   asmiti  ditthimananusayam  samuhanitva
avijjam   pahaya   vijjam   uppadetva   dittheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti   ettavatapi   kho   avuso   ariyasavako   sammaditthi   hoti
Ujugatassa    ditthi   dhamme   aveccappasadena   samannagato   agato
imam saddhammanti.
     [128]  Siya  panavuso  .pe.  siyavusoti  ayasma  sariputto
avoca  yato  kho  avuso ariyasavako avijjanca pajanati avijjasamudayanca
pajanati    avijjanirodhanca   pajanati   avijjanirodhagaminim   patipadanca
pajanati   ettavatapi   kho   avuso  ariyasavako  sammaditthi  hoti
ujugatassa   ditthi   dhamme  aveccappasadena  samannagato  agato  imam
saddhammanti.
     {128.1}  Katama  panavuso  avijja  katamo avijjasamudayo katamo
avijjanirodho  katama  avijjanirodhagamini  patipadati  .  yam  kho avuso
dukkhe     ananam     dukkhasamudaye     ananam    dukkhanirodhe    ananam
dukkhanirodhagaminiya   patipadaya   ananam   ayam   vuccatavuso  avijja .
Asavasamudaya   avijjasamudayo   asavanirodha   avijjanirodho   ayameva
ariyo    atthangiko   maggo   avijjanirodhagamini   patipada   seyyathidam
sammaditthi .pe. Sammasamadhi.
     {128.2}  Yato kho avuso ariyasavako evam avijjam pajanati evam
avijjasamudayam    pajanati    evam    avijjanirodham    pajanati   evam
avijjanirodhagaminim   patipadam   pajanati  so  sabbaso  raganusayam  pahaya
patighanusayam     pativinodetva    asmiti    ditthimananusayam    samuhanitva
avijjam  pahaya  vijjam  uppadetva  dittheva  dhamme  dukkhassantakaro hoti
ettavatapi kho avuso
Ariyasavako  sammaditthi  hoti  ujugatassa  ditthi  dhamme aveccappasadena
samannagato agato imam saddhammanti.
     [129]   Sadhavusoti   kho   te  bhikkhu  ayasmato  sariputtassa
bhasitam    abhinanditva    anumoditva    ayasmantam   sariputtam   uttarim
panham   apucchimsu   siya  panavuso  annopi  pariyayo  yatha  ariyasavako
sammaditthi    hoti    ujugatassa    ditthi    dhamme   aveccappasadena
samannagato agato imam saddhammanti.
     [130]   Siyavusoti   ayasma   sariputto   avoca  yato  kho
avuso   ariyasavako   asavanca   pajanati   asavasamudayanca  pajanati
asavanirodhanca    pajanati    asavanirodhagaminim    patipadanca   pajanati
ettavatapi   kho   avuso  ariyasavako  sammaditthi  hoti  ujugatassa
ditthi     dhamme    aveccappasadena    samannagato    agato    imam
saddhammanti.
     {130.1}   Katamo   panavuso   asavo   katamo   asavasamudayo
katamo   asavanirodho   katama  asavanirodhagamini  patipadati  .  tayome
avuso   asava  kamasavo  bhavasavo  avijjasavo  .  avijjasamudaya
asavasamudayo     avijjanirodha     asavanirodho    ayameva    ariyo
atthangiko   maggo   asavanirodhagamini   patipada   seyyathidam  sammaditthi
sammasankappo      sammavaca      sammakammanto      sammaajivo
sammavayamo sammasati sammasamadhi.
     {130.2}     Yato     kho    avuso    ariyasavako    evam
asavam     pajanati     evam     asavasamudayam     pajanati     evam
Asavanirodham    pajanati   evam   asavanirodhagaminim   patipadam   pajanati
so   sabbaso   raganusayam   pahaya   patighanusayam  pativinodetva  asmiti
ditthimananusayam    samuhanitva    avijjam    pahaya   vijjam   uppadetva
dittheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti   ettavatapi   kho  avuso
ariyasavako  sammaditthi  hoti  ujugatassa  ditthi  dhamme aveccappasadena
samannagato agato imam saddhammanti.
     Idamavoca   ayasma  sariputto  attamana  te  bhikkhu  ayasmato
sariputtassa bhasitam abhinandunti.
                 Sammaditthisuttam nitthitam navamam.
                   Dukkham jaramaranam upadanam
                  salayatanam namarupam vinnanam
         yam chapade katamam            panavuso vadanake
         jati tanha ca vedana      avijjaya catukkaka
         ya cattari pade katama     panavuso vadanake.
         Aharo ca bhavo phasso     sankharo asavapancamo
         yam pancapade katamam          panavuso vadanake.
         Katamanti chabbidha vuttam       katamani catubbidha
                   katamo pancavidho vutto
              sabbasankharanam pancadasa padani cati.
                      ----------
                      Satipatthanasuttam
     [131]   Evamme   sutam   ekam   samayam   bhagava   kurusu  viharati
kammasadhammam   nama   kurunam   nigamo   .   tatra   kho   bhagava   bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadandeti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [132]   Bhagava   etadavoca   ekayano   ayam  bhikkhave  maggo
sattanam    visuddhiya    sokaparidevanam    samatikkamaya   dukkhadomanassanam
atthangamaya   nayassa   adhigamaya   nibbanassa   sacchikiriyaya   .  yadidam
cattaro   satipatthana   .   katame  cattaro  .  idha  bhikkhave  bhikkhu
kaye   kayanupassi   viharati   atapi   sampajano   satima   vineyya
loke   abhijjhadomanassam   .   vedanasu  vedananupassi  viharati  atapi
sampajano    satima   vineyya   loke   abhijjhadomanassam   .   citte
cittanupassi   viharati   atapi   sampajano   satima   vineyya   loke
abhijjhadomanassam   .   dhammesu  dhammanupassi  viharati  atapi  sampajano
satima vineyya loke abhijjhadomanassam. 1-
     [133]   Kathanca   bhikkhave  bhikkhu  kaye  kayanupassi  viharati .
Idha   bhikkhave   bhikkhu  arannagato  va  rukkhamulagato  va  sunnagaragato
va     nisidati     pallankam     abhujitva    ujum    kayam    panidhaya
parimukham   satim  upatthapetva  .  so  satova  assasati  sato  passasati .
@Footnote: 1 pathantare puna uddesoti dissati.
Digham   va   assasanto   digham   assasamiti   pajanati   .   digham   va
passasanto   digham   passasamiti   pajanati   .   rassam   va  assasanto
rassam    assasamiti    pajanati   .   rassam   va   passasanto   rassam
passasamiti   pajanati   .   sabbakayapatisamvedi  assasissamiti  sikkhati .
Sabbakayapatisamvedi   passasissamiti   sikkhati   .   passambhayam   kayasankharam
assasissamiti    sikkhati    .    passambhayam   kayasankharam   passasissamiti
sikkhati.
     {133.1}  Seyyathapi  bhikkhave dakkho bhamakaro va bhamakarantevasi
va   digham   va   anchanto   digham   anchamiti  pajanati  .  rassam  va
anchanto   rassam   anchamiti   pajanati   .   evameva   kho  bhikkhave
bhikkhu   digham   va   assasanto   digham   assasamiti   pajanati   .  digham
va   passasanto  digham   passasamiti  pajanati  .  rassam  va  assasanto
rassam  assasamiti  pajanati  .  rassam  va  passasanto  rassam  passasamiti
pajanati     .     sabbakayapatisamvedi    assasissamiti    sikkhati   .
Sabbakayapatisamvedi   passasissamiti   sikkhati   .   passambhayam   kayasankharam
assasissamiti    sikkhati    .    passambhayam   kayasankharam   passasissamiti
sikkhati   .   iti   ajjhattam   va  kaye  kayanupassi  viharati  bahiddha
va  kaye  kayanupassi  viharati  ajjhattabahiddha  va  kaye kayanupassi
viharati    samudayadhammanupassi    va    kayasmim   viharati   vayadhammanupassi
va     kayasmim     viharati     samudayavayadhammanupassi    va    kayasmim
viharati    atthi    kayoti    va   panassa   sati   paccupatthita   hoti
Yavadeva    nanamattaya   patissatimattaya   anissito   ca   viharati   na
ca    kinci    loke    upadiyati   evampi   bhikkhave   bhikkhu   kaye
kayanupassi viharati. Anapanapabbam.
     [134]   Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu  gacchanto  va  gacchamiti
pajanati   thito   va   thitomhiti  pajanati  nisinno  va  nisinnomhiti
pajanati   sayano   va   sayanomhiti   pajanati   .   yatha   yatha
va   panassa   kayo   panihito   hoti   tatha  tatha  nam  pajanati .
Iti   ajjhattam   va   kaye   kayanupassi   viharati   .pe.   evampi
bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati. Iriyapathapabbam.
     [135]   Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu   abhikkante   patikkante
sampajanakari    hoti    alokite    vilokite   sampajanakari   hoti
samminjite    pasarite    sampajanakari   hoti   sanghatipattacivaradharane
sampajanakari   hoti   asite   pite   khayite   sayite  sampajanakari
hoti   uccarapassavakamme   sampajanakari   hoti  gate  thite  nisinne
sutte   jagarite   bhasite   tunhibhave   sampajanakari  hoti  .  iti
ajjhattam   va   kaye   kayanupassi   viharati  .pe.  evampi  bhikkhave
bhikkhu kaye kayanupassi viharati. Sampajannapabbam.
     [136]  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  imameva  kayam  uddham padatala
adho     kesamatthaka     tacapariyantam     purannanappakarassa    asucino
paccavekkhati   atthi   imasmim  kaye  kesa  loma  nakha  danta  taco
Mamsam   naharu   atthi   atthiminjam   vakkam   hadayam   yakanam   kilomakam  pihakam
papphasam   antam   antagunam   udariyam   karisam  pittam  semham  pubbo  lohitam
sedo medo assu vasa khelo singhanika lasika muttanti.
     {136.1}   Seyyathapi   bhikkhave   ubhatomukha  mutoli  1-  puva
nanavihitassa   dhannassa   seyyathidam   salinam   vihinam   mugganam   masanam
tilanam   tandulanam  .  tamenam  cakkhuma  puriso  muncitva  paccavekkheyya
ime  sali  ime  vihi  ime mugga ime masa ime tila ime tandulati
evameva   kho   bhikkhave   bhikkhu  imameva  kayam  uddham  padatala  adho
kesamatthaka    tacapariyantam    purannanappakarassa   asucino   paccavekkhati
atthi   imasmim   kaye   kesa   loma   .pe.   lasika  muttanti .
Iti   ajjhattam   va   kaye   kayanupassi   viharati   .pe.   evampi
bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati. Patikkulapabbam.
     [137]  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu imameva kayam yathathitam yathapanihitam
dhatuso  paccavekkhati  atthi  imasmim  kaye pathavidhatu apodhatu tejodhatu
vayodhatuti  .  seyyathapi bhikkhave dakkho goghatako va goghatakantevasi
va   gavim  vadhitva  catummahapathe  vilaso  pativibhajitva  nisinno  assa
evameva  kho  bhikkhave  bhikkhu  imameva  kayam  yathathitam yathapanihitam dhatuso
paccavekkhati   atthi   imasmim   kaye   pathavidhatu  apodhatu  tejodhatu
vayodhatuti  .  iti  ajjhattam va kaye kayanupassi viharati .pe. Evampi
@Footnote: 1 Po. Ma. putoli.
Bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati. Dhatupabbam.
     [138]   Puna   caparam  bhikkhave  bhikkhu  seyyathapi  passeyya  sariram
sivathikaya    chadditam    ekahamatam   va   dvihamatam   va   tihamatam   va
uddhumatakam   vinilakam   vipubbakajatam   .   so   imameva  kayam  upasamharati
ayampi  kho  kayo  evamdhammo  evambhavi  evam  anatitoti  1-  .  iti
ajjhattam   va   kaye   kayanupassi   viharati  .pe.  evampi  bhikkhave
bhikkhu kaye kayanupassi viharati.
     {138.1}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  seyyathapi  passeyya  sariram
sivathikaya   chadditam  kakehi  2-  va  khajjamanam  gijjhehi  va  khajjamanam
kulalehi   va  khajjamanam  suvanehi  3-  va  khajjamanam  singalehi  va
khajjamanam  vividhehi  va  panakajatehi  khajjamanam  .  so  imameva  kayam
upasamharati ayampi kho kayo evamdhammo evambhavi evam anatitoti.
     {138.2}  Iti  ajjhattam  va  kaye  kayanupassi  viharati  .pe.
Evampi  bhikkhave  bhikkhu  kaye  kayanupassi  viharati . Puna caparam bhikkhave
bhikkhu   seyyathapi   passeyya  sariram  sivathikaya  chadditam  atthisankhalikam  4-
samamsalohitam    nharusambandham    .pe.    atthisankhalikam   nimmamsalohitamakkhitam
nharusambandham   .pe.  atthisankhalikam  apagatamamsalohitam  nharusambandham  .pe.
Atthikani    apagatanharusambandhani    5-    disa   vidisa   vikkhittani
annena hatthatthikam annena
@Footnote: 1 Si. etam anatitotipi patho. 2 Po. Yu. kakehi .. kulalehi .. gijjhehi ...
@Ma. kakehi .. kulalehi .. gijjhehi .. kunkehi .. sunakhehi .. bayagghehi ..
@dipihi .. sinagalehi ... 3 Si. Yu. supanehi .  4 Ma. Yu. atthikasankhalikam.
@5 Si. Yu. apagatasambandhanani.
Padatthikam  [1]-  annena  janghatthikam  annena urutthikam annena katitthikam 2-
annena    pitthikantakatthikam    annena    phasukatthikam   annena   uratthikam
annena    bahutthikam   annena   amsatthikam   annena   givatthikam   annena
hanutthikam   annena   dantatthikam   annena   sisakataham   .   so  imameva
kayam   upasamharati   ayampi   kho   kayo   evamdhammo   evambhavi  evam
anatitoti   .   iti   ajjhattam  va  kaye  kayanupassi  viharati  .pe.
Evampi bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati.
     {138.3}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  seyyathapi  passeyya  sariram
sivathikaya    chadditam   atthikani   setani   sankhavannupanibhani   ...  .
Atthikani    punjakitani   terovassikani   ...   .   atthikani   putini
cunnakajatani   .   so   imameva  kayam  upasamharati  ayampi  kho  kayo
evamdhammo evambhavi evam anatitoti.
     {138.4}   Iti   ajjhattam   va   kaye   kayanupassi   viharati
bahiddha    va    kaye   kayanupassi   viharati   ajjhattabahiddha   va
kaye   kayanupassi   viharati   samudayadhammanupassi   va  kayasmim  viharati
vayadhammanupassi    va    kayasmim    viharati   samudayavayadhammanupassi   va
kayasmim   viharati   atthi   kayoti  va  panassa  sati  paccupatthita  hoti
yavadeva   nanamattaya   patissatimattaya   anissito   ca  viharati  na  ca
kinci  loke  upadiyati  evampi  kho  bhikkhave  bhikkhu  kaye kayanupassi
viharati. Navasivathikapabbam. Kayanupassanasatipatthanam.
@Footnote: 1 Ma. annena gopphakatthikam. 2 Ma. ... katitthikam ... phasukatthikam ...
@ pitthitthikam ... khandhatthikam ... givatthikam ....
     [139]  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  vedanasu  vedananupassi  viharati.
Idha  bhikkhave  bhikkhu  sukham  [1]-  vedanam vediyamano sukham vedanam vediyamiti
pajanati   dukkham   [2]-  vedanam  vediyamano  dukkham  vedanam  vediyamiti
pajanati   adukkhamasukham   [3]-   vedanam  vediyamano  adukkhamasukham  vedanam
vediyamiti   pajanati  .  samisam  va  sukham  vedanam  vediyamano  samisam
sukham  vedanam  vediyamiti  pajanati  niramisam  va  sukham  vedanam vediyamano
niramisam   sukham   vedanam   vediyamiti   pajanati   .  samisam  va  dukkham
vedanam    vediyamano   samisam   dukkham   vedanam   vediyamiti   pajanati
niramisam   va   dukkham   vedanam   vediyamano   niramisam   dukkham   vedanam
vediyamiti pajanati.
     {139.1}   Samisam   va  adukkhamasukham  vedanam  vediyamano  samisam
adukkhamasukham   vedanam   vediyamiti   pajanati   niramisam   va  adukkhamasukham
vedanam    vediyamano    niramisam    adukkhamasukham    vedanam    vediyamiti
pajanati.
     {139.2}   Iti   ajjhattam   va  vedanasu  vedananupassi  viharati
bahiddha   va   vedanasu   vedananupassi   viharati   ajjhattabahiddha  va
vedanasu    vedananupassi   viharati   samudayadhammanupassi   va   vedanasu
viharati   vayadhammanupassi   va   vedanasu   viharati   samudayavayadhammanupassi
va   vedanasu   viharati  atthi  vedanati  va  panassa  sati  paccupatthita
hoti   yavadeva   nanamattaya   patissatimattaya   anissito   ca  viharati
na   ca   kinci   loke  upadiyati  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu  vedanasu
vedananupassi viharati. Vedananupassanasatipatthanam.
@Footnote:1-2-3 Po. Ma. va.
     [140]   Kathanca   bhikkhave   bhikkhu   citte  cittanupassi  viharati .
Idha   bhikkhave   bhikkhu   saragam   va   cittam  saragam  cittanti  pajanati
vitaragam   va   cittam   vitaragam   cittanti   pajanati   .  sadosam  va
cittam    sadosam   cittanti   pajanati   vitadosam   va   cittam   vitadosam
cittanti   pajanati   .   samoham  va  cittam  samoham  cittanti  pajanati
vitamoham   va   cittam   vitamoham   cittanti   pajanati  .  sankhittam  va
cittam   sankhittam   cittanti   pajanati   vikkhittam   va   cittam  vikkhittam
cittanti    pajanati    .   mahaggatam   va   cittam   mahaggatam   cittanti
pajanati amahaggatam va cittam amahaggatam cittanti pajanati.
     {140.1}  Sauttaram  va cittam sauttaram cittanti pajanati anuttaram va
cittam    anuttaram    cittanti    pajanati    .   samahitam   va   cittam
samahitam    cittanti    pajanati    asamahitam    va   cittam   asamahitam
cittanti   pajanati   .   vimuttam  va  cittam  vimuttam  cittanti  pajanati
avimuttam   va   cittam   avimuttam   cittanti   pajanati  .  iti  ajjhattam
va   citte   cittanupassi   viharati   bahiddha  va  citte  cittanupassi
viharati  ajjhattabahiddha  va  citte  cittanupassi  viharati samudayadhammanupassi
va      cittasmim      viharati     vayadhammanupassi     va     cittasmim
viharati   samudayavayadhammanupassi   va   cittasmim   viharati   atthi   cittanti
va    panassa    sati    paccupatthita    hoti   yavadeva   nanamattaya
patissatimattaya    anissito    ca    viharati    na   ca   kinci   loke
Upadiyati   evam   kho   bhikkhave  bhikkhu  citte  cittanupassi  viharati .
Cittanupassanasatipatthanam.
     [141]   Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  dhammesu  dhammanupassi  viharati .
Idha   bhikkhave  bhikkhu  dhammesu  dhammanupassi  viharati  pancasu  nivaranesu .
Kathanca    bhikkhave    bhikkhu    dhammesu    dhammanupassi   viharati   pancasu
nivaranesu   .   idha   bhikkhave   bhikkhu   santam   va  ajjhattam  kamachandam
atthi     me    ajjhattam    kamachandoti    pajanati    asantam    va
ajjhattam   kamachandam   natthi   me   ajjhattam   kamachandoti  pajanati .
Yatha   ca   anuppannassa   kamachandassa  uppado  hoti  tanca  pajanati
yatha   ca   uppannassa   kamachandassa   pahanam   hoti   tanca  pajanati
yatha   ca   pahinassa   kamachandassa   ayatim   anuppado   hoti   tanca
pajanati.
     {141.1}   Santam   va   ajjhattam  byapadam  atthi  me  ajjhattam
byapadoti    pajanati    asantam    va   ajjhattam   byapadam   natthi
me   ajjhattam   byapadoti   pajanati   .   yatha   ca   anuppannassa
byapadassa   uppado   hoti   tanca   pajanati  yatha  ca  uppannassa
byapadassa    pahanam   hoti   tanca   pajanati   yatha   ca   pahinassa
byapadassa ayatim anuppado hoti tanca pajanati.
     {141.2}  Santam  va  ajjhattam thinamiddham atthi me ajjhattam thinamiddhanti
pajanati  asantam  va  ajjhattam  thinamiddham  natthi  me  ajjhattam  thinamiddhanti
pajanati   .   yatha   ca   anuppannassa   thinamiddhassa   uppado  hoti
Tanca    pajanati    yatha    ca    uppannassa    thinamiddhassa    pahanam
hoti    tanca   pajanati   yatha    ca   pahinassa   thinamiddhassa   ayatim
anuppado hoti tanca pajanati.
     {141.3}  Santam  va  ajjhattam  uddhaccakukkuccam  atthi  me ajjhattam
uddhaccakukkuccanti    pajanati   asantam   va   ajjhattam   uddhaccakukkuccam
natthi    me   ajjhattam   uddhaccakukkuccanti   pajanati   .   yatha   ca
anuppannassa    uddhaccakukkuccassa    uppado   hoti   tanca   pajanati
yatha   ca   uppannassa  uddhaccakukkuccassa  pahanam  hoti  tanca  pajanati
yatha   ca   pahinassa   uddhaccakukkuccassa  ayatim  anuppado  hoti  tanca
pajanati.
     {141.4}   Santam   va   ajjhattam   vicikiccham  atthi  me  ajjhattam
vicikicchati  pajanati  asantam  va  ajjhattam  vicikiccham  natthi  me  ajjhattam
vicikicchati   pajanati   .  yatha  ca  anuppannaya  vicikicchaya  uppado
hoti   tanca   pajanati   yatha   ca   uppannaya   vicikicchaya   pahanam
hoti    tanca    pajanati   yatha   ca   pahinaya   vicikicchaya   ayatim
anuppado hoti tanca pajanati.
     {141.5}  Iti  ajjhattam  va  dhammesu  dhammanupassi viharati bahiddha
va    dhammesu   dhammanupassi   viharati   ajjhattabahiddha   va   dhammesu
dhammanupassi    viharati    samudayadhammanupassi    va    dhammesu    viharati
vayadhammanupassi     va     dhammesu     viharati     samudayavayadhammanupassi
va    dhammesu    viharati    atthi    dhammati    va    panassa    sati
paccupatthita     hoti     yavadeva     nanamattaya     patissatimattaya
Anissito   ca   viharati   na   ca  kinci  loke  upadiyati  evampi  kho
bhikkhave   bhikkhu   dhammesu   dhammanupassi   viharati   pancasu  nivaranesu .
Nivaranapabbam.
     [142]   Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  dhammesu  dhammanupassi  viharati
pancasu    upadanakkhandhesu    .    kathanca   bhikkhave   bhikkhu   dhammesu
dhammanupassi    viharati   pancasu   upadanakkhandhesu   .   idha   bhikkhave
bhikkhu   iti   rupam   iti   rupassa   samudayo   iti   rupassa   atthangamo
iti   vedana   iti   vedanaya   samudayo   iti   vedanaya  atthangamo
iti    sanna    iti   sannaya   samudayo   iti   sannaya   atthangamo
iti   sankhara   iti   sankharanam  samudayo  iti  sankharanam  atthangamo
iti     vinnanam    iti    vinnanassa    samudayo    iti    vinnanassa
atthangamoti.
     {142.1}   Iti   ajjhattam   va   dhammesu   dhammanupassi  viharati
bahiddha    va   dhammesu   dhammanupassi   viharati   ajjhattabahiddha   va
dhammesu   dhammanupassi   viharati   samudayadhammanupassi  va  dhammesu  viharati
vayadhammanupassi    va    dhammesu    viharati   samudayavayadhammanupassi   va
dhammesu    viharati   atthi   dhammati   va   panassa   sati   paccupatthita
hoti   yavadeva   nanamattaya   patissatimattaya   anissito   ca  viharati
na   ca   kinci  loke  upadiyati  evampi  kho  bhikkhave  bhikkhu  dhammesu
dhammanupassi viharati pancasu upadanakkhandhesu. Khandhapabbam.
     [143]   Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  dhammesu  dhammanupassi  viharati
Chasu   ajjhattikabahiresu   ayatanesu  .  kathanca  bhikkhave  bhikkhu  dhammesu
dhammanupassi    viharati   chasu   ajjhattikabahiresu   ayatanesu   .   idha
bhikkhave   bhikkhu   cakkhunca   pajanati  rupe  ca  pajanati  yanca  tadubhayam
paticca    uppajjati    sannojanam    tanca   pajanati   .   yatha    ca
anuppannassa     sannojanassa    uppado    hoti    tanca    pajanati
yatha   ca   uppannassa   sannojanassa   pahanam   hoti   tanca  pajanati
yatha   ca   pahinassa   sannojanassa   ayatim   anuppado   hoti   tanca
pajanati.
     {143.1}  Sotanca  pajanati  sadde  ca pajanati .... Ghananca
pajanati   gandhe  ca  pajanati  ...  .  jivhanca  pajanati  rase  ca
pajanati  ...  .  kayanca  pajanati  photthabbe  ca  pajanati ....
Mananca    pajanati    dhamme   ca   pajanati   yanca   tadubhayam   paticca
uppajjati   sannojanam   tanca   pajanati   .   yatha   ca   anuppannassa
sannojanassa     uppado    hoti    tanca    pajanati    yatha    ca
uppannassa   sannojanassa   pahanam   hoti   tanca   pajanati   yatha  ca
pahinassa sannojanassa ayatim anuppado hoti tanca pajanati.
     {143.2}  Iti  ajjhattam  va  dhammesu  dhammanupassi viharati bahiddha
va    dhammesu   dhammanupassi   viharati   ajjhattabahiddha   va   dhammesu
dhammanupassi    viharati    samudayadhammanupassi    va    dhammesu    viharati
vayadhammanupassi    va    dhammesu    viharati   samudayavayadhammanupassi   va
dhammesu  viharati  atthi  dhammati  va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva
Nanamattaya   patissatimattaya   anissito   ca   viharati   na   ca   kinci
loke   upadiyati   evampi   kho  bhikkhave  bhikkhu  dhammesu  dhammanupassi
viharati chasu ajjhattikabahiresu ayatanesu. Ayatanapabbam.
     [144]   Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  dhammesu  dhammanupassi  viharati
sattasu   bojjhangesu   .   kathanca  bhikkhave  bhikkhu  dhammesu  dhammanupassi
viharati  sattasu  bojjhangesu  .  idha  bhikkhave  bhikkhu  santam  va  ajjhattam
satisambojjhangam    atthi    me   ajjhattam   satisambojjhangoti   pajanati
asantam    va    ajjhattam    satisambojjhangam    natthi    me    ajjhattam
satisambojjhangoti     pajanati     .     yatha     ca    anuppannassa
satisambojjhangassa     uppado     hoti    tanca    pajanati    yatha
ca    uppannassa    satisambojjhangassa    bhavanaparipuri    hoti   tanca
pajanati.
     {144.1}  Santam  va  ajjhattam  dhammavicayasambojjhangam  .... Santam
va    ajjhattam    viriyasambojjhangam   ...   .   santam   va   ajjhattam
pitisambojjhangam  ...  .  santam  va  ajjhattam  passaddhisambojjhangam ....
Santam   va   ajjhattam   samadhisambojjhangam  ...  .  santam  va  ajjhattam
upekkhasambojjhangam    atthi    me    ajjhattam   upekkhasambojjhangoti
pajanati    asantam   va   ajjhattam   upekkhasambojjhangam   natthi   me
ajjhattam   upekkhasambojjhangoti   pajanati   .  yatha  ca  anuppannassa
upekkhasambojjhangassa    uppado    hoti    tanca   pajanati   yatha
ca   uppannassa   upekkhasambojjhangassa   bhavanaparipuri   hoti   tanca
Pajanati.
     {144.2}   Iti   ajjhattam   va   dhammesu   dhammanupassi  viharati
bahiddha    va   dhammesu   dhammanupassi   viharati   ajjhattabahiddha   va
dhammesu    dhammanupassi    viharati    samudayadhammanupassi    va   dhammesu
viharati    vayadhammanupassi   va   dhammesu   viharati   samudayavayadhammanupassi
va   dhammesu   viharati   atthi   dhammati  va  panassa  sati  paccupatthita
hoti   yavadeva   nanamattaya   patissatimattaya   anissito   ca  viharati
na   ca   kinci  loke  upadiyati  evampi  kho  bhikkhave  bhikkhu  dhammesu
dhammanupassi viharati sattasu bojjhangesu. Bojjhangapabbam. 1-
     [145]   Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  dhammesu  dhammanupassi  viharati
catusu   ariyasaccesu   .   kathanca   bhikkhave  bhikkhu  dhammesu  dhammanupassi
viharati   catusu   ariyasaccesu   .   idha   bhikkhave   bhikkhu  idam  dukkhanti
yathabhutam    pajanati    ayam   dukkhasamudayoti   yathabhutam   pajanati   ayam
dukkhanirodhoti    yathabhutam   pajanati   ayam   dukkhanirodhagamini   patipadati
yathabhutam pajanati 2-.
     {145.1}  Iti  ajjhattam  va  dhammesu  dhammanupassi viharati bahiddha
va    dhammesu   dhammanupassi   viharati   ajjhattabahiddha   va   dhammesu
dhammanupassi    viharati    samudayadhammanupassi    va    dhammesu    viharati
vayadhammanupassi     va     dhammesu     viharati     samudayavayadhammanupassi
va       dhammesu       viharati       atthi       dhammati      va
@Footnote: 1 pathantare puna pathamabhanavaroti dissamti. 2 pathantare iti ajjhattam va .pe.
@pathamabhanavaroti imani na dissanti.
Panassa   sati   paccupatthita  hoti  yavadeva  nanamattaya  patissatimattaya
anissito  ca  viharati  na  ca  kinci loke upadiyati evam kho bhikkhave bhikkhu
dhammesu   dhammanupassi  viharati  catusu  ariyasaccesu  1-  .  saccapabbam .
Pathamabhanavaro.
     [146]  2-  Katamanca  bhikkhave  dukkham  ariyasaccam  .  jatipi dukkha
jarapi    dukkha    maranampi    dukkham   sokaparidevadukkhadomanassupayasapi
dukkha    appiyehi   sampayogo   dukkho   piyehi   vippayogo   dukkho
yampiccham    na    labhati   tampi   dukkham   sankhittena   pancupadanakkhandha
dukkha.
     {146.1}  Katama  ca  bhikkhave  jati  .  ya  tesam tesam sattanam
tamhi   tamhi  sattanikaye  jati  sanjati  okkanti  nibbatti  abhinibbatti
khandhanam patubhavo ayatananam patilabho ayam vuccati bhikkhave jati.
     {146.2}  Katama  ca  bhikkhave jara. Ya tesam tesam sattanam tamhi
tamhi  sattanikaye  jara  jiranata  khandiccam  paliccam  valittacata  ayuno
samhani indriyanam paripako ayam vuccati bhikkhave jara.
     {146.3}  Katamanca  bhikkhave  maranam  .  ya  tesam  tesam  sattanam
tamha   tamha   sattanikaya   cuti   cavanata  bhedo  antaradhanam  maccu
maranam   kalakiriya   khandhanam  bhedo  kalevarassa  nikkhepo  jivitindriyassa
upacchedo idam vuccati bhikkhave maranam.
     {146.4}   Katamo   ca   bhikkhave  soko  .  yo  kho  bhikkhave
annatarannatarena   byasanena   samannagatassa
@Footnote: 1 Si. Yu. ettakamidam. 2 Po. Ma. vittharapatho.
Annatarannatarena    dukkhadhammena   phutthassa   soko   socana   socitattam
antosoko antoparisoko ayam vuccati bhikkhave soko.
     {146.5}   Katamo  ca  bhikkhave  paridevo  .  yo  kho  bhikkhave
annatarannatarena      byasanena      samannagatassa      annatarannatarena
dukkhadhammena    phutthassa   adevo   paridevo   adevana   paridevana
adevitattam paridevitattam ayam vuccati bhikkhave paridevo.
     {146.6}  Katamanca  bhikkhave  dukkham  .  yam kho bhikkhave kayikam dukkham
kayikam  asatam  kayasamphassajam  dukkham  asatam  vedayitam  idam  vuccati bhikkhave
dukkham.
     {146.7}  Katamanca  bhikkhave  domanassam  .  yam kho bhikkhave cetasikam
dukkham   cetasikam  asatam  cetosamphassajam  1-  dukkham  asatam  vedayitam  idam
vuccati bhikkhave domanassam.
     {146.8}  Katamo  ca  bhikkhave  upayaso  .  yo  kho  bhikkhave
annatarannatarena      byasanena      samannagatassa      annatarannatarena
dukkhadhammena      phutthassa     ayaso     upayaso     ayasitattam
upayasitattam ayam vuccati bhikkhave upayaso.
     {146.9}   Katamo  ca  bhikkhave  appiyehi  sampayogo  dukkho .
Idha  bhikkhave  yassa  te  honti  anittha  akanta  amanapa rupa sadda
gandha  rasa  photthabba  [2]-  ye  va  panassa te honti anatthakama
ahitakama   aphasukama  ayogakkhemakama  ya  tehi  sangati  samagamo
samodhanam   missibhavo   ayam   vuccati   bhikkhave   appiyehi   sampayogo
dukkho.
     {146.10}  Katamo  ca  bhikkhave  piyehi  vippayogo  dukkho. Idha
bhikkhave   yassa   te   honti   ittha   kanta  manapa  rupa  sadda
@Footnote: 1 Ma. mano ... 2 Ma. dhamma.
Gandha  rasa  photthabba  [1]-  ye  va  panassa  te honti atthakama
hitakama   phasukama   yogakkhemakama  mata  va  pita  va  bhata
va   bhagini   va   mitta  va  amacca  va  natisalohita  va  ya
tehi    asangati   asamagamo   asamodhanam   amissibhavo   ayam   vuccati
bhikkhave piyehi vippayogo dukkho.
     {146.11}  Katamanca  bhikkhave  yampiccham  na  labhati  tampi  dukkham .
Jatidhammanam   bhikkhave  sattanam  evam  iccha  uppajjati  aho  vata  mayam
na  jatidhamma  assama  na  ca  vata no jati agaccheyyati na kho panetam
icchaya  pattabbam  idampi  yampiccham  na  labhati  tampi  dukkham . Jaradhammanam
bhikkhave sattanam .... Byadhidhammanam bhikkhave sattanam ... .  Maranadhammanam
bhikkhave  sattanam  ...  .  sokaparidevadukkhadomanassupayasadhammanam bhikkhave
sattanam   evam  iccha  uppajjati  aho  vata  mayam  na  sokaparidevadukkha-
domanassupayasadhamma   assama   na   ca   vata  no  sokaparidevadukkha-
domanassupayasa   agaccheyyunti   na   kho  panetam  icchaya  pattabbam
idampi yampiccham na labhati tampi dukkham.
     {146.12}   Katame   ca  bhikkhave  sankhittena  pancupadanakkhandha
dukkha       seyyathidam      rupupadanakkhandho      vedanupadanakkhandho
sannupadanakkhandho      sankharupadanakkhandho      vinnanupadanakkhandho
ime   vuccanti  bhikkhave  sankhittena  pancupadanakkhandha  dukkha  .  idam
vuccati bhikkhave dukkham ariyasaccam.
     [147]   Katamanca  bhikkhave  dukkhasamudayo  2-  ariyasaccam  .  yayam
@Footnote: 1 Ma. dhamma .   2 Ma. dukkhasamudayam.
Tanha    ponobbhavika   nandiragasahagata   tatratatrabhinandini   seyyathidam
kamatanha bhavatanha vibhavatanha.
     {147.1}  Sa  kho  panesa  bhikkhave  tanha  kattha uppajjamana
uppajjati  kattha  nivisamana  nivisati . Yam loke piyarupam satarupam etthesa
tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati.
     {147.2}  Kinca loke piyarupam satarupam. Cakkhum loke piyarupam satarupam
etthesa  tanha  uppajjamana  uppajjati  ettha  nivisamana  nivisati.
Sotam  ghanam  jivha  kayo  mano  loke piyarupam satarupam etthesa tanha
uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati.
     {147.3}  Rupa  sadda  gandha  rasa  photthabba  dhamma  loke
piyarupam   satarupam   etthesa   tanha   uppajjamana  uppajjati  ettha
nivisamana nivisati.
     {147.4}       Cakkhuvinnanam      sotavinnanam      ghanavinnanam
jivhavinnanam      kayavinnanam      manovinnanam     loke     piyarupam
satarupam    etthesa    tanha    uppajjamana    uppajjati    ettha
nivisamana nivisati.
     {147.5}      Cakkhusamphasso     sotasamphasso     ghanasamphasso
jivhasamphasso   kayasamphasso   manosamphasso   loke   piyarupam  satarupam
etthesa    tanha    uppajjamana    uppajjati   ettha   nivisamana
nivisati.
     {147.6}    Cakkhusamphassaja   vedana   sotasamphassaja   vedana
ghanasamphassaja    vedana    jivhasamphassaja   vedana   kayasamphassaja
vedana   manosamphassaja   vedana   loke  piyarupam  satarupam  etthesa
tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati.
     {147.7}     Rupasanna    saddasanna    gandhasanna    rasasanna
photthabbasanna    dhammasanna    loke    piyarupam   satarupam   etthesa
tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati.
     {147.8}     Rupasancetana     saddasancetana    gandhasancetana
rasasancetana       photthabbasancetana      dhammasancetana      loke
piyarupam   satarupam   etthesa   tanha   uppajjamana  uppajjati  ettha
nivisamana nivisati.
     {147.9}     Rupatanha    saddatanha    gandhatanha    rasatanha
photthabbatanha    dhammatanha    loke    piyarupam   satarupam   etthesa
tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati.
     {147.10}   Rupavitakko   saddavitakko   gandhavitakko   rasavitakko
photthabbavitakko    dhammavitakko   loke   piyarupam   satarupam   etthesa
tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati.
     {147.11}   Rupavicaro   saddavicaro   gandhavicaro   rasavicaro
photthabbavicaro  dhammavicaro  loke  piyarupam  satarupam  etthesa  tanha
uppajjamana  uppajjati  ettha  nivisamana  nivisati . Idam vuccati bhikkhave
dukkhasamudayo ariyasaccam.
     [148]  Katamanca  bhikkhave  dukkhanirodho  ariyasaccam. Yo tassayeva
tanhaya asesaviraganirodho cago patinissaggo mutti analayo.
     {148.1}  Sa kho panesa bhikkhave tanha kattha pahiyyamana pahiyyati
kattha   nirujjhamana  nirujjhati  .  yam  loke  piyarupam  satarupam  etthesa
tanha pahiyyamana pahiyyati ettha nirujjhamana nirujjhati.
     {148.2}  Kinci loke piyarupam satarupam. Cakkhum loke piyarupam satarupam
Etthesa    tanha    pahiyyamana    pahiyyati    ettha   nirujjhamana
nirujjhati   .  sotam  ghanam  jivha  kayo  mano  loke  piyarupam  satarupam
etthesa tanha pahiyyamana pahiyyati ettha nirujjhamana nirujjhati.
     {148.3}  Rupa  sadda  gandha  rasa  photthabba  dhamma  loke
piyarupam   satarupam   etthesa   tanha   pahiyyamana   pahiyyati   ettha
nirujjhamana nirujjhati.
     {148.4}       Cakkhuvinnanam      sotavinnanam      ghanavinnanam
jivhavinnanam      kayavinnanam      manovinnanam     loke     piyarupam
satarupam     etthesa    tanha    pahiyyamana    pahiyyati     ettha
nirujjhamana nirujjhati.
     {148.5}      Cakkhusamphasso     sotasamphasso     ghanasamphasso
jivhasamphasso     kayasamphasso     manosamphasso     loke    piyarupam
satarupam     etthesa     tanha    pahiyyamana    pahiyyati    ettha
nirujjhamana nirujjhati.
     {148.6}    Cakkhusamphassaja   vedana   sotasamphassaja   vedana
ghanasamphassaja    vedana    jivhasamphassaja   vedana   kayasamphassaja
vedana   manosamphassaja   vedana   loke  piyarupam  satarupam  etthesa
tanha pahiyyamana pahiyyati ettha nirujjhamana nirujjhati.
     {148.7}     Rupasanna    saddasanna    gandhasanna    rasasanna
photthabbasanna    dhammasanna    loke    piyarupam   satarupam   etthesa
tanha pahiyyamana pahiyyati ettha nirujjhamana nirujjhati.
     {148.8}     Rupasancetana     saddasancetana    gandhasancetana
rasasancetana    photthabbasancetana    dhammasancetana    loke   piyarupam
satarupam       etthesa       tanha      pahiyyamana      pahiyyati
Ettha nirujjhamana nirujjhati.
     {148.9}     Rupatanha    saddatanha    gandhatanha    rasatanha
photthabbatanha    dhammatanha    loke    piyarupam   satarupam   etthesa
tanha pahiyyamana pahiyyati ettha nirujjhamana nirujjhati.
     {148.10}   Rupavitakko   saddavitakko   gandhavitakko   rasavitakko
photthabbavitakko    dhammavitakko   loke   piyarupam   satarupam   etthesa
tanha pahiyyamana pahiyyati ettha nirujjhamana nirujjhati.
     {148.11}   Rupavicaro   saddavicaro   gandhavicaro   rasavicaro
photthabbavicaro    dhammavicaro   loke   piyarupam   satarupam   etthesa
tanha    pahiyyamana    pahiyyati   ettha   nirujjhamana   nirujjhati  .
Idam vuccati bhikkhave dukkhanirodho ariyasaccam.
     [149]  Katamanca  bhikkhave  dukkhanirodhagamini  patipada  ariyasaccam.
Ayameva  ariyo  atthangiko  maggo  seyyathidam  sammaditthi  sammasankappo
sammavaca      sammakammanto      sammaajivo      sammavayamo
sammasati sammasamadhi.
     {149.1}  Katama  ca  bhikkhave  sammaditthi. Yam kho bhikkhave dukkhe
nanam    dukkhasamudaye    nanam   dukkhanirodhe   nanam   dukkhanirodhagaminiya
patipadaya nanam ayam vuccati bhikkhave sammaditthi.
     {149.2}  Katamo  ca  bhikkhave  sammasankappo. Nekkhammasankappo
abyapadasankappo avihimsasankappo ayam vuccati bhikkhave sammasankappo.
     {149.3}  Katama  ca  bhikkhave  sammavaca . Musavada veramani
pisunaya   vacaya   veramani   pharusaya   vacaya  veramani  samphappalapa
Veramani ayam vuccati bhikkhave sammavaca.
     {149.4}   Katamo  ca  bhikkhave  sammakammanto  .  panatipata
veramani  adinnadana  veramani  kamesumicchacara  veramani  ayam  vuccati
bhikkhave sammakammanto.
     {149.5}   Katamo   ca  bhikkhave  sammaajivo  .  idha  bhikkhave
ariyasavako    micchaajivam    pahaya   sammaajivena   jivikam   kappeti
ayam vuccati bhikkhave sammaajivo.
     {149.6}  Katamo  ca  bhikkhave  sammavayamo. Idha bhikkhave bhikkhu
anuppannanam   papakanam   akusalanam   dhammanam  anuppadaya  chandam  janeti
vayamati   viriyam  arabhati  cittam  pagganhati  padahati  uppannanam  papakanam
akusalanam  dhammanam  pahanaya  chandam  janeti  vayamati  viriyam  arabhati cittam
pagganhati   padahati   anuppannanam   kusalanam   dhammanam  uppadaya  chandam
janeti   vayamati   viriyam   arabhati  cittam  pagganhati  padahati  uppannanam
kusalanam    dhammanam    thitiya   asammosaya   bhiyyobhavaya   vepullaya
bhavanaya   paripuriya   chandam   janeti   vayamati   viriyam  arabhati  cittam
pagganhati padahati ayam vuccati bhikkhave sammavayamo.
     {149.7}  Katama  ca  bhikkhave sammasati. Idha bhikkhave bhikkhu kaye
kayanupassi   viharati   atapi   sampajano   satima   vineyya   loke
abhijjhadomanassam    .    vedanasu    vedananupassi    viharati   atapi
sampajano    satima   vineyya   loke   abhijjhadomanassam   .   citte
cittanupassi   viharati   atapi   sampajano   satima   vineyya   loke
abhijjhadomanassam     .    dhammesu    dhammanupassi    viharati    atapi
Sampajano   satima   vineyya   loke   abhijjhadomanassam   ayam   vuccati
bhikkhave sammasati.
     {149.8}   Katamo   ca   bhikkhave  sammasamadhi  .  idha  bhikkhave
bhikkhu   vivicceva   kamehi  vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam  savicaram
vivekajam    pitisukham   pathamam   jhanam   upasampajja   viharati   vitakkavicaranam
vupasama   ajjhattam   sampasadanam   cetaso  ekodibhavam  avitakkam  avicaram
samadhijam   pitisukham   dutiyam   jhanam  upasampajja  viharati  pitiya  ca  viraga
upekkhako  ca  viharati  sato  ca  sampajano  sukhanca  kayena patisamvedeti
yantam     ariya     acikkhanti     upekkhako    satima    sukhavihariti
tatiyam   jhanam   upasampajja   viharati   sukhassa   ca   pahana  dukkhassa  ca
pahana     pubbeva    somanassadomanassanam    atthangama    adukkhamasukham
upekkhasatiparisuddhim   catuttham   jhanam   upasampajja   viharati   ayam  vuccati
bhikkhave  sammasamadhi  .  idam  vuccati  bhikkhave  dukkhanirodhagamini  patipada
ariyasaccam.
     [150]  Iti  ajjhattam  va  dhammesu  dhammanupassi  viharati  bahiddha
va    dhammesu   dhammanupassi   viharati   ajjhattabahiddha   va   dhammesu
dhammanupassi    viharati    samudayadhammanupassi    va    dhammesu    viharati
vayadhammanupassi    va    dhammesu    viharati   samudayavayadhammanupassi   va
dhammesu    viharati   atthi   dhammati   va   panassa   sati   paccupatthita
hoti     yavadeva    nanamattaya    patissatimattaya    anissito    ca
viharati   na   ca   kinci  loke  upadiyati  evampi  kho  bhikkhave  bhikkhu
Dhammesu dhammanupassi viharati catusu ariyasaccesu. 1-
     [151]  Yo  hi  koci  bhikkhave  ime  cattaro satipatthane evam
bhaveyya    satta    vassani   tassa   dvinnam   phalanam   annataram   phalam
patikankham   dittheva   dhamme  anna  sati  va  upadisese  anagamita
titthantu   bhikkhave   satta   vassani   .  yo  hi  koci  bhikkhave  ime
cattaro   satipatthane   evam   bhaveyya   cha  vassani  panca  vassani
cattari  vassani  tini  vassani  dve  vassani  ekam  vassam  ... Titthatu
bhikkhave   ekam   vassam   .   yo   hi  koci  bhikkhave  ime  cattaro
satipatthane   evam   bhaveyya   satta   masani   tassa  dvinnam  phalanam
annataram   phalam  patikankham  dittheva  dhamme  anna  sati  va  upadisese
anagamita    titthantu    bhikkhave    satta    masani   .   yo   hi
koci  bhikkhave  ime  cattaro  satipatthane  evam  bhaveyya  cha masani
panca  masani  cattari  masani  tini  masani  dve masani [2]- masam
addhamasam  ...  titthatu  bhikkhave  addhamaso  .  yo  hi  koci  bhikkhave
ime   cattaro   satipatthane   evam  bhaveyya  sattaham  tassa  dvinnam
phalanam    annataram    phalam   patikankham   dittheva   dhamme   anna   sati
va upadisese anagamita.
     [152]   Ekayano   ayam   bhikkhave   maggo  sattanam  visuddhiya
sokaparidevanam    samatikkamaya   dukkhadomanassanam   atthangamaya   nayassa
@Footnote: 1 pathantare puna saccapabbam. dhammanupassanasatipatthananti dissanti.
@2 Po. Ma. ekam.
Adhigamaya   nibbanassa   sacchikiriyaya   yadidam  cattaro  satipatthanati .
Iti yantam vuttam idametam paticca vuttanti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
              Satipatthanasuttam nitthitam dasamam.
               Mulapariyayavaggo pathamo.
                    Tassuddanam
     ajaram amaram amatadhigamam phalamagganidassanam dukkhanudam
     sahitatthamaharahassakaram bahupitiharam vividham sunatha
     talakava supuritam ghammapathe tividhaggisilesitanibbanam
     byadhipanodanaopadayo majjhimasuttavara thapita
     madhumaddavamandarasa amaranam khiddaratijanani
     manusangham tam suttabyakarananca thapita sakyaputtanmabhiramatta
     tipannasavaram diyaddhasatam dve ca veyyakaranam apare ca te
     asame pathavaggavagge anupubbena ekamana nisametha mudaggam
         1- mulaasavadhammadayada-     bheravananganakankhasuttam
            vatthasallekhaditthisati       pathavaggavaro so samatto.
@Footnote: 1 Si. subhavayavadayacapubbagamo aganiganaanganasabbhayano piyakaravapandarasallikhino
@ tathaditthisatiasamo pathamo bruvarovaravaggoti patho dissati.
                       Sihanadavaggo
                       ---------
                      culasihanadasuttam
     [153]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [154]   Bhagava  etadavoca  idheva  bhikkhave  samano  idha  dutiyo
samano   idha   tatiyo  samano  idha  catuttho  samano  sunna  parappavada
samanehi 1- annebhiti evameva bhikkhave samma sihanadam nadatha.
     {154.1}  Thanam  kho  panetam bhikkhave vijjati yam idha 2- annatitthiya
paribbajaka   evam   vadeyyum   ko   panayasmantanam  assaso  kim  balam
yena   tumhe   ayasmanto  attani  sampassamana  evam  vadetha  idheva
samano   idha   dutiyo  samano  idha  tatiyo  samano  idha  catuttho  samano
sunna    parappavada    samanehi    annebhiti    evamvadino   bhikkhave
annatitthiya    paribbajaka    evamassu    vacaniya   atthi   kho   no
avuso   tena   bhagavata   janata   passata  arahata  sammasambuddhena
cattaro   dhamma   akkhata   ye   mayam   attani  sampassamana  evam
vadema   idheva   samano   idha   dutiyo   samano   idha   tatiyo  samano
@Footnote: 1 Po. Ma. samanebhi annehi. 2 Po. Ma. ayam patho natthi.
Idha    catuttho    samano    sunna   parappavada   samanehi   annebhiti
katame   cattaro   atthi   kho   no   avuso  satthari  pasado  atthi
dhamme   pasado   atthi   silesu   paripurakarita   sahadhammika  kho  pana
piya   manapa   gahattha  ceva  pabbajita  ca  ime  kho  no  avuso
tena   bhagavata   janata   passata  arahata  sammasambuddhena  cattaro
dhamma   akkhata  ye  mayam  attani  sampassamana  evam  vadema  idheva
samano   idha   dutiyo  samano  idha  tatiyo  samano  idha  catuttho  samano
sunna parappavada samanehi annebhiti.
     {154.2}   Thanam   kho  panetam  bhikkhave  vijjati  yam  annatitthiya
paribbajaka   evam   vadeyyum   amhakampi   kho  avuso  atthi  satthari
pasado  yo  amhakam  sattha  amhakampi  atthi  dhamme  pasado yo 1-
amhakam   dhammo   mayampi   silesu  paripurakarino  yani  amhakam  silani
amhakampi   sahadhammika  piya  manapa  gahattha  ceva  pabbajita  ca .
Idha  no  avuso  ko  viseso  ko  adhippayo  2- kim nanakaranam yadidam
tumhakanceva amhakancati.
     {154.3}    Evamvadino    bhikkhave   annatitthiya   paribbajaka
evamassu  vacaniya  kim  panavuso  eka  nittha  udahu  puthu  nitthati.
Samma    byakaramana    bhikkhave    annatitthiya   paribbajaka   evam
byakareyyum eka havuso nittha na puthu nitthati.
     {154.4}     Sa    panavuso    nittha    saragassa    udahu
vitaragassati    .     samma    byakaramana   bhikkhave   annatitthiya
@Footnote: 1 Yu. so. 2 adhippayasotipi patho.
Paribbajaka   evam   byakareyyum  vitaragassavuso  sa  nittha  na  sa
nittha saragassati.
     {154.5}  Sa  panavuso  nittha  sadosassa udahu vitadosassati.
Samma    byakaramana    bhikkhave    annatitthiya   paribbajaka   evam
byakareyyum vitadosassavuso sa nittha na sa nittha sadosassati.
     {154.6}  Sa  panavuso  nittha  samohassa udahu vitamohassati.
Samma    byakaramana    bhikkhave    annatitthiya   paribbajaka   evam
byakareyyum vitamohassavuso sa nittha na sa nittha samohassati.
     {154.7}  Sa  panavuso  nittha  satanhassa udahu vitatanhassati.
Samma    byakaramana    bhikkhave    annatitthiya   paribbajaka   evam
byakareyyum vitatanhassavuso sa nittha na sa nittha satanhassati.
     {154.8}    Sa    panavuso    nittha   saupadanassa   udahu
anupadanassati    .    samma   byakaramana   bhikkhave   annatitthiya
paribbajaka   evam   byakareyyum   anupadanassavuso   sa  nittha  na
sa nittha saupadanassati.
     {154.9}  Sa  panavuso  viddasuno  udahu  aviddasunoti. Samma
byakaramana   bhikkhave   annatitthiya   paribbajaka   evam  byakareyyum
viddasuno avuso sa nittha na sa nittha aviddasunoti.
     {154.10}   Sa   panavuso  nittha  anuruddhappativiruddhassa  udahu
ananuruddhappativiruddhassati   .  samma  byakaramana  bhikkhave  annatitthiya
paribbajaka   evam  byakareyyum  ananuruddhappativiruddhassavuso  sa  nittha
na sa nittha anuruddhappativiruddhassati.
     {154.11}   Sa   panavuso  nittha  papancaramassa  papancaratino
udahu   nippapancaramassa   nippapancaratinoti   .   samma  byakaramana
bhikkhave      annatitthiya      paribbajaka      evam     byakareyyum
nippapancaramassavuso   sa   nittha   nippapancaratino   na  sa  nittha
papancaramassa papancaratinoti.
     [155]  Dvema  bhikkhave  ditthiyo  bhavaditthi  ca  vibhavaditthi  ca .
Ye   hi  keci  bhikkhave  samana  va  brahmana  va  bhavaditthim  allina
bhavaditthim   upagata  bhavaditthim  ajjhosita  vibhavaditthiya  te  pativiruddha .
Ye  hi  keci  bhikkhave  samana  va  brahmana  va  vibhavaditthim  allina
vibhavaditthim  upagata  vibhavaditthim  ajjhosita  bhavaditthiya  te  pativiruddha .
Ye  hi  keci  bhikkhave  samana  va  brahmana  va imasam dvinnam ditthinam
samudayanca     atthangamanca     assadanca     adinavanca     nissarananca
yathabhutam  nappajananti  te  saraga  te  sadosa te samoha te satanha
te    saupadana   te   aviddasuno   te   anuruddhappativiruddha   te
papancarama   papancaratino   te   na  parimuccanti  jatiya  jaramaranena
sokehi    paridevehi    dukkhehidomanassehi    upayasehi   parimuccanti
dukkhasmati  vadami  .  ye  1-  hi  keci  samana  va  brahmana  va
imasam     dvinnam     ditthinam    samudayanca    atthangamanca    assadanca
adinavanca    nissarananca    yathabhutam   pajananti   te   vitaraga   te
vitadosa         te        vitamoha        te        vitatanha
@Footnote: 1 po ye hi kho. Ma. Yu. ye ca kho.
Te    anupadana   te   viddasuno   te   ananuruddhappativiruddha   te
nippapancarama     nippapancaratino     te     parimuccanti     jatiya
jaramaranena   sokehi   paridevehi   dukkhehi   domanassehi  upayasehi
parimuccanti dukkhasmati vadami.
     [156]   Cattarimani   bhikkhave   upadanani   katamani  cattari
kamupadanam     ditthupadanam    silabbatupadanam    attavadupadanam   .
Santi    bhikkhave    eke    samanabrahmana    sabbupadanaparinnavada
patijanamana    te    na    samma    sabbupadanaparinnam   pannapenti
kamupadanassa    parinnam    pannapenti    na   ditthupadanassa   parinnam
pannapenti     na    silabbatupadanassa    parinnam    pannapenti    na
attavadupadanassa   parinnam   pannapenti   tam   kissa  hetu  imani  hi
te   bhonto   samanabrahmana   tini   thanani   yathabhutam   nappajananti
tasma     te     bhonto    samanabrahmana    sabbupadanaparinnavada
patijanamana    te    na    samma    sabbupadanaparinnam   pannapenti
kamupadanassa    parinnam    pannapenti    na   ditthupadanassa   parinnam
pannapenti     na    silabbatupadanassa    parinnam    pannapenti    na
attavadupadanassa parinnam pannapenti.
     {156.1}      Santi     bhikkhave     eke     samanabrahmana
sabbupadanaparinnavada      patijanamana      te     na     samma
sabbupadanaparinnam       pannapenti       kamupadanassa       parinnam
pannapenti   ditthupadanassa   parinnam  pannapenti  na  silabbatupadanassa
Parinnam       pannapenti      na      attavadupadanassa      parinnam
pannapenti    tam    kissa    hetu    imani    hi    te    bhonto
samanabrahmana    dve    thanani    yathabhutam    nappajananti    tasma
te       bhonto       samanabrahmana       sabbupadanaparinnavada
patijanamana    te    na    samma    sabbupadanaparinnam   pannapenti
kamupadanassa        parinnam        pannapenti       ditthupadanassa
parinnam       pannapenti      silabbatupadanassa      1-      parinnam
pannapenti na attavadupadanassa parinnam pannapenti.
     {156.2}      Santi     bhikkhave     eke     samanabrahmana
sabbupadanaparinnavada      patijanamana      te     na     samma
sabbupadanaparinnam       pannapenti       kamupadanassa       parinnam
pannapenti         ditthupadanassa        parinnam        pannapenti
silabbatupadanassa     parinnam    pannapenti    na    attavadupadanassa
parinnam    pannapenti    tam   kissa   hetu   imam   hi   te   bhonto
samanabrahmana     ekam     thanam    yathabhutam    nappajananti    tasma
te       bhonto       samanabrahmana       sabbupadanaparinnavada
patijanamana    te    na    samma    sabbupadanaparinnam   pannapenti
kamupadanassa     parinnam     pannapenti     ditthupadanassa    parinnam
pannapenti      silabbatupadanassa      parinnam     pannapenti     na
attavadupadanassa     parinnam    pannapenti    .    evarupe    kho
bhikkhave  dhammavinaye  yo  satthari  pasado  so  na  sammaggato  akkhayati
@Footnote: 1 Ma. Yu. na silabbat ....
Yo    dhamme    pasado    so    na    sammaggato   akkhayati   ya
silesu    paripurakarita    sa    na    sammaggata    akkhayati    ya
sahadhammikesu    piyamanapata    sa    na    sammaggata   akkhayati   tam
kissa    hetu    evanhetam    bhikkhave    hoti    yathatam   durakkhate
dhammavinaye       duppavedite       aniyyanike      anupasamasamvattanike
asammasambuddhappavedite.
     [157]   Tathagato   ca   kho   bhikkhave   araham   sammasambuddho
sabbupadanaparinnavado     patijanamano    samma    sabbupadanaparinnam
pannapeti     kamupadanassa    parinnam    pannapeti    ditthupadanassa
parinnam      pannapeti     silabbatupadanassa     parinnam     pannapeti
attavadupadanassa   parinnam   pannapeti   .   evarupe   kho  bhikkhave
dhammavinaye  yo  satthari  pasado  so  sammaggato  akkhayati  yo  dhamme
pasado   so   sammaggato   akkhayati   ya  silesu  paripurakarita  1-
sa    sammaggata    akkhayati   ya   sahadhammikesu   piyamanapata   sa
sammaggata  akkhayati  tam  kissa  hetu  evanhetam  bhikkhave  hoti  yathatam
svakkhate    dhammavinaye    supavedite    niyyanike   upasamasamvattanike
sammasambuddhappavedite.
     [158]  Ime  ca  bhikkhave  cattaro upadana kimnidana kimsamudaya
kimjatika   kimpabhava   .   ime   cattaro   upadana   tanhanidana
@Footnote: 1 paripurikaritatipi patho.
Tanhasamudaya     tanhajatika     tanhapabhava    .    tanha    cayam
bhikkhave    kimnidana    kimsamudaya    kimjatika    kimpabhava   .   tanha
vedananidana    vedanasamudaya    vedanajatika    vedanapabhava  .
Vedana   cayam   bhikkhave   kimnidana   kimsamudaya  kimjatika  kimpabhava .
Vedana    phassanidana    phassasamudaya    phassajatika   phassapabhava  .
Phasso  cayam  bhikkhave  kimnidano  kimsamudayo  kimjatiko  kimpabhavo . Phasso
salayatananidano   salayatanasamudayo   salayatanajatiko   salayatanapabhavo .
Salayatanancidam    bhikkhave    kimnidanam    kimsamudayam   kimjatikam   kimpabhavam  .
Salayatanam   namarupanidanam   namarupasamudayam   namarupajatikam  namarupapabhavam .
Namarupancidam   bhikkhave   kimnidanam   kimsamudayam  kimjatikam  kimpabhavam  .  namarupam
vinnananidanam     vinnanasamudayam     vinnanajatikam     vinnanapabhavam   .
Vinnanancidam    bhikkhave    kimnidanam    kimsamudayam    kimjatikam   kimpabhavam  .
Vinnanam   sankharanidanam   sankharasamudayam   sankharajatikam   sankharapabhavam .
Sankhara   cime   bhikkhave   kimnidana  kimsamudaya  kimjatika  kimpabhava .
Sankhara       avijjanidana      avijjasamudaya      avijjajatika
avijjapabhava.
     {158.1}   Yato   ca   kho   bhikkhave  bhikkhuno  avijja  pahina
hoti    vijja   uppanna   so   avijjaviraga   vijjuppada   neva
kamupadanam   upadiyati   na   ditthupadanam  upadiyati  na  silabbatupadanam
upadiyati   na   attavadupadanam   upadiyati   anupadiyam   na   paritassati
aparitassam       paccattanneva       parinibbayati      khina      jati
Vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanati 1-.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                 Culasihanadasuttam nitthitam pathamam.
                      -----------
@Footnote: 1 Ma. Yu. pajanatiti.
                      Mahasihanadasuttam
     [159]  Evamme  sutam  ekam samayam bhagava vesaliyam viharati bahinagare
aparapure   1-   vanasande   .   tena   kho  pana  samayena  sunakkhatto
licchaviputto  acirapakkanto  hoti  imasma  dhammavinaya  .  so  vesaliyam
parisati   2-  evam  vacam  bhasati  natthi  samanassa  gotamassa  uttari  3-
manussadhamma      alamariyananadassanaviseso      takkapariyahatam     samano
gotamo    dhammam    deseti   vimamsanucaritam   sayam   patibhanam   yassa   ca
khvassatthaya    dhammo    desito   so   niyyati   takkarassa   samma
dukkhakkhayayati.
     [160]  Atha  kho  ayasma  sariputto  pubbanhasamayam  nivasetva
pattacivaramadaya    vesalim    pindaya    pavisi    .   assosi   kho
ayasma   sariputto   sunakkhattassa   licchaviputtassa   vesaliyam   parisati
evam    vacam    bhasamanassa    natthi    samanassa    gotamassa   uttari
manussadhamma      alamariyananadassanaviseso      takkapariyahatam     samano
gotamo    dhammam    deseti   vimamsanucaritam   sayam   patibhanam   yassa   ca
khvassatthaya    dhammo    desito   so   niyyati   takkarassa   samma
dukkhakkhayayati   .   athakho   ayasma   sariputto  vesaliyam  pindaya
@Footnote: 1 Si. Yu. avarapureti patho pannayati. 2 Si. Yu. parisatinti patho dissati.
@3 Yu. uttarim.
Caritva   pacchabhattam   pindapatapatikkanto   yena   bhagava   tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinno   kho   ayasma   sariputto   bhagavantam  etadavoca  sunakkhatto
bhante   licchaviputto   acirapakkanto  imasma  dhammavinaya  so  vesaliyam
parisati    evam    vacam   bhasati   natthi   samanassa   gotamassa   uttari
manussadhamma      alamariyananadassanaviseso      takkapariyahatam     samano
gotamo    dhammam    deseti   vimamsanucaritam   sayam   patibhanam   yassa   ca
khvassatthaya    dhammo    desito   so   niyyati   takkarassa   samma
dukkhakkhayayati.
     [161]   Kodhano   kho  sariputta  sunakkhatto  moghapuriso  kodha
ca    panassa    esa   vaca   bhasita   avannam   bhasissamiti   so
sariputta    sunakkhatto    moghapuriso    vannamyeva   tathagatassa   bhasati
vanno   heso   sariputta   tathagatassa   yo   evam   vadeyya   yassa
ca   khvassatthaya   dhammo   desito   so   niyyati  takkarassa  samma
dukkhakkhayayati.
     [162]   Ayampi   hi   nama  sariputta  sunakkhattassa  moghapurisassa
mayi   dhammanvayo   na  bhavissati  itipi  so  bhagava  araham  sammasambuddho
vijjacaranasampanno     sugato    lokavidu    anuttaro    purisadammasarathi
sattha devamanussanam buddho bhagavati.
     [163]   Ayampi   hi   nama  sariputta  sunakkhattassa  moghapurisassa
Mayi   dhammanvayo   na   bhavissati  itipi  so  bhagava  anekavihitam  iddhividham
paccanubhoti  ekopi  hutva  bahudha  hoti  bahudhapi  hutva  eko  hoti
avibhavam   tirobhavam   tirokuddam   tiropakaram   tiropabbatam  asajjamano
gacchati   seyyathapi   akase   .   pathaviyapi   ummujjanimmujjam  karoti
seyyathapi    udake   .   udakepi   abhijjamane   gacchati   seyyathapi
pathaviyam   .   akasepi  pallankena  kamati  seyyathapi  pakkhi  sakuno .
Imepi   candimasuriye   evammahiddhike   evammahanubhave  panina  parimasati
parimajjati yava brahmalokapi kayena vasam vattetiti.
     [164]   Ayampi   hi   nama  sariputta  sunakkhattassa  moghapurisassa
mayi   dhammanvayo   na  bhavissati  itipi  so  bhagava  dibbaya  sotadhatuya
visuddhaya     atikkantamanusikaya    ubho    sadde    sunati    dibbe
ca manuse ca ye dure santike cati.
     [165]   Ayampi   hi   nama  sariputta  sunakkhattassa  moghapurisassa
mayi    dhammanvayo    na    bhavissati   itipi   so   bhagava   parasattanam
parapuggalanam   cetasa   ceto  paricca  pajanati  .  saragam  va  cittam
saragam   cittanti   pajanati   vitaragam   va   cittam   vitaragam  cittanti
pajanati    .    sadosam    va   cittam   sadosam   cittanti   pajanati
vitadosam   va   cittam   vitadosam   cittanti   pajanati   .  samoham  va
cittam    samoham   cittanti   pajanati   vitamoham   va   cittam   vitamoham
cittanti    pajanati    .   sankhittam   va   cittam   sankhittam   cittanti
Pajanati    vikkhittam   va   cittam   vikkhittam   cittanti   pajanati  .
Mahaggatam  va  cittam  ...  amahaggatam  va  cittam  ...  .  sauttaram  va
cittam   ...   anuttaram  va  cittam  ...  .  samahitam  va  cittam  ...
Asamahitam   va   cittam   ...   .  vimuttam  va  cittam  vimuttam  cittanti
pajanati avimuttam va cittam avimuttam cittanti pajanatiti.
     [166]   Dasa   kho  panimani  sariputta  tathagatassa  tathagatabalani
yehi    balehi    samannagato    tathagato    asabhanthanam   patijanati
parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti. Katamani dasa.
     {166.1}  Idha  sariputta  tathagato  thananca  thanato  atthananca
atthanato   yathabhutam   pajanati  .  yampi  sariputta  tathagato  thananca
thanato   atthananca   atthanato   yathabhutam  pajanati  idampi  sariputta
tathagatassa   tathagatabalam   hoti  yam  balam  agamma  tathagato  asabhanthanam
patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti.
     {166.2}  Puna  caparam  sariputta  tathagato atitanagatapaccuppannanam
kammasamadananam   thanaso  hetuso  vipakam  yathabhutam  pajanati  .  yampi
sariputta     tathagato     atitanagatapaccuppannanam     kammasamadananam
thanaso  hetuso  vipakam  yathabhutam  pajanati  idampi  sariputta tathagatassa
tathagatabalam   hoti   yam  balam  agamma  tathagato  asabhanthanam  patijanati
parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti.
     {166.3}       Puna       caparam      sariputta      tathagato
sabbatthagaminim        patipadam        yathabhutam       pajanati      .
Yampi   sariputta   tathagato   sabbatthagaminim   patipadam  yathabhutam  pajanati
idampi   sariputta   tathagatassa    tathagatabalam   hoti   yam  balam  agamma
tathagato   asabhanthanam   patijanati  parisasu  sihanadam  nadati  brahmacakkam
pavatteti.
     {166.4}  Puna  caparam  sariputta  tathagato anekadhatunanadhatulokam
yathabhutam  pajanati  .  yampi  sariputta  tathagato anekadhatunanadhatulokam
yathabhutam   pajanati   idampi  sariputta  tathagatassa  tathagatabalam  hoti  yam
balam   agamma   tathagato   asabhanthanam   patijanati   parisasu  sihanadam
nadati brahmacakkam pavatteti.
     {166.5}  Puna  caparam  sariputta  tathagato  sattanam nanadhimuttikatam
yathabhutam  pajanati  .  yampi  sariputta  tathagato  sattanam nanadhimuttikatam
yathabhutam   pajanati   idampi  sariputta  tathagatassa  tathagatabalam  hoti  yam
balam   agamma   tathagato   asabhanthanam   patijanati   parisasu  sihanadam
nadati brahmacakkam pavatteti.
     {166.6}  Puna  caparam  sariputta  tathagato  parasattanam parapuggalanam
indriyaparopariyattam   yathabhutam   pajanati   .  yampi  sariputta  tathagato
parasattanam    parapuggalanam    indriyaparopariyattam    yathabhutam    pajanati
idampi   sariputta   tathagatassa   tathagatabalam   hoti   yam   balam  agamma
tathagato     asabhanthanam    patijanati    parisasu    sihanadam    nadati
brahmacakkam pavatteti.
     {166.7}  Puna  caparam sariputta tathagato jhanavimokkhasamadhisamapattinam
sankilesam  vodanam  vutthanam  yathabhutam  pajanati. Yampi sariputta tathagato
Jhanavimokkhasamadhisamapattinam    sankilesam    vodanam    vutthanam   yathabhutam
pajanati   idampi   sariputta   tathagatassa   tathagatabalam   hoti  yam  balam
agamma   tathagato   asabhanthanam   patijanati   parisasu  sihanadam  nadati
brahmacakkam pavatteti.
     {166.8}    Puna    caparam    sariputta    tathagato   anekavihitam
pubbenivasam   anussarati   seyyathidam   ekampi   jatim   dvepi   jatiyo
tissopi   jatiyo   catassopi   jatiyo  pancapi  jatiyo  dasapi  jatiyo
visampi   jatiyo   timsampi   jatiyo   cattalisampi   jatiyo  pannasampi
jatiyo     jatisatampi    jatisahassampi    jatisatasahassampi    anekepi
samvattakappe    anekepi    vivattakappe    anekepi   samvattavivattakappe
amutrasim   evamnamo   evamgotto   evamvanno   evamaharo   evam
sukhadukkhapatisamvedi   evamayupariyanto   so   tato  cuto  amutra  udapadim
tatrapasim   evamnamo   evamgotto   evamvanno   evamaharo  evam
sukhadukkhapatisamvedi    evamayupariyanto   so   tato   cuto   idhupapannoti
iti   sakaram   sauddesam   anekavihitam  pubbenivasam  anussarati  .  yampi
sariputta    tathagato   anekavihitam   pubbenivasam   anussarati   seyyathidam
ekampi   jatim   dvepi   jatiyo   .pe.   iti   sakaram   sauddesam
anekavihitam    pubbenivasam    anussarati   idampi   sariputta   tathagatassa
tathagatabalam    hoti    yam    balam    agamma    tathagato   asabhanthanam
patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti.
     {166.9}       Puna       caparam      sariputta      tathagato
dibbena         cakkhuna         visuddhena        atikkantamanusakena
Satte     passati     cavamane     upapajjamane     hine     panite
suvanne   dubbanne   sugate   duggate   yathakammupage  satte  pajanati
ime   vata   .pe.   pajanati  .  yampi  sariputta  tathagato  dibbena
cakkhuna    visuddhena    atikkantamanusakena   satte   passati   cavamane
upapajjamane    hine   panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate
yathakammupage    satte    pajanati    ime   vata   .pe.   pajanati
idampi   sariputta   tathagatassa   tathagatabalam   hoti   yam   balam  agamma
tathagato   asabhanthanam   patijanati  parisasu  sihanadam  nadati  brahmacakkam
pavatteti.
     {166.10}   Puna   caparam   sariputta   tathagato  asavanam  khaya
anasavam   cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna
sacchikatva    upasampajja    viharati    .   yampi   sariputta   tathagato
asavanam   khaya   anasavam   cetovimuttim   pannavimuttim  dittheva  dhamme
sayam    abhinna    sacchikatva   upasampajja   viharati   idampi   sariputta
tathagatassa    tathagatabalam     hoti    yam    balam    agamma   tathagato
asabhanthanam    patijanati    parisasu    sihanadam    nadati    brahmacakkam
pavatteti.
     {166.11}  Imani  kho  sariputta  dasa  tathagatassa  tathagatabalani
yehi    balehi    samannagato    tathagato    asabhanthanam   patijanati
parisasu  sihanadam  nadati  brahmacakkam  pavatteti  .  yo  kho  mam sariputta
evam   janantam  evam  passantam  evam  vadeyya  natthi  samanassa  gotamassa
uttari manussadhamma alamariyananadassanaviseso
Takkapariyahatam    samano   gotamo   dhammam   deseti   vimamsanucaritam   sayam
patibhananti   tam   sariputta   vacam   appahaya   tam  cittam  appahaya  tam
ditthim  appatinissajjitva  yathabhatam  nikkhitto  evam  niraye  .  seyyathapi
sariputta     bhikkhu     silasampanno    samadhisampanno    pannasampanno
dittheva  dhamme  annam  aradheyya  evam  sampadamidam  sariputta  vadami.
Tam   vacam   appahaya   tam  cittam  appahaya  tam  ditthim  appatinissajjitva
yathabhatam nikkhitto evam niraye.
     [167]   Cattarimani   sariputta  tathagatassa  vesarajjani  yehi
vesarajjehi   samannagato   tathagato  asabhanthanam  patijanati  parisasu
sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti. Katamani cattari.
     {167.1}    Sammasambuddhassa   te   patijanato   ime   dhamma
anabhisambuddhati  tatra  vata  mam  samano  va  brahmano  va  devo  va
maro  va  brahma  va  koci  va  lokasmim  sahadhammena paticodessatiti
nimittametam   sariputta   na  samanupassami  etamaham  1-  sariputta  nimittam
asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesarajjappatto viharami.
     {167.2}  Khinasavassa  te  patijanato  ime asava apparikkhinati
tatra  vata  mam  samano  va  brahmano  va devo va maro va brahma
va  koci  va  lokasmim  sahadhammena  paticodessatiti  nimittametam sariputta
na   samanupassami  etamaham  sariputta  nimittam  asamanupassanto  khemappatto
@Footnote: 1 Si. Yu. etampaham.
Abhayappatto vesarajjappatto viharami.
     {167.3}  Ye kho pana te antarayika dhamma vutta te patisevato
nalam  antarayayati  tatra  vata  mam  samano va brahmano va devo va
maro  va  brahma  va  koci  va  lokasmim  sahadhammena paticodessatiti
nimittametam   sariputta   na   samanupassami   etamaham   sariputta   nimittam
asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesarajjappatto viharami.
     {167.4}  Yassa  kho pana te atthaya dhammo desito so na niyyati
takkarassa  samma  dukkhakkhayayati  tatra  vata  mam  samano  va  brahmano
va  devo  va  maro  va  brahma  va  koci va lokasmim sahadhammena
paticodessatiti    nimittametam    sariputta    na   samanupassami   etamaham
sariputta     nimittam     asamanupassanto     khemappatto    abhayappatto
vesarajjappatto viharami.
     {167.5}  Imani  kho  sariputta  cattari tathagatassa vesarajjani
yehi   vesarajjehi   samannagato   tathagato   asabhanthanam  patijanati
parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti.
     {167.6}  Yo  kho  mam  sariputta evam janantam evam passantam evam
vadeyya     natthi     samanassa     gotamassa     uttari    manussadhamma
alamariyananadassanaviseso       takkapariyahatam       samano      gotamo
dhammam     deseti    vimamsanucaritam    sayam    patibhananti   tam   sariputta
vacam   appahaya    tam   cittam   appahaya   tam  ditthim  appatinissajjitva
yathabhatam    nikkhitto     evam    niraye    .   seyyathapi   sariputta
bhikkhu     silasampanno     samadhisampanno     pannasampanno    dittheva
Dhamme   annam   aradheyya   evam  sampadamidam  sariputta  vadami  .  tam
vacam   appahaya   tam   cittam   appahaya   tam   ditthim  appatinissajjitva
yathabhatam nikkhitto evam niraye.
     [168]  Attha  kho  ima  sariputta parisa katama attha khattiyaparisa
brahmanaparisa     gahapatiparisa     samanaparisa     catummaharajikaparisa
tavatimsaparisa   maraparisa   brahmaparisa   ima   kho   sariputta  attha
parisa   .   imehi   kho   sariputta  catuhi  vesarajjehi  samannagato
tathagato   ima   attha  parisa  upasankamati  ajjhogahati  .  abhijanami
kho   panaham   sariputta   anekasatam   khattiyaparisam   upasankamita  tatrapi
maya      sannisinnapubbanceva      sallapitapubbanca     sakaccha     ca
samapajjitapubba   tatra   vata  mam  bhayam  va  sarajjam  va  okkamissatiti
nimittametam   sariputta   na   samanupassami   etamaham   sariputta   nimittam
asamanupassanto .pe. Viharami.
     {168.1}    Abhijanami    kho    panaham   sariputta   anekasatam
brahmanaparisam       gahapatiparisam      samanaparisam      catummaharajikaparisam
tavatimsaparisam    maraparisam    brahmaparisam    upasankamita   tatrapi   maya
sannisinnapubbanceva         sallapitapubbanca        sakaccha        ca
samapajjitapubba   tatra   vata  mam  bhayam  va  sarajjam  va  okkamissatiti
nimittametam   sariputta   na   samanupassami   etamaham   sariputta   nimittam
asamanupassanto khemappatto .pe. Viharami.
     {168.2}  Yo  kho  mam  sariputta  evam  janantam  evam  passantam
evam         vadeyya        natthi        samanassa        gotamassa
Uttari      manussadhamma      alamariyananadassanaviseso     takkapariyahatam
samano   gotamo   dhammam   deseti   vimamsanucaritam   sayam   patibhananti  tam
sariputta    vacam    appahaya    tam    cittam    appahaya   tam   ditthim
appatinissajjitva   yathabhatam   nikkhitto   evam   niraye   .  seyyathapi
sariputta   bhikkhu   silasampanno   samadhisampanno  pannasampanno  dittheva
dhamme   annam   aradheyya   evam   sampadamidam   sariputta   vadami .
Tam   vacam   appahaya   tam  cittam  appahaya  tam  ditthim  appatinissajjitva
yathabhatam nikkhitto evam niraye.
     [169]   Catasso  kho  ima  sariputta  yoniyo  katama  catasso
andaja   yoni  jalabuja  yoni  samsedaja  yoni  opapatika  yoni .
Katama   ca   sariputta  andaja  yoni  ye  kho  te  sariputta  satta
andakosam    abhinibbhijja    jayanti   ayam   vuccati   sariputta   andaja
yoni  .  katama  ca  sariputta  jalabuja  yoni  ye  kho  te sariputta
satta    vatthikosam    abhinibbhijja    jayanti   ayam   vuccati   sariputta
jalabuja  yoni  .  katama  ca  sariputta  samsedaja  yoni  ye  kho te
sariputta   satta   putimacche  va  jayanti  putikunape  va  putikummase
va   candanikaya   va  oligalle  va  jayanti  ayam  vuccati  sariputta
samsedaja   yoni   .   katama  ca  sariputta  opapatika  yoni  deva
nerayika   ekacce  ca  manussa  ekacce  ca  vinipatika  ayam  vuccati
sariputta opapatika yoni. Ima kho sariputta catasso yoniyo.
     {169.1}  Yo  kho  mam  sariputta evam janantam evam passantam evam
vadeyya     natthi     samanassa     gotamassa     uttari    manussadhamma
alamariyananadassanaviseso     takkapariyahatam    samano    gotamo    dhammam
deseti   vimamsanucaritam   sayam   patibhananti  tam  sariputta  vacam  appahaya
tam   cittam   appahaya   tam   datthim  appatinissajjitva  yathabhatam  nikkhitto
evam  niraye  .  seyyathapi  sariputta  bhikkhu  silasampanno samadhisampanno
pannasampanno   dittheva   dhamme   annam   aradheyya  evam  sampadamidam
sariputta   vadami   .   tam   vacam   appahaya  tam  cittam  appahaya  tam
ditthim appatinissajjitva yathabhatam nikkhitto evam niraye.
     [170]   Panca   kho   ima   sariputta   gatiyo   katama  panca
nirayo   tiracchanayoni   pittivisayo   manussa   deva   .   nirayancaham
sariputta   pajanami   nirayagaminca   maggam   nirayagamininca  patipadam  yatha
patipanno   ca   kayassa   bheda   parammarana   apayam  duggatim  vinipatam
nirayam   upapajjati   tanca   pajanami   .   tiracchanayonincaham  sariputta
pajanami    tiracchanayonigaminca   maggam   tiracchanayonigamininca   patipadam
yatha    patipanno    ca   kayassa   bheda   parammarana   tiracchanayonim
upapajjati   tanca   pajanami   .   pittivisayancaham   sariputta  pajanami
pittivisayagaminca    maggam   pittivisayagamininca   patipadam   yatha   patipanno
ca    kayassa    bheda    parammarana    pittivisayam    upapajjati   tanca
pajanami   .   manusse   caham   sariputta  pajanami  manussalokagaminca
Maggam    manussalokagamininca    patipadam   yatha   patipanno   ca   kayassa
bheda   parammarana   manussesu   upapajjati   tanca  pajanami  .  deve
caham   sariputta   pajanami   devalokagaminca   maggam  devalokagamininca
patipadam    yatha   patipanno   ca   kayassa   bheda   parammarana   sugatim
saggam   lokam   upapajjati   tanca   pajanami  .  nibbanancaham  sariputta
pajanami    nibbanagaminca    maggam    nibbanagamininca   patipadam   yatha
patipanno   ca   asavanam   khaya   anasavam   cetovimuttim   pannavimuttim
dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja  viharati  tanca
pajanami.
     [171]  Idhaham  sariputta  ekaccam  puggalam  evam  cetasa  ceto
paricca  janami  1-  tathayam  puggalo  patipanno  tatha  ca  iriyati  tanca
maggam   samarulho   yatha   kayassa   bheda  parammarana  apayam  duggatim
vinipatam    nirayam   upapajjissatiti   tamenam   passami   aparena   samayena
dibbena    cakkhuna    visuddhena   atikkantamanusakena   kayassa   bheda
parammarana   apayam   duggatim   vinipatam   nirayam   upapannam   ekantadukkha
tippa  2-  katuka  vedana vediyamanam. Seyyathapi sariputta angarakasu
sadhikaporisa   pura   angaranam   vitaccikanam   vitadhumanam   atha  puriso
agaccheyya   ghammabhitatto   ghammapareto   kilanto   tasito   pipasito
ekayanena   maggena   tameva   angarakasum   panidhaya  tamenam  cakkhuma
puriso   disva   evam   vadeyya   tathayam  bhavam  puriso  patipanno  tatha
@Footnote: 1 Ma. Yu. pajanami. ito param evameva. 2 Ma. tibba. ito param evameva.
Ca   iriyati   tanca   maggam   samarulho   yatha   imamyeva   angarakasum
agamissatiti     tamenam     passeyya     aparena    samayena    tassa
angarakasuya   patitam  ekantadukkha  tippa  katuka  vedana  vediyamanam
evameva   kho  aham  sariputta  idhekaccam  puggalam  evam  cetasa  ceto
paricca   janami   tathayam   puggalo   patipanno  tatha  ca  iriyati  tanca
maggam   samarulho   yatha   kayassa   bheda  parammarana  apayam  duggatim
vinipatam    nirayam   upapajjissatiti   tamenam   passami   aparena   samayena
dibbena    cakkhuna    visuddhena   atikkantamanusakena   kayassa   bheda
parammarana   apayam   duggatim   vinipatam   nirayam   upapannam   ekantadukkha
tippa katuka vedana vediyamanam.
     [172]   Idha   panaham  sariputta  ekaccam  puggalam  evam  cetasa
ceto   paricca   janami   tathayam  puggalo  patipanno  tatha  ca  iriyati
tanca    maggam    samarulho    yatha    kayassa    bheda   parammarana
tiracchanayonim   upapajjissatiti  tamenam  passami  aparena  samayena  dibbena
cakkhuna   visuddhena   atikkantamanusakena   kayassa   bheda   parammarana
tiracchanayonim   upapannam   dukkha  tippa  katuka  vedana  vediyamanam .
Seyyathapi    sariputta   guthakupe   sadhikaporiso   puro   guthassa   atha
puriso    agaccheyya    ghammabhitatto   ghammapareto   kilanto   tasito
pipasito    ekayanena   maggena   tameva   guthakupam   panidhaya   tamenam
cakkhuma   puriso   disva  evam  vadeyya  tathayam  bhavam  puriso  patipanno
Tatha   ca   iriyati   tanca   maggam   samarulho   yatha  imamyeva  guthakupam
agamissatiti    tamenam   passeyya   aparena   samayena   tasmim   guthakupe
patitam   dukkha   tippa  katuka  vedana  vediyamanam  evameva  kho  aham
sariputta   idhekaccam   puggalam   evam   cetasa  ceto  paricca  janami
tathayam   puggalo   patipanno   tatha  ca  iriyati  tanca  maggam  samarulho
yatha    kayassa    bheda    parammarana   tiracchanayonim   upapajjissatiti
tamenam    passami    aparena   samayena   dibbena   cakkhuna   visuddhena
atikkantamanusakena     kayassa    bheda    parammarana    tiracchanayonim
upapannam  dukkha tippa katuka vedana vediyamanam.
     [173]  Idhaham  sariputta  ekaccam  puggalam  evam  cetasa  ceto
paricca   janami   tathayam   puggalo   patipanno  tatha  ca  iriyati  tanca
maggam    samarulho    yatha   kayassa   bheda   parammarana   pittivisayam
upapajjissatiti   tamenam   passami   aparena   samayena   dibbena  cakkhuna
visuddhena   atikkantamanusakena   kayassa   bheda   parammarana  pittivisayam
upapannam  dukkhabahula  vedana  vediyamanam  .  seyyathapi  sariputta rukkho
visame   bhumibhage   jato   tanupattapalaso   kavaracchayo   atha  puriso
agaccheyya   ghammabhitatto   ghammapareto   kilanto   tasito   pipasito
ekayanena   maggena   tameva   rukkham  panidhaya  tamenam  cakkhuma  puriso
disva   evam  vadeyya  tathayam  bhavam  puriso  patipanno  tatha  ca  iriyati
tanca   maggam   samarulho   yatha   imamyeva   rukkham  agamissatiti  tamenam
Passeyya  aparena  samayena  tassa  rukkhassa  chayaya nisinnam va nipannam va
dukkhabahula  vedana  vediyamanam  evameva  kho  aham  sariputta  idhekaccam
puggalam  evam  cetasa  ceto  paricca  janami  tathayam  puggalo patipanno
tatha   ca   iriyati   tanca   maggam   samarulho   yatha  kayassa  bheda
parammarana    pittivisayam    upapajjissatiti    tamenam    passami   aparena
samayena  dibbena  cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena  kayassa  bheda
parammarana pittivisayam upapannam dukkhabahula vedana vediyamanam.
     [174]   Idha   panaham  sariputta  ekaccam  puggalam  evam  cetasa
ceto   paricca   janami   tathayam  puggalo  patipanno  tatha  ca  iriyati
tanca   maggam   samarulho   yatha  kayassa  bheda  parammarana  manussesu
upapajjissatiti   tamenam   passami   aparena   samayena   dibbena  cakkhuna
visuddhena   atikkantamanusakena   kayassa   bheda   parammarana  manussesu
upapannam  sukhabahula  vedana  vediyamanam  .  seyyathapi  sariputta  rukkho
same   bhumibhage   jato   bahalapattapalaso   sandacchayo   atha  puriso
agaccheyya   ghammabhitatto   ghammapareto   kilanto   tasito   pipasito
ekayanena   maggena   tameva   rukkham  panidhaya  tamenam  cakkhuma  puriso
disva   evam   vadeyya   tathayam   puriso   patipanno  tatha  ca  iriyati
tanca   maggam   samarulho   yatha   imamyeva   rukkham  agamissatiti  tamenam
passeyya  aparena  samayena  tassa  rukkhassa  chayaya  nisinnam  va  nipannam
va   sukhabahula   vedana   vediyamanam   evameva   kho  aham  sariputta
Idhekaccam   puggalam   evam   cetasa   ceto   paricca   janami  tathayam
puggalo   patipanno   tatha   ca  iriyati  tanca  maggam  samarulho  .pe.
Manussesu upapannam sukhabahula vedana vediyamanam.
     [175]  Idhaham  sariputta  ekaccam  puggalam  evam  cetasa  ceto
paricca   janami   tathayam   puggalo   patipanno  tatha  ca  iriyati  tanca
maggam   samarulho   yatha   kayassa   bheda   parammarana   sugatim  saggam
lokam    upapajjissatiti   tamenam   passami   aparena   samayena   dibbena
cakkhuna   visuddhena   atikkantamanusakena   kayassa   bheda   parammarana
sugatim   saggam   lokam   upapannam   ekantasukha   vedana   vediyamanam .
Seyyathapi   sariputta   pasado   tatrassa   kutagaram   ullittavalittam
nivatam    phusitaggalam    pihitavatapanam   tatrassa   pallanko   gonakatthato
patikatthato     patalikatthato     kaddalimigapavarapaccattharano    sauttaracchado
ubhato    lohitakupadhano    atha    puriso   agaccheyya   ghammabhitatto
ghammapareto   kilanto   tasito   pipasito  ekayanena  maggena  tameva
pasadam   panidhaya   tamenam   cakkhuma   puriso   disva   evam  vadeyya
tathayam  bhavam  puriso  patipanno  tatha  ca  iriyati  tanca  maggam  samarulho
yatha    imamyeva   pasadam   agamissatiti   tamenam   passeyya   aparena
samayena   tasmim   pasade   tasmim   kutagare  tasmim  pallanke  nisinnam
va   nipannam   va   ekantasukha   vedana   vediyamanam  evameva  kho
aham  sariputta  idhekaccam  puggalam  evam  cetasa  ceto  paricca  janami
Tathayam   puggalo   patipanno   tatha  ca  iriyati  tanca  maggam  samarulho
yatha   kayassa   bheda   parammarana   sugatim  saggam  lokam  upapajjissatiti
tamenam    passami    aparena   samayena   dibbena   cakkhuna   visuddhena
atikkantamanusakena   kayassa   bheda   parammarana   sugatim   saggam  lokam
upapannam ekantasukha vedana vediyamanam.
     [176]   Idha   panaham  sariputta  ekaccam  puggalam  evam  cetasa
ceto   paricca   janami   tathayam  puggalo  patipanno  tatha  ca  iriyati
tanca   maggam   samarulho   yatha  asavanam  khaya  anasavam  cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
viharissatiti   tamenam  passami  aparena  samayena  asavanam  khaya  anasavam
cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja viharantam ekantasukha vedana vediyamanam.
     {176.1}  Seyyathapi  sariputta  pokkharani  acchodaka  satodaka
sitodaka  setaka  supatittha  ramaniya  avidure  cassa  tibbo  vanasando
atha   puriso   agaccheyya   ghammabhitatto  ghammapareto  kilanto  tasito
pipasito   ekayanena   maggena   tameva   pokkharanim   panidhaya  tamenam
cakkhuma   puriso   disva  evam  vadeyya  tathayam  bhavam  puriso  patipanno
tatha   ca   iriyati   tanca   maggam  samarulho  yatha  imamyeva  pokkharanim
agamissatiti    tamenam    passeyya   aparena   samayena   tam   pokkharanim
ogahetva    nhatva    ca    pivitva   ca   sabbadarathakilamathaparilaham
Patippassambhetva    paccuttaritva    tasmim    vanasande    nisinnam   va
nipannam   va   ekantasukha   vedana   vediyamanam   evameva  kho  aham
sariputta   idhekaccam   puggalam   evam   cetasa  ceto  paricca  janami
tathayam   puggalo   patipanno   tatha  ca  iriyati  tanca  maggam  samarulho
yatha   asavanam   khaya   anasavam   cetovimuttim   pannavimuttim  dittheva
dhamme    sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja   viharissatiti   tamenam
passami   aparena   samayena   asavanam   khaya   anasavam   cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
viharantam   ekantasukha   vedana   vediyamanam   .  ima  kho  sariputta
panca gatiyo.
     {176.2}  Yo  kho  mam  sariputta  evam  janantam  evam  passantam
evam    vadeyya    natthi    samanassa   gotamassa   uttari   manussadhamma
alamariyananadassanaviseso     takkapariyahatam    samano    gotamo    dhammam
deseti   vimamsanucaritam   sayam   patibhananti  tam  sariputta  vacam  appahaya
tam   cittam   appahaya   tam   ditthim  appatinissajjitva  yathabhatam  nikkhitto
evam    niraye    .    seyyathapi    sariputta    bhikkhu   silasampanno
samadhisampanno   pannasampanno   dittheva   dhamme   annam   aradheyya
evam   sampadamidam   sariputta   vadami   .   tam   vacam   appahaya   tam
cittam    appahaya   tam   ditthim   appatinissajjitva   yathabhatam   nikkhitto
evam niraye.
     [177]   Abhijanami   kho   panaham   sariputta  caturangasamannagatam
Brahmacariyam   carita   .   tapassissudam  homi  paramatapassi  lukho  1-  sudam
homi   paramalukho   jegucchi   sudam   homi   paramajegucchi   pavivitto  2-
sudam homi paramapavivitto.
     [178]  Tatrassu  me  idam  sariputta  tapassitaya  hoti  acelako
homi   muttacaro   hatthavalekhano  na  ehibhadantiko  na  titthabhadantiko
na  abhihatam  na  uddissa  katam  na  nimantanam  sadiyami  .  so na kumbhimukha
patigganhami    na    kalopimukha    patigganhami   na   elakamantaram   na
dandamantaram   na   musalamantaram   na  dvinnam  bhunjamananam  na  gabbhiniya  na
payamanaya   na  purisantaragataya  na  sankittisu  na  yattha  sa  upatthito
hoti  na  yattha  makkhika  sandasandacarini  na  maccham  na  mamsam  na  suram  na
merayam na thusodakam pivami.
     {178.1}  So  ekagariko  va  homi ekalopiko dvagariko
va  homi  dvalopiko  .pe.  sattagariko  va  homi sattalopiko.
Ekissapi   dattiya   yapemi  dvihipi  dattihi  yapemi  .pe.  sattahipi
dattihi   yapemi   ekahikampi   aharam  aharemi  dvihikampi  aharam
aharemi   .pe.   sattahikampi   aharam   aharemi   iti  evarupam
addhamasikampi    pariyayabhattabhojananuyogamanuyutto    viharami    .   so
sakabhakkho  va  homi  samakabhakkho  va  homi  nivarabhakkho  va  homi
daddulabhakkho     va    homi    hatabhakkho    va    homi    kanabhakkho
@Footnote: 1 Si. lukhassudam. 2 Yu. pavivittassudam.
Va    homi   acamabhakkho   va   homi   pinnakabhakkho   va   homi
tinabhakkho    va    homi   gomayabhakkho   va   homi   vanamulaphalaharo
yapemi pavattaphalabhoji.
     {178.2}  So  sananipi  dharemi  masananipi dharemi chavadussanipi
dharemi  pamsukulanipi  dharemi  tiritanipi  dharemi  ajinanipi  1-  dharemi
ajinakkhipampi   dharemi  kusacirampi  dharemi  vakacirampi  dharemi phalakacirampi
dharemi   kesakambalampi   dharemi   valakambalampi   dharemi  ulukapakkhampi
dharemi     kesamassulocakopi     homi    kesamassulocananuyogamanuyutto
ubbhatthako      homi      asanapatikkhitto      ukkutikopi      homi
ukkutikappadhanamanuyutto     kantakapassayikopi     homi    kantakapassaye
seyyam    kappemi   sayatatiyakampi   udakorohananuyogamanuyutto   viharami
iti    evarupam   anekavihitam   kayassa   atapanaparitapananuyogamanuyutto
viharami. Idamsu me sariputta tapassitaya hoti.
     [179]  Tatrassu  me  idam  sariputta  lukhasmim hoti. Nekavassaganikam
rajojallam    kaye    sannicitam    hoti   pappatikajatam   .   seyyathapi
sariputta   tindukakhanu   nekavassaganiko   sannicito   hoti  pappatikajato
evamevassu    me    sariputta    nekavassaganikam    rajojallam    kaye
sannicitam   hoti   pappatikajatam   .   tassa   mayham   sariputta  na  evam
hoti   aho   vataham   imam  rajojallam  panina  parimajjeyyam  .  anne
va   pana   me   imam  rajojallam  panina  parimajjeyyunti  evampi  me
@Footnote: 1 Ma. Yu. ajinampi.
Sariputta na hoti. Idamsu me sariputta lukhasmim hoti.
     [180]  Tatrassu  me  idam  sariputta  jegucchismim  hoti. So kho
aham    sariputta   satova   abhikkamami   sato   patikkamami   .   yava
udakabindumhipi   me   daya   paccupatthita   hoti  maham  khuddake  pane
visamagate sanghatam apadesinti. Idamsu me sariputta jegucchismim hoti.
     [181]  Tatrassu  me  idam  sariputta  pavivittasmim  hoti. So kho
aham   sariputta   annataram   arannayatanam   ajjhogahetva   viharami .
Yada    passami    gopalakam   va   pasupalakam   va   tinaharakam   va
katthaharakam  va  vanakammikam  va  vanena  vanam  gahanena  gahanam ninnena ninnam
thalena   thalam   papatami   1-   tam   kissa  hetu  ma  mam  te  addasamsu
ahanca   ma   te   addasanti   .   seyyathapi   sariputta  arannako
migo   manusse   disva   vanena   vanam   gahanena  gahanam  ninnena  ninnam
thalena   thalam   papatati   evameva   kho   aham  sariputta  yada  passami
gopalakam  va  pasupalakam  va  tinaharakam  va  katthaharakam  va  vanakammikam
va   vanena   vanam  gahanena  gahanam  ninnena  ninnam  thalena  thalam  papatami
tam   kissa  hetu  ma  mam  te  addasamsu  ahanca  ma  te  addasanti .
Idamsu me sariputta pavivittasmim hoti.
     [182]  So  kho  aham  sariputta  ye  te  gottha  patthitagavo
apagatagopala   tattha   catukundiko   2-   upasankamitva   yani   tani
@Footnote: 1 Ma. sampatami. 2 Si. Yu. catukundigo.
Vacchakanam   tarunakanam   dhenupakanam   gomayani  tani  sudam  aharemi .
Yavakivanca    me    sariputta    sakam   muttakarisam   apariyadinnam   hoti
sakamyeva    sudam    muttakarisam   aharemi   .   idamsu   me   sariputta
mahavikatabhojanasmim hoti.
     [183]   So   kho   aham   sariputta   annataram  bhimsanakam  vanasandam
ajjhogahetva    viharami    .    tatrassudam    sariputta    bhimsanakassa
vanasandassa   bhimsanakatasmim   hoti   .   yokoci   avitarago  tam  vanasandam
pavisati  yebhuyyena  lomani  hamsanti  .  so  kho  aham  sariputta ya ta
rattiyo   sita   hemantika  antaratthaka  himapatasamaya  1-  tatharupasu
rattisu   rattim   abbhokase  viharami  diva  vanasande  gimhanam  pacchime
mase   disva   abbhokase   viharami  rattim  vanasande  .  apissu  mam
sariputta ayam anacchariya gatha patibhasi pubbe assutapubba
       so tatto so sino eko     eko bhimsanake vane
       naggo na caggimasino         esanapasuto muniti.
     [184]  So  kho  aham  sariputta susane seyyam kappemi chavatthikani
upadhaya    .    apissu    mam    sariputta   gomandala   upasankamitva
otthubhentipi   2-   omuttentipi   pamsukenapi   okiranti  kannasotesupi
salakam  pavesenti  .  na  kho  panaham  sariputta  abhijanami tesu papakam
cittam uppadeta. Idamsu me sariputta upekkhaviharasmim hoti.
@Footnote: 1 Si. Yu. antaratthake himapatasamaye. 2 Si. Yu. otthubhantipi.
     [185]   Santi   kho   pana   sariputta   eke   samanabrahmana
evamvadino   evamditthino   aharena   suddhiti   .   te   evamahamsu
kolehi   yapemati   .   te  kolampi  khadanti  kolacunnampi  khadanti
kolodakampi    pivanti    anekavihitampi    kolavikatim    paribhunjanti   .
Abhijanami  kho  panaham  sariputta  ekamyeva  kolam  aharam  aharita.
Siya   kho   pana   te  sariputta  evamassa  maha  nuna  tena  samayena
kolo   ahositi   .   na   kho   panetam  sariputta  evam  datthabbam .
Tadapi   etaparamoyeva   kolo   ahosi  seyyathapi  etarahi  .  tassa
mayham   sariputta   ekamyeva  kolam  aharam  aharayato  adhimattakasimanam
patto kayo hoti.
     {185.1}   Seyyathapi   nama  asitikapabbani  va  kalapabbani
va   evamevassu   me  angapaccangani  bhavanti  tayevappaharataya .
Seyyathapi    nama    otthapadam    evamevassu   me   anisadam   hoti
tayevappaharataya   .   seyyathapi   nama   vattanavali   evamevassu
me  pitthikantako  unnatavanato  hoti  tayevappaharataya . Seyyathapi
nama   jarasalaya   gopanasiyo   oluggavilugga   bhavanti   evamevassu
me phasuliyo oluggavilugga bhavanti tayevappaharataya.
     {185.2}   Seyyathapi   nama   gambhire   udapane  udakataraka
gambhiragata  okkhayika  dissanti  evamevassu  me akkhikupesu akkhitaraka
gambhiragata   okkhayika   dissanti   tayevappaharataya  .  seyyathapi
nama  tittikalabu  amakacchinno  vatatapena  samphusito  hoti  sammilato
Evamevassu  me  sisacchavi  samphusita hoti sammilata tayevappaharataya.
So   kho   aham   sariputta   udaracchavim   parimasissamiti   pitthikantakamyeva
parigganhami    pitthikantakam    parimasissamiti   udaracchavimyeva   parigganhami
yavassu    me    sariputta    udaracchavi   pitthikantakam   allina   hoti
tayevappaharataya  .  so  kho  aham  sariputta  vaccam  va  muttam  va
karissamiti    tatutheva    avakujjo   papatami   tayevappaharataya  .
So   kho  aham  sariputta  tameva  kayam  assasento  panina  gattani
anomajjami   .   tassa  mayham  sariputta  panina  gattani  anomajjato
putimulani lomani kayasma papatanti tayevappaharataya.
     [186]   Santi   kho   pana   sariputta   eke   samanabrahmana
evamvadino   evamditthino   aharena   suddhiti   .   te   evamahamsu
muggehi    yapema    .pe.    tilehi    yapema   .pe.   tandulehi
yapemati    .    te   tandulampi   khadanti   tandulacunnampi   khadanti
tandulodakampi    pivanti    anekavihitampi    tandulavikatim   paribhunjanti  .
Abhijanami  kho  panaham  sariputta  ekamyeva  tandulam  aharam aharita.
Siya   kho   pana   te  sariputta  evamassa  maha  nuna  tena  samayena
tandulo   ahositi   .   na   kho  panetam  sariputta  evam  datthabbam .
Tadapi   etaparamoyeva   tandulo  ahosi  seyyathapi  etarahi  .  tassa
mayham     sariputta     ekamyeva     tandulam    aharam    aharayato
Adhimattakasimanam  patto  kayo  hoti  .  seyyathapi  nama asitikapabbani
va    kalapabbani   va   evamevassu   me   angapaccangani   bhavanti
tayevappaharataya   .   seyyathapi   nama   otthapadam   .pe.  hoti
tayevappaharataya    .    seyyathapi    nama    vattanavali   .pe.
Tayevappaharataya  .  seyyathapi  nama  jarasalaya  .pe.  seyyathapi
nama    gambhire    .pe.    seyyathapi   nama   tittikalabu   .pe.
So  kho  aham  sariputta  udaracchavim  .pe.  so  kho  aham sariputta vaccam
va   .pe.   so  kho  aham  sariputta  tameva  kayam  .pe.  kayasma
papatanti   tayevappaharataya   .  tayapi  kho  aham  sariputta  ariyaya
taya   patipadaya   taya   dukkarakarikaya  najjhagamim  uttari  manussadhamma
alamariyananadassanavisesam    tam    kissa    hetu    imissayeva   ariyaya
pannaya   anadhigama   yayam   ariya  panna  adhigata  ariya  niyyanika
niyyati takkarassa samma dukkhakkhayaya.
     [187]  Santi  kho  pana sariputta eke samanabrahmana evamvadino
evamditthino   samsarena  suddhiti  .  na  kho  paneso  sariputta  samsaro
sulabharupo   yo   maya   asamsaritapubbo  imina  dighena  addhuna  annatra
suddhavasehi   devehi   suddhavase  caham  sariputta  deve  samsareyyam
nayimam lokam puna agaccheyyam.
     [188]   Santi   kho   pana   sariputta   eke   samanabrahmana
evamvadino   evamditthino   upapattiya   suddhiti   .   na  kho  panesa
Sariputta    upapatti   sulabharupa   ya   maya   anuppannapubba   imina
dighena   addhuna   annatra   suddhavasehi   devehi  suddhavase  caham
sariputta deve upapajjeyyam nayimam lokam puna agaccheyyam.
     [189]   Santi   kho   pana   sariputta   eke   samanabrahmana
evamvadino   evamditthino   avasena   suddhiti   .   na  kho  paneso
sariputta   avaso   sulabharupo   yo   maya   anavutthapubbo   imina
dighena   addhuna   annatra   suddhavasehi   devehi  suddhavase  caham
sariputta deve avaseyyam nayimam lokam puna agaccheyyam.
     [190]   Santi   kho   pana   sariputta   eke   samanabrahmana
evamvadino   evamditthino   yannena   suddhiti   .   na   kho   paneso
sariputta   yanno   sulabharupo   yo   maya  ayitthapubbo  imina  dighena
addhuna   tanca   kho   ranna   va   sata   khattiyena  muddhavasittena
brahmanena va mahasalena.
     [191]   Santi   kho   pana   sariputta   eke   samanabrahmana
evamvadino   evamditthino  aggiparicariyaya  suddhiti  .  na  kho  paneso
sariputta   aggi   sulabharupo   yo  maya  aparicinnapubbo  imina  dighena
addhuna   tanca   kho   ranna   va   sata   khattiyena  muddhavasittena
brahmanena va mahasalena.
     [192]   Santi   kho   pana   sariputta   eke   samanabrahmana
evamvadino   evamditthino   yavadevayam   bhavam   puriso   daharo   hoti
Yuva    susukalakeso    bhadrena    yobbanena   samannagato   pathamena
vayasa    tavadeva   paramena   pannaveyyattiyena   samannagato   hoti
yato   ca   kho   ayam   bhavam   puriso   jinno  hoti  vuddho  mahallako
addhagato   vayo   anuppatto   asitiko   va  navutiko  va  vassasatiko
va   jatiya   atha   tamha   pannaveyyattiya   parihayatiti   .   na
kho   panetam   sariputta   evam   datthabbam  .  aham  kho  pana  sariputta
etarahi    jinno    vuddho   mahallako   addhagato   vayo   anuppatto
asitiko me vayo vattati.
     {192.1}  Idhassu  me  sariputta  cattaro  savaka vassasatayuka
vassasatajivino  paramaya  satiya  ca  gatiya ca dhitiya ca samannagata paramena
ca   pannaveyyattiyena   seyyathapi   sariputta   dalhadhammo   dhanuggaho
sikkhito   katahattho   katupasano  lahukena  asanena  appakasireneva  tiriyam
talacchayam   atipateyya   evam  adhimattasatimanto  evam  adhimattagatimanto
evam   adhimattadhitimanto   evam  paramena  pannaveyyattiyena  samannagata
te   mam  catunnam  satipatthananam  upadayupadaya  panham  puccheyyum  puttho
puttho  caham  tesam  byakareyyam  byakatanca me byakatato dhareyyum na ca
mam   dutiyakam   uttarim   patipuccheyyum  annatra  asita  pita  khayita  sayita
annatra     uccarapassavakamma     annatra     niddakilamathapativinodana
apariyadinnayevassa  sariputta  tathagatassa  dhammadesana apariyadinnamyevassa
tathagatassa      dhammapadabyanjanam      apariyadinnamyevassa      tathagatassa
Panhapatibhanam   .   atha   me   te   cattaro  savaka  vassasatayuka
vassasatajivino   vassasatassa   accayena   kalam   kareyyum   .   mancakena
cepi      mam     sariputta     pariharissatha     nevatthi     tathagatassa
pannaveyyattiyassa   annathattam   .   yam   kho   tam   sariputta   samma
vadamano    vadeyya    asammohadhammo    satto    loke    uppanno
bahujanahitaya    bahujanasukhaya   lokanukampaya   atthaya   hitaya   sukhaya
devamanussananti    .    mameva    tam    samma    vadamano   vadeyya
asammohadhammo   satto   loke   uppanno   bahujanahitaya   bahujanasukhaya
lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti.
     [193]  Tena  kho  pana  samayena  ayasma  nagasamalo  bhagavato
pitthito    hoti    bhagavantam    vijayamano   .   atha   kho   ayasma
nagasamalo   bhagavantam   etadavoca   acchariyam   bhante   abbhutam   bhante
apica   me   bhante   imam   dhammapariyayam  sutva  lomani  hatthani  ko
namayam   bhante   dhammapariyayoti   .   tasmatiha  tvam  nagasamala  imam
dhammapariyayam lomahamsanapariyayotveva nam dharehiti.
     Idamavoca   bhagava   attamano   ayasma   nagasamalo   bhagavato
bhasitam abhinanditi.
                Mahasihanadasuttam nitthitam dutiyam.
                     -------------
                     Mahadukkhakkhandhasuttam
     [194]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   atha   kho  sambahula  bhikkhu
pubbanhasamayam     nivasetva     pattacivaramadaya    savatthim    pindaya
pavisimsu   .   atha   kho   tesam   bhikkhunam   etadahosi   atippago  kho
tava   savatthiyam   pindaya   caritum   yannuna   mayam   yena  annatitthiyanam
paribbajakanam   aramo   tenupasankameyyamati   .   atha   kho   te
bhikkhu    yena   annatitthiyanam   paribbajakanam   aramo   tenupasankamimsu
upasankamitva    tehi   annatitthiyehi   paribbajakehi   saddhim   sammodimsu
sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidimsu.
     {194.1}   Ekamantam  nisinne  kho  te  bhikkhu  te  annatitthiya
paribbajaka   etadavocum   samano   avuso   gotamo   kamanam  parinnam
pannapeti    mayampi   kamanam   parinnam   pannapema   samano   avuso
gotamo   rupanam   parinnam  pannapeti  mayampi  rupanam  parinnam  pannapema
samano  avuso  gotamo  vedananam  parinnam  pannapeti  mayampi  vedananam
parinnam  pannapema  idha  no  avuso  ko  viseso  ko  adhippayo  kim
nanakaranam   samanassa   va  gotamassa  amhakam  va  yadidam  dhammadesanaya
va  dhammadesanam  anusasaniya  va  anusasaninti . Atha kho te bhikkhu tesam
annatitthiyanam paribbajakanam bhasitam
Neva     abhinandimsu    nappatikkosimsu    anabhinanditva    appatikkositva
utthayasana   pakkamimsu   bhagavato   santike   etassa   bhasitassa  attham
ajanissamati.
     [195]  Atha  kho  te  bhikkhu  savatthiyam pindaya caritva pacchabhattam
pindapatapatikkanta     yena    bhagava    tenupasankamimsu    upasankamitva
bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidimsu   .   ekamantam   nisinna
kho   te   bhikkhu   bhagavantam   etadavocum  idha  mayam  bhante  pubbanhasamayam
nivasetva   pattacivaramadaya   savatthim   pindaya   pavisimha   tesanno
bhante   amhakam   etadahosi   atippago  kho  tava  savatthiyam  pindaya
caritum    yannuna   mayam   yena   annatitthiyanam   paribbajakanam   aramo
tenupasankameyyamati.
     {195.1}  Atha  kho  mayam  bhante  yena annatitthiyanam paribbajakanam
aramo     tenupasankamimha     upasankamitva    tehi    annatitthiyehi
paribbajakehi     saddhim    sammodimha    sammodaniyam    katham    saraniyam
vitisaretva   ekamantam   nisidimha   .  ekamantam  nisinne  kho  amhe
bhante   te   annatitthiya   paribbajaka   etadavocum   samano  avuso
gotamo    kamanam    parinnam    pannapeti   mayampi   kamanam   parinnam
pannapema    samano   avuso   gotamo   rupanam   parinnam   pannapeti
mayampi    rupanam    parinnam    pannapema    samano   avuso   gotamo
vedananam   parinnam   pannapeti   mayampi   vedananam   parinnam  pannapema
idha     no    avuso    ko    viseso    ko    adhippayo    kim
Nanakaranam  samanassa  va  gotamassa  amhakam  va  yadidam dhammadesanaya va
dhammadesanam  anusasaniya  va  anusasaninti  .  atha  kho  mayam bhante tesam
annatitthiyanam   paribbajakanam   bhasitam   neva  abhinandimha  nappatikkosimha
anabhinanditva    appatikkositva    utthayasana    pakkamimha   bhagavato
santike etassa bhasitassa attham ajanissamati.
     [196]    Evamvadino    bhikkhave    annatitthiya    paribbajaka
evamassu   vacaniya   ko   panavuso  kamanam  assado  ko  adinavo
kim   nissaranam   ko   rupanam   assado   ko   adinavo   kim  nissaranam
ko   vedananam   assado   ko   adinavo   kim  nissarananti  .  evam
puttha   bhikkhave   annatitthiya   paribbajaka   na   ceva  sampayissanti
uttarinca   vighatam   apajjissanti   tam   kissa   hetu   yathatam  bhikkhave
avisayasmim   .   nahantam   bhikkhave  passami  sadevake  loke  samarake
sabrahmake   sassamanabrahmaniya   pajaya   sadevamanussaya   yo   imesam
panhanam    veyyakaranena    cittam   aradheyya   annatra   tathagatena
va tathagatasavakena va ito va pana sutva.
     [197]  Ko  ca  bhikkhave  kamanam  assado  .  pancime bhikkhave
kamaguna    katame    panca    cakkhuvinneyya   rupa   ittha   kanta
manapa   piyarupa   kamupasanhita  rajaniya  sotavinneyya  sadda  ...
Ghanavinneyya  gandha  ...  jivhavinneyya  rasa  ... Kayavinneyya
photthabba   ittha   kanta   manapa   piyarupa  kamupasanhita  rajaniya
Ime   kho  bhikkhave  panca  kamaguna  .  yam  kho  bhikkhave  ime  panca
kamagune paticca uppajjati sukham somanassam ayam kamanam assado.
     [198]   Ko   ca  bhikkhave  kamanam  adinavo  .  idha  bhikkhave
kulaputto   yena   sipputthanena  1-  jivikam  kappeti  yadi  muddhaya  yadi
gananaya   yadi   sankhanena  yadi  kasiya  yadi  vanijjaya  yadi  gorakkhena
yadi    issatthena    yadi   rajaporisena   yadi   sippannatarena   sitassa
purakkhato      unhassa     purakkhato     damsamakasavatatapasirimsapasamphassehi
rissamano   khuppipasaya   miyyamano   2-   ayampi   bhikkhave  kamanam
adinavo   sanditthiko   dukkhakkhandho   kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva hetu.
     {198.1}  Tassa  ce  bhikkhave  kulaputtassa  evam  utthahato ghatato
vayamato   te   bhoga   nabhinipphajjanti  so  socati  kilamati  paridevati
urattalim   kandati   sammoham  apajjati  mogham  vata  me  utthanam  aphalo
vata   me   vayamoti   ayampi  bhikkhave  kamanam  adinavo  sanditthiko
dukkhakkhandho kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu.
     {198.2}  Tassa  ce  bhikkhave  kulaputtassa  evam  utthahato ghatato
vayamato  te  bhoga  abhinipphajjanti  so  tesam  bhoganam  arakkhadhikaranam
dukkham  domanassam  patisamvedeti. Kinti te 3- bhoge neva rajano hareyyum
na  cora  hareyyum  na  aggi daheyya na udakam vaheyya na appiya dayada
hareyyunti.
@Footnote: 1 Si. Ma. sippatthanena .  2 Si. Ma. Yu. miyamano .  3 Ma. Yu. me.
Tassa   evam   arakkhato  gopayato  te  bhoge  rajano  va  haranti
cora   va   haranti   aggi   va   dahati   udakam  va  vahati  appiya
dayada   va   haranti   so   socati   kilamati   paridevati   urattalim
kandati   sammoham   apajjati   yampi   me   ahosi   tampi  no  natthiti
ayampi   bhikkhave   kamanam  adinavo  sanditthiko  dukkhakkhandho  kamahetu
kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu.
     {198.3}  Puna  caparam  bhikkhave  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva   hetu   rajanopi   rajuhi   vivadanti  khattiyapi  khattiyehi
vivadanti    brahmanapi    brahmanehi    vivadanti    gahapatipi   gahapatihi
vivadanti   matapi   puttena   vivadati   puttopi  matara  vivadati  pitapi
puttena   vivadati   puttopi   pitara   vivadati   bhatapi  bhatara  vivadati
bhatapi   bhaginiya   vivadati  bhaginipi  bhatara  vivadati  sahayopi  sahayena
vivadati    te    tattha    kalahaviggahavivadapanna    annamannam   panihipi
upakkamanti    ledduhipi   upakkamanti   dandehipi   upakkamanti   satthehipi
upakkamanti    te    tattha   maranampi   niggacchanti   maranamattampi   dukkham
ayampi   bhikkhave   kamanam  adinavo  sanditthiko  dukkhakkhandho  kamahetu
kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu.
     {198.4}    Puna    caparam    bhikkhave    kamahetu    kamanidanam
kamadhikaranam     kamanameva    hetu    asicammam   gahetva   dhanukalapam
sannayhitva     ubhatobyulham    1-    sangamam    pakkhandanti    ususupi
@Footnote: 1 Si. Ma. Yu. ubhatoviyulham.
Khippamanesu   sattisupi   khippamanasu   asisupi  vijjotalantesu  te  tattha
usuhipi   vijjhanti   sattiyapi   vijjhanti   asinapi   sisam   chindanti   te
tattha    maranampi    niggacchanti   maranamattampi   dukkham   ayampi   bhikkhave
kamanam    adinavo   sanditthiko   dukkhakkhandho   kamahetu   kamanidanam
kamadhikaranam kamanameva hetu.
     {198.5}  Puna  caparam  bhikkhave  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva hetu asicammam gahetva dhanukalapam sannayhitva attavalepana 1-
upakariyo    pakkhandanti   ususupi   khippamanesu   sattisupi   khippamanasu
asisupi   vijjotalantesu   te  tattha  usuhipi  vijjhanti  sattiyapi  vijjhanti
chakanatiyapi   2-   osincanti   abhivaggenapi   omaddanti   asinapi  sisam
chindanti   te   tattha   maranampi   niggacchanti  maranamattampi  dukkham  ayampi
bhikkhave  kamanam  adinavo  sanditthiko  dukkhakkhandho  kamahetu kamanidanam
kamadhikaranam kamanameva hetu.
     {198.6}  Puna  caparam  bhikkhave  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva   hetu  sandhimpi  chindanti  nillopampi  haranti  ekagarikampi
karonti     paripanthepi     titthanti    paradarampi    gacchanti    tamenam
rajano      gahetva    vividhani    kammakaranani    3-    karenti
kasahipi      talenti     vettehipi     talenti     addhadandakehipi
talenti       hatthampi       chindanti        padampi       chindanti
@Footnote: 1 Si. Ma. Yu. addavalepana. 2 Si. Yu. pakkatthiya. Ma. chakanakayapi.
@3 Si. Yu. vividha kammakarana. Ma. vividha kammakarana.
Hatthapadampi     chindanti     kannampi    chindanti    nasampi    chindanti
kannanasampi     chindanti     bilangathalikampi    karonti    sankhamundakampi
karonti   rahumukhampi   karonti   jotimalikampi  karonti  hatthapajjotikampi
karonti      erakavattikampi     karonti     cirakavasikampi     karonti
eneyyakampi   karonti   balisamamsikampi   karonti   kahapanakampi   karonti
kharapaticchakampi    karonti    palighaparivattikampi   karonti   palalapithakampi
karonti    tattenapi    telena    osincanti   sunakhehipi   khadapenti
jivantampi   sule   uttasenti   asinapi   sisam   chindanti   te   tattha
maranampi     niggacchanti     maranamattampi     dukkham    ayampi    bhikkhave
kamanam    adinavo   sanditthiko   dukkhakkhandho   kamahetu   kamanidanam
kamadhikaranam kamanameva hetu.
     {198.7}  Puna  caparam  bhikkhave  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva   hetu   kayena  duccaritam  caranti  vacaya  duccaritam  caranti
manasa  duccaritam  caranti  te  kayena  duccaritam  caritva  vacaya duccaritam
caritva   manasa   duccaritam  caritva  kayassa  bheda  parammarana  apayam
duggatim   vinipatam   nirayam  upapajjanti  ayampi  bhikkhave  kamanam  adinavo
samparayiko     dukkhakkhandho     kamahetu    kamanidanam    kamadhikaranam
kamanameva hetu.
     [199]   Kinca  bhikkhave  kamanam  nissaranam  .  yo  kho  bhikkhave
kamesu chandaragavinayo chandaragappahanam idam kamanam nissaranam.
     [200]   Ye   hi   keci  bhikkhave  samana  va  brahmana  va
Evam    kamanam    assadanca    assadato    adinavanca   adinavato
nissarananca    nissaranato    yathabhutam    nappajananti   te   vata   samam
va    kame    parijanissanti   param   va   tathattaya   samadapessanti
yathapatipanno  kame  parijanissatiti  netam  thanam  vijjati  .  ye  ca kho
keci   bhikkhave  samana  va  brahmana  va  evam  kamanam  assadanca
assadato   adinavanca   adinavato   nissarananca   nissaranato   yathabhutam
pajananti  te  vata  samam  va  kame  parijanissanti  param  va tathattaya
samadapessanti yathapatipanno kame parijanissatiti thanametam vijjati.
     [201]  Ko  ca  bhikkhave  rupanam  assado . Seyyathapi bhikkhave
khattiyakanna     va     brahmanakanna     va    gahapatikanna    va
pannarasavassuddesika   va  solasavassuddesika  va  natidigha  natirassa
natikisa  natithula  natikalika  1-  naccodata  parama  sa bhikkhave
tasmim  samaye  subha  vannanibhati  .  evam  bhanteti  2-. Yam kho bhikkhave
subham    vannanibham     paticca   uppajjati   sukham   somanassam   ayam   rupanam
assado.
     [202]  Ko  ca  bhikkhave  rupanam  adinavo . Idha bhikkhave tameva
bhaginim   passeyya  aparena  samayena  asitikam  va   navutikam  va  vassasatikam
va   jatiya   jinnam   gopanasivankam   bhoggam   dandaparayanam  pavedhamanam
gacchantim   aturam   gatayobbanam   khandadantim   palitakesim   vilunam   khallitasiram
valinam   tilakahatagattam   .   tam   kim  mannatha  bhikkhave  ya  purima  subha
@Footnote: 1 Ma. natikali. 2 Ma. Yu. itisaddo natthi. ito pathapadampi idisameva.
Vannanibha   sa  antarahita  adinavo  patubhutoti  .  evam  bhanteti .
Ayam 1- bhikkhave rupanam adinavo.
     {202.1}  Puna  caparam  bhikkhave  tameva  bhaginim  passeyya  abadhikam
dukkhitam   balhagilanam   sake   muttakarise   palipannam   semanam   annehi
vutthapiyamanam   annehi  sampavesiyamanam  2-  .  tam  kim  mannatha  bhikkhave
ya   purima  subha  vannanibha  sa  antarahita  adinavo  patubhutoti .
Evam bhanteti. Ayampi bhikkhave rupanam adinavo.
     {202.2}  Puna  caparam  bhikkhave tameva bhaginim passeyya sariram sivathikaya
chadditam  ekahamatam  va  dvihamatam  va  tihamatam  va  uddhumatakam va vinilakam
vipubbakajatam  .  tam  kim  mannatha  bhikkhave  ya  purima  subha vannanibha sa
antarahita  adinavo  patubhutoti  .  evam  bhanteti  .  ayampi  bhikkhave
rupanam adinavo.
     {202.3}  Puna  caparam  bhikkhave tameva bhaginim passeyya sariram sivathikaya
chadditam   kakehi   va  khajjamanam  gijjhehi  va  khajjamanam  kulalehi  va
khajjamanam  suvanehi  va  khajjamanam  singalehi  va khajjamanam vividhehi va
panakajatikehi  khajjamanam  .  tam  kim  mannatha  bhikkhave  ya  purima  subha
vannanibha   sa  antarahita  adinavo  patubhutoti  .  evam  bhanteti .
Ayampi bhikkhave rupanam adinavo.
     {202.4}   Puna   caparam   bhikkhave  tameva  bhaginim  passeyya  sariram
sivathikaya     chadditam     atthikasankhalikam     samamsalohitam     nharusambandham
.pe.       atthikasankhalikam       nimmamsalohitamakkhitam       nharusambandham
@Footnote: 1 Ma. Yu. ayampi. 2 Ma. Yu. samvesiyamananti dissati.
.pe.   Atthikasankhalikam   apagatamamsalohitam   nharusambandham  .pe.  atthikani
apagatanharusambandhani   1-   disavidisa   vikkhittani  annena  hatthatthikam
annena  padatthikam  [2]-  annena  janghatthikam  annena  urutthikam  annena
katitthikam    annena    pitthikantakatthikam    annena   phasukatthikam   annena
uratthikam    annena   bahutthikam   annena   amsatthikam   annena   givatthikam
annena   hanutthikam   annena   dantatthikam   annena   sisakataham   .   tam
kim   mannatha   bhikkhave   ya   purima   subha  vannanibha  sa  antarahita
adinavo   patubhutoti   .   evam  bhanteti  .  ayampi  bhikkhave  rupanam
adinavo.
     {202.5}   Puna   caparam   bhikkhave  tameva  bhaginim  passeyya  sariram
sivathikaya    chadditam    atthikani    setani    sankhavannupanibhani   .pe.
Atthikani    punjakitani    terovassikani    .pe.    atthikani   putini
cunnakajatani    .   tam   kim   mannatha   bhikkhave   ya   purima   subha
vannanibha   sa  antarahita  adinavo  patubhutoti  .  evam  bhanteti .
Ayampi bhikkhave rupanam adinavo.
     [203]  Kinca  bhikkhave  rupanam  nissaranam  .  yo  bhikkhave  rupesu
chandaragavinayo chandaragappahanam idam  rupanam nissaranam.
     [204]  Ye  hi  keci  bhikkhave  samana  va  brahmana va evam
rupanam    assadanca   assadato   adinavanca   adinavato   nissarananca
nissaranato    yathabhutam    nappajananti   te   vata   samam   va   rupe
parijanissanti   param   va  tathattaya  samadapessanti  yathapatipanno  rupe
@Footnote: 1 Ma. Yu. apagatasambandhani. 2 Ma. annena gopphakatthikam.
Parijanissatiti   netam   thanam   vijjati   .  ye  ca  kho  keci  bhikkhave
samana   va   brahmana   va   evam   rupanam  assadanca  assadato
adinavanca    adinavato   nissarananca   nissaranato   yathabhutam   pajananti
te   vata   samam   va   rupe   parijanissanti   param   va   tathattaya
samadapessanti yathapatipanno rupe parijanissatiti thanametam vijjati.
     [205]   Ko  ca  bhikkhave  vedananam  assado  .  idha  bhikkhave
bhikkhu   vivicceva   kamehi  vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam  savicaram
vivekajam   pitisukham   pathamam   jhanam   upasampajja   viharati  .  yasmim  samaye
bhikkhave   bhikkhu   vivicceva  kamehi  vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam
savicaram   vivekajam   pitisukham  pathamam  jhanam  upasampajja  viharati  neva  tasmim
samaye   attabyabadhayapi   ceteti   na   parabyabadhayapi  ceteti  na
ubhayabyabadhayapi  ceteti  abyapajjhamyeva  tasmim  samaye  vedanam  vedeti
abyapajjhaparamaham bhikkhave vedananam assadam vadami.
     {205.1}  Puna  caparam  bhikkhave bhikkhu vitakkavicaranam vupasama ajjhattam
sampasadanam  cetaso  ekodibhavam  avitakkam  avicaram  samadhijam  pitisukham dutiyam
jhanam  upasampajja  viharati  .  yasmim  samaye  bhikkhave  bhikkhu vitakkavicaranam
vupasama  .pe.  viharati  neva tasmim samaye attabyabadhayapi ceteti .pe.
Vedeti abyapajjhaparamaham bhikkhave vedananam assadam vadami.
     {205.2}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  pitiya ca viraga upekkhako
ca   viharati   sato   ca  sampajano  sukhanca  kayena  patisamvedeti  yantam
Ariya    acikkhanti    upekkhako   satima   sukhavihariti   tatiyam   jhanam
upasampajja   viharati   .   yasmim   samaye   bhikkhave   bhikkhu   pitiya  ca
viraga    .pe.    viharati   neva   tasmim   samaye   .pe.   vedeti
abyapajjhaparamaham bhikkhave vedananam assadam vadami.
     {205.3}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  sukhassa ca pahana dukkhassa ca
pahana     pubbeva    somanassadomanassanam    atthangama    adukkhamasukham
upekkhasatiparisuddhim   catuttham  jhanam  upasampajja  viharati  .  yasmim  samaye
bhikkhave  bhikkhu  sukhassa  ca .pe. Viharati neva tasmim samaye attabyabadhayapi
ceteti   na   parabyabadhayapi   ceteti  na  ubhayabyabadhayapi  ceteti
abyapajjhamyeva  tasmim  samaye  vedanam  vedeti  abyapajjhaparamaham  bhikkhave
vedananam assadam vadami.
     [206]   Ko   ca  bhikkhave  vedananam  adinavo  .  yam  bhikkhave
vedana anicca dukkha viparinamadhamma ayam vedananam adinavo.
     [207]   Kinca   bhikkhave   vedananam   nissaranam  .  yo  bhikkhave
vedananam 1- chandaragavinayo chandaragappahanam idam vedananam nissaranam.
     [208]   Ye   hi   keci  bhikkhave  samana  va  brahmana  va
evam    vedananam    assadanca    assadato   adinavanca   adinavato
nissarananca    nissaranato    yathabhutam    nappajananti   te   vata   samam
va   vedana   2-   parijanissanti  param  va  tathattaya  samadapessanti
yathapatipanno  vedana  3-  parijanissatiti  netam  thanam  vijjati . Ye ca
@Footnote: 1 Ma. Yu. vedanasu. 2-3 Ma. vedanam.
Kho   keci   bhikkhave   samana   va   brahmana  va  evam  vedananam
assadanca     assadato     adinavanca     adinavato     nissarananca
nissaranato   yathabhutam   pajananti   te   vata   samam  va  vedana  1-
parijanissanti    param    va   tathattaya   samadapessanti   yathapatipanno
vedana 2- parijanissatiti thanametam vijjatiti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
               Mahadukkhakkhandhasuttam nitthitam tatiyam.
@Footnote: 1-2 Ma. vedanam.
                     Culadukkhakkhandhasuttam
     [209]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  sakkesu  viharati
kapilavatthusmim   nigrodharame   .   atha   kho  mahanamo  sakko  yena
bhagava   tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva  ekamantam
nisidi    .   ekamantam   nisinno   kho   mahanamo   sakko   bhagavantam
etadavoca   digharattaham  bhante  bhagavata  evam  dhammam  desitam  ajanami
lobho   cittassa   upakkileso   doso   cittassa   upakkileso  moho
cittassa   upakkilesoti   .   evancaham  bhante  bhagavata  dhammam  desitam
ajanami   lobho   cittassa  upakkileso  doso  cittassa  upakkileso
moho  cittassa  upakkilesoti  .  atha  ca  pana  me ekada lobhadhammapi
cittam   pariyadaya   titthanti   dosadhammapi   cittam   pariyadaya  titthanti
mohadhammapi   cittam   pariyadaya   titthanti   tassa   mayham  bhante  evam
hoti   kosu   nama   me   dhammo   ajjhattam   appahino   yena   me
ekada   lobhadhammapi   cittam   pariyadaya   titthanti  dosadhammapi  cittam
pariyadaya titthanti mohadhammapi cittam pariyadaya titthantiti.
     [210]   So   eva   kho   te   mahanama   dhammo   ajjhattam
appahino    yena    te    ekada   lobhadhammapi   cittam   pariyadaya
titthanti   dosadhammapi   cittam   pariyadaya   titthanti  mohadhammapi  cittam
pariyadaya   titthanti   .   so  ca  hi  te  mahanama  dhammo  ajjhattam
pahino   abhavissa   .   na   tvam   agaram  ajjhavaseyyasi   na  kame
paribhunjeyyasi   .   yasma  ca  kho  te  mahanama  so  eva  dhammo
ajjhattam appahino tasma tvam agaram ajjhavasasi kame paribhunjasi.
     [211]   Appassada   kama   bahudukkha  bahupayasa  adinavo
ettha    bhiyyoti    iti    cepi   mahanama   ariyasavakassa   yathabhutam
sammappannaya   sudittham   hoti  .  so  ca  annatreva  kamehi  annatra
akusalehi   dhammehi   pitisukham   nadhigacchati   annam   va   tato  santataram
atha  kho  so  neva  tava  anavatti  kamesu  hoti  .  yato  ca  kho
mahanama   ariyasavakassa   appassada   kama   bahudukkha  bahupayasa
adinavo  ettha  bhiyyoti  evametam  yathabhutam sammappannaya sudittham hoti.
So   ca   annatreva   kamehi   annatra   akusalehi   dhammehi  pitisukham
adhigacchati   annam   va   tato   santataram   atha   kho   so   anavatti
kamesu hoti.
     {211.1}  Mayhampi  kho  mahanama pubbeva sambodha anabhisambuddhassa
bodhisattasseva    sato   appassada   kama   bahudukkha   bahupayasa
adinavo   ettha   bhiyyoti   evametam   yathabhutam  sammappannaya  sudittham
hoti  .  so  ca   annatreva  kamehi  annatra akusalehi dhammehi pitisukham
najjhagamim  1-  annam  va  tato  santataram  atha khvaham neva tava anavatti
kamesu  paccannasim  .  yato  ca  kho  me  mahanama appassada kama
bahudukkha   bahupayasa   adinavo   ettha  bhiyyoti  evametam  yathabhutam
sammappannaya   sudittham  ahosi  .  so  ca  annatreva  kamehi  annatra
akusalehi   dhammehi   pitisukham   ajjhagamim   annanca  tato  santataram  athaham
anavatti kamesu paccannasim.
@Footnote: 1 Ma. Yu. najjhagamam.
     [212]   Ko   ca   mahanama   kamanam   assado  .  pancime
mahanama    kamaguna   katame   panca   cakkhuvinneyya   rupa   ittha
kanta    manapa    piyarupa   kamupasanhita   rajaniya   sotavinneyya
sadda  ...  ghanavinneyya  gandha  ...  jivhavinneyya  rasa  ...
Kayavinneyya    photthabba    ittha    kanta    manapa    piyarupa
kamupasanhita   rajaniya   ime   kho   mahanama   panca   kamaguna .
Yam   kho   mahanama   ime   panca   kamagune   paticca  uppajjati  sukham
somanassam ayam kamanam assado.
     [213]  Ko  ca  mahanama  kamanam  adinavo  .  idha  mahanama
kulaputto   yena   sipputthanena   jivikam   kappeti   yadi   muddhaya  yadi
gananaya   yadi   sankhanena  yadi  kasiya  yadi  vanijjaya  yadi  gorakkhena
yadi    issatthena    yadi   rajaporisena   yadi   sippannatarena   sitassa
purakkhato      unhassa     purakkhato     damsamakasavatatapasarimsapasamphassehi
rissamano    khuppipasaya    miyyamano    ayampi   mahanama   kamanam
adinavo   sanditthiko   dukkhakkhandho   kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva hetu.
     {213.1}   Tassa   ce   mahanama   kulaputtassa  evam  utthahato
ghatato    vayamato    te    bhoga    nabhinipphajjanti    so   socati
kilamati    paridevati     urattalim   kandati   sammoham   apajjati   mogham
vata   me   utthanam  aphalo  vata  me  vayamoti  .  ayampi  mahanama
kamanam      adinavo      sanditthiko      dukkhakkhandho     kamahetu
Kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu.
     {213.2}  Tassa  ce  mahanama  kulaputtassa  evam utthahato ghatato
vayamato  te  bhoga  abhinipphajjanti  so  tesam  bhoganam  arakkhadhikaranam
dukkham  domanassam  patisamvedeti  kinti  me  bhoge neva rajano hareyyum na
cora  hareyyum  na  aggi  daheyya  na  udakam vaheyya na appiya dayada
hareyyunti  .  tassa  evam  arakkhato  gopayato  te  bhoge  rajano
va  haranti  cora  va  haranti  aggi  va  dahati udakam va vahati appiya
dayada   va  haranti  so  socati  kilamati  paridevati  urattalim  kandati
sammoham   apajjati   yampi   me  ahosi  tampi  no  natthiti  .  ayampi
mahanama    kamanam    adinavo   sanditthiko   dukkhakkhandho   kamahetu
kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu.
     [214]   Puna  caparam  mahanama  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva   hetu   rajanopi   rajuhi   vivadanti  khattiyapi  khattiyehi
vivadanti    brahmanapi    brahmanehi    vivadanti    gahapatipi   gahapatihi
vivadanti   matapi   puttena   vivadati   puttopi  matara  vivadati  pitapi
puttena   vivadati   puttopi   pitara   vivadati   bhatapi  bhatara  vivadati
bhatapi   bhaginiya   vivadati  bhaginipi  bhatara  vivadati  sahayopi  sahayena
vivadati   .   te   tattha   kalahaviggahavivadapanna   annamannam   panihipi
upakkamanti    ledduhipi   upakkamanti   dandehipi   upakkamanti   satthehipi
upakkamanti     te     tattha     maranampi    niggacchanti    maranamattampi
Dukkham    .    ayampi    mahanama    kamanam   adinavo   dukkhakkhandho
kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu.
     [215]   Puna  caparam  mahanama  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva    hetu    asicammam    gahetva    dhanukalapam   sannayhitva
ubhatobyulham   sangamam   pakkhandanti   .   ususupi   khippamanesu  sattisupi
khippamanasu    asisupi   vijjotalantesu   te   tattha   usuhipi   vijjhanti
sattiyapi    vijjhanti   asinapi   sisam   chindanti   te   tattha   maranampi
niggacchanti    maranamattampi    dukkham    .   ayampi   mahanama   kamanam
adinavo   sanditthiko   dukkhakkhandho   kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva hetu.
     [216]   Puna  caparam  mahanama  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva    hetu    asicammam    gahetva    dhanukalapam   sannayhitva
attavalepana   upakariyo  pakkhandanti  .  ususupi  khippamanesu  sattisupi
khippamanasu    asisupi   vijjotalantesu   te   tattha   usuhipi   vijjhanti
sattiyapi   vijjhanti  chakanatiyapi  1-  osincanti  abhivaggenapi  omaddanti
asinapi   sisam   chindanti   te   tattha  maranampi  niggacchanti  maranamattampi
dukkham   .  ayampi  mahanama  kamanam  adinavo  sanditthiko  dukkhakkhandho
kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu.
     [217]   Puna  caparam  mahanama  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva   hetu  sandhimpi  chindanti  nillopampi  haranti  ekagarikampi
@Footnote: 1 Ma. chakanakayapi.
Karonti   panthepi   titthanti   paradarampi   gacchanti   tamenam   rajano
gahetva   vividhani   kammakaranani   karenti   .   kasahipi   talenti
vettehipi   talenti   addhadandakehipi   talenti  .pe.  jotimalikampi
karonti     hatthapajjotikampi     karonti     erakavattikampi    karonti
cirakavasikampi   karonti   eneyyakampi   karonti   balisamamsikampi  karonti
kahapanakampi    karonti    kharapaticchakampi    karonti   palighapalivattikampi
karonti  palalapithakampi  karonti  tattenapi  telena  osincanti  sunakhehipi
khadapenti   jivantampi   sule  uttasenti  asinapi  sisam  chindanti  te
tattha   maranampi   niggacchanti   maranamattampi   dukkham  .  ayampi  mahanama
kamanam    adinavo   sanditthiko   dukkhakkhandho   kamahetu   kamanidanam
kamadhikaranam kamanameva hetu.
     [218]   Puna  caparam  mahanama  kamahetu  kamanidanam  kamadhikaranam
kamanameva    hetu    kayena   duccaritam   caranti   vacaya   duccaritam
caranti   manasa   duccaritam   caranti   te   kayena   duccaritam   caritva
vacaya   duccaritam   caritva   manasa  duccaritam  caritva  kayassa  bheda
parammarana   apayam   duggatim   vinipatam   nirayam  upapajjanti  .  ayam  1-
mahanama    kamanam   adinavo   samparayiko   dukkhakkhandho   kamahetu
kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu.
     [219]  Ekamidaham  mahanama  samayam  rajagahe  viharami  gijjhakute
pabbate   .   tena  kho  pana  samayena  sambahula  nigantha  isigilipasse
@Footnote: 1 Ma. ayampi.
Kalasilayam   ubbhatthaka   honti   asanapatikkhitta   opakkamika  dukkha
tippa  khara  katuka  vedana  vediyanti  .  atha  khvaham  1-  mahanama
sayanhasamayam   patisallana   vutthito   yena  isigilipasse  2-  kalasila
yena  3-  nigantha  tenupasankamim  upasankamitva  te  niganthe  etadavocam
kinnu   tumhe  avuso  nigantha  ubbhatthaka  hotha  4-  asanapatikkhitta
opakkamika dukkha tippa khara katuka vedana vediyathati.
     {219.1}  Evam  vutte mahanama te nigantha mam etadavocum nigantho
avuso    nataputto    sabbannu   sabbadassavi   aparisesam   nanadassanam
patijanati   carato   ca   me   titthato  ca  suttassa  ca  jagarassa  ca
satatam    samitam    nanadassanam    paccupatthitanti    so   evamaha   atthi
kho  bho  5-  nigantha  pubbe  papakammam  katam  tam  imaya  dukkhaya  6-
dukkarakarikaya   nijjaretha   7-   yam  panettha  etarahi  kayena  samvuta
vacaya   samvuta   manasa   samvuta  tam  ayatim  papassa  kammassa  akaranam
iti    purananam    kammanam    tapasa   byantibhava   navanam   kammanam
akarana   ayatim   anavassavo  ayatim  anavassava  kammakkhayo  kammakkhaya
dukkhakkhayo    dukkhakkhaya    vedanakkhayo   vedanakkhaya   sabbam   dukkham
nijjinnam   bhavissatiti   .   tanca   pana   amhakam   ruccati   ceva  khamati
ca tena camha attamanati.
@Footnote: 1 Si. Yu. atha khoham. 2 Si. Yu. isigilipassam. 3 Ma. Yu. te.. 4 Ma. Yu. ayam patho
@natthi. 5 Si. Yu. vo. 6 Si. Ma. Yu. katukaya. 7 Ma. nijjiretha.
     [220]   Evam   vutte  aham  mahanama  te  niganthe  etadavocam
kim   pana   tumhe   avuso   nigantha  janatha  ahuvamheva  mayam  pubbe
na   nahuvamhati   .   no   hidam   avusoti   .   kim   pana   tumhe
avuso   nigantha   janatha   akaramheva   mayam   pubbe   papakammam  na
nakaramhati  .  no  hidam  avusoti  1-. Kim pana tumhe avuso nigantha
janatha   evarupam   va   evarupam   va  papakammam  akaramhati  .  no
hidam   avusoti  .  kim  pana  tumhe  avuso  nigantha  janatha  ettakam
va  dukkham  nijjinnam  ettakam  va  dukkham  nijjaretabbam  2- ettakamhi va
dukkhe   nijjinne   sabbam   dukkham   nijjinnam   bhavissatiti   .   no  hidam
avusoti   .   kim   pana   tumhe   avuso  nigantha  janatha  dittheva
dhamme   akusalanam   dhammanam   pahanam  kusalanam  dhammanam  upasampadanti .
No hidam avusoti.
     {220.1}   Iti   kira   tumhe   avuso   nigantha  na  janatha
ahuvamheva   mayam   pubbe   na   nahuvamhati   na   janatha  akaramheva
mayam   pubbe   papakammam   na   nakaramhati   na  janatha  evarupam  va
evarupam    va   papakammam   akaramhati   na   janatha   ettakam   va
dukkham   nijjinnam   ettakam   va   dukkham   nijjaretabbam   ettake   va
dukkhe    nijjinne   sabbam   dukkham   nijjinnam   bhavissatiti   na   janatha
dittheva   dhamme  akusalanam  dhammanam  pahanam  kusalanam  dhammanam  upasampadam
evam   sante    avuso   nigantha   ye  loke  ludda  lohitapanino
kururakammanta   manussesu  paccha  jata  te  niganthesu  pabbajjantiti .
@Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi. ito pathapadampi idisameva.
@2 Ma. nijjiretabbam. ito parampi idisameva.
Na   kho   avuso   gotama  sukhena  sukham  adhigantabbam  dukkhena  kho  sukham
adhigantabbam     sukhena    ca    avuso    gotama    sukham    adhigantabbam
abhavissa   raja  magadho  seniyo  bimbisaro  sukham  adhigaccheyya  raja
magadho seniyo bimbisaro sukhaviharitaro ayasmata gotamenati.
     {220.2}    Addhayasmantehi    niganthehi   sahasa   appatisankha
vaca  bhasita  na  kho  avuso  gotama  sukhena  sukham adhigantabbam dukkhena
kho  sukham  adhigantabbam  sukhena  ca  avuso  gotama  sukham adhigantabbam abhavissa
raja   magadho  seniyo  bimbisaro  sukham  adhigaccheyya  raja  magadho
seniyo    bimbisaro   sukhaviharitaro   ayasmata   gotamenati   apica
ahameva   tattha  patipucchitabbo  ko  nu  kho  ayasmantanam  sukhaviharitaro
raja va magadho seniyo bimbisaro ayasma va gotamoti.
     {220.3}  Addhavuso  gotama  amhehi  sahasa  appatisankha vaca
bhasita  na  kho  avuso  gotama  sukhena  sukham adhigantabbam dukkhena kho sukham
adhigantabbam   sukhena   ca   avuso   gotama   sukham   adhigantabbam  abhavissa
raja   magadho  seniyo  bimbisaro  sukham  adhigaccheyya  raja  magadho
seniyo    bimbisaro   sukhaviharitaro   ayasmata   gotamenati   apica
titthatetam   idanipi   mayam   ayasmantam   gotamam   pucchama  ko  nu  kho
ayasmantanam   sukhaviharitaro   raja  va  magadho  seniyo  bimbisaro
ayasma   va   gotamoti   .   tenahavuso   nigantha   tumhe  tattha
patipucchissami   yatha   vo   khameyya   tatha  nam  byakareyyatha  tam  kim
mannathavuso   nigantha   pahoti   raja   magadho   seniyo  bimbisaro
Aninjamano   kayena  abhasamano  vacam  satta  rattindivani  ekantasukham
patisamvedi   viharitunti   .   no  hidam  avusoti  .  tam  kim  mannathavuso
nigantha   pahoti   raja   magadho   seniyo   bimbisaro  aninjamano
kayena  abhasamano  vacam  cha  rattindivani  ... Panca rattindivani ...
Cattari  rattindivani  ...  tini  rattindivani ... Dve rattindivani ...
Ekam  rattindivam  ekantasukham  patisamvedi  viharitunti  .  no hidam avusoti.
Aham   kho   avuso  nigantha  pahomi  aninjamano  kayena  abhasamano
vacam ekam rattindivam ekantasukham patisamvedi viharitum.
     {220.4}  Aham  kho  avuso  nigantha  pahomi aninjamano kayena
abhasamano  vacam  dve  rattindivani  ... Tini rattindivani ... Cattari
rattindivani  ...  panca  rattindivani  ...  cha  rattindivani  ... Satta
rattindivani   ekantasukham   patisamvedi   viharitum   .   tam  kim  mannathavuso
nigantha  evam  sante  ko  sukham  viharati  1-  raja va magadho seniyo
bimbisaro   aham   vati   .  evam  sante  ayasma  ca  2-  gotamo
sukhaviharitaro ranna magadhena seniyena bimbisarenati.
     Idamavoca    bhagava    attamano    mahanamo   sakko   bhagavato
bhasitam abhinanditi.
               Culadukkhakkhandhasuttam nitthitam catuttham.
                     -------------
@Footnote: 1 Ma. Yu. viharataro. 2 Ma. Yu. va..
                       Anumanasuttam
     [221]   Evamme  sutam  ekam  samayam  ayasma  mahamoggallano
bhaggesu   viharati   sumsumaragire   bhesakalavane  migadaye  .  tatra  kho
ayasma   mahamoggallano   bhikkhu   amantesi  avuso  bhikkhavoti .
Avusoti kho te bhikkhu ayasmato mahamoggallanassa paccassosum.
     [222]   Ayasma  mahamoggallano  etadavoca  pavareti  cepi
avuso   bhikkhu   vadantu   mam   ayasmanto   vacaniyomhi  ayasmantehiti
so    ca    hoti   dubbaco   dovacassakaranehi   dhammehi   samannagato
akkhamo   appadakkhinaggahi   anusasanim  atha  kho  [1]-  sabrahmacari  na
ceva    vattabbam   mannanti   na   ca   anusasitabbam   mannanti   na   ca
tasmim puggale vissasam apajjitabbam mannanti.
     {222.1}   Katame  cavuso  dovacassakarana  dhamma  .  idhavuso
bhikkhu   papiccho   hoti  papikanam  icchanam  vasangato  yampavuso  bhikkhu
papiccho    hoti    papikanam    icchanam   vasangato   ayampi   dhammo
dovacassakarano   .   puna   caparam   avuso   bhikkhu   attukkamsako  hoti
paravambhi    yampavuso    bhikkhu   attukkamsako   hoti   paravambhi   ayampi
dhammo    dovacassakarano   .   puna   caparam   avuso   bhikkhu   kodhano
hoti      kodhabhibhuto     yampavuso     bhikkhu     kodhano     hoti
kodhabhibhuto    ayampi    dhammo    dovacassakarano    .    puna   caparam
@Footnote: 1 Ma. Yu. nam.
Avuso   bhikkhu   kodhano   hoti   kodhahetu  upanahi  yampavuso  bhikkhu
kodhano hoti kodhahetu upanahi ayampi dhammo dovacassakarano.
     {222.2}   Puna   caparam  avuso  bhikkhu  kodhano  hoti  kodhahetu
abhisanki   1-   yampavuso   bhikkhu   kodhano   hoti  kodhahetu  abhisanki
ayampi   dhammo   dovacassakarano  .  puna  caparam  avuso  bhikkhu  kodhano
hoti   kodhasamantam   2-  vacam  nicchareta  yampavuso  bhikkhu  kodhano
hoti  kodhasamantam  vacam  nicchareta  ayampi  dhammo  dovacassakarano .
Puna   caparam   avuso   bhikkhu   cudito  3-  codakena  codakam  patippharati
yampavuso   bhikkhu   cudito   codakena  codakam  patippharati  ayampi  dhammo
dovacassakarano   .  puna  caparam  avuso  bhikkhu  cudito  codakena  codakam
apasadeti   yampavuso   bhikkhu   cudito   codakena   codakam  apasadeti
ayampi dhammo dovacassakarano.
     {222.3}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu  cudito  codakena  codakassa
paccaropeti    yampavuso    bhikkhu    cudito    codakena    codakassa
paccaropeti   ayampi   dhammo   dovacassakarano  .  puna  caparam  avuso
bhikkhu   cudito   codakena   codakam  4-  annenannam  paticarati  bahiddhakatham
apanameti    kopanca   dosanca   appaccayanca   patukaroti   yampavuso
bhikkhu   cudito   codakena   codakam  4-  annenannam  paticarati  bahiddhakatham
apanameti    kopanca    dosanca    appaccayanca    patukaroti   ayampi
dhammo   dovacassakarano  .  puna  caparam  avuso  bhikkhu  cudito  codakena
@Footnote: 1 Si. abhisangi. 2 Po. Ma. kodhasamanta. sabbatthapi idisameva.
@3 Po. Ma. codito. ito param idisameva .  4 Ma. Yu. ayam patho natthi.
Apadane   na   sampayati  yampavuso  bhikkhu  cudito  codakena  apadane
na   sampayati   ayampi   dhammo  dovacassakarano  .  puna  caparam  avuso
bhikkhu   makkhi   hoti   palasi   yampavuso   bhikkhu   makkhi  hoti  palasi
ayampi dhammo dovacassakarano.
     {222.4}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu issuki hoti macchari yampavuso
bhikkhu  issuki  hoti  macchari  ayampi  dhammo  dovacassakarano  .  puna caparam
avuso  bhikkhu  satho  hoti  mayavi  yampavuso  bhikkhu satho hoti mayavi
ayampi  dhammo  dovacassakarano  .  puna  caparam  avuso  bhikkhu thaddho hoti
atimani   yampavuso   bhikkhu   thaddho   hoti   atimani   ayampi  dhammo
dovacassakarano   .   puna   caparam  avuso  bhikkhu  sanditthiparamasi  hoti
adhanagahi     duppatinissaggi    yampavuso    bhikkhu    sanditthiparamasi
hoti   adhanagahi   duppatinissaggi   ayampi   dhammo  dovacassakarano .
Ime vuccantavuso dovacassakarana dhamma.
     [223]  No  cepi  avuso  bhikkhu  pavareti vadantu mam ayasmanto
vacaniyomhi   ayasmantehiti   so   ca   hoti   suvaco  sovacassakaranehi
dhammehi   samannagato   khamo   padakkhinaggahi   anusasanim   atha  kho  nam
sabrahmacari     vattabbanceva     mannanti    anusasitabbanca    mannanti
tasmim   ca   puggale  vissasam  apajjitabbam  mannanti  .  katame  cavuso
sovacassakarana dhamma.
     {223.1}  Idhavuso  bhikkhu  na  papiccho hoti na papikanam icchanam
vasangato      yampavuso      bhikkhu      na      papiccho     hoti
Na   papikanam   icchanam   vasangato   ayampi  dhammo  sovacassakarano .
Puna   caparam   avuso   bhikkhu  anattukkamsako  hoti  aparavambhi  yampavuso
bhikkhu   anattukkamsako  hoti  aparavambhi  ayampi  dhammo  sovacassakarano .
Puna  caparam  avuso  bhikkhu  na  kodhano  hoti  na  kodhabhibhuto yampavuso
bhikkhu  na  kodhano  hoti  na  kodhabhibhuto  ayampi dhammo sovacassakarano.
Puna  caparam  avuso  bhikkhu  na kodhano hoti na kodhahetu upanahi yampavuso
bhikkhu na kodhano hoti na kodhahetu upanahi ayampi dhammo sovacassakarano.
     {223.2}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu  na kodhano hoti na kodhahetu
abhisanki  yampavuso  bhikkhu  na  kodhano  hoti  na kodhahetu abhisanki ayampi
dhammo  sovacassakarano  .  puna  caparam  avuso  bhikkhu  na kodhano hoti na
kodhasamantam  vacam  nicchareta  yampavuso  bhikkhu  na  kodhano  hoti  na
kodhasamantam   vacam   nicchareta   ayampi   dhammo   sovacassakarano .
Puna   caparam   avuso   bhikkhu   cudito   codakena  codakam  na  patippharati
yampavuso  bhikkhu  cudito  codakena  codakam  na  patippharati  ayampi  dhammo
sovacassakarano   .  puna  caparam  avuso  bhikkhu  cudito  codakena  codakam
na    apasadeti   yampavuso   bhikkhu   cudito   codakena   codakam   na
apasadeti ayampi dhammo sovacassakarano.
     {223.3}    Puna    caparam   avuso   bhikkhu   cudito   codakena
codakassa     na     paccaropeti     yampavuso     bhikkhu     cudito
codakena     codakassa     na     paccaropeti     ayampi     dhammo
Sovacassakarano   .   puna   caparam   avuso   bhikkhu   cudito   codakena
codakassa   1-   na   annenannam   paticarati   na  bahiddhakatham  apanameti
na    kopanca   dosanca   appaccayanca   patukaroti   yampavuso   bhikkhu
cudito   codakena   codakassa   na   annenannam  paticarati  na  bahiddhakatham
apanameti   na   kopanca   dosanca   appaccayanca   patukaroti   ayampi
dhammo   sovacassakarano  .  puna  caparam  avuso  bhikkhu  cudito  codakena
codakassa   na   apadane   na   sampayati   yampavuso   bhikkhu   cudito
codakena   codakassa   na   apadane   na   sampayati   ayampi   dhammo
sovacassakarano   .   puna   caparam  avuso  bhikkhu  amakkhi  hoti  apalasi
yampavuso bhikkhu amakkhi hoti apalasi ayampi dhammo sovacassakarano.
     {223.4}   Puna   caparam   avuso  bhikkhu  anissuki  hoti  amacchari
yampavuso  bhikkhu  anissuki  hoti  amacchari  ayampi dhammo sovacassakarano.
Puna    caparam   avuso   bhikkhu   asatho   hoti   amayavi   yampavuso
bhikkhu   asatho   hoti   amayavi   ayampi   dhammo   sovacassakarano .
Puna   caparam   avuso   bhikkhu   athaddho   hoti   anatimani   yampavuso
bhikkhu   athaddho   hoti   anatimani   ayampi   dhammo  sovacassakarano .
Puna   caparam   avuso   bhikkhu   asanditthiparamasi   hoti   anadhanagahi
supatinissaggi      yampavuso      bhikkhu     asanditthiparamasi     hoti
anadhanagahi    supatinissaggi    ayampi    dhammo    sovacassakarano  .
Ime vuccantavuso sovacassakarana dhamma.
@Footnote: 1 Ma. Yu. ayam patho natthi. sabbatthapi idisameva.
     [224]  Tatravuso  bhikkhuna attanava attanam evam anumanitabbam 1-
yo   khvayam   puggalo   papiccho   papikanam   icchanam  vasangato  ayam
me   puggalo   appiyo   amanapo   ahanceva   kho  panassam  papiccho
papikanam  icchanam  vasangato  aham  passam  paresam  appiyo  amanapoti .
Evam   janantenavuso   bhikkhuna  na  papiccho  bhavissami  na  papikanam
icchanam   vasangatoti   cittam   uppadetabbam   .   yo  khvayam  puggalo
attukkamsako    paravambhi    ayam    me    puggalo   appiyo   amanapo
ahanceva   kho   panassam   attukkamsako   paravambhi   aham   passam   paresam
appiyo   amanapoti   .  evam  janantenavuso  bhikkhuna  anattukkamsako
bhavissami   aparavambhiti   cittam   uppadetabbam   .  yo  khvayam  puggalo
kodhano   kodhabhibhuto   ayam  me  puggalo  appiyo  amanapo  ahanceva
kho    panassam   kodhano   kodhabhibhuto   aham   passam   paresam   appiyo
amanapoti   .   evam  janantenavuso  bhikkhuna  na  kodhano  bhavissami
na kodhabhibhutoti cittam uppadetabbam.
     {224.1} Yo khvayam puggalo kodhano [2]- kodhahetu upanahi ayam me
puggalo  appiyo  amanapo  ahanceva kho panassam kodhano kodhahetu upanahi
aham  passam  paresam  appiyo  amanapoti  .  evam janantenavuso bhikkhuna
na  kodhano  bhavissami  na  kodhahetu  upanahiti  cittam uppadetabbam. Yo
khvayam  puggalo kodhano kodhahetu abhisanki ayam me puggalo appiyo amanapo
@Footnote: 1 Si. anusasitabbam. Yu. anuminitabbam. 2 Po. kodhabhibhuto.
Ahanceva   kho   panassam   kodhano   kodhahetu   abhisanki  .  aham  passam
paresam   appiyo   amanapoti   .   evam  janantenavuso  bhikkhuna  na
kodhano   bhavissami   na   kodhahetu   abhisankiti  cittam  uppadetabbam .
Yo   khvayam   puggalo   kodhano   kodhasamantam  vacam  nicchareta  ayam
me  puggalo  appiyo  amanapo  ahanceva kho panassam kodhano kodhasamantam
vacam    nicchareta   aham   passam   paresam   appiyo   amanapoti  .
Evam   janantenavuso  bhikkhuna  na  kodhano  bhavissami  na  kodhasamantam
vacam   niccharessamiti   cittam   uppadetabbam  .  yo  khvayam  puggalo
cudito  codakena  codakam  patippharati  ayam  me  puggalo  appiyo amanapo
ahanceva   kho   pana  cudito  codakena  codakam  patipphareyyam  aham  passam
paresam   appiyo  amanapoti  .  evam  janantenavuso  bhikkhuna  cudito
codakena codakam nappatippharissamiti cittam uppadetabbam.
     {224.2}   Yo   khvayam   puggalo   cudito   codakena   codakam
apasadeti   ayam   me   puggalo   appiyo   amanapo   ahanceva  kho
pana    cudito   codakena   codakam   apasadeyyam   aham   passam   paresam
appiyo    amanapoti   .   evam   janantenavuso   bhikkhuna   cudito
codakena   codakam   na   apasadessamiti   cittam  uppadetabbam  .  yo
khvayam   puggalo   cudito   codakena  codakassa  paccaropeti  ayam  me
puggalo   appiyo   amanapo   ahanceva   kho   pana  cudito  codakena
codakassa   paccaropeyyam   aham   passam  paresam  appiyo  amanapoti .
Evam    janantenavuso   bhikkhuna   cudito   codakena   codakassa   na
paccaropessamiti  cittam  uppadetabbam  .  yo  khvayam  puggalo  cudito
codakena    codakassa    annenannam   paticarati   bahiddhakatham   apanameti
kopanca    dosanca    appaccayanca    patukaroti   ayam   me   puggalo
appiyo   amanapo   ahanceva   kho   pana  cudito  codakena  codakassa
annenannam      paticareyyam     bahiddhakatham     apanameyyam     kopanca
dosanca    appaccayanca    patukareyyam   aham   passam   paresam   appiyo
amanapoti   .   evam   janantenavuso  bhikkhuna  cudito  codakena  na
annenannam   paticarissami   na   bahiddhakatham   apanamessami  na  kopanca
dosanca   appaccayanca   patukarissamiti   cittam   uppadetabbam   .  yo
khvayam   puggalo   cudito   codakena   apadane   na   sampayati   ayam
me   puggalo  appiyo  amanapo  ahanceva  kho  pana  cudito  codakena
apadane   na   sampayeyyam  aham  passam  paresam  appiyo  amanapoti .
Evam   janantenavuso   bhikkhuna   cudito   codakena  na  apadane  na
sappayissamiti cittam uppadetabbam.
     {224.3}  Yo  khvayam  puggalo  makkhi  palasi  ayam  me  puggalo
appiyo   amanapo   ahanceva   kho   panassam  makkhi  palasi  aham  passam
paresam   appiyo  amanapoti  .  evam  janantenavuso  bhikkhuna  amakkhi
bhavissami   apalasiti   cittam   uppadetabbam   .   yo  khvayam  puggalo
issuki   macchari   ayam   me  puggalo  appiyo  amanapo  ahanceva  kho
Panassam   issuki   macchari   aham   passam   paresam  appiyo  amanapoti .
Evam   janantenavuso   bhikkhuna   anissuki   bhavissami  amacchariti  cittam
uppadetabbam   .   yo   khvayam   puggalo   satho   mayavi  ayam  me
puggalo   appiyo   amanapo   ahanceva   kho   panassam  satho  mayavi
aham   passam   paresam   appiyo   amanapoti   .  evam  janantenavuso
bhikkhuna asatho bhavissami amayaviti cittam uppadetabbam.
     {224.4}  Yo  khvayam  puggalo  thaddho  atimani  ayam me puggalo
appiyo   amanapo   ahanceva  kho  panassam  thaddho  atimani  aham  passam
paresam    appiyo   amanapoti   .   evam   janantenavuso   bhikkhuna
athaddho   bhavissami   anatimaniti   cittam   uppadetabbam  .  yo  khvayam
puggalo    sanditthiparamasi    adhanagahi    duppatinissaggi   ayam   me
puggalo   appiyo   amanapo   ahanceva   kho  panassam  sanditthiparamasi
adhanagahi     duppatinissaggi     aham     passam     paresam    appiyo
amanapoti    .   evam   janantenavuso   bhikkhuna   asanditthiparamasi
bhavissami anadhanagahi supatinissaggiti cittam uppadetabbam.
     [225]  Tatravuso  bhikkhuna  attanava attanam evam paccavekkhitabbam
kinnukhomhi     papiccho     papikanam     icchanam    vasangatoti   .
Sace   avuso  bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati  papiccho  khomhi
papikanam   icchanam  vasangatoti  tenavuso  bhikkhuna  tesamyeva  papakanam
akusalanam   dhammanam   pahanaya   vayamitabbam   .  sace  panavuso  bhikkhu
Paccavekkhamano   evam   janati   na   khomhi  papiccho  na  papikanam
icchanam    vasangatoti   tenavuso   bhikkhuna   teneva   pitipamojjena
vihatabbam ahorattanusikkhina kusalesu dhammesu.
     {225.1}  Puna  caparam  avuso  bhikkhuna  attanava  attanam  evam
paccavekkhitabbam   kinnukhomhi   attukkamsako   paravambhiti  .  sace  avuso
bhikkhu   paccavekkhamano   evam   janati  attukkamsako  khomhi  paravambhiti
tenavuso   bhikkhuna   tesamyeva  papakanam  akusalanam  dhammanam  pahanaya
vayamitabbam   .   sace  panavuso  bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati
anattukkamsako    khomhi    aparavambhiti    tenavuso   bhikkhuna   teneva
pitipamojjena vihatabbam ahorattanusikkhina kusalesu dhammesu.
     {225.2}  Puna  caparam  avuso  bhikkhuna  attanava  attanam  evam
paccavekkhitabbam  kinnukhomhi  kodhano  kodhabhibhutoti  .  sace avuso bhikkhu
paccavekkhamano  evam  janati  kodhano  khomhi  kodhabhibhutoti tenavuso
bhikkhuna  tesamyeva  papakanam  akusalanam  dhammanam  pahanaya  vayamitabbam.
Sace  panavuso  bhikkhu  paccavekkhamano  evam janati na khomhi kodhano na
kodhabhibhutoti   tenavuso   bhikkhuna   teneva  pitipamojjena  vihatabbam
ahorattanusikkhina kusalesu dhammesu.
     {225.3} Puna caparam avuso bhikkhuna attanava attanam evam paccavekkhitabbam
kinnukhomhi kodhano kodhahetu upanahiti. Sace avuso bhikkhu paccavekkhamano
evam  janati  kodhano  khomhi  kodhahetu  upanahiti  tenavuso  bhikkhuna
Tesamyeva   papakanam   akusalanam   dhammanam   pahanaya   vayamitabbam  .
Sace   panavuso   bhikkhu   paccavekkhamano   evam   janati  na  khomhi
kodhano  na  kodhahetu  upanahiti tenavuso bhikkhuna teneva pitipamojjena
vihatabbam ahorattanusikkhina kusalesu dhammesu.
     {225.4}  Puna  caparam  avuso  bhikkhuna  attanava  attanam  evam
paccavekkhitabbam  kinnukhomhi  kodhano  kodhahetu  abhisankiti . Sace avuso
bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati  kodhano  khomhi kodhahetu abhisankiti
tenavuso   bhikkhuna   tesamyeva  papakanam  akusalanam  dhammanam  pahanaya
vayamitabbam  .  sace  panavuso  bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati na
khomhi   kodhano   na  kodhahetu  abhisankiti  tenavuso  bhikkhuna  teneva
pitipamojjena vihatabbam ahorattanusikkhina kusalesu dhammesu.
     {225.5}  Puna  caparam  avuso  bhikkhuna  attanava  attanam  evam
paccavekkhitabbam  kinnukhomhi  kodhano  kodhasamantam  vacam  niccharetati .
Sace avuso bhikkhu paccavekkhamano evam janati kodhano khomhi kodhasamantam
vacam   niccharetati  tenavuso  bhikkhuna  tesamyeva  papakanam  akusalanam
dhammanam  pahanaya  vayamitabbam  .  sace  panavuso  bhikkhu paccavekkhamano
evam  janati  na  khomhi  kodhano  na  kodhasamantam  vacam  niccharetati
tenavuso  bhikkhuna  teneva  pitipamojjena  vihatabbam ahorattanusikkhina
kusalesu dhammesu.
     {225.6}  Puna  caparam  avuso  bhikkhuna  attanava  attanam  evam
paccavekkhitabbam          kinnukhomhi         cudito         codakena
Codakam   patippharamiti   .   sace  avuso  bhikkhu  paccavekkhamano  evam
janati   cudito   khomhi   codakena   codakam   patippharamiti  tenavuso
bhikkhuna  tesamyeva  papakanam  akusalanam  dhammanam  pahanaya  vayamitabbam.
Sace   panavuso   bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati  cudito  khomhi
codakena  codakam  na patippharamiti tenavuso bhikkhuna teneva pitipamojjena
vihatabbam ahorattanusikkhina kusalesu dhammesu.
     {225.7}  Puna  caparam  avuso  bhikkhuna  attanava  attanam  evam
paccavekkhitabbam   kinnukhomhi   cudito   codakena  codakam  apasademiti .
Sace  avuso  bhikkhu  paccavekkhamano evam janati cudito khomhi codakena
codakam   apasademiti  tenavuso  bhikkhuna  tesamyeva  papakanam  akusalanam
dhammanam  pahanaya  vayamitabbam  .  sace  panavuso  bhikkhu paccavekkhamano
evam  janati  cudito  khomhi  codakena  codakam na apasademiti tenavuso
bhikkhuna    teneva    pitipamojjena    vihatabbam    ahorattanusikkhina
kusalesu dhammesu.
     {225.8}  Puna  caparam  avuso  bhikkhuna  attanava  attanam  evam
paccavekkhitabbam  kinnukhomhi  cudito  codakena  codakassa  paccaropemiti.
Sace  avuso  bhikkhu  paccavekkhamano evam janati cudito khomhi codakena
codakassa   paccaropemiti   tenavuso   bhikkhuna   tesamyeva   papakanam
akusalanam   dhammanam   pahanaya   vayamitabbam   .  sace  panavuso  bhikkhu
paccavekkhamano   evam   janati   cudito   khomhi  codakena  codakassa
na       paccaropemiti       tenavuso       bhikkhuna      teneva
Pitipamojjena vihatabbam ahorattanusikkhina kusalesu dhammesu.
     {225.9}  Puna  caparam  avuso  bhikkhuna  attanava  attanam  evam
paccavekkhitabbam   kinnukhomhi   cudito   codakena   annenannam   paticarami
bahiddhakatham   apanamemi   kopanca  dosanca  appaccayanca  patukaromiti .
Sace   avuso   bhikkhu   paccavekkhamano  evam  janati  cudito  khomhi
codakena    annenannam    paticarami   bahiddhakatham   apanamemi   kopanca
dosanca    appaccayanca   patukaromiti   tenavuso   bhikkhuna   tesamyeva
papakanam   akusalanam  dhammanam  pahanaya  vayamitabbam  .  sace  panavuso
bhikkhu    paccavekkhamano   evam   janati   cudito   khomhi   codakena
annenannam   na   paticarami   na   bahiddhakatham   apanamemi   na  kopanca
dosanca    appaccayanca    patukaromiti   tenavuso   bhikkhuna   teneva
pitipamojjena vihatabbam ahorattanusikkhina kusalesu dhammesu.
     {225.10}  Puna  caparam  avuso  bhikkhuna  attanava  attanam evam
paccavekkhitabbam  kinnukhomhi  cudito  codakena  apadane  na sampayamiti.
Sace   avuso   bhikkhu   paccavekkhamano  evam  janati  cudito  khomhi
codakena   apadane   na   sampayamiti   tenavuso  bhikkhuna  tesamyeva
papakanam   akusalanam  dhammanam  pahanaya  vayamitabbam  .  sace  panavuso
bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati  cudito  khomhi  codakena  na  1-
apadane  na  1-  sampayamiti  tenavuso bhikkhuna teneva pitipamojjena
vihatabbam ahorattanusikkhina kusalesu dhammesu.
@Footnote: 1 Ma. nasaddadvayam natthi.
     {225.11}  Puna  caparam  avuso  bhikkhuna  attanava  attanam evam
paccavekkhitabbam  kinnukhomhi makkhi palasiti. Sace avuso bhikkhu paccavekkhamano
evam   janati  makkhi khomhi palasiti tenavuso bhikkhuna tesamyeva papakanam
akusalanam    dhammanam   pahanaya   vayamitabbam   sace   panavuso   bhikkhu
paccavekkhamano   evam   janati   amakkhi  khomhi  apalasiti  tenavuso
bhikkhuna    teneva    pitipamojjena    vihatabbam    ahorattanusikkhina
kusalesu dhammesu.
     {225.12}   Puna   caparam   avuso   bhikkhuna  attanava  attanam
evam   paccavekkhitabbam   kinnukhomhi   issuki  macchariti  .  sace  avuso
bhikkhu    paccavekkhamano    evam   janati   issuki   khomhi   macchariti
tenavuso   bhikkhuna   tesamyeva  papakanam  akusalanam  dhammanam  pahanaya
vayamitabbam   .   sace  panavuso  bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati
anissuki   khomhi  amacchariti  tenavuso  bhikkhuna  teneva  pitipamojjena
vihatabbam ahorattanusikkhina kusalesu dhammesu.
     {225.13}  Puna  caparam  avuso  bhikkhuna  attanava  attanam evam
paccavekkhitabbam   kinnukhomhi   satho   mayaviti  .  sace  avuso  bhikkhu
paccavekkhamano  evam  janati  satho  khomhi mayaviti tenavuso bhikkhuna
tesamyeva   papakanam  akusalanam  dhammanam  pahanaya  vayamitabbam  .  sace
panavuso  bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati  asatho khomhi amayaviti
tenavuso  bhikkhuna  teneva  pitipamojjena  vihatabbam ahorattanusikkhina
kusalesu dhammesu.
     {225.14}  Puna  caparam  avuso  bhikkhuna  attanava  attanam evam
Paccavekkhitabbam    kinnukhomhi   thaddho   atimaniti   .   sace   avuso
bhikkhu    paccavekkhamano   evam   janati   thaddho   khomhi   atimaniti
tenavuso   bhikkhuna   tesamyeva  papakanam  akusalanam  dhammanam  pahanaya
vayamitabbam   .   sace  panavuso  bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati
athaddho  khomhi  anatimaniti  tenavuso  bhikkhuna  teneva  pitipamojjena
vihatabbam ahorattanusikkhina kusalesu dhammesu.
     {225.15}  Puna  caparam  avuso  bhikkhuna  attanava  attanam evam
paccavekkhitabbam       kinnukhomhi      sanditthiparamasi      adhanagahi
duppatinissaggiti  .  sace  avuso  bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati
sanditthiparamasi    khomhi    adhanagahi    duppatinissaggiti   tenavuso
bhikkhuna  tesamyeva  papakanam  akusalanam  dhammanam  pahanaya  vayamitabbam.
Sace  panavuso  bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati  asanditthiparamasi
khomhi    anadhanagahi   supatinissaggiti   tenavuso   bhikkhuna   teneva
pitipamojjena vihatabbam ahorattanusikkhina kusalesu dhammesu.
     {225.16}   Sace   avuso   bhikkhu  paccavekkhamano  sabbepime
papake   akusale   dhamme   appahine   attani   samanupassati  tenavuso
bhikkhuna   sabbesamyeva   imesam   papakanam  akusalanam  dhammanam  pahanaya
vayamitabbam   .   sace   panavuso   bhikkhu   paccavekkhamano  sabbepime
papake    akusale   dhamme   pahine   attani   samanupassati   tenavuso
bhikkhuna    teneva    pitipamojjena    vihatabbam    ahorattanusikkhina
kusalesu dhammesu.
     {225.17}  Seyyathapi  avuso  itthi  va puriso va daharo yuva
mandanakajatiko  adase  va  parisuddhe pariyodate acche va udakapatte
sakamukhanimittam  paccavekkhamano  sace tattha passati rajam va anganam va tasseva
rajassa   va  anganassa  va  pahanaya  vayamati  no ce tattha passati rajam
va   anganam   va  teneva  attamano  hoti  labha  vata  me  parisuddham
vata  meti  evameva  kho  avuso  sace bhikkhu paccavekkhamano sabbepime
papake   akusale   dhamme   appahine   attani   samanupassati  tenavuso
bhikkhuna   sabbesamyeva   imesam   papakanam  akusalanam  dhammanam  pahanaya
vayamitabbam   .   sace   panavuso   bhikkhu   paccavekkhamano  sabbepime
papake    akusale   dhamme   pahine   attani   samanupassati   tenavuso
bhikkhuna   teneva  pitipamojjena  vihatabbam  ahorattanusikkhina  kusalesu
dhammesuti.
     Idamavocayasma    mahamoggallano    attamana    te    bhikkhu
ayasmato mahamoggallanassa bhasitam abhinandunti.
                 Anumanasuttam nitthitam pancamam.
                      -----------
                       Cetokhilasuttam
     [226]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [227]   Bhagava   etadavoca  yassakassaci  bhikkhave  bhikkhuno  panca
cetokhila   appahina   panca   cetaso   vinibandha   asamucchinna   so
vatimasmim    dhammavinaye   vuddhim   virulhim   vepullam   apajjissatiti   netam
thanam vijjati.
     [228]   Katamassa   panca   cetokhila  appahina  honti  .  idha
bhikkhave   bhikkhu   satthari  kankhati  vicikicchati  nadhimuccati  na  sampasidati .
Yo    so   bhikkhave   bhikkhu   satthari   kankhati   vicikicchati   nadhimuccati
na    sampasidati    tassa    cittam   na   namati   atappaya   anuyogaya
sataccaya   padhanaya  .  yassa  cittam  na  namati  atappaya  anuyogaya
sataccaya    padhanaya    evamassayam   pathamo   cetokhilo   appahino
hoti.
     {228.1}   Puna   caparam  bhikkhave  bhikkhu  dhamme  kankhati  vicikicchati
nadhimuccati    na    sampasidati    .pe.    sanghe    kankhati   vicikicchati
nadhimuccati    na    sampasidati    .pe.    sikkhaya   kankhati   vicikicchati
nadhimuccati   na   sampasidati   .   yo   so   bhikkhave   bhikkhu  sikkhaya
kankhati    vicikicchati    nadhimuccati    na   sampasidati   tassa   cittam   na
Namati   atappaya   anuyogaya   sataccaya   padhanaya  .  yassa  cittam
na   namati   atappaya   anuyogaya   sataccaya  padhanaya  evamassayam
catuttho cetokhilo appahino hoti.
     {228.2}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacarisu  kupito  hoti
anattamano  ahatacitto  khilajato  .  yo so bhikkhave bhikkhu sabrahmacarisu
kupito   hoti  anattamano  ahatacitto  khilajato  tassa  cittam  na  namati
atappaya   anuyogaya  sataccaya  padhanaya  .  yassa  cittam  na  namati
atappaya   anuyogaya   sataccaya   padhanaya   evamassayam   pancamo
cetokhilo appahino hoti. Imassa panca cetokhila appahina honti.
     [229]  Katamassa  panca  cetaso  vinibandha  asamucchinna  honti.
Idha  bhikkhave  bhikkhu  kame  avitarago  hoti  avigatacchando  avigatapemo
avigatapipaso   avigataparilaho   avigatatanho   .   yo   so   bhikkhave
bhikkhu  kame  avitarago  hoti  avigatacchando  avigatapemo  avigatapipaso
avigataparilaho    avigatatanho    tassa   cittam   na   namati   atappaya
anuyogaya   sataccaya   padhanaya   .   yassa  cittam  .pe.  padhanaya
evamassayam pathamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti.
     {229.1}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu kaye avitarago hoti .pe.
Rupe    avitarago   hoti   avigatacchando   avigatapemo   avigatapipaso
avigataparilaho   avigatatanho   .   yo   so   bhikkhave   bhikkhu   rupe
avitarago   hoti   .pe.   evamassayam   tatiyo   cetalo   vinibandho
Asamucchinno hoti.
     {229.2}   Puna   caparam   bhikkhave  bhikkhu  yavadattham  udaravadehakam
bhunjitva    seyyasukham    passasukham   middhasukham   anuyunjanto   viharati  .
Yo   so   bhikkhave  bhikkhu  yavadattham  udaravadehakam  bhunjitva  seyyasukham
passasukham    middhasukham    anuyunjanto   viharati   tassa   cittam   na   namati
atappaya   anuyogaya   sataccaya   padhanaya   .   yassa   cittam  na
namati    atappaya    anuyogaya   sataccaya   padhanaya   evamassayam
catuttho cetaso vinibandho asamucchinno hoti.
     {229.3}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  annataram  devanikayam panidhaya
brahmacariyam  carissati  1-  iminaham  silena  va  vattena  va  tapena va
brahmacariyena  va  devo  va  bhavissami  devannataro  vati . Yo so
bhikkhave   bhikkhu   annataram  devanikayam  panidhaya  brahmacariyam  carissati  2-
iminaham  silena  va  vattena  va tapena va brahmacariyena va devo va
bhavissami   devannataro   vati   tassa   cittam   na   namati   atappaya
anuyogaya sataccaya padhanaya.
     {229.4}  Yassa  cittam  na  namati  atappaya anuyogaya sataccaya
padhanaya  evamassayam  pancamo  cetaso  vinibandho  asamucchinno  hoti.
Imassa   panca  cetaso  vinibandha  asamucchinna  honti  .  yassa  kassaci
bhikkhave  bhikkhuno  ime  panca  cetokhila  appahina  ime  panca cetaso
vinibandha   asamucchinna   honti   3-   so  vatimasmim  dhammavinaye  vuddhim
virulhim vepullam apajjissatiti netam thanam vijjati.
@Footnote: 1-2 Ma. Yu. carati. 3 Ma. Yu. ayam patho natthi.
     [230]   Yassakassaci   bhikkhave  bhikkhuno  panca  cetokhila  pahina
panca    cetaso    vinibandha   samucchinna   so   vatimasmim   dhammavinaye
vuddhim virulhim vepullam apajjissatiti thanametam vijjati.
     [231]   Katamassa   panca   cetokhila   pahina   honti  .  idha
bhikkhave  bhikkhu  satthari  na  kankhati  na  vicikicchati  adhimuccati  sampasidati .
Yo   so   bhikkhave   bhikkhu  satthari  na  kankhati  na  vicikicchati  adhimuccati
sampasidati    tassa   cittam   namati   atappaya   anuyogaya   sataccaya
padhanaya   .   yassa   cittam   namati  atappaya  anuyogaya  sataccaya
padhanaya evamassayam pathamo cetokhilo pahino hoti.
     {231.1}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  dhamme na kankhati na vicikicchati
adhimuccati   sampasidati  .pe.  sanghe  na  kankhati  na  vicikicchati  adhimuccati
sampasidati    .pe.   sikkhaya   na   kankhati   na   vicikicchati   adhimuccati
sampasidati  .  yo  so  bhikkhave  bhikkhu  sikkhaya  na  kankhati  na vicikicchati
adhimuccati   sampasidati   tassa   cittam  namati  .pe.  evamassayam  catuttho
cetokhilo pahino hoti.
     {231.2}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacarisu na kupito hoti
na  anattamano  1-  na  ahatacitto  na khilajato. Yo so bhikkhave bhikkhu
sabrahmacarisu  na  kupito  hoti  na  anattamano  1- na ahatacitto 2- na
khilajato  tassa  cittam  namati  atappaya anuyogaya sataccaya padhanaya.
Yassa    cittam   namati   atappaya   anuyogaya   sataccaya   padhanaya
@Footnote: 1 Yu. attamano 2 Ma. Yu. anahatacitto akhilajato.
Evamassayam   pancamo   cetokhilo   pahino   hoti   .   imassa  panca
cetokhila pahina honti.
     [232]  Katamassa  panca  cetaso  vinibandha  susamucchinna  honti.
Idha   bhikkhave   bhikkhu   kame  vitarago  hoti  vigatacchando  vigatapemo
vigatapipaso   vigataparilaho   vigatatanho   .   yo  so  bhikkhave  bhikkhu
kame  vitarago  hoti  vigatacchando  vigatapemo vigatapipaso vigataparilaho
vigatatanho     tassa     cittam     namati     atappaya     anuyogaya
sataccaya    padhanaya   yassa   cittam   namati   atappaya   anuyogaya
sataccaya    padhanaya    evamassayam    pathamo    cetaso   vinibandho
susamucchinno hoti.
     {232.1}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  kaye vitarago hoti .pe.
Rupe   vitarago  hoti  .pe.  puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  na  yavadattham
udaravadehakam   bhunjitva  seyyasukham  passasukham  middhasukham  ananuyunjanto  1-
viharati  .  yo  so  bhikkhave  bhikkhu  na  yavadattham udaravadehakam bhunjitva
seyyasukham   passasukham   middhasukham   ananuyunjanto   2-  viharati  tassa  cittam
namati   atappaya   anuyogaya  sataccaya  padhanaya  yassa  cittam  namati
atappaya   anuyogaya   sataccaya   padhanaya   evamassayam   catuttho
cetaso vinibandho susamucchinno hoti.
     {232.2}   Puna   caparam   bhikkhave  bhikkhu  na  annataram  devanikayam
panidhaya   brahmacariyam   carissati  3-  iminaham  silena  va  vattena  va
tapena     va     brahmacariyena    va    devo    va    bhavissami
@Footnote: 1-2 Ma. Yu. anuyutto. 3 Ma. Yu. carati.
Devannataro    vati   .   yo   so   bhikkhave   bhikkhu   na   annataram
devanikayam    panidhaya    brahmacariyam   carissati   iminaham   silena   va
vattena   va   tapena   va  brahmacariyena  va  devo  va  bhavissami
devannataro    vati    tassa    cittam   namati   atappaya   anuyogaya
sataccaya    padhanaya   yassa   cittam   namati   atappaya   anuyogaya
sataccaya    padhanaya    evamassayam    pancamo   cetaso   vinibandho
susamucchinno   hoti   .   imassa  panca  cetaso  vinibandha  susamucchinna
honti   .   yassa   kassaci   bhikkhave  bhikkhuno  ime  panca  cetokhila
pahina   ime   panca   cetaso   vinibandha   susamucchinna   honti  .
So    vatimasmim    dhammavinaye   vuddhim   virulhim   vepullam   apajjissatiti
thanametam vijjati.
     [233]   So  chandasamadhipadhanasankharasamannagatam  iddhipadam  bhaveti
viriyasamadhicittasamadhivimamsasamadhipadhanasankharasamannagatam iddhipadam
bhaveti  ussolhiyeva  pancami  .  sa  kho  so  bhikkhave  evam ussolhi
pannarasangasamannagato      bhikkhu     bhabbo     abhinibbhidaya     bhabbo
sambodhaya   bhabbo   anuttarassa  yogakkhemassa  adhigamaya  .  seyyathapi
bhikkhave   kukkutiya   andani   attha   va   dasa   va   dvadasa  va
tanassu   kukkutiya   samma   adhisayitani   samma   pariseditani  samma
paribhavitani  .  kincapi  tassa  kukkutiya  na  evam  iccha uppajjeyya
aho   vatime   kukkutapotaka   padanakhasikhaya   va   mukhatundakena   va
Andakosam    padaletva    sotthina    abhinibbhijjeyyunti    atha   kho
bhabba   va   te   kukkutapotaka   padanakhasikhaya  va  mukhatundakena  va
andakosam    padaletva    sotthina    abhinibbhijjitum    evameva   kho
bhikkhave     evam     ussolhipannarasangasamannagato     bhikkhu    bhabbo
abhinibbhidaya    bhabbo   sambodhaya   bhabbo   anuttarassa   yogakkhemassa
adhigamayati.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                 Cetokhilasuttam nitthitam chattham.
                     ------------
                       Vanapatthasuttam
     [234]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi   bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum .
Bhagava    etadavoca   vanapatthapariyayam   vo   bhikkhave   desissami   tam
sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  te
bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [235]    Bhagava   etadavoca   idha   bhikkhave   bhikkhu   annataram
vanapattham    upanissaya    viharati    tassa    tam    vanapattham   upanissaya
viharato   anupatthita   ceva   sati   na   upatthati   asamahitanca  cittam
na    samadhiyati    apparikkhina   ca   asava   na   parikkhayam   gacchanti
ananuppattanca    anuttaram    yogakkhemam    nanupapunati    ye    cime
pabbajitena    jivitaparikkhara    samudanetabba    civarapindapatasenasana-
gilanapaccayabhesajjaparikkhara te kasirena samudagacchanti.
     {235.1}  Tena  bhikkhave  bhikkhuna  iti  patisancikkhitabbam  aham  kho
imam   vanapattham  upanissaya  viharami  tassa  me  imam  vanapattham  upanissaya
viharato   anupatthita   ceva   sati  na  upatthati  asamahitanca  cittam  na
samadhiyati   apparikkhina  ca  asava  na  parikkhayam  gacchanti  ananuppattanca
anuttaram  yogakkhemam  nanupapunami  ye  cime  pabbajitena  jivitaparikkhara
Samudanetabba civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara
te  kasirena  samudagacchantiti  .  tena  bhikkhave  bhikkhuna  rattibhagam  va
divasabhagam va tamha vanapattha pakkamitabbam na vatthabbam.
     [236]   Idha   pana  bhikkhave  bhikkhu  annataram  vanapattham  upanissaya
viharati   tassa   tam   vanapattham   upanissaya   viharato   anupatthita  ceva
sati   na   upatthati   asamahitanca   cittam   na   samadhiyati  apparikkhina
ca   asava   na   parikkhayam  gacchanti  ananuppattanca  anuttaram  yogakkhemam
nanupapunati    ye    ca    kho   ime   pabbajitena   jivitaparikkhara
samudanetabba civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara
te appakasirena samudagacchanti.
     {236.1}  Tena  bhikkhave  bhikkhuna  iti  patisancikkhitabbam  aham  kho
imam   vanapattham  upanissaya  viharami  tassa  me  imam  vanapattham  upanissaya
viharato   anupatthita   ceva   sati  na  upatthati  asamahitanca  cittam  na
samadhiyati   apparikkhina  ca  asava  na  parikkhayam  gacchanti  ananuppattanca
anuttaram   yogakkhemam   nanupapunami   ye   ca   kho  ime  pabbajitena
jivitaparikkhara        samudanetabba       civarapindapatasenasanagilana-
paccayabhesajjaparikkhara  te  appakasirena  samudagacchanti  na  kho  panaham
civarahetu    agarasma   anagariyam   pabbajito   na   pindapatahetu   na
senasanahetu      na     gilanapaccayabhesajjaparikkharahetu     agarasma
anagariyam        pabbajito       atha       ca       pana       me
Imam   vanapattham  upanissaya  viharato  anupatthita  ceva  sati  na  upatthati
asamahitanca   cittam  na  samadhiyati  apparikkhina  ca  asava  na  parikkhayam
gacchanti    ananuppattanca    anuttaram    yogakkhemam   nanupapunamiti  .
Tena   bhikkhave   bhikkhuna   sankhapi   tamha   vanapattha  pakkamitabbam  na
vatthabbam.
     [237]  Idha  bhikkhave  bhikkhu  annataram  vanapattham  upanissaya  viharati
tassa  tam  vanapattham  upanissaya  viharato  anupatthita  ceva  sati  upatthati
asamahitanca    cittam   samadhiyati   apparikkhina   ca   asava   parikkhayam
gacchanti   ananuppattanca   anuttaram   yogakkhemam   anupapunati   ye   ca
kho   ime   pabbajitena   jivitaparikkhara  samudanetabba  civarapindapata-
senasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara   te   kasirena   samuda   gacchanti
tena   bhikkhave   bhikkhuna   iti  patisancikkhitabbam  aham  kho  imam  vanapattham
upanissaya   viharami   tassa   me   imam   vanapattham  upanissaya  viharato
anupatthita    ceva    sati   upatthati   asamahitanca   cittam   samadhiyati
apparikkhina   ca   asava   parikkhayam   gacchanti   ananuppattanca  anuttaram
yogakkhemam  anupapunami  .  ye  ca  kho  ime pabbajitena jivitaparikkhara
samudanetabba civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara
te   kasirena   samudagacchanti  .  na  kho  panaham  civarahetu  agarasma
anagariyam    pabbajito    na    pindapatahetu    na   senasanahetu   na
gilanapaccayabhesajjaparikkharahetu          agarasma          anagariyam
Pabbajito   atha   ca   pana   me   imam   vanapattham   upanissaya  viharato
anupatthita    ceva    sati   upatthati   asamahitanca   cittam   samadhiyati
apparikkhina   ca   asava   parikkhayam   gacchanti   ananuppattanca  anuttaram
yogakkhemam   anupapunamiti   .   tena  bhikkhave  bhikkhuna  sankhapi  tasmim
vanapatthe vatthabbam na pakkamitabbam.
     [238]   Idha   pana  bhikkhave  bhikkhu  annataram  vanapattham  upanissaya
viharati   tassa   tam  vanapattham  upanissaya  viharato  anupatthita  ceva  sati
upatthati   asamahitanca   cittam   samadhiyati   apparikkhina   ca   asava
parikkhayam    gacchanti   ananuppattanca   anuttaram   yogakkhemam   anupapunati
ye    ca    kho   ime   pabbajitena   jivitaparikkhara   samudanetabba
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara      te    appakasirena
samudagacchanti.
     {238.1}   Tena   bhikkhave   bhikkhuna   iti  patisancikkhitabbam  aham
kho   imam   vanapattham   upanissaya   viharami   tassa   me  imam  vanapattham
upanissaya  viharato  anupatthita  ceva  sati  upatthati  asamahitanca  cittam
samadhiyati   apparikkhina   ca   asava   parikkhayam  gacchanti  ananuppattanca
anuttaram   yogakkhemam   anupapunami   ye   ca   kho   ime  pabbajitena
jivitaparikkhara      samudanetabba     civarapindapatasenasanagilanapaccaya-
bhesajjaparikkhara   te  appakasirena  samudagacchantiti  .  tena  bhikkhave
bhikkhuna yavajivampi tasmim vanapatthe vatthabbam na pakkamitabbam.
     [239]    Idha    bhikkhave   bhikkhu   annataram   gamam   upanissaya
Viharati  .pe.  annataram  nigamam  upanissaya  viharati  .pe.  annataram  nagaram
upanissaya   viharati   .pe.  annataram  janapadam  upanissaya  viharati  .pe.
Annataram   puggalam   upanissaya   viharati   tassa   tam   puggalam  upanissaya
viharato   anupatthita   ceva   sati   na   upatthati   asamahitanca  cittam
na    samadhiyati    apparikkhina   ca   asava   na   parikkhayam   gacchanti
ananuppattanca    anuttaram    yogakkhemam    nanupapunati    ye    cime
pabbajitena    jivitaparikkhara    samudanetabba    civarapindapatasenasana-
gilanapaccayabhesajjaparikkhara te kasirena samudagacchanti.
     {239.1}  Tena  bhikkhave  bhikkhuna  iti  patisancikkhitabbam  aham  kho
imam   puggalam   upanissaya   viharami  tassa  me  imam  puggalam  upanissaya
viharato   anupatthita   ceva   sati  na  upatthati  asamahitanca  cittam  na
samadhiyati   apparikkhina  ca  asava  na  parikkhayam  gacchanti  ananuppattanca
anuttaram  yogakkhemam  nanupapunami  ye cime 1- pabbajitena jivitaparikkhara
samudanetabba civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara
te  kasirena  samudagacchantiti  .  tena  bhikkhave  bhikkhuna  rattibhagam  va
divasabhagam  va so puggalo anapuccha pakkamitabbo 2- nanubandhitabbo.
     [240]   Idha   pana   bhikkhave  bhikkhu  annataram  puggalam  upanissaya
viharati   tassa   tam   puggalam   upanissaya   viharato   anupatthita   ceva
sati   na   upatthati   asamahitanca   cittam   na   samadhiyati  apparikkhina
@Footnote: 1 Po. Ma. ye ca kho ime. 2 Ma. pakkamitabbam. sabbattha idisameva.
Ca   asava   na   parikkhayam  gacchanti  ananuppattanca  anuttaram  yogakkhemam
nanupapunati    ye    ca    kho   ime   pabbajitena   jivitaparikkhara
samudanetabba civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara
te appakasirena samudagacchanti.
     {240.1}  Tena  bhikkhave  bhikkhuna  iti patisancikkhitabbam aham kho imam
puggalam  upanissaya  viharami  tassa  me  imam  puggalam  upanissaya  viharato
anupatthita   ceva   sati  na  upatthati  asamahitanca  cittam  na  samadhiyati
apparikkhina   ca   asava  na  parikkhayam  gacchanti  ananuppattanca  anuttaram
yogakkhemam  nanupapunami  ye  ca  kho  ime  pabbajitena  jivitaparikkhara
samudanetabba civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara
te   appakasirena   samudagacchanti  na  kho  panaham  civarahetu  agarasma
anagariyam    pabbajito    na    pindapatahetu    na   senasanahetu   na
gilanapaccayabhesajjaparikkharahetu     agarasma     anagariyam    pabbajito
atha   ca   pana   me   imam   puggalam   upanissaya   viharato  anupatthita
ceva   sati  na  upatthati  asamahitanca  cittam  na  samadhiyati  apparikkhina
ca   asava   na   parikkhayam  gacchanti  ananuppattanca  anuttaram  yogakkhemam
nanupapunamiti   .   tena   bhikkhave   bhikkhuna   sankhapi  so  puggalo
anapuccha pakkamitabbo nanubandhitabbo.
     [241]   Idha  bhikkhave  bhikkhu  annataram  puggalam  upanissaya  viharati
tassa   tam  puggalam  upanissaya  viharato  anupatthita  ceva  sati  upatthati
Asamahitanca    cittam   samadhiyati   apparikkhina   ca   asava   parikkhayam
gacchanti    ananuppattanca    anuttaram    yogakkhemam    anupapunati   ye
ca     kho     ime    pabbajitena    jivitaparikkhara    samudanetabba
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara       te      kasirena
samudagacchanti   .   tena   bhikkhave   bhikkhuna  iti  patisancikkhitabbam  aham
kho  imam  puggalam  upanissaya  viharami  tassa  me  imam  puggalam upanissaya
viharato   anupatthita  ceva  sati  upatthati  asamahitanca  cittam  samadhiyati
apparikkhina     ca     asava    parikkhayam    gacchanti    ananuppattanca
anuttaram   yogakkhemam   anupapunami   ye   ca   kho   ime  pabbajitena
jivitaparikkhara          samudanetabba         civarapindapatasenasana-
gilanapaccayabhesajjaparikkhara   te   kasirena   samudagacchanti   na   kho
panaham   civarahetu   agarasma   anagariyam   pabbajito  na  pindapatahetu
na    senasanahetu    na    gilanapaccayabhesajjaparikkharahetu   agarasma
anagariyam   pabbajito   atha   ca   pana   me   imam   puggalam  upanissaya
viharato    anupatthita    ceva    sati   upatthati   asamahitanca   cittam
samadhiyati   apparikkhina   ca   asava   parikkhayam  gacchanti  ananuppattanca
anuttaram   yogakkhemam  anupapunamiti  .  tena  bhikkhave  bhikkhuna  sankhapi
so puggalo anubandhitabbo na pakkamitabbam.
     [242]   Idha   pana   bhikkhave  bhikkhu  annataram  puggalam  upanissaya
viharati   tassa   tam   puggalam   upanissaya   viharato   anupatthita   ceva
Sati   upatthati   asamahitanca  cittam  samadhiyati  apparikkhina  ca  asava
parikkhayam    gacchanti   ananuppattanca   anuttaram   yogakkhemam   anupapunati
ye    ca    kho   ime   pabbajitena   jivitaparikkhara   samudanetabba
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara     te     appakasirena
samudagacchanti.
     {242.1}  Tena  bhikkhave  bhikkhuna  iti  patisancikkhitabbam  aham  kho
imam   puggalam   upanissaya   viharami  tassa  me  imam  puggalam  upanissaya
viharato    anupatthita    ceva    sati   upatthati   asamahitanca   cittam
samadhiyati     apparikkhina     ca     asava     parikkhayam     gacchanti
ananuppattanca     anuttaram     yogakkhemam     anupapunami    ye    ca
kho      ime      pabbajitena      jivitaparikkhara     samudanetabba
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara     te     appakasirena
samudagacchantiti   .   tena   bhikkhave  bhikkhuna  yavajivampi  so  puggalo
anubandhitabbo na pakkamitabbam api samujjamanenapiti 1-.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                 Vanapatthasuttam nitthitam sattamam.
                      -----------
@Footnote: 1 Ma. Yu. panujjamanenapiti.
                       Madhupindikasuttam
     [243]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  sakkesu  viharati
kapilavatthusmim    nigrodharame    .   atha   kho   bhagava   pubbanhasamayam
nivasetva    pattacivaramadaya    kapilavatthum    pindaya    pavisi   .
Kapilavatthusmim     pindaya    caritva    pacchabhattam    pindapatapatikkanto
yena   mahavanam   tenupasankami   divaviharaya   mahavanam  ajjhogahetva
veluvalatthikaya   mule   divaviharam   nisidi   .  dandapanipi  kho  sakko
janghaviharam   anucankamamano   anuvicaramano  yena  mahavanam  tenupasankami
mahavanam  ajjhogahetva  yena  veluvalatthika  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam
vitisaretva dandamolubbha ekamantam atthasi.
     {243.1}  Ekamantam  thito  kho dandapani sakko bhagavantam etadavoca
kimvadi  samano kimakkhayiti. Yathavadi kho avuso sadevake loke samarake
sabrahmake    sassamanabrahmaniya   pajaya   sadevamanussaya   na   kenaci
loke   viggayha   titthati   yatha   ca   pana  kamehi  visamyuttam  viharantam
tam    brahmanam    akathamkathim   chinnakukkuccam   bhavabhave   vitatanham   sanna
nanusentiti  evamvadi  kho  aham  avuso  evamakkhayiti  .  evam vutte
dandapani   sakko   sisam   okampetva   jivham   nillaletva  tivisakham
Nalatikam nalate vutthapetva dandamolubbha pakkami.
     [244]   Atha   kho   bhagava   sayanhasamayam  patisallana  vutthito
yena   nigrodharamo   tenupasankami   upasankamitva   pannatte  asane
nisidi   .   nisajja   kho   bhagava   bhikkhu   amantesi  idhaham  bhikkhave
pubbanhasamayam     nivasetva    pattacivaramadaya    kapilavatthum    pindaya
pavisim   kapilavatthusmim   pindaya   caritva  pacchabhattam  pindapatapatikkanto
yena       mahavanam      tenupasankamim      divaviharaya      mahavanam
ajjhogahetva veluvalatthikaya mule divaviharam nisidim.
     {244.1}    Dandapanipi    kho   bhikkhave   sakko   janghaviharam
anucankamamano   anuvicaramano   yena   mahavanam   tenupasankami   mahavanam
ajjhogahetva  yena  veluvalatthika  yenaham  tenupasankami  upasankamitva
mama  saddhim  sammodi  sammodaniyam  katham  saraniyam  vitisaretva dandamolubbha
ekamantam   atthasi   .   ekamantam   thito   kho   bhikkhave   dandapani
sakko   mam   etadavoca   kimvadi   samano   kimakkhayiti   evam   vutte
aham   bhikkhave   dandapanim   sakkam   etadavocam   yathavadi  kho  avuso
sadevake   loke   samarake   sabrahmake   sassamanabrahmaniya   pajaya
sadevamanussaya   na   kenaci   loke   viggayha  titthati   yatha  ca  pana
kamehi    visamyuttam    viharantam   tam   brahmanam   akathamkathim   chinnakukkuccam
bhavabhave   vitatanham   sanna   nanusentiti   1-   evamvadi   kho  aham
avuso   evamakkhayiti   .   evam   vutte  bhikkhave  dandapani  sakko
@Footnote: 1 Ma. Yu. nanusenti.
Sisam   okampetva   jivham   nillaletva   tivisakham   nalatikam  nalate
vutthapetva dandamolubbha pakkamiti.
     [245]   Evam   vutte   annataro   bhikkhu   bhagavantam  etadavoca
kimvadi   pana   bhante   bhagava   sadevake  loke  samarake  sabrahmake
sassamanabrahmaniya    pajaya    sadevamanussaya    na    kenaci   loke
viggayha   titthati   katham  1-  pana  bhante  kamehi  visamyuttam  viharantam  tam
brahmanam     akathamkathim    chinnakukkuccam    bhavabhave    vitatanham    sanna
nanusentiti     .    yatonidanam    bhikkhu    purisam    papancasannasankha
samudacaranti     ettha     ce     natthi    abhinanditabbam    abhivaditabbam
ajjhositabbam    esevanto    raganusayanam   esevanto   patighanusayanam
esevanto   ditthanusayanam   esevanto   vicikicchanusayanam  esevanto
mananusayanam   esevanto  bhavaraganusayanam  esevanto  avijjanusayanam
esevanto dandadanasatthadanakalahaviggahavivadatuvamtuvapesunna-
musavadanam   2-   etthete   papaka   akusala  dhamma  aparisesa
nirujjhantiti   .   idamavoca   bhagava  idam  vatvana  sugato  utthayasana
viharam pavisi.
     [246]  Atha  kho  tesam  bhikkhunam  acirapakkantassa bhagavato etadahosi
idam  kho  no  avuso  bhagava  sankhittena  uddesam uddisitva vittharena
attham   avibhajitva   utthayasana   viharam   pavittho   yatonidanam  bhikkhu
purisam     papancasannasankha     samudacaranti     ettha    ce    natthi
@Footnote: 1 Ma. Yu. kathanca pana. 2 Po. Ma. tuvamtuvam. Yu. tuvantuva.
Abhinanditabbam    abhivaditabbam    ajjhositabbam    esevanto   raganusayanam
esevanto   patighanusayanam   esevanto   vicikicchanusayanam  esevanto
mananusayanam   esevanto  bhavaraganusayanam  esevanto  avijjanusayanam
esevanto dandadanasatthadanakalahaviggahavivadatuvamtuva-
pesunnamusavadanam   etthete   papaka   akusala  dhamma  aparisesa
nirujjhantiti   ko   nu   kho   imassa   bhagavata   sankhittena  uddesassa
udditthassa vittharena attham avibhattassa vittharena attham vibhajeyyati.
     {246.1}  Atha  kho  tesam  bhikkhunam  etadahosi  ayam  kho ayasma
mahakaccano  satthu  ceva  samvannito  sambhavito  ca  vinnunam sabrahmacarinam
pahoti    cayasma    mahakaccano    imassa    bhagavata    sankhittena
uddesassa    udditthassa    vittharena   attham   avibhattassa   vittharena
attham     vibhajitum     yannuna     mayam     yenayasma     mahakaccano
tenupasankameyyama   upasankamitva   ayasmantam   mahakaccanam   etamattham
patipuccheyyamati   .   atha  kho  te  bhikkhu  yenayasma  mahakaccano
tenupasankamimsu     upasankamitva    ayasmata    mahakaccanena    saddhim
sammodimsu    sammodaniyam    katham    saraniyam    vitisaretva   ekamantam
nisidimsu.
     {246.2}  Ekamantam  nisinna  kho te bhikkhu ayasmantam mahakaccanam
etadavocum  idam  kho  no  avuso  kaccana  bhagava  sankhittena  uddesam
uddisitva    vittharena    attham    avibhajitva   utthayasana   viharam
pavittho    yatonidanam    bhikkhu   purisam   papancasannasankha   samudacaranti
Ettha   ca   natthi   abhinanditabbam   .pe.  etthete  papaka  akusala
dhamma   aparisesa   nirujjhantiti   tesam  no  avuso  kaccana  amhakam
acirapakkantassa   bhagavato   etadahosi   idam   kho  no  avuso  bhagava
sankhittena    uddesam    uddisitva    vittharena    attham   avibhajitva
utthayasana  viharam  pavittho  yatonidanam  bhikkhu  purisam  papancasannasankha
samudacaranti  ettha  ce  natthi  abhinanditabbam  .pe.  etthete  papaka
akusala   dhamma   aparisesa  nirujjhantiti  ko  nu  kho  imassa  bhagavata
sankhittena    uddesassa    udditthassa   vittharena   attham   avibhattassa
vittharena   attham   vibhajeyyati   tesam  no  avuso  kaccana  amhakam
etadahosi   ayam   kho   avuso   ayasma  mahakaccano  satthu  ceva
samvannito   sambhavito   ca   vinnunam   sabrahmacarinam   pahoti   cayasma
mahakaccano    imassa   bhagavata   sankhittena   uddesassa   udditthassa
vittharena   attham   avibhattassa   vittharena   attham  vibhajitum  yannuna  mayam
yenayasma      mahakaccano     tenupasankameyyama     upasankamitva
ayasmantam    mahakaccanam   etamattham   patipuccheyyamati   vibhajatayasma
mahakaccanoti.
     [247]   Seyyathapi   avuso   puriso   saratthiko   saragavesi
sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa  titthato  saravato  atikkammeva
mulam   atikkamma   khandham   sakhapalase   saram   pariyesitabbam   manneyya
evam    sampadamidam    ayasmantanam   satthari   sammukhibhute   tam   bhagavantam
Atisitva    amhe    etamattham   patipucchitabbam   mannatha   so   havuso
bhagava   janam   janati   passam   passati  cakkhubhuto  nanabhuto  dhammabhuto
brahmabhuto    vatta   pavatta   atthassa   ninneta   amatassa   data
dhammasami    tathagato    so   ceva   panetassa   kalo   ahosi   yam
bhagavantamyeva   etamattham   patipuccheyyatha  yatha  no  bhagava  byakareyya
tatha nam dhareyyathati.
     {247.1}    Addhavuso    kaccana    bhagava    janam   janati
passam    passati   cakkhubhuto   nanabhuto   dhammabhuto   brahmabhuto   vatta
pavatta   atthassa   ninneta   amatassa   data   dhammasami   tathagato
so   ceva   panetassa   kalo   ahosi   yam   bhagavantamyeva   etamattham
patipuccheyyama   yatha   no  bhagava  byakareyya  tatha  nam  dhareyyama
apicayasma   mahakaccano   satthu   ceva   samvannito   sambhavito   ca
vinnunam    sabrahmacarinam    pahoti    cayasma    mahakaccano   imassa
bhagavata    sankhittena    uddesassa    udditthassa    vittharena   attham
avibhattassa    vittharena   attham   vibhajitum   vibhajatayasma   mahakaccano
agarukaritvati 1- .
     [248]   Tenahavuso  sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti .
Evamavusoti  kho  te  bhikkhu  ayasmato  mahakaccanassa  paccassosum .
Ayasma   mahakaccano   etadavoca   yam   kho   no  avuso  bhagava
sankhittena  uddesam  uddisitva  vittharena  attham avibhajitva utthayasana
viharam     pavittho    yatonidanam    bhikkhu    purisam    papancasannasankha
@Footnote: 1 Ma. agarum katvati.
Samudacaranti  ettha  ce  natthi  abhinanditabbam  .pe.  etthete  papaka
akusala   dhamma   aparisesa   nirujjhantiti   imassa   kho  aham  avuso
bhagavata  sankhittena  uddesassa  udditthassa  vittharena  attham  avibhattassa
evam   vittharena   attham   ajanami   cakkhuncavuso  paticca  rupe  ca
uppajjati     cakkhuvinnanam     tinnam    sangati    phasso    phassapaccaya
vedana   yam   vedeti   tam   sanjanati   yam  sanjanati  tam  vitakketi
yam    vitakketi    tam    papanceti   yam   papanceti   tatonidanam   purisam
papancasannasankha   samudacaranti  atitanagatapaccuppannesu  cakkhuvinneyyesu
rupesu.
     {248.1}    Sotancavuso    paticca    sadde    ca   uppajjati
sotavinnanam    .pe.   ghanancavuso   paticca   gandhe   ca   uppajjati
ghanavinnanam   ...   .   jivhancavuso   paticca   rase   ca  uppajjati
jivhavinnanam   ...  .  kayancavuso  paticca  photthabbe  ca  uppajjati
kayavinnanam   ...   .   manancavuso   paticca   dhamme   ca  uppajjati
manovinnanam     tinnam     sangati     phasso    phassapaccaya    vedana
yam    vedeti   tam   sanjanati   yam   sanjanati   tam   vitakketi   yam
vitakketi  tam  papanceti  yam  papanceti  tatonidanam  purisam papancasannasankha
samudacaranti          atitanagatapaccuppannesu         manovinneyyesu
dhammesu  .  so  vatavuso  cakkhusmim  sati  rupe  sati  cakkhuvinnane  sati
phassapannattim     pannapessatiti    thanametam    vijjati    phassapannattiya
sati   vedanapannattim  pannapessatiti  thanametam  vijjati  vedanapannattiya
Sati      sannapannattim      pannapessatiti      thanametam      vijjati
sannapannattiya     sati    vitakkapannattim    pannapessatiti    thanametam
vijjati     vitakkapannattiya     sati    papancasannasankhasamudacaranapannattim
pannapessatiti thanametam vijjati.
     {248.2}  So  vatavuso  sotasmim  sati sadde sati .... Ghanasmim
sati  gandhe  sati  ...  .  jivhaya  sati  rase  sati  ...  .  kayasmim
sati  photthabbe   sati  ...  .  manasmim  sati  dhamme  sati  manovinnane
sati       phassapannattim      pannapessatiti      thanametam      vijjati
phassapannattiya        sati        vedanapannattim       pannapessatiti
thanametam      vijjati      vedanapannattiya     sati     sannapannattim
pannapessatiti        thanametam        vijjati        sannapannattiya
sati      vitakkapannattim      pannapessatiti      thanametam      vijjati
vitakkapannattiya         sati         papancasannasankhasamudacaranapannattim
pannapessatiti thanametam vijjati.
     {248.3} So vatavuso cakkhusmim asati rupe asati cakkhuvinnane
     asati    phassapannattim    pannapessatiti    netam    thanam   vijjati
phassapannattiya  asati  vedanapannattim  pannapessatiti  netam  thanam  vijjati
vedanapannattiya   asati   sannapannattim   pannapessatiti   netam   thanam
vijjati  sannapannattiya  asati  vitakkapannattim  pannapessatiti  netam  thanam
vijjati     vitakkapannattiya    asati    papancasannasankhasamudacaranapannattim
pannapessatiti     netam     thanam    vijjati    .    so    vatavuso
Sotasmim  asati  sadde  asati  .pe.  ghanasmim  asati  gandhe asati ....
Jivhaya  asati  rase  asati  .... Kayasmim asati photthabbe asati ....
Manasmim    asati    dhamme    asati   manovinnane   asati   phassapannattim
pannapessatiti     netam     thanam    vijjati    phassapannattiya    asati
vedanapannattim   pannapessatiti   netam   thanam  vijjati  vedanapannattiya
asati     sannapannattim     pannapessatiti     netam    thanam    vijjati
sannapannattiya        asati       vitakkapannattim       pannapessatiti
netam    thanam    vijjati    vitakkapannattiya   asati   papancasannasankha-
samudacaranapannattim pannapessatiti netam thanam vijjati.
     {248.4}   Yam   kho   no  avuso  bhagava  sankhittena  uddesam
uddisitva   vittharena  attham  avibhajitva  utthayasana  viharam  pavittho
yatonidanam   bhikkhu   purisam   papancasannasankha   samudacaranti  ettha  ce
natthi  abhinanditabbam  .pe.  etthete  papaka  akusala dhamma aparisesa
nirujjhantiti   imassa   kho  aham  avuso  bhagavata  sankhittena  uddesassa
udditthassa   vittharena   attham   avibhattassa   evam   vittharena   attham
ajanami   .  akankhamana  ca  pana  tumhe  ayasmanto  bhagavantamyeva
upasankamitva   etamattham   patipuccheyyatha  yatha  no  bhagava  byakaroti
tatha nam dhareyyathati.
     [249]   Atha  kho  te  bhikkhu  ayasmato  mahakaccanassa  bhasitam
abhinanditva   anumoditva   utthayasana   yena   bhagava  tenupasankamimsu
Upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva  ekamantam  nisidimsu   .  ekamantam
nisinna  kho  te  bhikkhu  bhagavantam  etadavocum  yam  1-  kho  no  bhante
bhagava   sankhittena   uddesam   uddisitva  vittharena  attham  avibhajitva
utthayasana    viharam    pavittho   yatonidanam   bhikkhu   purisam   papanca
sannasankha   samudacaranti   ettha   ce   natthi   abhinanditabbam   .pe.
Etthete papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhantiti.
     {249.1} Tesam no bhante amhakam acirapakkantassa bhagavato etadahosi
idam  kho  no  avuso  bhagava  sankhittena  uddesam uddisitva vittharena
attham  avibhajitva  utthayasana  viharam  pavittho  yatonidanam  bhikkhu  purisam
papancasannasankha    samudacaranti    ettha    ce   natthi   abhinanditabbam
abhivaditabbam    ajjhositabbam    esevanto    raganusayanam   esevanto
patighanusayanam   esevanto   ditthanusayanam  esevanto  vicikicchanusayanam
esevanto   mananusayanam   esevanto   bhavaraganusayanam  esevanto
avijjanusayanam    esevanto   dandadanasatthadanakalahaviggahavivadatuvamtuva-
pesunnamusavadanam        etthete        papaka        akusala
dhamma    aparisesa    nirujjhantiti   ko   nu   kho   imassa   bhagavata
sankhittena    uddesassa    udditthassa   vittharena   attham   avibhattassa
vittharena attham vibhajeyyati.
     {249.2}    Tesam    no   bhante   amhakam   etadahosi   ayam
kho      ayasma     mahakaccano     satthu     ceva     samvannito
sambhavito     ca     vinnunam      sabrahmacarinam    pahoti    cayasma
@Footnote: 1 Yu. idam kho noti.
Mahakaccano    imassa   bhagavata   sankhittena   uddesassa   udditthassa
vittharena    attham    avibhattassa   vittharena   attham   vibhajitum   yannuna
mayam    yenayasma    mahakaccano   tenupasankameyyama   upasankamitva
ayasmantam   mahakaccanam   etamattham   patipuccheyyamati   .   atha  kho
mayam   bhante   yenayasma   mahakaccano  tenupasankamimha  upasankamitva
ayasmantam   mahakaccanam   etamattham   patipucchimha  .  tesam  no  bhante
ayasmata   mahakaccanena   imehi   akarehi  imehi  padehi  imehi
byanjanehi   attho   vibhattoti   .   pandito   bhikkhave   mahakaccano
mahapanno    bhikkhave    mahakaccano    mancepi    tumhe    bhikkhave
etamattham   patipuccheyyatha  ahampi  tam  evamevam  1-  byakareyyam  yatha
tam   mahakaccanena   byakatam   eso   ceva  etassa  attho  evanca
nam dharethati.
     [250]   Evam   vutte  ayasma  anando  bhagavantam  etadavoca
seyyathapi   bhante  puriso  jighacchadubbalyapareto  madhupindikam  adhigaccheyya
so    yato    yato    sayeyya   labhetheva   sadum   rasam   asecanakam
evameva   kho  bhante  cetaso  bhikkhu  dabbajatiko  yato  yato  imassa
dhammapariyayassa   pannaya   attham   upaparikkheyya  labhetha  ceva  attamanatam
labhetha   ca   cetaso   pasadam  ko  namayam  bhante  dhammapariyayoti .
Tasmatiha    tvam   ananda   imam   dhammapariyayam   madhupindikapariyayotveva
nam dharehiti.
@Footnote: 1 Po. evameva.
     Idamavoca    bhagava    attamano   ayasma   anando   bhagavato
bhasitam abhinanditi.
                 Madhupindikasuttam nitthitam atthamam.
                      ----------
                     Dvedhavitakkasuttam
     [251]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [252]   Bhagava   etadavoca   pubbeva   me  bhikkhave  sambodha
anabhisambuddhassa  bodhisattasseva  sato  etadahosi  yannunaham  dvedha  1-
katva   dvedha   katva  vitakke  vihareyyanti  so  kho  aham  bhikkhave
yo  cayam  kamavitakko  yo  ca  byapadavitakko  yo  ca  vihimsavitakko
imam  ekam  bhagamakasim  yo  cayam nekkhammavitakko yo ca abyapadavitakko
yo ca avihimsavitakko imam dutiyam bhagamakasim.
     {252.1}   Tassa   mayham  bhikkhave  evam  appamattassa  atapino
pahitattassa   viharato   uppajjati   kamavitakko   so   evam   pajanami
uppanno  kho  me  ayam  kamavitakko so ca kho attabyabadhayapi samvattati
parabyabadhayapi   samvattati   ubhayabyabadhayapi   samvattati   pannanirodhiko
vighatapakkhiko     anibbanasamvattaniko     attabyabadhaya     samvattatitipi
me    bhikkhave    patisancikkhato    abbhattham    gacchati    parabyabadhaya
samvattatitipi  me  bhikkhave  patisancikkhato  abbhattham  gacchati  ubhayabyabadhaya
samvattatitipi       me       bhikkhave       patisancikkhato      abbhattham
@Footnote: 1 Si. Yu. dvidhati patho dissati.
Gacchati      pannanirodhiko      vighatapakkhiko     anibbanasamvattanikotipi
me   bhikkhave   patisancikkhato   abbhattham   gacchati   .   so   kho  aham
bhikkhave  uppannuppannam  kamavitakkam  pajjahameva  vinodanameva 1- byantameva
nam akasim.
     {252.2}   Tassa   mayham  bhikkhave  evam  appamattassa  atapino
pahitattassa    viharato   uppajjati   byapadavitakko   .pe.   uppajjati
vihimsavitakko  so  evam  pajanami  uppanno  kho  me ayam vihimsavitakko
so   ca   kho   attabyabadhayapi   samvattati   parabyabadhayapi  samvattati
ubhayabyabadhayapi       samvattati      pannanirodhiko      vighatapakkhiko
anibbanasamvattaniko     attabyabadhaya    samvattatitipi    me    bhikkhave
patisancikkhato    abbhattham    gacchati    parabyabadhaya   samvattatitipi   me
bhikkhave      patisancikkhato     abbhattham     gacchati     ubhayabyabadhaya
samvattatitipi     me     bhikkhave     patisancikkhato    abbhattham    gacchati
pannanirodhiko    vighatapakkhiko    anibbanasamvattanikotipi   me   bhikkhave
patisancikkhato  abbhattham  gacchati  .  so  kho  aham  bhikkhave  uppannuppannam
vihimsavitakkam pajjahameva vinodanameva byantameva nam akasim.
     {252.3}  Yannadeva  bhikkhave  bhikkhu  bahulamanuvitakketi  anuvicareti
tatha tatha nati hoti cetaso. Kamavitakkam ce bhikkhave bhikkhu bahulamanuvitakketi
anuvicareti    pahasi   nekkhammavitakkam   kamavitakkam   bahulamakasi   tassa
@Footnote: 1 Si. Yu. pajjahameva vinodemeva iti ime patha dissanti. pajjahimeva
@vinodanimevati amhakam ruci.
Tam   kamavitakkaya   cittam   namati   .   byapadavitakkam   ce   bhikkhave
bhikkhu  ...  .  vihimsavitakkam ce bhikkhave bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicareti
pahasi     avihimsavitakkam     vihimsavitakkam     bahulamakasi    tassa    tam
vihimsavitakkaya   cittam   namati  .  seyyathapi  bhikkhave  vassanam  pacchime
mase  saradasamaye  kitthasambadhe  gopalako  gavo  rakkheyya so [1]-
gavo   tato  tato  dandena  akotteyya  patikotteyya  sanniruddheyya
sannivareyya.
     {252.4}  Tam  kissa  hetu  .  passati  hi  so bhikkhave gopalako
tatonidanam   vadham  va  bandham  va  janim  va  garaham  va  evameva  kho
aham   bhikkhave   addasam   akusalanam  dhammanam  adinavam  okaram  sankilesam
kusalanam    dhammanam   nekkhamme   anisamsam   vodanapakkham   tassa   mayham
bhikkhave   evam   appamattassa  atapino  pahitattassa  viharato  uppajjati
nekkhammavitakko   so   evam   pajanami   uppanno   kho   me   ayam
nekkhammavitakko   so   ca   kho   neva   attabyabadhaya  samvattati  na
parabyabadhaya   samvattati   na   ubhayabyabadhaya   samvattati  pannavuddhiko
avighatapakkhiko     nibbanasamvattaniko     rattincepi     nam     bhikkhave
anuvitakkeyyam anuvicareyyam neva tatonidanam bhayam samanupassami.
     {252.5}  Divasancepi  nam  bhikkhave anuvitakkeyyam anuvicareyyam neva
tatonidanam  bhayam  samanupassami  .  rattindivancepi  nam bhikkhave anuvitakkeyyam
anuvicareyyam  neva  tatonidanam  bhayam  samanupassami . Apica kho me aticiram
anuvitakkayato    anuvicarayato    kayo    kilameyya   kaye   kilante
@Footnote: 1 Ma. Yu. ta.
Cittam  ohanneyya  1-  ohate  citte  ara  cittam  samadhimhati  so
kho  aham  bhikkhave  ajjhattameva  cittam  santhapemi  sannisidemi  2- ekodim
karomi  samadahami  tam  kissa  hetu  ma  me  cittam ugghatiti 3-. Tassa
mayham   bhikkhave   evam   appamattassa   atapino   pahitattassa  viharato
uppajjati     abyapadavitakko    .pe.    uppajjati    avihimsavitakko
so  evam  pajanami  uppanno  kho  me  ayam  avihimsavitakko so ca kho
neva    attabyabadhaya   samvattati   na   parabyabadhaya   samvattati   na
ubhayabyabadhaya       samvattati       pannavuddhiko      avighatapakkhiko
nibbanasamvattaniko      rattincepi     nam     bhikkhave     anuvitakkeyyam
anuvicareyyam neva tatonidanam bhayam samanupassami.
     {252.6}   Divasancepi   nam  bhikkhave  anuvitakkeyyam  anuvicareyyam
neva   tatonidanam   bhayam   samanupassami   .  rattindivancepi  nam  bhikkhave
anuvitakkeyyam   anuvicareyyam   neva   tatonidanam   bhayam  samanupassami .
Apica   kho   me  aticiram  anuvitakkayato  anuvicarayato  kayo  kilameyya
kaye   kilante   cittam   ohanneyya   ohate   citte  ara  cittam
samadhimhati   so   kho   aham   bhikkhave   ajjhattameva  cittam  santhapemi
sannisidemi  ekodim  karomi  samadahami  tam  kissa  hetu  ma  me  cittam
ugghatiti.
     {252.7}  Yannadeva  bhikkhave  bhikkhu  bahulamanuvitakketi  anuvicareti
tatha  tatha  nati  hoti  cetaso  .  nekkhammavitakkam  ce  bhikkhave  bhikkhu
bahulamanuvitakketi anuvicareti
@Footnote: 1 Si. Yu. uhanneyya. 2 Ma. Yu. sannisademi. 3 Si. Yu. uhaniti.
Pahasi  kamavitakkam  nekkhammavitakkam  bahulamakasi  tassa  tam nekkhammavitakkaya
cittam  namati  .  abyapadavitakkam  ce  bhikkhave bhikkhu .... Avihimsavitakkam
ce   bhikkhave   bhikkhu  bahulamanuvitakketi  anuvicareti  pahasi  vihimsavitakkam
avihimsavitakkam   bahulamakasi   tassa   tam  avihimsavitakkaya  cittam  namati .
Seyyathapi  bhikkhave  gimhanam  pacchime  mase sabbapassesu gamantasambhavesu
gopalako   gavo  rakkheyya  tassa  rukkhamulagatassa  va  abbhokasagatassa
va  satikaraniyameva  hoti eta gavoti evameva kho bhikkhave satikaraniyameva
ahosi ete dhammati.
     [253]   Araddham  kho  pana  me  bhikkhave  viriyam  ahosi  asallinam
upatthita   sati   appammuttha   passaddho   kayo   asaraddho  samahitam
cittam   ekaggam   so   kho   aham   bhikkhave  vivicceva  kamehi  vivicca
akusalehi   dhammehi   savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham  pathamam  jhanam
upasampajja   vihasim   .   vitakkavicaranam   vupasama  ajjhattam  sampasadanam
cetaso    ekodibhavam    avitakkam   avicaram   samadhijam   pitisukham   dutiyam
jhanam .pe. Tatiyam jhanam .... Catuttham jhanam upasampajja vihasim.
     {253.1}  So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane
vigatupakkilese     mudubhute     kammaniye     thite     anenjappatte
pubbenivasanussatinanaya    cittam    abhininnamesim    so    anekavihitam
pubbenivasam  anussarami  seyyathidam  ekampi  jatim  dvepi  jatiyo .pe.
Iti   sakaram   sauddesam   anekavihitam  pubbenivasam  anussarami  .  ayam
Kho   me   bhikkhave   rattiya   pathame  yame  pathama  vijja  adhigata
avijja   vihata   vijja   uppanna  tamo  vihato  aloko  uppanno
yathatam appamattassa atapino pahitattassa viharato.
     {253.2}  So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane
vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite   anenjappatte   sattanam
cutupapatananaya   cittam   abhininnamesim  so  dibbena  cakkhuna  visuddhena
atikkantamanusakena  satte  passami  cavamane  upapajjamane  .pe. Ime
vata   bhonto  satta  kayaduccaritena  samannagata  .pe.  iti  dibbena
cakkhuna    visuddhena   atikkantamanusakena   satte   passami   cavamane
upapajjamane    hine   panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate
yathakammupage   satte   pajanami   .  ayam  kho  me  bhikkhave  rattiya
majjhime   yame   dutiya   vijja   adhigata   avijja   vihata  vijja
uppanna   tamo   vihato   aloko   uppanno   yathatam   appamattassa
atapino pahitattassa viharato.
     {253.3}  So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane
vigatupakkilese  mudubhute kammaniye thite anenjappatte asavanam khayananaya
cittam  abhininnamesim  so  idam dukkhanti yathabhutam abbhannasim ayam dukkhasamudayoti
yathabhutam   abbhannasim   ayam   dukkhanirodhoti   yathabhutam   abbhannasim   ayam
dukkhanirodhagamini    patipadati    yathabhutam   abbhannasim   ime   asavati
yathabhutam    abbhannasim    ayam    asavasamudayoti    yathabhutam   abbhannasim
Ayam    asavanirodhoti    yathabhutam   abbhannasim   ayam   asavanirodhagamini
patipadati   yathabhutam   abbhannasim   tassa   me   evam   janato   evam
passato   kamasavapi   cittam   vimuccittha   bhavasavapi   cittam  vimuccittha
avijjasavapi     cittam     vimuccittha    vimuttasmim    vimuttamiti    nanam
ahosi    khina    jati    vusitam    brahmacariyam   katam   karaniyam   naparam
itthattayati    abbhannasim   .   ayam   kho   me   bhikkhave   rattiya
pacchime   yame   tatiya   vijja   adhigata   avijja   vihata  vijja
uppanna   tamo   vihato   aloko   uppanno   yathatam   appamattassa
atapino pahitattassa viharato.
     [254]   Seyyathapi   bhikkhave   aranne   pavane   mahantam  ninnam
pallalam   tamenam   maha  migasangho  upanissaya  vihareyya  tassa  kocideva
puriso    uppajjeyya    anatthakamo    ahitakamo    ayogakkhemakamo
so  yvassa  maggo  khemo  sovatthiko  pitigamaniyo  tam  maggam  pidaheyya
vivareyya   kummaggam   odaheyya   okacaram  thapeyya  okacarikam  evanhi
so   bhikkhave   maha   migasangho   aparena  samayena  anayabyasanam  tanuttam
apajjeyya  .  tasseva  kho  pana  bhikkhave  mahato  migasanghassa kocideva
puriso    uppajjeyya    atthakamo   hitakamo   yogakkhemakamo   so
yvassa   maggo   khemo   sovatthiko   pitigamaniyo  tam  maggam  vivareyya
pidaheyya    kummaggam    ohaneyya    okacaram    naseyya   okacarikam
evanhi      so      bhikkhave      maha      migasangho     aparena
@Footnote: 1 Po. anattham.
Samayena vuddhim virulhim vepullam apajjeyya.
     {254.1}  Upama  kho me ayam bhikkhave kata atthassa vinnapanaya.
Ayancevettha  attho  mahantam  ninnam  pallalanti  kho  bhikkhave  kamanametam
adhivacanam  .  maha  migasanghoti  kho  bhikkhave sattanametam adhivacanam. Puriso
anatthakamo   ahitakamo   ayogakkhemakamoti   kho  bhikkhave  marassetam
papimato    adhivacanam   .   kummaggoti   kho   bhikkhave   atthangikassetam
micchamaggassa    adhivacanam    seyyathidam    micchaditthiya   micchasankappassa
micchavacaya     micchakammantassa     micchaajivassa    micchavayamassa
micchasatiya  micchasamadhissa  .  okacaroti  kho  bhikkhave  nandiragassetam
adhivacanam  .  okacarikati  kho  bhikkhave  avijjayetam  adhivacanam . Puriso
atthakamo   hitakamo   yogakkhemakamoti   kho   bhikkhave  tathagatassetam
adhivacanam   arahato   sammasambuddhassa  .  maggo  1-  khemo  sovatthiko
pitigamaniyoti   kho   bhikkhave   ariyassetam  atthangikassa  maggassa  adhivacanam
seyyathidam   sammaditthiya  sammasankappassa  sammavacaya  sammakammantassa
sammaajivassa sammavayamassa sammasatiya sammasamadhissa.
     [255]  Iti  kho  bhikkhave  vivato  maya  khemo maggo sovatthiko
pitigamaniyo     pihito     kummaggo    ohato    okacaro    nasita
okacarika   .   yam   bhikkhave   satthara  karaniyam  savakanam  hitesina
anukampakena   anukampam   upadaya   katam   vo   tam   maya  .  etani
@Footnote: 1 Ma. Yu. khemo maggo.
Bhikkhave   rukkhamulani   etani   sunnagarani   jhayatha   bhikkhave   ma
pamadattha   ma   paccha   vippatisarino  ahuvattha  .  ayam  vo  amhakam
anusasaniti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                Dvedhavitakkasuttam nitthitam navamam.
                      ----------
                     Vitakkasanthanasuttam
     [256]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [257]   Bhagava   etadavoca  adhicittamanuyuttena  bhikkhave  bhikkhuna
panca   nimittani   kalena  kalam  manasikatabbani  .  katamani  panca .
Idha   bhikkhave   bhikkhuno   yam   nimittam  agamma  yam  nimittam  manasikaroto
uppajjanti   papaka   akusala   vitakka  chandupasanhitapi  dosupasanhitapi
mohupasanhitapi    tena    bhikkhave   bhikkhuna   tamha   nimitta   annam
nimittam    manasikatabbam    kusalupasanhitam   tassa   tamha   nimitta   annam
nimittam   manasikaroto   kusalupasanhitam   ye   papaka   akusala   vitakka
chandupasanhitapi     dosupasanhitapi     mohupasanhitapi    te    pahiyanti
te   abbhattham   gacchanti   tesam   pahana  ajjhattameva  cittam  santitthati
sannisidati    ekodibhoti    1-   samadhiyati   .   seyyathapi   bhikkhave
dakkho    phalagando    va   phalagandantevasi   va   sukhumaya   aniya
olarikam   anim   abhinihaneyya   abhinihareyya   abhinivatteyya   evameva
kho   bhikkhave   bhikkhuno   yam   nimittam  agamma  yam  nimittam  manasikaroto
uppajjanti      papaka      akusala      vitakka     chandupasanhitapi
@Footnote: 1 Si. Ma. Yu. ekodi hoti.
Dosupasanhitapi   mohupasanhitapi  tena  bhikkhave  bhikkhuna  tamha  nimitta
annam    nimittam    manasikatabbam   kusalupasanhitam   tassa   tamha   nimitta
annam    nimittam    manasikaroto   kusalupasanhitam   ye   papaka   akusala
vitakka     chandupasanhitapi     dosupasanhitapi    mohupasanhitapi    te
pahiyanti   te   abbhattham   gacchanti   tesam   pahana  ajjhattameva  cittam
santitthati sannisidati ekodibhoti samadhiyati.
     [258]   Tassa   ce   bhikkhave   bhikkhuno  tamha  nimitta  annam
nimittam    manasikaroto   kusalupasanhitam   uppajjanteva   papaka   akusala
vitakka     chandupasanhitapi    dosupasanhitapi    mohupasanhitapi    tena
bhikkhave   bhikkhuna   tesam   vitakkanam  adinavo  upaparikkhitabbo  itipime
vitakka    akusala   itipime   vitakka   savajja   itipime   vitakka
dukkhavipakati    .    tassa   tesam   vitakkanam   adinavam   upaparikkhato
ye    papaka    akusala    vitakka   chandupasanhitapi   dosupasanhitapi
mohupasanhitapi    te    pahiyanti    te    abbhattham    gacchanti   tesam
pahana    ajjhattameva    cittam    santitthati    sannisidati   ekodibhoti
samadhiyati.
     {258.1}  Seyyathapi  bhikkhave  itthi  va  puriso va daharo yuva
mandanakajatiko    ahikunapena   va   kukkurakunapena   va   manussakunapena
va    kanthe   alaggena   1-   attiyeyya   harayeyya   jiguccheyya
evameva  kho  bhikkhave  tassa  ce  bhikkhuno  tamha  2-  nimitta  annam
@Footnote: 1 Si. Ma. Yu. asattena. 2 Ma. tamhapimti dissati.
Nimittam    manasikaroto   kusalupasanhitam   uppajjanteva   papaka   akusala
vitakka     chandupasanhitapi    dosupasanhitapi    mohupasanhitapi    tena
bhikkhave   bhikkhuna   tesam   vitakkanam  adinavo  upaparikkhitabbo  itipime
vitakka    akusala   itipime   vitakka   savajja   itipime   vitakka
dukkhavipakati   .   tassa   tesam   vitakkanam  adinavam  upaparikkhato  ye
papaka     akusala     vitakka     chandupasanhitapi     dosupasanhitapi
mohupasanhitapi   te   pahiyanti   te   abbhattham  gacchanti  tesam  pahana
ajjhattameva cittam santitthati sannisidati ekodibhoti samadhiyati.
     [259]  Tassa  ce  bhikkhave  bhikkhuno  tesam  1- vitakkanam adinavam
upaparikkhato   uppajjanteva   papaka   akusala  vitakka  chandupasanhitapi
dosupasanhitapi   mohupasanhitapi  tena  bhikkhave  bhikkhuna  tesam  vitakkanam
asati  amanasikaro  apajjitabbo  tassa  tesam  vitakkanam  asati amanasikaram
apajjato  ye  papaka  akusala  vitakka  chandupasanhitapi dosupasanhitapi
mohupasanhitapi   te   pahiyanti   te   abbhattham  gacchanti  tesam  pahana
ajjhattameva   cittam   santitthati   sannisidati   ekodibhoti   samadhiyati .
Seyyathapi  bhikkhave  cakkhuma  puriso  apathagatanam  rupanam  adassanakamo
assa  so  nimmileyya  va  annena va apalokeyya evameva kho bhikkhave
tassa  ce  bhikkhuno  tesam  vitakkanam  adinavam  upaparikkhato  uppajjanteva
papaka akusala vitakka chandupasanhitapi .pe. Ekodibhoti samadhiyati.
@Footnote: 1 Ma. Yu. tesampiti dissati.
     [260]  Tassa  ce  bhikkhave  bhikkhuno tesam vitakkanam asatiamanasikaram
apajjato   uppajjanteva   papaka   akusala   vitakka  chandupasanhitapi
dosupasanhitapi   mohupasanhitapi  tena  bhikkhave  bhikkhuna  tesam  vitakkanam
vitakkasankharasanthanam      manasikatabbam     tassa     tesam     vitakkanam
vitakkasankharasanthanam    manasikaroto   ye   papaka   akusala   vitakka
chandupasanhitapi     dosupasanhitapi     mohupasanhitapi    te    pahiyanti
te   abbhattham   gacchanti   tesam   pahana  ajjhattameva  cittam  santitthati
sannisidati   ekodibhoti   samadhiyati  .  seyyathapi  bhikkhave  puriso  sigham
gaccheyya   tassa  evamassa  kinnukho  aham  sigham  gacchami  yannunaham  sanikam
gaccheyyanti so sanikam gaccheyya.
     {260.1}  Tassa  evamassa  kinnukho  aham  sanikam  gacchami yannunaham
tittheyyanti  so  tittheyya  .  tassa evamassa kinnukho aham thito yannunaham
nisideyyanti   so  nisideyya  .  tassa  evamassa  kinnukho  aham  nisinno
yannunaham  nipajjeyyanti  so  nipajjeyya  .  evanhi  so bhikkhave puriso
olarikam  olarikam  iriyapatham  abhinissajjetva  1-  sukhumam sukhumam iriyapatham
kappeyya  evameva  kho  bhikkhave  tassa  ce  bhikkhuno  tesampi  vitakkanam
vitakkasankharasanthanam    manasikaroto    uppajjanteva   papaka   akusala
vitakka chandupasanhitapi .pe. Ekodibhoti samadhiyati.
@Footnote: 1 Si. Ma. Yu. abhinivajjetva.
     [261]    Tassa    ce   bhikkhave   bhikkhuno   tesampi   vitakkanam
vitakkasankharasanthanam       manasikaroto      uppajjanteva      papaka
akusala    vitakka    chandupasanhitapi    dosupasanhitapi   mohupasanhitapi
tena   bhikkhave   bhikkhuna  dantebhi  dantamadhaya  jivhaya  talum  ahacca
cetasa    cittam    abhinigganhitabbam    abhinippiletabbam    abhisantapetabbam
tassa   dantebhi   dantamadhaya   jivhaya   talum  ahacca  cetasa  cittam
abhinigganhato   abhinippilayato   abhisantapayato   ye   papaka   akusala
vitakka     chandupasanhitapi     dosupasanhitapi    mohupasanhitapi    te
pahiyanti   te   abbhattham   gacchanti   tesam   pahana  ajjhattameva  cittam
santitthati sannisidati ekodibhoti samadhiyati.
     {261.1}  Seyyathapi  bhikkhave  balava  puriso dubbalataram purisam sise
va  gale  va  khandhe  va  gahetva  1-  abhinigganheyya abhinippileyya
abhisantapeyya  evameva  kho  bhikkhave  tassa  ce bhikkhuno tesam vitakkanam
vitakkasankharasanthanam    manasikaroto    uppajjanteva   papaka   akusala
vitakka     chandupasanhitapi    dosupasanhitapi    mohupasanhitapi    tena
bhikkhave  bhikkhuna  dantebhi  dantamadhaya  jivhaya  talum  ahacca  cetasa
cittam     abhinigganhitabbam     abhinippiletabbam    abhisantapetabbam    tassa
dantebhi  dantamadhaya  jivhaya  talum  ahacca  cetasa cittam abhinigganhato
abhinippilayato  abhisantapayato  ye  papaka akusala vitakka chandupasanhitapi
@Footnote: 1 Si. Yu. sise gahetva khandhe gahetvati ime patha pannayanti.
Dosupasanhitapi     mohupasanhitapi    te    pahiyanti    te    abbhattham
gacchanti    tesam   pahana   ajjhattameva   cittam   santitthati   sannisidati
ekodibhoti samadhiyati.
     [262]  Yato  ca  1-  kho  bhikkhave  bhikkhuno  yam  nimittam agamma
yam    nimittam    manasikaroto   uppajjanti   papaka   akusala   vitakka
chandupasanhitapi     dosupasanhitapi     mohupasanhitapi    tassa    tamha
nimitta    annam    nimittam   manasikaroto   kusalupasanhitam   ye   papaka
akusala    vitakka    chandupasanhitapi    dosupasanhitapi   mohupasanhitapi
te   pahiyanti   te   abbhattham   gacchanti   tesam   pahana  ajjhattameva
cittam santitthati sannisidati ekodibhoti samadhiyati.
     {262.1}  Tesam  vitakkanam adinavam upaparikkhato ye papaka akusala
vitakka     chandupasanhitapi     dosupasanhitapi    mohupasanhitapi    te
pahiyanti   te   abbhattham   gacchanti   tesam   pahana  ajjhattameva  cittam
santitthati   sannisidati   ekodibhoti  samadhiyati  .  tesam  vitakkanam  asati
amanasikaram   apajjato   ye  papaka  akusala  vitakka  chandupasanhitapi
dosupasanhitapi   mohupasanhitapi   te   pahiyanti   te  abbhattham  gacchanti
tesam   pahana   ajjhattameva   cittam   santitthati  sannisidati  ekodibhoti
samadhiyati    .    tesam   vitakkanam   vitakkasankharasanthanam   manasikaroto
ye    papaka    akusala    vitakka   chandupasanhitapi   dosupasanhitapi
@Footnote: 1 Si. Yu. casaddo na dissati.
Mohupasanhitapi   te   pahiyanti   te   abbhattham  gacchanti  tesam  pahana
ajjhattameva   cittam   santitthati   sannisidati   ekodibhoti   samadhiyati .
Dantebhi    dantamadhaya    jivhaya    talum   ahacca   cetasa   cittam
abhinigganhato   abhinippilayato   abhisantapayato   ye   papaka   akusala
vitakka     chandupasanhitapi     dosupasanhitapi    mohupasanhitapi    te
pahiyanti   te   abbhattham   gacchanti   tesam   pahana  ajjhattameva  cittam
santitthati sannisidati ekodibhoti samadhiyati.
     {262.2}  Ayam  vuccati  bhikkhave  bhikkhu  vasi  vitakkapariyayapathesu yam
vitakkam   akankhissati   tam   vitakkam  vitakkessati  yam  vitakkam  nakankhissati
na   tam   vitakkam   vitakkessati  acchecchi  tanham  vivattayi  1-  sannojanam
samma manabhisamaya antamakasi dukkhassati.
     {262.3}  Idamavoca  bhagava  attamana  te  bhikkhu  bhagavato bhasitam
abhinandunti.
              Vitakkasanthanasuttam nitthitam dasamam.
                 Sihanadavaggo dutiyo.
                      Tassudanam
    culasihanadalomahamsavaro maha    culadukkhakkhandhaanumanikasuttam
    khilapatthamadhupindikadvidhavitakkam    pancanimittakatha puna vaggo.
             -----------------------
@Footnote: 1 Si. Yu. vavattayi.
                     Opammavaggo
                      --------
                      kakacupamasuttam
     [263]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane  anathapindikassa  arame  .  tena  kho  pana samayena ayasma
moliyaphagguno  bhikkhunihi  saddhim  ativelam  samsattho  viharati  .  evam samsattho
ayasma   moliyaphagguno   bhikkhunihi  saddhim  viharati  .  sace  koci  bhikkhu
ayasmato   moliyaphaggunassa   sammukha   tasam   bhikkhuninam   avannam  bhasati
tenayasma   moliyaphagguno   kupito   anattamano  adhikaranampi  karoti .
Sace  pana  koci  bhikkhu  tasam  bhikkhuninam  sammukha ayasmato moliyaphaggunassa
avannam   bhasati   tena   ta   bhikkhuniyo  kupita  anattamana  adhikaranampi
karonti. Evam samsattho ayasma moliyaphagguno bhikkhunihi saddhim viharati.
     {263.1}   Atha  kho  annataro  bhikkhu  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinno  kho  so  bhikkhu  bhagavantam etadavoca ayasma bhante moliyaphagguno
bhikkhunihi  saddhim  ativelam  samsattho  viharati  evam  samsattho  bhante ayasma
moliyaphagguno bhikkhunihi saddhim viharati sace koci bhikkhu ayasmato moliyaphaggunassa
sammukha  tasam  bhikkhuninam  avannam  bhasati  tenayasma  moliyaphagguno kupito
Anattamano    adhikaranampi    karoti   sace   pana   koci   bhikkhu   tasam
bhikkhuninam    sammukha    ayasmato    moliyaphaggunassa    avannam    bhasati
tena   ta   bhikkhuniyo   kupita   anattamana  adhikaranampi  karonti  evam
samsattho bhante ayasma moliyaphagguno bhikkhunihi saddhim viharatiti.
     [264]   Atha   kho   bhagava   annataram   bhikkhum  amantesi  ehi
tvam   bhikkhu   mama   vacanena   moliyaphaggunam   bhikkhum   amantehi   sattha
tam   avuso  moliyaphagguna  1-  amantetiti  .  evambhanteti  kho  so
bhikkhu   bhagavato   patissutva   yenayasma   moliyaphagguno   tenupasankami
upasankamitva    ayasmantam    moliyaphaggunam    etadavoca    sattha   tam
avuso   moliyaphagguna   amantetiti   .   evamavusoti  kho  ayasma
moliyaphagguno   tassa   bhikkhuno   patissutva   yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi.
     {264.1}  Ekamantam  nisinnam  kho  ayasmantam  moliyaphaggunam  bhagava
etadavoca  saccam  kira  tvam  phagguna  bhikkhunihi  saddhim ativelam samsattho viharasi
evam  samsattho  tvam  phagguna  bhikkhunihi  saddhim  viharasi  sace koci bhikkhu tuyham
sammukha   tasam   bhikkhuninam  avannam  bhasati  tena  tvam  kupito  anattamano
adhikaranampi   karosi   sace   pana   koci  bhikkhu  tasam  bhikkhuninam  sammukha
tuyham    avannam   bhasati   tena   ta   bhikkhuniyo   kupita   anattamana
adhikaranampi    karonti   evam   samsattho   kira   tvam   phagguna   bhikkhunihi
saddhim   viharasiti   .  evam  bhante  2-  .  nanu  tvam  phagguna  kulaputto
@Footnote: 1 Ma. Yu. phaggunati dissati. sabbattha idisameva. 2 Po. Ma. itisaddo dissati.
Saddha agarasma anagariyam pabbajitoti. Evam bhante 1-.
     {264.2}  Na  kho  te  etam  phagguna  patirupam  kulaputtassa  saddha
agarasma   anagariyam   pabbajitassa   yam   tvam   bhikkhunihi  saddhim  ativelam
samsattho vihareyyasi.
     {264.3}   Tasmatiha   phagguna   tava  cepi  koci  sammukha  tasam
bhikkhuninam   avannam   bhaseyya   tatrapi   tvam   phagguna   ye   gehasita
chanda   ye   gehasita   vitakka   te   pajaheyyasi  tatrapi  phagguna
evam   sikkhitabbam   na   ceva   me   cittam   viparinatam   bhavissati  na  ca
papikam   vacam   niccharessami   hitanukampi  ca  viharissami  mettacitto
na dosantaroti evanhi te phagguna evam 2- sikkhitabbam.
     {264.4}  Tasmatiha  phagguna  tava  cepi koci sammukha tasam bhikkhuninam
panina   paharam   dadeyya   ledduna  paharam  dadeyya  dandena  paharam
dadeyya   satthena  paharam  dadeyya  tatrapi  tvam  phagguna  ye  gehasita
chanda  ye  gehasita  vitakka  te  pajaheyyasi tatrapi te phagguna evam
sikkhitabbam   na  ceva  me  cittam  viparinatam  bhavissati  na  ca  papikam  vacam
niccharessami   hitanukampi  ca  viharissami  mettacitto  na  dosantaroti
evanhi te phagguna sikkhitabbam.
     {264.5}   Tasmatiha   phagguna  tava  cepi  koci  sammukha  avannam
bhaseyya   tatrapi   tvam  phagguna  ye  gehasita  chanda  ye  gehasita
vitakka   te   pajaheyyasi   tatrapi  te  phagguna  evam  sikkhitabbam  na
ceva  me  cittam  viparinatam  bhavissati  na  ca  papikam  vacam  niccharessami
hitanukampi     ca      viharissami    mettacitto    na    dosantaroti
@Footnote: 1 Po. Ma. itisaddo dissati. 2 Ma. Yu. ayam patho natthi.
Evanhi te phagguna sikkhitabbam.
     {264.6}  Tasmatiha  phagguna  tava cepi koci panina paharam dadeyya
ledduna   paharam   dadeyya   dandena  paharam  dadeyya  satthena  paharam
dadeyya  tatrapi  tvam  phagguna  ye  gehasita chanda ye gehasita vitakka
te  pajaheyyasi  tatrapi  te  phagguna  evam  sikkhitabbam na ceva me cittam
viparinatam   bhavissati   na  ca  papikam  vacam  niccharessami  hitanukampi  ca
viharissami mettacitto na dosantaroti evanhi te phagguna sikkhitabbanti.
     [265]   Atha   kho   bhagava   bhikkhu  amantesi  aradhayimsu  vata
me   bhikkhave   bhikkhu   ekam   samayam   cittam  .  idhaham  bhikkhave  bhikkhu
amantesim   aham   kho  bhikkhave  ekasanabhojanam  bhunjami  ekasanabhojanam
kho     aham     bhikkhave    bhunjamano    appabadhatanca    sanjanami
appatankatanca    lahutthananca    balanca    phasuviharanca    .    etha
tumhepi   bhikkhave   ekasanabhojanam  bhunjatha  ekasanabhojanam  kho  bhikkhave
tumhepi    bhunjamana    appabadhatanca    sanjanissatha   appatankatanca
lahutthananca   balanca   phasuviharancati   .   na   me   bhikkhave  tesu
bhikkhusu    anusasani    karaniya    ahosi   satuppadakaraniyameva   bhikkhave
tesu bhikkhusu ahosi.
     {265.1}     Seyyathapi    bhikkhave    subhumiyam    catummahapathe
ajannaratho   sudanto   yutto   assa   thito   odhastapatodo   tamenam
dakkho   yoggacariyo   assadammasarathi   abhiruhitva   vamena   hatthena
rasmiyo   gahetva   dakkhinena   hatthena   patodam   gahetva  yenicchakam
Yadicchakam   sareyyapi   paccasareyyapi   evameva   kho  bhikkhave  na
me   tesu   bhikkhusu   anusasani   karaniya   ahosi   satuppadakaraniyameva
bhikkhave   tesu   bhikkhusu  ahosi  .  tasmatiha  bhikkhave  tumhepi  akusalam
pajahatha   kusalesu   dhammesu   ayogam   karotha  evanhi  tumhepi  imasmim
dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjissatha.
     {265.2}  Seyyathapi  bhikkhave  gamassa  va  nigamassa va avidure
mahantam   salavanam   tancassa  elandehi  sanchannam  tassa  kocideva  puriso
uppajjeyya   atthakamo   hitakamo   yogakkhemakamo   so   ya  ta
salalatthiyo   kutila   ojasaraniyo  1-  ta  tacchetva  2-  bahiddha
nihareyya   antovanam   suvisodhitam  visodheyya  ya  pana  ta  salalatthiyo
ujuka   sujata   [3]-  samma  parihareyya  evanahi  4-  tam  bhikkhave
salavanam  aparena  samayena  vuddhim  virulhim  vepullam  apajjeyya  evameva
kho  bhikkhave  tumhepi  akusalam  pajahatha  kusalesu  dhammesu  ayogam  karotha
evanhi tumhepi imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjissatha.
     [266]  Bhutapubbam  bhikkhave  imissayeva  savatthiya vedehika nama
gahapatani  ahosi  .  vedehikaya  bhikkhave  gahapataniya  evam  kalyano
kittisaddo    abbhuggato    sorata    vedehika   gahapatani   nivata
vedehika   gahapatani  upasanta  vedehika  gahapataniti  .  vedehikaya
kho   pana   bhikkhave   gahapataniya   kali   nama  dasi  ahosi  dakkha
@Footnote: 1 Si. Ma. Yu. ojapaharaniyo. 2 Po. Ma. chetva. 3 Ma. Yu. ta.
@4 Po. Ma. Yu. evam hetam.
Analasa susamvihitakammanta.
     {266.1}  Atha  kho  bhikkhave  kaliya dasiya etadahosi mayham kho
ayyaya   evam   kalyano   kittisaddo  abbhuggato  sorata  vedehika
gahapatani    nivata    vedehika    gahapatani   upasanta   vedehika
gahapataniti   kinnukho   me   ayya   santamyeva  nu  kho  ajjhattam  kopam
na   patukaroti   udahu   asantam   udahu   mayhampete   1-  kammanta
susamvihita   yena   me  ayya  santamyeva  ajjhattam  kopam  na  patukaroti
no asantam yannunaham ayyam vimamseyyanti.
     {266.2}  Atha  kho  bhikkhave  kali  dasi diva utthasi. Atha kho
bhikkhave  vedehika  gahapatani  kalim  dasim  etadavoca  he je kaliti.
Kim  ayyeti  .  kim  je  diva  utthasiti . Na khvayye kinciti. No vata
re    kinci   papadasi   2-   diva   utthasiti   kupita   anattamana
bhakutimakasi   3-   .   atha  kho  bhikkhave  kaliya  dasiya  etadahosi
santamyeva   me   ayya   ajjhattam   kopam   na  patukaroti  no  asantam
mayhampete   kammanta   susamvihita  yena  me  ayya  santamyeva  ajjhattam
kopam   na   patukaroti   no   asantam   yannunaham   bhiyyoso   mattaya
ayyam vimamseyyanti.
     {266.3}  Atha  kho  bhikkhave  kali  dasi  divataramyeva utthasi.
Atha   kho   bhikkhave   vedehika   gahapatani   kalim   dasim  etadavoca
he   je  kaliti  .  kim  ayyeti  .  kim  je  diva  utthasiti  .  na
khvayye     kinciti    .     no    vata    re    kinci    papadasi
@Footnote: 1 Ma. mayhamevete. Yu. mayhevete. 2 Ma. Yu. papidasi.
@3 Ma. bhakutim. Yu. bhukutim.
Diva   1-   utthasiti  kupita  anattamana  anattamanavacam  nicchareti .
Atha   kho  bhikkhave  kaliya  dasiya  etadahosi  santamyeva  me  ayya
ajjhattam   kopam   na   patukaroti   no   asantam   mayhampete  kammanta
susamvihita   yena   me  ayya  santamyeva  ajjhattam  kopam  na  patukaroti
no asantam yannunaham bhiyyoso mattaya aham vimamseyyanti.
     {266.4}  Atha  kho  bhikkhave  kali  dasi  divataramyeva utthasi.
Atha  kho  bhikkhave  vedehika  gahapatani  kalim  dasim  etadavoca he je
kaliti  .  kim  ayyeti  .  kim  je  divataram  utthasiti  .  na  khvayye
kinciti   .   no  vata  re  kinci  papadasi  divataram  utthasiti  kupita
anattamana   aggalasucim   gahetva   sise   paharam   adasi   sisam   te
bhindissamiti 2-.
     {266.5}  Atha  kho  bhikkhave  kali  dasi bhinnena sisena lohitena
galantena    pativissakanam    ujjhapesi    passathayye   sorataya   kammam
passathayye   nivataya   kammam   passathayye   upasantaya   kammam  katham  hi
nama   ekadasiya   diva   utthasiti   kupita   anattamana   aggalasucim
gahetva sise paharam dassati sisam te bhindissamiti 3-.
     {266.6}  Atha kho bhikkhave vedehikaya gahapataniya aparena samayena
evam   papako   kittisaddo   abbhuggacchi   candi   vedehika  gahapatani
anivata   vedehika   gahapatani  anupasanta  vedehika  gahapataniti .
Evameva  kho  bhikkhave  idhekacco  bhikkhu  tavadeva  soratasorato  hoti
@Footnote: 1 Ma. divataram. 2 Si. Ma. Yu. sisam vo bhindi. 3 Si. Ma. Yu. sisam vo
@bhindissatiti.
Nivatanivato    hoti    upasantupasanto   hoti   yava   na   amanapa
vacanapatha  phusanti  yato  ca  kho  1-  bhikkhave  bhikkhum  amanapa vacanapatha
phusanti   atha   kho  bhikkhave  soratoti  veditabbo  nivatoti  veditabbo
upasantoti   veditabbo   .   nahantam   bhikkhave  bhikkhum  suvacoti  vadami
yo      civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharahetu      suvaco
hoti   sovacassatam  apajjati  tam  kissa  hetu  tanhi  so  bhikkhave  bhikkhu
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam       alabhamano      na
suvaco  hoti  na  sovacassatam apajjati. Yo ca kho bhikkhave bhikkhu dhammamyeva
sakkaronto   dhammam   garukaronto   dhammam   apacayamano   suvaco  hoti
sovacassatam   apajjati   tamaham   suvacoti   vadami  .  tasmatiha  bhikkhave
dhammamyeva   sakkaronta   dhammam  garukaronta  [2]-  dhammam  apacayamana
suvaca   bhavissama   sovacassatam   apajjissamati  evanhi  vo  bhikkhave
sikkhitabbam.
     [267]   Pancime  bhikkhave  vacanapatha  yehi  vo  pare  vadamana
vadeyyum  kalena  va  akalena  va  bhutena  va  abhutena  va sanhena
va   pharusena  va  atthasanhitena  va  anatthasanhitena  va  mettacitta
va  dosantara  va  .  kalena  va  bhikkhave  pare  vadamana vadeyyum
akalena   va  bhutena  va  bhikkhave  pare  vadamana  vadeyyum  abhutena
va   sanhena   va   bhikkhave   pare  vadamana  vadeyyum  pharusena  va
atthasanhitena   va   bhikkhave   pare  vadamana  vadeyyum  anatthasanhitena
@Footnote: 1 Ma. khosaddo na dissati. 2 Ma. dhammam manenta dhammam pujenta.
Va   mettacitta   va   bhikkhave  pare  vadamana  vadeyyum  dosantara
va   .   tatrapi  vo  bhikkhave  evam  sikkhitabbam  na  ceva  no  cittam
viparinatam   bhavissati   na   ca   papikam   vacam  niccharessama  hitanukampi
ca  viharissama  mettacitta  na  dosantara  tanca  puggalam mettasahagatena
cetasa    pharitva    viharissama    tadarammananca    sabbavantam   lokam
mettasahagatena   cetasa   vipulena   mahaggatena  appamanena  averena
abyapajjhena pharitva viharissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam.
     [268]   Seyyathapi   bhikkhave   puriso  agaccheyya  kuddalapitakam
adaya  so  evam  vadeyya  aham  imam  mahapathavim  apathavim  karissamiti .
So  tatra  tatra  khaneyya  1- tatra tatra vikireyya tatra tatra otthubheyya
tatra   tatra   omutteyya   apathavi   bhavasi   apathavi  bhavasiti  .  tam  kim
mannatha    bhikkhave   api   nu   so   puriso   imam   mahapathavim   apathavim
kareyyati   .   no   hetam   bhante   tam  kissa  hetu  ayanhi  bhante
mahapathavi    gambhira   appameyya   sa   na   sukara   apathavim   katum
yavadeva ca pana so puriso kilamathassa vighatassa bhagi assati.
     {268.1}  Evameva  kho  bhikkhave pancime vacanapatha yehi vo pare
vadamana  vadeyyum kalena va akalena va bhutena va abhutena va sanhena
va   pharusena  va  atthasanhitena  va  anatthasanhitena  va  mettacitta
va  dosantara  va  .  kalena  va  bhikkhave  pare  vadamana vadeyyum
@Footnote: 1 Ma. vikhineyya.
Akalena   va  bhutena  va  bhikkhave  pare  vadamana  vadeyyum  abhutena
va   sanhena   va   bhikkhave   pare  vadamana  vadeyyum  pharusena  va
atthasanhitena   va   bhikkhave   pare  vadamana  vadeyyum  anatthasanhitena
va   mettacitta   va   bhikkhave  pare  vadamana  vadeyyum  dosantara
va  .  tatrapi  vo  bhikkhave  evam  sikkhitabbam na ceva no cittam viparinatam
bhavissati  na  ca  papikam  vacam  niccharessama  hitanukampi  ca  viharissama
mettacitta   na   dosantara   tanca   puggalam  mettasahagatena  cetasa
pharitva    viharissama    tadarammananca   sabbavantam   lokam   pathavisamena
cetasa   vipulena   mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena
pharitva viharissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam.
     [269]   Seyyathapi   bhikkhave   puriso   agaccheyya  lakham  va
haliddam   va   nilam   va   manjettham  va  adaya  so  evam  vadeyya
aham   imasmim   akase   rupani  likhissami  rupapatubhavam  karissamiti .
Tam  kim  mannatha  bhikkhave  api  nu  so  puriso  imasmim akase rupani 1-
likheyya   rupapatubhavam   kareyyati   .   no   hetam  bhante  tam  kissa
hetu    ayanhi    bhante    akaso   arupi   anidassano   tattha   na
sukaram   rupam   likhitum   rupapatubhavam  katum  yavadeva  ca  pana  so  puriso
kilamathassa  vighatassa  bhagi  assati  .  evameva  kho  bhikkhave  pancime
vacanapatha   yehi  vo  pare  vadamana  vadeyyum  kalena  va  akalena
@Footnote: 1 Ma. Yu. rupam.
Va   .pe.   tadarammananca   sabbavantam   lokam  akasasamena  cetasa
vipulena   mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena   pharitva
viharissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam.
     [270]  Seyyathapi  bhikkhave  puriso  agaccheyya  adittam  tinukkam
adaya   so   evam   vadeyya   aham   imaya   adittaya   tinukkaya
gangam   nadim   santapessami   samparitapessamiti   .   tam   kim  mannatha
bhikkhave   api   nu    so   puriso   adittaya   tinukkaya  gangam  nadim
santapeyya   samparitapeyyati   .   no   hetam   bhante   tam   kissa
hetu   ganga   hi   bhante  nadi  gambhira  appameyya  sa  na  sukara
adittaya   tinukkaya   santapetum   samparitapetum   yavadeva   ca  pana
so   puriso   kilamathassa   vighatassa   bhagi  assati  .  evameva  kho
bhikkhave  pancime  vacanapatha  yehi  vo  pare  vadamana  vadeyyum kalena
va  akalena  va  .pe.  tadarammananca  sabbavantam  lokam  gangasamena
cetasa   vipulena   mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena
pharitva viharissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam.
     [271]   Seyyathapi   bhikkhave   vilarabhasta   maddita  sumaddita
suparimaddita   muduka   tulini   chinnasassara   chinnapabbhara   atha   puriso
agaccheyya   kattham   va  kathalam  va  adaya  so  evam  vadeyya  aham
imam  vilarabhastam  madditam  sumadditam  suparimadditam  mudukam  tulinim  chinnasassaram
chinnapabbharam   katthena   va   kathalena   va   sarasaram   karissami  bharabharam
Karissamiti   .  tam  kim  mannatha  bhikkhave  api  nu  so  puriso  imam  1-
vilarabhastam   madditam   sumadditam   suparimadditam   mudukam   tulinim   chinnasassaram
chinnapabbharam   katthena   va   kathalena   va   sarasaram   kareyya   bharabharam
kareyyati   .  no  hetam  bhante  tam  kissa  hetu  ayanahi  2-  bhante
vilarabhasta     maddita    sumaddita    suparimaddita    muduka    tulini
chinnasassara   chinnapabbhara   sa  na  sukara  katthena  va  kathalena  va
sarasaram   katum   bharabharam  katum  yavadeva  ca  pana  so  puriso  kilamathassa
vighatassa bhagi assati.
     {271.1}  Evameva  kho  bhikkhave  pancime  vacanapatha  yehi  vo
pare   vadamana   vadeyyum   kalena   va  akalena  va  bhutena  va
abhutena    va    sanhena   va   pharusena   va   atthasanhitena   va
anatthasanhitena   va   mettacitta   va   dosantara  va  .  kalena
va  bhikkhave  pare  vadamana  vadeyyum  akalena  va bhutena va bhikkhave
pare   vadamana   vadeyyum   abhutena  va  sanhena  va  bhikkhave  pare
vadamana   vadeyyum   pharusena   va   atthasanhitena  va  bhikkhave  pare
vadamana   vadeyyum   anatthasanhitena   va   mettacitta   va  bhikkhave
pare   vadamana   vadeyyum   dosantara  va  .  tatrapi  vo  bhikkhave
evam   sikkhitabbam   na   ceva   no   cittam   viparinatam   bhavissati  na  ca
papikam   vacam   niccharessama   hitanukampi  ca  viharissama  mettacitta
na    dosantara   tanca   puggalam   mettasahagatena   cetasa   pharitva
viharissama     tadarammananca     sabbavantam    lokam    vilarabhastasamena
@Footnote: 1 Ma. amum. 2 Ma. am hi.
Cetasa   vipulena   mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena
pharitva viharissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam.
     [272]  Ubhatodandakenapi  ce  bhikkhave  kakacena  cora  vocaraka
angamangani   okanteyyum   tatrapi   yo   mano   paduseyya   na  me
so  tena  sasanakaro  .  tatrapi  vo  bhikkhave  evam sikkhitabbam na ceva
no   cittam   viparinatam   bhavissati   na   ca  papikam  vacam  niccharessama
hitanukampi    ca    viharissama    mettacitta   na   dosantara   tanca
puggalam   mettasahagatena   cetasa   pharitva   viharissama  tadarammananca
sabbavantam    lokam    mettasahagatena   cetasa   vipulena   mahaggatena
appamanena   averena   abyapajjhena   pharitva  viharissamati  evanhi
vo bhikkhave sikkhitabbam.
     [273]   Imanca   tumhe   bhikkhave   kakacupamam   ovadam  abhikkhanam
manasikareyyatha   passatha   no   tumhe   bhikkhave   tanca   vacanapatham  anum
va  thulam  va  yam  tumhe  nadhivaseyyathati  .  no  hetam  bhante .
Tasmatiha    bhikkhave    imam   kakacupamam   ovadam   abhikkhanam   manasikarotha
tam vo bhavissati digharattam hitaya sukhayati.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                  Kakacupamasuttam nitthitam pathamam.
                       ---------
                      Alagaddupamasuttam
     [274]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tena   kho   pana  samayena
aritthassa  nama  bhikkhuno  gandhavadhipubbassa  1-  evarupam  papakam  ditthigatam
uppannam   hoti   tathaham   bhagavata   dhammam   desitam   ajanami   yatha
yeme   antarayika   dhamma   vutta   bhagavata  te  patisevato  nalam
antarayayati   .   assosum   kho   sambahula   bhikkhu   aritthassa  kira
nama   bhikkhuno   gandhavadhipubbassa   evarupam   papakam   ditthigatam  uppannam
tathaham   bhagavata   dhammam   desitam  ajanami  yatha  yeme  antarayika
dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati.
     {274.1}  Atha  kho  te  bhikkhu  yena arittho bhikkhu gandhavadhipubbo
tenupasankamimsu   upasankamitva   arittham   bhikkhum   gandhavadhipubbam  etadavocum
saccam  kira  te  avuso  arittha  evarupam  papakam  ditthigatam uppannam tathaham
bhagavata   dhammam   desitam   ajanami  yatha  yeme  antarayika  dhamma
vutta   bhagavata  te  patisevato  nalam  antarayayati  .  evam  bya
kho   aham   avuso   bhagavata   dhammam  desitam  ajanami  yatha  yeme
antarayika    dhamma    vutta    bhagavata    te   patisevato   nalam
antarayayati   .   atha   kho  te  bhikkhu  arittham  bhikkhum  gandhavadhipubbam
@Footnote: 1 Ma. Yu. gaddhabadhi.... ito param evam natabbam.
Etasma     papaka     ditthigata     vivecetukama     samanuyunjanti
samanuggahanti   samanubhasanti   ma   hevam   avuso   arittha  avaca  ma
bhagavantam  abbhacikkhi  na  hi  sadhu  bhagavato  abbhakkhanam  na hi bhagava evam
vadeyya   anekapariyayena   avuso  arittha  antarayika  dhamma  vutta
bhagavata    alanca   pana   te   patisevato   antarayaya   appassada
kama   vutta   bhagavata   bahudukkha   bahupayasa   adinavo   ettha
bhiyyo   atthikankhalupama   kama  vutta  bhagavata  bahudukkha  bahupayasa
adinavo     ettha     bhiyyo     mamsapesupama     kama     vutta
bhagavata ....
     {274.2}  Tinukkupama kama vutta bhagavata .... Angarakasupama
kama  vutta  bhagavata  ... . Supinakupama kama vutta bhagavata ....
Yacitakupama  kama  vutta  bhagavata  ...  .  rukkhaphalupama kama vutta
bhagavata  ...  .  asisunupama  kama  vutta bhagavata .... Sattisulupama
kama   vutta  bhagavata  ...  .  sappasirupama  kama  vutta  bhagavata
bahudukkha    bahupayasa    adinavo   ettha   bhiyyoti   .   evampi
kho   arittho   bhikkhu   gandhavadhipubbo   tehi   bhikkhuhi  samanuyunjiyamano
samanuggahiyamano   samanubhasiyamano   tadeva   papakam   ditthigatam  thamasa
paramassa  1-  abhinivissa  voharati  evam  bya  kho  aham avuso bhagavata
dhammam   desitam   ajanami   yatha   yeme  antarayika  dhamma  vutta
bhagavata te patisevato nalam antarayayati.
     [275]    Yato   kho   te   bhikkhu   nasakkhimsu   arittham   bhikkhum
@Footnote: 1 Po. Ma. paramasa.
Gandhavadhipubbam  etasma  papaka  ditthigata  vivecetum  atha  kho te bhikkhu
yena    bhagava   tenupasankamimsu   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva
ekamantam   nisidimsu   .   ekamantam   nisinna   kho  te  bhikkhu  bhagavantam
etadavocum   aritthassa   nama  bhante  bhikkhuno  gandhavadhipubbassa  evarupam
papakam   ditthigatam   uppannam   tathaham   bhagavata  dhammam  desitam  ajanami
yatha   yeme   antarayika   dhamma   vutta  bhagavata  te  patisevato
nalam   antarayayati   assumha   kho   mayam   bhante   aritthassa  kira
nama   bhikkhuno   gandhavadhipubbassa   evarupam   papakam   ditthigatam  uppannam
tathaham   bhagavata   dhammam   desitam  ajanami  yatha  yeme  antarayika
dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati
     {275.1}  atha  kho  mayam  bhante yena arittho bhikkhu gandhavadhipubbo
tenupasankamimha     upasankamitva     arittham     bhikkhum    gandhavadhipubbam
etadavocumha  saccam  kira  te  avuso  arittha  evarupam  papakam ditthigatam
uppannam   tathaham   bhagavata   dhammam   desitam   ajanami   yatha  yeme
antarayika  dhamma  vutta  bhagavata  te  patisevato nalam antarayayati
evam   vutte  bhante  arittho  bhikkhu  gandhavadhipubbo  amhe  etadavoca
evam  bya  kho  aham  avuso  bhagavata  dhammam  desitam  ajanami  yatha
yeme   antarayika   dhamma   vutta   bhagavata  te  patisevato  nalam
antarayayati  atha  kho  mayam  bhante  arittham bhikkhum gandhavadhipubbam etasma
papaka    ditthigata    vivecetukama    samanuyunjimha   samanuggahimha
Samanubhasimha    ma   hevam   avuso   arittha   avaca   ma   bhagavantam
abbhacikkhi   na   hi   sadhu   bhagavato  abbhakkhanam  na  hi  bhagava  evam
vadeyya   anekapariyayena   avuso  arittha  antarayika  dhamma  vutta
bhagavata    alanca   pana   te   patisevato   antarayaya   appassada
kama   vutta   bhagavata   bahudukkha   bahupayasa   adinavo   ettha
bhiyyo   atthikankhalupama   kama  vutta  bhagavata  bahudukkha  bahupayasa
adinavo   ettha   bhiyyo  .pe.  sappasirupama  kama  vutta  bhagavata
bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyoti
     {275.2}   evampi   kho  bhante  arittho  bhikkhu  gandhavadhipubbo
amhehi      samanuyunjiyamano     samanuggahiyamano     samanubhasiyamano
tadeva   papakam   ditthigatam   thamasa  paramassa  abhinivissa  voharati  evam
bya  kho  aham  avuso  bhagavata  dhammam  desitam  ajanami  yatha yeme
antarayika  dhamma  vutta  bhagavata  te  patisevato nalam antarayayati
yato   kho   mayam   bhante   nasakkhimha   arittham   bhikkhum  gandhavadhipubbam
etasma   papaka   ditthigata   vivecetum  atha  mayam  etamattham  bhagavato
arocemati.
     [276]   Atha   kho   bhagava   annataram   bhikkhum  amantesi  ehi
tvam   bhikkhu   mama   vacanena   arittham   bhikkhum   gandhavadhipubbam  amantehi
sattha   tam   avuso  arittha  amantetiti  .  evam  bhanteti  kho  so
bhikkhu    bhagavato   patissutva   yena   arittho   bhikkhu   gandhavadhipubbo
tenupasankami   upasankamitva   arittham   bhikkhum   gandhavadhipubbam   etadavoca
Sattha  tam  avuso  arittha  amantetiti  .  evamavusoti  kho  arittho
bhikkhu    gandhavadhipubbo    tassa   bhikkhuno   patissutva   yena   bhagava
tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi .
Ekamantam   nisinnam   kho  arittham  bhikkhum  gandhavadhipubbam  bhagava  etadavoca
saccam   kira   te   arittha   evarupam   papakam  ditthigatam  uppannam  tathaham
bhagavata   dhammam   desitam   ajanami  yatha  yeme  antarayika  dhamma
vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati.
     {276.1}   Evam  bya  kho  aham  bhante  bhagavata  dhammam  desitam
ajanami   yatha   yeme   antarayika   dhamma  vutta  bhagavata  te
patisevato   nalam   antarayayati  .  kassa  kho  nama  tvam  moghapurisa
maya   evam   dhammam   desitam   ajanasi   .   nanu   maya  moghapurisa
anekapariyayena    antarayika    dhamma   vutta   alanca   pana   te
patisevato   antarayaya   appassada   kama  vutta  maya  bahudukkha
bahupayasa   adinavo   ettha   bhiyyo  atthikankhalupama  kama  vutta
maya  ...  .  mamsapesupama  kama vutta maya .... Tinukkupama kama
vutta  maya .... Angarakasupama kama vutta maya .... Supinakupama
kama vutta maya .... Yacitakupama kama vutta maya .... Rukkhaphalupama
kama vutta maya .... Asisunupama kama vutta maya .... Sattisulupama
kama  vutta  maya  ...  .  sappasirupama  kama vutta maya bahudukkha
bahupayasa  adinavo  ettha  bhiyyo  atha  ca  pana tvam moghapurisa attana
Duggahitena   amhe  ceva  abbhacikkhasi  attananca  khanasi  bahunca  apunnam
pasavasi   tanhi  te  moghapurisa  bhavissati  digharattam  ahitaya  dukkhayati .
Atha  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  tam  kim  mannatha  bhikkhave  apinayam 1-
arittho   bhikkhu   gandhavadhipubbo   usmikatopi   imasmim   dhammavinayeti .
Kinhi  2-  siya  bhante  no  hetam  bhanteti  .  evam  vutte  arittho
bhikkhu    gandhavadhipubbo   tunhibhuto   mankubhuto   pattakkhandho   adhomukho
pajjhayanto appatibhano nisidi.
     [277]   Atha   kho  bhagava  arittham  bhikkhum  gandhavadhipubbam  tunhibhutam
mankubhutam    pattakkhandham    adhomukham    pajjhayantam    appatibhanam   viditva
arittham    bhikkhum    gandhavadhipubbam   etadavoca   pannayissasi   kho   tvam
moghapurisa    etena    sakena   papakena   ditthigatena   idhaham   bhikkhu
patipucchissamiti   .   atha   kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  tumhepi  me
bhikkhave  evam  dhammam  desitam ajanatha yathayam arittho bhikkhu gandhavadhipubbo
attana     duggahite     amhe    ceva    abbhacikkhati    attananca
khanati   bahunca   apunnam  pasavatiti  .  no  hetam  bhante  anekapariyayena
hi   no   bhante   antarayika   dhamma   vutta  bhagavata  alanca  pana
te   patisevato   antarayaya   appassada   kama   vutta  bhagavata
bahudukkha    bahupayasa    adinavo   ettha   bhiyyo   atthikankhalupama
kama   vutta   bhagavata   bahudukkha   bahupayasa   adinavo   ettha
bhiyyo    .pe.    sappasirupama   kama   vutta   bhagavata   bahudukkha
@Footnote: 1 Po. atha panayam. 2 Po. kinci siya.
Bahupayasa  adinavo  ettha  bhiyyoti  .  sadhu  1-  kho  me  tumhe
bhikkhave   evam   dhammam   desitam   ajanatha   anekapariyayena  hi  vo
bhikkhave  antarayika  dhamma  vutta  maya  alanca  pana  te  patisevato
antarayaya     appassada     kama    vutta    maya    bahudukkha
bahupayasa   adinavo   ettha   bhiyyo  atthikankhalupama  kama  vutta
maya    bahudukkha    bahupayasa   adinavo   ettha   bhiyyo   .pe.
Sappasirupama   kama   vutta   maya   bahudukkha  bahupayasa  adinavo
ettha    bhiyyo   atha   ca   panayam   arittho   bhikkhu   gandhavadhipubbo
attana   duggahitena   amhe   ceva   abbhacikkhati   attananca   khanati
bahunca    apunnam    pasavati    tanhi    tassa    moghapurisassa    bhavissati
digharattam   ahitaya   dukkhaya  .  so  vata  bhikkhave  annatreva  kamehi
annatra   kamasannaya   annatra   kamavitakkehi   kame   patisevissatiti
netam thanam vijjati.
     [278]   Idha   bhikkhave  ekacce  moghapurisa  dhammam  pariyapunanti
suttam   geyyam   veyyakaranam  gatham  udanam  itivuttakam  jatakam  abbhutadhammam
vedallam   te   tam   dhammam  pariyapunitva  tesam  dhammanam  pannaya  attham
na   upaparikkhanti   tesam   te   dhamma   pannaya   attham   anupaparikkhatam
na   nijjhanam   khamanti   te   uparambhanisamsa  ceva  dhammam  pariyapunanti
itivadappamokkhanisamsa   ca   yassatthaya   dhammam   pariyapunanti   tancassa
@Footnote: 1 Si. Yu. sadhu bhikkhave. 2 Ma. sadhu sadhu bhikkhave.
Attham   nanubhonti   tesam   te   dhamma   duggahita   digharattam  ahitaya
dukkhaya samvattanti tam kissa hetu duggahitatta bhikkhave dhammanam.
     {278.1}  Seyyathapi  bhikkhave  puriso  alagaddatthiko alagaddagavesi
alagaddapariyesanam  caramano  so  passeyya  mahantam  alagaddam  tamenam bhoge
va  nangutthe  va  ganheyya  tassa  so  alagaddo  patinivattitva hatthe
va  bahaya  va  annatarasmim  va  angapaccange  damseyya so tatonidanam
maranam  va  niggaccheyya  maranamattam  va  dukkham  tam  kissa hetu duggahitatta
bhikkhave  alagaddassa  evameva  kho  bhikkhave  idhekacce  moghapurisa dhammam
pariyapunanti   suttam  geyyam  veyyakaranam  gatham  udanam  itivuttakam  jatakam
abbhutadhammam  vedallam  te  tam  dhammam  pariyapunitva  tesam  dhammanam pannaya
attham  na  upaparikkhanti  tesam  te  dhamma  pannaya  attham  anupaparikkhatam na
nijjhanam    khamanti   te   uparambhanisamsa   ceva   dhammam   pariyapunanti
itivadappamokkhanisamsa   ca  yassatthaya  1-  dhammam  pariyapunanti  tancassa
attham   nanubhonti   tesam   te   dhamma   duggahita   digharattam  ahitaya
dukkhaya samvattanti tam kissa hetu duggahitatta bhikkhave dhammanam.
     [279]  Idha  pana  bhikkhave  ekacce  kulaputta  dhammam pariyapunanti
suttam   geyyam   veyyakaranam  gatham  udanam  itivuttakam  jatakam  abbhutadhammam
vedallam   te   tam   dhammam  pariyapunitva  tesam  dhammanam  pannaya  attham
upaparikkhanti    tesam    te    dhamma    pannaya    attham   upaparikkhatam
@Footnote: 1 Ma. yassa catthaya.
Nijjhanam   khamanti   te   na   ceva  uparambhanisamsa  dhammam  pariyapunanti
na    itivadappamokkhanisamsa    ca    yassatthaya    dhammam   pariyapunanti
tancassa   attham   anubhonti  tesam  te  dhamma  sugahita  digharattam  hitaya
sukhaya samvattanti tam kissa hetu sugahitatta bhikkhave dhammanam.
     {279.1}  Seyyathapi  bhikkhave  puriso  alagaddatthiko alagaddagavesi
alagaddapariyesanam   caramano   so   passeyya   mahantam   alagaddam  tamenam
ajapadena    dandena    suniggahitam    nigganheyya    ajapadena   dandena
suniggahitam    niggahetva    givayam   sugahitam   ganheyya   kincapi   so
bhikkhave   alagaddo   tassa   purisassa   hattham   va  baham  va  annataram
va  angapaccangam  bhogehi  palivedheyya  atha  kho  so  neva  tatonidanam
maranam  va  niggaccheyya  maranamattam  va  dukkham  tam  kissa  hetu sugahitatta
bhikkhave  alagaddassa  evameva  kho  bhikkhave  idhekacce  kulaputta  dhammam
pariyapunanti    suttam   geyyam   veyyakaranam   gatham   udanam   itivuttakam
jatakam   abbhutadhammam   vedallam   te   tam   dhammam   pariyapunitva   tesam
dhammanam   pannaya   attham   upaparikkhanti   tesam   te   dhamma  pannaya
attham   upaparikkhatam   nijjhanam   khamanti   te   na  ceva  uparambhanisamsa
dhammam    pariyapunanti    na    itivadappamokkhanisamsa    ca   yassatthaya
dhammam     pariyapunanti    tancassa    attham    anubhonti    tesam    te
dhamma    sugahita    digharattam   hitaya   sukhaya   samvattanti   tam   kissa
hetu    sugahitatta    bhikkhave    dhammanam    .    tasmatiha   bhikkhave
Yassa   me   bhasitassa   attham   ajaneyyatha   tatha  nam  dhareyyatha
yassa   ca   pana   me   bhasitassa   attham  na  ajaneyyatha  aham  vo
tattheva   patipucchitabbo   ye   va   panassu   viyatta   bhikkhu  kullupamam
vo   bhikkhave   dhammam   desissami   nittharanatthaya   no  gahanatthaya  tam
sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  te
bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [280]    Bhagava    etadavoca    seyyathapi   bhikkhave   puriso
addhanamaggapatipanno    so    passeyya   mahantam   udakannavam   orimatiram
sasankam   sappatibhayam   parimatiram   khemam   appatibhayam   na   cassa  nava
santarani   uttarasetu   va   apara   param  gamanaya  tassa  evamassa
ayam   kho   maha   udakannavo   orimatiram  sasankam  sappatibhayam  parimatiram
khemam   appatibhayam   natthi  ca  nava  santarani  uttarasetu  va  apara
param    gamanaya    yannunaham   tinakatthasakhapalasam   sankaddhitva   kullam
bandhitva   tam   kullam   nissaya   hatthehi  ca  padehi  ca  vayamamano
sotthina param uttareyyanti.
     {280.1}   Atha   kho   so  bhikkhave  puriso  tinakatthasakhapalasam
sankaddhitva   kullam   bandhitva  tam  kullam  nissaya  hatthehi  ca  padehi
ca  vayamamano  sotthina  param  uttareyya  tassa  [1]- uttinnassa 2-
paragatassa   evamassa   bahukaro   kho  me  ayam  kullo  imaham  kullam
nissaya   hatthehi   ca   padehi   ca   vayamamano   sotthina   param
uttinno   yannunaham    imam   kullam   sise   3-   va   aropetva
@Footnote: 1 Ma. purisassa. 2 Yu. tinnassa. 3 Ma. thale va ussadetva udake va
@opilapetva.
Khandhe  va  paccaropetva  yenakamam  pakkameyyanti  .  tam  kim  mannatha
bhikkhave   api   nu   so   puriso   evamkari   tasmim  kulle  kiccakari
assati   .   no  hetam  bhante  .  kathamkari  ca  so  bhikkhave  puriso
tasmim   kulle  kiccakari  assa  .  idha  bhikkhave  tassa  purisassa  [1]-
paragatassa   evamassa   bahukaro   kho  me  ayam  kullo  imaham  kullam
nissaya   hatthehi   ca   padehi   ca   vayamamano   sotthina   param
uttinno   yannunaham   imam  kullam  thale  va  ussapetva  2-  udake
va   opilapetva   yenakamam   pakkameyyanti  .  evamkari  kho  so
bhikkhave   puriso   tasmim   kulle   kiccakari   assa  .  evameva  kho
bhikkhave    kullupamo    maya    dhammo   desito   nittharanatthaya   no
gahanatthaya    kullupamam    vo   bhikkhave   dhammam   desitam   ajanantehi
dhammapi vo pahatabba pageva adhamma.
     [281]   Chayimani   bhikkhave   ditthitthanani   .  katamani  cha .
Idha   bhikkhave   assutava   puthujjano   ariyanam   adassavi  ariyadhammassa
akovido   ariyadhamme   avinito   sappurisanam   adassavi  sappurisadhammassa
akovido    sappurisadhamme    avinito   rupam   etam   mama   esohamasmi
eso   me   attati   samanupassati   vedanam   etam   mama  esohamasmi
eso   me   attati   samanupassati   sannam   etam   mama   esohamasmi
eso   me   attati   samanupassati   sankhare  etam  mama  esohamasmi
@Footnote: 1 Yu. tinnassa. Si. Yu. ussaretva. 2 Ma. usasadetva.
Eso   me  attati  samanupassati  yampidam  1-  dittham  sutam  mutam  vinnatam
pattam   pariyesitam   anuvicaritam   manasa   tampi   etam   mama  esohamasmi
eso    me   attati   samanupassati   yampidam   2-   ditthitthanam   so
loko   so   atta   so   pecca   bhavissami  nicco  dhuvo  sassato
aviparinamadhammo    sassatisamam    tatheva   thassamiti   tampi   etam   mama
esohamasmi eso me attati samanupassati.
     {281.1}  Sutava  ca  kho  bhikkhave  ariyasavako  ariyanam dassavi
ariyadhammassa    kovido    ariyadhamme    suvinito   sappurisanam   dassavi
sappurisadhammassa    kovido   sappurisadhamme   suvinito   rupam   netam   mama
nesohamasmi   na   meso   attati   samanupassati   vedanam   netam   mama
nesohamasmi    na   meso   attati   samanupassati   sannam   netam   mama
nesohamasmi    na    meso    attati   samanupassati   sankhare   netam
mama    nesohamasmi   na   meso   attati   samanupassati   yampidam   3-
dittham   sutam   mutam   vinnatam   pattam   pariyesitam  anuvicaritam  manasa  tampi
netam   mama   nesohamasmi   na  meso  attati  samanupassati  yampidam  3-
ditthitthanam   so   loko   so   atta  so  pecca  bhavissami  nicco
dhuvo   sassato   aviparinamadhammo   sassatisamam   tatheva   thassamiti  tampi
netam   mama   nesohamasmi   na   meso  attati  samanupassati  so  evam
samanupassanto asati na paritassatiti.
     [282]   Evam   vutte   annataro   bhikkhu   bhagavantam  etadavoca
siya   nu   kho   bhante  bahiddha  asati  paritassanati  .  siya  bhikkhuti
@Footnote:1-2-3 Po. Ma. yampi tam.
Bhagava   avoca   idha   bhikkhu   ekaccassa   evam  hoti  ahu  vata  me
tam   vata   me   natthi   siya   vata  me  tam  vataham  na  labhamiti  so
socati    kilamati    paridevati   urattalim   kandati   sammoham   apajjati
evam kho bhikkhu bahiddha asati paritassana hotiti.
     {282.1}   Siya   pana  bhante  bahiddha  asati  aparitassanati .
Siya  bhikkhuti  bhagava  avoca  idha  bhikkhu  ekaccassa na evam hoti ahu vata
me  tam  vata  me  natthi siya vata me tam vataham na labhamiti so na socati na
kilamati   na   paridevati   na   urattalim   kandati  na  sammoham  apajjati
evam kho bhikkhu bahiddha asati aparitassana hotiti.
     {282.2}  Siya  nu  kho  bhante  ajjhattam  asati  paritassanati .
Siya  bhikkhuti  bhagava  avoca  idha  bhikkhu  ekaccassa  evam ditthi hoti so
loko   so   atta   so   pecca   bhavissami  nicco  dhuvo  sassato
aviparinamadhammo     sassatisamam     tatheva    thassamiti    so    sunati
tathagatassa   va   tathagatasavakassa   va   sabbesam  ditthitthanadhitthana-
pariyutthanabhinivesanusayanam       samugghataya       sabbasankharasamathaya
sabbupadhipatinissaggaya       tanhakkhayaya       viragaya       nirodhaya
nibbanaya dhammam desentassa.
     {282.3}   Tassevam   hoti   ucchijjissami  namassu  vinassissami
namassu  nassu  nama  bhavissamiti  so  socati  kilamati  paridevati urattalim
kandati   sammoham  apajjati  evam  kho  bhikkhu  ajjhattam  asati  paritassana
hotiti  .  siya  1-  pana  bhante  ajjhattam  asati  aparitassanati. Siya
@Footnote: 1 Po. siya nukho bhante.
Bhikkhuti   bhagava  avoca  idha  bhikkhave  ekaccassa  na  evam  ditthi  hoti
so   loko  so  atta  so  pecca  bhavissami  nicco  dhuvo  sassato
aviparinamadhammo     sassatisamam     tatheva    thassamiti    so    sunati
tathagatassa   va   tathagatasavakassa   va   sabbesam  ditthitthanadhitthana-
pariyutthanabhinivesanusayanam       samugghataya       sabbasankharasamathaya
sabbupadhipatinissaggaya    tanhakkhayaya    viragaya   nirodhaya   nibbanaya
dhammam   desentassa   .   tassa  na  evam  hoti  ucchijjissami  namassu
vinassissami   namassu   nassu   nama   bhavissamiti   so  na  socati  na
kilamati   na   paridevati   na   urattalim   kandati  na  sammoham  apajjati
evam kho bhikkhu ajjhattam asati aparitassana hoti.
     [283] Tam 1- bhikkhave pariggaham parigganheyyatha yvassa 2- pariggaho
nicco  dhuvo  sassato  aviparinamadhammo  sassatisamam  tatheva  tittheyya  3-
passatha  no  tumhe  bhikkhave  tam  pariggaham  yvassa  2-  pariggaho nicco
dhuvo   sassato   aviparinamadhammo   sassatisamam   tatheva   tittheyyati .
No  hetam  bhante  .  sadhu  bhikkhave  ahampi  kho  tam  bhikkhave  pariggaham
na   samanupassami   yvassa   2-   pariggaho   nicco   dhuvo   sassato
aviparinamadhammo  sassatisamam tatheva tittheyya.
     {283.1}   Tam  bhikkhave  attavadupadanam  upadiyetha  yassa   4-
attavadupadanam     upadiyato     na     uppajjeyyum    sokaparideva-
dukkhadomanassupayasa     passatha     no     tumhe    bhikkhave    tam
@Footnote: 1 Po. tanca bhikkhave. 2 Po. yavassu pariggaho. 3 Po. tittheyyati.
@4 Si. Yu. yam assa.
Attavadupadanam   yassa   attavadupadanam   upadiyato   na  uppajjeyyum
sokaparidevadukkhadomanassupayasati   .   no   hetam   bhante   .  sadhu
bhikkhave   ahampi   kho   tam   bhikkhave  attavadupadanam  na  samanupassami
yassa   attavadupadanam   upadiyato   na  uppajjeyyum  sokaparidevadukkha-
domanassupayasa.
     {283.2}   Tam   bhikkhave  ditthinissayam  nissayetha  yassa  ditthinissayam
nissayato      na      uppajjeyyum     sokaparidevadukkhadomanassupayasa
passatha  no  tumhe  bhikkhave  tam  ditthinissayam  yassa  ditthinissayam  nissayato
na    uppajjeyyum   sokaparidevadukkhadomanassupayasati   .   no   hetam
bhante   .   sadhu   bhikkhave   ahampi   kho   tam   bhikkhave  ditthinissayam
na    samanupassami    yassa    ditthinissayam   nissayato   na   uppajjeyyum
sokaparidevadukkhadomanassupayasa.
     [284]   Attani   va  bhikkhave  sati  attaniyam  meti  assati .
Evam  bhante  .  attaniye  va  bhikkhave  sati  atta  meti  assati.
Evam  bhante  .  attani  ca  bhikkhave  attaniye  1-  ca saccato thetato
anupalabbhiyamane   yampidam  2-  ditthitthanam  so  loko  so  atta  so
pecca   bhavissami   nicco   dhuvo   sassato  aviparinamadhammo  sassatisamam
tatheva   thassamiti   nanayam   bhikkhave  kevalo  paripuro  baladhammoti .
Kinhi  no  siya  bhante  kevalo hi 3- bhante 4- paripuro baladhammoti.
Tam   kim   mannatha   bhikkhave   rupam   niccam  va  aniccam  vati  .  aniccam
@Footnote: 1 Po. attaniyeva saccato thetato ca. 2 Po. Ma. yampitam.
@3-4 Si. Yu. ayam patho natthi.
Bhante  .  yampananiccam  dukkham  va  tam  sukham  vati  .  dukkham  bhante .
Yampananiccam   dukkham   viparinamadhammam   kallam   nu   tam   samanupassitum  etam
mama   esohamasmi   eso  me  attati  .  no  hetam  bhante  .  tam
kim  mannatha  bhikkhave  vedana  .pe.  sanna  ... Sankhara ... Vinnanam
niccam   va   aniccam   vati   .  aniccam  bhante  .  yampananiccam  dukkham
va  tam  sukham  vati  .  dukkham  bhante  .  yampananiccam dukkham viparinamadhammam
kallam nu tam samanupassitum etam mama esohamasmi eso me attati.
     {284.1}  No  hetam  bhante  .  tasmatiha  bhikkhave  yankinci rupam
atitanagatapaccuppannam   ajjhattam   va   bahiddha   va   olarikam   va
sukhumam  va  hinam  va  panitam  va  yam  dure santike va sabbam rupam netam mama
nesohamasmi   na   meso   attati   evametam   yathabhutam  sammappannaya
datthabbam   .   yakaci  vedana  .pe.  yakaci  sanna  ...  yekeci
sankhara    ...   yankinci   vinnanam   atitanagatapaccuppannam   ajjhattam
va   bahiddha   va   olarikam   va  sukhumam  va  hinam  va  panitam  va
yam   dure   santike   va   sabbam   vinnanam   netam   mama  nesohamasmi
na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam.
     [285]   Evam   passam   bhikkhave   sutava   ariyasavako  rupasmimpi
nibbindati   vedanayapi   nibbindati  sannayapi  nibbindati  sankharesupi  1-
nibbindati   vinnanasmimpi   nibbindati   nibbindam   2-   virajjati   viraga
@Footnote: 1 Si. Ma. Yu. pancasu thanesu pisaddo na dissati. 2 Ma. nibbida.
Vimuccati    vimuttasmim    vimuttamiti   nanam   hoti   khina   jati   vusitam
brahmacariyam   katam  karaniyam  naparam  itthattayati  pajanatiti  1-  .  ayam
vuccati     bhikkhave    bhikkhu    ukkhittapaligho    itipi    sankinnaparikkho
itipi    abbhulhesiko    itipi   niraggalo   itipi   ariyo   pannaddhajo
pannabharo visamyutto itipi.
     {285.1}   Kathanca   bhikkhave  bhikkhu  ukkhittapaligho  hoti  .  idha
bhikkhave   bhikkhuno   avijja   pahina  hoti  ucchinnamula  talavatthukata
anabhavangata    ayatim   anuppadadhamma   evam   kho   bhikkhave   bhikkhu
ukkhittapaligho hoti.
     {285.2}      Kathanca     bhikkhave     bhikkhu     sankinnaparikkho
hoti    .    idha    bhikkhave   bhikkhuno   ponobbhaviko   jatisankharo
pahino    hoti    ucchinnamulo   talavatthukato   anabhavangato   ayatim
anuppadadhammo evam kho bhikkhave bhikkhu sankinnaparikkho hoti.
     {285.3}   Kathanca   bhikkhave  bhikkhu  abbhulhesiko  hoti  .  idha
bhikkhave   bhikkhuno   tanha   pahina   hoti  ucchinnamula  talavatthukata
anabhavangata    ayatim   anuppadadhamma   evam   kho   bhikkhave   bhikkhu
abbhulhesiko  hoti  .  kathanca  bhikkhave  bhikkhu  niraggalo  hoti  .  idha
bhikkhave    bhikkhuno   pancorambhagiyani   sannojanani   pahinani   honti
ucchinnamulani       talavatthukatani       anabhavangatani       ayatim
anuppadadhammani evam kho bhikkhave bhikkhu niraggalo hoti.
     {285.4}    Kathanca    bhikkhave    bhikkhu    ariyo    pannaddhajo
pannabharo     visamyutto     hoti    .    idha    bhikkhave    bhikkhuno
asmimano      pahino      hoti      ucchinnamulo     talavatthukato
@Footnote: 1 Po. Ma. itisaddo natthi.
Anabhavangato    ayatim   anuppadadhammo   evam   kho   bhikkhave   bhikkhu
ariyo pannaddhajo pannabharo visamyutto hoti.
     [286]   Evam   vimuttacittam  kho  bhikkhave  bhikkhum  sainda  deva
sabrahmaka    sapajapatika    anvesanta    nadhigacchanti   idam   nissitam
tathagatassa   vinnananti   tam   kissa   hetu  ditthevaham  bhikkhave  dhamme
tathagatam  ananuvajjoti  1-  vadami . Evamvadim kho mam bhikkhave evamakkhayim
eke   samanabrahmana   asata   tuccha   musa  abhutena  abbhacikkhanti
venayiko   samano   gotamo   sato   sattassa   ucchedam   vinasam  vibhavam
pannapetiti   .   yatha   caham   bhikkhave   na  yatha  caham  na  vadami
tatha    mam    te   bhonto   samanabrahmana   asata   tuccha   musa
abhutena   abbhacikkhanti   venayiko   samano   gotamo   sato   sattassa
ucchedam   vinasam  vibhavam  pannapetiti  .  pubbe  caham  bhikkhave  etarahi
ca dukkhanceva pannapemi dukkhassa ca nirodham.
     {286.1} Tatra ce bhikkhave pare tathagatam akkosanti paribhasanti rosenti
vihesenti  ghattenti  2-  tatra  bhikkhave  tathagatassa na hoti aghato na
appaccayo  na  cetaso  anabhinandi  3- . Tatra ce bhikkhave pare tathagatam
sakkaronti  garukaronti  manenti  pujenti  tatra  bhikkhave  tathagatassa  na
hoti anando na somanassam  [4]- cetaso ubbilavitattam. Tatra ce bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. ananuvijjo. Yu. ananuvejjoti vadami. 2 Si. Ma. Yu. vihesenti ghattentiti
@ime patha na dissanti. 3 Si. Ma. Yu. anabhiraddhi. 4 Ma. Yu. nasaddo dissati.
Pare  tathagatam  sakkaronti  garukaronti  manenti  pujenti  tatra  bhikkhave
tathagatassa   evam   hoti   yam   kho  idam  pubbe  parinnatam  tattha  me
evarupa kara kariyantiti.
     [287]   Tasmatiha   bhikkhave   tumhe   cepi  pare  akkoseyyum
paribhaseyyum  roseyyum  viheseyyum  ghatteyyum 1- tatra tumhehi na aghato
na  appaccayo  na  cetaso  abhinandi  2-  karaniya  .  tasmatiha bhikkhave
tumhe   cepi   pare   sakkareyyum  garukareyyum  maneyyum  pujeyyum  tatra
tumhehi   na   anando   na   somanassam   na   cetaso   ubbilavitattam
karaniyam  .  tasmatiha  bhikkhave  tumhe  cepi  pare  sakkareyyum garukareyyum
maneyyum   pujeyyum   tatra   tumhakam   evamassa   yam  kho  idam  pubbe
parinnatam   tattha   no   3-  evarupa  kara  kariyantiti  .  tasmatiha
bhikkhave   yam   na   tumhakam  tam  pajahatha  tam  vo  pahinam  digharattam  hitaya
sukhaya bhavissati.
     {287.1}   Kinca   bhikkhave   na   tumhakam   rupam   bhikkhave   na
tumhakam  tam  pajahatha  tam  vo  pahinam  digharattam  hitaya  sukhaya  bhavissati .
Vedana   bhikkhave   na   tumhakam  tam  pajahatha  sa  vo  pahina  digharattam
hitaya   sukhaya   bhavissati   .  sanna  bhikkhave  na  tumhakam  tam  pajahatha
sa  vo  pahina  digharattam  hitaya  sukhaya  bhavissati  .  sankhara bhikkhave
na   tumhakam   te   pajahatha   te  vo  pahina  digharattam  hitaya  sukhaya
bhavissanti   .   vinnanam   bhikkhave   na   tumhakam   tam  pajahatha  tam  vo
pahinam   digharattam   hitaya   sukhaya   bhavissati  .  tam  kim  mannatha  bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. ghatteyyunti patho natthi. Yu. viheseyyum ghatteyyunti ime patha na
@disasanti. 2 Si. Ma. Yu. anabhiraddhi. 3 Po. Ma. me.
Yam   imasmim   jetavane   tinakatthasakhapalasam   tam   jano   hareyya  va
daheyya   va   yathapaccayam   va   kareyya  api  nu  tumhakam  evamassa
amhe   jano  harati  va  dahati  va  yathapaccayam  va  karotiti  .  no
hetam   bhante   tam   kissa   hetu   na   hi  no  etam  bhante  atta
va attaniyam vati.
     {287.2}  Evameva  kho  bhikkhave  yam  na  tumhakam  tam  pajahatha tam
vo   pahinam   digharattam   hitaya   sukhaya  bhavissati  .  kinca  bhikkhave  na
tumhakam   rupam  bhikkhave  na  tumhakam  tam  pajahatha  tam  vo  pahinam  digharattam
hitaya   sukhaya   bhavissati  .  vedana  bhikkhave  .pe.  sanna  bhikkhave
.pe.   sankhara   bhikkhave   .pe.  vinnanam  bhikkhave  na  tumhakam  tam
pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya sukhaya bhavissati.
     [288]  Evam  svakkhato  bhikkhave  maya  dhammo uttano vivato
pakasito   chinnapilotiko   evam   svakkhate   bhikkhave   maya  dhamme
uttane   vivate   pakasite   chinnapilotike  ye  te  bhikkhu  arahanto
khinasava    vusitavanto    katakaraniya    ohitabhara    anuppattasadattha
parikkhinabhavasannojana       sammadannavimutta      vattantesam      natthi
pannapanaya   .   evam   svakkhato  bhikkhave  maya  dhammo  uttano
vivato   pakasito   chinnapilotiko   evam   svakkhate   bhikkhave  maya
dhamme    uttane   vivate   pakasite   chinnapilotike   yesam   bhikkhunam
pancorambhagiyani    sannojanani   pahinani   sabbe   te   opapatika
Tattha  parinibbayino  anavattidhamma  tasma  loka  .  evam svakkhato
bhikkhave   maya   dhammo   uttano   vivato   pakasito   chinnapilotiko
evam   svakkhate   bhikkhave  maya  dhamme  uttane  vivate  pakasite
chinnapilotike     yesam     bhikkhunam     tini     sannojanani    pahinani
ragadosamohatanubhuta    sabbe    te    sakadagamino    sakideva   imam
lokam agantva dukkhassantam karissanti.
     {288.1}  Evam  svakkhato  bhikkhave maya dhammo uttano vivato
pakasito  chinnapilotiko  evam  svakkhate  bhikkhave maya dhamme uttane
vivate  pakasite  chinnapilotike  yesam  bhikkhunam  tini  sannojanani  pahinani
sabbe te sotapanna avinipatadhamma niyata sambodhiparayana.
     {288.2}  Evam  svakkhato  bhikkhave maya dhammo uttano vivato
pakasito  chinnapilotiko  evam  svakkhate  bhikkhave maya dhamme uttane
vivate  pakasite  chinnapilotike ye te bhikkhu dhammanusarino saddhanusarino
sabbe te sambodhiparayana.
     {288.3}  Evam  svakkhato  bhikkhave maya dhammo uttano vivato
pakasito   chinnapilotiko  evam  svakkhate bhikkhave maya dhamme uttane
vivate   pakasite   chinnapilotike   yesam   mayi   saddhamattam   pemamattam
sabbe te saggaparayanati.
     Idamavocabhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti.
                 Alagaddupamasuttam nitthitam dutiyam.
                    --------------
                        Vammikasuttam
     [289]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tena   kho   pana  samayena
ayasma   kumarakassapo   andhavane   viharati   .   atha  kho  annatara
devata   abhikkantaya   rattiya   abhikkantavanna   kevalakappam   andhavanam
obhasetva   yenayasma   kumarakassapo   tenupasankami   upasankamitva
ekamantam   atthasi   .  ekamantam  thita  kho  sa  devata  ayasmantam
kumarakassapam   etadavoca  bhikkhu  bhikkhu  ayam  vammiko  rattim  dhumayati  1-
diva    pajjalati    brahmano    evamaha    abhikkhana   sumedha   sattham
adayati.
     {289.1}  Abhikkhananto  sumedho  sattham  adaya  addasa palingam 2-
palinga  bhanteti  3-  .  brahmano  evamaha  ukkhipa  palingam  abhikkhana
sumedha   sattham   adayati   .   abhikkhananto   sumedho  sattham  adaya
addasa   uddhumayikam   uddhumayika   bhanteti   .   brahmano  evamaha
ukkhipa   uddhumayikam   abhikkhana  sumedha  sattham  adayati  .  abhikkhananto
sumedho   sattham   adaya   addasa   dvidhapatham   dvidhapatho  bhanteti .
Brahmano    evamaha    ukkhipa   dvidhapatham   abhikkhana   sumedha   sattham
adayati.
     {289.2}  Abhikkhananto  sumedho  sattham adaya addasa pankavaram 4-
pankavaro  bhanteti  .  [5]-  ukkhipa  pankavaram  abhikkhana  sumedha  sattham
adayati   .   abhikkhananto   sumedho   sattham   adaya  addasa  kummam
@Footnote: 1 Si. dhupayati. 2 Si. Yu. palangim. 3 Ma. Yu. bhadanteti. sabbattha idisameva.
@4 Si. Ma. Yu. cangavaram. 5 brahmano evamahati ime patha nattha bhaveyyum.
Kummo   bhanteti   .   brahmano   evamaha   ukkhipa   kummam  abhikkhana
sumedha   sattham   adayati   .   abhikkhananto   sumedho  sattham  adaya
addasa   asisunam   asisuna   bhanteti   .   brahmano  evamaha  ukkhipa
asisunam   abhikkhana   sumedha   sattham   adayati  .  abhikkhananto  sumedho
sattham   adaya   addasa   mamsapesim   mamsapesi   bhanteti   .  brahmano
evamaha ukkhipa mamsapesim abhikkhana sumedha sattham adayati.
     {289.3}   Abhikkhananto   sumedho   sattham  adaya  addasa  nagam
nago   bhanteti   .   brahmano  evamaha  titthatu  nago  ma  nagam
ghattesi  namo  karohi  nagassati  .  ime  kho tvam bhikkhu pannarasam panhe
bhagavantam   upasankamitva   puccheyyasi   yatha   te   bhagava  byakaroti
tatha   nam   dhareyyasi   .  nahantam  bhikkhu  passami  sadevake  loke
samarake    sabrahmake    sassamanabrahmaniya    pajaya   sadevamanussaya
yo   imesam   panhanam   veyyakaranena   cittam   aradheyya   annatra
tathagatena   va   tathagatasavakena   va   ito  va  pana  sutvati .
Idamavoca sa devata idam vatva tattheva antaradhayi.
     [290]   Atha   kho   ayasma   kumarakassapo   tassa  rattiya
accayena    yena    bhagava    tenupasankami    upasankamitva    bhagavantam
abhivadetva   ekamantam   nisidi   .  ekamantam  nisinno  kho  ayasma
kumarakassapo    bhagavantam   etadavoca   imam   bhante   rattim   annatara
devata   abhikkantaya   rattiya   abhikkantavanna   kevalakappam   andhavanam
Obhasetva  yenaham  tenupasankami  upasankamitva  ekamantam  atthasi .
Ekamantam   thita  kho  bhante  sa  devata  mam  etadavoca  bhikkhu  bhikkhu
ayam   vammiko   rattim   dhumayati   diva   pajjalati  brahmano  evamaha
abhikkhana   sumedha   sattham   adayati   .   abhikkhananto  sumedho  sattham
adaya   addasa   palingam   palinga   bhanteti  .  brahmano  evamaha
ukkhipa   palingam   abhikkhana   sumedha   sattham   adayati  .  abhikkhananto
sumedho   sattham   adaya   addasa   uddhumayikam   uddhumayika   bhanteti
.pe.   addasa   nagam   nago   bhanteti   .   brahmano   evamaha
titthatu nago ma nagam ghattesi namo karohi nagassati.
     {290.1}   Ime   kho   tvam   bhikkhu   pannarasa  panhe  bhagavantam
upasankamitva   puccheyyasi   yatha   te   bhagava  byakaroti  tatha  nam
dhareyyasi  .  nahantam bhikkhu passami sadevake loke samarake sabrahmake
sassamanabrahmaniya    pajaya    sadevamanussaya   yo   imesam   panhanam
veyyakaranena  cittam  aradheyya  annatra tathagatena va tathagatasavakena
va  ito  va  pana  sutvati  .  idamavoca bhante sa devata idam vatva
tattheva  antaradhayi  .  ko  nu  kho  bhante  vammiko ka rattim dhumayana
ka  diva  pajjalana  ko brahmano ko sumedho kim sattham ka abhikkhana 1-
ka  palingi  ka  uddhumayika  ko  dvidhapatho kim pankavaram ko kummo ka
@Footnote: 1 Yu. kim abhikkhanam.
Asisuna ka mamsapesi ko nagoti.
     [291]    Vammikoti   kho   bhikkhu   imassetam   catummahabhutikassa
kayassa      adhivacanam     matapettikasambhavassa     odanakummasupacayassa
aniccucchadanaparimaddanabhedanaviddhamsanadhammassa    .    ka   rattim   dhumayanati
yam  kho  bhikkhu  diva  kammante  arabbha  rattim  anuvitakketi  anuvicareti
ayam   rattim   dhumayana  .  ka  diva  pajjalanati  yam  kho  bhikkhu  rattim
anuvitakketva   anuvicaretva   diva   kammante   payojeti   kayena
vacaya  ayam  diva  pajjalana  .  brahmanoti  kho  bhikkhu  tathagatassetam
adhivacanam   arahato  sammasambuddhassa  .  sumedhoti  kho  bhikkhu  sekhassetam
bhikkhuno adhivacanam. Satthanti kho bhikkhu ariyayetam pannaya adhivacanam.
     {291.1}  Abhikkhanati  kho bhikkhu viriyarambhassetam adhivacanam. Palingiti
kho  bhikkhu  avijjayetam  adhivacanam  .  ukkhipa  palingam  pajaha avijjam abhikkhana
sumedha   sattham   adayati   ayametassa   attho  .  uddhumayikati  kho
bhikkhu    kodhupayasassetam    adhivacanam   .   ukkhipa   uddhumayikam   pajaha
kodhupayasam   abhikkhana   sumedha  sattham  adayati  ayametassa  attho .
Dvidhapathoti   kho   bhikkhu   vicikicchayetam  adhivacanam  .  ukkhipa  dvidhapatham
pajaha  vicikiccham  abhikkhana  sumedha  sattham  adayati  ayametassa  attho .
Pankavaranti  kho  bhikkhu  pancannetam  nivarananam  adhivacanam  kamachandanivaranassa
byapadanivaranassa        thinamiddhanivaranassa        uddhaccakukkuccanivaranassa
vicikicchanivaranaya      .     ukkhipa     pankavaram     pajaha     panca
Nivarane   abhikkhana   sumedha   sattham   adayati   ayametassa  attho .
Kummoti   kho   bhikkhu   pancannetam  upadanakkhandhanam  adhivacanam  seyyathidam
rupupadanakkhandhassa       vedanupadanakkhandhassa      sannupadanakkhandhassa
sankharupadanakkhandhassa      vinnanupadanakkhandhassa      .      ukkhipa
kummam   pajaha   pancupadanakkhandhe   abhikkhana   sumedha   sattham  adayati
ayametassa   attho   .   asisunati   kho  bhikkhu  pancannetam  kamagunanam
adhivacanam    cakkhuvinneyyanam    rupanam    itthanam    kantanam   manapanam
piyarupanam   kamupasanhitanam   rajaniyanam   sotavinneyyanam   saddanam  ...
Ghanavinneyyanam    gandhanam    ...   jivhavinneyyanam   rasanam   ...
Kayavinneyyanam     photthabbanam     itthanam     kantanam     manapanam
piyarupanam kamupasanhitanam rajaniyanam.
     {291.2}   Ukkhipa   asisunam   pajaha   panca   kamagune   abhikkhana
sumedha   sattham   adayati  ayametassa  attho  .  mamsapesiti  kho  bhikkhu
nandiragassetam   adhivacanam   .  ukkhipa  mamsapesim  pajaha  nandiragam  abhikkhana
sumedha   sattham   adayati   ayametassa  attho  .  nagoti  kho  bhikkhu
khinasavassetam   bhikkhuno  adhivacanam  .  titthatu  nago  ma  nagam  ghattesi
namo karohi nagassati ayametassa atthoti.
     Idamavoca   bhagava   attamano   ayasma   kumarakassapo  bhagavato
bhasitam abhinanditi.
                  Vammikasuttam nitthitam tatiyam.
                       --------
                       Rathavinitasuttam
     [292]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  rajagahe  viharati
veluvane  kalandakanivape  .  atha  kho  sambahula  jatibhumika  1-  bhikkhu
jatibhumiyam   vassam   vuttha   yena   bhagava   tenupasankamimsu  upasankamitva
bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu.
     {292.1}  Ekamantam  nisinne  kho  te  bhikkhu  bhagava  etadavoca
ko  nu  kho  bhikkhave  jatibhumiyam  jatibhumikanam  bhikkhunam  sabrahmacarinam evam
sambhavito    attana   ca   appiccho   appicchakathanca   bhikkhunam   katta
attana    ca    santuttho    santutthikathanca   bhikkhunam   katta   attana
ca   pavivitto   vivekakathanca   bhikkhunam   katta   attana   ca  asamsattho
asamsaggakathanca     bhikkhunam     katta     attana    ca    araddhaviriyo
viriyarambhakathanca     bhikkhunam     katta    attana    ca    silasampanno
silasampadakathanca    bhikkhunam    katta    attana    ca    samadhisampanno
samadhisampadakathanca    bhikkhunam    katta    attana   ca   pannasampanno
pannasampadakathanca    bhikkhunam    katta    attana   ca   vimuttisampanno
vimuttisampadakathanca       bhikkhunam       katta       attana       ca
vimuttinanadassanasampanno vimuttinanadassanasampadakathanca
bhikkhunam  katta  ovadako  vinnapako  sandassako  samadapako samuttejako
sampahamsako    sabrahmacarinanti   .   punno   nama   bhante   ayasma
@Footnote: 1 Si. Yu. jatibhumaka.
Mantaniputto    jatibhumiyam   jatibhumikanam   bhikkhunam   sabrahmacarinam   evam
sambhavito    attana   ca   appiccho   appicchakathanca   bhikkhunam   katta
attana   ca   santuttho   .pe.  attana  ca  pavivitto  ...  attana
ca asamsattho ... Attana ca araddhaviriyo ... Attana ca silasampanno ...
Attana   ca   samadhisampanno   ...  attana  ca  pannasampanno  ...
Attana   ca  vimuttisampanno  ...  attana  ca  vimuttinanadassanasampanno
vimuttinanadassanasampadakathanca       bhikkhunam       katta      ovadako
vinnapako     sandassako     samadapako     samuttejako    sampahamsako
sabrahmacarinanti.
     [293]   Tena  kho  pana  samayena  ayasma  sariputto  bhagavato
avidure    nisinno   hoti   .   atha   kho   ayasmato   sariputtassa
etadahosi    labha    ayasmato    punnassa   mantaniputtassa   suladdham
ayasmato    punnassa    mantaniputtassa    yassa    vinnu   sabrahmacari
satthu   sammukha   anumassa   anumassa   vannam   bhasanti   tanca  sattha
abbhanumodati    appevanama    mayampi    kadaci    karahaci    ayasmata
punnena    mantaniputtena   saddhim   samagamam   gaccheyyama   appevanama
siya kocideva kathasallapoti.
     [294]   Atha  kho  bhagava  rajagahe  yathabhirantam  viharitva  yena
savatthi   tena   carikam   pakkami   anupubbena   carikancaramano  yena
savatthi   tadavasari   .   tatra  sudam  bhagava  savatthiyam  viharati  jetavane
Anathapindikassa    arame    .    assosi   kho   ayasma   punno
mantaniputto   bhagava   kira   savatthim   anuppatto   savatthiyam   viharati
jetavane   anathapindikassa   arameti   .  atha  kho  ayasma  punno
mantaniputto   senasanam  samsametva  pattacivaram  adaya  yena  savatthi
tena   carikam   pakkami   anupubbena   carikancaramano   yena  savatthi
jetavanam  anathapindikassa  aramo  yena  bhagava tenupasankami upasankamitva
bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi.
     {294.1}   Ekamantam  nisinnam  kho  ayasmantam  punnam  mantaniputtam
bhagava  dhammiya  kathaya  sandassesi  samadapesi  samuttejesi sampahamsesi.
Atha   kho   ayasma   punno   mantaniputto  bhagavata  dhammiya  kathaya
sandassito    samadapito    samuttejito   sampahamsito   bhagavato   bhasitam
abhinanditva    anumoditva    utthayasana    bhagavantam    abhivadetva
padakkhinam katva yena andhavanam tenupasankami divaviharaya.
     [295]   Atha   kho   annataro   bhikkhu   yenayasma  sariputto
tenupasankami   upasankamitva   ayasmantam   sariputtam   etadavoca   yassa
kho   tvam   avuso   sariputta  punnassa  nama  bhikkhuno  mantaniputtassa
abhinham    kittayamano    ahosi    so    bhagavata    dhammiya   kathaya
sandassito    samadapito    samuttejito   sampahamsito   bhagavato   bhasitam
abhinanditva    anumoditva    utthayasana    bhagavantam    abhivadetva
padakkhinam   katva   yena   andhavanam  tena  pakkanto  divaviharayati .
Atha  kho  ayasma  sariputto  taramanarupo  nisidanam  adaya  ayasmantam
punnam    mantaniputatam    pitthito    pitthito   anubandhi   sisanuloki  .
Atha   kho   ayasma   punno   mantaniputto  andhavanam  ajjhogahetva
annatarasmim   rukkhamule   divaviharam   nisidi   ayasmapi  kho  sariputto
andhavanam ajjhogahetva annatarasmim rukkhamule divaviharam nisidi.
     [296]  Atha  kho  ayasma  sariputto  sayanhasamayam  patisallana
vutthito   yenayasma   punno  mantaniputto  tenupasankami  upasankamitva
ayasmata    punnena    mantaniputtena    saddhim   sammodi   sammodaniyam
katham  saraniyam  vitisaretva  ekamantam  nisidi  .  ekamantam  nisinno kho
ayasma    sariputto    ayasmantam   punnam   mantaniputtam   etadavoca
bhagavati no avuso brahmacariyam vussatiti.
     {296.1}  Evamavusoti  .  kinnu  kho avuso silavisuddhattham bhagavatam
brahmacariyam  vussatiti  .  no  hidam  avuso  .  kim panavuso cittavisuddhattham
bhagavati  brahmacariyam  vussatiti  .  no  hidam  avuso  .  kinnu kho avuso
ditthivisuddhattham   bhagavati   brahmacariyam   vussatiti  .  no  hidam  avuso .
Kim   panavuso   kankhavitaranavisuddhattham   bhagavati   brahmacariyam   vussatiti .
No   hidam  avuso  .  kinnu  kho  avuso  maggamaggananadassanavisuddhattham
bhagavati    brahmacariyam    vussatiti    .    no    hidam    avuso   .
Kim     panavuso     patipadananadassanavisuddhattham     bhagavati    brahmacariyam
vussatiti  .  no  hidam  avuso  .  kinnu  kho avuso nanadassanavisuddhattham
Bhagavati   brahmacariyam   vussatiti   .   no   hidam  avuso  .  kinnu  kho
avuso     silavisuddhattham     bhagavati     brahmacariyam     vussatiti    iti
puttho  samano  no  hidam  avusoti  vadesi  kim  panavuso  cittavisuddhattham
bhagavati     brahmacariyam     vussatiti    iti    puttho    samano    no
hidam   avusoti   vadesi   kinnu   kho   avuso   ditthivisuddhattham  bhagavati
brahmacariyam    vussatiti   iti   puttho   samano   no   hidam   avusoti
vadesi   kim   panavuso   kankhavitaranavisuddhattham  ...  kinnu  kho  avuso
maggamaggananadassanavisuddhattham   ...   kim   panavuso   patipadananadassana-
visuddhattham   ...   kinnu   kho   avuso   nanadassanavisuddhattham   bhagavati
brahmacariyam   vussatiti   iti  puttho  samano  no  hidam  avusoti  vadesi
kimattham  carahavuso  bhagavati  brahmacariyam  vussatiti  .  anupadaparinibbanattham
kho avuso bhagavati brahmacariyam vussatiti.
     {296.2}   Kinnu  kho  avuso  silavisuddhi anupadaparinibbananti.
No  hidam  avuso  .  kim  panavuso  cittavisuddhi  anupadaparinibbananti.
No  hidam  avuso . Kinnu kho avuso ditthivisuddhi anupadaparinibbananti.
No  hidam  avuso. Kim panavuso kankhavitaranavisuddhi anupadaparinibbananti.
No   hidam   avuso   .  kinnu  kho  avuso  maggamaggananadassanavisuddhi
anupadaparinibbananti    .   no   hidam   avuso   .   kim   panavuso
patipadananadassanavisuddhi   anupadaparinibbananti  .  no  hidam  avuso .
Kinnu   kho   avuso   nanadassanavisuddhi   anupadaparinibbananti  .  no
Hidam    avuso    .    kim    panavuso    annatra   imehi   dhammehi
anupadaparinibbananti    .    no    hidam   avuso   .   kinnu   kho
avuso      silavisuddhi      anupadaparinibbananti      iti     puttho
samano    no   hidam   avusoti   vadesi   kim   panavuso   cittavisuddhi
anupadaparinibbananti     iti     puttho     samano     no     hidam
avusoti      vadesi      kinnu      kho     avuso     ditthivisuddhi
anupadaparinibbananti   .pe.   kim   panavuso   kankhavitaranavisuddhi  ...
Kinnu   kho   avuso   maggamaggananadassanavisuddhi   ...   kim  panavuso
patipadananadassanavisuddhi   ...   kinnu   kho   avuso   nanadassanavisuddhi
anupadaparinibbananti    iti   puttho   samano   no   hidam   avusoti
vadesi   kim   panavuso   annatra  imehi  dhammehi  anupadaparinibbananti
iti   puttho   samano   no  hidam  avusoti  vadesi  yathakatham  panavuso
imassa bhasitassa attho datthabboti.
     [297]   Silavisuddhim   ce   avuso   bhagava   anupadaparinibbanam
pannapessa       saupadananneva      samanam      anupadaparinibbanam
pannapessa   .   cittavisuddhim   ce  avuso  bhagava  anupadaparinibbanam
pannapessa       saupadananneva      samanam      anupadaparinibbanam
pannapessa   .   ditthivisuddhim   ce  avuso  bhagava  anupadaparinibbanam
pannapessa       saupadananneva      samanam      anupadaparinibbanam
pannapessa  .  kankhavitaranavisuddhim  ce  avuso bhagava anupadaparinibbanam
pannapessa       saupadananneva      samanam      anupadaparinibbanam
Pannapessa    .    maggamaggananadassanavisuddhim   ce   avuso   bhagava
anupadaparinibbanam       pannapessa      saupadananneva      samanam
anupadaparinibbanam  pannapessa  .  patipadananadassanavisuddhim  ce  avuso
bhagava    anupadaparinibbanam    pannapessa    saupadananneva   samanam
anupadaparinibbanam   pannapessa   .   nanadassanavisuddhim   ce   avuso
bhagava    anupadaparinibbanam    pannapessa    saupadananneva   samanam
anupadaparinibbanam   pannapessa   .   annatra   ce   avuso  imehi
dhammehi    anupadaparinibbanam    abhavissa    puthujjano    parinibbayeyya
puthujjano   hi   avuso   annatra   imehi   dhammehi   .  tenahavuso
upamante   karissami   upamayapidhekacce   vinnu  purisa  bhasitassa  attham
ajananti.
     [298]    Seyyathapi   avuso   ranno   pasenadissa   kosalassa
savatthiyam    pativasantassa    sakete    kincideva    accayikam   karaniyam
uppajjeyya   tassa   antara   ca  savatthim  antara  ca  saketam  satta
rathavinitani   upatthapeyyum   atha   kho  avuso  raja  pasenadi  kosalo
savatthiya   nikkhamitva   antepuradvare   pathamam   rathavinitam   abhiruheyya
pathamena    rathavinitena    dutiyam   rathavinitam   papuneyya   pathamam   rathavinitam
vissajjeyya   dutiyam   rathavinitam   abhiruheyya   dutiyena   rathavinitena  tatiyam
rathavinitam    papuneyya   dutiyam   rathavinitam   vissajjeyya   tatiyam   rathavinitam
abhiruheyya   tatiyena   rathavinitena   catuttham   rathavinitam   papuneyya  tatiyam
Rathavinitam   vissajjeyya  catuttham  rathavinitam  abhiruheyya  catutthena  rathavinitena
pancamam   rathavinitam   papuneyya   catuttham   rathavinitam   vissajjeyya   pancamam
rathavinitam   abhiruheyya   pancamena   rathavinitena  chattham  rathavinitam  papuneyya
pancamam   rathavinitam   vissajjeyya   chattham   rathavinitam   abhiruheyya   chatthena
rathavinitena   sattamam   rathavinitam   papuneyya   chattham  rathavinitam  vissajjeyya
sattamam  rathavinitam  abhiruheyya  sattamena  rathavinitena  saketam  anupapuneyya
antepuradvaram     tamenam    antepuradvaragatam    samanam    mittamacca
natisalohita   evam   puccheyyum   imina   tvam   maharaja  rathavinitena
savatthiyam   saketam   anuppatto   antepuradvaranti   katham  byakaramano
nu     kho     avuso    maharaja    pasenadi    kosalo    samma
byakaramano byakareyyati.
     {298.1}  Evam  byakaramano  kho avuso raja pasenadi kosalo
samma   byakaramano   byakareyya   idha   me  savatthiyam  pativasantassa
sakete   kincideva  accayikam  karaniyam  uppajji  tassa  me  antara  ca
savatthim  antara  ca  saketam  satta  rathavinitani  upatthapesum  atha  khvaham
savatthiya  nikkhamitva  antepuradvare  pathamam  rathavinitam  abhiruyhim  pathamena
rathavinitena  dutiyam  rathavinitam  papunim  pathamam  rathavinitam  nissajjim  dutiyam rathavinitam
abhiruyhim  dutiyena  rathavinitena  tatiyam  rathavinitam papunim dutiyam rathavinitam nissajjim
tatiyam   rathavinitam   abhiruyhim   tatiyena  rathavinitena  catuttham  rathavinitam  papunim
tatiyam   rathavinitam  nissajjim  catuttham  rathavinitam  abhiruyhim  catutthena  rathavinitena
Pancamam   rathavinitam   papunim   catuttham   rathavinitam   nissajjim  pancamam  rathavinitam
abhiruyhim    pancamena    rathavinitena    chattham   rathavinitam   papunim   pancamam
rathavinitam    nissajjim    chattham   rathavinitam   abhiruyhim   chatthena   rathavinitena
sattamam   rathavinitam   papunim   chattham   rathavinitam   nissajjim   sattamam  rathavinitam
abhiruyhim   sattamena   rathavinitena   saketam  anuppatto  antepuradvaranti
evam   byakaramano   kho   avuso   raja  pasenadi  kosalo  samma
byakaramano byakareyyati
     {298.2}  evameva  kho avuso silavisuddhi yavadeva cittavisuddhattha
cittavisuddhi     yavadeva     ditthivisuddhattha     ditthivisuddhi    yavadeva
kankhavitaranavisuddhattha     kankhavitaranavisuddhi     yavadeva    maggamagga-
nanadassanavisuddhattha maggamaggananadassanavisuddhi
yavadeva       patipadananadassanavisuddhattha       patipadananadassanavisuddhi
yavadeva      nanadassanavisuddhattha      nanadassanavisuddhi      yavadeva
anupadaparinibbanattha    anupadaparinibbanattham   kho   avuso   bhagavati
brahmacariyam vussatiti.
     [299]   Evam   vutte   ayasma  sariputto  ayasmantam  punnam
mantaniputtam   etadavoca   ko   namo   ayasma  kathanca  panayasmantam
sabrahmacari    janantiti    .   punnoti   kho   me   avuso   namam
mantaniputtoti  ca  pana  mam  sabrahmacari  janantiti  .  acchariyam  avuso
abbhutam   avuso   yathatam   sutavata   savakena  sammadeva  satthu  sasanam
ajanantena     evamevam     ayasmata    punnena    mantaniputtena
Gambhira    gambhira   panna   anumassa   anumassa   byakata   labha
sabrahmacarinam   suladdham  sabrahmacarinam  ye  ayasmantam  punnam  mantaniputtam
labhanti    dassanaya   labhanti   payirupasanaya   velandukena   1-   cepi
sabrahmacari   ayasmantam   mantaniputtam   muddhana   pariharanta   labheyyum
dassanaya   labheyyum   payirupasanaya   tesampi   labha   tesampi  suladdham
amhakampi   labha   amhakampi   suladdham   ye   mayam  ayasmantam  punnam
mantaniputtam labhama dassanaya labhama payirupasanayati.
     [300]  Evam  vutte  ayasma  punno  mantaniputto  ayasmantam
sariputtam   etadavoca   ko   namo   ayasma   kathanca   panayasmantam
sabrahmacari   janantiti   .   upatissoti   kho   me   avuso   namam
sariputtoti   ca   pana   mam   sabrahmacari   janantiti   .  satthukappena
vata   kira   bho   savakena   saddhim  mantayamana  na  janimha  ayasma
sariputtoti    sace   hi   mayam   janeyyama   ayasma   sariputtoti
ettakampi   no   nappatibhaseyya   acchariyam   avuso   abbhutam  avuso
yathatam   sutavata   savakena   sammadeva   satthu    sasanam  ajanantena
evamevam   ayasmata  sariputtena  gambhira  gambhira   panna  anumassa
anumassa    pucchita    labha    sabrahmacarinam   suladdham   sabrahmacarinam
ye   ayasmantam   sariputtam   labhanti   dassanaya   labhanti  payirupasanaya
velandukena    cepi    sabrahmacari    ayasmantam   sariputtam   muddhana
@Footnote: 1 Si. Yu. celandukena.
Pariharanta   labheyyum   dassanaya  labheyyum  payirupasanaya  tesampi  labha
tesampi   suladdham   amhakampi   labha   amhakampi   suladdham   ye  mayam
ayasmantam sariputtam labhama dassanaya labhama payirupasanayati.
     Itiha     te    ubhopi    mahanaga    annamannassa    subhasitam
samanumodimsuti.
                 Rathavinitasuttam nitthitam catuttham.
                      -----------
                        Nivapasuttam



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 12 page 1-298. http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=12&item=1&items=300&modeTY=2&mode=bracket              Classified by content :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=12&item=1&items=300&modeTY=2              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=12&item=1&items=300&modeTY=2&mode=bracket              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=12&item=1&items=300&modeTY=2&mode=bracket              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=7&A=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=7&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :