บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
ThaiVersion PaliThai PaliRoman |
Suttantapitake anguttaranikayassa tatiyo bhago ------- pancakanipato namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa. Pathamapannasako sekhabalavaggo pathamo [1] Evamme sutam . ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. Bhagava etadavoca pancimani bhikkhave sekhabalani katamani panca saddhabalam hiribalam ottappabalam viriyabalam pannabalam imani kho bhikkhave panca sekhabalani tasma tiha bhikkhave evam sikkhitabbam saddhabalena samannagata bhavissama sekhabalena hiribalena samannagata bhavissama sekhabalena ottappabalena samannagata bhavissama sekhabalena viriyabalena samannagata bhavissama sekhabalena pannabalena samannagata bhavissama sekhabalenati evam hi vo bhikkhave sikkhitabbanti. [1]- @Footnote: 1 ito param Po. Ma. idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. [2] Pancimani bhikkhave sekhabalani katamani panca saddhabalam hiribalam ottappabalam viriyabalam pannabalam . katamanca bhikkhave saddhabalam idha bhikkhave ariyasavako saddho hoti saddahati tathagatassa bodhim itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagavati idam vuccati bhikkhave saddhabalam. {2.1} Katamanca bhikkhave hiribalam idha bhikkhave ariyasavako hirima hoti hiriyati kayaduccaritena vaciduccaritena manoduccaritena hiriyati papakanam akusalanam dhammanam samapattiya idam vuccati bhikkhave hiribalam. {2.2} Katamanca bhikkhave ottappabalam idha bhikkhave ariyasavako ottappi hoti ottappati kayaduccaritena vaciduccaritena manoduccaritena ottappati papakanam akusalanam dhammanam samapattiya idam vuccati bhikkhave ottappabalam. {2.3} Katamanca bhikkhave viriyabalam idha bhikkhave ariyasavako araddhaviriyo viharati akusalanam dhammanam pahanaya kusalanam dhammanam upasampadaya thamava dalhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu idam vuccati bhikkhave viriyabalam. {2.4} Katamanca bhikkhave pannabalam idha bhikkhave ariyasavako pannava hoti udayatthagaminiya pannaya samannagato ariyaya nibbedhikaya sammadukkhakkhayagaminiya idam vuccati bhikkhave pannabalam . Imani kho bhikkhave panca sekhabalani tasma tiha bhikkhave evam Sikkhitabbam saddhabalena samannagata bhavissama sekhabalena hiribalena ... Ottappabalena ... viriyabalena ... pannabalena samannagata bhavissama sekhabalenati evam hi vo bhikkhave sikkhitabbanti. [3] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu dittheva dhamme dukkham viharati savighatam saupayasam saparilaham kayassa [1]- bheda parammarana duggati patikankha katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu assaddho hoti ahiriko hoti anottappi hoti kusito 2- hoti duppanno hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu dittheva dhamme dukkham viharati savighatam saupayasam saparilaham kayassa bheda parammarana duggati patikankha . Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu dittheva dhamme sukham viharati avighatam anupayasam aparilaham kayassa bheda parammarana sugati patikankha katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti hirima hoti ottappi hoti araddhaviriyo hoti pannava hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu dittheva dhamme sukham viharati avighatam anupayasam aparilaham kayassa bheda parammarana sugati patikankhati. [4] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu assaddho hoti ahiriko hoti anottappi hoti kusito @Footnote: 1 Ma. sabbattha varesu etthantare casaddo atthi . 2 Po. Yu. sabbattha varesu @kusito. Hoti duppanno hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu yathabhatam nikkhitto evam niraye . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu yathabhatam nikkhitto evam sagge katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti hirima hoti ottappi hoti araddhaviriyo hoti pannava hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu yathabhatam nikkhitto evam saggeti. [5] Yo hi koci bhikkhave bhikkhu va bhikkhuni va sikkham paccakkhaya hinayavattati tassa dittheva dhamme panca sahadhammika vadanupata 1- garayham thanam agacchanti katame panca saddhapi nama te nahosi kusalesu dhammesu hiripi nama te nahosi kusalesu dhammesu ottappampi nama te nahosi kusalesu dhammesu viriyampi nama te nahosi kusalesu dhammesu pannapi nama te nahosi kusalesu dhammesu yo hi koci bhikkhave bhikkhu va bhikkhuni va sikkham paccakkhaya hinayavattati tassa dittheva dhamme ime panca sahadhammika vadanupata garayham thanam agacchanti. {5.1} Yo hi koci bhikkhave bhikkhu va bhikkhuni va sahapi dukkhena sahapi domanassena assumukhopi 2- rudamano paripunnam parisuddham brahmacariyam carati tassa dittheva dhamme panca sahadhammika pasamsam 3- thanam agacchanti @Footnote: 1 Po. Ma. vadanupata garayha thana. Yu. vadanuvada garayha thana. @2 Ma. pisaddo natthi. ito param idisameva . 3 Po. Ma. Yu. pasamsa thana. @ito param idisameva. Katame panca saddhapi nama te ahosi kusalesu dhammesu hiripi nama te ahosi kusalesu dhammesu ottappampi nama te ahosi kusalesu dhammesu viriyampi nama te ahosi kusalesu dhammesu pannapi nama te ahosi kusalesu dhammesu yo hi koci bhikkhave bhikkhu va bhikkhuni va sahapi dukkhena sahapi domanassena assumukhopi rudamano paripunnam parisuddham brahmacariyam carati tassa dittheva dhamme ime panca sahadhammika pasamsam thanam agacchantiti. [6] Na tava bhikkhave akusalassa samapatti hoti yava saddha paccupatthita hoti kusalesu dhammesu yato ca kho bhikkhave saddha antarahita hoti assaddhiyam pariyuddhaya 1- titthati atha akusalassa samapatti hoti na tava bhikkhave akusalassa samapatti hoti yava hiri paccupatthita hoti kusalesu dhammesu yato ca kho bhikkhave hiri antarahita hoti ahirikam pariyuddhaya titthati atha akusalassa samapatti hoti na tava bhikkhave akusalassa samapatti hoti yava ottappam paccupatthitam hoti kusalesu dhammesu yato ca kho bhikkhave ottappam antarahitam hoti anottappam pariyuddhaya titthati atha akusalassa samapatti hoti na tava bhikkhave akusalassa samapatti hoti yava viriyam paccupatthitam hoti kusalesu dhammesu yato ca kho bhikkhave viriyam antarahitam hoti @Footnote: 1 Ma. Yu. pariyutthaya. sabbattha varesu idisameva. Kosajjam pariyuddhaya titthati atha akusalassa samapatti hoti na tava bhikkhave akusalassa samapatti hoti yava panna paccupatthita hoti kusalesu dhammesu yato ca kho bhikkhave panna antarahita hoti duppanna pariyuddhaya titthati atha akusalassa samapatti hotiti. [7] Yebhuyyena bhikkhave satta kamesu lalita 1- asitabyabhangim bhikkhave kulaputto ohaya agarasma anagariyam pabbajito hoti saddho pabbajito 2- kulaputtoti alam vacanaya tam kissa hetu labbha hi 3- bhikkhave yobbanena kama te ca kho yadisa va tadisa va ye ca bhikkhave hina kama ye ca majjhima kama ye ca panita kama sabbe kamatveva sankham gacchanti seyyathapi bhikkhave kumaro mando uttanaseyyako dhatiya pamadamanvaya kattham va kathalam 4- va mukhe ahareyya tamenam dhati 5- sigham sigham manasikareyya sigham sigham manasikaritva sigham sigham ahareyya {7.1} no ce sakkuneyya sigham sigham aharitum vamena hatthena sigham 6- pariggahetva dakkhinena hatthena vankangulam 7- karitva salohitampi ahareyya tam kissa hetu atthesa bhikkhave kumarassa vihesa nesa natthiti vadami karaniyanca kho evam 8- bhikkhave dhatiya atthakamaya hitesiniya anukampikaya anukampam upadaya . yato ca kho bhikkhave so kumaro @Footnote: 1 Po. calita. Yu. palalita . 2 Ma. saddhapabbajito . 3 Po. Ma. Yu. @hisaddo natthi . 4 Ma. kathalam . 5 Ma. Yu. dhati . 6 Ma. Yu. sisam. @7 Ma. vankangulim . 8 Ma. etam. Vuddho 1- hoti alampanno anapekkha pana 2- bhikkhave dhati tasmim kumarasmim hoti attaguttodani kumaro nalam pamadayati {7.2} evameva kho bhikkhave yavakivanca bhikkhuno saddhaya akatam hoti kusalesu dhammesu hiriya akatam hoti kusalesu dhammesu ottappena akatam hoti kusalesu dhammesu viriyena akatam hoti kusalesu dhammesu pannaya akatam hoti kusalesu dhammesu anurakkhitabbo tava me so bhikkhave bhikkhu hoti yato ca kho bhikkhave bhikkhu no saddhaya katam hoti kusalesu dhammesu hiriya katam hoti kusalesu dhammesu ottappena katam hoti kusalesu dhammesu viriyena katam hoti kusalesu dhammesu pannaya katam hoti kusalesu dhammesu anapekkho panaham 3- bhikkhave tasmim bhikkhusmim homi attaguttodani bhikkhave 4- bhikkhu nalam pamadayati. [8] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu cavati nappatitthati saddhamme katamehi panhi assaddho bhikkhave bhikkhu cavati nappatitthati saddhamme ahiriko bhikkhave bhikkhu cavati nappatitthati saddhamme anottappi bhikkhave bhikkhu cavati nappatitthati saddhamme kusito bhikkhave bhikkhu cavati nappatitthati saddhamme duppanno bhikkhave bhikkhu cavati nappatitthati saddhamme imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu cavati nappatitthati saddhamme. {8.1} Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu na cavati patitthati saddhamme katamehi pancahi saddho bhikkhave bhikkhu na @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. sabbattha vuddho . 2 Ma. Yu. dani . 3 Ma. Yu. danaham. @4 Ma. Yu. ayam patho natthi. Cavati patitthati saddhamme hirima bhikkhave bhikkhu na cavati patitthati saddhamme ottappi bhikkhave bhikkhu na cavati patitthati saddhamme araddhaviriyo bhikkhave bhikkhu na cavati patitthati saddhamme pannava bhikkhave bhikkhu na cavati patitthati saddhamme imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu na cavati patitthati saddhammeti. [9] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu agaravo appatisso cavati nappatitthati saddhamme katamehi pancahi assaddho bhikkhave bhikkhu agaravo appatisso cavati nappatitthati saddhamme ahiriko bhikkhave bhikkhu agaravo appatisso cavati nappatitthati saddhamme anottappi bhikkhave bhikkhu agaravo appatisso cavati nappatitthati saddhamme kusito bhikkhave bhikkhu agaravo appatisso cavati nappatitthati saddhamme duppanno bhikkhave bhikkhu agaravo appatisso cavati nappatitthati saddhamme imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu agaravo appatisso cavati nappatitthati saddhamme. {9.1} Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu sagaravo sappatisso na cavati patitthati saddhamme katamehi pancahi saddho bhikkhave bhikkhu sagaravo sappatisso na cavati patitthati saddhamme hirima bhikkhave bhikkhu sagaravo sappatisso na cavati patitthati saddhamme ottappi bhikkhave bhikkhu sagaravo Sappatisso na cavati patitthati saddhamme araddhaviriyo bhikkhave bhikkhu sagaravo sappatisso na cavati patitthati saddhamme pannava bhikkhave bhikkhu sagaravo sappatisso na cavati patitthati saddhamme imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu sagaravo sappatisso na cavati patitthati saddhammeti. [10] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu agaravo appatisso abhabbo imasmim dhammavinaye vuddhim 1- virulhim vepullam apajjitum katamehi pancahi assaddho bhikkhave bhikkhu agaravo appatisso abhabbo imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjitum ahiriko bhikkhave bhikkhu ... Anottappi bhikkhave bhikkhu ... Kusito bhikkhave bhikkhu ... Duppanno bhikkhave bhikkhu agaravo appatisso abhabbo imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjitum imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu agaravo appatisso abhabbo imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjitum. {10.1} Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu sagaravo sappatisso bhabbo imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjitum katamehi pancahi saddho bhikkhave bhikkhu sagaravo sappatisso bhabbo imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjitum hirima bhikkhave bhikkhu ... ottappi bhikkhave bhikkhu ... Araddhaviriyo bhikkhave bhikkhu ... pannava bhikkhave bhikkhu sagaravo sappatisso bhabbo imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjitum imehi kho @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. vuddhim. sabbattha idisameva. Bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu sagaravo sappatisso bhabbo imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjitunti. Sekhabalavaggo pathamo. Tassuddanam sankhittam vitthatam dukkham 1- bhatam sikkhaya pancamam samapatti ca kamesu cavana dve agaravati. ---------- Balavaggo dutiyo [11] Pubbaham bhikkhave ananussutesu dhammesu abhinnavosana- paramippatto patijanami pancimani bhikkhave tathagatassa tathagatabalani yehi balehi samannagato tathagato asabhanthanam patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti katamani panca saddhabalam hiribalam ottappabalam viriyabalam pannabalam imani kho bhikkhave panca tathagatassa tathagatabalani yehi balehi samannagato tathagato asabhanthanam patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavattetiti. [12] Pancimani bhikkhave sekhabalani katamani panca saddhabalam hiribalam ottappabalam viriyabalam pannabalam imani kho bhikkhave panca sekhabalani imesam kho bhikkhave pancannam sekhabalanam etam aggam etam sangahikam etam sanghataniyam yadidam pannabalam seyyathapi @Footnote: 1 Ma. dukkha. Bhikkhave kutagarassa etam aggam etam sangahikam etam sanghataniyam yadidam kutam evameva kho bhikkhave imesam pancannam sekhabalanam etam aggam etam sangahikam etam sanghataniyam yadidam pannabalam tasma tiha bhikkhave evam sikkhitabbam saddhabalena samannagata bhavissama sekhabalena hiribalena ... Ottappabalena ... Viriyabalena ... Pannabalena samannagata bhavissama sekhabalenati evam hi vo bhikkhave sikkhitabbanti. [13] Pancimani bhikkhave balani katamani panca saddhabalam viriyabalam satibalam samadhibalam pannabalam imani kho bhikkhave panca balaniti. [14] Pancimani bhikkhave balani katamani panca saddhabalam viriyabalam satibalam samadhibalam pannabalam katamanca bhikkhave saddhabalam idha bhikkhave ariyasavako saddho hoti saddahati tathagatassa bodhim itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagavati idam vuccati bhikkhave saddhabalam . katamanca bhikkhave viriyabalam idha bhikkhave ariyasavako araddhaviriyo viharati akusalanam dhammanam pahanaya kusalanam dhammanam upasampadaya thamava dalhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu idam vuccati bhikkhave viriyabalam. Katamanca Bhikkhave satibalam idha bhikkhave ariyasavako satima hoti paramena satinepakkena samannagato cirakatampi cirabhasitampi sarita anussarita idam vuccati bhikkhave satibalam . katamanca bhikkhave samadhibalam idha bhikkhave ariyasavako vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam upasampajja viharati pitiya ca viraga upekkhako ca viharati sato ca sampajano sukhanca kayena patisamvedeti yantam ariya acikkhanti upekkhako satima sukhavihariti tatiyam jhanam upasampajja viharati sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharati idam vuccati bhikkhave samadhibalam . katamanca bhikkhave pannabalam idha bhikkhave ariyasavako pannava hoti udayatthagaminiya pannaya samannagato ariyaya nibbedhikaya sammadukkhakkhayagaminiya idam vuccati bhikkhave pannabalam. Imani kho bhikkhave panca balaniti. [15] Pancimani bhikkhave balani katamani panca saddhabalam viriyabalam satibalam samadhibalam pannabalam kattha ca bhikkhave saddhabalam datthabbam catusu sotapattiyangesu ettha saddhabalam datthabbam . Kattha ca bhikkhave viriyabalam datthabbam catusu sammappadhanesu ettha Viriyabalam datthabbam kattha ca bhikkhave satibalam datthabbam catusu satipatthanesu ettha satibalam datthabbam . kattha ca bhikkhave samadhibalam datthabbam catusu jhanesu ettha samadhibalam datthabbam . kattha ca bhikkhave pannabalam datthabbam catusu ariyasaccesu ettha pannabalam datthabbam. Imani kho bhikkhave panca balaniti. [16] Pancimani bhikkhave balani katamani panca saddhabalam viriyabalam satibalam samadhibalam pannabalam . imani kho bhikkhave panca balani . imesam kho bhikkhave pancannam balanam etam aggam etam sangahikam etam sanghataniyam yadidam pannabalam . seyyathapi bhikkhave kutagarassa etam aggam etam sangahikam etam sanghataniyam yadidam kutam evameva kho bhikkhave imesam pancannam balanam etam aggam etam sangahikam etam sanghataniyam yadidam pannabalanti. [17] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu attahitaya patipanno hoti no parahitaya katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu attana silasampanno hoti no param silasampadaya samadapeti attana samadhisampanno hoti no param samadhisampadaya samadapeti attana pannasampanno hoti no param pannasampadaya samadapeti attana vimuttisampanno hoti no param vimuttisampadaya samadapeti attana vimuttinanadassanasampanno hoti no param vimuttinanadassana- sampadaya samadapeti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi 1- @Footnote: 1 Ma. angehi. Samannagato bhikkhu attahitaya patipanno hoti no parahitayati. [18] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu parahitaya patipanno hoti no attahitaya katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu attana na silasampanno hoti param silasampadaya samadapeti attana na samadhisampanno hoti param samadhisampadaya samadapeti attana na pannasampanno hoti param pannasampadaya samadapeti attana na vimuttisampanno hoti param vimuttisampadaya samadapeti attana na vimuttinanadassanasampanno hoti param vimuttinanadassanasampadaya samadapeti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu parahitaya patipanno hoti no attahitayati. [19] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu neva attahitaya patipanno hoti no parahitaya katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu attana na silasampanno hoti no param silasampadaya samadapeti attana na samadhisampanno hoti no param samadhisampadaya samadapeti attana na pannasampanno hoti no param pannasampadaya samadapeti attana na vimuttisampanno hoti no param vimuttisampadaya samadapeti attana na vimuttinanadassanasampanno hoti no param vimuttinanadassanasampadaya samadapeti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu neva attahitaya patipanno hoti no parahitayati. [20] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu attahitaya ca 1- patipanno hoti parahitaya ca katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu attana ca silasampanno hoti paranca silasampadaya samadapeti attana ca samadhisampanno hoti paranca samadhisampadaya samadapeti attana ca pannasampanno hoti paranca pannasampadaya samadapeti attana ca vimuttisampanno hoti paranca vimuttisampadaya samadapeti attana ca vimuttinanadassanasampanno hoti paranca vimuttinanadassanasampadaya samadapeti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu attahitaya ca patipanno hoti parahitaya cati. Balavaggo dutiyo. Tassuddanam ananussutakutanca sankhittam vitthatena 2- ca datthabbanca punakutam 3- cattaropi 4- hitena cati. ---------- Pancangikavaggo tatiyo [21] So vata bhikkhave bhikkhu agaravo appatisso asabhagavuttiko sabrahmacarisu abhisamacarikam dhammam paripuressatiti netam thanam vijjati abhisamacarikam dhammam aparipuretva sekham dhammam paripuressatiti netam thanam vijjati sekham dhammam aparipuretva silani paripuressatiti @Footnote: 1 Po. casaddo natthi . 2 Ma. vittharena . 3 Ma. sunokutam . 4 Ma. Yu. ca. Netam thanam vijjati silani aparipuretva sammaditthim paripuressatiti netam thanam vijjati sammaditthim aparipuretva sammasamadhim paripuressatiti netam thanam vijjati so vata bhikkhave bhikkhu sagaravo sappatisso sabhagavuttiko sabrahmacarisu abhisamacarikam dhammam paripuressatiti thanametam vijjati abhisamacarikam dhammam paripuretva sekham dhammam paripuressatiti thanametam vijjati sekham dhammam paripuretva silani paripuressatiti thanametam vijjati silani paripuretva sammaditthim paripuressatiti thanametam vijjati sammaditthim paripuretva sammasamadhim paripuressatiti thanametam vijjatiti. [22] So vata bhikkhave bhikkhu agaravo appatisso asabhagavuttiko sabrahmacarisu abhisamacarikam dhammam paripuressatiti netam thanam vijjati abhisamacarikam dhammam aparipuretva sekham dhammam paripuressatiti netam thanam vijjati sekham dhammam aparipuretva silakkhandham paripuressatiti netam thanam vijjati silakkhandham aparipuretva samadhikkhandham paripuressatiti netam thanam vijjati samadhikkhandham aparipuretva pannakkhandham paripuressatiti netam thanam vijjati so vata bhikkhave bhikkhu sagaravo sappatisso sabhagavuttiko sabrahmacarisu abhisamacarikam dhammam paripuressatiti thanametam vijjati abhisamacarikam dhammam paripuretva sekham dhammam paripuressatiti thanametam vijjati sekham dhammam paripuretva silakkhandham paripuressatiti thanametam vijjati silakkhandham paripuretva Samadhikkhandham paripuressatiti thanametam vijjati samadhikkhandham paripuretva pannakkhandham paripuressatiti thanametam vijjatiti. [23] Pancime bhikkhave jatarupassa upakkilesa yehi upakkilesehi upakkilittham jatarupam na ceva mudu hoti na kammaniyam na ca pabhassaram pabhangu ca na ca sammaupeti kammaya katame panca ayo loham tipu sisam sajjham ime kho bhikkhave panca jatarupassa upakkilesa yehi upakkilesehi upakkilittham jatarupam na ceva mudu hoti na ca kammaniyam na ca pabhassaram pabhangu ca na ca sammaupeti kammaya yato ca kho bhikkhave jatarupam imehi pancahi upakkilesehi vimuttam 1- hoti tam hoti jatarupam mudu ca kammaniyam ca pabhassaram ca na ca pabhangu sammaupeti kammaya yassa kassaci 2- pilandhanavikatiya akankhati yadi muddikaya yadi kundalaya yadi giveyyakena 3- yadi suvannamalaya tancassa attham anubhoti {23.1} evameva kho bhikkhave pancime cittassa upakkilesa yehi upakkilesehi upakkilittham cittam na ceva mudu hoti na ca kammaniyam na ca pabhassaram pabhangu ca na ca sammasamadhiyati asavanam khayaya katame panca kamacchando byapado thinamiddham uddhaccakukkuccam vicikiccha ime kho bhikkhave panca cittassa upakkilesa yehi upakkilesehi upakkilittham cittam na ceva mudu hoti na ca kammaniyam na ca pabhassaram pabhangu ca na ca @Footnote: 1 Si. vippamuttam . 2 Ma. sabbattha varesu yassa yassa ca. Po. yassa yassa ca. @3 Ma. giveyyakaya. Sammasamadhiyati asavanam khayaya yato ca kho bhikkhave cittam imehi pancahi upakkilesehi vimuttam hoti tam hoti cittam mudu ca kammaniyam ca pabhassaram ca na ca pabhangu sammasamadhiyati asavanam khayaya yassa yassa ca abhinnasacchikaraniyassa dhammassa cittam abhininnameti abhinnasacchikiriyaya tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane {23.2} so sace akankhati anekavihitam iddhividham paccanubhaveyyam ekopi hutva bahudha assam bahudhapi hutva eko assam avibhavam tirobhavam tirokuddam tiropakaram tiropabbatam asajjamano gaccheyyam seyyathapi akase pathaviyapi ummujjanimujjam kareyyam seyyathapi udake udakepi abhijjamane gaccheyyam seyyathapi pathaviya akasepi pallankena kameyyam seyyathapi pakkhi sakuno imepi candimasuriye evammahiddhike evammahanubhave panina paramaseyyam parimajjeyyam yava brahmalokapi kayena vasam vatteyyanti tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane {23.3} so sace akankhati dibbaya sotadhatuya visuddhaya atikkantamanusikaya ubho sadde suneyyam dibbe ca manuse ca ye dure santike cati tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane so sace akankhati parasattanam parapuggalanam cetasa ceto paricca pajaneyyam saragam va cittam saragam cittanti pajaneyyam vitaragam va cittam vitaragam cittanti pajaneyyam sadosam va cittam sadosam cittanti pajaneyyam vitadosam Va cittam vitadosam cittanti pajaneyyam samoham va cittam samoham cittanti pajaneyyam vitamoham va cittam vitamoham cittanti pajaneyyam sankhittam va cittam sankhittam cittanti pajaneyyam vikkhittam va cittam vikkhittam cittanti pajaneyyam mahaggatam va cittam mahaggatam cittanti pajaneyyam amahaggatam va cittam amahaggatam cittanti pajaneyyam sauttaram va cittam sauttaram cittanti pajaneyyam anuttaram va cittam anuttaram cittanti pajaneyyam samahitam va cittam samahitam cittanti pajaneyyam asamahitam va cittam asamahitam cittanti pajaneyyam vimuttam va cittam vimuttam cittanti pajaneyyam avimuttam va cittam avimuttam cittanti pajaneyyanti tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane {23.4} so sace akankhati anekavihitam pubbenivasam anussareyyam seyyathidam ekampi jatim dvepi jatiyo tissopi jatiyo catassopi jatiyo pancapi jatiyo dasapi jatiyo visampi jatiyo timsampi jatiyo cattalisampi jatiyo pannasampi jatiyo jatisatampi jatisahassampi jatisatasahassampi anekepi samvattakappe anekepi vivattakappe anekepi samvattavivattakappe amutrasim evamnamo evamgotto evamvanno evamaharo evamsukhadukkhapatisamvedi evamayupariyanto so tato cuto amutra udapadim tatrapasim evamnamo evamgotto evamvanno evamaharo evamsukhadukkhapatisamvedi evamayupariyanto so Tato cuto idhupapannoti iti sakaram sauddesam anekavihitam pubbenivasam anussareyyanti tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane so sace akankhati dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena satte passeyyam cavamane upapajjamane hine panite suvanne dubbanne sugate duggate yathakammupage satte pajaneyyam ime vata bhonto satta kayaduccaritena samannagata vaciduccaritena samannagata manoduccaritena samannagata ariyanam upavadaka micchaditthika micchaditthikammasamadana te kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapanna ime va pana bhonto satta kayasucaritena samannagata vacisucaritena samannagata manosucaritena samannagata ariyanam anupavadaka sammaditthika sammaditthikammasamadana te kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapannati iti dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena satte passeyyam cavamane upapajjamane hine panite suvanne dubbanne sugate duggate yathakammupage satte pajaneyyanti tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane {23.5} so sace akankhati asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihareyyanti tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayataneti. [24] Dussilassa bhikkhave silavipannassa hatupaniso hoti sammasamadhi sammasamadhimhi asati sammasamadhivipannassa hatupanisam hoti yathabhutananadassanam yathabhutananadassane asati yathabhutananadassana- vipannassa hatupaniso hoti nibbidavirago nibbidavirage asati nibbidaviragavipannassa hatupanisam hoti vimuttinanadassanam seyyathapi bhikkhave rukkho sakhapalasavipanno tassa pappatikapi na paripurim gacchati tacopi na paripurim gacchati pheggupi na paripurim gacchati saropi na paripurim gacchati evameva kho bhikkhave dussilassa silavipannassa hatupaniso hoti sammasamadhi sammasamadhimhi asati sammasamadhivipannassa hatupanisam hoti yathabhutananadassanam yathabhutananadassane asati yathabhutananadassanavipannassa hatupaniso hoti nibbidavirago nibbidavirage asati nibbidaviragavipannassa hatupanisam hoti vimuttinanadassanam silavato bhikkhave silasampannassa upanissayasampanno hoti sammasamadhi sammasamadhimhi sati sammasamadhisampannassa upanissayasampannam hoti yathabhutananadassanam yathabhutananadassane sati yathabhutananadassanasampannassa upanissayasampanno hoti nibbidavirago nibbidavirage sati nibbidaviragasampannassa upanissayasampannam hoti vimuttinanadassanam seyyathapi bhikkhave rukkho sakhapalasasampanno tassa pappatikapi paripurim gacchati tacopi paripurim gacchati pheggupi paripurim gacchati saropi paripurim gacchati Evameva kho bhikkhave silavato silasampannassa upanissayasampanno hoti sammasamadhi sammasamadhimhi sati sammasamadhisampannassa upanissayasampannam hoti yathabhutananadassanam yathabhutananadassane sati yathabhutananadassanasampannassa upanissayasampanno hoti nibbidavirago nibbidavirage sati nibbidaviragasampannassa upanissayasampannam hoti vimuttinanadassananti. [25] Pancahi bhikkhave angehi anuggahita sammaditthi cetovimuttiphala ca hoti cetovimuttiphalanisamsa ca pannavimuttiphala ca hoti pannavimuttiphalanisamsa ca katamehi pancahi idha bhikkhave sammaditthi silanuggahita ca hoti suttanuggahita ca hoti sakacchanuggahita ca hoti samathanuggahita ca hoti vipassananuggahita ca hoti imehi kho bhikkhave pancahi angehi anuggahita sammaditthi cetovimuttiphala ca hoti cetovimuttiphalanisamsa ca pannavimuttiphala ca hoti pannavimuttiphalanisamsa cati. [26] Pancimani bhikkhave vimuttayatanani yattha bhikkhuno appamattassa atapino pahitattassa viharato avimuttam va cittam vimuccati aparikkhina va asava parikkhayam gacchanti ananuppattam va anuttaram yogakkhemam anupapunati katamani panca idha bhikkhave bhikkhuno sattha dhammam deseti annataro va garutthaniyo sabrahmacari yatha yatha bhikkhave tassa bhikkhuno sattha dhammam deseti Annataro va garutthaniyo sabrahmacari tatha tatha so tasmim dhamme atthapatisamvedi ca hoti dhammapatisamvedi ca tassa atthapatisamvedino dhammapatisamvedino pamujjam 1- jayati pamuditassa piti jayati pitimanassa kayo passambhati passaddhakayo sukham vedeti sukhino cittam samadhiyati idam bhikkhave pathamam vimuttayatanam yattha bhikkhuno appamattassa atapino pahitattassa viharato avimuttam va cittam vimuccati aparikkhina va asava parikkhayam gacchanti ananuppattam va anuttaram yogakkhemam anupapunati. {26.2} Puna caparam bhikkhave bhikkhuno naheva kho sattha dhammam deseti annataro va garutthaniyo sabrahmacari apica kho yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena paresam deseti yatha yatha bhikkhave bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena paresam deseti tatha tatha so tasmim dhamme atthapatisamvedi ca hoti dhammapatisamvedi ca tassa atthapatisamvedino dhammapatisamvedino pamujjam jayati pamuditassa piti jayati pitimanassa kayo passambhati passaddhakayo sukham vedeti sukhino cittam samadhiyati idam bhikkhave dutiyam vimuttayatanam yattha bhikkhuno appamattassa .pe. Yogakkhemam anupapunati. {26.3} Puna caparam bhikkhave bhikkhuno naheva kho sattha dhammam deseti annataro va garutthaniyo sabrahmacari napi 2- yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena paresam deseti apica kho yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena sajjhayam karoti yatha yatha @Footnote: 1 Ma. sabbavaresu pamojjam . 2 Ma. napi. sabbavaseupi idisameva. Bhikkhave bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena sajjhayam karoti tatha tatha so tasmim dhamme atthapatisamvedi ca hoti dhammapatisamvedi ca tassa atthapatisamvedino dhammapatisamvedino pamujjam jayati pamuditassa piti jayati pitimanassa kayo passambhati passaddhakayo sukham vedeti sukhino cittam samadhiyati idam bhikkhave tatiyam vimuttayatanam yattha bhikkhuno appamattassa atapino .pe. Yogakkhemam anupapunati. {26.4} Puna caparam bhikkhave bhikkhuno naheva kho sattha dhammam deseti annataro va garutthaniyo sabrahmacari napi yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena paresam deseti napi yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena sajjhayam karoti apica kho yathasutam yathapariyattam dhammam cetasa anuvitakketi anuvicareti 1- manasanupekkhati yatha yatha bhikkhave bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam cetasa anuvitakketi anuvicareti manasanupekkhati tatha tatha so tasmim dhamme atthapatisamvedi ca hoti dhammapatisamvedi ca tassa atthapatisamvedino dhammapatisamvedino pamujjam jayati pamuditassa piti jayati pitimanassa kayo passambhati passaddhakayo sukham vedeti sukhino cittam samadhiyati idam bhikkhave catuttham vimuttayatanam yattha bhikkhuno appamattassa .pe. Yogakkhemam anupapunati. {26.5} Puna caparam bhikkhave bhikkhuno naheva kho sattha dhammam deseti annataro va garutthaniyo sabrahmacari napi yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena paresam @Footnote: 1 Po. Yu. anuvicarati. aparampi idisameva. Deseti napi yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena sajjhayam karoti napi yathasutam yathapariyattam dhammam cetasa anuvitakketi anuvicareti manasanupekkhati apica khvassa annataram samadhinimittam suggahitam hoti sumanasikatam supadharitam suppatividdham pannaya yatha yatha bhikkhave bhikkhuno annataram samadhinimittam suggahitam hoti sumanasikatam supadharitam suppatividdham pannaya tatha tatha so tasmim dhamme atthapatisamvedi ca hoti dhammapatisamvedi ca tassa atthapatisamvedino dhammapatisamvedino pamujjam jayati pamuditassa piti jayati pitimanassa kayo passambhati passaddhakayo sukham vedeti sukhino cittam samadhiyati idam bhikkhave pancamam vimuttayatanam yattha bhikkhuno appamattassa .pe. yogakkhemam anupapunati. {26.6} Imani kho bhikkhave panca vimuttayatanani yattha bhikkhuno appamattassa atapino pahitattassa viharato avimuttam va cittam vimuccati aparikkhina va asava parikkhayam gacchanti ananuppattam va anuttaram yogakkhemam anupapunatiti. [27] Samadhim bhikkhave bhavetha appamanam nipaka patissata samadhim bhikkhave bhavayatam appamanam nipakanam patissatanam panca nanani paccattanneva uppajjanti katamani panca ayam samadhi paccuppannasukho ceva ayatim ca sukhavipakoti paccattanneva nanam uppajjati ayam samadhi ariyo niramisoti paccattanneva nanam uppajjati ayam samadhi akapurisasevitoti paccattanneva nanam uppajjati ayam samadhi Santo panito patippassaddhiladdho ekodibhavadhigato na ca sasankharaniggayhavaritappattoti paccattanneva nanam uppajjati so kho panaham imam samadhim satova samapajjami sato 1- vutthahamiti paccattanneva nanam uppajjati . samadhim bhikkhave bhavetha appamanam nipaka patissata samadhim bhikkhave bhavayatam appamanam nipakanam patissatanam imani panca nanani paccattanneva uppajjantiti. [28] Ariyassa bhikkhave pancangikassa sammasamadhissa bhavanam desessami tam sunatha .pe. katama ca bhikkhave ariyassa pancangikassa sammasamadhissa bhavana idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kamehi .pe. Pathamam jhanam upasampajja viharati so imameva kayam vivekajena pitisukhena abhisandeti parisandeti paripureti parippharati nassa kinci sabbavato kayassa vivekajena pitisukhena apphutam hoti seyyathapi bhikkhave dakkho nhapako va nhapakantevasi va kamsathale nhaniyacunnani akiritva udakena paripphosakam paripphosakam sanneyya sayam nhaniyapindi sinehanugata sinehapareta samantarabahira 2- phuta sinehena na ca paggharati 3- evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kayam vivekajena pitisukhena abhisandeti parisandeti paripureti parippharati nassa kinci sabbavato kayassa vivekajena pitisukhena apphutam hoti ariyassa bhikkhave pancangikassa sammasamadhissa ayam pathama bhavana. {28.1} Puna caparam bhikkhave bhikkhu vitakkavicaranam vupasama .pe. Dutiyam jhanam @Footnote: 1 Yu. etthantare vasaddo dissati . 2 Ma. Yu. santarabahira . 3 Ma. paggharini. Upasampajja viharati so imameva kayam samadhijena pitisukhena abhisandeti parisandeti paripureti parippharati nassa kinci sabbavato kayassa samadhijena pitisukhena apphutam hoti seyyathapi bhikkhave udakarahado [1]- ubbhitodako 2- tassa nevassa puratthimaya disaya udakassa ayamukham na pacchimaya disaya udakassa ayamukham na uttaraya disaya udakassa ayamukham na dakkhinaya disaya udakassa ayamukham devo ca 3- kalena kalam sammadharam nanuppaveccheyya 4- athakho tamha ca udakarahada sita varidhara ubbhijjitva tameva udakarahadam sitena varina abhisandeyya parisandeyya paripureyya paripphareyya nassa kinci sabbavato udakarahadassa sitena varina apphutam assa evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kayam samadhijena pitisukhena abhisandeti parisandeti paripureti parippharati nassa kinci sabbavato kayassa samadhijena pitisukhena apphutam hoti ariyassa bhikkhave pancangikassa sammasamadhissa ayam dutiya bhavana. {28.2} Puna caparam bhikkhave bhikkhu pitiya ca viraga .pe. Tatiyam jhanam upasampajja viharati so imameva kayam nippitikena sukhena abhisandeti parisandeti paripureti parippharati nassa kinci sabbavato kayassa nippitikena sukhena apphutam hoti seyyathapi bhikkhave uppaliniyam va paduminiyam va pundarikiniyam va appekaccani uppalani va padumani va pundarikani va udake jatani udake samvaddhani 5- udakanuggatani antonimuggaposini tani @Footnote: 1 Ma. gambhiro . 2 Ma. Yu. ubbhidodako . 3 Po. pana . 4 Yu. anuppaveccheyya. @5 Po. sambaddhani. Yava cagga yava ca mula sitena varina abhisannani parisannani paripurani paripphutani nassa kinci sabbavatam uppalanam va padumanam va pundarikanam va sitena varina apphutam assa evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kayam nippitikena sukhena abhisandeti parisandeti paripureti parippharati nassa kinci sabbavato kayassa nippitikena sukhena apphutam hoti ariyassa bhikkhave pancangikassa sammasamadhissa ayam tatiya bhavana. {28.3} Puna caparam bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana .pe. catuttham jhanam upasampajja viharati so imameva kayam parisuddhena cetasa pariyodatena pharitva nisinno hoti nassa kinci sabbavato kayassa parisuddhena cetasa pariyodatena apphutam hoti seyyathapi bhikkhave puriso odatena vatthena sasisam parupitva nisinno assa nassa kinci sabbavato kayassa odatena vatthena apphutam assa evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kayam parisuddhena cetasa pariyodatena pharitva nisinno hoti nassa kinci sabbavato kayassa parisuddhena cetasa pariyodatena apphutam hoti ariyassa bhikkhave pancangikassa sammasamadhissa ayam catuttha bhavana. {28.4} Puna caparam bhikkhave bhikkhuno paccavekkhananimittam suggahitam hoti sumanasikatam supadharitam suppatividdham pannaya seyyathapi bhikkhave anno va annam paccavekkheyya thito va nisinnam paccavekkheyya nisinno va nipannam paccavekkheyya evameva kho bhikkhave bhikkhuno Paccavekkhananimittam suggahitam hoti sumanasikatam supadharitam suppatividdham pannaya ariyassa bhikkhave pancangikassa sammasamadhissa ayam pancama bhavana. {28.5} Evam bhavite kho bhikkhave bhikkhu ariye pancangike sammasamadhimhi evam bahulikate yassa yassa abhinnasacchikaraniyassa dhammassa cittam abhininnameti abhinnasacchikiriyaya tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane seyyathapi bhikkhave udakamaniko adhare thapito puro udakassa samatittiko kakapeyyo tamenam balava puriso yato yato avatteyya 1- agaccheyya udakanti . evam bhante. Evameva kho bhikkhave bhikkhu evam bhavite ariye pancangike sammasamadhimhi evam bahulikate yassa yassa abhinnasacchikaraniyassa dhammassa cittam abhininnameti abhinnasacchikiriyaya tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane seyyathapi bhikkhave same bhumibhage pokkharani caturassa 2- alibaddha pura udakassa samatittika kakapeyya tamenam balava puriso yato yato alim munceyya agaccheyya udakanti . evam bhante . evameva kho bhikkhave bhikkhu evam bhavite ariye pancangike sammasamadhimhi evam bahulikate yassa yassa abhinna sacchikaraniyassa dhammassa cittam abhininnameti abhinnasacchikiriyaya tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane seyyathapi bhikkhave subhumiyam catummahapathe ajannaratho yutto assa thito @Footnote: 1 Ma. Yu. avajjeyya . 2 Ma. caturamsa. Osatapatodo 1- tamenam dakkho yoggacariyo assadammasarathi abhiruhitva vamena hatthena rasmiyo gahetva dakkhinena hatthena patodam gahetva yenicchakam yadicchakam sareyyapi paccasareyyapi evameva kho bhikkhave bhikkhu evam bhavite ariye pancangike sammasamadhimhi evam bahulikate yassa yassa abhinnasacchikaraniyassa dhammassa cittam abhininnameti abhinnasacchikiriyaya tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane so sace akankhati anekavihitam iddhividham paccanubhaveyyam ekopi hutva bahudha assam .pe. yavabrahmalokapi kayena vasam vatteyyanti tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane so sace akankhati dibbaya sotadhatuya visuddhaya .pe. ye dure santike cati tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane so sace akankhati parasattanam parapuggalanam cetasa ceto paricca pajaneyyam saragam va cittam saragam cittanti pajaneyyam .pe. Avimuttam va cittam avimuttam cittanti pajaneyyanti tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane so sace akankhati anekavihitam pubbenivasam anussareyyam seyyathidam ekampi jatim dvepi jatiyo .pe. Iti sakaram sauddesam anekavihitam pubbenivasam anussareyyanti tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane so sace akankhati dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena .pe. yathakammupage satte pajaneyyanti tatra @Footnote: 1 Ma. Yu. odhastapatodo. Tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayatane so sace akankhati asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihareyyanti tatra tatreva sakkhibhabbatam papunati sati sati ayataneti. [29] Pancime bhikkhave cankame anisamsa katame panca addhanakkhamo hoti padhanakkhamo hoti appabadho hoti asitam pitam khayitam sayitam sammaparinamam 1- gacchati cankamadhigato samadhi ciratthitiko hoti ime kho bhikkhave panca cankame anisamsati. [30] Ekam samayam bhagava kosalesu carikam caramano mahata bhikkhusanghena saddhim yena icchanangalam nama kosalanam brahmanagamo tadavasari tatra sudam bhagava icchanangale viharati icchanangalavanasande. Assosum kho icchanangalaka brahmanagahapatika samano khalu bho gotamo sakyaputto sakyakula pabbajito icchanangalam anuppatto icchanangale viharati icchanangalavanasande. {30.1} Tam kho pana bhavantam gotamam evam kalyano kittisaddo abbhuggato itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagava 2- so imam lokam sadevakam samarakam sabrahmakam sassamanabrahmanim pajam sadevamanussam sayam abhinna sacchikatva pavedeti so dhammam deseti adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyanjanam kevalaparipunnam @Footnote: 1 Po. asitapitakhayitasayitam samma .... Yu. asitapitakhayitasayitasammaparinamam. @2 Ma. bhagavati. Parisuddham brahmacariyam pakaseti sadhu kho pana tatharupanam arahatam dassanam hotiti athakho icchanangalaka brahmanagahapatika tassa rattiya accayena pahutam khadaniyam bhojaniyam adaya yena icchanangalavanasando tenupasankamimsu upasankamitva bahidvarakotthake atthamsu uccasadda mahasadda tena kho pana samayena ayasma nagito bhagavato upatthako hoti athakho bhagava ayasmantam nagitam amantesi ke pana te 1- nagita uccasadda mahasadda kevata manne macche vilopentiti . ete bhante icchanangalaka brahmanagahapatika pahutam khadaniyam bhojaniyam adaya bahidvarakotthake thita bhagavantanceva 2- uddissa bhikkhusanghancati. {30.2} Maham nagita yasena samagamam ma ca maya yaso yo kho nagita nayimassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikamalabhi assa akicchalabhi akasiralabhi yassaham nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikamalabhi akicchalabhi akasiralabhi so 3- milhasukham middhasukham labhasakkarasilokasukham sadiyeyyati. {30.3} Adhivasetudani bhante bhagava adhivasetu sugato adhivasanakalodani bhante bhagavato yena yenevadani bhante 4- bhagava gamissati tanninnava bhavissanti 5- brahmanagahapatika negama ceva janapada ca seyyathapi bhante thullaphusitake deve vassante yathaninnam udakani pavattanti evameva kho bhante yena yenevadani bhagava gamissati tanninnava bhavissanti brahmanagahapatika negama @Footnote: 1 Ma. kho. . 2 Ma. bhagavantanneva. Yu. bhagavantam yeva . 3 Ma. Yu. so tam. aparampi @idisameva. 4 Ma. Yu. ayam patho natthi . 5 Ma. gamissanti. Ceva janapada ca tam kissa hetu tatha hi bhante bhagavato silapannananti. {30.4} Maham nagita yasena samagamam ma ca maya yaso yo kho nagita nayimassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikamalabhi assa akicchalabhi akasiralabhi yassaham nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikamalabhi akicchalabhi akasiralabhi so milhasukham middhasukham labhasakkarasilokasukham sadiyeyya . asitapitakhayitasayitassa kho nagita uccarapassavo eso tassa nissando piyanam kho nagita viparinamannathabhava uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupayasa eso tassa nissando asubhanimittanuyogam anuyuttassa kho nagita asubhanimitte 1- patikkulyata santhati eso tassa nissando chasu kho nagita phassayatanesu aniccanupassino viharato phasse patikkulyata santhati eso tassa nissando pancasu kho nagita upadanakkhandhesu udayabbayanupassino viharato upadane patikkulyata santhati eso tassa nissandoti. Pancangikavaggo tatiyo. Tassuddanam dvegaravupakkilesa 2- dussilanuggahena ca vimutti samadhangika cankamo nagitena cati. @Footnote: 1 Ma. Yu. subhanimitte. @2 Po. dve agarava jatarupa upakkilesa dussilanuggahena ca @ vimuttisamadhipancangika cankama nagitena cati. @ Ma. dve agaravupakkilesa dussilanuggahitena ca @ ................ cankamam ............. Sumanavaggo catuttho [31] Athakho sumana rajakumari pancahi rathasatehi pancahi ca rajakumarisatehi parivuta yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinna kho sumana rajakumari bhagavantam etadavoca idhassu bhante bhagavato dve savaka samasaddha samasila samapanna eko dayako eko adayako te kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjeyyum devabhutanam pana nesam bhante siya viseso siya nanakarananti siya sumaneti bhagava avoca yo so sumane dayako so amum adayakam devabhuto samano pancahi thanehi adhiganhati dibbena ayuna dibbena vannena dibbena sukhena dibbena yasena dibbena adhipateyyena 1- yo so sumane dayako so amum adayakam devabhuto samano imehi pancahi thanehi adhiganhatiti 2-. {31.1} Sace pana te bhante tato cuta itthattam agacchanti manussabhutanam pana nesam bhante siya viseso siya nanakarananti siya sumaneti bhagava avoca yo so sumane dayako so amum adayakam manussabhuto samano pancahi thanehi adhiganhati manusakena ayuna manusakena vannena manusakena sukhena manusakena yasena manusakena adhipateyyena yo so sumane dayako so amum adayakam manussabhuto samano imehi pancahi thanehi adhiganhatiti . @Footnote: 1 Ma. adhipatteyyena. aparampi idisameva . 2 Po. Ma. Yu. itisaddo natthi. @sabbatthavaresu idisameva. Sace pana te bhante ubho agarasma anagariyam pabbajanti pabbajitanam pana nesam bhante siya viseso siya nanakarananti. {31.2} Siya sumaneti bhagava avoca yo so sumane dayako so amum adayakam pabbajito samano pancahi thanehi adhiganhati yacitova bahulam civaram paribhunjati appam ayacito yacitova bahulam pindapatam paribhunjati appam ayacito yacitova bahulam senasanam paribhunjati appam ayacito yacitova bahulam gilanapaccayabhesajjaparikkharam paribhunjati appam ayacito yehi kho pana sabrahmacarihi saddhim viharati tyassa manapeneva bahulam kayakammena samudacaranti appam amanapena manapena 1- bahulam vacikammena samudacaranti appam amanapena manapena bahulam manokammena samudacaranti appam amanapena manapanneva 2- upaharam upaharanti appam amanapam yo so sumane dayako so amum adayakam pabbajito samano imehi pancahi thanehi adhiganhatiti. {31.3} Sace pana te bhante ubho arahattam papunanti arahattappattanam pana nesam bhante siya viseso siya nanakarananti ettha kho panesaham sumane na kinci nanakaranam vadami yadidam vimuttiya vimuttanti 3- . Acchariyam bhante abbhutam bhante yavancidam bhante alameva danani datum alam punnani katum yatra hi nama devabhutassapi upakarani punnani manussabhutassapi upakarani punnani pabbajitassapi upakarani @Footnote: 1 Ma. Yu. manapeneva . 2 Ma. manapam yeva . 3 Ma. Yu. vimuttinti. Punnaniti . evametam sumane evametam sumane alam hi sumane danani datum alam punnani katum devabhutassapi upakarani punnani manussabhutassapi upakarani punnani pabbajitassapi upakarani punnaniti . idamavoca bhagava idam vatvana sugato athaparam etadavoca sattha yathapi cando vimalo gaccham akasadhatuya sabbe taragane 1- loke abhaya atirocati tatheva silasampanno saddho purisapuggalo sabbe maccharino loke cagena atirocati. Yathapi megho thanayam vijjumali satakkaku thalam ninnanca pureti abhivassam vasundharam. Evam dassanasampanno sammasambuddhasavako maccharim adhiganhati pancatthanehi pandito ayuna yasasa ceva vannena ca sukhena ca sa ve bhogaparibyulho pecca sagge pamodatiti. [32] Ekam samayam bhagava rajagahe viharati veluvane kalandakanivape. Athakho cundi rajakumari pancahi rathasatehi pancahi ca kumarisatehi parivuta yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinna kho cundi rajakumari bhagavantam etadavoca amhakam bhante bhata cundo @Footnote: 1 Ma. taragane. Nama rajakumaro so evamaha yadeva so hoti itthi va puriso va buddham saranam gato dhammam saranam gato sangham saranam gato panatipata pativirato adinnadana pativirato kamesu micchacara pativirato musavada pativirato suramerayamajjapamadatthana pativirato so kayassa bheda parammarana sugatinneva upapajjati no duggatinti. {32.1} Saham bhante bhagavantam pucchami kathamrupe nu 1- kho bhante satthari pasanno kayassa bheda parammarana sugatinneva upapajjati no duggatim kathamrupe dhamme pasanno kayassa bheda parammarana sugatinneva upapajjati no duggatim kathamrupe sanghe pasanno kayassa bheda parammarana sugatinneva upapajjati no duggatim kathamrupesu silesu paripurakari kayassa bheda parammarana sugatinneva upapajjati no duggatinti. {32.2} Yavata cundi satta apada va dvipada va catuppada va bahuppada va rupino va arupino va sannino va asannino va nevasanninasannino va tathagato tesam aggamakkhayati araham sammasambuddho . ye kho cundi buddhe pasanna agge te pasanna agge kho pana pasannanam aggo vipako hoti. {32.3} Yavata cundi dhamma sankhata va asankhata va virago tesam aggamakkhayati yadidam madanimmadano pipasavinayo alayasamugghato vattupacchedo tanhakkhayo 2- virago nirodho nibbanam. Ye kho cundi @Footnote: 1 Ma. nusaddo natthi . 2 Ma. tanhakkhayo. Virage dhamme pasanna agge te pasanna agge kho pana pasannanam aggo vipako hoti. {32.4} Yavata cundi sangha va gana va tathagatasavakasangho tesam aggamakkhayati yadidam cattari purisayugani attha purisapuggala esa bhagavato savakasangho ahuneyyo pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassa . ye kho cundi sanghe pasanna agge te pasanna agge kho pana pasannanam aggo vipako hoti. {32.5} Yavata cundi silani ariyakantani [1]- tesam aggamakkhayanti yadidam akhandani acchiddani asabalani akammasani bhujissani vinnupasatthani aparamatthani samadhisamvattanikani ye kho cundi ariyakantesu silesu paripurakarino agge te paripurakarino agge kho pana paripurakarinam aggo vipako hotiti. Aggato ve pasannanam aggam dhammam vijanatam agge buddhe pasannanam dakkhineyye anuttare agge dhamme pasannanam viragupasame sukhe agge sanghe pasannanam punnakkhette anuttare aggasmim danam dadatam aggam punnam pavaddhati aggam ayu ca vanno ca yaso kitti sukham balam aggassa data medhavi aggadhammasamahito devabhuto manusso va aggappatto pamodatiti. [33] Ekam samayam bhagava bhaddiye viharati jatiyavane. Athakho @Footnote: 1 Po. Ma. etthantare silaniti dissati. Uggaho mendakanatta yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho uggaho mendakanatta bhagavantam etadavoca adhivasetu me bhante bhagava svatanaya attacatuttho bhattanti . adhivasesi bhagava tunhibhavena athakho uggaho mendakanatta bhagavato adhivasanam viditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami. {33.1} Athakho bhagava tassa rattiya accayena pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya yena uggahassa mendakanattuno nivesanam tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi . athakho uggaho mendakanatta bhagavantam panitena khadaniyena bhojaniyena sahattha santappesi sampavaresi. {33.2} Athakho uggaho mendakanatta bhagavantam bhuttavim onitapattapanim ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho uggaho mendakanatta bhagavantam etadavoca ima me bhante kumariyo patikulani gamissanti ovadatu tasam bhante bhagava anusasatu tasam bhante bhagava yam tasam assa digharattam hitaya sukhayati . athakho bhagava ta kumariyo etadavoca tasma tiha kumariyo evam sikkhitabbam yassa kho 1- matapitaro bhattuno dassanti atthakama hitesino anukampaka anukampam upadaya tassa bhavissama pubbutthayiniyo pacchanipatiniyo kimkarapatissaviniyo manapacariniyo piyavadiniyoti evam hi 2- vo kumariyo sikkhitabbam. Tasma @Footnote: 1 Po. Ma. vo. Yu. khosaddo natthi . 2 Po. sabbatthavaresu evanhi vo. Tiha kumariyo evam sikkhitabbam ye te bhattu garuno bhavissanti matati va pitati va samanabrahmanati va te sakkarissama garukarissama 1- manessama pujessama 2- abbhagate ca asanodakena patipujessamati evam hi vo kumariyo sikkhitabbam . tasma tiha kumariyo evam sikkhitabbam ye te bhattu abbhantara kammanta unnati va kappasati va tattha dakkha bhavissama analasa tatrupayaya vimamsaya samannagata alam katum alam samvidhatunti evam hi vo kumariyo sikkhitabbam. {33.3} Tasma tiha kumariyo evam sikkhitabbam yo so bhattu abbhantaro antojano dasati va pessati va kammakarati va tesam katanca katato janissama akatanca akatato janissama gilanakananca balabalam janissama khadaniyam bhojaniyam cassa paccayamsena 3- vibhajissamati evam hi vo kumariyo sikkhitabbam . tasma tiha kumariyo evam sikkhitabbam yam bhatta aharissati dhanam va dhannam va rajatam va jatarupam va tam arakkhena guttiya sampadessama tattha ca bhavissama adhutti atheni asondi avinasikati 4- evam hi vo kumariyo sikkhitabbam. {33.4} Imehi kho kumariyo pancahi dhammehi samannagato matugamo kayassa bheda parammarana manapakayikanam devanam sahabyatam upapajjatiti. Yo nam bharati sabbada niccam atapi ussuko sabbakamaharam 5- posam bhattaram natimannati @Footnote: 1 Ma. garum karisusama . 2 Po. Yu. manissama pujissama . 3 Ma. paccamsenesam @vibhajissama . 4 Po. Ma. Yu. avinasikayoti . 5 Yu. sabbakamaraham. Na capi sotthi bhattaram issacarena 1- rosaye bhattu ca garuno sabbe patipujeti pandita utthayika 2- analasa sangahitaparijjana bhattu manapam carati sambhatam 3- anurakkhati. Ya evam vattati nari bhattu chandavasanuga manapa nama te deva yattha sa upapajjatiti. [34] Ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam. Athakho siho senapati yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho siho senapati bhagavantam etadavoca sakka nu kho bhante sanditthikam danaphalam pannapetunti. {34.1} Sakka sihati bhagava avoca dayako siha danapati bahuno janassa piyo hoti manapo yampi siha dayako danapati bahuno janassa piyo hoti manapo idampi sanditthikam danaphalam. {34.2} Puna caparam siha dayakam danapatim santo sappurisa bhajanti yampi siha dayakam danapatim santo sappurisa bhajanti idampi sanditthikam danaphalam. {34.3} Puna caparam siha dayakassa danapatino kalyano kittisaddo abbhuggacchati yampi siha dayakassa danapatino kalyano kittisaddo abbhuggacchati idampi sanditthikam danaphalam. {34.4} Puna caparam siha dayako danapati yannadeva 4- parisam upasankamati yadi khattiyaparisam yadi brahmanaparisam yadi gahapatiparisam yadi samanaparisam @Footnote: 1 Po. Yu. issavadena. Si. icchavadena . 2 Po. Ma. Yu. utthahika. @3 Po. Ma. Yu. sambhatam . 4 Ma. yam yadeva. ito param idisameva. Visarado upasankamati amankubhuto yampi siha dayako danapati yannadeva parisam upasankamati yadi khattiyaparisam yadi brahmanaparisam yadi gahapatiparisam yadi samanaparisam visarado upasankamati amankubhuto idampi sanditthikam danaphalam. {34.5} Puna caparam siha dayako danapati kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati yampi siha dayako danapati kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati idampi samparayikam danaphalanti . evam vutte siho senapati bhagavantam etadavoca yanimani bhante bhagavata cattari sanditthikani danaphalani akkhatani naham ettha bhagavato saddhaya gacchami ahampetani janami aham bhante dayako danapati bahuno janassa piyo manapo aham bhante dayako danapati mam santo sappurisa bhajanti aham bhante dayako danapati mayham kalyano kittisaddo abbhuggato siho senapati dayako karako sanghupatthakoti aham bhante dayako danapati yannadeva parisam upasankamami yadi khattiyaparisam yadi brahmanaparisam yadi gahapatiparisam yadi samanaparisam visarado upasankamami amankubhuto. {34.6} Yanimani bhante bhagavata cattari sanditthikani danaphalani akkhatani naham ettha bhagavato saddhaya gacchami ahampetani janami . yanca kho mam bhante bhagava evamaha dayako siha danapati kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjatiti etaham na janami ettha ca Panaham bhagavato saddhaya gacchamiti . evametam siha evametam siha dayako siha 1- danapati kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjatiti. Dadam piyo hoti bhajanti nam bahu kittim ca pappoti yasassa vaddhati 2- amankubhuto parisam vigahati visarado hoti naro amacchari tasma hi danani dadanti pandita vineyya maccheramalam sukhesino te digharattam tidive patitthita devanam sahabyagata ramanti te katavakasa katakusala ito cuta sayampabha anuvicaranti nandane 3- te tattha nandanti ramanti modare samappita kamagunehi pancahi. Katvana vakyam asitassa tadino kamanti sabbe 4- sugatassa savakati. [35] Pancime bhikkhave dane anisamsa katame panca bahuno janassa piyo hoti manapo santo sappurisa bhajanti kalyano kittisaddo abbhuggacchati gihidhamma anapagato 5- hoti @Footnote: 1 Ma. sihati natthi . 2 Ma. Yu. yaso ca vaddhati . 3 Ma. Yu. nandanam. @4 Ma. Yu. ramanti sagge . 5 Yu. anapeto. Kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati ime kho bhikkhave panca dane anisamsati. Dadamano piyo hoti satam dhammam anukkamam santo nam sada bhajanti sannata brahmacarayo te tassa dhammam desenti sabbadukkhapanudanam yam so dhammam idhannaya parinibbatanasavoti 1-. [36] Pancimani bhikkhave kaladanani katamani panca agantukassa danam deti gamikassa danam deti gilanassa danam deti dubbhikkhe danam deti yani tani navasassani navaphalani tani pathamam silavantesu patitthapeti imani kho bhikkhave panca kaladananiti. Kale dadanti sappanna vadannu vitamacchara kalena 2- dinnam ariyesu ujubhutesu tadisu vippasannamana tassa vipula hoti dakkhina ye tattha anumodanti 3- veyyavaccam karonti va na tena 4- dakkhina una 5- tepi punnassa bhagino tasma dade appativanacitto yattha dinnam mahapphalam punnani paralokasmim patittha honti paninanti. [37] Bhojanam bhikkhave dadamano dayako patiggahakanam panca thanani deti katamani panca ayum deti vannam deti sukham deti balam deti patibhanam deti ayum kho pana datva @Footnote: 1 Po. Ma. yu parinibbati anasavoti . 2 Po. Yu. kale . 3 Po. ye ca tattha @pamodanti . 4 Yu. tesam . 5 Po. ... ona. Ayussa bhagi hoti dibbassa va manusassa va vannam datva vannassa bhagi hoti dibbassa va manusassa va sukham datva sukhassa bhagi hoti dibbassa va manusassa va balam datva balassa bhagi hoti dibbassa va manusassa va patibhanam datva patibhanassa bhagi hoti dibbassa va manusassa va bhojanam bhikkhave dadamano dayako patiggahakanam imani panca thanani detiti. Ayudo balado dhiro vannado patibhanado sukhassa data medhavi sukham so adhigacchati ayum datva balam vannam sukhanca patibhanado 1- dighayu yasava hoti yattha yatthupapajjatiti. [38] Pancime bhikkhave saddhe kulaputte anisamsa katame panca ye te bhikkhave loke santo sappurisa te saddhanneva pathamam anukampanta anukampanti no tatha assaddham saddhanneva pathamam upasankamanta upasankamanti no tatha assaddham saddhasseva 2- pathamam patigganhanta patigganhanti no tatha assaddhassa 3- saddhasseva 3- pathamam dhammam desenta desenti no tatha assaddhassa 3- saddho kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati ime kho bhikkhave panca saddhe kulaputte anisamsa seyyathapi bhikkhave subhumiyam catummahapathe 4- mahanigrodho samanta pakkhinam patissaranam hoti evameva kho bhikkhave saddho kulaputto bahuno janassa patissaranam hoti @Footnote: 1 Si. patibhanakam Ma. patibhanakam . 2 Ma. saddhanneva . 3 Ma. asaddham. @4 Po. Yu. catumahapathe. Ma. catumaha ... . Bhikkhunam bhikkhuninam upasakanam upasikananti. Sakhapattaphalupeto khandhimava mahadumo mulava phalasampanno patittha hoti pakkhinam manorame ayatane sevanti nam vihangama chayam chayatthika yanti phalattha phalabhojino tatheva silasampannam saddham purisapuggalam nivatavuttim atthaddham suratam 1- sakhilam mudum vitaraga vitadosa vitamoha anasava punnakkhettani lokasmim sevanti tadisam naram te tassa dhammam desenti sabbadukkhapanudanam yam so dhammam idhannaya parinibbatanasavoti. [39] Pancimani bhikkhave thanani sampassanta matapitaro puttam icchanti kule jayamanam katamani panca bhato va no bharissati kiccam va no karissati kulavamso ciram thassati dayajjam patipajjati 2- atha va pana petanam kalakatanam dakkhinam anuppadassati 3- imani kho bhikkhave panca thanani sampassanta matapitaro puttam icchanti kule jayamananti. Pancatthanani sampassam puttam icchanti pandita bhato va no bharissati kiccam va no karissati kulavamso ciram titthe dayajjam patipajjati @Footnote: 1 Ma. Yu. soratam . 2 Ma. Yu. patipajjissati . 3 Po. Ma. Yu. anuppadassatiti. Atha va pana petanam dakkhinamnuppadassati thananetani sampassam puttam icchanti pandita tasma santo sappurisa katannu katavedino bharanti matapitaro pubbe katamanussaram karonti nesam kiccani yathatam pubbakarinam ovadakari bhataposi kulavamsam ahapayam saddho silena sampanno putto hoti pasamsiyoti. [40] Himavantam bhikkhave pabbatarajam nissaya mahasala pancahi vaddhihi vaddhanti katamahi pancahi sakhapattapalasena vaddhanti tacena vaddhanti pappatikaya vaddhanti phegguna vaddhanti sarena vaddhanti himavantam bhikkhave pabbatarajam nissaya mahasala imahi pancahi vaddhihi vaddhanti evameva kho bhikkhave saddham kulapatim 1- nissaya antojano pancahi vaddhihi vaddhati katamahi pancahi saddhaya vaddhati silena vaddhati sutena vaddhati cagena vaddhati pannaya vaddhati saddham bhikkhave kulapatim 1- nissaya antojano imahi pancahi vaddhihi vaddhatiti. Yatha hi pabbato selo arannasmim brahavane tam rukkha upanissaya vaddhantete vanappati tatheva silasampannam saddham kulaputtam idha 2- upanissaya vaddhanti puttadara ca bandhava @Footnote: 1 Ma. Yu. kulaputtam . 2 Ma. imam. Amacca natisangha ca ye cassa anujivino tyassa silavato silam cagam sucaritani ca passamananukubbanti ye bhavanti vicakkhana idha dhammam caritvana saggam 1- sugatigaminam nandino devalokasmim modanti kamakaminoti. Sumanavaggo catuttho. Tassuddanam sumana cundi uggaho siho dananisamsayo 2- kalabhojanasaddha ca puttasalehi te dasati. ------------ Mundarajavaggo pancamo [41] Athakho anathapindiko gahapati yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . Ekamantam nisinnam kho anathapindikam gahapatim bhagava etadavoca pancime gahapati bhoganam adiya katame panca idha gahapati ariyasavako utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi attanam sukheti pineti samma sukham pariharati matapitaro sukheti pineti samma sukham pariharati puttadaradasakammakaraporise sukheti pineti samma sukham pariharati ayam pathamo bhoganam adiyo. {41.1} Puna caparam gahapati ariyasavako utthanaviriyadhigatehi @Footnote: 1 Ma. Yu. maggam . 2 Ma. dananisamsako . 3 Yu. thanaputtena. Bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi mittamacce sukheti pineti samma sukham pariharati ayam dutiyo bhoganam adiyo. {41.2} Puna caparam gahapati ariyasavako utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi ya ta honti apada aggito va udakato va rajato va corato va appiyato va dayadato tatharupasu apadasu bhogehi pariyodhaya vattati sotthim attanam karoti ayam tatiyo bhoganam adiyo. {41.3} Puna caparam gahapati ariyasavako utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi panca bali 1- katta hoti natibalim atithibalim pubbapetabalim rajabalim devatabalim ayam catuttho bhoganam adiyo. {41.4} Puna caparam gahapati ariyasavako utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi ye te samanabrahmana madappamada pativirata khantisoracce nivittha ekamattanam damenti ekamattanam samenti ekamattanam parinibbapenti tatharupesu samanabrahmanesu uddhaggikam dakkhinam patitthapeti sovaggikam sukhavipakam saggasamvattanikam ayam pancamo bhoganam adiyo. {41.5} Ime kho gahapati panca bhoganam adiya tassa ce gahapati ariyasavakassa ime panca bhoganam adiye adiyato bhoga parikkhayam gacchanti tassa evam hoti ye vata bhoganam adiya te @Footnote: 1 Ma. balim. Caham adiyami bhoga ca me parikkhayam gacchantiti itissa hoti avippatisaro . tassa ce gahapati ariyasavakassa ime panca bhoganam adiye adiyato bhoga abhivaddhanti tassa evam hoti ye vata bhoganam adiya te caham adiyami bhoga ca me abhivaddhantiti itissa hoti avippatisaro 1- ubhayeneva avippatisaroti. Bhutta bhoga bhata bhacca vitinna apadasu me uddhagga dakkhina dinna atho panca bali kata upatthita silavanto sannata brahmacarayo 2- yadattham bhogamiccheyya pandito gharamavasam so me attho anuppatto katam ananutapiyam. Etam anussaram macco ariyadhamme thito naro idheva nam pasamsanti pecca sagge pamodatiti 3-. [42] Sappuriso bhikkhave kule jayamano bahuno janassa atthaya hitaya sukhaya hoti matapitunam 4- atthaya hitaya sukhaya hoti puttadarassa atthaya hitaya sukhaya hoti dasakammakaraporisassa atthaya hitaya sukhaya hoti mittamaccanam atthaya hitaya sukhaya hoti samanabrahmananam atthaya hitaya sukhaya hoti seyyathapi bhikkhave mahamegho sabbasassani sampadento bahuno janassa atthaya hitaya sukhaya hoti evameva kho bhikkhave sappuriso @Footnote: 1 Ma. Yu. ayam patho na dissati . 2 Yu. brahmacariyo . 3 Yu. sagge ca modatiti. @4 Ma. Yu. matapitunnam. Kule jayamano bahuno janassa atthaya hitaya sukhaya hoti matapitunam atthaya hitaya sukhaya hoti puttadarassa atthaya hitaya sukhaya hoti dasakammakaraporisassa atthaya hitaya sukhaya hoti mittamaccanam atthaya hitaya sukhaya hoti samanabrahmananam atthaya hitaya sukhaya hotiti. Hito bahunnam patipajja bhoge tam devata rakkhati dhammaguttam bahussutam silavatupapannam dhamme thitam na vijahati 1- kitti. Dhammattham silasampannam saccavadim hirimanam nekkham jambonadasseva ko tam ninditumarahati devapi nam pasamsanti brahmunapi pasamsitoti. [43] Athakho anathapindiko gahapati yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho anathapindikam gahapatim bhagava etadavoca pancime gahapati dhamma ittha kanta manapa dullabha lokasmim katame panca ayu gahapati ittho kanto manapo dullabho lokasmim vanno ittho kanto manapo dullabho lokasmim sukham ittham kantam manapam dullabham lokasmim yaso ittho kanto manapo dullabho lokasmim sagga ittha kanta manapa dullabha lokasmim. @Footnote: 1 Ma. vijahati. {43.1} Ime kho gahapati panca dhamma ittha kanta manapa dullabha lokasmim imesam kho gahapati pancannam dhammanam itthanam kantanam manapanam dullabhanam lokasmim na ayacanahetu va na 1- patthanahetu 2- va patilabham vadami imesance 3- gahapati pancannam dhammanam itthanam kantanam manapanam dullabhanam lokasmim ayacanahetu va patthanahetu va patilabho abhavissa ko idha kena hayetha {43.2} na kho gahapati arahati ariyasavako ayukamo ayum ayacitum va abhinanditum va ayussa vapi hetu 4- ayukamena gahapati ariyasavakena ayusamvattanika patipada patipajjitabba ayusamvattanika hissa patipada patipanna ayupatilabhaya samvattati so labhi hoti ayussa dibbassa va manusassa va {43.3} na kho gahapati arahati ariyasavako vannakamo vannam ayacitum va abhinanditum va vannassa vapi hetu vannakamena gahapati ariyasavakena vannasamvattanika patipada patipajjitabba vannasamvattanika hissa patipada patipanna vannapatilabhaya samvattati so labhi hoti vannassa dibbassa va manusassa va {43.4} na kho gahapati arahati ariyasavako sukhakamo sukham ayacitum va abhinanditum va sukhassa vapi hetu sukhakamena gahapati ariyasavakena sukhasamvattanika patipada patipajjitabba sukhasamvattanika hissa patipada patipanna sukhapatilabhaya samvattati so labhi hoti sukhassa dibbassa va manusassa va {43.5} na kho gahapati arahati ariyasavako yasakamo @Footnote: 1 Ma. nasaddo natthi . 2 Ma. Yu. patthanahetu. ito param idisameva. @3 Ma. imesam kho . 4 Po. Yu. hetum. ito param idisameva. Yasam ayacitum va abhinanditum va yasassa vapi hetu yasakamena gahapati ariyasavakena yasasamvattanika patipada patipajjitabba yasasamvattanika hissa patipada patipanna yasapatilabhaya samvattati so labhi hoti yasassa dibbassa va manusassa va {43.6} na kho gahapati arahati ariyasavako saggakamo saggam ayacitum va abhinanditum va sagganam vapi hetu saggakamena gahapati ariyasavakena saggasamvattanika patipada patipajjitabba saggasamvattanika hissa patipada patipanna saggapatilabhaya samvattati so labhi hoti saggananti. Ayum vannam yasam kittim saggam uccakulinatam ratiyo patthayanena ulara aparapara appamadam pasamsanti punnakiriyasu pandita. Appamatto ubho atthe adhigganhati pandito ditthe dhamme ca yo attho yo cattho samparayiko atthabhisamaya dhiro panditoti pavuccatiti. [44] Ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam. Athakho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya yena uggassa gahapatino vesalikassa nivesanam tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi . athakho uggo gahapati vesaliko yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho uggo gahapati Vesaliko bhagavantam etadavoca {44.1} sammukha metam bhante bhagavato sutam sammukha patiggahitam manapadayi labhate manapanti manapam me bhante salapupphakam khadaniyam tam me bhagava patigganhatu anukampam upadayati patiggahesi bhagava anukampam upadaya {44.2} sammukha metam bhante bhagavato sutam sammukha patiggahitam manapadayi labhate manapanti manapam me bhante sampannavarasukaramamsam 1- tam me bhagava patigganhatu anukampam upadayati patiggahesi bhagava anukampam upadaya {44.3} sammukha metam bhante bhagavato sutam sammukha patiggahitam manapadayi labhate manapanti manapam me bhante nibbattatelakam naliyasakam 2- tam me bhagava patigganhatu anukampam upadayati patiggahesi bhagava anukampam upadaya {44.4} sammukha metam bhante bhagavato sutam sammukha patiggahitam manapadayi labhate manapanti manapo me bhante salinam odano vigatakalako 3- anekasupo anekabyanjano tam me bhagava patigganhatu anukampam upadayati patiggahesi bhagava anukampam upadaya {44.5} sammukha metam bhante bhagavato sutam sammukha patiggahitam manapadayi labhate manapanti manapani me bhante kasikani vatthani tani me bhagava patigganhatu anukampam upadayati patiggahesi bhagava anukampam upadaya {44.6} sammukha metam bhante bhagavato sutam sammukha patiggahitam manapadayi labhate @Footnote: 1 Ma. Yu. sampannakolakam sukaramamsam . 2 Yu. nibbaddhatelakam naliyasakam. @3 Ma. vicitakalako. Manapanti manapo me bhante pallanko gonakatthato 1- patikatthato 2- patilikatthato kadalimigapavarapaccattharano sauttaracchado ubhatolohitakupadhano apica bhante mayametam 3- janama netam bhagavato kappatiti idam me bhante candanaphalakam agghati adhikasatasahassam tam me bhagava patigganhatu anukampam upadayati patiggahesi bhagava anukampam upadaya athakho bhagava uggam gahapatim vesalikam imina anumodaniyena anumodi. Manapadayi labhate manapam yo ujubhutesu dadati chandasa acchadanam sayanamathannapanam 4- nanappakarani ca paccayani cattanca muttanca anuggahitam khettupame arahante viditva so duccajam sappuriso cajitva manapadayi labhate manapanti. Athakho bhagava uggam gahapatim vesalikam imina anumodaniyena anumoditva utthayasana pakkami athakho uggo gahapati vesaliko aparena samayena kalamakasi kalakato ca uggo gahapati vesaliko annataram manomayam kayam upapajji tena kho pana samayena bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame athakho uggo @Footnote: 1 Po. konasandato . 2 Ma. ayam patho natthi . 3 Ma. Yu. mayampetam. @4 Ma. sayamannapanam. Devaputto abhikkantaya rattiya abhikkantavanno kevalakappam jetavanam obhasetva yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi ekamantam thitam kho uggam devaputtam bhagava etadavoca kacci te ugga yathadhippayoti taggha me bhagava yathadhippayoti athakho bhagava uggam devaputtam gathahi ajjhabhasi. Manapadayi labhate manapam aggassa data labhate punaggam varassa data varalabhi ca hoti setthandado setthamupeti thanam aggadayi varadayi 1- setthadayi ca yo naro dighayu yasava hoti yattha yatthupapajjatiti. [45] Pancime bhikkhave punnabhisanda kusalabhisanda sukhassahara sovaggika 2- sukhavipaka saggasamvattanika 3- itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattanti katame panca yassa bhikkhave bhikkhu civaram paribhunjamano appamanam cetosamadhim upasampajja viharati appamano tassa punnabhisando kusalabhisando sukhassaharo sovaggiko sukhavipako saggasamvattaniko itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattati yassa bhikkhave bhikkhu pindapatam paribhunjamano ... yassa bhikkhave bhikkhu viharam paribhunjamano ... Yassa bhikkhave bhikkhu @Footnote: 1 Po. so aggadayi .... Ma. yo aggadayi ... . 2 Po. sovatthika. sabbattha @varesu eseva nayo . 3 Po. sukhasamvattanika. Mancapitham paribhunjamano ... yassa bhikkhave bhikkhu gilanapaccaya- bhesajjaparikkharam paribhunjamano appamanam cetosamadhim upasampajja viharati appamano tassa punnabhisando kusalabhisando sukhassaharo sovaggiko sukhavipako saggasamvattaniko itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattati {45.1} ime kho bhikkhave panca punnabhisanda kusalabhisanda sukhassahara sovaggika sukhavipaka saggasamvattanika itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattanti imehi ca pana bhikkhave pancahi punnabhisandehi kusalabhisandehi samannagatassa ariyasavakassa na sukaram punnassa pamanam gahetum 1- ettako punnabhisando kusalabhisando sukhassaharo sovaggiko sukhavipako saggasamvattaniko itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattatiti athakho asankheyyo appameyyo mahapunnakkhandhotveva sankham gacchati {45.2} seyyathapi bhikkhave mahasamudde na sukaram udakassa pamanam gahetum ettakani udakalhakaniti va 2- ettakani udakalhakasataniti va ettakani udakalhakasahassaniti va ettakani udakalhakasatasahassaniti va athakho asankheyyo appameyyo mahaudakakkhandhotveva sankham gacchati evameva kho bhikkhave imehi pancahi punnabhisandehi kusalabhisandehi samannagatassa ariyasavakassa na sukaram punnassa pamanam gahetum ettako punnabhisando kusalabhisando sukhassaharo sovaggiko sukhavipako @Footnote: 1 Po. ganetum . 2 Yu. udakalhani. Ma. vasaddo na dissati. Itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattatiti athakho saggasamvattaniko asankheyyo appameyyo mahapunnakkhandhotveva sankham gacchatiti. Mahodadhim aparimitam mahasaram bahubheravam ratanagananamalayam najjo yatha macchaganasanghasevita 1- puthu savanti 2- upayanti sagaram evam naram annadapanavatthadam 3- seyyanisajjattharanassa dayakam punnassa dhara upayanti panditam najjo yatha varivahava sagaranti. [46] Pancima bhikkhave sampada katama panca saddhasampada silasampada sutasampada cagasampada pannasampada ima kho bhikkhave panca sampadati. [47] Pancimani bhikkhave dhanani katamani panca saddhadhanam siladhanam sutadhanam cagadhanam pannadhanam katamanca bhikkhave saddhadhanam idha bhikkhave ariyasavako saddho hoti saddahati tathagatassa bodhim itipi so bhagava .pe. sattha devamanussanam buddho bhagavati idam vuccati bhikkhave saddhadhanam . katamanca bhikkhave siladhanam idha bhikkhave ariyasavako panatipata pativirato hoti .pe. Suramerayamajjapamadatthana @Footnote: 1 Po. Ma. naraganasanghasevita . 2 Po. Yu. savanti . 3 Po. annapanavattham. Pamadatthana pativirato hoti idam vuccati bhikkhave siladhanam . Katamanca bhikkhave sutadhanam idha bhikkhave ariyasavako bahussuto hoti .pe. ditthiya suppatividdha 1- idam vuccati bhikkhave sutadhanam. Katamanca bhikkhave cagadhanam idha bhikkhave ariyasavako vigatamalamaccherena cetasa agaram ajjhavasati muttacago payattapani 2- vossaggarato yacayogo danasamvibhagarato idam vuccati bhikkhave cagadhanam . Katamanca bhikkhave pannadhanam idha bhikkhave ariyasavako pannava hoti udayatthagaminiya pannaya samannagato ariyaya nibbedhikaya sammadukkhakkhayagaminiya idam vuccati bhikkhave pannadhanam . imani kho bhikkhave panca dhananiti. Yassa saddha tathagate acala supatitthita silanca yassa kalyanam ariyakantam pasamsitam sanghe pasado yassatthi uju bhutanca dassanam adaliddoti tam ahu amogham tassa jivitam tasma saddhanca silanca pasadam dhammadassanam anuyunjetha medhavi saram buddhanasasananti. [48] Pancimani bhikkhave alabbhaniyani thanani samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasmim katamani panca jaradhammam ma jiriti 3- alabbhaniyam thanam @Footnote: 1 Ma. Yu. suppatividdho . 2 Ma. Yu. payatapani. Ma. Yu. sabbatthavaresu jiriti. Samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasmim byadhidhammam ma byadhiyiti ... maranadhammam ma miyyiti ... khayadhammam ma khiyiti ... nassanadhammam ma nassiti alabbhaniyam thanam samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasmim {48.1} assutavato bhikkhave puthujjanassa jaradhammam jirati so jaradhamme jinne na iti patisancikkhati na kho mayhevekassa jaradhammam jirati athakho yavata sattanam agati gati cuti upapatti sabbesam sattanam jaradhammam jirati ahanceva kho pana jaradhamme jinne soceyyam kilameyyam parideveyyam urattali 1- kandeyyam sammoham apajjeyyam bhattampi me 2- nacchadeyya kayepi dubbanniyam okkameyya kammantapi nappavatteyyum amittapi attamana assu mittapi dummana assuti so jaradhamme jinne socati kilamati paridevati urattali kandati sammoham apajjati ayam vuccati bhikkhave assutava puthujjano viddho savisena sokasallena attananneva paritapeti. {48.2} Puna caparam bhikkhave assutavato puthujjanassa byadhidhammam byadhiyati ... maranadhammam miyyati ... khayadhammam khiyati ... Nassanadhammam nassati so nassanadhamme natthe na iti patisancikkhati na kho mayhevekassa nassanadhammam nassati athakho yavata sattanam agati gati cuti upapatti sabbesam sattanam nassanadhammam nassati ahanceva kho pana nassanadhamme natthe soceyyam kilameyyam parideveyyam urattali @Footnote: 1 Ma. sabbatthavaresu urattalim . 2 Po. mam. Kandeyyam sammoham apajjeyyam bhattampi me nacchadeyya kayepi dubbanniyam okkameyya kammantapi nappavatteyyum amittapi attamana assu mittapi dummana assuti so nassanadhamme natthe socati kilamati paridevati urattali kandati sammoham apajjati ayam vuccati bhikkhave assutava puthujjano viddho savisena sokasallena attananneva paritapeti. {48.3} Sutavato ca kho bhikkhave ariyasavakassa jaradhammam jirati so jaradhamme jinne iti patisancikkhati na kho mayhevekassa jaradhammam jirati athakho yavata sattanam agati gati cuti upapatti sabbesam sattanam jaradhammam jirati . ahanceva kho pana jaradhamme jinne soceyyam kilameyyam parideveyyam urattali kandeyyam sammoham apajjeyyam bhattampi me nacchadeyya kayepi dubbanniyam okkameyya kammantapi nappavatteyyum amittapi attamana assu mittapi dummana assuti so jaradhamme jinne na socati na kilamati na paridevati na urattali kandati na sammoham apajjati ayam vuccati bhikkhave sutava ariyasavako abbuhi savisam sokasallam yena viddho assutava puthujjano attananneva paritapeti asoko visallo ariyasavako attananneva parinibbapeti. {48.4} Puna caparam bhikkhave sutavato ariyasavakassa byadhidhammam byadhiyati ... Maranadhammam miyyati ... Khayadhammam khiyati ... Nassanadhammam nassati so nasasanadhamme Natthe iti patisancikkhati na kho mayhevekassa nassanadhammam nassati athakho yavata sattanam agati gati cuti upapatti sabbesam sattanam nassanadhammam nassati ahanceva kho pana nassanadhamme natthe soceyyam kilameyyam parideveyyam urattali kandeyyam sammoham apajjeyyam bhattampi me nacchadeyya kayepi dubbanniyam okkameyya kammantapi nappavatteyyum amittapi attamana assu mittapi dummana assuti so nassanadhamme natthe na socati na kilamati na paridevati na urattali kandati na sammoham apajjati ayam vuccati bhikkhave sutava ariyasavako abbuhi savisam sokasallam yena viddho assutava puthujjano attananneva paritapeti asoko visallo ariyasavako attananneva parinibbapeti . Imani kho bhikkhave panca alabbhaniyani thanani samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasminti. Na socanaya na 1- paridevanaya attho idha labbhati 2- api appakopi socantamenam dukkhitam viditva paccatthika attamana bhavanti yato ca kho pandito apadasu na vedhati atthavinicchayannu @Footnote: 1 Po. Ma. nasaddo natthi . 2 Ma. Yu. labbha. Paccatthikassa dukkhita bhavanti disva mukham avikaram 1- puranam jappena mantena subhasitena anuppadanena paveniya va yatha yatha yattha labhetha attham tatha tatha tattha parakkameyya sace pajaneyya 2- alabbhaneyyo maya va annena va esa attho asocamano adhivasayeyya kammam dalham kinti karomidaniti. [49] Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . athakho raja pasenadi kosalo yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi tena kho pana samayena mallika devi kalakata hoti athakho annataro puriso yena raja pasenadi kosalo tenupasankami upasankamitva ranno pasenadissa kosalassa upakannake arocesi mallika deva 3- devi kalakatati evam vutte raja pasenadi kosalo dukkhi dummano pattakkhandho adhomukho pajjhayanto appatibhano nisidi athakho bhagava rajanam pasenadim kosalam dukkhim dummanam pattakkhandham adhomukham @Footnote: 1 Po. adhikaram . 2 Po. Yu. saceva janeyya . 3 Ma. devi deva. Pajjhayantam appatibhanam viditva rajanam pasenadim kosalam etadavoca pancimani maharaja alabbhaniyani thanani samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasmim katamani panca jaradhammam ma jiriti alabbhaniyam thanam .pe. na socanaya na paridevanaya .pe. Kammam dalham kinti karomidaniti. [50] Ekam samayam ayasma narado pataliputte viharati kukkutarame . tena kho pana samayena mundassa 1- ranno bhadda devi kalakata hoti piya manapa so bhaddaya deviya kalakataya piyaya manapaya neva nhayati na vilimpati na bhattam bhunjati na kammantam payojeti rattindivam bhaddaya deviya sarire ajjhomucchito athakho mundo raja piyakam sokarakkham 2- amantesi tenahi samma piyaka bhaddaya deviya sariram ayasaya 3- teladoniya pakkhipitva annissa ayasaya doniya patikujjatha yatha mayam bhaddaya deviya sariram cirataram passeyyamati evam devati kho piyako sokarakkho mundassa ranno patissutva 4- bhaddaya deviya sariram ayasaya teladoniya pakkhipitva annissa ayasaya doniya patikujji athakho piyakassa sokarakkhassa etadahosi imassa kho mundassa ranno bhadda devi kalakata piya manapa so bhaddaya deviya kalakataya piyaya manapaya neva nhayati na vilimpati na bhattam bhunjati na kammantam @Footnote: 1 Po. mundakassa . 2 Ma. Yu. kosarakkham . 3 Po. Ma. Yu. ayasaya. @4 patisunitvatipi dissati. Payojeti rattindivam bhaddaya deviya sarire ajjhomuncito kam 1- nu kho mundo raja samanam va brahmanam va payirupaseyya yassa dhammam sutva sokasallam pajaheyyati. {50.1} Athakho piyakassa sokarakkhassa etadahosi ayam kho ayasma narado pataliputte viharati kukkutarame tam kho panayasmantam naradam evam kalyano kittisaddo abbhuggato pandito byatto 2- medhavi bahussuto cittakathi kalyanapatibhano vuddho ceva araha ca yannuna mundo raja ayasmantam naradam payirupaseyya appeva nama mundo raja ayasmato naradassa dhammam sutva sokasallam pajaheyyati {50.2} athakho piyako sokarakkho yena mundo raja tenupasankami upasankamitva mundam rajanam etadavoca ayam kho deva ayasma narado pataliputte viharati kukkutarame tam kho panayasmantam naradam evam kalyano kittisaddo abbhuggato pandito byatto medhavi bahussuto cittakathi kalyanapatibhano vuddho ceva araha ca yadi pana devo ayasmantam naradam payirupaseyya appeva nama devo ayasmato naradassa dhammam sutva sokasallam pajaheyyati. {50.3} Tenahi samma piyaka ayasmantam naradam pativedehi kathanhi nama madiso samanam va brahmanam va vijite vasantam pubbe appatisamviditam 3- upasankamitabbam @Footnote: 1 Yu. kim . 2 Po. Ma. viyatto. Yu. vyatto . 3 Ma. Yu. appatisamvidito. Manneyyati evam devati kho piyako sokarakkho mundassa ranno patissutva yenayasma narado tenupasankami upasankamitva ayasmantam naradam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho piyako sokarakkho ayasmantam naradam etadavoca imassa bhante mundassa ranno bhadda devi kalakata piya manapa so bhaddaya deviya kalakataya piyaya manapaya neva nhayati na vilimpati na bhattam bhunjati na kammantam payojeti rattindivam bhaddaya deviya sarire ajjhomuncito sadhu bhante ayasma narado mundassa ranno tatha dhammam desetu yatha mundo raja ayasmato naradassa dhammam sutva sokasallam pajaheyyati {50.4} yassadani piyaka mundo raja kalam mannatiti athakho piyako sokarakkho utthayasana ayasmantam naradam abhivadetva padakkhinam katva yena mundo raja tenupasankami upasankamitva mundam rajanam etadavoca katavakaso kho deva ayasmata naradena yassadani devo kalam mannatiti tenahi samma piyaka bhadrani 1- bhadrani 1- yanani yojapehiti evam devati kho piyako sokarakkho mundassa ranno patissutva bhadrani bhadrani yanani yojapetva mundam rajanam etadavoca yuttani kho te deva bhadrani bhadrani yanani. @Footnote: 1 Yu. bhaddani. ito param idisameva. {50.5} Yassadani devo kalam mannatiti athakho mundo raja bhadrani 1- bhadrani yanani 2- abhiruhitva bhadrehi bhadrehi yanehi yena kukkutaramo tena payasi mahaccarajanubhavena ayasmantam naradam dassanaya yavatika yanassa bhumi yanena gantva yana paccorohitva pattikova aramam pavisi . athakho mundo raja yena ayasma narado tenupasankami upasankamitva ayasmantam naradam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinnam kho mundam rajanam ayasma narado etadavoca {50.6} pancimani maharaja alabbhaniyani thanani samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasmim katamani panca jaradhammam ma jiriti alabbhaniyam thanam samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasmim byadhidhammam ma byadhiyiti ... maranadhammam ma miyyiti ... Khayadhammam ma khiyiti ... nassanadhammam ma nassiti alabbhaniyam thanam samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasmim {50.7} assutavato maharaja puthujjanassa jaradhammam jirati so jaradhamme jinne na iti patisancikkhati na kho mayhevekassa jaradhammam jirati athakho yavata sattanam agati gati cuti upapatti sabbesam sattanam jaradhammam jirati ahanceva kho pana jaradhamme jinne soceyyam kilameyyam parideveyyam urattali kandeyyam sammoham apajjeyyam bhattampi @Footnote: 1 Ma. bhadram bhadram. Yu. bhaddam bhaddam . 2 Ma. Yu. yanam. Me nacchadeyya kayepi dubbanniyam okkameyya kammantapi nappavatteyyum amittapi attamana assu mittapi dummana assuti so jaradhamme jinne socati kilamati paridevati urattali kandati sammoham apajjati ayam vuccati maharaja assutava puthujjano viddho savisena sokasallena attananneva paritapeti. {50.8} Puna caparam maharaja assutavato puthujjanassa byadhidhammam byadhiyati ... maranadhammam miyyati ... Khayadhammam khiyati ... Nassanadhammam nassati so nassanadhamme natthe na iti patisancikkhati na kho mayhevekassa nassanadhammam nassati athakho yavata sattanam agati gati cuti upapatti sabbesam sattanam nassanadhammam nassati ahanceva kho pana nassanadhamme natthe soceyyam kilameyyam parideveyyam urattali kandeyyam sammoham apajjeyyam bhattampi me nacchadeyya kayepi dubbanniyam okkameyya kammantapi nappavatteyyum amittapi attamana assu mittapi dummana assuti so nassanadhamme natthe socati kilamati paridevati urattali kandati sammoham apajjati ayam vuccati maharaja assutava puthujjano viddho savisena sokasallena attananneva paritapeti. {50.9} Sutavato ca kho maharaja ariyasavakassa jaradhammam jirati so jaradhamme jinne iti patisancikkhati na kho mayhevekassa jaradhammam jirati athakho yavata sattanam agati gati cuti upapatti sabbesam sattanam jaradhammam jirati ahanceva kho pana jaradhamme jinne soceyyam Kilameyyam parideveyyam urattali kandeyyam sammoham apajjeyyam bhattampi me nacchadeyya kayepi dubbanniyam okkameyya kammantapi nappavatteyyum amittapi attamana assu mittapi dummana assuti so jaradhamme jinne na socati na kilamati na paridevati na urattali kandati na sammoham apajjati ayam vuccati maharaja sutava ariyasavako abbuhi savisam sokasallam yena viddho assutava puthujjano attananneva paritapeti asoko visallo ariyasavako attananneva parinibbapeti 1-. {50.10} Puna caparam maharaja sutavato ariyasavakassa byadhidhammam byadhiyati ... maranadhammam miyyati ... Khayadhammam khiyati ... Nassanadhammam nassati so nassanadhamme natthe iti patisancikkhati na kho mayhevekassa nassanadhammam nassati athakho yavata sattanam agati gati cuti upapatti sabbesam sattanam nassanadhammam nassati ahanceva kho pana nassanadhamme natthe soceyyam kilameyyam parideveyyam urattali kandeyyam sammoham apajjeyyam bhattampi me nacchadeyya kayepi dubbanniyam okkameyya kammantapi nappavatteyyum amittapi attamana assu mittapi dummana assuti so nassanadhamme natthe na socati na kilamati na paridevati na urattali kandati na sammoham apajjati ayam vuccati maharaja sutava ariyasavako abbuhi savisam sokasallam yena viddho assutava puthujjano attananneva paritapeti asoko visallo ariyasavako attananneva parinibbapeti. @Footnote: 1 Po. parinibbayati. Imani kho maharaja panca alabbhaniyani thanani samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasminti. Na socanaya na paridevanaya attho idha labbhati api appakopi socantamenam dukkhitam viditva paccatthika attamana bhavanti yato ca kho pandito apadasu na vedhati atthavinicchayannu paccatthikassa dukkhita bhavanti disva mukham avikaram puranam jappena mantena subhasitena anuppadanena paveniya va yatha yatha yattha labhetha attham tatha tatha tattha parakkameyya sace pajaneyya alabbhaneyyo maya va annena va esa attho asocamano adhivasayeyya kammam dalham kinti karomidaniti. Evam vutte mundo raja ayasmantam naradam etadavoca konamo 1- ayam bhante dhammapariyayoti . sokasallaharano 2- nama ayam maharaja dhammapariyayoti . taggha bhante sokasallaharano 2- taggha 3- bhante 3- sokasallaharano 3- imam hi me bhante dhammapariyayam sutva sokasallam pahinanti . athakho mundo raja piyakam sokarakkham amantesi tenahi samma piyaka bhaddaya deviya sariram jhapetha thupancassa karotha . Ajjataggedani mayam nhayissama ceva vilimpissama bhattam bhunjissama kammante ca payojessamati 4-. Mundarajavaggo pancamo. Tassuddanam adiyo sappuriso ca 5- ittha manapadayibhisandam 6- sampada ca dhanam thanam kosalo naradena cati. Pathamo pannasako nitthito 7-. ----------- @Footnote: 1 Yu. ko nu kho . 2 Po. sokasallamarano . 3 Ma. idam padattayam na dissati. @4 Po. payojissamati . 5 Ma. casaddo natthi . 6 Ma. Yu. manapadayibhisandam. @7 Ma. samatto. Dutiyapannasako nivaranavaggo pathamo [51] Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. {51.1} Bhagava etadavoca pancime bhikkhave avarana nivarana cetaso ajjharuha pannaya dubbalikarana katame panca kamacchando bhikkhave avarano nivarano cetaso ajjharuho pannaya dubbalikarano byapado 1- bhikkhave avarano nivarano cetaso ajjharuho pannaya dubbalikarano thinamiddham 2- bhikkhave avaranam nivaranam cetaso ajjharuham pannaya dubbalikaranam uddhaccakukkuccam bhikkhave avaranam nivaranam cetaso ajjharuham pannaya dubbalikaranam vicikiccha bhikkhave avarana nivarana cetaso ajjharuha pannaya dubbalikarana . ime kho bhikkhave panca avarana nivarana cetaso ajjharuha pannaya dubbalikarana {51.2} so vata bhikkhave bhikkhu ime panca avarane nivarane cetaso ajjharuhe pannaya dubbalikarane appahaya abalaya pannaya dubbalaya attattham va nassati parattham va nassati ubhayattham va nassati uttarim va manussadhamma alamariyananadassanavisesam sacchikarissatiti netam thanam vijjati seyyathapi bhikkhave nadi pabbateyya durangama sighasota haraharini tassa @Footnote: 1 Yu. vyapado . 2 Ma. sabbattha varesu thinamiddham. Puriso ubhato nangalamukhani vivareyya evam hi so bhikkhave majjhe nadiya soto vikkhitto visato byadinno neva 1- durangamo assa na sighasoto na harahari 2- evameva kho bhikkhave so vata bhikkhu ime panca avarane nivarane cetaso ajjharuhe pannaya dubbalikarane appahaya abalaya pannaya dubbalaya attattham va nassati parattham va nassati ubhayattham va nassati uttarim va manussadhamma alamariyananadassanavisesam sacchikarissatiti netam thanam vijjati {51.3} so vata bhikkhave bhikkhu ime panca avarane nivarane cetaso ajjharuhe pannaya dubbalikarane pahaya balavatiya pannaya attattham va nassati parattham va nassati ubhayattham va nassati uttarim va manussadhamma alamariyananadassanavisesam sacchikarissatiti thanametam vijjati seyyathapi bhikkhave nadi pabbateyya durangama sighasota haraharini tassa puriso ubhato nangalamukhani pidaheyya evam hi so bhikkhave majjhe nadiya soto avikkhitto avisato abyadinno durangamo ceva assa sighasoto ca harahari 2- ca evameva kho bhikkhave so vata bhikkhu ime panca avarane nivarane cetaso ajjharuhe pannaya dubbalikarane pahaya balavatiya pannaya attattham va nassati parattham va nassati ubhayattham va nassati uttarim va manussadhamma alamariyananadassanavisesam sacchikarissatiti thanametam vijjatiti. @Footnote: 1 Po. Yu. na ceva . 2 Ma. haraharini. [52] Akusalarasiti bhikkhave vadamano panca nivarane samma vadamano vadeyya kevalocayam 1- bhikkhave akusalarasi yadidam panca nivarana katame panca kamacchandanivaranam byapadanivaranam thinamiddhanivaranam uddhaccakukkuccanivaranam vicikicchanivaranam akusalarasiti bhikkhave vadamano ime panca nivarane samma vadamano vadeyya kevalocayam 1- bhikkhave akusalarasi yadidam ime 2- panca nivaranati. [53] Pancimani bhikkhave padhaniyangani katamani panca idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti saddahati tathagatassa bodhim itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagavati appabadho hoti appatanko samavepakiniya gahaniya samannagato natisitaya naccunhaya majjhimaya padhanakkhamaya asatho hoti amayavi yathabhutam attanam avikatta satthari va vinnusu va sabrahmacarisu araddhaviriyo viharati akusalanam dhammanam pahanaya kusalanam dhammanam upasampadaya thamava dalhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu pannava hoti udayatthagaminiya pannaya samannagato ariyaya nibbedhikaya sammadukkhakkhayaganiya . imani kho bhikkhave panca padhaniyanganiti. @Footnote: 1 Ma. Yu. kevalohayam . 2 Ma. ayam patho na dissati. [54] Pancime bhikkhave asamaya padhanaya katame panca idha bhikkhave bhikkhu jinno hoti jarayabhibhuto ayam bhikkhave pathamo asamayo padhanaya . puna caparam bhikkhave bhikkhu byadhito hoti byadhinabhibhuto ayam bhikkhave dutiyo asamayo padhanaya . puna caparam bhikkhave dubbhikkham hoti dussassam dullabhapindam na sukaram unchena paggahena yapetum ayam bhikkhave tatiyo asamayo padhanaya . Puna caparam bhikkhave bhayam hoti attavisankopo 1- cakkasamarulha [2]- janapada pariyayanti ayam bhikkhave catuttho asamayo padhanaya . puna caparam bhikkhave sangho bhinno hoti sanghe kho pana bhikkhave bhinne annamannam akkosa ca honti annamannam paribhasa ca honti annamannam parikkhepa ca honti annamannam pariccaja 3- ca honti tattha appasanna ceva nappasidanti pasannananca ekaccanam annathattam hoti ayam bhikkhave pancamo asamayo padhanaya . ime kho bhikkhave panca asamaya padhanaya 4-. {54.1} Pancime bhikkhave samaya padhanaya katame panca idha bhikkhave bhikkhu daharo hoti yuva susu 5- kalakeso bhadrena yobbanena samannagato pathamena vayasa ayam bhikkhave pathamo samayo padhanaya . puna caparam bhikkhave bhikkhu appabadho hoti appatanko samavepakiniya gahaniya samannagato natisitaya naccunhaya @Footnote: 1 Yu. attavisankhepo . 2 Po. etthantare parikhepati dissati. @3 Po. Yu. pariccajana . 4 Po. Ma. padhanayati . 5 Ma. Yu. susu. Majjhimaya padhanakkhamaya ayam bhikkhave dutiyo samayo padhanaya . puna caparam bhikkhave subhikkham hoti susassam sulabhapindam sukaram unchena paggahena yapetum ayam bhikkhave tatiyo samayo padhanaya . puna caparam bhikkhave manussa samagga sammodamana avivadamana khirodakibhuta annamannam piyacakkhuhi sampassanta viharanti ayam bhikkhave catuttho samayo padhanaya . puna caparam bhikkhave sangho samaggo sammodamano avivadamano ekuddeso phasu viharati sanghe kho pana bhikkhave samagge na ceva annamannam akkosa honti na ca annamannam paribhasa honti na ca annamannam parikkhepa honti na ca annamannam pariccaja 1- honti tattha appasanna ceva pasidanti pasannananca bhiyyobhavo hoti ayam bhikkhave pancamo samayo padhanaya . ime kho bhikkhave panca samaya padhanayati. [55] Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tena kho pana samayena savatthiyam ubho mataputta vassavasam upagamimsu 2- bhikkhu ca bhikkhuni ca . te annamannassa abhinham dassanakama ahesum matapi puttassa abhinham dassanakama ahosi puttopi mataram abhinham dassanakamo ahosi . Tesam abhinham dassana samsaggo ahosi samsagge sati vissaso ahosi vissase sati otaro ahosi te otinnacitta sikkham @Footnote: 1 Po. Yu. pariccajana . 2 Po. upagacchimsu. Appaccakkhaya dubbalyam anavikatva methunam dhammam patisevimsu. {55.1} Athakho sambahula bhikkhu yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu ekamantam nisinna kho te bhikkhu bhagavantam etadavocum idha bhante savatthiyam ubho mataputta vassavasam upagamimsu bhikkhu ca bhikkhuni ca te annamannassa abhinham dassanakama ahesum matapi puttassa abhinham dassanakama ahosi puttopi mataram abhinham dassanakamo ahosi tesam abhinham dassana samsaggo ahosi samsagge sati vissaso ahosi vissase sati otaro ahosi te otinnacitta sikkham appaccakkhaya dubbalyam anavikatva methunam dhammam patisevimsuti {55.2} kinnu so bhikkhave moghapuriso mannati na mata putte sarajjati putto va pana matariti naham bhikkhave annam ekarupampi samanupassami evam rajaniyam evam kamaniyam evam madaniyam evam bandhaniyam evam mucchaniyam evam antarayakaram anuttarassa yogakkhemassa adhigamaya yathayidam bhikkhave itthirupam itthirupe bhikkhave satta ratta giddha gadhita 1- mucchita ajjhopanna 2- te digharattam socanti itthirupavasanuga. {55.3} Naham bhikkhave annam ekasaddampi ... ekagandhampi ... Ekarasampi ... ekaphotthabbampi samanupassami evam rajaniyam evam kamaniyam evam madaniyam evam bandhaniyam evam mucchaniyam evam antarayakaram anuttarassa yogakkhemassa adhigamaya yathayidam bhikkhave @Footnote: 1 Ma. gathita. ito param evam natabbam . 2 Po. ajjhapanna. aparampi idisameva. Itthiphotthabbo . itthiphotthabbe bhikkhave satta ratta giddha gadhita mucchita ajjhopanna te digharattam socanti itthiphotthabbavasanuga. {55.4} Itthi bhikkhave gacchantipi purisassa cittam 1- pariyadaya titthati thitapi .pe. nisinnapi sayanapi nipannapi 2- hasantipi bhanantipi 3- gayantipi rodantipi ugghatitapi matapi purisassa cittam pariyadaya titthati . yanhi tam bhikkhave samma vadamano vadeyya samantapaso marassati matugamanneva samma vadamano vadeyya samantapaso marassati. Sallape asihatthena pisacenapi sallape asivisampi asadde 4- yena dattho na jivati natveva eko ekaya matugamena sallape. Mutthassatim ta bandhanti pekkhitena mhitena 5- ca athopi dunnivatthena manjuna bhanitena ca neso jano svasaddo 6- api ugghatito 7- mato. Panca kamaguna ete itthirupasmi dassare rupa sadda rasa gandha photthabba ca manorama. Tesam kamoghavulhanam kame aparijanatam kalam gatim bhavabhavam samsarasmim purakkhata @Footnote: 1 Yu. citam . 2 Ma. Yu. ayam patho na dissati . 3 Po. bhasantipi. @4 Ma. Yu. aside . 5 Ma. sitena ca . 6 Ma. svasisado. Yu. svasisadado. @7 Ma. Yu. ugghatito. Ye ca kame parinnaya caranti akutobhaya te ve paragata 1- loke ye patta asavakkhayanti. [56] Athakho annataro bhikkhu yena sako upajjhayo tenupasankami upasankamitva sakam upajjhayam etadavoca etarahi me bhante madhurakajato ceva kayo disa ca me na pakkhayanti dhamma ca mam nappatibhanti thinamiddhanca me cittam pariyadaya titthati anabhirato ca brahmacariyam carami atthi ca me dhammesu vicikicchati . Athakho so bhikkhu tam saddhiviharikam bhikkhum adaya yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho so bhikkhu bhagavantam etadavoca ayam bhante bhikkhu evamaha etarahi me bhante madhurakajato ceva kayo disa ca me 2- na pakkhayanti dhamma ca mam 3- nappatibhanti thinamiddhanca me cittam pariyadaya titthati anabhirato ca brahmacariyam carami atthi ca me dhammesu vicikicchati. {56.1} Evanhetam bhikkhu hoti indriyesu aguttadvarassa bhojane amattannuno jagariyam ananuyuttassa avipassakassa kusalanam dhammanam pubbarattapararattam bodhipakkhikanam 4- dhammanam bhavananuyogam ananuyuttassa viharato yam madhurakajato ceva kayo hoti disa cassa na pakkhayanti dhamma ca 5- tam nappatibhanti thinamiddhancassa cittam pariyadaya titthati anabhirato ca brahmacariyam carati @Footnote: 1 Ma. parangata . 2 Ma. mam . 3 Ma. me . 4 Ma. bodhipakkhiyanam. ito param @evam natabbam . 5 Po. cassa. Hoti cassa dhammesu vicikiccha tasma tiha te bhikkhu evam sikkhitabbam indriyesu guttadvaro bhavissami bhojane mattannu jagariyam anuyutto vipassako kusalanam dhammanam pubbarattapararattam bodhipakkhikanam dhammanam bhavananuyogam anuyutto viharissamiti evam hi te bhikkhu sikkhitabbanti. {56.2} Athakho so bhikkhu bhagavata imina ovadena ovadito utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami athakho so bhikkhu eko vupakattho appamatto atapi pahitatto viharanto nacirasseva yassatthaya kulaputta sammadeva agarasma anagariyam pabbajanti tadanuttaram brahmacariyapariyosanam dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihasi khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati abbhannasi annataro ca 1- pana so bhikkhu arahatam ahosi athakho so bhikkhu arahattappatto yena sako upajjhayo tenupasankami upasankamitva sakam upajjhayam etadavoca etarahi me bhante na ceva madhurakajato kayo disa ca me pakkhayanti dhamma ca mam patibhanti thinamiddhanca me cittam na pariyadaya titthati abhirato ca brahmacariyam carami natthi ca me dhammesu vicikicchati. {56.3} Athakho so bhikkhu tam saddhiviharikam bhikkhum adaya yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho so bhikkhu bhagavantam etadavoca ayam bhante bhikkhu evamaha etarahi me @Footnote: 1 Ma. casaddo natthi. Bhante na ceva madhurakajato kayo disa ca me pakkhayanti dhamma ca mam patibhanti thinamiddhanca me cittam na pariyadaya titthati abhirato ca brahmacariyam carami natthi ca me dhammesu vicikicchati. {56.4} Evanhetam bhikkhu hoti indriyesu guttadvarassa bhojane mattannuno jagariyam anuyuttassa vipassakassa kusalanam dhammanam pubbarattapararattam bodhipakkhikanam dhammanam bhavananuyogam anuyuttassa viharato yam na ceva madhurakajato kayo hoti disa cassa pakkhayanti dhamma ca 1- tam patibhanti thinamiddhancassa cittam na pariyadaya titthati abhirato ca brahmacariyam carati na cassa hoti dhammesu vicikiccha tasma tiha vo bhikkhave evam sikkhitabbam indriyesu guttadvara bhavissama bhojane mattannuno jagariyam anuyutta vipassaka kusalanam dhammanam pubbarattapararattam bodhipakkhikanam dhammanam bhavananuyogam anuyutta viharissamati evam hi vo bhikkhave sikkhitabbanti. [57] Pancimani bhikkhave thanani abhinham paccavekkhitabbani itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va katamani panca jaradhammomhi jaram anatitoti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va byadhidhammomhi byadhim anatitoti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va maranadhammomhi maranam anatitoti abhinham @Footnote: 1 Po. cassa. Paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va sabbehi me piyehi manapehi nanabhavo vinabhavoti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va kammassakomhi kammadayado kammayoni kammabandhu kammapatisarano yam kammam karissami kalyanam va papakam va tassa dayado bhavissamiti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va. {57.1} Kinca 1- bhikkhave atthavasam paticca jaradhammomhi jaram anatitoti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va atthi bhikkhave sattanam yobbane yobbanamado yena madena satta 2- kayena duccaritam caranti vacaya duccaritam caranti manasa duccaritam caranti tassa tanthanam abhinham paccavekkhato yo yobbane yobbanamado so sabbaso va pahiyati tanu va pana hoti idam kho bhikkhave atthavasam paticca jaradhammomhi jaram anatitoti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va. {57.2} Kinca 1- bhikkhave atthavasam paticca byadhidhammomhi byadhim anatitoti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va atthi bhikkhave sattanam arogye arogyamado yena madena satta kayena duccaritam caranti vacaya duccaritam caranti manasa duccaritam caranti tassa tanthanam abhinham paccavekkhato yo arogye arogyamado so sabbaso va pahiyati tanu va pana @Footnote: 1 Po. kanca. Yu. kathanca. aparampi evam natabbam . 2 Ma. Yu. matta. aparampi @evam natabbam. Hoti idam kho bhikkhave atthavasam paticca byadhidhammomhi byadhim anatitoti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va. {57.3} Kinca bhikkhave atthavasam paticca maranadhammomhi maranam anatitoti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va atthi bhikkhave sattanam jivite jivitamado yena madena satta kayena duccaritam caranti vacaya duccaritam caranti manasa duccaritam caranti tassa tanthanam abhinham paccavekkhato yo jivite jivitamado so sabbaso va pahiyati tanu va pana hoti idam kho bhikkhave atthavasam paticca maranadhammomhi maranam anatitoti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va. {57.4} Kinca bhikkhave atthavasam paticca sabbehi me piyehi manapehi nanabhavo vinabhavoti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va atthi bhikkhave sattanam piyesu chandarago 1- yena ragena satta kayena duccaritam caranti vacaya duccaritam caranti manasa duccaritam caranti tassa tanthanam abhinham paccavekkhato yo piyesu [2]- chandarago so sabbaso va pahiyati tanu va pana hoti idam kho bhikkhave atthavasam paticca sabbehi me piyehi manapehi nanabhavo vinabhavoti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va. {57.5} Kinca bhikkhave atthavasam paticca kammassakomhi kammadayado kammayoni kammabandhu @Footnote: 1 Ma. piyesu manapesu yo chandarago . 2 Ma. manapesu. Kammapatisarano yam kammam karissami kalyanam va papakam va tassa dayado bhavissamiti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va atthi bhikkhave sattanam kayaduccaritam vaciduccaritam manoduccaritam tassa tanthanam abhinham paccavekkhato sabbaso va duccaritam pahiyati tanu va pana hoti idam kho bhikkhave atthavasam paticca kammassakomhi kammadayado kammayoni kammabandhu kammapatisarano yam kammam karissami kalyanam va papakam va tassa dayado bhavissamiti abhinham paccavekkhitabbam itthiya va purisena va gahatthena va pabbajitena va. {57.6} Sa 1- kho so bhikkhave ariyasavako iti patisancikkhati na kho ahanneveko 2- jaradhammo jaram anatito athakho yavata sattanam agati gati cuti upapatti sabbe satta jaradhamma jaram anatitati tassa tanthanam abhinham paccavekkhato maggo sanjayati so tam maggam asevati bhaveti bahulikaroti tassa tam maggam asevato bhavayato bahulikaroto sannojanani pahiyanti anusaya byanti honti. {57.7} Na kho ahanneveko byadhidhammo byadhim anatito athakho yavata sattanam agati gati cuti upapatti sabbe satta byadhidhamma byadhim anatitati tassa tanthanam abhinham paccavekkhato maggo sanjayati so tam maggam asevati bhaveti bahulikaroti tassa tam maggam asevato bhavayato @Footnote: 1 Yu. sa ce so . 2 Ma. Yu. ahanceveko. aparampi evam idisameva. Bahulikaroto sannojanani pahiyanti anusaya byanti honti. {57.8} Na kho ahanneveko maranadhammo maranam anatito athakho yavata sattanam agati gati cuti upapatti sabbe satta maranadhamma maranam anatitati tassa tanthanam abhinham paccavekkhato maggo sanjayati so tam maggam asevati bhaveti bahulikaroti tassa tam maggam asevato bhavayato bahulikaroto sannojanani pahiyanti anusaya byanti honti. {57.9} Na kho mayhevekassa sabbehi piyehi manapehi nanabhavo vinabhavo athakho yavata sattanam agati gati cuti upapatti sabbesam sattanam piyehi manapehi nanabhavo vinabhavoti tassa tanthanam abhinham paccavekkhato maggo sanjayati so tam maggam asevati bhaveti bahulikaroti tassa tam maggam asevato bhavayato bahulikaroto sannojanani pahiyanti anusaya byanti honti. {57.10} Na kho ahanneveko kammassakomhi kammadayado kammayoni kammabandhu kammapatisarano yam kammam karissami kalyanam va papakam va tassa dayado bhavissami athakho yavata sattanam agati gati cuti upapatti sabbe satta kammassaka kammadayada kammayoni kammabandhu kammapatisarana yam kammam karissanti kalyanam va papakam va tassa dayada bhavissantiti tassa tanthanam abhinham paccavekkhato maggo sanjayati so tam maggam asevati bhaveti bahulikaroti Tassa tam maggam asevato bhavayato bahulikaroto sannojanani pahiyanti anusaya byanti hontiti. Byadhidhamma jaradhamma atho maranadhammino yatha dhamma tatha santa 1- jigucchanti puthujjana. Ahancetam jiguccheyyam evamdhammesu panisu na metam 2- patirupassa mama evam viharino. Soham evam viharanto natva dhammam nirupadhim arogye yobbanasmim 3- jivitasminca yo mado 4- sabbe made abhibhosmi nekkhammam datthu khemato. Tassa me ahu ussaho nibbanam abhipassato naham bhabbo etarahi kammani patisevitum anivatti bhavissami brahmaceraparayanoti 5-. [58] Ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam. Athakho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya vesalim pindaya pavisi vesaliyam pindaya caritva pacchabhattam pindapatapatikkanto mahavanam ajjhogahetva annatarasmim rukkhamule diva viharam nisidi . tena kho pana samayena sambula licchavikumaraka sajjani dhanuni adaya kukkurasanghaparivuta mahavane anucankamamana anuvicaramana addasamsu bhagavantam annatarasmim rukkhamule nisinnam disva @Footnote: 1 Ma. Yu. satta . 2 Yu. tametam . 3 Ma. arogye yobbanasmim ca. Yu. arogye ca. @4 Ma. ye mada . 5 Ma. Yu. brahmacariyaparayanoti. Sajjani dhanuni nikkhipitva kukkurasangham ekamantam uyyojetva yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva tunhibhuta tunhibhuta panjalika bhagavantam payirupasanti tena kho pana samayena mahanamo licchavi 1- mahavane janghaviharam 2- anucankamamano anuvicaramano addasa te licchavikumarake tunhibhute tunhibhute panjalike bhagavantam payirupasante disva yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho mahanamo licchavi udanam udanesi bhavissanti vajji bhavissanti vajjiti kim pana tvam mahanama evam vadesi bhavissanti vajji bhavissanti vajjiti ime bhante licchavikumaraka canda pharusa apatubha 3- yanipi tani kulesu pahinakani pahiyanti ucchuti va badarati va puvati va modakati va sankulikati 5- va tani vilumpitva vilumpitva khadanti kulitthinampi kulakumarinampi pacchaliyam khipanti tedanime tunhibhuta tunhibhuta panjalika bhagavantam payirupasantiti. {58.1} Yassakassaci mahanama kulaputtassa panca dhamma samvijjanti yadi va ranno khattiyassa muddhabhisittassa 6- yadi va ratthikassa pettanikassa yadi va senaya senapatikassa yadi va gamagamikassa 7- yadi va pugagamanikassa ye va pana kulesu paccekadhipaccam karenti vuddhiyeva patikankha no parihani katame panca idha mahanama @Footnote: 1 Ma. sabbattha varesu licchavi . 2 ma janghaviharam . 3 Ma. apanubha. Yu. apajaha. @4 Po. pahinikani. Ma. pahenakani. Yu. pahinakani . 5 Yu. sakkhalakati. @6 Po. si muddhavasittassa . 7 Ma. gamagamanikasasa. Kulaputto utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi 1- dhammikehi dhammaladdhehi matapitaro sakkaroti garukaroti maneti pujeti tamenam matapitaro sakkata garukata manita pujita kalyanena manasa anukampanti ciram jiva dighamayum palehiti matapitanukampitassa mahanama kulaputtassa vuddhiyeva patikankha no parihani. {58.2} Puna caparam mahanama kulaputto utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi puttadaradasakammakaraporise sakkaroti garukaroti maneti pujeti tamenam puttadaradasakammakaraporisa sakkata garukata manita pujita kalyanena manasa anukampanti ciram jiva dighamayum palehiti puttadaradasakammakaraporisanukampitassa mahanama kulaputtassa vuddhiyeva patikankha no parihani. {58.3} Puna caparam mahanama kulaputto utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi khettakammantasamantasabyohare 2- sakkaroti garukaroti maneti pujeti tamenam khettakammantasamantasabyohara 2- sakkata garukata manita pujita kalyanena manasa anukampanti ciram jiva dighamayum palehiti khettakammantasamantasabyoharanukampitassa mahanama kulaputtassa vuddhiyeva patikankha no parihani. {58.4} Puna caparam mahanama kulaputto utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi ya ta 3- balipatiggahika devata tam 4- sakkaroti garukaroti @Footnote: 1 Po. sabbattha varesu sedapakkhittehi . 2 yu ...samantasamvohare. @3 Ma. yavata . 4 Ma. ayam patho natthi. Maneti pujeti tamenam balipatiggahika devata sakkata garukata manita pujita kalyanena manasa anukampanti ciram jiva dighamayum palehiti devatanukampitassa mahanama kulaputtassa vuddhiyeva patikankha no parihani. {58.5} Puna caparam mahanama kulaputto utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi samanabrahmane sakkaroti garukaroti maneti pujeti tamenam samanabrahmana sakkata garukata manita pujita kalyanena manasa anukampanti ciram jiva dighamayum palehiti samanabrahmananukampitassa mahanama kulaputtassa vuddhiyeva patikankha no parihani. {58.6} Yassakassaci mahanama kulaputtassa ime panca dhamma samvijjanti yadi va ranno khattiyassa muddhabhisittassa yadi va ratthikassa pettanikassa yadi va senaya senapatikassa yadi va gamagamikassa yadi va pugagamanikassa ye va pana kulesu paccekadhipaccam karenti vuddhiyeva patikankha no parihaniti. Matapitukiccakaro puttadarahito sada antojanassa atthaya ye cassa anujivino ubhinnanneva 1- atthaya vadannu hoti silava natinam pubbapetanam ditthe dhamme ca jivitam 2- samananam brahmananam devatananca pandito vittisanjanano 3- hoti dhammena gharamavasam @Footnote: 1 Ma. ubhinnanceva. Yu. ubhinnam yeva . 2 Po. dhammeva jivatam. Ma. jivatam. @3 Po. pitisan .... So karitvana kalyanam pujjo hoti pasamsiyo idheva nam pasamsanti pecca sagge pamodatiti. [59] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato dullabho vuddhapabbajito katamehi pancahi dullabho bhikkhave vuddhapabbajito nipuno dullabho akappasampanno dullabho bahussuto dullabho dhammakathiko dullabho vinayadharo imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato dullabho vuddhapabbajitoti. [60] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato dullabho vuddhapabbajito katamehi pancahi dullabho bhikkhave vuddhapabbajito suvaco dullabho suggahitaggahi dullabho padakkhinaggahi dullabho dhammakathiko dullabho vinayadharo imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato dullabho vuddhapabbajitoti. Nivaranavaggo pathamo. Tassuddanam avaranam rasi angani samayam [1]- matuputtika upajjhatthanakumara 2- licchavi apare duveti. ------------ Sannavaggo dutiyo [61] Pancima bhikkhave sanna bhavita bahulikata mahapphala @Footnote: 1 Yu. casaddo atthi . 2 Po. Yu. upajjhatthana .... Ma. upajjhathana licchavi @kumara apare dveti. Honti mahanisamsa amatogadha amatapariyosana katama panca aniccasanna 1- anattasanna 1- maranasanna ahare patikkulasanna sabbaloke anabhiratasanna 2- ima kho bhikkhave panca sanna bhavita bahulikata mahapphala honti mahanisamsa amatogadha amatapariyosanati. [62] Pancima bhikkhave sanna bhavita bahulikata mahapphala honti mahanisamsa amatogadha amatapariyosana katama panca aniccasanna anattasanna maranasanna ahare patikkulasanna sabbaloke anabhiratasanna 2- ima kho bhikkhave panca sanna bhavita bahulikata mahapphala honti mahanisamsa amatogadha amatapariyosanati. [63] Pancahi bhikkhave vaddhihi vaddhamano ariyasavako ariyaya vaddhiya vaddhati saradayi ca hoti varadayi ca kayassa katamahi pancahi saddhaya vaddhati silena vaddhati sutena vaddhati cagena vaddhati pannaya vaddhati imahi kho bhikkhave pancahi vaddhihi vaddhamano ariyasavako ariyaya vaddhiya vaddhati saradayi ca hoti varadayi ca kayassati. Saddhaya silena ca yo pavaddhati 3- pannaya cagena sutena cubhayam so tadiso sappuriso vicakkhano adiyati saramidheva attanoti. @Footnote: 1 Ma. Yu. asubhasanna adinavasanna . 2 Ma. anabhiratisanna . 3 Po. yo ca @vaddhati. Si. yodha vaddhati. [64] Pancahi bhikkhave vaddhihi vaddhamana ariyasavika ariyaya vaddhiya vaddhati saradayini ca hoti varadayini ca kayassa katamahi pancahi saddhaya vaddhati silena vaddhati sutena vaddhati cagena vaddhati pannaya vaddhati imahi kho bhikkhave pancahi vaddhihi vaddhamana ariyasavika ariyaya vaddhiya vaddhati saradayini ca hoti varadayini ca kayassati. Saddhaya silena ca ya pavaddhati pannaya cagena sutena cubhayam sa tadisi silavati upasika adiyati saramidheva attanoti. [65] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu alamsakaccho sabrahmacarinam katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu attana ca silasampanno hoti silasampadakathaya ca agatam panham byakatta hoti attana ca samadhisampanno hoti samadhisampadakathaya ca agatam panham byakatta hoti attana ca pannasampanno hoti pannasampadakathaya ca agatam panham byakatta hoti attana ca vimuttisampanno hoti vimuttisampadakathaya ca agatam panham byakatta hoti attana ca vimuttinanadassanasampanno hoti vimuttinanadassanasampadakathaya ca agatam panham byakatta hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu alamsakaccho Sabrahmacarinanti. [66] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu alamsajivo sabrahmacarinam katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu attana ca silasampanno hoti silasampadakathaya ca katam panham byakatta hoti attana ca samadhisampanno hoti samadhisampadakathaya ca katam panham byakatta hoti attana ca pannasampanno hoti pannasampadakathaya ca katam panham byakatta hoti attana ca vimuttisampanno hoti vimuttisampadakathaya ca katam panham byakatta hoti attana ca vimuttinanadassanasampanno hoti vimuttinanadassanasampadakathaya ca katam panham byakatta hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu alamsajivo sabrahmacarinanti. [67] Yo hi koci bhikkhave bhikkhu va bhikkhuni va panca dhamme bhaveti panca dhamme bahulikaroti tassa dvinnam phalanam annataram phalam patikankham dittheva dhamme anna sati va upadisese anagamita katame panca idha bhikkhave bhikkhu chandasamadhi- padhanasankharasamannagatam iddhipadam bhaveti viriyasamadhi- ... Cittasamadhi- ... vimamsasamadhipadhanasankharasamannagatam iddhipadam bhaveti ussolhinneva pancamim yo hi koci bhikkhave bhikkhu va bhikkhuni va ime panca dhamme bhaveti ime panca dhamme bahulikaroti tassa dvinnam phalanam Annataram phalam patikankham dittheva dhamme anna sati va upadisese anagamitati. [68] Pubbevaham bhikkhave sambodha anabhisambuddho bodhisattova samano panca dhamme bhavesim panca dhamme bahulimakasim katame panca chandasamadhipadhanasankharasamannagatam iddhipadam bhavesim viriyasamadhicittasamadhivimamsasamadhipadhanasankharasamannagatam iddhipadam bhavesim ussolhinneva pancamim so kho aham bhikkhave imesam ussolhipancamanam dhammanam bhavitatta bahulikatatta yassa yassabhinnasacchikaraniyassa dhammassa cittam abhininnamesim abhinnasacchikiriyaya tatratatreva sakkhibhabbatam papunim sati sati ayatane so sace akankhim anekavihitam iddhividham paccanubhaveyyam .pe. Yavabrahmalokapi kayena 1- vasam vatteyyanti tatratatreva sakkhibhabbatam papunim sati sati ayatane . so sace akankhim .pe. Asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihareyyanti tatratatreva sakkhibhabbatam papunim sati sati ayataneti. [69] Pancime bhikkhave dhamma bhavita bahulikata ekantanibbidaya viragaya nirodhaya upasamaya abhinnaya sambodhaya nibbanaya samvattanti katame panca idha bhikkhave bhikkhu asubhanupassi kaye viharati ahare patikkulasanni sabbaloke anabhiratasanni 2- sabbasankharesu aniccanupassi maranasanna kho panassa ajjhattam supatthita 3- hoti @Footnote: 1 Po. kayena ca samvatteyyanati . 2 Ma. anabhiratisanni . 3 Po. Yu. supatthita. @ito param idisameva. Ime kho bhikkhave panca dhamma bhavita bahulikata ekantanibbidaya viragaya nirodhaya upasamaya abhinnaya sambodhaya nibbanaya samvattantiti. [70] Pancime bhikkhave dhamma bhavita bahulikata asavanam khayaya samvattanti katame panca idha bhikkhave bhikkhu asubhanupassi kaye viharati ahare patikkulasanni sabbaloke anabhiratasanni sabbasankharesu aniccanupassi maranasanna kho panassa ajjhattam supatthita hoti ime kho bhikkhave panca dhamma bhavita bahulikata asavanam khayaya samvattantiti. Sannavaggo dutiyo. Tassuddanam dve ca sanna dve vaddhi ca sakacchena ca sajivam iddhipada ca dve vutta nibbida casavakkhayati. ----------- Yodhajivavaggo tatiyo [71] Pancime bhikkhave dhamma bhavita bahulikata cetovimuttiphala ca honti cetovimuttiphalanisamsa ca pannavimuttiphala ca honti pannavimuttiphalanisamsa ca katame panca idha bhikkhave bhikkhu asubhanupassi kaye viharati ahare patikkulasanni sabbaloke anabhiratasanni sabbasankharesu aniccanupassi maranasanna kho Panassa ajjhattam supatthita hoti . ime kho bhikkhave panca dhamma bhavita bahulikata cetovimuttiphala ca honti cetovimuttiphalanisamsa ca pannavimuttiphala ca honti pannavimuttiphalanisamsa ca yato kho bhikkhave bhikkhu cetovimutto ca hoti pannavimutto ca [1]- ayam vuccati bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho itipi sankinnaparikkho itipi abbulhesiko itipi niraggalo itipi ariyo pannaddhajo pannabharo visamyutto itipi. {71.1} Kathanca bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho hoti idha bhikkhave bhikkhuno avijja pahina hoti ucchinnamula talavatthukata anabhavam gata ayatim anuppadadhamma evam kho bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho hoti. {71.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu sankinnaparikkho hoti idha bhikkhave bhikkhuno ponobbhaviko jatisamsaro pahino hoti ucchinnamulo talavatthukato anabhavam gato ayatim anuppadadhammo evam kho bhikkhave bhikkhu sankinnaparikkho hoti. {71.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu abbulhesiko hoti idha bhikkhave bhikkhuno tanha pahina hoti ucchinnamula talavatthukata anabhavam gata ayatim anuppadadhamma evam kho bhikkhave bhikkhu abbulhesiko hoti. {71.4} Kathanca bhikkhave bhikkhu niraggalo hoti idha bhikkhave bhikkhuno pancorambhagiyani sannojanani pahinani honti ucchinnamulani talavatthukatani anabhavam gatani ayatim anuppadadhammani evam kho bhikkhave bhikkhu niraggalo hoti. {71.5} Kathanca bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabharo visamyutto hoti @Footnote: 1 Ma. hoti. Idha bhikkhave bhikkhuno asmimano pahino hoti ucchinnamulo talavatthukato anabhavam gato ayatim anuppadadhammo evam kho bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabharo visamyutto hotiti. [72] Pancime bhikkhave dhamma bhavita bahulikata cetovimuttiphala ca honti cetovimuttiphalanisamsa ca pannavimuttiphala ca honti pannavimuttiphalanisamsa ca katame panca aniccasanna anicce dukkhasanna dukkhe anattasanna pahanasanna viragasanna ime kho bhikkhave panca dhamma bhavita bahulikata cetovimuttiphala ca honti cetovimuttiphalanisamsa ca pannavimuttiphala ca honti pannavimuttiphalanisamsa ca yato kho bhikkhave bhikkhu cetovimutto ca honti pannavimutto ca ayam vuccati bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho itipi samkinnaparikkho itipi abbulhesiko itipi niraggalo itipi ariyo pannaddhajo pannabharo visamyutto itipi. {72.1} Kathanca bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho hoti idha bhikkhave bhikkhuno avijja pahina hoti ucchinnamula talavatthukata anabhavam gata ayatim anuppadadhamma evam kho bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho hoti. {72.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu samkinnaparikkho hoti idha bhikkhave bhikkhuno ponobbhaviko jatisamsaro pahino hoti ucchinnamulo talavatthukato anabhavam gato ayatim anuppadadhammo evam kho bhikkhave bhikkhu samkinnaparikkho Hoti. {72.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu abbulhesiko hoti idha bhikkhave bhikkhuno tanha pahina hoti ucchinnamula talavatthukata anabhavam gata ayatim anuppadadhamma evam kho bhikkhave bhikkhu abbulhesiko hoti. {72.4} Kathanca bhikkhave bhikkhu niraggalo hoti idha bhikkhave bhikkhuno pancorambhagiyani sannojanani pahinani honti ucchinnamulani talavatthukatani anabhavam gatani ayatim anuppadadhammani evam kho bhikkhave bhikkhu niraggalo hoti. {72.5} Kathanca bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabharo visamyutto hoti idha bhikkhave bhikkhuno asmimano pahino hoti ucchinnamulo talavatthukato anabhavam gato ayatim anuppadadhammo evam kho bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabharo visamyutto hotiti. [73] Athakho annataro bhikkhu yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho so bhikkhu bhagavantam etadavoca dhammavihari dhammavihariti bhante vuccati kittavata nukho bhante bhikkhu dhammavihari hotiti. {73.1} Idha bhikkhu [1]- dhammam pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam so taya dhammapariyattiya divasam atinameti rincati patisallanam nanuyunjati ajjhattam cetosamatham ayam vuccati bhikkhu pariyattibahulo no dhammavihari. @Footnote: 1 Ma. Yu. bhikkhuti atthi. {73.2} Puna caparam [1]- bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena paresam deseti so taya dhammapannattiya divasam atinameti rincati patisallanam nanuyunjati ajjhattam cetosamatham ayam vuccati [1]- bhikkhu pannattibahulo no dhammavihari. {73.3} Puna caparam [1]- bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena sajjhayam karoti so tena sajjhayena divasam atinameti rincati patisallanam nanuyunjati ajjhattam cetosamatham ayam vuccati [1]- bhikkhu sajjhayabahulo no dhammavihari. {73.4} Puna caparam [1]- bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam cetasa anuvitakketi anuvicareti manasanupekkhati so tehi dhammavitakkehi divasam atinameti rincati patisallanam nanuyunjati ajjhattam cetosamatham ayam vuccati [1]- bhikkhu vitakkabahulo no dhammavihari. {73.5} Idha [1]- bhikkhu dhammam pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam so taya dhammapariyattiya na divasam atinameti na 2- rincati patisallanam anuyunjati ajjhattam cetosamatham evam kho [1]- bhikkhu dhammavihari hoti. Iti kho [1]- bhikkhu desito maya pariyattibahulo desito pannattibahulo desito sajjhayabahulo desito vitakkabahulo desito dhammavihari yam 3- bhikkhu satthara karaniyam savakanam hitesina anukampakena anukampam upadaya katam vo tam maya etani bhikkhu rukkhamulani etani sunnagarani jhayatha bhikkhu ma @Footnote: 1 Ma. Yu. bhikkhuti atthi . 2 Ma. napi . 3 Ma. Yu. kho. Pamadattha ma paccha vippatisarino ahuvattha ayam vo amhakam anusasaniti. [74] Athakho annataro bhikkhu yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho so bhikkhu bhagavantam etadavoca dhammavihari dhammavihariti bhante vuccati kittavata nu kho bhante [1]- dhammavihari hotiti. {74.1} Idha [2]- bhikkhu dhammam pariyapunati suttam ... Vedallam uttarincassa pannaya attham nappajanati ayam vuccati [1]- bhikkhu pariyattibahulo no dhammavihari . .pe. idha bhikkhu dhammam pariyapunati suttam ... vedallam uttarincassa pannaya attham pajanati evam kho bhikkhu [1]- dhammavihari hoti . iti kho bhikkhu .pe. Ayam vo amhakam anusasaniti. [75] Pancime bhikkhave yodhajiva santo samvijjamana lokasmim katame panca idha bhikkhave ekacco yodhajivo rajagganneva disva samsidati visidati na santhambhati na sakkoti sangamam otaritum evarupopi bhikkhave idhekacco yodhajivo hoti ayam bhikkhave pathamo yodhajivo santo samvijjamano lokasmim. {75.1} Puna caparam bhikkhave idhekacco yodhajivo sahati rajaggam apica kho dhajagganneva disva @Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare bhikkhuti atthi. Samsidati visidati na santhambhati na sakkoti sangamam otaritum evarupopi bhikkhave idhekacco yodhajivo hoti ayam bhikkhave dutiyo yodhajivo santo samvijjamano lokasmim. {75.2} Puna caparam bhikkhave idhekacco yodhajivo sahati rajaggam sahati dhajaggam apica kho ussarananneva 1- sutva samsidati visidati na santhambhati na sakkoti sangamam otaritum evarupopi bhikkhave idhekacco yodhajivo hoti ayam bhikkhave tatiyo yodhajivo santo samvijjamano sokasmim. {75.3} Puna caparam bhikkhave idhekacco yodhajivo sahati rajaggam sahati dhajaggam sahati ussaranam apica kho sampahare hannati byapajjati evarupopi bhikkhave idhekacco yodhajivo hoti ayam bhikkhave catuttho yodhajivo santo samvijjamano lokasmim. {75.4} Puna caparam bhikkhave idhekacco yodhajivo sahati rajaggam sahati dhajaggam sahati ussaranam sahati sampaharam so tam sangamam abhivijinitva vijitasangamo tameva sangamasisam ajjhavasati evarupopi bhikkhave idhekacco yodhajivo hoti ayam bhikkhave pancamo yodhajivo santo samvijjamano lokasmim. Ime kho bhikkhave panca yodhajiva santo samvijjamana lokasmim evameva kho bhikkhave pancime yodhajivupama puggala santo samvijjamana bhikkhusu katame panca idha bhikkhave bhikkhu rajagganneva disva samsidati visidati na santhambhati na sakkoti brahmacariyam santanetum 2- sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattati kimassa rajaggasmim idha @Footnote: 1 Po. ussadananneva. Yu. usadanam yeva . 2 Ma. sandharetum. aparampi idisameva. Bhikkhave bhikkhu sunati amukasmim nama game va nigame va itthi va kumari va abhirupa dassaniya pasadika paramaya vannapokkharataya samannagatati so tam sutva samsidati visidati na santhambhati na sakkoti brahmacariyam santanetum sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattati idamassa rajaggasmim seyyathapi so bhikkhave yodhajivo rajagganneva disva samsidati visidati na santhambhati na sakkoti sangamam otaritum tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco puggalo hoti ayam bhikkhave pathamo yodhajivupamo puggalo santo samvijjamano bhikkhusu. {75.5} Puna caparam bhikkhave bhikkhu sahati rajaggam apica kho dhajagganneva disva samsidati visidati na santhambhati na sakkoti brahmacariyam santanetum sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattati kimassa dhajaggasmim idha bhikkhave bhikkhu naheva kho sunati amukasmim nama game va nigame va itthi va kumari va abhirupa dassaniya pasadika paramaya vannapokkharataya samannagatati apica kho samam passati itthim va kumarim va abhirupam dassaniyam padadikam paramaya vannapokkharataya samannagatam so tam disva samsidati visidati na santhambhati na sakkoti brahmacariyam santanetum sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattati idamassa dhajaggasmim seyyathapi so bhikkhave yodhajivo sahati rajaggam apica kho dhajagganneva disva Samsidati visidati na santhambhati na sakkoti sangamam otaritum tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco puggalo hoti ayam bhikkhave dutiyo yodhajivupamo puggalo santo samvijjamano bhikkhusu. {75.6} Puna caparam bhikkhave bhikkhu sahati rajaggam sahati dhajaggam apica kho ussarananneva sutva samsidati visidati na santhambhati na sakkoti brahmacariyam santanetum sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattati kimassa ussaranaya idha bhikkhave bhikkhum arannagatam va rukkhamulagatam va sunnagaragatam va matugamo upasankamitva ohasati 1- ullapati ujjagghati 2- upphandeti 3- so matugamena ohasiyamano 1- ullapiyamano ujjagghiyamano upphandiyamano samsidati visidati na santhambhati na sakkoti brahmacariyam santanetum sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattati idamassa ussaranaya seyyathapi so bhikkhave yodhajivo sahati rajaggam sahati dhajaggam apica kho ussarananneva sutva samsidati visidati na santhambhati na sakkoti sangamam otaritum tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco puggalo hoti ayam bhikkhave tatiyo yodhajivupamo puggalo santo samvijjamano bhikkhusu. {75.7} Puna caparam bhikkhave bhikkhu sahati rajaggam sahati dhajaggam sahati ussaranam @Footnote: 1 Ma. Yu. ... uha... . 2 Yu. ujjhaggeti . 3 Ma. Yu. uppandeti. Apica kho sampahare hannati byapajjati kimassa sampaharasmim idha bhikkhave bhikkhum arannagatam va rukkhamulagatam va sunnagaragatam va matugamo upasankamitva abhinisidati abhinipajjati ajjhottharati so matugamena abhinisidiyamano abhinipajjiyamano ajjhotthariyamano sikkham appaccakkhaya dubbalyam anavikatva methunam dhammam patisevati idamassa sampaharasmim seyyathapi so bhikkhave yodhajivo sahati rajaggam sahati dhajaggam sahati ussaranam apica kho sampahare hannati byapajjati tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco puggalo hoti ayam bhikkhave catuttho yodhajivupamo puggalo santo samvijjamano bhikkhusu. {75.8} Puna caparam bhikkhave bhikkhu sahati rajaggam sahati dhajaggam sahati ussaranam sahati sampaharam so tam sangamam abhivijinitva vijitasangamo tameva sangamasisam ajjhavasati kimassa sangamavijayasmim idha bhikkhave bhikkhum arannagatam va rukkhamulagatam va sunnagaragatam va matugamo upasankamitva abhinisidati abhinipajjati ajjhottharati so matugamena abhinisidiyamano abhinipajjiyamano ajjhotthariyamano vinivethetva vinimocetva yenakamam pakkamati so vivittam senasanam bhajati arannam rukkhamulam pabbatam kandaram giriguham susanam vanapattham abbhokasam palalapunjam so arannagato va rukkhamulagato va sunnagaragato va nisidati pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim Upatthapetva so abhijjham loke pahaya vigatabhijjhena cetasa viharati abhijjhaya cittam parisodheti byapadapadosam pahaya abyapannacitto viharati sabbapanabhutahitanukampi byapadapadosa cittam parisodheti thinamiddham pahaya vigatathinamiddho viharati alokasanni sato sampajano thinamiddha cittam parisodheti uddhaccakukkuccam pahaya anuddhato viharati ajjhattam vupasantacitto uddhaccakukkucca cittam parisodheti vicikiccham pahaya tinnavicikiccho viharati akathamkathi kusalesu dhammesu vicikicchaya cittam parisodheti so ime panca nivarane pahaya cetaso upakkilese pannaya dubbalikarane vivicceva kamehi .pe. catuttham jhanam upasampajja viharati {75.9} so evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte asavanam khayananaya cittam abhininnameti so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati ime asavati yathabhutam pajanati ayam asavasamudayoti yathabhutam pajanati ayam asavanirodhoti yathabhutam pajanati ayam asavanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati tassa evam janato evam passato kamasavapi cittam vimuccati bhavasavapi cittam vimuccati avijjasavapi cittam vimuccati vimuttasmim vimuttamiti nanam hoti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam Itthattayati pajanati idamassa sangamavijayasmim seyyathapi so bhikkhave yodhajivo sahati rajaggam sahati dhajaggam sahati ussaranam sahati sampaharam so tam sangamam abhivijinitva vijitasangamo tameva sangamasisam ajjhavasati tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco puggalo hoti ayam bhikkhave pancamo yodhajivupamo puggalo santo samvijjamano bhikkhusu . ime kho bhikkhave panca yodhajivupama puggala santo samvijjamana bhikkhusuti. [76] Pancime bhikkhave yodhajiva santo samvijjamana lokasmim katame panca idha bhikkhave ekacco yodhajivo asicammam gahetva dhanukalapam sannayhitva viyulham sangamam otarati so tasmim sangame ussahati vayamati tamenam ussahantam vayamantam pare hananti pariyapadenti evarupopi bhikkhave idhekacco yodhajivo hoti ayam bhikkhave pathamo yodhajivo santo samvijjamano lokasmim. {76.1} Puna caparam bhikkhave idhekacco yodhajivo asicammam gahetva dhanukalapam sannayhitva viyulham sangamam otarati so tasmim sangame ussahati vayamati tamenam ussahantam vayamantam pare upalikkhanti tamenam apanenti apanetva natakanam nenti so natakehi niyamano appatva natake antaramagge kalam karoti evarupopi bhikkhave idhekacco yodhajivo hoti ayam bhikkhave dutiyo yodhajivo santo samvijjamano lokasmim. {76.2} Puna caparam bhikkhave idhekacco yodhajivo asicammam gahetva Dhanukalapam sannayhitva viyulham sangamam otarati so tasmim sangame ussahati vayamati tamenam ussahantam vayamantam pare upalikkhanti tamenam apanenti apanetva natakanam nenti tamenam nataka upatthahanti paricaranti so natakehi upatthahiyamano paricariyamano teneva abadhena kalam karoti evarupopi bhikkhave idhekacco yodhajivo hoti ayam bhikkhave tatiyo yodhajivo santo samvijjamano lokasmim. {76.3} Puna caparam bhikkhave idhekacco yodhajivo asicammam gahetva dhanukalapam sannayhitva viyulham sangamam otarati so tasmim sangame ussahati vayamati tamenam ussahantam vayamantam pare upalikkhanti tamenam apanenti apanetva natakanam nenti tamenam nataka upatthahanti paricaranti so natakehi upatthahiyamano paricariyamano vutthati tamha abadha evarupopi bhikkhave idhekacco yodhajivo hoti ayam bhikkhave catuttho yodhajivo santo samvijjamano lokasmim. {76.4} Puna caparam bhikkhave idhekacco yodhajivo asicammam gahetva dhanukalapam sannayhitva viyulham sangamam otarati so tam sangamam abhivijinitva vijitasangamo tameva sangamasisam ajjhavasati evarupopi bhikkhave idhekacco yodhajivo hoti ayam bhikkhave pancamo yodhajivo santo samvijjamano lokasmim . ime kho bhikkhave panca yodhajiva santo samvijjamana lokasmim. {76.5} Evameva kho bhikkhave pancime yodhajivupama puggala santo samvijjamana bhikkhusu katame panca idha bhikkhave Bhikkhu annataram gamam va nigamam va unissaya viharati so pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya tameva gamam va nigamam va pindaya pavisati arakkhiteneva kayena arakkhitaya vacaya arakkhitena cittena anupatthitaya satiya asamvutehi indriyehi so tattha passati matugamam dunnivattham va dupparutam va tassa [1]- matugamam disva dunnivattham va dupparutam va rago cittam anuddhamseti so raganuddhamsena cittena sikkham appaccakkhaya dubbalyam anavikatva methunam dhammam patisevati seyyathapi so bhakkhave yodhajivo asicammam gahetva dhanukalapam sannayhitva viyulham sangamam otarati so tasmim sangame ussahati vayamati tamenam ussahantam vayamantam pare hananti pariyapadenti tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco puggalo hoti ayam bhikkhave pathamo yodhajivupamo puggalo santo samvijjamano bhikkhusu. {76.6} Puna caparam bhikkhave bhikkhu annataram gamam va nigamam va upanissaya viharati so pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya tameva gamam va nigamam va pindaya pavisati arakkhiteneva kayena arakkhitaya vacaya arakkhitena cittena matugamam dunnivattham va dupparutam va tassa matugamam disva dunnivattham va dupparutam va rago cittam anuddhamseti so raganuddhamsena cittena paridayhateva kayena paridayhati cetasa tassa @Footnote: 1 Ma. tanti disasti. ito param idisameva. Evam hoti yannunaham aramam gantva bhikkhunam aroceyyam ragayitomhi 1- avuso ragapareto na sakkomi brahmacariyam santanetum sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattissamiti so aramam gacchanto appatvava aramam antaramagge sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattati seyyathapi so bhikkhave yodhajivo asicammam gahetva dhanukalapam sannayhitva viyulham sangamam otarati so tasmim sangame ussahati vayamati tamenam ussahantam vayamantam pare upalikkhanti tamenam apanenti apanetva natakanam nenti so natakehi niyamano appatvava natake antaramagge kalam karoti tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco puggalo hoti ayam bhikkhave dutiyo yodhajivupamo puggalo santo samvijjamano bhikkhusu. {76.7} Puna caparam bhikkhave bhikkhu annataram gamam va nigamam va upanissaya viharati so pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya tameva gamam va nigamam va pindaya pavisati arakkhiteneva kayena arakkhitaya vacaya arakkhitena cittena anupatthitaya satiya asamvutehi indriyehi so tattha passati matugamam dunnivattham va dupparutam va tassa matugamam disva dunnivattham va dupparutam va rago cittam anuddhamseti so raganuddhamsena 2- cittena paridayhateva kayena paridayhati cetasa tassa @Footnote: 1 Ma. Yu. ragapariyutthitomhi . 2 Ma. raganuddhamsitena. ito param idisameva. Evam hoti yannunaham aramam gantva bhikkhunam aroceyyam ragayitomhi 1- avuso ragapareto na sakkomi brahmacariyam santanetum sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattissamiti so aramam gantva bhikkhunam aroceti ragayitomhi 1- avuso ragapareto na sakkomi brahmacariyam santanetum sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattissamiti {76.8} tamenam sabrahmacari ovadanti anusasanti appassada avuso kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo atthikankalupama 2- kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo mamsapesupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo tinukkupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo angarakasupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo supinakupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyayo yacitakupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo rukkhaphalupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo asisunupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo sattisulupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo @Footnote: 1 Ma. Yu. ragapariyutthitomhi . 2 Yu. atthisankhalupama. Ettha bhiyyo sappasirupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo abhiramatu ayasma brahmacariye ma ayasma sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattiti {76.9} so sabrahmacarihi evam ovadiyamano evam anusasiyamano evamaha kincapi avuso appassada kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo athakho nevaham sakkomi brahmacariyam santanetum sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattissamiti so sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattati seyyathapi so bhikkhave yodhajivo asicammam gahetva dhanukalapam sannayhitva viyulham sangamam otarati so tasmim sangame ussahati vayamati tamenam ussahantam vayamantam pare upalikkhanti tamenam apanenti apanetva natakanam nenti tamenam nataka upatthahanti paricaranti so natakehi upatthahiyamano paricariyamano teneva abadhena kalam karoti tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco puggalo hoti ayam bhikkhave tatiyo yodhajivupamo puggalo santo samvijjamano bhikkhusu. {76.10} Puna caparam bhikkhave bhikkhu annataram gamam va nigamam va upanissaya viharati so pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya tameva gamam va nigamam va pindaya pavisati arakkhiteneva kayena arakkhitaya vacaya arakkhitena cittena anupatthitaya satiya asamvutehi indriyehi so tattha passati matugamam dunnivattham va dupparutam va Tassa matugamam disva dunnivattham va dupparutam va rago cittam anuddhamseti so raganuddhamsena cittena paridayhateva kayena paridayhati cetasa tassa evam hoti yannunaham aramam gantva bhikkhunam aroceyyam ragayitomhi 1- avuso ragapareto na sakkomi brahmacariyam santanetum sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattissamiti so aramam gantva bhikkhunam aroceti ragayitomhi 1- avuso ragapareto na sakkomi brahmacariyam santanetum sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattissamiti {76.11} tamenam sabrahmacari ovadanti anusasanti appassada avuso kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo atthikankalupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo mamsapesupama kama vutta bhagavata ... tinukkupama kama vutta bhagavata ... Angarakasupama kama vutta bhagavata ... supinakupama kama vutta bhagavata ... Yacitakupama kama vutta bhagavata ... rukkhaphalupama kama vutta bhagavata ... asisunupama kama vutta bhagavata ... sattisulupama kama vutta bhagavata ... sappasirupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo abhiramatu ayasma brahmacariye ma ayasma sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattiti @Footnote: 1 Ma. Yu. ragapariyutthitomhi. {76.12} So sabrahmacarihi evam ovadiyamano evam anusasiyamano evamaha ussahissami avuso dharayissami 1- avuso abhiramissami avuso na danaham avuso sikkhadubbalyam avikatva sikkham paccakkhaya hinayavattissamiti seyyathapi so bhikkhave yodhajivo asicammam gahetva dhanukalapam sannayhitva viyulham sangamam otarati so tasmim sangame ussahati vayamati tamenam ussahantam vayamantam pare upalikkhanti tamenam apanenti apanetva natakanam nenti tamenam nataka upatthahanti paricaranti so natakehi upatthahiyamano paricariyamano vutthati tamha abadha tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco puggalo hoti ayam bhikkhave catuttho yodhajivupamo puggalo santo samvijjamano bhikkhusu. {76.13} Puna caparam bhikkhave bhikkhu annataram gamam va nigamam va upanissaya viharati so pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya tameva gamam va nigamam va pindaya pavisati rakkhiteneva kayena rakkhitaya vacaya rakkhitena cittena upatthitaya satiya samvutehi indriyehi so cakkhuna rupam disva na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjati sotena saddam sutva ... ghanena gandham @Footnote: 1 Ma. Yu. vayamissami. Ghayitva ... jivhaya rasam sayitva ... Kayena photthabbam phusitva ... Manasa dhammam vinnaya na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati manindriyam manindriye samvaram apajjati so pacchabhattam pindapatapatikkanto vivittam senasanam bhajati arannam rukkhamulam pabbatam kandaram giriguham susanam vanapattham abbhokasam palalapunjam so arannagato va rukkhamulagato va sunnagaragato va nisidati pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva so abhijjham loke pahaya .pe. so ime panca nivarane pahaya cetaso upakkilese pannaya dubbalikarane vivicceva kamehi .pe. Catuttham jhanam upasampajja viharati {76.14} so evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte asavanam khayananaya cittam abhininnameti so idam dukkhanti yathabhutam pajanati .pe. naparam itthattayati pajanati seyyathapi so bhikkhave yodhajivo asicammam gahetva dhanukalapam sannayhitva viyulham sangamam otarati so tam sangamam abhivijinitva vijitasangamo tameva sangamasisam ajjhavasati tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco puggalo hoti ayam bhikkhave pancamo yodhajivupamo puggalo santo samvijjamano bhikkhusu . ime kho Bhikkhave panca yodhajivupama puggala santo samvijjamana bhikkhusuti. [77] Pancimani bhikkhave anagatabhayani sampassamanena alameva arannakena bhikkhuna appamattena atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya katamani panca idha bhikkhave arannako bhikkhu iti patisancikkhati aham kho etarahi ekako aranne viharami ekakam kho pana aranne viharantam ahi va mam damseyya 1- vicchika 2- va mam damseyya satapadi va mam damseyya 1- tena me assa kalakiriya so mamassa antarayo handaham viriyam arabhami appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyayati idam bhikkhave pathamam anagatabhayam sampassamanena alameva arannakena bhikkhuna appamattena atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya. {77.1} Puna caparam bhikkhave arannako bhikkhu iti patisancikkhati aham kho etarahi ekako aranne viharami ekako kho panaham aranne viharanto upakkhaletva va papateyyam bhattam va me bhuttam byapajjeyya pittam va me kuppeyya semham va me kuppeyya satthaka va me vata kuppeyyum te me assa kalakiriya so mamassa antarayo handaham viriyam arabhami appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya @Footnote: 1 Yu. daseyya . 2 Ma. Yu. vicchiko. Asacchikatassa sacchikiriyayati idam bhikkhave dutiyam anagatabhayam sampassamanena alameva arannakena bhikkhuna appamattena atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya. {77.2} Puna caparam bhikkhave arannako bhikkhu iti patisancikkhati aham kho etarahi ekako aranne viharami ekako kho panaham aranne viharanto valehi samagaccheyyam sihena va byagghena va dipina va acchena va taracchena va te mam jivita voropeyyum tena me assa kalakiriya so mamassa antarayo handaham viriyam arabhami appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyayati idam bhikkhave tatiyam anagatabhayam sampassamanena alameva arannakena bhikkhuna appamattena atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya. {77.3} Puna caparam bhikkhave arannako bhikkhu iti patisancikkhati aham kho etarahi ekako aranne viharami ekako kho panaham aranne viharanto manavehi samagaccheyyam katakammehi va akatakammehi va te mam jivita voropeyyum tena me assa kalakiriya so mamassa antarayo handaham viriyam arabhami appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyayati idam bhikkhave catuttham anagatabhayam sampassamanena alameva arannakena bhikkhuna appamattena atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya Anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya. {77.4} Puna caparam bhikkhave arannako bhikkhu iti patisancikkhati aham kho etarahi ekako aranne viharami santi kho panaranne vala amanussa te mam jivita voropeyyum tena me assa kalakiriya so mamassa antarayo handaham viriyam arabhami appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyayati idam bhikkhave pancamam anagatabhayam sampassamanena alameva arannakena bhikkhuna appamattena atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya. {77.5} Imani kho bhikkhave panca anagatabhayani sampassamanena alameva arannakena bhikkhuna appamattena atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyayati. [78] Pancimani bhikkhave anagatabhayani sampassamanena alameva bhikkhuna appamattena atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya katamani panca idha bhikkhave bhikkhu iti patisancikkhati aham kho etarahi daharo yuva susu 1- kalakeso bhadrena yobbanena samannagato pathamena vayasa hoti kho pana so samayo yam imam kayam jara phusati jinnena kho pana jaraya abhibhutena na sukaram buddhanam sasanam manasikatum na sukarani @Footnote: 1 Ma. Yu. susu. Arannavanapatthani pantani senasanani patisevitum pura mam so dhammo agacchati anittho akanto amanapo handaham patikacceva viriyam arabhami appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya yenaham dhammena samannagato jinnakopi phasum 1- viharissamiti idam bhikkhave pathamam anagatabhayam sampassamanena alameva bhikkhuna appamattena atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya. {78.1} Puna caparam bhikkhave bhikkhu iti patisancikkhati aham kho etarahi appabadho appatanko samavepakiniya gahaniya samannagato natisitaya naccunhaya majjhimaya padhanakkhamaya hoti kho pana so samayo yam imam kayam byadhi phusati byadhitena kho pana byadhina 2- abhibhutena na sukaram buddhanam sasanam manasikatum na sukarani arannavanapatthani pantani senasanani patisevitum pura mam so dhammo agacchati anittho akanto amanapo handaham patikacceva viriyam arabhami appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya yenaham dhammena samannagato byadhitopi phasum viharissamiti idam bhikkhave dutiyam anagatabhayam sampassamanena alameva bhikkhuna appamattena atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya. {78.2} Puna caparam bhikkhave bhikkhu iti patisancikkhati etarahi kho [3]- susassam @Footnote: 1 Yu. phasu. sabbattha idisameva . 2 Yu. vyabadhabhibhutena . 3 Ma. Yu. subhikkham. Sulabhapindam sukaram unchena paggahena yapetum hoti kho pana so samayo yam dubbhikkham hoti dussassam dullabhapindam na sukaram unchena paggahena yapetum dubbhikkhe kho pana manussa yena subhikkham tena sankamanti tattha sanganikaviharo hoti akinnaviharo sanganikavihare kho pana sati akinnavihare na sukaram buddhanam sasanam manasikatum na sukarani arannavanapatthani pantani senasanani patisevitum pura mam so dhammo agacchati anittho akanto amanapo handaham patikacceva viriyam arabhami appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya yenaham dhammena samannagato dubbhikkhepi phasum viharissamiti idam bhikkhave tatiyam anagatabhayam sampassamanena alameva bhikkhuna appamattena atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya. {78.3} Puna caparam bhikkhave bhikkhu iti patisancikkhati etarahi kho manussa samagga sammodamana avivadamana khirodakibhuta annamannam piyacakkhuhi sampassanta viharanti hoti kho pana so samayo yam bhayam hoti attavisankopo cakkasamarulha janapada pariyayanti bhaye kho pana sati manussa yena khemam tena sankamanti tattha sanganikaviharo hoti akinnaviharo sanganikavihare kho pana sati akinnavihare na sukaram buddhanam sasanam manasikatum na sukarani arannavanapatthani pantani Senasanani patisevitum pura mam so dhammo agacchati anittho akanto amanapo handaham patikacceva viriyam arabhami appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya yenaham dhammena samannagato bhayepi phasum viharissamiti idam bhikkhave catuttham anagatabhayam sampassamanena alameva bhikkhuna appamattena atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya. {78.4} Puna caparam bhikkhave bhikkhu iti patisancikkhati etarahi kho sangho samaggo sammodamano avivadamano ekuddeso phasum viharati hoti kho pana so samayo yam sangho bhijjati sanghe kho pana bhinne na sukaram buddhanam sasanam manasikatum na sukarani arannavanapatthani pantani senasanani patisevitum pura mam so dhammo agacchati anittho akanto amanapo handaham patikacceva viriyam arabhami appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya yenaham dhammena samannagato bhinnepi sanghe phasum viharissamiti idam bhikkhave pancamam anagatabhayam sampassamanena alameva bhikkhuna appamattena atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya . imani kho bhikkhave panca anagatabhayani sampassamanena alameva bhikkhuna appamattena Atapina pahitattena viharitum appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyayati. [79] Pancimani bhikkhave anagatabhayani etarahi asamuppannani ayatim samuppajjissanti tani vo patibujjhitabbani patibujjhitva ca tesam pahanaya vayamitabbam katamani panca bhavissanti bhikkhave bhikkhu anagatamaddhanam abhavitakaya abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna te abhavitakaya samana abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna anne upasampadessanti tepi na sakkhissanti vinetum adhisile adhicitte adhipannaya tepi bhavissanti abhavitakaya abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna te abhavitakaya samana abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna anne upasampadessanti tepi na sakkhissanti vinetum adhisile adhicitte adhipannaya tepi bhavissanti abhavitakaya abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna iti kho bhikkhave dhammasandosa vinayasandoso vinayasandosa dhammasandoso idam bhikkhave pathamam anagatabhayam etarahi asamuppannam ayatim samuppajjissati tam vo patibujjhitabbam patibujjhitva ca tassa pahanaya vayamitabbam. {79.1} Puna caparam bhikkhave bhavissanti bhikkhu anagatamaddhanam abhavitakaya abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna te abhavitakaya samana abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna annesam nissayam dassanti tepi na sakkhissanti vinetum adhisile adhicitte Adhipannaya tepi bhavissanti abhavitakaya abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna te abhavitakaya samana abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna annesam nissayam dassanti tepi na sakkhissanti vinetum adhisile adhicitte adhipannaya tepi bhavissanti abhavitakaya abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna iti kho bhikkhave dhammasandosa vinayasandoso vinayasandosa dhammasandoso idam bhikkhave dutiyam anagatabhayam etarahi asamuppannam ayatim samuppajjissati tam vo patibujjhitabbam patibujjhitva ca tassa pahanaya vayamitabbam. {79.2} Puna caparam bhikkhave bhavissanti bhikkhu anagatamaddhanam abhavitakaya abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna te abhavitakaya samana abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna abhidhammakatham vedallakatham kathenta kanham dhammam okkamamana na bujjhissanti iti kho bhikkhave dhammasandosa vinayasandoso vinayasandosa dhammasandoso idam bhikkhave tatiyam anagatabhayam etarahi asamuppannam ayatim samuppajjissati tam vo patibujjhitabbam patibujjhitva ca tassa pahanaya vayamitabbam. {79.3} Puna caparam bhikkhave bhavissanti bhikkhu anagatamaddhanam abhavitakaya abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna te abhavitakaya samana abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna ye te suttanta tathagatabhasita gambhira gambhirattha lokuttara sunnatapatisamyutta tesu Bhannamanesu na sussusanti 1- na sotam odahissanti na annacittam upatthapessanti 2- na ca te dhamme uggahetabbam pariyapunitabbam mannissanti ye pana te suttanta kavikata 3- kaveyya cittakkhara cittabyanjana bahiraka savakabhasita tesu bhannamanesu sussusanti 1- sotam odahissanti annacittam upatthapessanti 2- te ca dhamme uggahetabbam pariyapunitabbam mannissanti iti kho bhikkhave dhammasandosa vinayasandoso vinayasandosa dhammasandoso idam bhikkhave catuttham anagatabhayam etarahi asamuppannam ayatim samuppajjissati tam vo patibujjhitabbam patibujjhitva ca tassa pahanaya vayamitabbam. {79.4} Puna caparam bhikkhave bhavissanti bhikkhu anagatamaddhanam abhavitakaya abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna te abhavitakaya samana abhavitasila abhavitacitta abhavitapanna thera bhikkhu bahullika 4- bhavissanti sathalika okkamane pubbangama paviveke nikkhittadhura na viriyam arabhissanti appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya tesam pacchima janata ditthanugatim apajjissati sapi bhavissati bahullika 4- sathalika okkamane pubbangama paviveke nikkhittadhura na viriyam arabhissati appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya iti kho bhikkhave dhammasandosa vinayasandoso vinayasandosa dhammasandoso idam bhikkhave pancamam @Footnote: 1 Ma. na sussusissanti. Yu. na sussusissanti . 2 Ma. Yu. upatthapessanti. @3 Ma. kavita . 4 Po. Ma. Yu. bahulika. Anagatabhayam etarahi asamuppannam ayatim samuppajjissati tam vo patibujjhitabbam patibujjhitva ca tassa pahanaya vayamitabbam. {79.5} Imani kho bhikkhave panca anagatabhayani etarahi asamuppannani ayatim samuppajjissanti tani vo patibujjhitabbani patibujjhitva ca tesam pahanaya vayamitabbanti. [80] Pancimani bhikkhave anagatabhayani etarahi asamuppannani ayatim samuppajjissanti tani vo patibujjhitabbani patibujjhitva ca tesam pahanaya vayamitabbam katamani panca bhavissanti bhikkhave bhikkhu anagatamaddhanam civare kalyanakama te civare kalyanakama samana rincissanti pamsukulikattam rincissanti arannavanapatthani pantani senasanani gamanigamarajadhanisu 1- osaritva vasam kappissanti 2- civarahetu ca anekavihitam anesanam appatirupam apajjissanti idam bhikkhave pathamam anagatabhayam etarahi asamuppannam ayatim samuppajjissati tam vo patibujjhitabbam patibujjhitva ca tassa pahanaya vayamitabbam. {80.1} Puna caparam bhikkhave bhavissanti bhikkhu anagatamaddhanam pindapate kalyanakama te pindapate kalyanakama samana rincissanti pindapatikattam rincissanti arannavanapatthani pantani senasanani gamanigamarajadhanisu 1- osaritva vasam kappissanti 2- jivhaggena rasaggani pariyesamana pindapatahetu ca anekavihitam anesanam appatirupam apajjissanti idam bhikkhave dutiyam anagatabhayam etarahi asamuppannam ayatim samuppajjissati @Footnote: 1 Yu. gamanigamarajadhanim. ito param idisameva . 2 Ma. Yu. kappessanti. ito param @idisameva. Tam vo patibujjhitabbam patibujjhitva ca tassa pahanaya vayamitabbam. {80.2} Puna caparam bhikkhave bhavissanti bhikkhu anagatamaddhanam senasane kalyanakama te senasane kalyanakama samana rincissanti arannakattam 1- rincissanti arannavanapatthani pantani senasanani gamanigamarajadhanisu osaritva vasam kappissanti senasanahetu ca anekavihitam anesanam appatirupam apajjissanti idam bhikkhave tatiyam anagatabhayam etarahi asamuppannam ayatim samuppajjissati tam vo patibujjhitabbam patibujjhitva ca tassa pahanaya vayamitabbam. {80.3} Puna caparam bhikkhave bhavissanti bhikkhu anagatamaddhanam bhikkhunisikkhamanasamanuddesehi samsattha viharissanti bhikkhunisikkhamanasamanuddesehi samsagge kho pana bhikkhave sati etam patikankham anabhirata va brahmacariyam carissanti annataram va sankilittham apattim apajjissanti sikkham va paccakkhaya hinayavattissanti idam bhikkhave catuttham anagatabhayam etarahi asamuppannam ayatim samuppajjissati tam vo patibujjhitabbam patibujjhitva ca tassa pahanaya vayamitabbam. {80.4} Puna caparam bhikkhave bhavissanti bhikkhu anagatamaddhanam aramikasamanuddesehi samsattha viharissanti aramikasamanuddesehi samsagge kho pana bhikkhave sati etam patikankham anekavihitam sannidhikarakaparibhogam 2- anuyutta viharissanti olarikampi nimittam karissanti pathaviyapi haritaggepi idam bhikkhave pancamam anagatabhayam @Footnote: 1 Ma. Yu. rukkhamulikattam . 2 Ma. sannidhikaraparibhogam. Etarahi asamuppannam ayatim samuppajjissati tam vo patibujjhitabbam patibujjhitva ca tassa pahanaya vayamitabbam. {80.5} Imani kho bhikkhave panca anagatabhayani etarahi asamuppannani ayatim samuppajjissanti tani vo patibujjhitabbani patibujjhitva ca tesam pahanaya vayamitabbanti. Yodhajivavaggo tatiyo. Tassuddanam duve cetovimutti 1- ca dve ca dhammaviharino yodhajiva ca dve vutta cattaro ca anagatati. ----------- Theravaggo catuttho [81] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam appiyo ca hoti amanapo ca agaru ca abhavaniyo ca katamehi pancahi rajaniye rajjati dusaniye 2- dussati mohaniye muyhati kupaniye 3- kuppati madaniye majjati imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam appiyo ca hoti amanapo ca agaru ca abhavaniyo ca . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo ca katamehi pancahi rajaniye na rajjati dusaniye 2- @Footnote: 1 Ma. Yu. dve cetovimuttiphala . 2 Po. Ma. dussaniye . 3 Po. Ma. kuppaniye. @Yu. kopaniye. Na dussati mohaniye na muyhati kupaniye na kuppati madaniye na majjati imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo cati. [82] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam appiyo ca hoti amanapo ca agaru ca abhavaniyo ca katamehi pancahi avitarago hoti avitadoso hoti avitamoho hoti makkhi ca palasi 1- ca imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam appiyo ca hoti amanapo ca agaru ca abhavaniyo ca 2-. Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo ca katamehi pancahi vitarago hoti vitadoso hoti vitamoho hoti amakkhi ca apalasi ca imehi kho .pe. [83] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam appiyo ca hoti amanapo ca agaru ca abhavaniyo ca katamehi pancahi kuhako ca hoti lapako ca nimittiko 3- ca nippesiko ca labhena labham nijigimsita ca imehi kho .pe. pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo ca katamehi pancahi na ca kuhako hoti na ca lapako na ca nimittiko na ca nippesiko na ca labhena labham nijigimsita imehi kho .pe. @Footnote: 1 Yu. palasi . 2 Po. cati . 3 Ma. nemittiko. Yu. nemittako. [84] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam appiyo ca hoti amanapo ca agaru ca abhavaniyo ca katamehi pancahi assaddho hoti ahiriko hoti anottappi 1- hoti kusito hoti duppanno hoti imehi kho .pe. pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo ca katamehi pancahi saddho hoti hirima 2- hoti ottappi 3- hoti araddhaviriyo hoti pannava hoti imehi kho .pe. [85] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam appiyo ca hoti amanapo ca agaru ca abhavaniyo ca katamehi pancahi akkhamo hoti rupanam akkhamo saddanam akkhamo gandhanam akkhamo rasanam akkhamo photthabbanam imehi kho .pe. Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo ca katamehi pancahi khamo hoti rupanam khamo saddanam khamo gandhanam khamo rasanam khamo photthabbanam imehi kho .pe. [86] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo ca katamehi pancahi atthapatisambhidappatto hoti dhammapatisambhidappatto hoti niruttipatisambhidappatto hoti patibhanapatisambhidappatto @Footnote: 1 Yu. anottapi . 2 Po. hiriko . 3 Yu. ottapi. Hoti yani tani sabrahmacarinam uccavacani kimkaraniyani tattha dakkho hoti analaso tatrupayaya vimamsaya samannagato alam katum alam samvidhatum imehi kho .pe. [87] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero sabrahmacarinam piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo ca katamehi pancahi silava hoti patimokkhasamvarasamvuto viharati acaragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassavi samadaya sikkhati sikkhapadesu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo ye te dhamma adikalyana majjhekalyana pariyosanakalyana sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam abhivadanti tatharupassa dhamma bahussuta honti dhata vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya suppatividdha kalyanavaco hoti kalyanavakkarano poriya vacaya samannagato vissatthaya anelagalaya atthassa vinnapaniya catunnam jhananam abhicetasikanam 1- ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo cati. [88] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero bhikkhu @Footnote: 1 Yu. abhicetasikanam. Bahujanahitaya patipanno hoti bahujanasukhaya bahuno janassa anatthaya ahitaya dukkhaya devamanussanam katamehi pancahi thero hoti rattannu cirapabbajito nato hoti yasassi sagahatthapabbajitanam bahujanaparivaro labhi hoti civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo .pe. ditthiya suppatividdha micchaditthiko hoti viparitadassano so bahujanam saddhamma vutthapetva asaddhamme patitthapeti thero bhikkhu rattannu cirapabbajito itipissa ditthanugatim apajjanti nato thero bhikkhu yasassi sagahatthapabbajitanam bahujanaparivaro itipissa ditthanugatim apajjanti labhi thero bhikkhu civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam itipissa ditthanugatim apajjanti bahussuto thero bhikkhu sutadharo sutasannicayo itipissa ditthanugatim apajjanti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato thero bhikkhu bahujanahitaya patipanno hoti bahujanasukhaya bahuno janassa anatthaya ahitaya dukkhaya devamanussanam. {88.1} Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato thero bhikkhu bahujanahitaya patipanno hoti bahujanasukhaya bahuno janassa atthaya hitaya sukhaya devamanussanam katamehi pancahi thero hoti rattannu cirapabbajito nato hoti yasassi sagahatthapabbajitanam bahujanaparivaro labhi hoti civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo .pe. ditthiya suppatividdha sammaditthiko hoti aviparitadassano so bahujanam asaddhamma vutthapetva saddhamme patitthapeti thero bhikkhu rattannu cirapabbajito itipissa ditthanugatim apajjanti nato thero bhikkhu yasassi sagahatthapabbajitanam bahujanaparivaro itipissa ditthanugatim apajjanti labhi thero bhikkhu civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam itipissa ditthanugatim apajjanti bahussuto thero bhikkhu sutadharo sutasannicayo itipissa ditthanugatim apajjanti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato thero bhikkhu bahujanahitaya patipanno hoti bahujanasukhaya bahuno janassa atthaya hitaya sukhaya devamanussananti. [89] Pancime bhikkhave dhamma sekhassa bhikkhuno parihanaya samvattanti katame panca kammaramata bhassaramata niddaramata sanganikaramata yathavimuttam cittam na paccavekkhati ime kho bhikkhave panca dhamma sekhassa bhikkhuno parihanaya samvattanti . pancime bhikkhave dhamma sekhassa bhikkhuno aparihanaya samvattanti katame panca na kammaramata na bhassaramata na niddaramata na sanganikaramata yathavimuttam cittam paccavekkhati ime kho bhikkhave panca dhamma sekhassa bhikkhuno aparihanaya samvattantiti. [90] Pancime bhikkhave dhamma sekhassa bhikkhuno parihanaya samvattanti katame panca idha bhikkhave sekho bhikkhu bahukicco hoti Bahukaraniyo abyatto 1- kimkaraniyesu rincati patisallanam nanuyunjati ajjhattam cetosamatham ayam bhikkhave pathamo dhammo sekhassa bhikkhuno parihanaya samvattati . puna caparam bhikkhave sekho bhikkhu appamattakena kammena divasam atinameti rincati patisallanam nanuyunjati ajjhattam cetosamatham ayam bhikkhave dutiyo dhammo sekhassa bhikkhuno parihanaya samvattati . puna caparam bhikkhave sekho bhikkhu samsattho viharati sagahatthapabbajitehi 2- ananulomikena gihisamsaggena rincati patisallanam nanuyunjati ajjhattam cetosamatham ayam bhikkhave tatiyo dhammo sekhassa bhikkhuno parihanaya samvattati. {90.1} Puna caparam bhikkhave sekho bhikkhu atikalena 3- gamam pavisati atidiva patikkamati rincati patisallanam nanuyunjati ajjhattam cetosamatham ayam bhikkhave catuttho dhammo sekhassa bhikkhuno parihanaya samvattati . puna caparam bhikkhave sekho bhikkhu yayam katha abhisallekhika cetovivaranasappaya seyyathidam appicchakatha santutthikatha pavivekakatha asamsaggakatha viriyarambhakatha silakatha samadhikatha pannakatha vimuttikatha vimuttinanadassanakatha evarupiya kathaya na nikamalabhi hoti kicchalabhi kasiralabhi [4]- rincati patisallanam nanuyunjati ajjhattam cetosamatham ayam bhikkhave pancamo dhammo sekhassa bhikkhuno parihanaya samvattati . ime kho bhikkhave panca dhamma sekhassa bhikkhuno parihanaya samvattanti. {90.2} Pancime bhikkhave dhamma sekhassa bhikkhuno aparihanaya samvattanti katame panca idha bhikkhave sekho @Footnote: 1 Ma. viyatto. Yu. byatto . 2 Ma. gahatthapabbajitehi . 3 Ma. akalena. @4 Ma. na akicchalabhi na akasiralabhi. Bhikkhu na bahukicco hoti na bahukaraniyo byatto kimkaraniyesu na rincati patisallanam anuyunjati ajjhattam cetosamatham ayam bhikkhave pathamo dhammo sekhassa bhikkhuno aparihanaya samvattati . puna caparam bhikkhave sekho bhikkhu na appamattakena kammena divasam atinameti na rincati patisallanam anuyunjati ajjhattam cetosamatham ayam bhikkhave dutiyo dhammo sekhassa bhikkhuno aparihanaya samvattati . puna caparam bhikkhave sekho bhikkhu asamsattho viharati sagahatthapabbajitehi ananulomikena gihisamsaggena na rincati patisallanam anuyunjati ajjhattam cetosamatham ayam bhikkhave tatiyo dhammo sekhassa bhikkhuno aparihanaya samvattati. {90.3} Puna caparam bhikkhave sekho bhikkhu na atikalena gamam pavisati natidiva patikkamati na rincati patisallanam anuyunjati ajjhattam cetosamatham ayam bhikkhave catuttho dhammo sekhassa bhikkhuno aparihanaya samvattati . puna caparam bhikkhave sekho bhikkhu yayam katha abhisallekhika cetovivaranasappaya seyyathidam appicchakatha santutthikatha pavivekakatha asamsaggakatha viriyarambhakatha silakatha samadhikatha pannakatha vimuttikatha vimuttinanadassanakatha evarupiya kathaya nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi na rincati patisallanam anuyunjati ajjhattam cetosamatham {90.4} ayam bhikkhave pancamo dhammo sekhassa bhikkhuno aparihanaya samvattati . ime kho bhikkhave panca dhamma sekhassa bhikkhuno aparihanaya samvattantiti. Theravaggo catuttho. Tassuddanam rajaniyam 1- vitarago kuhakosaddhaakkhamo 2- patisambhida ca silena thero sekhapare duveti. ----------- Kakudhavaggo pancamo [91] Pancima bhikkhave sampada katama panca saddhasampada silasampada sutasampada cagasampada pannasampada ima kho bhikkhave panca sampadati. [92] Pancima bhikkhave sampada katama panca silasampada samadhisampada pannasampada vimuttisampada vimuttinanadassanasampada ima kho bhikkhave panca sampadati. [93] Pancimani bhikkhave annabyakaranani 3- katamani panca mandatta momuhatta annam byakaroti papiccho icchapakato annam byakaroti ummada cittakkhepa annam byakaroti adhimanena annam byakaroti sammadeva annam byakaroti imani kho bhikkhave panca annabyakarananiti. [94] Pancime bhikkhave phasuvihara katame panca idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kamehi .pe. pathamam jhanam upasampajja viharati vitakkavicaranam vupasama .pe. dutiyam jhanam upasampajja viharati @Footnote: 1 Ma. Yu. rajaniyo . 2 Ma. kuhakassaddhaakkhama . 3 Po. annabyakaranani. Pitiya ca viraga .pe. tatiyam jhanam upasampajja viharati sukhassa ca pahana .pe. catuttham jhanam upasampajja viharati asavananca 1- khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati ime kho bhikkhave panca phasuviharati. [95] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu nacirasseva akuppam pativijjhati katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu atthapatisambhidappatto hoti dhammapatisambhidappatto hoti niruttipatisambhidappatto hoti patibhanapatisambhidappatto hoti yathavimuttam cittam paccavekkhati imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu nacirasseva akuppam pativijjhatiti. [96] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu anapanassatim asevanto nacirasseva akuppam pativijjhati katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu appattho hoti appakicco subharo susantoso jivitaparikkharesu appaharo hoti anodarikattam anuyutto appamiddho hoti jagariyam anuyutto bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo ye te dhamma adikalyana majjhekalyana pariyosanakalyana sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam abhivadanti tatharupassa dhamma bahussuta honti dhata vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya suppatividdha yathavimuttam cittam paccavekkhati @Footnote: 1 Ma. Yu. asavanam khaya. Imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu anapanassatim asevanto nacirasseva akuppam pativijjhatiti. [97] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu anapanassatim bhavento nacirasseva akuppam pativijjhati katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu appattho hoti appakicco subharo susantoso jivitaparikkharesu appaharo hoti anodarikattam anuyutto appamiddho hoti jagariyam anuyutto yayam katha abhisallekhika cetovivaranasappaya seyyathidam appicchakatha santutthikatha pavivekakatha asamsaggakatha viriyarambhakatha silakatha samadhikatha pannakatha vimuttikatha vimuttinanadassanakatha evarupiya kathaya nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi yathavimuttam cittam paccavekkhati imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu anapanassatim bhavento nacirasseva akuppam pativijjhatiti. [98] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu anapanassatim bahulikaronto nacirasseva akuppam pativijjhati katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu appattho hoti appakicco subharo susantoso jivitaparikkharesu appaharo hoti anodarikattam anuyutto appamiddho hoti jagariyam anuyutto arannako hoti pantasenasano yathavimuttam cittam paccavekkhati imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi Samannagato bhikkhu anapanassatim bahulikaronto nacirasseva akuppam pativijjhatiti. [99] Siho bhikkhave migaraja sayanhasamayam asaya nikkhamati asaya nikkhamitva vijambhati vijambhitva samanta catuddisa 1- anuviloketi samanta catuddisa 1- anuviloketva tikkhattum sihanadam nadati tikkhattum sihanadam naditva gocaraya pakkamati so hatthissa cepi paharam deti sakkaccanneva paharam deti no asakkaccam mahisassa 2- cepi paharam deti sakkaccanneva paharam deti no asakkaccam gavassa cepi paharam deti sakkaccanneva paharam deti no asakkaccam dipissa cepi paharam deti sakkaccanneva paharam deti no asakkaccam khuddakanancepi pananam paharam deti antamaso sasavilaranampi sakkaccanneva paharam deti no asakkaccam tam kissa hetu ma me yoggapatho nassati . sihoti kho bhikkhave tathagatassetam adhivacanam arahato sammasambuddhassa yam kho bhikkhave tathagato parisaya dhammam deseti idamassa hoti sihanadasmim bhikkhunancepi bhikkhave tathagato dhammam deseti sakkaccanneva 2- tathagato dhammam deseti no asakkaccam bhikkhuninancepi bhikkhave tathagato dhammam deseti sakkaccanneva tathagato dhammam deseti no asakkaccam upasakakancepi bhikkhave tathagato dhammam deseti sakkaccanneva tathagato dhammam deseti no asakkaccam upasikanancepi bhikkhave tathagato dhammam deseti @Footnote: 1 Ma. catuddisam . 2 Ma. mahimsassa. Sakkaccanneva tathagato dhammam deseti no asakkaccam puthujjananancepi bhikkhave tathagato dhammam deseti antamaso annabharanesadanampi sakkaccanneva tathagato dhammam deseti no asakkaccam tam kissa hetu dhammagaru bhikkhave tathagato dhammagaravoti. [100] Ekam samayam bhagava kosambiyam viharati ghositarame . Tena kho pana samayena kakudho nama koliyaputto ayasmato mahamoggallanassa upatthako adhuna kalakato annataram manomayam kayam upapanno tassa evarupo attabhavapatilabho hoti seyyathapi nama dve va tini va magadhakani 1- gamakkhettani so tena attabhavapatilabhena neva attanam byabadheti no param byabadheti. {100.1} Athakho kakudho devaputto yenayasma mahamoggallano tenupasankami upasankamitva ayasmantam mahamoggallanam abhivadetva ekamantam atthasi ekamantam thito kho kakudho devaputto ayasmantam mahamoggallanam etadavoca devadattassa bhante evarupam icchagatam uppajji aham bhikkhusangham pariharissamiti sahacittuppada ca bhante devadatto tassa iddhiya parihinoti idamavoca kakudho devaputto idam vatva ayasmantam mahamoggallanam abhivadetva padakkhinam katva tatthevantaradhayi . athakho ayasma mahamoggallano yena bhagava @Footnote: 1 Yu. magadhikani. Tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ayasma mahamoggallano bhagavantam etadavoca kakudho nama bhante koliyaputto mamam upatthako adhuna kalakato annataram manomayam kayam upapanno [1]- tassa evarupo attabhavapatilabho seyyathapi nama dve va tini va magadhakani gamakkhettani so tena attabhavapatilabhena neva attanam byabadheti no param byabadheti. {100.2} Athakho bhante kakudho devaputto yenaham tenupasankami upasankamitva mam abhivadetva ekamantam atthasi ekamantam thito kho bhante kakudho devaputto mam etadavoca devadattassa bhante evarupam icchagatam uppajji aham bhikkhusangham pariharissamiti sahacittuppada ca bhante devadatto tassa iddhiya parihinoti idamavoca bhante kakudho devaputto idam vatva mam abhivadetva padakkhinam katva tatthevantaradhayiti. {100.3} Kim pana te moggallana kakudho devaputto cetasa ceto paricca vidito yankinci kakudho devaputto bhasati sabbantam tatheva hoti no annathati cetasa ceto paricca vidito me bhante kakudho devaputto yankinci kakudho devaputto bhasati sabbantam tatheva hoti no annathati. Rakkhassetam moggallana vacam idani so moghapuriso attanava attanam patukarissati. @Footnote: 1 Ma. hoti. {100.4} Pancime moggallana sattharo santo samvijjamana lokasmim katame panca idha moggallana ekacco sattha aparisuddhasilo samano parisuddhasilomhiti patijanati parisuddham me silam pariyodatam asankilitthanti tamenam savaka evam jananti ayam kho bhavam sattha aparisuddhasilo samano parisuddhasilomhiti patijanati parisuddham me silam pariyodatam asankilitthanti mayanceva kho pana gihinam arocessama 1- nassassa manapam yam kho panassa amanapam katham nu 2- mayam tena samudacareyyama sammannati kho pana civarapindapatasenasanagilana- paccayabhesajjaparikkharena yam tumo karissati tumova tena pannayissatiti evarupam kho moggallana sattharam savaka silato rakkhanti evarupo ca pana sattha savakehi silato rakkham paccasimsati. {100.5} Puna caparam moggallana idhekacco sattha aparisuddhajivo samano parisuddhajivomhiti patijanati parisuddho me ajivo pariyodato asankilitthoti tamenam savaka evam jananti ayam kho bhavam sattha aparisuddhajivo samano parisuddhajivomhiti patijanati parisuddho me ajivo pariyodato asankilitthoti mayanceva kho pana gihinam aroceyyama nassassa manapam yam kho panassa amanapam katham nu 2- mayam tena samudacareyyama sammannati kho pana civarapindapatasenasana- gilanapaccayabhesajjaparikkharena yam tumo karissati tumova tena @Footnote: 1 Ma. Yu. aroceyyama . 2 Ma. nam. Pannayissatiti evarupam kho moggallana sattharam savaka ajivato rakkhanti evarupo ca pana sattha savakehi ajivato rakkham paccasimsati. {100.6} Puna caparam moggallana idhekacco sattha aparisuddhadhammadesano samano parisuddhadhammadesanomhiti patijanati parisuddha me dhammadesana pariyodata asankilitthati tamenam savaka evam jananti ayam kho bhavam sattha aparisuddhadhammadesano samano parisuddhadhammadesanomhiti patijanati parisuddha me dhammadesana pariyodata asankilitthati mayanceva kho pana gihinam aroceyyama nassassa manapam yam kho panassa amanapam katham nu 1- mayam tena samudacareyyama sammannati kho pana civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena yam tumo karissati tumova tena pannayissatiti evarupam kho moggallana sattharam savaka dhammadesanato rakkhanti evarupo ca pana sattha savakehi dhammadesanato rakkham paccasimsati. {100.7} Puna caparam moggallana idhekacco sattha aparisuddhaveyyakarano samano parisuddhaveyyakaranomhiti patijanati parisuddham me veyyakaranam pariyodatam asankilitthanti tamenam savaka evam jananti ayam kho bhavam sattha aparisuddhaveyyakarano samano parisuddhaveyyakaranomhiti patijanati parisuddham me veyyakaranam pariyodatam asankilitthanti mayanceva kho pana gihinam aroceyyama nassassa manapam yam kho panassa amanapam katham nu 1- mayam tena samudacareyyama sammannati kho pana civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena @Footnote: 1 Ma. nam. Yam tumo karissati tumova tena pannayissatiti evarupam kho moggallana sattharam savaka veyyakaranato rakkhanti evarupo ca pana sattha savakehi veyyakaranato rakkham paccasimsati. {100.8} Puna caparam moggallana idhekacco sattha aparisuddha- nanadassano samano parisuddhananadassanomhiti patikhanati parisuddham me nanadassanam pariyodatam asankilitthanti tamenam savaka evam jananti ayam kho bhavam sattha aparisuddhananadassano samano parisuddhananadassanomhiti patijanati parisuddham me nanadassanam pariyodatam asankilitthanti mayanceva kho pana gihinam aroceyyama nassassa manapam yam kho panassa amanapam katham nu 1- mayam tena samudacareyyama sammannati kho pana civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena yam tumo karissati tumova tena pannayissatiti evarupam kho moggallana sattharam savaka nanadassanato rakkhanti evarupo ca pana sattha savakehi nanadassanato rakkham paccasimsati. {100.9} Ime kho [2]- moggallana panca sattharo santo samvijjamana lokasmim . aham kho moggallana parisuddhasilo samano parisuddhasilomhiti patijanami parisuddham me silam pariyodatam asankilitthanti na ca mam savaka silato rakkhanti na caham savakehi silato rakkham paccasimsami . parisuddhajivo samano parisuddhajivomhiti patijanami parisuddho me ajivo pariyodato asankilitthoti na ca mam savaka ajivato rakkhanti na caham savakehi @Footnote: 1 Ma. nam . 2 Ma. Yu. pana. Ajivato rakkham paccasimsami . parisuddhadhammadesano samano parisuddhadhammadesanomhiti patijanami parisuddha me dhammadesana pariyodata asankilitthati na ca mam savaka dhammadesanato rakkhanti na caham savakehi dhammadesanato rakkham paccasimsami . parisuddhaveyyakarano samano parisuddhaveyyakaranomhiti patijanami parisuddham me veyyakaranam pariyodatam asankilitthanti na ca mam savaka veyyakaranato rakkhanti na caham savakehi veyyakaranato rakkham paccasimsami . Parisuddhananadassano samano parisuddhananadassanomhiti patijanami parisuddham me nanadassanam pariyodatam asankilitthanti na ca mam savaka nanadassanato rakkhanti na caham savakehi nanadassanato rakkham paccasimsamiti. Kakudhavaggo pancamo. Tassuddanam dve sampada byakaranam phasukuppena pancamam 1- sutam kathanca arannam sihakakudhena te dasati 2-. Dutiyo pannasako samatto. ----------- @Footnote: 1 Ma. phasuakuppapancamam . 2 Ma. ... katha arannako siho ca kakdho dasati. Tatiyapannasako phasuviharavaggo pathamo [101] Pancime bhikkhave sekhavesarajjakarana dhamma katame panca idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti silava hoti bahussuto hoti araddhaviriyo hoti pannava hoti . yam kho 1- bhikkhave assaddhassa sarajjam hoti saddhassa tam sarajjam na hoti tasmayam dhammo sekhavesarajjakarano . yam bhikkhave dussilassa sarajjam hoti silavato tam sarajjam na hoti tasmayam dhammo sekhavesarajjakarano . Yam bhikkhave appassutassa sarajjam hoti bahussutassa tam sarajjam na hoti tasmayam dhammo sekhavesarajjakarano . yam bhikkhave kusitassa sarajjam hoti araddhaviriyassa tam sarajjam na hoti tasmayam dhammo sekhavesarajjakarano . yam bhikkhave duppannassa sarajjam hoti pannavato tam sarajjam na hoti tasmayam dhammo sekhavesarajjakarano. Ime kho bhikkhave panca sekhavesarajjakarana dhammati. [102] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu ussankitaparisankito hoti papabhikkhuti api akuppadhammo katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu vesiyagocaro 2- va hoti vidhavagocaro va hoti thullakumarigocaro va hoti pandakagocaro va hoti bhikkhunigocaro va hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu @Footnote: 1 Ma. Yu. khosaddo natthi . 2 Po. Ma. vesiyagocaro. Ussankitaparisankito hoti papabhikkhuti api akuppadhammoti. [103] Pancahi bhikkhave angehi samannagato mahacoro sandhimpi chindati nillopampi harati ekagarikampi karoti paripanthepi titthati katamehi pancahi idha bhikkhave mahacoro visamanissito ca hoti gahananissito ca balavanissito ca bhogacagi ca ekacari ca. {103.1} Kathanca bhikkhave mahacoro visamanissito hoti idha bhikkhave mahacoro nadividuggam va nissito hoti pabbatavisamam va evam kho bhikkhave mahacoro visamanissito hoti. {103.2} Kathanca bhikkhave mahacoro gahananissito hoti idha bhikkhave mahacoro tinagahanam va nissito hoti rukkhagahanam va rodham 1- va mahavanasandam va evam kho bhikkhave mahacoro gahananissito hoti. {103.3} Kathanca bhikkhave mahacoro balavanissito hoti idha bhikkhave mahacoro rajanam va rajamahamattanam va nissito hoti tassa evam hoti sace mam koci kinci vakkhati ime [2]- rajano va rajamahamatta va pariyodhaya attham bhanissantiti sace nam koci kinci aha tyassa 3- rajano va rajamahamatta va pariyodhaya attham bhananti evam kho bhikkhave mahacoro balavanissito hoti. {103.4} Kathanca bhikkhave mahacoro bhogacagi hoti idha bhikkhave mahacoro addho hoti mahaddhano mahabhogo tassa evam hoti sace mam koci kinci vakkhati ito bhogena patisantharissamiti sace @Footnote: 1 Si. godham va . 2 Ma. me . 3 Po. Ma. Yu. tyassa. idisatthane idisameva. Nam koci kinci aha tato 1- bhogena patisantharati evam kho bhikkhave mahacoro bhogacagi hoti. {103.5} Kathanca bhikkhave mahacoro ekacari hoti idha bhikkhave mahacoro ekako niggahanani 2- katta hoti tam kissa hetu ma me guyhamanta bahiddha sambhedam agamamsuti evam kho bhikkhave mahacoro ekacari hoti . imehi kho bhikkhave pancahangehi samannagato mahacoro sandhimpi chindati nillopampi harati ekagarikampi karoti paripanthepi titthati. {103.6} Evameva kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato papabhikkhu khatam upahatam attanam pariharati savajjo ca hoti sanuvajjo vinnunam 3- bahunca apunnam pasavati katamehi pancahi idha bhikkhave papabhikkhu visamanissito ca hoti gahananissito ca balavanissito ca bhogacagi ca ekacari ca. {103.7} Kathanca bhikkhave papabhikkhu visamanissito hoti idha bhikkhave papabhikkhu visamena kayakammena samannagato hoti visamena vacikammena samannagato hoti visamena manokammena samannagato hoti evam kho bhikkhave papabhikkhu visamanissito hoti. {103.8} Kathanca bhikkhave papabhikkhu gahananissito hoti idha bhikkhave papabhikkhu micchaditthiko hoti antaggahikaya ditthiya samannagato evam kho bhikkhave papabhikkhu gahananissito hoti. {103.9} Kathanca bhikkhave papabhikkhu balavanissito hoti idha bhikkhave papabhikkhu rajanam va rajamahamattanam va nissito hoti tassa evam hoti sace mam koci kinci vakkhati ime [4]- rajano @Footnote: 1 Po. ito . 2 Ma. ekakova gahanani . 3 Po. sanuvajjo ca vinnunam. @ito param adisameva . 4 Ma. me. Va rajamahamatta va pariyodhaya attham bhanissantiti sace nam koci kinci aha tyassa rajano va rajamahamatta va pariyodhaya attham bhananti evam kho bhikkhave papabhikkhu balavanissito hoti. {103.10} Kathanca bhikkhave papabhikkhu bhogacagi hoti idha bhikkhave papabhikkhu labhi hoti civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam tassa evam hoti sace koci kinci vakkhati ito labhena patisanthirassamiti sace nam koci kinci aha tato labhena patisantharati evam kho bhikkhave papabhikkhu bhogacagi hoti. {103.11} Kathanca bhikkhave papabhikkhu ekacari hoti idha bhikkhave papabhikkhu ekako 1- paccantimesu janapadesu nivasam kappeti so tattha kulani upasankamanto labham labhati evam kho bhikkhave papabhikkhu ekacari hoti. {103.12} Imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato papabhikkhu khatam upahatam attanam pariharati savajjo ca hoti sanuvajjo vinnunam bahunca apunnam pasavatiti. [104] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu samanesu samanasukhumalo hoti katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu yacitova bahulam civaram paribhunjati appam ayacito yacitova bahulam pindapatam paribhunjati appam ayacito yacitova bahulam senasanam paribhunjati appam ayacito yacitova bahulam gilanapaccayabhesajjaparikkharam paribhunjati appam ayacito yehi kho pana sabrahmacarihi saddhim @Footnote: 1 Ma. ekakova. Viharati tyassa manapeneva bahulam kayakammena samudacaranti appam amanapena manapeneva bahulam vacikammena samudacaranti appam amanapena manapeneva bahulam manokammena samudacaranti appam amanapena manapamyeva [1]- upaharam upaharanti appam amanapam yani kho pana tani vedayitani pittasamutthanani va semhasamutthanani va vatasamutthanani va sannipatikani va utuparinamajani va visamapariharajani va opakkamikani va kammavipakajani va tanissa na bahudeva uppajjanti appabadho hoti catunnam jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu samanesu samanasukhumalo hoti. {104.1} Yam hi tam bhikkhave samma vadamano vadeyya samanesu samanasukhumaloti mameva tam bhikkhave samma vadamano vadeyya samanesu samanasukhumaloti aham hi 2- bhikkhave yacitova bahulam civaram paribhunjami appam ayacito yacitova bahulam pindapatam paribhunjami appam ayacito yacitova bahulam senasanam paribhunjami appam ayacito yacitova bahulam gilanapaccayabhesajjaparikkharam paribhunjami appam ayacito yehi kho pana bhikkhuhi saddhim viharami te mam manapeneva bahulam kayakammena samudacaranti appam @Footnote: 1 Po. bahulam . 2 Po. Yu. hisaddo na dissati. Amanapena manapeneva bahulam vacikammena samudacaranti appam amanapena manapeneva bahulam manokammena samudacaranti appam amanapena manapamyeva upaharam upaharanti appam amanapam yani kho pana tani vedayitani pittasamutthanani va semhasamutthanani va vatasamutthanani va sannipatikani va utuparinamajani va visamapariharajani va opakkamikani va kammavipakajani va tani me na bahudeva uppajjanti appabadhohamasmi catunnam [1]- jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi akicchalabhi akasiralabhi asavanam khaya .pe. sacchikatva upasampajja viharami . yam hi tam bhikkhave samma vadamano vadeyya samanesu samanasukhumaloti mameva tam bhikkhave samma vadamano vadeyya samanesu samanasukhumaloti. [105] Pancime bhikkhave phasuvihara katame panca idha bhikkhave bhikkhuno mettam kayakammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi ceva raho ca mettam vacikammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi ceva raho ca mettam manokammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi ceva raho ca yani tani silani akhandani acchiddani asabalani akammasani bhujissani vinnupasatthani aparamatthani samadhisamvattanikani tatharupehi silehi silasamannagato viharati sabrahmacarihi avi ceva raho ca yayam ditthi ariya niyyanika niyyati takkarassa sammadukkhakkhayaya tatharupaya ditthiya ditthisamannagato @Footnote: 1 Po. Si. kho pana. Ma. kho panasmi. Viharati sabrahmacarihi avi ceva raho ca ime kho bhikkhave panca phasuviharati. [106] Ekam samayam bhagava kosambiyam viharati ghositarame . Athakho ayasma anando yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca kittavata nu kho bhante bhikkhusangho viharanto phasum vihareyyati . yato kho ananda bhikkhu attana [1]- silasampanno hoti no param adhisile sampavatta ettavatapi kho ananda bhikkhusangho viharanto phasum vihareyyati. {106.1} Siya pana bhante annopi pariyayo yatha bhikkhusangho viharanto phasum vihareyyati . siya anandati 2- bhagava avoca yato kho ananda bhikkhu attana ca silasampanno hoti no param adhisile sampavatta attanupekkhi ca hoti no paranupekkhi ettavatapi kho ananda bhikkhusangho viharanto phasum vihareyyati. {106.2} Siya pana bhante annopi pariyayo yatha bhikkhusangho viharanto phasum vihareyyati . siya anandati bhagava avoca yato kho ananda bhikkhu attana ca silasampanno hoti no param adhisile sampavatta attanupekkhi ca hoti no paranupekkhi appannato ca hoti tena 3- appannatikena 4- no paritassati ettavatapi kho ananda @Footnote: 1 Po. Yu. ca. 2 Ma. siya ananda yato kho. 3 Ma. tena ca. @4 Ma. apupannatakena. ito param idisameva. Bhikkhusangho viharanto phasum vihareyyati. {106.3} Siya pana bhante annopi pariyayo yatha bhikkhusangho viharanto phasum vihareyyati . siya anandati 1- bhagava avoca yato kho ananda bhikkhu attana ca silasampanno hoti no param adhisile sampavatta attanupekkhi ca hoti no paranupekkhi appannato ca hoti tena appannatikena no paritassati catunnanca jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi ettavata 2- kho ananda bhikkhusangho viharanto phasum vihareyyati. {106.4} Siya pana bhante annopi pariyayo yatha bhikkhusangho viharanto phasum vihareyyati . siya anandati bhagava avoca yato kho ananda bhikkhu attana ca silasampanno hoti no param adhisile sampavatta attanupekkhi ca hoti no paranupekkhi appannato ca hoti tena appannatikena no paritassati catunnanca jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi asavananca khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati ettavata kho ananda bhikkhusangho viharanto phasum vihareyya . imamha caham ananda phasuvihara anno phasuviharo uttaritaro va panitataro va natthiti vadamiti. @Footnote: 1 Ma. siya ananda yato kho . 2 Ma. ettavatapi. [107] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassa katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu silasampanno hoti samadhisampanno hoti pannasampanno hoti vimuttisampanno hoti vimuttinanadassanasampanno hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassati. [108] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti .pe. anuttaram punnakkhettam lokassa katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu asekhena silakkhandhena samannagato hoti asekhena samadhikkhandhena samannagato hoti asekhena pannakkhandhena samannagato hoti asekhena vimuttikkhandhena samannagato hoti asekhena vimuttinanadassanakkhandhena samannagato hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti .pe. Anuttaram punnakkhettam lokassati. [109] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu catuddiso hoti katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu silava hoti patimokkhasamvarasamvuto viharati acaragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassavi samadaya sikkhati sikkhapadesu bahussuto hoti sutadharo Sutasannicayo ye te dhamma adikalyana majjhekalyana pariyosanakalyana sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam abhivadanti tatharupassa dhamma bahussuta honti dhata vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya suppatividdha santuttho hoti itaritarena civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena catunnam jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu catuddiso hotiti. [110] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu alam arannavanapatthani pantani senasanani patisevitum katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu silava hoti .pe. samadaya sikkhati sikkhapadesu bahussuto hoti .pe. ditthiya suppatividdha araddhaviriyo viharati .pe. thamava dalhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu catunnam jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu alam arannavanapatthani pantani senasanani patisevitunti. Phasuviharavaggo pathamo. Tassuddanam sarajjam sankito coro sukhumalaphasupancamam 1- anandasilasekhiya 2- catuddiso arannena cati. --------------- Andhakavindavaggo dutiyo [111] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato kulupako bhikkhu kulesu appiyo ca hoti amanapo ca agaru ca abhavaniyo ca katamehi pancahi asanthavavissasi ca hoti anissaravikappi ca byatthupasevi 3- ca upakannakajappi ca atiyacanako ca imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato kulupako bhikkhu kulesu appiyo ca hoti amanapo ca agaru ca abhavaniyo ca . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato kulupako bhikkhu kulesu piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo ca katamehi pancahi na asanthavavissasi ca hoti na anissaravikappi ca na byatthupasevi 3- ca na upakannakajappi ca na atiyacanako ca imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato kulupako bhikkhu kulesu piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo cati. [112] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato pacchasamano na adatabbo katamehi pancahi atidure va gacchati accasanne @Footnote: 1 Ma. sukhumalam . 2 Ma. anandasilasekha ca . 3 Ma. vissatthupasevi. @Yu. byattupasevi. Va pattapariyapannam na ganhati 1- apattisamanta bhanamanam na nivareti bhanamanassa antarantara katham opateti duppanno hoti jalo elamugo imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato pacchasamano na adatabbo . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato pacchasamano adatabbo katamehi pancahi natidure gacchati naccasanne pattapariyapannam ganhati apattisamanta bhanamanam nivareti bhanamanassa na antarantara katham opateti pannava hoti ajalo anelamugo imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato pacchasamano adatabboti. [113] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu abhabbo sammasamadhim upasampajja viharitum katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti rupanam akkhamo saddanam akkhamo gandhanam akkhamo rasanam akkhamo photthabbanam imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu abhabbo sammasamadhim upasampajja viharitum . Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu bhabbo sammasamadhim upasampajja viharitum katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti rupanam khamo saddanam khamo gandhanam khamo rasanam khamo photthabbanam imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu bhabbo sammasamadhim upasampajja viharitunti. [114] Ekam samayam bhagava magadhesu viharati andhakavinde . @Footnote: 1 Ma. na pattapariyapannam ganhati. Athakho ayasma anando yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinnam kho ayasmantam anandam bhagava etadavoca ye te 1- ananda bhikkhu nava acirapabbajita adhunagata imam dhammavinayam te vo ananda bhikkhu pancasu dhammesu samadapetabba nivesetabba patitthapetabba {114.1} katamesu pancasu etha tumhe avuso silava hotha patimokkhasamvarasamvuta viharatha acaragocarasampanna anumattesu vajjesu bhayadassavino samadaya sikkhatha sikkhapadesuti iti patimokkhasamvare samadapetabba nivesetabba patitthapetabba etha tumhe avuso indriyesu guttadvara viharatha arakkhasatino nipakkasatino 2- sarakkhitamanasa satarakkhena cetasa samannagatati iti indriyasamvare samadapetabba nivesetabba patitthapetabba etha tumhe avuso appabhassa hotha bhassapariyantakarinoti iti bhassapariyante samadapetabba nivesetabba patitthapetabba etha tumhe avuso arannaka hotha arannavanapatthani pantani senasanani patisevathati iti kayavupakase samadapetabba nivesetabba patitthapetabba etha tumhe avuso sammaditthika hotha sammadassanena samannagatati iti sammadassane samadapetabba nivesetabba patitthapetabba ye te 1- ananda bhikkhu nava acirapabbajita adhunagata imam dhammavinayam te vo ananda bhikkhu imesu pancasu dhammesu samadapetabba nivesetabba @Footnote: 1 Po. vo . 2 Po. Si. nipakasatino. Patitthapetabbati. [115] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam niraye katamehi pancahi avasamaccharini hoti kulamaccharini hoti labhamaccharini hoti vannamaccharini hoti dhammamaccharini hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam niraye . pancahi bhikkhave dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam sagge katamehi pancahi na avasamaccharini hoti na kulamaccharini hoti na labhamaccharini hoti na vannamaccharini hoti na dhammamaccharini hoti . Imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam saggeti. [116] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam niraye katameha pancahi ananuvicca apariyogahetva avannarahassa vannam bhasati ananuvicca apariyogahetva vannarahassa avannam bhasati ananuvicca apariyogahetva appasadaniye thane pasadam upadamseti ananuvicca apariyogahetva pasadaniye thane appasadam upadamseti saddhadeyyam vinipateti . imehi kho .pe. pancahi bhikkhave dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam sagge katamehi pancahi anuvicca pariyogahetva avannarahassa avannam bhasati anuvicca pariyogahetva vannarahassa Vannam bhasati anuvicca pariyogahetva appasadaniye thane appasadam upadamseti anuvicca pariyogahetva pasadaniye thane pasadam upadamseti saddhadeyyam na vinipateti. Imehi kho .pe. [117] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam niraye katamehi pancahi ananuvicca apariyogahetva avannarahassa vannam bhasati ananuvicca apariyogahetva vannarahassa avannam bhasati issukini ca hoti maccharini ca saddhadeyyanca 1- vinipateti . imehi kho .pe. pancahi bhikkhave dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam sagge katamehi pancahi anuvicca pariyogahetva avannarahassa avannam bhasati anuvicca pariyogahetva vannarahassa vannam bhasati anissukini ca hoti amaccharini ca saddhadeyyanca 1- na vinipateti . imehi kho .pe. [118] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam niraye katamehi pancahi ananuvicca apariyogahetva avannarahassa vannam bhasati ananuvicca apariyogahetva vannarahassa avannam bhasati micchaditthika ca hoti micchasankappa ca saddhadeyyanca 1- vinipateti . imehi kho .pe. Pancahi bhikkhave dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam @Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo na dissati. Sagge katamehi pancahi anuvicca pariyogahetva avannarahassa avannam bhasati anuvicca pariyogahetva vannarahassa vannam bhasati sammaditthika ca hoti sammasankappa ca saddhadeyyanca 1- na vinipateti. Imehi kho .pe. [119] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam niraye katamehi pancahi ananuvicca apariyogahetva avannarahassa vannam bhasati ananuvicca apariyogahetva vannarahassa avannam bhasati micchavaca ca hoti micchakammanta ca saddhadeyyanca 1- vinipateti . imehi kho .pe. pancahi bhikkhave dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam sagge katamehi pancahi anuvicca pariyogahetva avannarahassa avannam bhasati anuvicca pariyogahetva vannarahassa vannam bhasati sammavaca ca hoti sammakammanta ca saddhadeyyanca 1- na vinipateti. Imehi kho .pe. [120] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam niraye katamehi pancahi ananuvicca apariyogahetva avannarahassa vannam bhasati ananuvicca apariyogahetva vannarahassa avannam bhasati micchavayama ca hoti micchasati 2- ca saddhadeyyanca 1- vinipateti . imehi kho .pe. Pancahi bhikkhave @Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo na dissati . 2 Ma. Yu. micchasatini. Dhammehi samannagata bhikkhuni yathabhatam nikkhitta evam sagge katamehi pancahi anuvicca pariyogahetva avannarahassa avannam bhasati anuvicca pariyogahetva vannarahassa vannam bhasati sammavayama ca hoti sammasati 1- ca saddhadeyyanca 2- na vinipateti. Imehi kho .pe. Andhakavindavaggo dutiyo. Tassuddanam kulupako pacchasamano samadhi andhakavindam macchari vannana issa ditthi vacaya vayamoti 3-. -------------- Gilanavaggo tatiyo [121] Ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam. Athakho bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito yena gilanasala tenupasankami addasa kho bhagava annataram bhikkhum dubbalam gilanakam disva pannatte asane nisidi nisajja kho bhagava bhikkhu amantesi yankanci 4- bhikkhave dubbalam gilanakam panca dhamma na vijahanti tassetam patikankham nacirasseva asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharissati 5- katame panca idha bhikkhave @Footnote: 1 Ma. Yu. sammasatini . 2 Ma. Yu. casadado na dissati . 3 Ma. Yu. vayamati. @4 Ma. Yu. yankinci . 5 Ma. viharissatiti. Bhikkhu asubhanupassi kaye viharati ahare patikkulasanni sabbaloke anabhiratasanni sabbasankharesu aniccanupassi maranasanna kho panassa ajjhattam supatthita hoti yankanci bhikkhave dubbalam gilanakam ime panca dhamma na vijahanti tassetam patikankham nacirasseva asavanam khaya .pe. sacchikatva upasampajja viharissatiti. [122] Yo hi koci bhikkhave bhikkhu va bhikkhuni va panca dhamme bhaveti panca dhamme bahulikaroti tassa dvinnam phalanam annataram phalam patikankham dittheva dhamme anna sati va upadisese anagamita katame panca idha bhikkhave bhikkhuno ajjhattanneva sati supatthita hoti dhammanam udayatthagaminiya pannaya asubhanupassi kaye viharati ahare patikkulasanni sabbaloke anabhiratasanni sabbasankharesu aniccanupassi yo hi koci bhikkhave bhikkhu va bhikkhuni va ime panca dhamme bhaveti ime panca dhamme bahulikaroti tassa dvinnam phalanam annataram phalam patikankham dittheva dhamme anna sati va upadisese anagamitati. [123] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato gilano dupatthako hoti katamehi pancahi asappayakari hoti sappaye mattam na janati bhesajjam na patisevita hoti atthakamassa Gilanupatthakassa na yathabhutam abadham avikatta hoti abhikkamantam va abhikkamatiti patikkamantam va patikkamatiti thitam va thitoti uppannanam saririkanam vedananam dukkhanam tibbanam kharanam katukanam asatanam amanapanam panaharanam anadhivasakajatiko hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato gilano dupatthako hoti. {123.1} Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato gilano supatthako hoti katamehi pancahi sappayakari hoti sappaye mattam janati bhesajjam patisevita hoti atthakamassa gilanupatthakassa yathabhutam abadham avikatta hoti abhikkamantam va abhikkamatiti patikkamantam va patikkamatiti thitam va thitoti uppannanam saririkanam vedananam dukkhanam tibbanam kharanam katukanam asatanam amanapanam panaharanam adhivasakajatiko hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato gilano supatthako hotiti. [124] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato gilanupatthako nalam gilanam upatthatum katamehi pancahi na patibalo hoti bhesajjam samvidhatum sappayasappayam na janati asappayam upanameti sappayam apanameti amisantaro gilanam upatthati no mettacitto jegucchi hoti uccaram va passavam va vantam va khelam va niharitum na patibalo hoti gilanam kalena kalam dhammiya kathaya sandassetum samadapetum samuttejetum sampahamsetum imehi kho bhikkhave pancahi Dhammehi samannagato gilanupatthako nalam gilanam upatthatum 1-. {124.1} Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato gilanupatthako alam gilanam upatthatum katamehi pancahi patibalo hoti bhesajjam samvidhatum sappayasappayam janati asappayam apanameti sappayam upanameti mettacitto gilanam upatthati no amisantaro ajegucchi hoti uccaram va passavam va vantam va khelam va niharitum patibalo hoti gilanam kalena kalam dhammiya kathaya sandassetum samadapetum samuttejetum sampahamsetum imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato gilanupatthako alam gilanam upatthatunti. [125] Pancime bhikkhave dhamma anayussa katame panca asappayakari hoti sappaye mattam na janati aparinatabhoji ca hoti akalacari ca abrahmacari ca ime kho bhikkhave panca dhamma anayussa 2- . pancime bhikkhave dhamma ayussa katame panca sappayakari hoti sappaye mattam janati parinatabhoji ca hoti kalacari ca brahmacari ca ime kho bhikkhave panca dhamma ayussati. [126] Pancime bhikkhave dhamma anayussa katame panca asappayakari hoti sappaye mattam na janati aparinatabhoji ca hoti dussilo ca papamitto ca ime kho bhikkhave panca dhamma anayussa 2- . pancime bhikkhave dhamma ayussa katame @Footnote: 1 Po. ...tunti . 2 Po. anayussati. Panca sappayakari hoti sappaye mattam janati parinatabhoji ca hoti silava ca kalyanamitto ca ime kho bhikkhave panca dhamma ayussati. [127] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu nalam sanghamhavapakasitum katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu asantuttho hoti itaritarena civarena asantuttho hoti itaritarena pindapatena asantuttho hoti itaritarena senasanena asantuttho hoti itaritarena gilanapaccayabhesajjaparikkharena kamasankappabahulo ca viharati imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu nalam sanghamhavapakasitum 1-. {127.1} Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu alam sanghamhavapakasitum katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu santuttho hoti itaritarena civarena santuttho hoti itaritarena pindapatena santuttho hoti itaritarena senasanena santuttho hoti itaritarena gilanapaccayabhesajjaparikkharena nekkhammasankappabahulo ca viharati imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu alam sanghamhavapakasitunti. [128] Pancimani bhikkhave samanadukkhani katamani panca idha bhikkhave bhikkhu asantuttho hoti itaritarena civarena asantuttho hoti itaritarena pindapatena asantuttho hoti itaritarena senasanena asantuttho hoti itaritarena gilanapaccayabhesajjaparikkharena @Footnote: 1 Po. ...situnti. Anabhirato ca brahmacariyam carati imani kho bhikkhave panca samanadukkhani 1-. {128.1} Pancimani bhikkhave samanasukhani katamani panca idha bhikkhave bhikkhu santuttho hoti itaritarena civarena santuttho hoti itaritarena pindapatena santuttho hoti itaritarena senasanena santuttho hoti itaritarena gilanapaccayabhesajjaparikkharena abhirato ca brahmacariyam carati imani kho bhikkhave panca samanasukhaniti. [129] Pancime bhikkhave apayika nerayika parikuppa atekiccha katame panca mata jivita voropita hoti pita jivita voropito hoti araha 2- jivita voropito hoti tathagatassa dutthena cittena lohitam uppaditam hoti sangho bhinno hoti ime kho bhikkhave panca apayika nerayika parikuppa atekicchati. [130] Pancimani bhikkhave byasanani katamani panca natibyasanam bhogabyasanam rogabyasanam silabyasanam ditthibyasanam na bhikkhave satta natibyasanahetu va bhogabyasanahetu va rogabyasanahetu va kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjanti silabyasanahetu va bhikkhave satta ditthibyasanahetu va kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjanti imani kho bhikkhave panca byasanani 1-. {130.1} Pancima bhikkhave sampada katama panca natisampada bhogasampada arogyasampada silasampada ditthisampada na bhikkhave satta natisampadahetu va bhogasampadahetu va @Footnote: 1 Po. ...niti . 2 Po. Ma. Yu. araham. Arogyasampadahetu va kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjanti silasampadahetu va bhikkhave satta ditthisampadahetu va kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjanti ima kho bhikkhave panca sampadati. Gilanavaggo tatiyo. Tassuddanam gilano 1- satipatthanam dvepatthana duvayusa avappakasadukkhani parikuppo ca sampadati 2-. ------------ Rajavaggo catuttho [131] Pancahi bhikkhave angehi samannagato raja cakkavatti dhammeneva cakkam pavatteti tam hoti cakkam appativattiyam kenaci manussabhutena paccatthikena panina katamehi pancahi idha bhikkhave raja cakkavatti atthannu ca hoti dhammannu ca mattannu ca kalannu ca parisannu ca imehi kho bhikkhave pancahi angehi samannagato raja cakkavatti dhammeneva cakkam pavatteti tam hoti cakkam appativattiyam kenaci manussabhutena paccatthikena panina evameva kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato tathagato araham sammasambuddho dhammeneva anuttaram dhammacakkam pavatteti tam hoti cakkam appativattiyam samanena va brahmanena va devena va marena @Footnote: 1 Ma. gilano satisupatthi dve upatthaka . 2 Ma. apakasasamanasukha parikuppam @byasanena cati. 2 Po. gilano satipatthano dupatthanasupatthanam @ dve anayussa byasanaka samanadukkha parikuppa @ byasanena sampada cati. Va brahmuna va kenaci va lokasmim katamehi pancahi idha bhikkhave tathagato araham sammasambuddho atthannu dhammannu mattannu kalannu parisannu imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato tathagato araham sammasambuddho dhammeneva anuttaram dhammacakkam pavatteti tam hoti cakkam appativattiyam samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasminti. [132] Pancahi bhikkhave angehi samannagato ranno cakkavattissa jettho putto pitara pavattitam cakkam dhammeneva anupavatteti tam hoti cakkam appativattiyam kenaci manussabhutena paccatthikena panina katamehi pancahi idha bhikkhave ranno cakkavattissa jettho putto atthannu ca hoti dhammannu ca mattannu ca kalannu ca parisannu ca imehi kho bhikkhave pancahi angehi samannagato ranno cakkavattissa jettho putto pitara pavattitam cakkam dhammeneva anupavatteti tam hoti cakkam appativattiyam kenaci manussabhutena paccatthikena panina evameva kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato sariputto tathagatena anuttaram dhammacakkam pavattitam sammadeva anupavatteti tam hoti cakkam appativattiyam samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasmim {132.1} katamehi pancahi idha bhikkhave sariputto atthannu dhammannu Mattannu kalannu parisannu imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato sariputto tathagatena anuttaram dhammacakkam pavattitam sammadeva anupavatteti tam hoti cakkam appativattiyam samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasminti. [133] Yopi kho 1- bhikkhave raja cakkavatti dhammiko dhammaraja sopi na arajakam cakkam pavattetiti 2- evam vutte annataro bhikkhu bhagavantam etadavoca ko pana bhante ranno cakkavattissa dhammikassa dhammaranno rajati dhammo bhikkhuti bhagava avoca idha bhikkhu raja cakkavatti dhammiko dhammaraja dhammanneva nissaya dhammam sakkaronto dhammam garukaronto 3- dhammam apacayamano dhammaddhajo dhammaketu dhammadhipateyyo dhammikam rakkhavaranaguttim samvidahati antojanasmim. {133.1} Puna caparam bhikkhu raja cakkavatti dhammiko dhammaraja .pe. Dhammadhipateyyo dhammikam rakkhavaranaguttim samvidahati khattiyesu anuyantesu balakayasmim brahmanagahapatikesu negamajanapadesu samanabrahmanesu migapakkhisu sa kho so bhikkhu raja cakkavatti dhammiko dhammaraja .pe. Dhammadhipateyyo dhammikam rakkhavaranaguttim samvidahitva antojanasmim dhammikam rakkhavaranaguttim samvidahitva khattiyesu anuyantesu balakayasmim brahmanagahapatikesu negamajanapadesu samanabrahmanesu migapakkhisu dhammeneva cakkam pavatteti tam hoti cakkam appativattiyam kenaci manussabhutena @Footnote: 1 Po. yoni kho so. Ma. yopi so . 2 Ma. vattetiti . 3 Ma. garum karonto. Paccatthikena panina evameva kho bhikkhu tathagato araham sammasambuddho dhammiko dhammaraja dhammanneva nissaya dhammam sakkaronto dhammam garukaronto dhammam apacayamano dhammaddhajo dhammaketu dhammadhipateyyo dhammikam rakkhavaranaguttim samvidahati bhikkhusu evarupam kayakammam sevitabbam evarupam kayakammam na sevitabbam evarupam vacikammam sevitabbam evarupam vacikammam na sevitabbam evarupam manokammam sevitabbam evarupam manokammam na sevitabbam evarupo ajivo sevitabbo evarupo ajivo na sevitabbo evarupo gamanigamo sevitabbo evarupo gamanigamo na sevitabboti. {133.2} Puna caparam bhikkhu tathagato araham sammasambuddho dhammiko dhammaraja .pe. dhammadhipateyyo dhammikam rakkhavaranaguttim samvidahati [1]- Bhikkhunisu ... Upasakesu ... Upasikasu evarupam kayakammam sevitabbam evarupam kayakammam na sevitabbam .pe. evarupo gamanigamo sevitabbo evarupo gamanigamo na sevitabboti sa kho so bhikkhu tathagato araham sammasambuddho dhammiko dhammaraja .pe. dhammadhipateyyo dhammikam rakkhavaranaguttim samvidahitva bhikkhusu dhammikam rakkhavaranaguttim samvidahitva bhikkhunisu ... upasakesu ... upasikasu dhammeneva anuttaram dhammacakkam pavatteti tam hoti cakkam appativattiyam samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasminti. [134] Pancahi bhikkhave angehi samannagato raja khattiyo muddhabhisitto yassam yassam disayam viharati sakasmimyeva vijite viharati @Footnote: 1 Yu. bhikkhusu. Katamehi pancahi idha bhikkhave raja khattiyo muddhabhisitto ubhato sujato hoti matito ca pitito ca samsuddhagahaniko yava sattama pitamahayuga akkhitto anupakuttho jativadena addho hoti mahaddhano mahabhogo paripunnakosakotthagaro balava kho pana hoti caturanginiya senaya samannagato assavaya ovadapatikaraya 1- parinayako kho panassa hoti pandito byatto medhavi patibalo atitanagatapaccuppanne atthe cintetum tassime cattaro dhamma yasam paripacenti . so imina yasapancamena 2- dhammena samannagato yassam yassam disayam viharati sakasmimyeva vijite viharati tam kissa hetu evanhetam bhikkhave hoti vijitavinam {134.1} evameva kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu yassam yassam disayam viharati vimuttacittova viharati katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu silava hoti .pe. sikkhati sikkhapadesu rajava khattiyo muddhabhisitto jatisampanno bahussuto hoti .pe. ditthiya suppatividdha rajava khattiyo muddhabhisitto addho mahaddhano mahabhogo paripunnakosakotthagaro araddhaviriyo viharati akusalanam dhammanam pahanaya kusalanam dhammanam upasampadaya thamava dalhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu rajava khattiyo muddhabhisitto balasampanno pannava hoti udayatthagaminiya pannaya samannagato ariyaya nibbedhikaya sammadukkhakkhayagaminiya rajava khattiyo muddhabhisitto parinayakasampanno tassime cattaro dhamma vimuttim @Footnote: 1 Ma. Yu. ovadapatikaraya . 2 Po. yasopancamena. Paripacenti . so imina vimuttipancamena dhammena samannagato yassam yassam disayam viharati vimuttacittova viharati tam kissa hetu evanhetam bhikkhave hoti vimuttacittananti. [135] Pancahi bhikkhave angehi samannagato ranno khattiyassa muddhabhisittassa jettho putto rajjam pattheti katamehi pancahi idha bhikkhave ranno khattiyassa muddhabhisittassa jettho putto ubhato sujato hoti matito ca pitito ca samsuddhagahaniko yava sattama pitamahayuga akkhitto anupakuttho jativadena abhirupo hoti dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato matapitunam piyo hoti manapo negamajanapadassa piyo hoti manapo yani tani rannam khattiyanam muddhabhisittanam sipputthanani 1- hatthismim va assasmim va rathasmim va dhanusmim va [2]- tattha sikkhito hoti anavayo tassa evam hoti aham khomhi ubhato sujato matito ca pitito ca samsuddhagahaniko yava sattama pitamahayuga akkhitto anupakuttho jativadena kasmaham rajjam na pattheyyam aham khomhi abhirupo dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato kasmaham rajjam na pattheyyam aham khomhi matapitunam piyo manapo kasmaham rajjam na pattheyyam aham khomhi negamajanapadassa piyo manapo kasmaham rajjam na pattheyyam aham khomhi yani tani rannam khattiyanam @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. sippatthanani . 2 Ma. Yu. tharusmim va. Muddhabhisittanam sipputthanani hatthismim va assasmim va rathasmim va dhanusmim va [1]- tattha sikkhito anavayo kasmaham rajjam va na pattheyyanti imehi kho bhikkhave pancahi angehi samannagato ranno khattiyassa muddhabhisittassa jettho putto rajjam pattheti {135.1} evameva kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu asavanam khayam pattheti katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti saddahati tathagatassa bodhim itipi so bhagava .pe. buddho bhagavati appabadho hoti appatanko samavepakiniya gahaniya samannagato natisitaya naccunhaya majjhimaya padhanakkhamaya asatho hoti amayavi yathabhutam attanam avikatta satthari va vinnusu va sabrahmacarisu araddhaviriyo viharati akusalanam dhammanam pahanaya kusalanam dhammanam upasampadaya thamava dalhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu pannava hoti udayatthagaminiya pannaya samannagato ariyaya nibbedhikaya sammadukkhakkhayagaminiya {135.2} tassa evam hoti aham khomhi saddho saddahami tathagatassa bodhim itipi so bhagava .pe. buddho bhagavati kasmaham asavanam khayam na pattheyyam aham khomhi appabadho appatanko samavepakiniya gahaniya samannagato natisitaya naccunhaya majjhimaya padhanakkhamaya kasmaham asavanam khayam na pattheyyam aham khomhi asatho amayavi yathabhutam attanam avikatta satthari va vinnusu va sabrahmacarisu kasmaham @Footnote: 1 Ma. Yu. tharusmim va. Asavanam khayam na pattheyyam aham khomhi araddhaviriyo viharami akusalanam dhammanam pahanaya .pe. anikkhittadhuro kusalesu dhammesu kasmaham asavanam khayam na pattheyyam aham khomhi pannava .pe. Sammadukkhakkhayagaminiya kasmaham asavanam khayam na pattheyyanti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu asavanam khayam patthetiti. [136] Pancahi bhikkhave angehi samannagato ranno khattiyassa muddhabhisittassa jettho putto uparajjam pattheti katamehi pancahi idha bhikkhave ranno khattiyassa muddhabhisittassa jettho putto ubhato sujato hoti matito ca pitito ca samsuddhagahaniko yava sattama pitamahayuga akkhitto anupakuttho jativadena abhirupo hoti dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato matapitunam piyo hoti manapo balakayassa piyo hoti manapo pandito hoti byatto medhavi patibalo atitanagatapaccuppanne atthe cintetum {136.1} tassa evam hoti aham khomhi ubhato sujato matito ca pitito ca samsuddhagahaniko yava sattama pitamahayuga akkhitto anupakuttho jativadena kasmaham uparajjam na pattheyyam aham khomhi abhirupo dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato kasmaham uparajjam na pattheyyam aham khomhi matapitunam piyo manapo kasmaham uparajjam na pattheyyam aham khomhi balakayassa piyo manapo kasmaham Uparajjam na pattheyyam aham khomhi pandito byatto medhavi patibalo atitanagatapaccuppanne atthe cintetum kasmaham uparajjam na pattheyyanti imehi kho bhikkhave pancahi angehi samannagato ranno khattiyassa muddhabhisittassa jettho putto uparajjam pattheti {136.2} evameva kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu asavanam khayam pattheti katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu silava hoti .pe. Sikkhati sikkhapadesu bahussuto hoti .pe. ditthiya suppatividdha catusu satipatthanesu supatthitacitto hoti araddhaviriyo viharati akusalanam dhammanam pahanaya .pe. anikkhittadhuro kusalesu dhammesu pannava hoti udayatthagaminiya pannaya samannagato ariyaya nibbedhikaya sammadukkhakkhayagaminiya {136.3} tassa evam hoti aham khomhi silava .pe. Sikkhami sikkhapadesu kasmaham asavanam khayam na pattheyyam aham khomhi bahussuto sutadharo sutasannicayo .pe. ditthiya suppatividdha kasmaham asavanam khayam na pattheyyam aham khomhi catusu satipatthanesu supatthitacitto kasmaham asavanam khayam na pattheyyam aham khomhi araddhaviriyo viharami akusalanam dhammanam pahanaya .pe. Anikkhittadhuro kusalesu dhammesu kasmaham asavanam khayam na pattheyyam aham khomhi pannava .pe. sammadukkhakkhayagaminiya kasmaham asavanam khayam na pattheyyanti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu asavanam khayam patthetiti. [137] Pancime bhikkhave appam rattiya supanti bahum jagganti katame panca itthi bhikkhave purisadhippaya appam rattiya supati bahum jaggati puriso bhikkhave itthadhippayo appam rattiya supati bahum jaggati coro bhikkhave adanadhippayo appam rattiya supati bahum jaggati raja bhikkhave rajakaraniyesu yutto appam rattiya supati bahum jaggati bhikkhu bhikkhave visannogadhippayo appam rattiya supati bahum jaggati ime kho bhikkhave panca appam rattiya supanti bahum jaggantiti. [138] Pancahi bhikkhave angehi samannagato ranno nago bhattadako ca hoti okasapharano ca landusadhano 1- ca salakaggahi ca ranno nagotveva sankham gacchati katamehi pancahi idha bhikkhave ranno nago akkhamo hoti rupanam akkhamo saddanam akkhamo gandhanam akkhamo rasanam akkhamo photthabbanam imehi kho bhikkhave pancahi angehi samannagato ranno nago bhattadako ca hoti okasapharano ca landusadhano ca salakaggahi ca ranno nagotveva sankham gacchati evameva kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu bhattadako ca hoti okasapharano ca pithamaddano 2- ca salakaggahi ca bhikkhutveva sankham gacchati katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti rupanam akkhamo saddanam akkhamo gandhanam akkhamo rasanam akkhamo photthabbanam imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato @Footnote: 1 Po. pandusadano. Ma. landasarano. Yu. landasadhano . 2 Ma. mancapithamaddano. Bhikkhu bhattadako ca hoti okasapharano ca pithamaddano 1- ca salakaggahi ca bhikkhutveva sankham gacchatiti. [139] Pancahi bhikkhave angehi samannagato ranno nago na rajaraho hoti na rajabhoggo na ranno angantveva sankham gacchati katamehi pancahi idha bhikkhave ranno nago akkhamo hoti rupanam akkhamo saddanam akkhamo gandhanam akkhamo rasanam akkhamo photthabbanam. {139.1} Kathanca bhikkhave ranno nago akkhamo hoti rupanam idha bhikkhave ranno nago sangamagato hatthikayam va disva assakayam va disva rathakayam va disva pattikayam va disva samsidati visidati na santhambhati na sakkoti sangamam otaritum evam kho bhikkhave ranno nago akkhamo hoti rupanam . kathanca bhikkhave ranno nago akkhamo hoti saddanam idha bhikkhave ranno nago sangamagato hatthisaddam va sutva assasaddam va sutva rathasaddam va sutva pattisaddam va sutva bheripanavasankhatinavaninnadasaddam va sutva samsidati visidati na santhambhati na sakkoti sangamam otaritum evam kho bhikkhave ranno nago akkhamo hoti saddanam . kathanca bhikkhave ranno nago akkhamo hoti gandhanam idha bhikkhave ranno nago sangamagato ye te ranno naga abhijata sangamavacara tesam muttakarisassa gandham ghayitva samsidati visidati na santhambhati na sakkoti sangamam otaritum evam kho bhikkhave ranno nago akkhamo hoti gandhanam . kathanca bhikkhave ranno nago akkhamo @Footnote: 1 Ma. mancapithamaddano. Hoti rasanam idha bhikkhave ranno nago sangamagato ekissa va tinodakadattiya vihanito 1- dvihi va tihi va catuhi va pancahi va tinodakadattihi vihanito samsidati visidati na santhambhati na sakkoti sangamam otaritum evam kho bhikkhave ranno nago akkhamo hoti rasanam . kathanca bhikkhave ranno nago akkhamo hoti photthabbanam idha bhikkhave ranno nago sangamagato ekena va saravegena viddho dvihi va tihi va catuhi va pancahi va saravegehi viddho samsidati visidati na santhambhati na sakkoti sangamam otaritum evam kho bhikkhave ranno nago akkhamo hoti photthabbanam imehi kho bhikkhave pancahi angehi samannagato ranno nago na rajaraho hoti na rajabhoggo na ranno angantveva sankham gacchati. {139.2} Evameva kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu na ahuneyyo hoti na pahuneyyo na dakkhineyyo na anjalikaraniyo na anuttaram punnakkhettam lokassa katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti rupanam akkhamo saddanam akkhamo gandhanam akkhamo rasanam akkhamo photthabbanam . kathanca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti rupanam idha bhikkhave bhikkhu cakkhuna rupam disva rajaniye rupe sarajjati na sakkoti cittam samadahitum evam kho bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti rupanam . Kathanca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti saddanam idha bhikkhave bhikkhu @Footnote: 1 Ma. Yu. vimanito. Sotena saddam sutva rajaniye sadde sarajjati na sakkoti cittam samadahitum evam kho bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti saddanam . Kathanca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti gandhanam idha bhikkhave bhikkhu ghanena gandham ghayitva rajaniye gandhe sarajjati na sakkoti cittam samadahitum evam kho bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti gandhanam . kathanca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti rasanam idha bhikkhave bhikkhu jivhaya rasam sayitva rajaniye rase sarajjati na sakkoti cittam samadahitum evam kho bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti rasanam. {139.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti photthabbanam idha bhikkhave bhikkhu kayena photthabbam phusitva rajaniye photthabbe sarajjati na sakkoti cittam samadahitum evam kho bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti photthabbanam. Imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu na ahuneyyo hoti na pahuneyyo na dakkhineyyo na anjalikaraniyo na anuttaram punnakkhettam lokassa 1-. Pancahi bhikkhave angehi samannagato ranno nago rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati katamehi pancahi idha bhikkhave ranno nago khamo hoti rupanam khamo saddanam khamo gandhanam khamo rasanam khamo photthabbanam . kathanca bhikkhave ranno nago khamo hoti rupanam idha bhikkhave ranno nago sangamagato hatthikayam va disva assakayam va disva rathakayam va disva pattikayam @Footnote: 1 Yu. lokassati. Va disva na samsidati na visidati santhambhati sakkoti sangamam otaritum evam kho bhikkhave ranno nago khamo hoti rupanam. Kathanca bhikkhave ranno nago khamo hoti saddanam idha bhikkhave ranno nago sangamagato hatthisaddam va sutva assasaddam va sutva rathasaddam va sutva pattisaddam va sutva bheripanavasankhatinavaninnadasaddam va sutva na samsidati na visidati santhambhati sakkoti sangamam otaritum evam kho bhikkhave ranno nago khamo hoti saddanam . kathanca bhikkhave ranno nago khamo hoti gandhanam idha bhikkhave ranno nago sangamagato ye te ranno naga abhijata sangamavacara tesam muttakarisassa gandham ghayitva na samsidati na visidati santhambhati sakkoti sangamam otaritum evam kho bhikkhave ranno nago khamo hoti gandhanam. {139.4} Kathanca bhikkhave ranno nago khamo hoti rasanam idha bhikkhave ranno nago sangamagato ekissa va tinodakadattiya vihanito dvihi va tihi va catuhi va pancahi va tinodakadattihi vihanito na samsidati na visidati santhambhati sakkoti sangamam otaritum evam kho bhikkhave ranno nago khamo hoti rasanam. Kathanca bhikkhave ranno nago khamo hoti photthabbanam idha bhikkhave ranno nago sangamagato ekena va saravegena viddho dvihi va tihi va catuhi va pancahi va saravegehi viddho na samsidati na visidati santhambhati sakkoti sangamam otaritum evam kho bhikkhave ranno nago khamo hoti photthabbanam. Imehi kho bhikkhave pancahi angehi samannagato ranno nago rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati. {139.5} Evameva kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassa katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti rupanam khamo saddanam khamo gandhanam khamo rasanam khamo photthabbanam. Kathanca bhikkhave bhikkhu khamo hoti rupanam idha bhikkhave bhikkhu cakkhuna rupam disva rajaniye rupe na sarajjati sakkoti cittam samadahitum evam kho bhikkhave bhikkhu khamo hoti rupanam. {139.6} Kathanca bhikkhave bhikkhu khamo hoti saddanam idha bhikkhave bhikkhu sotena saddam sutva rajaniye sadde na sarajjati sakkoti cittam samadahitum evam kho bhikkhave bhikkhu khamo hoti saddanam. Kathanca bhikkhave bhikkhu khamo hoti gandhanam idha bhikkhave bhikkhu ghanena gandham ghayitva rajaniye gandhe na sarajjati sakkoti cittam samadahitum evam kho bhikkhave bhikkhu khamo hoti gandhanam . kathanca bhikkhave bhikkhu khamo hoti rasanam idha bhikkhave bhikkhu jivhaya rasam sayitva rajaniye rase na sarajjati sakkoti cittam samadahitum evam kho bhikkhave bhikkhu khamo hoti rasanam. Kathanca bhikkhave bhikkhu khamo hoti photthabbanam idha bhikkhave bhikkhu kayena photthabbam phusitva rajaniye photthabbe na sarajjati sakkoti cittam samadahitum evam kho bhikkhave bhikkhu khamo hoti photthabbanam . Imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassati. [140] Pancahi bhikkhave angehi samannagato ranno nago rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati katamehi pancahi idha bhikkhave ranno nago sota ca hoti hanta ca rakkhita ca khanta ca ganta ca . kathanca bhikkhave ranno nago sota hoti idha bhikkhave ranno nago yamenam hatthidammasarathi karanam kareti yadi va katapubbam yadi va akatapubbam tam atthikatva manasikatva sabbam cetasa samannaharitva ohitasoto sunati evam kho bhikkhave ranno nago sota hoti . kathanca bhikkhave ranno nago hanta hoti idha bhikkhave ranno nago sangamagato hatthimpi hanati 1- hattharuhampi hanati assampi hanati assaruhampi hanati rathampi hanati rathikampi 2- hanati pattikampi hanati evam kho bhikkhave ranno nago hanta hoti. {140.1} Kathanca bhikkhave ranno nago rakkhita hoti idha bhikkhave ranno nago sangamagato rakkhati purimam kayam rakkhati pacchimam kayam rakkhati purime pade rakkhati pacchime pade rakkhati sisam rakkhati kanne rakkhati dante rakkhati sondam rakkhati valadhim rakkhati hattharuham evam kho bhikkhave ranno nago rakkhita hoti . @Footnote: 1 Yu. hanti . 2 Yu. ratharuhampi. Kathanca bhikkhave ranno nago khanta hoti idha bhikkhave ranno nago sangamagato khamo hoti sattippaharanam asippaharanam usuppaharanam pharasuppaharanam bheripanavasankhatinavaninnadasaddanam evam kho bhikkhave ranno nago khanta hoti. Kathanca bhikkhave ranno nago ganta hoti idha bhikkhave ranno nago yamenam hatthidammasarathi disam peseti yadi va gatapubbam yadi va agatapubbam tam khippanneva ganta hoti evam kho bhikkhave ranno nago ganta hoti. Imehi kho bhikkhave pancahi angehi samannagato ranno nago rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati . evameva kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassa katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu sota ca hoti hanta ca rakkhita ca khanta ca ganta ca. {140.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu sota hoti idha bhikkhave bhikkhu tathagatappavedite dhammavinaye desiyamane atthikatva manasikatva sabbam cetasa samannaharitva ohitasoto dhammam sunati evam kho bhikkhave bhikkhu sota hoti . kathanca bhikkhave bhikkhu hanta hoti idha bhikkhave bhikkhu uppannam kamavitakkam nadhivaseti pajahati vinodeti hanati byantikaroti anabhavam gameti uppannam byapadavitakkam ... Uppannam vihimsavitakkam ... uppannuppanne papake akusale dhamme Nadhivaseti pajahati vinodeti hanati 1- byantikaroti ... anabhavam gameti evam kho bhikkhave bhikkhu hanta hoti . kathanca bhikkhave bhikkhu rakkhita hoti idha bhikkhave bhikkhu cakkhuna rupam disva na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjati sotena saddam sutva ... Ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... Kayena photthabbam phusitva ... manasa dhammam vinnaya na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati manindriyam manindriye samvaram apajjati evam kho bhikkhave bhikkhu rakkhita hoti. {140.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu khanta hoti idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti sitassa unhassa jighacchaya pipasaya damsamakasavatatapasirimsapa- samphassanam duruttanam duragatanam vacanapathanam uppannanam saririkanam vedananam dukkhanam tibbanam kharanam katukanam asatanam amanapanam panaharanam adhivasakajatiko hoti evam kho bhikkhave bhikkhu khanta hoti. Kathanca bhikkhave bhikkhu ganta hoti idha bhikkhave bhikkhu ya sa disa agatapubba imina dighena addhuna yadidam sabbasankharasamatho sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo virago nirodho nibbanam tam khippanneva ganta hoti evam kho bhikkhave @Footnote: 1 Yu. ayam patho natthi. Bhikkhu ganta hoti . imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassati. Rajavaggo catuttho. Tassuddanam cakkanuvattana raja yassam disam dve ca 1- patthana appam supati bhattada 2- akkhamo sotavena 3- cati. ------------ Tikandakivaggo pancamo [141] Pancime bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame panca datva avajanati samvasena avajanati adeyyamukho 4- hoti lolo hoti mando momuho hoti . kathanca bhikkhave puggalo datva avajanati idha bhikkhave puggalo puggalassa deti civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam tassa evam hoti aham demi ayam patigganhatiti tamenam datva avajanati evam kho bhikkhave puggalo datva avajanati . kathanca bhikkhave puggalo samvasena avajanati idha bhikkhave puggalo puggalena saddhim samvasati dve va tini va vassani tamenam samvasena avajanati evam kho bhikkhave puggalo samvasena avajanati . kathanca bhikkhave puggalo @Footnote: 1 Ma. ceva . 2 Ma. bhattado . 3 Ma. akkhamo ca sotena cati. yu ... sotara @cati . 4 Po. Ma. adheyyamukho. Yu. adiya ... Si. adiya .... Adeyyamukho hoti idha bhikkhave ekacco puggalo parassa vanne va avanne va bhasiyamane tam khippanneva adhimuccito 1- hoti evam kho bhikkhave puggalo adeyyamukho hoti . kathanca bhikkhave puggalo lolo 2- hoti idha bhikkhave ekacco puggalo ittarasaddho hoti ittarabhatti 3- ittarapemo ittarapasado evam kho bhikkhave puggalo lolo hoti . kathanca bhikkhave puggalo mando momuho hoti idha bhikkhave ekacco puggalo kusalakusale dhamme na janati savajjanavajje dhamme na janati hinapanite dhamme na janati kanhasukkasappatibhage dhamme na janati evam kho bhikkhave puggalo mando momuho hoti . ime kho bhikkhave panca puggala santo samvijjamana lokasminti. [142] Pancime bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame panca idha bhikkhave ekacco puggalo arabhati ca vippatisari ca hoti tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam nappajanati yatthassa te uppanna papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti idha pana bhikkhave ekacco puggalo arabhati na vippatisari hoti tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam nappajanati yatthassa te uppanna papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti idha pana bhikkhave ekacco puggalo na arabhati vippatisari hoti tanca @Footnote: 1 Po. amucchito. Ma. Yu. amuccita . 2 Ma. Yu. lolo . 3 Ma. Yu. ittarabhatti. Cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam nappajanati yatthassa te uppanna papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti idha pana bhikkhave ekacco puggalo na arabhati na vippatisari hoti tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam nappajanati yatthassa te uppanna papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti idha pana bhikkhave ekacco puggalo na arabhati na vippatisari hoti tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam pajanati yatthassa te uppanna papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti. {142.1} Tatra bhikkhave yvayam puggalo arabhati ca vippatisari ca hoti tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam nappajanati yatthassa te uppanna papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti so evamassa vacaniyo ayasmato kho arabhaja 1- asava samvijjanti vippatisaraja asava pavaddhanti sadhuvatayasma arabhaje 1- asave pahaya vippatisaraje asave pativinodetva cittam pannanca bhavetu 2- evamayasma amuna pancamena puggalena samasamo bhavissatiti tatra bhikkhave yvayam puggalo arabhati na vippatisari hoti tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam nappajanati yatthassa te uppanna papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti so evamassa vacaniyo ayasmato kho arabhaja asava samvijjanti vippatisaraja asava nappavaddhanti sadhuvatayasma arabhaje asave pahaya cittam pannanca bhavetu 2- @Footnote: 1 Po. Yu. arabbhaja. Ma. arambhaja . 2 Yu. bhavetum. Evamayasma amuna pancamena puggalena samasamo bhavissatiti. {142.2} Tatra bhikkhave yvayam puggalo na arabhati vippatisari hoti tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam nappajanati yatthassa te uppanna papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti so evamassa vacaniyo ayasmato kho arabhaja asava na samvijjanti vippatisaraja asava pavaddhanti sadhuvatayasma vippatisaraje asave pativinodetva cittam pannanca bhavetu evamayasma amuna pancamena puggalena samasamo bhavissatiti. {142.3} Tatra bhikkhave yvayam puggalo na arabhati na vippatisari hoti tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam nappajanati yatthassa te uppanna papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti so evamassa vacaniyo ayasmato kho arabhaja asava na samvijjanti vippatisaraja asava nappavaddhanti sadhuvatayasma cittam pannanca bhavetu evamayasma amuna pancamena puggalena samasamo bhavissatiti . iti kho bhikkhave ime cattaro puggala amuna pancamena puggalena evam ovadiyamana evam anusasiyamana anupubbena asavanam khayam papunantiti. [143] Ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam. Athakho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya velalim 1- pindaya pavisi . tena kho pana samayena pancamattanam licchavisatanam sarandade cetiye sannisinnanam sannipatitanam ayamantara @Footnote: 1 Po. vesaliyam. Katha udapadi pancannam ratananam patubhavo dullabho lokasmim katamesam pancannam hatthiratanassa patubhavo dullabho lokasmim assaratanassa patubhavo dullabho lokasmim maniratanassa patubhavo dullabho lokasmim itthiratanassa patubhavo dullabho lokasmim gahapatiratanassa patubhavo dullabho lokasmim imesam pancannam ratananam patubhavo dullabho lokasminti. {143.1} Athakho te licchavi magge purisam pesesum 1- yada tvam ambho purisa passeyyasi bhagavantam agacchantam 2- atha amhakam aroceyyasiti . addasa kho so puriso bhagavantam duratova agacchantam disvana yena te licchavi tenupasankami upasankamitva te licchavi etadavoca ayam so bhagava agacchati 3- araham sammasambuddho yassadani kalam mannathati . athakho te licchavi yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthamsu ekamantam thita kho te licchavi bhagavantam etadavocum sadhu bhante bhagava 4- yena sarandadam cetiyam tenupasankamatu anukampam upadayati . adhivasesi bhagava tunhibhavena athakho bhagava yena sarandadam cetiyam tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi nisajja kho bhagava te licchavi etadavoca kaya nuttha licchavi etarahi kathaya sannisinna ka ca pana vo antara katha vippakatati . Idha bhante amhakam sannisinnanam sannipatitanam ayamantara katha udapadi pancannam ratananam patubhavo dullabho lokasmim katamesam @Footnote: 1 Ma. Yu. thapesum . 2 Ma. ayam patho natthi . 3 Ma. gacchati . 4 Ma. ayam patho natthi. Pancannam hatthiratanassa patubhavo dullabho lokasmim assaratanassa ... Maniratanassa ... itthiratanassa ... gahapatiratanassa patubhavo dullabho lokasmim imesam pancannam ratananam patubhavo dullabho lokasminti. {143.2} Kamadhimuttanam vata vo 1- licchavi 2- kamanneva arabbha antara katha udapadi pancannam licchavi ratananam patubhavo dullabho lokasmim katamesam pancannam tathagatassa arahato sammasambuddhassa patubhavo dullabho lokasmim tathagatappaveditassa dhammavinayassa desita 3- puggalo dullabho lokasmim tathagatappaveditassa dhammavinayassa [4]- vinnata puggalo dullabho lokasmim tathagatappaveditassa dhammavinayassa desitassa vinnata 5- dhammanudhammapatipanno puggalo dullabho lokasmim katannukatavedi puggalo dullabho lokasmim imesam kho licchavi pancannam ratananam patubhavo dullabho lokasminti. [144] Ekam samayam bhagava sakete viharati tikandakivane . Tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca sadhu bhikkhave bhikkhu kalena kalam appatikkule patikkulasanni vihareyya sadhu bhikkhave bhikkhu kalena kalam patikkule appatikkulasanni vihareyya sadhu bhikkhave bhikkhu kalena kalam appatikkule ca patikkule ca patikkulasanni vihareyya sadhu bhikkhave bhikkhu kalena kalam patikkule ca appatikkule ca @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. bho . 2 Ma. Yu. licchavinam . 3 Ma. Yu. deseta . 4 Ma. Yu. @desitassa . 5 Yu. vinnatassa. Appatikkulasanni vihareyya sadhu bhikkhave bhikkhu kalena kalam appatikkulanca patikkulanca tadubhayam abhinivajjetva upekkhako vihareyya sato sampajano. {144.1} Kinca 1- bhikkhave bhikkhu atthavasam paticca appatikkule patikkulasanni vihareyya ma me rajaniyesu dhammesu rago udapaditi idam kho bhikkhave bhikkhu atthavasam paticca appatikkule patikkulasanni vihareyya. {144.2} Kinca bhikkhave bhikkhu atthavasam paticca patikkule appatikkulasanni vihareyya ma me dosaniyesu dhammesu doso udapaditi idam kho bhikkhave bhikkhu atthavasam paticca patikkule appatikkulasanni vihareyya. {144.3} Kinca bhikkhave bhikkhu atthavasam paticca appatikkule ca patikkule ca patikkulasanni vihareyya ma me rajaniyesu dhammesu rago udapadi ma me dosaniyesu dhammesu doso udapaditi idam kho bhikkhave bhikkhu atthavasam paticca appatikkule ca patikkule ca patikkulasanni vihareyya. {144.4} Kinca bhikkhave bhikkhu atthavasam paticca patikkule ca appatikkule ca appatikkulasanni vihareyya ma me dosaniyesu dhammesu doso udapadi ma me rajaniyesu dhammesu rago udapaditi idam kho bhikkhave bhikkhu atthavasam paticca patikkule ca appatikkule ca appatikkulasanni vihareyya. {144.5} Kinca bhikkhave bhikkhu atthavasam paticca appatikkulanca patikkulanca tadubhayam abhinivajjetva upekkhako vihareyya sato sampajano ma @Footnote: 1 Po. Yu. kathanca. aparampi idisameva. Me kvacini 1- katthaci kincina 2- rajaniyesu dhammesu rago udapadi ma me kvacini katthaci kincina dosaniyesu dhammesu doso udapadi ma me kvacini katthaci kincina mohaniyesu dhammesu moho udapaditi idam kho bhikkhave bhikkhu atthavasam paticca appatikkulanca patikkulanca tadubhayam abhinivajjetva upekkhako vihareyya sato sampajanoti. [145] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi pancahi panatipati hoti adinnadayi hoti kamesu micchacari hoti musavadi hoti suramerayamajjapamadatthayi hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam sagge katamehi pancahi panatipata pativirato hoti adinnadana pativirato hoti kamesu micchacara pativirato hoti musavada pativirato hoti suramerayamajjapamadatthana pativirato hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti. [146] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu mitto na sevitabbo katamehi pancahi kammantam kareti adhikaranam adiyati pamokkhesu bhikkhusu pativiruddho hoti dighacarikam avatthanacarikam 3- anuyutto viharati na patibalo hoti kalena kalam dhammiya kathaya @Footnote: 1 Ma. kuvacani . 2 Po. Ma. kincanam. Yu. kincana . 3 Ma. Yu. anavatthacarikam. Sandassetum samadapetum samuttejetum sampahamsetum imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu mitto na sevitabbo . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu mitto sevitabbo katamehi pancahi na kammantam kareti na adhikaranam adiyati na pamokkhesu bhikkhusu pativiruddho hoti na dighacarikam avatthanacarikam 1- anuyutto viharati patibalo hoti kalena kalam dhammiya kathaya sandassetum samadapetum samuttejetum sampahamsetum imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu mitto sevitabboti. [147] Pancimani bhikkhave asappurisadanani katamani panca asakkaccam deti acitim katva 2- deti asahattha deti apavittham 3- deti anagamanaditthiko deti imani kho bhikkhave panca asappurisadanani. Pancimani bhikkhave sappurisadanani katamani panca sakkaccam deti citim katva 2- deti sahattha deti anapavittham 3- deti agamanaditthiko deti imani kho bhikkhave panca sappurisadananiti. [148] Pancimani bhikkhave sappurisadanani katamani panca saddhaya danam deti sakkaccam danam deti kalena danam deti anuggahitacitto danam deti attananca paranca anupahacca danam deti. {148.1} Saddhaya kho pana bhikkhave danam datva yattha yattha tassa @Footnote: 1 Ma. Yu. anavatthacarikam . 2 Ma. acittikatva. Yu. acittikatva. @3 Ma. Yu. apaviddham. Danassa vipako nibbattati addho ca hoti mahaddhano mahabhogo abhirupo ca hoti dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato. {148.2} Sakkaccam kho pana bhikkhave danam datva yattha yattha tassa danassa vipako nibbattati addho ca hoti mahaddhano mahabhogo ye pissa te honti puttati va darati va dasati va pessati va kammakarati va tepi susussanti 1- sotam odahanti annacittam upatthapenti. {148.3} Kalena kho pana bhikkhave danam datva yattha yattha tassa danassa vipako nibbattati addho ca hoti mahaddhano mahabhogo kalagata cassa attha paripura 2- honti. {148.4} Anuggahitacitto kho pana bhikkhave danam datva yattha yattha tassa danassa vipako nibbattati addho ca hoti mahaddhano mahabhogo ularesu ca pancasu kamagunesu bhogaya cittam namati. {148.5} Attananca paranca anupahacca kho pana bhikkhave danam datva yattha yattha tassa danassa vipako nibbattati addho ca hoti mahaddhano mahabhogo na cassa kutoci bhoganam upaghato agacchati aggito va udakato va rajato va corato va appiyato va dayadato va 3-. Imani kho bhikkhave panca sappurisadananiti. [149] Pancime bhikkhave dhamma samayavimuttassa bhikkhuno parihanaya samvattanti katame panca kammaramata bhassaramata @Footnote: 1 Po. sususanti. Ma. Yu. sussusanti. 2 Ma. Yu. pacura . 3 Ma. vasaddo natthi. Niddaramata sanganikaramata yathavimuttam cittam na paccavekkhati ime kho bhikkhave panca dhamma samayavimuttassa bhikkhuno parihanaya samvattanti . Pancime bhikkhave dhamma samayavimuttassa bhikkhuno aparihanaya samvattanti katame panca na kammaramata na bhassaramata na niddaramata na sanganikaramata yathavimuttam cittam paccavekkhati ime kho bhikkhave panca dhamma samayavimuttassa bhikkhuno aparihanaya samvattantiti. [150] Pancime bhikkhave dhamma samayavimuttassa bhikkhuno parihanaya samvattanti katame panca kammaramata bhassaramata niddaramata indriyesu aguttadvarata bhojane amattannuta ime kho bhikkhave panca dhamma samayavimuttassa bhikkhuno parihanaya samvattanti . pancime bhikkhave dhamma samayavimuttassa bhikkhuno aparihanaya samvattanti katame panca na kammaramata na bhassaramata na niddaramata indriyesu guttadvarata bhojane mattannuta ime kho bhikkhave panca dhamma samayavimuttassa bhikkhuno aparihanaya samvattantiti. Tikandakivaggo pancamo. Tassuddanam datva avajanati arabhati ca sarandadatikandakinirayena ca 1- mitto asappurisasappurisena samayavimuttam apare dveti. Tatiyo pannasako samatto. @Footnote: 1 Po. arabbhati na ca tikandanirayena mitta asappurisam sappurisena .... Ma. @... tikandanirayen ca ... Yu. ... arabbhati .... Catutthapannasako saddhammavaggo pathamo ------- [151] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato sunantopi saddhammam abhabbo niyamam okkamitum kusalesu dhammesu sammattam katamehi pancahi katham paribhoti kathikam 1- paribhoti attanam paribhoti vikkhittacitto dhammam sunati anekaggacitto ayoniso [2]- manasikaroti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato sunantopi saddhammam abhabbo niyamam okkamitum kusalesu dhammesu sammattam . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato sunanto 3- saddhammam bhabbo niyamam okkamitum kusalesu dhammesu sammattam katamehi pancahi na katham paribhoti na kathikam paribhoti na attanam paribhoti avikkhittacitto dhammam sunati ekaggacitto yoniso [2]- manasikaroti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato sunanto saddhammam bhabbo niyamam okkamitum kusalesu dhammesu sammattanti. [152] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato sunantopi saddhammam abhabbo niyamam okkamitum kusalesu dhammesu sammattam katamehi pancahi katham paribhoti kathikam paribhoti attanam paribhoti duppanno hoti jalo elamugo anannate annatamani hoti imehi @Footnote: 1 Po. kathitam. sabbatthavaresu idisameva . 2 Ma. Yu. etthantare casaddo atthi. @3 Po. sunantopi. ito param evam natabbam. Kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato sunantopi saddhammam abhabbo niyamam okkamitum kusalesu dhammesu sammattam . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato sunanto saddhammam bhabbo niyamam okkamitum kusalesu dhammesu sammattam katamehi pancahi na katham paribhoti na kathikam paribhoti na attanam paribhoti pannava hoti ajalo anelamugo na anannate annatamani hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato sunanto saddhammam bhabbo niyamam okkamitum kusalesu dhammesu sammattanti. [153] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato sunantopi saddhammam abhabbo niyamam okkamitum kusalesu dhammesu sammattam katamehi pancahi makkhi dhammam sunati makkhapariyutthito sauparambhacitto 1- dhammam sunati randhagavesi dhammadesake ahatacitto hoti khilajato 2- duppanno hoti jalo elamugo anannate annatamani hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato sunantopi saddhammam abhabbo niyamam okkamitum kusalesu dhammesu sammattam . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato sunanto saddhammam bhabbo niyamam okkamitum kusalesu dhammesu sammattam katamehi pancahi amakkhi dhammam sunati namakkhapariyutthito anuparambhacitto dhammam sunati narandhagavesi dhammadesake anahatacitto hoti akhilajato pannava hoti ajalo anelamugo @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. uparambhacitto. 2 Ma. khilajato. ito param evam natabbam. Na anannate annatamani hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato sunanto saddhammam bhabbo niyamam okkamitum kusalesu dhammesu sammattanti. [154] Pancime bhikkhave dhamma saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattanti katame panca idha bhikkhave bhikkhu na sakkaccam dhammam sunanti na sakkaccam dhammam pariyapunanti na sakkaccam dhammam dharenti na sakkaccam dhatanam dhammanam attham upaparikkhanti na sakkaccam atthamannaya dhammamannaya dhammanudhammam patipajjanti ime kho bhikkhave panca dhamma saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattanti. Pancime bhikkhave dhamma saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattanti katame panca idha bhikkhave bhikkhu sakkaccam dhammam sunanti sakkaccam dhammam pariyapunanti sakkaccam dhammam dharenti sakkaccam dhatanam dhammanam attham upaparikkhanti sakkaccam atthamannaya dhammamannaya dhammanudhammam patipajjanti ime kho bhikkhave panca dhamma saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattantiti. [155] Pancime bhikkhave dhamma saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattanti katame panca idha bhikkhave bhikkhu dhammam na pariyapunanti suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam ayam bhikkhave pathamo dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati. {155.1} Puna caparam bhikkhave bhikkhu yathasutam yathapariyattam Dhammam na vittharena paresam desenti ayam bhikkhave dutiyo dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati. {155.2} Puna caparam bhikkhave bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam na vittharena param 1- vacenti ayam bhikkhave tatiyo dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati. {155.3} Puna caparam bhikkhave bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam na vittharena sajjhayam karonti ayam bhikkhave catuttho dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati. {155.4} Puna caparam bhikkhave bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam na cetasa anuvitakkenti anuvicarenti manasanupekkhanti ayam bhikkhave pancamo dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati . ime kho bhikkhave panca dhamma saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattanti. {155.5} Pancime bhikkhave dhamma saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattanti katame panca idha bhikkhave bhikkhu dhammam pariyapunanti suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam ayam bhikkhave pathamo dhammo saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati. {155.6} Puna caparam bhikkhave bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena paresam desenti ayam bhikkhave dutiyo dhammo saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati. {155.7} Puna caparam bhikkhave bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena paresam vacenti ayam bhikkhave tatiyo dhammo saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati. @Footnote: 1 Yu. paresam. {155.8} Puna caparam bhikkhave bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena sajjhayam karonti ayam bhikkhave catuttho dhammo saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati. {155.9} Puna caparam bhikkhave bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam cetasa anuvitakkenti anuvicarenti manasanupekkhanti ayam bhikkhave pancamo dhammo saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati . ime kho bhikkhave panca dhamma saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattantiti. [156] Pancime bhikkhave dhamma saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattanti katame panca idha bhikkhave bhikkhu duggahitam suttantam pariyapunanti dunnikkhittehi padabyanjanehi dunnikkhittassa bhikkhave padabyanjanassa atthopi dunnayo hoti ayam bhikkhave pathamo dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati. {156.1} Puna caparam bhikkhave bhikkhu dubbaca honti dovacassakaranehi dhammehi samannagata akkhama apadakkhinaggahino anusasanim ayam bhikkhave dutiyo dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati. {156.2} Puna caparam bhikkhave ye te bhikkhu bahussuta agatagama dhammadhara vinayadhara matikadhara te na sakkaccam suttantam param 1- vacenti tesam accayena chinnamulako suttanto hoti appatisarano ayam bhikkhave tatiyo dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati. {156.3} Puna caparam bhikkhave thera bhikkhu bahullika honti sathalika okkamane pubbangama paviveke @Footnote: 1 Yu. paresam. Nikkhittadhura na viriyam arabhanti appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya tesam pacchima janata ditthanugatim apajjati sapi hoti bahullika sathalika okkamane pubbangama paviveke nikkhittadhura na viriyam arabhati appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya ayam bhikkhave catuttho dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati. {156.4} Puna caparam bhikkhave sangho bhinno hoti sanghe kho pana bhikkhave bhinne annamannam akkosa ca honti annamannam paribhasa ca honti annamannam parikkhepa ca honti annamannam pariccaja 1- ca honti tattha appasanna ceva nappasidanti pasannananca ekaccanam annathattam hoti ayam bhikkhave pancamo dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati . ime kho bhikkhave panca dhamma saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattanti 2-. {156.5} Pancime bhikkhave dhamma saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattanti katame panca idha bhikkhave bhikkhu suggahitam suttantam pariyapunanti sunikkhittehi padabyanjanehi sunikkhittassa bhikkhave padabyanjanassa atthopi sunayo hoti ayam bhikkhave pathamo dhammo saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati. {156.6} Puna caparam bhikkhave bhikkhu subaca honti sovacassakaranehi dhammehi samannagata khama padakkhinaggahino anusasanim ayam bhikkhave dutiyo dhammo saddhammassa thitiya asammosaya @Footnote: 1 Po. Ma. pariccajana. sabbatthavaresu idisameva . 2 Po. samvattantiti. Anantaradhanaya samvattati. {156.7} Puna caparam bhikkhave ye te bhikkhu bahussuta agatagama dhammadhara vinayadhara matikadhara te sakkaccam [1]- param vacenti tesam accayena na chinnamulako suttanto hoti sappatisarano ayam bhikkhave tatiyo dhammo saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati. {156.8} Puna caparam bhikkhave thera bhikkhu na bahullika honti na sathalika okkamane nikkhittadhura paviveke pubbangama viriyam arabhanti appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya tesam pacchima janata ditthanugatim apajjati sapi hoti na bahullika na sathalika okkamane nikkhittadhura paviveke pubbangama viriyam arabhati appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya ayam bhikkhave catuttho dhammo saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati. {156.9} Puna caparam bhikkhave sangho samaggo sammodamano avivadamano ekuddeso phasum 2- viharati sanghe kho pana bhikkhave samagge na ceva annamannam akkosa honti na ca annamannam paribhasa honti na ca annamannam parikkhepa honti na ca annamannam pariccaja honti tattha appasanna ceva pasidanti pasannananca bhiyyobhavo hoti ayam bhikkhave pancamo dhammo saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati . ime kho bhikkhave panca dhamma saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattantiti. @Footnote: 1 Po. Ma. suttantam . 2 Po. Ma. Yu. phasu. [157] Pancannam bhikkhave puggalanam katha dukkatha puggale 1- puggalam upanidhaya katamesam pancannam assaddhassa bhikkhave saddhakatha dukkatha dussilassa silakatha dukkatha appassutassa bahusaccakatha dukkatha maccharissa 2- cagakatha dukkatha duppannassa pannakatha dukkatha. {157.1} Kasma ca bhikkhave assaddhassa saddhakatha dukkatha assaddho bhikkhave saddhakathaya kacchamanaya abhisajjati kuppati byapajjati patitthiyati kopanca dosanca appaccayanca patukaroti tam kissa hetu tanhi so bhikkhave saddhasampadam attani na samanupassati na ca labhati tatonidanam pitipamujjam 3- tasma assaddhassa saddhakatha dukkatha. {157.2} Kasma ca bhikkhave dussilassa silakatha dukkatha dussilo bhikkhave silakathaya kacchamanaya abhisajjati kuppati byapajjati patitthiyati kopanca dosanca appaccayanca patukaroti tam kissa hetu tanhi so bhikkhave silasampadam attani na samanupassati na ca labhati tatonidanam pitipamujjam tasma dussilassa silakatha dukkatha. {157.3} Kasma ca bhikkhave appassutassa bahusaccakatha dukkatha appassuto bhikkhave bahusaccakathaya kacchamanaya abhisajjati kuppati byapajjati patitthiyati kopanca dosanca appaccayanca patukaroti tam kissa hetu tanhi so bhikkhave sutasampadam attani na samanupassati na ca labhati tatonidanam pitipamujjam tasma appassutassa bahusaccakatha @Footnote: 1 Si. Yu. puggalam puggalam. ito param idisameva . 2 Po. Yu. macchariyassa. ito @param evam natabbam . 3 Ma. pitipamojjam. sabbatthavaresu idisameva. Katha dukkatha. {157.4} Kasma ca bhikkhave maccharissa cagakatha dukkatha macchari bhikkhave cagakathaya kacchamanaya abhisajjati kuppati byapajjati patitthiyati kopanca dosanca appaccayanca patukaroti tam kissa hetu tanhi so bhikkhave cagasampadam attani na samanupassati na ca labhati tatonidanam pitipamujjam tasma maccharissa cagakatha dukkatha. {157.5} Kasma ca bhikkhave duppannassa pannakatha dukkatha duppanno bhikkhave pannakathaya kacchamanaya abhisajjati kuppati byapajjati patitthiyati kopanca dosanca appaccayanca patukaroti tam kissa hetu tanhi so bhikkhave pannasampadam attani na samanupassati na ca labhati tatonidanam pitipamujjam tasma duppannassa pannakatha dukkatha . imesam kho bhikkhave pancannam puggalanam katha dukkatha puggale puggalam upanidhaya. {157.6} Pancannam bhikkhave puggalanam katha sukatha puggale puggalam upanidhaya katamesam pancannam saddhassa bhikkhave saddhakatha sukatha silavato silakatha sukatha bahussutassa bahusaccakatha sukatha cagavato cagakatha sukatha pannavato pannakatha sukatha. {157.7} Kasma ca bhikkhave saddhassa saddhakatha sukatha saddho bhikkhave saddhakathaya kacchamanaya nabhisajjati na kuppati na byapajjati na patittiyati na kopanca dosanca appaccayanca patukaroti tam kissa hetu tanhi so bhikkhave saddhasampadam attani samanupassati labhati ca tatonidanam Pitipamujjam tasma saddhassa saddhakatha sukatha. {157.8} Kasma ca bhikkhave silavato silakatha sukatha silava bhikkhave silakathaya kacchamanaya nabhisajjati na kuppati na byapajjati na patitthiyati na kopanca dosanca appaccayanca patukaroti tam kissa hetu tanhi so bhikkhave silasampadam attani samanupassati labhati ca tatonidanam pitipamujjam tasma silavato silakatha sukatha. {157.9} Kasma ca bhikkhave bahussutassa bahusaccakatha sukatha bahussuto bhikkhave bahusaccakathaya kacchamanaya nabhisajjati na kuppati na byapajjati na patitthiyati na kopanca dosanca appaccayanca patukaroti tam kissa hetu tanhi so bhikkhave sutasampadam attani samanupassati labhati ca tatonidanam pitipamujjam tasma bahussutassa bahusaccakatha sukatha. {157.10} Kasma ca bhikkhave cagavato cagakatha sukatha cagava bhikkhave cagakathaya kacchamanaya nabhisajjati na kuppati na byapajjati na patitthiyati na kopanca dosanca appaccayanca patukaroti tam kissa hetu tanhi so bhikkhave cagasampadam attani samanupassati labhati ca tatonidanam pitipamujjam tasma cagavato cagakatha sukatha. {157.11} Kasma ca bhikkhave pannavato pannakatha sukatha pannava bhikkhave pannakathaya kacchamanaya nabhisajjati na kuppati na byapajjati na patitthiyati na kopanca dosanca appaccayanca patukaroti tam kissa hetu tanhi so bhikkhave pannasampadam attani samanupassati labhati ca Tatonidanam pitipamujjam tasma pannavato pannakatha sukatha . imesam kho bhikkhave pancannam puggalanam katha sukatha puggale puggalam upanidhayati. [158] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu sarajjam okkanto 1- hoti katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu assaddho hoti dussilo hoti appassuto hoti kusito hoti duppanno hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu sarajjam okkanto hoti . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu visarado hoti katamehi pancahi idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti silava hoti bahussuto hoti araddhaviriyo hoti pannava hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu visarado hotiti. [159] [2]- Ekam samayam bhagava kosambiyam viharati ghositarame. Tena kho pana samayena ayasma udayi 3- mahatiya gihiparisaya parivuto dhammam desento nisinno hoti . addasa kho ayasma anando ayasmantam udayim mahatiya gihiparisaya parivutam dhammam desentam nisinnam disvana yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca ayasma bhante udayi mahatiya gihiparisaya parivuto dhammam desento nisinnoti 4- . Na kho @Footnote: 1 Po. okkamanto . 2 Po. Ma. evamme sutam . 3 Po. Ma. udayi. @4 Po. Ma. Yu. desetiti. Ananda sukaram paresam dhammam desetum paresam ananda dhammam desentena panca dhamme ajjhattam upatthapetva paresam dhammo desetabbo katame panca anupubbikatham kathessamiti paresam dhammo desetabbo pariyayadassavi katham kathessamiti paresam dhammo desetabbo anudayatam paticca katham kathessamiti paresam dhammo desetabbo na amisantaro katham kathessamiti paresam dhammo desetabbo attananca paranca anupahacca katham kathessamiti paresam dhammo desetabbo. Na kho ananda sukaram paresam dhammam desetum paresam ananda dhammam desentena ime panca dhamme ajjhattam upatthapetva paresam dhammo desetabboti. [160] Pancime bhikkhave uppanna duppativinodaya katame panca uppanno rago duppativinodayo uppanno doso duppativinodayo uppanno moho duppativinodayo uppannam patibhanam duppativinodayam uppannam gamikacittam duppativinodayam ime kho bhikkhave panca uppanna duppativinodayati. Saddhammavaggo pathamo. Tassuddanam tayo saddhammaniyama 1- tayo saddhammasammosa dukkatha ceva sarajjam 2- udayi dubbinodayati. ------------ @Footnote: 1 Ma. sammattaniyama . 2 Yu. sarajjam ceva. Aghatavaggo dutiyo [161] Pancime bhikkhave aghatapativinaya yattha bhikkhuno uppanno aghato sabbaso pativinetabbo katame panca yasmim bhikkhave puggale aghato jayetha metta tasmim puggale bhavetabba evam tasmim puggale aghato pativinetabbo yasmim bhikkhave puggale aghato jayetha karuna tasmim puggale bhavetabba evam tasmim puggale aghato pativinetabbo yasmim bhikkhave puggale aghato jayetha upekkha tasmim puggale bhavetabba evam tasmim puggale aghato pativinetabbo yasmim bhikkhave puggale aghato jayetha asatiamanasikaro tasmim puggale apajjitabbo evam tasmim puggale aghato pativinetabbo yasmim bhikkhave puggale aghato jayetha kammassakata tasmim puggale adhitthatabba kammassako ayamayasma kammadayado kammayoni kammabandhu kammapatisarano yam kammam karissati kalyanam va papakam va tassa dayado bhavissatiti evam tasmim puggale aghato pativinetabbo ime kho bhikkhave panca aghatapativinaya yattha bhikkhuno uppanno aghato sabbaso pativinetabboti. [162] Tatra kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi avuso bhikkhavoti . avusoti kho te bhikkhu ayasmato sariputtassa paccassosum . ayasma sariputto etadavoca pancime avuso Aghatapativinaya yattha bhikkhuno uppanno aghato sabbaso pativinetabbo katame panca idhavuso ekacco puggalo aparisuddhakayasamacaro hoti parisuddhavacisamacaro evarupepi avuso puggale aghato pativinetabbo idha panavuso ekacco puggalo aparisuddhavacisamacaro hoti parisuddhakayasamacaro evarupepi avuso puggale aghato pativinetabbo idha panavuso ekacco puggalo aparisuddhakayasamacaro hoti aparisuddhavacisamacaro labhati ca kalena kalam cetaso vivaram cetaso pasadam evarupepi avuso puggale aghato pativinetabbo idha panavuso ekacco puggalo aparisuddhakayasamacaro hoti aparisuddhavacisamacaro na ca labhati kalena kalam cetaso vivaram cetaso pasadam evarupepi avuso puggale aghato pativinetabbo idha panavuso ekacco puggalo parisuddhakayasamacaro hoti parisuddhavacisamacaro labhati ca kalena kalam cetaso vivaram cetaso pasadam evarupepi avuso puggale aghato pativinetabbo. {162.1} Tatravuso yvayam puggalo aparisuddhakayasamacaro parisuddhavacisamacaro katham tasmim puggale aghato pativinetabbo seyyathapi avuso bhikkhu pamsukuliko rathiyaya nantakam disva vamena padena niggahetva 1- dakkhinena padena pattharitva 2- yo tattha saro tam paripatetva adaya pakkameyya evameva kho avuso 3- yvayam puggalo aparisuddhakayasamacaro parisuddhavacisamacaro yassa aparisuddhakayasamacarata @Footnote: 1 Ma. nigganhitva . 2 Yu. vittharetva . 3 Ma. khvavuso. Na sassa tasmim samaye manasikatabba ya ca khvassa 1- parisuddhavacisamacarata sassa tasmim samaye manasikatabba evam tasmim puggale aghato pativinetabbo. {162.2} Tatravuso yvayam puggalo aparisuddhavacisamacaro parisuddhakayasamacaro katham tasmim puggale aghato pativinetabbo seyyathapi avuso pokkharani sevalapanakapariyonaddha atha puriso agaccheyya ghammabhitatto ghammapareto kilanto tasito pipasito so tam pokkharanim ogahetva ubhohi hatthehi [2]- sevalapanakam apaviyuhitva anjalina pivitva pakkameyya evameva kho avuso yvayam puggalo aparisuddhavacisamacaro parisuddhakayasamacaro yassa aparisuddhavacisamacarata na sassa tasmim samaye manasikatabba ya ca khvassa parisuddhakayasamacarata sassa tasmim samaye manasikatabba evam tasmim puggale aghato pativinetabbo. {162.3} Tatravuso yvayam puggalo aparisuddhakayasamacaro aparisuddhavacisamacaro labhati ca kalena kalam cetaso vivaram cetaso pasadam katham tasmim puggale aghato pativinetabbo seyyathapi avuso parittam gopadake 3- udakam atha puriso agaccheyya ghammabhitatto ghammapareto kilanto tasito pipasito tassa evamassa idam kho parittam gopadake 3- udakam sacaham anjalina va pivissami bhajanena va khobhissamipi 4- @Footnote: 1 Ma. Yu. khavassa . 2 Ma. Yu. itica iti cati padani . 3 Ma. Yu. gopade. @4 Ma. khobhessamipi. Yu. khobhassami. Tam lolissamipi 1- tam apeyyampi tam karissami yannunaham catukunthiko 2- nipatitva gopitakam pivitva pakkameyyanti so catukunthiko 2- nipatitva gopitakam pivitva pakkameyya evameva kho avuso yvayam puggalo aparisuddhakayasamacaro aparisuddhavacisamacaro labhati ca kalena kalam cetaso vivaram cetaso pasadam yassa aparisuddhakayasamacarata na sassa tasmim samaye manasikatabba yapissa aparisuddhavacisamacarata na sapissa tasmim samaye manasikatabba yanca kho so labhati kalena kalam cetaso vivaram cetaso pasadam tadevassa 3- tasmim samaye manasikatabbam evam tasmim puggale aghato pativinetabbo. {162.4} Tatravuso yvayam puggalo aparisuddhakayasamacaro aparisuddhavacisamacaro na labhati kalena kalam cetaso vivaram cetaso pasadam katham tasmim puggale aghato pativinetabbo seyyathapi avuso puriso abadhiko dukkhito balhagilano addhanamaggapatipanno tassa puratopissa dure gamo pacchatopissa dure gamo so na labheyya sappayani bhojanani na labheyya sappayani bhesajjani na labheyya patirupam upatthakam na labheyya gamantanayakam tamenam annataro puriso passeyya addhanamaggapatipanno so tasmim purise karunnamyeva upatthapeyya anudayamyeva upatthapeyya anukampamyeva upatthapeyya aho vatayam puriso labheyya sappayani bhojanani labheyya sappayani bhesajjani labheyya patirupam upatthakam labheyya gamantanayakam tam kissa hetu @Footnote: 1 Ma. Yu. lolessamipi . 2 Ma. Yu. catukkundiko. Yu. catukundiko. @3 Ma. tamevassa. Mayam puriso idheva anayabyasanam apajjiti 1- evameva kho avuso yvayam puggalo aparisuddhakayasamacaro aparisuddhavacisamacaro na ca labhati kalena kalam cetaso vivaram cetaso pasadam evarupepi 2- avuso puggale karunnamyeva upatthapetabbam anudayayeva upatthapetabba anukampayeva upatthapetabba aho vata ayamayasma kayaduccaritam pahaya kayasucaritam bhaveyya vaciduccaritam pahaya vacisucaritam bhaveyya manoduccaritam pahaya manosucaritam bhaveyya tam kissa hetu mayamayasma kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjiti 3- evam tasmim puggale aghato pativinetabbo. {162.5} Tatravuso yvayam puggalo parisuddhakayasamacaro parisuddhavacisamacaro labhati ca kalena kalam cetaso vivaram cetaso pasadam katham tasmim puggale aghato pativinetabbo seyyathapi avuso pokkharani acchodaka satodaka sitodaka setodaka 4- supatittha rammaniya nanarukkhehi sanchanna atha puriso agaccheyya ghammabhitatto ghammapareto kilanto tasito pipasito so tam pokkharanim ogahetva nhatva ca pivitva ca paccuttaritva tattheva rukkhachayaya nisideyya va nipajjeyya va evameva kho avuso yvayam puggalo parisuddhakayasamacaro parisuddhavacisamacaro labhati ca kalena kalam cetaso vivaram cetaso pasadam yapissa parisuddhakayasamacarata sapissa tasmim samaye manasikatabba @Footnote: 1 Po. apajjati. Yu. apajjatiti . 2 Yu. pisaddo natthi . 3 Yu. upapajjatiti. @4 Ma. setaka. Yapissa parisuddhavacisamacarata sapissa tasmim samaye manasikatabba yampi so 1- labhati kalena kalam cetaso vivaram cetaso pasadam tampissa tasmim samaye manasikatabbam evam tasmim puggale aghato pativinetabbo samantapasadikam avuso puggalam agamma cittam pasidati . ime kho avuso panca aghatapativinaya yattha bhikkhuno uppanno aghato sabbaso pativinetabboti. [163] Tatra kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi .pe. Pancahavuso dhammehi samannagato bhikkhu alamsakaccho sabrahmacarinam katamehi pancahi idhavuso bhikkhu attana ca silasampanno hoti silasampadakathaya ca agatam panham byakatta hoti attana ca samadhisampanno hoti samadhisampadakathaya ca agatam panham byakatta hoti attana ca pannasampanno hoti pannasampadakathaya ca agatam panham byakatta hoti attana ca vimuttisampanno hoti vimuttisampadakathaya ca agatam panham byakatta hoti attana ca vimuttinanadassanasampanno hoti vimuttinanadassanasampadakathaya ca agatam panham byakatta hoti imehi kho avuso pancahi dhammehi samannagato bhikkhu alamsakaccho sabrahmacarinanti. [164] Tatra kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi .pe. Pancahavuso dhammehi samannagato bhikkhu alamsajivo sabrahamacarinam katamehi pancahi idhavuso bhikkhu attana ca silasampanno @Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. Hoti silasampadakathaya ca katam 1- panham byakatta hoti attana ca samadhisampanno hoti samadhisampadakathaya ca katam panham byakatta hoti attana ca pannasampanno hoti pannasampadakathaya ca katam panham byakatta hoti attana ca vimuttisampanno hoti vimuttisampadakathaya ca katam panham byakatta hoti attana ca vimuttinanadassanasampanno hoti vimuttinanadassanasampadakathaya ca katam panham byakatta hoti imehi kho avuso pancahi dhammehi samannagato bhikkhu alamsajivo sabrahmacarinanti. [165] Tatra kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi .pe. Yo hi koci avuso param panham pucchati sabbo so pancahi thanehi etesam va annatarena katamehi pancahi mandatta momuhatta param panham pucchati papiccho icchapakato param panham pucchati paribhavam param panham pucchati natukamo 2- param panham pucchati athava panevamcitto 3- param panham pucchati sace me panham puttho sammadeva byakarissati iccetam kusalam no ce me panham puttho sammadeva byakarissati ahamassa sammadeva byakarissamiti yo hi koci avuso param panham pucchati sabbo so imehi pancahi thanehi etesam va annatarena aham kho panavuso evamcitto param panham pucchami sace me panham puttho sammadeva @Footnote: 1 Ma. agatam. sabbatthavaresu idisameva . 2 Ma. Yu. annatukamo. @3 Yu. atha va pakuppanto. Byakarissati iccetam kusalam no ce me panham puttho sammadeva byakarissati ahamassa sammadeva byakarissamiti. [166] Tatra kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi .pe. Idhavuso bhikkhu silasampanno samadhisampanno pannasampanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi 1- atthetam thanam no ce dittheva dhamme annam aradheyya atikkammeva kabalim karaharabhakkhanam devanam sahabyatam annataram manomayam kayam upapanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi atthetam thananti . evam vutte ayasma udayi ayasmantam sariputtam etadavoca atthanam kho etam avuso sariputta anavakaso yam so bhikkhu atikkammeva kabalim karaharabhakkhanam devanam sahabyatam annataram manomayam kayam upapanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi natthetam thananti. {166.1} Dutiyampi kho .pe. tatiyampi kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi idhavuso bhikkhu silasampanno samadhisampanno pannasampanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi atthetam thanam no ce dittheva dhamme annam aradheyya atikkammeva kabalim karaharabhakkhanam devanam sahabyatam annataram manomayam kayam upapanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi atthetam thananti. {166.2} Tatiyampi kho ayasma udayi ayasmantam sariputtam etadavoca atthanam kho etam avuso @Footnote: 1 Po. Ma. samapajjeyyapi vutthaheyyapi. ito param evam natabbam. Sariputta anavakaso yam so bhikkhu atikkammeva kabalim karaharabhakkhanam devanam sahabyatam annataram manomayam kayam upapanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi natthetam thananti . athakho ayasmato sariputtassa etadahosi yavatatiyampi kho me ayasma udayi patikkosati na ca me koci bhikkhu anumodati yannunaham yena bhagava tenupasankameyyanti. {166.3} Athakho ayasma sariputto yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi idhavuso bhikkhu silasampanno samadhisampanno pannasampanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi atthetam thanam no ce dittheva dhamme annam aradheyya atikkammeva kabalim karaharabhakkhanam devanam sahabyatam annataram manomayam kayam upapanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi atthetam thananti. {166.4} Evam vutte ayasma udayi ayasmantam sariputtam etadavoca atthanam kho etam avuso sariputta anavakaso yam so bhikkhu atikkammeva kabalim karaharabhakkhanam devanam sahabyatam annataram manomayam kayam upapanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi natthetam thananti . dutiyampi kho .pe. tatiyampi kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi idhavuso bhikkhu silasampanno samadhisampanno pannasampanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi atthetam Thanam no ce dittheva dhamme annam aradheyya atikkammeva kabalim karaharabhakkhanam devanam sahabyatam annataram manomayam kayam upapanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi atthetam thananti. {166.5} Tatiyampi kho ayasma udayi ayasmantam sariputtam etadavoca atthanam kho etam avuso sariputta anavakaso yam so bhikkhu atikkammeva kabalim karaharabhakkhanam devanam sahabyatam annataram manomayam kayam upapanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi natthetam thananti . athakho ayasmato sariputtassa etadahosi bhagavatopi kho me sammukha ayasma udayi yavatiyakam patikkosati na ca me koci bhikkhu anumodati yannunaham tunhi assanti . athakho ayasma sariputto tunhi ahosi. {166.6} Athakho bhagava ayasmantam udayim amantesi kam pana tvam udayi manomayam kayam paccesiti. Ye te bhante deva arupino sannamayati kim nu kho tuyham udayi balassa abyattassa bhanitena tvampi nama bhanitabbam mannasiti . athakho bhagava ayasmantam anandam amantesi atthi nama ananda theram bhikkhum vihesiyamanam ajjhupekkhissatha na hi nama ananda karunnampi bhavissati byattamhi [1]- bhikkhumhi vihesiyamanamhiti. {166.7} Athakho bhagava bhikkhu amantesi idha bhikkhave bhikkhu silasampanno samadhisampanno pannasampanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi atthetam thanam no ce dittheva dhamme annam @Footnote: 1 Ma. Yu. theramhi. Aradheyya atikkammeva kabalim karaharabhakkhanam devanam sahabyatam annataram manomayam kayam upapanno sannavedayitanirodham samapajjeyyapi vutthaheyyapi atthetam thananti . idamavoca bhagava idam vatvana sugato utthayasana viharam pavisi. {166.8} Athakho ayasma anando acirapakkantassa bhagavato yenayasma upavano tenupasankami upasankamitva ayasmantam upavanam etadavoca idhavuso upavana anne there 1- bhikkhu vihesenti mayante 2- na pucchama anacchariyam kho panetam avuso upavana yam bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito etadeva arabbha udahareyya yatha ayasmantannevettha upavanam patibhaseyya idaneva amhakam sarajjam okkantanti . athakho bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito yena upatthanasala tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi nisajja kho bhagava ayasmantam upavanam etadavoca {166.9} katihi nu kho upavana dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo cati . pancahi bhante dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo ca katamehi pancahi idha bhante thero bhikkhu silava hoti .pe. sikkhati sikkhapadesu bahussuto hoti .pe. ditthiya suppatividdha 3- kalyanavaco hoti kalyanavakkarano poriya vacaya samannagato @Footnote: 1 Yu. theram bhikkhum . 2 Ma. mayam tena na muccama . 3 Yu. suppatividdho. Vissatthaya anelagalaya 1- atthassa vinnapaniya catunnam jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati imehi kho bhante pancahi dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo cati. {166.10} Sadhu sadhu upavana imehi kho upavana pancahi dhammehi samannagato thero bhikkhu sabrahmacarinam piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo ca ime ce upavana panca dhamma therassa bhikkhuno na samvijjeyyum kena nam sabrahmacari sakkareyyum garukareyyum maneyyum pujeyyum 2- khandiccena paliccena vallittacataya 3- yasma ca kho upavana ime panca dhamma therassa bhikkhuno samvijjanti tasma tam sabrahmacari sakkaronti garukaronti manenti pujentiti. [167] Tatra kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi codakena avuso bhikkhuna param codetukamena panca dhamme ajjhattam upatthapetva 4- paro codetabbo katame panca kalena vakkhami no akalena bhutena vakkhami no abhutena sanhena vakkhami no pharusena atthasanhitena vakkhami no anatthasanhitena mettacitto 5- vakkhami no dosantaro 6- codakena avuso bhikkhuna param codetukamena ime panca dhamme ajjhattam upatthapetva paro codetabbo. @Footnote: 1 Ma. Yu. anelagalaya . 2 Ma. na samvijjeyyum na tam sabrahmacari sakkareyyum na garum @kareyyum na maneyyum na pujeyyum . 3 Ma. valittacataya . 4 Yu. upatthapetva @5 Po. Yu. mettacittena . 6 Po. Yu. dosantarena. {167.1} Idhaham avuso ekaccam puggalam passami akalena codiyamanam no kalena kupitam abhutena codiyamanam no bhutena kupitam pharusena codiyamanam no sanhena kupitam anatthasanhitena codiyamanam no atthasanhitena kupitam dosantarena codiyamanam no mettacittena kupitam. {167.2} Adhammacuditassa avuso bhikkhuno pancahakarehi avippatisaro upadahitabbo 1- akalenayasma cudito no kalena alante avippatisaraya abhutenayasma cudito no bhutena alante avippatisaraya pharusenayasma cudito no sanhena alante avippatisaraya anatthasanhitenayasma cudito no atthasanhitena alante avippatisaraya dosantarenayasma cudito no mettacittena alante avippatisarayati. {167.3} Adhammacuditassa avuso bhikkhuno imehi pancahakarehi avippatisaro upadahitabbo . adhammacodakassa avuso bhikkhuno pancahakarehi vippatisaro upadahitabbo akalena te avuso cudito no kalena alante vippatisaraya abhutena te avuso cudito no bhutena alante vippatisaraya pharusena te avuso cudito no sanhena alante vippatisaraya anatthasanhitena te avuso cudito no atthasanhitena alante vippatisaraya dosantarena te avuso cudito no mettacittena alante vippatisarayati. {167.4} Adhammacodakassa avuso bhikkhuno imehi pancahakarehi vippatisaro upadahitabbo tam kissa hetu yatha nannopi @Footnote: 1 Po. Yu. upadahatabbo. sabbattha evam natabbam. Bhikkhu abhutena codetabbam manneyyati. {167.5} Idha panaham avuso ekaccam puggalam passami kalena codiyamanam no akalena kupitam bhutena codiyamanam no abhutena kupitam sanhena codiyamanam no pharusena kupitam atthasanhitena codiyamanam no anatthasanhitena kupitam mettacittena codiyamanam no dosantarena kupitam. {167.6} Dhammacuditassa avuso bhikkhuno pancahakarehi vippatisaro upadahitabbo kalenayasma cudito no akalena alante vippatisaraya bhutenayasma cudito no abhutena alante vippatisaraya sanhenayasma cudito no pharusena alante vippatisaraya atthasanhitenayasma cudito no anatthasanhitena alante vippatisaraya mettacittenayasma cudito no dosantarena alante vippatisarayati . dhammacuditassa avuso bhikkhuno imehi pancahakarehi vippatisaro upadahitabbo. {167.7} Dhammacodakassa avuso bhikkhuno pancahakarehi avippatisaro upadahitabbo kalena te avuso cudito no akalena alante avippatisaraya bhutena te avuso cudito no abhutena alante avippatisaraya sanhena te avuso cudito no pharusena alante avippatisaraya atthasanhitena te avuso cudito no anatthasanhitena alante avippatisaraya mettacittena te avuso cudito no dosantarena alante avippatisarayati . dhammacodakassa avuso bhikkhuno imehi pancahakarehi avippatisaro upadahitabbo tam kissa hetu yatha Annopi bhikkhu bhutena coditabbam manneyyati. {167.8} Cuditena avuso puggalena dvisu dhammesu patitthatabbam sacce ca akuppe ca. Pancahi [1]- avuso pare codeyyum kalena va akalena va bhutena va abhutena va sanhena va pharusena va atthasanhitena va anatthasanhitena va mettacitta va dosantara va 2-. Ahampi dvisuyeva dhammesu patitthaheyyam sacce ca akuppe ca. Sace janeyyam attheso mayi dhammoti atthiti nam vadeyyam samvijjate eso mayi dhammoti sace janeyyam nattheso mayi dhammoti natthiti nam vadeyyam neso dhammo mayi samvijjatiti [3]-. Evampi kho te sariputta vuccamana atha ca panidhekacce moghapurisa na padakkhinam ganhantiti . ye te bhante puggala assaddha jivikattha na saddha agarasma anagariyam pabbajita satha mayavino ketubhino uddhata unnala capala mukhara vikinnavaca indriyesu aguttadvara bhojane amattannuno jagariyam ananuyutta samanne anapekkhavanto sikkhaya na tibbagarava bahullika sathalika okkamane pubbangama paviveke nikkhittadhura kusita hinaviriya mutthassatino asampajana asamahita vibbhantacitta duppanna elamuga te maya evam vuccamana na pakkhinam ganhanti ye pana te bhante kulaputta @Footnote: 1 Ma. Yu. mam cepi . 2 Po. Yu. mettacittena va dosantarena va. @3 ito param sabbesu dissamanapotthakesu idisameva pannayati tam vicaretabbayuttakam @hoti. Saddha agarasma anagariyam pabbajita asatha amayavino aketubhino anuddhata anunnala acapala amukhara avikinnavaca indriyesu guttadvara bhojane mattannuno jagariyam anuyutta samanne apekkhavanto sikkhaya tibbagarava na bahullika na sathalika okkamane nikkhittadhura paviveke pubbangama araddhaviriya pahitatta upatthitassatino sampajana samahita ekaggacitta pannavanto anelamuga te maya evam vuccamana padakkhinam ganhantiti. {167.9} Ye te sariputta puggala assaddha jivikattha na saddha agarasma anagariyam pabbajita satha mayavino ketubhino uddhata unnala capala mukhara vikinnavaca indriyesu aguttadvara bhojane amattannuno jagariyam ananuyutta samanne anapekkhavanto sikkhaya na tibbagarava bahullika sathalika okkamane pubbangama paviveke nikkhittadhura kusita hinaviriya mutthassatino asampajana asamahita vibbhantacitta duppanna elamuga titthatu [1]- {167.10} ye pana te sariputta kulaputta saddha agarasma anagariyam pabbajita asatha amayavino aketubhino anuddhata anunnala acapala amukhara avikinnavaca indriyesu guttadvara bhojane mattannuno jagariyam anuyutta samanne apekkhavanto sikkhaya tibbagarava na bahullika na sathalika okkamane nikkhittadhura paviveke pubbangama araddhaviriya pahitatta upatthitassatino sampajana samahita ekaggacitta pannavanto anelamuga te tvam sariputta vadeyyasi ovada @Footnote:[1] Po. Ma. Yu. te. Sariputta sabrahmacari anusasa sariputta sabrahmacari asaddhamma vutthapetva saddhamme patitthapessami sabrahmacariti evam hi te sariputta sikkhitabbanti. [168] Tatra kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi .pe. Dussilassa avuso silavipannassa hatupaniso hoti sammasamadhi sammasamadhimhi asati sammasamadhivipannassa hatupanisam hoti yathabhutananadassanam yathabhutananadassane asati yathabhutananadassanavipannassa hatupaniso hoti nibbidavirago nibbidavirage asati nibbidaviragavipannassa hatupanisam hoti vimuttinanadassanam seyyathapi avuso rukkho sakhapalasavipanno tassa papatikapi na paripurim gacchati tacopi pheggupi saropi na paripurim gacchati evameva kho avuso dussilassa silavipannassa hatupaniso hoti sammasamadhi sammasamadhimhi asati sammasamadhivipannassa hatupanisam hoti yathabhutananadassanam yathabhutananadassane asati yathabhutananadassanavipannassa hatupaniso hoti nibbidavirago nibbidavirage asati nibbidaviragavipannassa hatupanisam hoti vimuttinanadassanam. {168.1} Silavato avuso silasampannassa upanisasampanno hoti sammasamadhi sammasamadhimhi sati sammasamadhisampannassa upanisasampannam hoti yathabhutananadassanam yathabhutananadassane sati yathabhutananadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidavirago nibbidavirage sati nibbidaviragasampannassa upanisasampannam Hoti vimuttinanadassanam seyyathapi avuso rukkho sakhapalasasampanno tassa papatika paripurim gacchati tacopi pheggupi saropi paripurim gacchati evameva kho avuso silavato silasampannassa upanisasampanno hoti sammasamadhi sammasamadhimhi sati sammasamadhisampannassa upanisasampannam hoti yathabhutananadassanam yathabhutananadassane sati yathabhutananadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidavirago nibbidavirage sati nibbidaviragasampannassa upanisasampannam hoti vimuttinanadassananti. [169] Athakho ayasma anando yenayasma sariputto tenusankami upasankamitva ayasmata sariputtena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam 1- vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ayasma anando ayasmantam sariputtam etadavoca kittavata nu kho avuso sariputta bhikkhu khippanisanti ca hoti kusalesu dhammesu suggahitaggahi ca bahunca ganhati gahitancassa nappamussatiti ayasma kho anando bahussuto patibhatu ayasmantanneva anandanti . tenahavuso sariputta sunahi sadhukam manasikarohi bhasissamiti . evamavusoti kho ayasma sariputto ayasmato anandassa paccassosi . ayasma anando etadavoca idhavuso sariputta bhikkhu atthakusalo ca hoti dhammakusalo ca byanjanakusalo ca niruttikusalo ca pubbaparakusalo ca ettavata @Footnote: 1 Ma. saraniyam. sabbattha idisameva. Kho avuso sariputta bhikkhu khippanisanti ca hoti kusalesu dhammesu suggahitaggahi ca bahunca ganhati gahitancassa nappamussatiti acchariyam avuso abbhutam avuso yava subhasitancidam ayasmata anandena imehi ca mayam pancahi dhammehi samannagatam ayasmantam anandam dharema ayasma anando atthakusalo dhammakusalo byanjanakusalo niruttikusalo pubbaparakusaloti. [170] Ekam samayam ayasma anando kosambiyam viharati ghositarame . athakho ayasma bhaddaji yenayasma anando tenupasankami upasankamitva ayasmata anandena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinnam kho ayasmantam bhaddajim ayasma anando etadavoca kim nu kho avuso bhaddaji dassananam aggam kim savananam aggam kim sukhanam aggam kim sannanam aggam kim bhavanam agganti. {170.1} Atthavuso brahma abhibhu anabhibhuto annadatthudaso vasavatti yo tam brahmanam passati idam dassananam aggam atthavuso abhassara nama deva sukhena abhisanna parisanna te kadaci karahaci udanam udanenti aho sukham aho sukhanti yo tam saddam sunati idam savananam aggam atthavuso subhakinha nama deva te santanneva tusita sukham patisamvedenti idam sukhanam aggam atthavuso akincannayatanupaga deva idam Sannanam aggam atthavuso nevasannanasannayatanupaga deva idam bhavanam agganti sameti kho idam ayasmato bhaddajissa yadidam bahuna janenati. {170.2} Ayasma kho anando bahussuto patibhatu ayasmantanneva anandanti . tenahavuso bhaddaji sunahi sadhukam manasikarohi bhasissamiti . evamavusoti kho ayasma bhaddaji ayasmato anandassa paccassosi . ayasma anando etadavoca yatha passato kho avuso anantara asavanam khayo hoti idam dassananam aggam yatha sunato anantara asavanam khayo hoti idam savananam aggam yatha sukhitassa anantara asavanam khayo hoti idam sukhanam aggam yathasannissa anantara asavanam khayo hoti idam sannanam aggam yathabhutassa anantara asavanam khayo hoti idam bhavanam agganti. Aghatavaggo dutiyo. Tassuddanam dve aghatavinaya sakaccha sajivato panham puccha nirodho codana silam nisanti bhaddajiti. ----------- Upasakavaggo tatiyo [171] [1]- Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. @Footnote: 1 Ma. evam me sutam. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca pancahi bhikkhave dhammehi samannagato upasako sarajjam okkanto hoti katamehi pancahi panatipati hoti adinnadayi hoti kamesu micchacari hoti musavadi hoti suramerayamajjapamadatthayi hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato upasako sarajjam okkanto hoti . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato upasako visarado hoti katamehi pancahi panatipata pativirato hoti adinnadana pativirato hoti kamesu micchacara pativirato hoti musavada pativirato hoti suramerayamajjapamadatthana pativirato hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato upasako visarado hotiti. [172] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato upasako avisarado agaram ajjhavasati katamehi pancahi panatipati hoti .pe. Suramerayamajjapamadatthayi hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato upasako avisarado agaram ajjhavasati . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato upasako visarado agaram ajjhavasati katamehi pancahi panatipata pativirato hoti .pe. suramerayamajjapamadatthana pativirato hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato upasako visarado agaram ajjhavasatiti. [173] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato upasako yathabhatam Nikkhitto evam niraye katamehi pancahi panatipati hoti .pe. Suramerayamajjapamadatthayi hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato upasako yathabhatam nikkhitto evam niraye . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato upasako yathabhatam nikkhitto evam sagge katamehi pancahi panatipata pativirato hoti .pe. surameraya- majjapamadatthana pativirato hoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato upasako yathabhatam nikkhitto evam saggeti. [174] Athakho anathapindiko gahapati yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinnam kho anathapindikam gahapatim bhagava etadavoca panca gahapati bhayani verani appahaya dussilo iti vuccati nirayanca upapajjati katamani panca panatipatam adinnadanam kamesu micchacaram musavadam suramerayamajjapamadatthanam imani kho gahapati panca bhayani verani appahaya dussilo iti vuccati nirayanca upapajjati. {174.1} Panca gahapati bhayani verani pahaya silava iti vuccati sugatinca upapajjati katamana panca panatipatam adinnadanam kamesu micchacaram musavadam suramerayamajjapamadatthanam imani kho gahapati panca bhayani verani pahaya silava iti vuccati sugatinca upapajjati . yam gahapati panatipati 1- panatipatapaccaya ditthadhammikampi bhayam veram pasavati samparayikampi bhayam veram pasavati @Footnote: 1 Yu. ayam patho natthi. Cetasikampi dukkham domanassam patisamvedeti panatipata pativirato neva ditthadhammikam bhayam veram pasavati na samparayikam bhayam veram pasavati na cetasikam dukkham domanassam patisamvedeti panatipata pativiratassa evantam bhayam veram vupasantam hoti . yam gahapati adinnadayi ... Yam gahapati kamesu micchacari ... yam gahapati musavadi ... yam gahapati suramerayamajjapamadatthayi suramerayamajjapamadatthanapaccaya ditthadhammikampi bhayam veram pasavati samparayikampi bhayam veram pasavati cetasikampi dukkham domanassam patisamvedeti suramerayamajjapamadatthana pativirato neva ditthadhammikam bhayam veram pasavati na samparayikam bhayam veram pasavati na cetasikam dukkham domanassam patisamvedeti . suramerayamajjapamadatthana pativiratassa evantam bhayam veram vupasantam hotiti. Yo panamatipateti 1- musavadanca bhasati loke adinnam adiyati paradaranca gacchati suramerayapananca yo naro anuyunjati appahaya panca verani dussilo iti vuccati kayassa bheda duppanno nirayam sopapajjati 2-. Yo panam natipateti musavadam na bhasati loke adinnam nadiyati paradaram na gacchati suramerayapananca yo naro nanuyunjati pahaya panca verani silava iti vuccati @Footnote: 1 Yu. panamatimateti . 2 Po. Yu. so upapajjati. Kayassa bheda sappanno sugatim sopapajjatiti 1-. [175] Pancahi bhikkhave dhammehi samannagato upasako upasakacandalo ca hoti upasakamalanca upasakapatikittho 2- ca katamehi pancahi assaddho hoti dussilo hoti kotuhalamangaliko 3- hoti mangalam pacceti no kammam ito ca bahiddha dakkhineyyam gavesati tattha ca pubbakaram karoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato upasako upasakacandalo ca hoti upasakamalanca upasakapatikittho ca . pancahi bhikkhave dhammehi samannagato upasako upasakaratananca hoti upasakapadumanca upasakapundarikanca 4- katamehi pancahi saddho hoti silava hoti akotuhalamangaliko 3- hoti kammam pacceti no mangalam na ito bahiddha dakkhineyyam gavesati idha ca pubbakaram karoti imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato upasako upasakaratananca hoti upasakapadumanca upasakapundarikancati. [176] Athakho anathapindiko gahapati pancamattehi upasakasatehi parivuto yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinnam kho anathapindikam gahapatim bhagava etadavoca tumhe kho gahapati bhikkhusangham paccupatthita civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena na kho gahapati tavatakeneva tutthi karaniya mayam bhikkhusangham paccupatthita @Footnote: 1 Po. Yu. so upapajjatiti . 2 Ma. upasakapatikuttho . 3 Ma. kotuhala .... @4 Po. Yu. upasakapundariko ca. Civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharenati tasma tiha gahapati evam sikkhitabbam kinti mayam kalena kalam pavivekam pitim upasampajja vihareyyamati evam hi vo gahapati sikkhitabbanti. {176.1} Evam vutte ayasma sariputto bhagavantam etadavoca acchariyam bhante abbhutam bhante yava subhasitancidam bhante bhagavata tumhe kho gahapati bhikkhusangham paccupatthita civarapindapatasenasanagilanapaccaya- bhesajjaparikkharena na kho gahapati tavatakeneva tutthi karaniya mayam bhikkhusangham paccupatthita civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharenati tasma tiha gahapati evam sikkhitabbam kinti mayam kalena kalam pavivekam pitim upasampajja vihareyyamati evam hi vo gahapati sikkhitabbanti. {176.2} Yasmim bhante samaye ariyasavako pavivekam pitim upasampajja viharati pancassa thanani tasmim samaye na honti yampissa kamupasanhitam dukkham domanassam tampissa tasmim samaye na hoti yampissa kamupasanhitam sukham somanassam tampissa tasmim samaye na hoti yampissa akusalupasanhitam dukkham domanassam tampissa tasmim samaye na hoti yampissa akusalupasanhitam sukham somanassam tampissa tasmim samaye na hoti yampissa kusalupasanhitam dukkham domanassam tampissa tasmim samaye na hoti yasmim bhante samaye ariyasavako pavivekam pitim upasampajja viharati imani 1- pancassa thanani tasmim samaye na hontiti . sadhu sadhu sariputta yasmim sariputta samaye ariyasavako @Footnote: 1 Ma. Yu. imanissa panca. Pavivekam pitim upasampajja viharati pancassa thanani tasmim samaye na honti yampissa kamupasanhitam dukkham domanassam tampissa tasmim samaye na hoti yampissa kamupasanhitam sukham somanassam tampissa tasmim samaye na hoti yampissa akusalupasanhitam dukkham domanassam tampissa tasmim samaye na hoti yampissa akusalupasanhitam sukham somanassam tampissa tasmim samaye na hoti yampissa kusalupasanhitam dukkham domanassam tampissa tasmim samaye na hoti yasmim sariputta samaye ariyasavako pavivekam pitim upasampajja viharati imani pancassa thanani tasmim samaye na hontiti. [177] Pancima bhikkhave vanijja upasakena akaraniya katama panca satthavanijja sattavanijja mamsavanijja majjavanijja visavanijja ima kho bhikkhave panca vanijja upasakena akaraniyati. [178] Tam kim mannatha bhikkhave apinu tumhehi dittham va sutam va ayam puriso panatipatam pahaya panatipata pativirato hoti 1- tamenam rajano gahetva panatipataveramanihetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karontiti. No hetam bhante. {178.1} Sadhu bhikkhave mayapi kho etam bhikkhave neva dittham na sutam ayam puriso panatipatam pahaya panatipata pativirato hoti 1- tamenam rajano gahetva panatipataveramanihetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karontiti apicakhvassa 2- tadeva 3- @Footnote: 1 Ma. pativiratoti . 2 Ma. Yu. apicakhvassa . 3 Ma. Yu. tameva. Papakammam pavedeti 1- ayam puriso itthim va purisam va jivita voropetiti 2- tamenam rajano gahetva panatipatahetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karonti apinu tumhehi evarupam dittham va sutam vati ditthanca no bhante sutanca suyyissati cati. {178.2} Tam kim mannatha bhikkhave apinu tumhehi dittham va sutam va ayam puriso adinnadanam pahaya adinnadana pativirato hoti tamenam rajano gahetva adinnadanaveramanihetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karontiti. No hetam bhante. {178.3} Sadhu bhikkhave mayapi kho etam bhikkhave neva dittham na sutam ayam puriso adinnadanam pahaya adinnadana pativirato hoti tamenam rajano gahetva adinnadanaveramanihetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karontiti apicakhvassa tadeva papakammam pavedeti ayam puriso gama va aranna va adinnam theyyasankhatam adiyati 3- tamenam rajano gahetva adinnadanahetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karonti apinu tumhehi evarupam dittham va sutam vati ditthanca no bhante sutanca suyyissati cati . tam kim mannatha bhikkhave apinu tumhehi dittham va sutam va ayam puriso kamesu micchacaram pahaya kamesu micchacara pativirato hoti tamenam rajano gahetva kamesu micchacaraveramanihetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karontiti . no @Footnote: 1 Ma. Yu. pavedenti . 2 Ma. Yu. voropesiti . 3 Ma. Yu. adiyiti. Hetam bhante. {178.4} Sadhu bhikkhave mayapi kho etam bhikkhave neva dittham na sutam ayam puriso kamesu micchacaram pahaya kamesu micchacara pativirato hoti tamenam rajano gahetva kamesu micchacaraveramanihetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karontiti apicakhvassa tadeva papakammam pavedeti ayam puriso paritthisu parakumarisu carittam apajjati 1- tamenam rajano gahetva kamesu micchacarahetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karonti apinu tumhehi evarupam dittham va sutam vati ditthanca no bhante sutanca suyyissati cati. {178.5} Tam kim mannatha bhikkhave apinu tumhehi dittham va sutam va ayam puriso musavadam pahaya musavada pativirato hoti tamenam rajano gahetva musavadaveramanihetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karontiti . no hetam bhante. {178.6} Sadhu bhikkhave mayapi kho etam bhikkhave neva dittham na sutam ayam puriso musavadam pahaya musavada pativirato hoti tamenam rajano gahetva musavadaveramanihetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karontiti apicakhvassa tadeva papakammam pavedeti ayam puriso gahapatissa va gahapatiputtassa va musavadena attham bhanjati 2- tamenam rajano gahetva musavadahetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karonti apinu tumhehi evarupam dittham va sutam vati ditthanca no bhante sutanca suyyissati @Footnote: 1 Po. apajjatiti. Ma. Yu. apajjiti. aparampi idisameva. @2 Po. Yu. bhanjiti. Ma. pabhanjiti. ito param evam natabbam. Cati. {178.7} Tam kim mannatha bhikkhave apinu tumhehi dittham va sutam va ayam puriso suramerayamajjapamadatthanam pahaya suramerayamajjapamadatthana pativirato hoti tamenam rajano gahetva suramerayamajjapama- datthanaveramanihetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karontiti. No hetam bhante. {178.8} Sadhu bhikkhave mayapi kho etam bhikkhave neva dittham na sutam ayam puriso suramerayamajjapamadatthanam pahaya suramerayamajjapamadatthana pativirato hoti tamenam rajano gahetva suramerayamajjapamadatthanaveramanihetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karontiti apicakhvassa tadeva papakammam pavedeti ayam puriso suramerayamajjapamadatthanam anuyutto itthim va purisam va jivita voropeti 1- ayam puriso suramerayamajja- pamadatthanam anuyutto gama va aranna va adinnam theyyasankhatam adiyati 2- ayam puriso suramerayamajjapamadatthanam anuyutto paritthisu parakumarisu carittam apajjati ayam puriso suramerayamajjapamadatthanam anuyutto gahapatissa va gahapatiputtassa va musavadena attham bhanjati tamenam rajano gahetva suramerayamajjapamadatthanahetu hananti va bandhanti va pabbajenti va yathapaccayam va karonti apinu tumhehi evarupam dittham va sutam vati ditthanca no bhante sutanca suyyissati cati. @Footnote: 1 Ma. Yu. voropesi . 2 Ma. Yu. adiyi. [179] Athakho anathapindiko gahapati pancamattehi upasakasatehi parivuto yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . athakho bhagava ayasmantam sariputtam amantesi yankanci sariputta janeyyatha gihim odatavasanam pancasu sikkhapadesu samvutakammantam catunnanca abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhim akicchalabhim akasiralabhim so akankhamano attanava attanam byakareyya khinanirayomhi khinatiracchanayoni khinapittivisayo khinapayaduggativinipato sotapannohamasmi avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti. {179.1} Katamesu pancasu sikkhapadesu samvutakammanto hoti idha sariputta ariyasavako panatipata pativirato hoti adinnadana pativirato hoti kamesu micchacara pativirato hoti musavada pativirato hoti suramerayamajjapamadatthana pativirato hoti . imesu pancasu sikkhapadesu samvutakammanto hoti. {179.2} Katamesam catunnam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi . idha sariputta ariyasavako buddhe aveccappasadena samannagato hoti itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagavati ayamassa pathamo abhicetasiko ditthadhammasukhaviharo adhigato hoti avisuddhassa cittassa visuddhiya apariyodatassa cittassa pariyodapanaya. {179.3} Puna caparam sariputta ariyasavako dhamme aveccappasadena samannagato Hoti svakkhato bhagavata dhammo sanditthiko akaliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo vinnuhiti ayamassa dutiyo abhicetasiko ditthadhammasukhaviharo adhigato hoti avisuddhassa cittassa visuddhiya apariyodatassa cittassa pariyodapanaya. {179.4} Puna caparam sariputta ariyasavako sanghe aveccappasadena samannagato hoti supatipanno bhagavato savakasangho ujupatipanno bhagavato savakasangho nayapatipanno bhagavato savakasangho samicipatipanno bhagavato savakasangho yadidam cattari purisayugani attha purisapuggala esa bhagavato savakasangho ahuneyyo pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassati ayamassa tatiyo abhicetasiko ditthadhammasukhaviharo adhigato hoti avisuddhassa cittassa visuddhiya apariyodatassa cittassa pariyodapanaya. {179.5} Puna caparam sariputta ariyasavako ariyakantehi silehi samannagato hoti akhandehi acchiddehi asabalehi akammasehi bhujissehi vinnupasatthehi samadhisamvattanikehi ayamassa catuttho abhicetasiko ditthadhammasukhaviharo adhigato hoti avisuddhassa cittassa visuddhiya apariyodatassa cittassa pariyodapanaya . imesam catunnam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi . Yankanci sariputta janeyyatha gihim odatavasanam imesu pancasu sikkhapadesu samvutakammantam imesanca catunnam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam @Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare aparamatthehiti atthi. Nikamalabhim akicchalabhim akasiralabhim so akankhamano attanava attanam byakareyya khinanirayomhi khinatiracchanayoni khinapittivisayo 1- khinapaya- duggativinipato sotapannohamasmi avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti. Nirayesu bhayam disva papani parivajjaye ariyadhammam samadaya pandito parivajjaye na himse panabhutani vijjamane parakkame musa ca na bhane janam adinnam na paramase sehi 2- darehi santuttho paradaranca narame 3- merayam varunim jantu na pive cittamohanim anussareyya sambuddham dhammam canuvitakkaye 4- abyapajjham hitam cittam devalokaya bhavaye upatthite deyyadhamme punnatthassa jigimsato 5- santesu pathamam dinna vipula hoti dakkhina. Santo have pavakkhami sariputta sunohi me iti kanhasu setasu rohinisu carisu va kammasasu sarupasu gosu parevatasu 6- va yasukasuci etasu danto jayati pungavo dhoreyho balasampanno kalyanajavanikkamo @Footnote: 1 Ma. khinapetti ... . 2 Po. sakehi . 3 Ma. Yu. arame. @4 Po. dhammam anuvi .... Ma. dhammancanu .... 5 Ma. jigisato. @6 Yu. parapatasu. Tameva bhare yunjanti nassa vannam parikkhare evameva manussesu yasmimkasminci jatiye khattiye brahmane vesse sudde candalapukkuse yasukasuci 1- etasu danto jayati subbato dhammattho silasampanno saccavadi hirimano pahinajatimarano brahmacariyassa kevali pannabharo visamyutto katakicco anasavo paragu sabbadhammanam anupadaya nibbuto tasminca viraje khette vipula hoti dakkhina. Bala ca avijananta dummedha assutavino bahiddha denti 2- danani na hi sante upasare. Ye ca sante upasanti sappanne dhirasammate saddha ca nesam sugate mulajata patitthita devalokanca te yanti kule va idha jayare anupubbena nibbanam adhigacchanti panditati. [180] Ekam samayam bhagava kosalesu carikam carati mahata bhikkhusanghena saddhim addasa kho bhagava addhanamaggapatipanno annatarasmim padese mahantam salavanam disvana magga okkamma yena tam salavanam tenupasankami upasankamitva tam salavanam ajjhogahetva annatarasmim padese sitam patvakasi . athakho ayasamto anandassa etadahosi @Footnote: 1 Po. Yu. kasu ca . 2 Po. Ma. dadanti. Ko nu kho hetu ko paccayo bhagavato sitassa patukammaya na akaranena tathagata sitam patukarontiti . athakho ayasma anando bhagavantam etadavoca ko nu kho bhante hetu ko paccayo bhagavato sitassa patukammaya na akaranena tathagata sitam patukarontiti. {180.1} Bhutapubbam ananda imasmim padese nagaram ahosi iddhanceva phitanca bahujanam akinnamanussam tam kho panananda nagaram kassapo bhagava araham sammasambuddho upanissaya viharati 1- kassapassa kho panananda bhagavato arahato sammasambuddhassa bhavesi nama upasako ahosi silesu aparipurakari bhavesina kho ananda upasakena pancamattani upasakasatani patidesitani samadapitani ahesum silesu aparipurakarino athakho ananda bhavesissa upasakassa etadahosi aham kho imesam pancannam upasakasatanam bahupakaro pubbangamo samadapeta ahancamhi silesu aparipurakari imanipi panca upasakasatani silesu aparipurakarino iccetam samasamam natthi kinci atirekam handaham atirekayati. {180.2} Athakho ananda bhavesi 2- upasako yena tani panca upasakasatani tenupasankami upasankamitva tani panca upasakasatani etadavoca ajjatagge mam ayasmanto silesu paripurakarim dharethati. Athakho ananda tesam pancannam upasakasatanam etadahosi ayyo kho bhavesi amhakam bahupakaro pubbangamo samadapeta @Footnote: 1 Ma. Yu. vihasi . 2 Ma. Yu. gavesi. Ayyo hi nama bhavesi 1- silesu paripurakari bhavissati kimangam pana mayanti . athakho ananda tani panca upasakasatani yena bhavesi upasako tenupasankamimsu upasankamitva bhavesim upasakam etadavocum ajjatagge ayyo bhavesi imanipi panca upasakasatani silesu paripurakarino dharetuti . athakho ananda bhavesissa upasakassa etadahosi aham kho imesam pancannam upasakasatanam bahupakaro pubbangamo samadapeta ahancamhi silesu paripurakari imanipi 2- panca upasakasatani silesu paripurakarino iccetam samasamam natthi kinci atirekam handaham atirekayati. {180.3} Athakho ananda bhavesi upasako yena tani panca upasakasatani tenupasankami upasankamitva tani panca upasakasatani etadavoca ajjatagge mam ayasmanto brahmacarim dharetha aracarim viratam methuna gamadhammati . athakho ananda tesam pancannam upasakasatanam etadahosi ayyo kho bhavesi amhakam bahupakaro pubbangamo samadapeta ayyo hi nama bhavesi brahmacari bhavissati aracari virato methuna gamadhamma kimangam pana mayanti . athakho ananda tani panca upasakasatani yena bhavesi upasako tenupasankamimsu upasankamitva bhavesim upasakam etadavocum ajjatagge ayyo bhavesi imanipi @Footnote: 1 Ma. Yu. gavesi. sabbattha idisameva . 2 Yu. imani ca. Panca upasakasatani brahmacarino dharetu aracarino virate 1- methuna gamadhammati . athakho ananda bhavesissa upasakassa etadahosi aham kho imesam pancannam upasakasatanam bahupakaro pubbangamo samadapeta ahancamhi silesu paripurakari imanipi panca upasakasatani silesu paripurakarino ahancamhi brahmacari aracari virato methuna gamadhamma imanipi panca upasakasatani brahmacarino aracarino virata methuna gamadhamma iccetam samasamam natthi kinci atirekam handaham atirekayati. {180.4} Athakho ananda bhavesi upasako yena tani panca upasakasatani tenupasankami upasankamitva tani panca upasakasatani etadavoca ajjatagge mam ayasmanto ekabhattikam dharetha rattuparatam viratam vikalabhojanati . athakho ananda tesam pancannam upasakasatanam etadahosi ayyo kho bhavesi amhakam 2- bahupakaro pubbangamo samadapeta ayyo hi nama bhavesi ekabhattiko bhavissati rattuparato virato vikalabhojana kimangam pana mayanti . athakho ananda tani panca upasakasatani yena bhavesi upasako tenupasankamimsu upasankamitva bhavesim upasakam etadavocum ajjatagge ayyo bhavesi imanipi panca upasakasatani ekabhattike dharetu rattuparate virate vikalabhojanati . athakho ananda bhavesissa upasakassa etadahosi aham kho imesam @Footnote: 1 Po. ma virata . 2 Ma. ayam saddo natthi. Pancannam upasakasatanam bahupakaro pubbangamo samadapeta ahancamhi silesu paripurakari imanipi panca upasakasatani silesu paripurakarino ahancamhi brahmacari aracari virato methuna gamadhamma imanipi panca upasakasatani brahmacarino aracarino virata methuna gamadhamma ahancamhi ekabhattiko rattuparato virato vikalabhojana imanipi panca upasakasatani ekabhattika rattuparata virata vikalabhojana iccetam samasamam natthi kinci atirekam handaham atirekayati. {180.5} Athakho ananda bhavesi upasako yena kassapo bhagava araham sammasambuddho tenupasankami upasankamitva kassapam bhagavantam arahantam sammasambuddham etadavoca labheyyaham bhante bhagavato santike pabbajjam labheyyam upasampadanti . alattha kho ananda bhavesi upasako kassapassa bhagavato arahato sammasambuddhassa santike pabbajjam alattha upasampadam acirupasampanno kho panananda bhavesi bhikkhu eko vupakattho appamatto atapi pahitatto viharanto nacirasseva yassatthaya kulaputta sammadeva agarasma anagariyam pabbajanti tadanuttaram brahmacariyapariyosanam dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihasi khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati abbhannasi annataro ca panananda bhavesi bhikkhu arahatam ahosi. {180.6} Athakho ananda tesam pancannam upasakasatanam etadahosi ayyo kho bhavesi amhakam bahupakaro pubbangamo samadapeta ayyo hi nama bhavesi kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajissati kimangam pana mayanti . athakho ananda tani panca upasakasatani yena kassapo bhagava araham sammasambuddho tenupasankamimsu upasankamitva kassapam bhagavantam arahantam sammasambuddham etadavocum labheyyama mayam bhante bhagavato santike pabbajjam labheyyama upasampadanti alabhimsu kho ananda tani panca upasakasatani kassapassa bhagavato arahato sammasambuddhassa santike pabbajjam alabhimsu upasampadam {180.7} athakho ananda bhavesissa bhikkhuno etadahosi aham kho imassa anuttarassa vimuttisukhassa nikamalabhi [1]- akicchalabhi akasiralabhi ahovatimanipi panca bhikkhusatani imassa anuttarassa vimuttisukhassa nikamalabhino assu akicchalabhino akasiralabhinoti athakho ananda tani panca bhikkhusatani ekeka 2- vupakattha appamatta atapino pahitatta viharanta nacirasseva yassatthaya kulaputta sammadeva agarasma anagariyam pabbajanti tadanuttaram brahmacariyapariyosanam dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharimsu khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati abbhannimsu iti @Footnote: 1 Ma. hoti . 2 Ma. yu ayam patho natthi. Kho ananda tani panca bhikkhusatani bhavesipamukhani uttaruttarim 1- panitapanitam vayamamana anuttaram vimuttim sacchakamsu . tasma tiha ananda evam sikkhitabbam uttaruttarim 1- panitapanitam vayamamana anuttaram vimuttim sacchikarissamati evam hi vo ananda sikkhitabbanti. Upasakavaggo tatiyo. Tassuddanam sarajjam visarado nirayam evam candalapancamam piti vanijja rajano gihi ceva bhavesinati. -------------- Arannavaggo catuttho [181] Pancime bhikkhave arannaka 3- katame panca mandatta momuhatta arannako hoti papiccho icchapakato arannako hoti ummada cittakkhepa arannako hoti vannitam buddhehi buddhasavakehiti arannako hoti appicchatanneva nissaya santutthinneva nissaya sallekhanneva nissaya pavivekanneva nissaya idamatthitanneva nissaya arannako hoti ime kho bhikkhave panca arannaka . imesam kho bhikkhave pancannam arannakanam yvayam arannako appicchatanneva nissaya santutthinneva nissaya sallekhanneva nissaya pavivekanneva nissaya idamatthitanneva nissaya arannako hoti @Footnote: 1 Po. Ma. uttaruttari . 2 Ma. arannika. sabbattha idisameva. Ayam imesam pancannam arannakanam aggo ca settho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca seyyathapi bhikkhave gava khiram khiramha dadhi dadhimha navanitam navanitamha sappi sappimha sappimando sappimando 1- tattha aggamakkhayati evameva kho bhikkhave imesam pancannam arannakanam yvayam arannako appicchatanneva nissaya santutthinneva nissaya sallekhanneva nissaya pavivekanneva nissaya idamatthitanneva nissaya arannako hoti ayam imesam pancannam arannakanam aggo ca settho ca mokkho ca uttamo ca pavaro cati. [182] Pancime bhikkhave pamsukulika .pe. [183] Pancime bhikkhave rukkhamulika .pe. [184] Pancime bhikkhave sosanika .pe. [185] Pancime bhikkhave abbhokasika .pe. [186] Pancime bhikkhave nesajjika .pe. [187] Pancime bhikkhave yathasanthatika .pe. [188] Pancime bhikkhave ekasanika .pe. [189] Pancime bhikkhave khalupacchabhattika .pe. [190] Pancime bhikkhave pattapindika katame panca mandatta momuhatta pattapindiko hoti papiccho icchapakato pattapindiko hoti ummada cittakkhepa pattapindiko hoti vannitam buddhehi buddhasavakehiti pattapindiko hoti appicchatanneva @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. ayam patho natthi. Nissaya santutthinneva nissaya sallekhanneva nissaya pavivekanneva nissaya idamatthitanneva nissaya pattapindiko hoti ime kho bhikkhave panca pattapindika imesam kho bhikkhave pancannam pattapindikanam yvayam pattapindiko appicchatanneva nissaya santutthinneva nissaya sallekhanneva nissaya pavivekanneva nissaya idamatthitanneva nissaya pattapindiko hoti ayam imesam pancannam pattapindikanam aggo ca settho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca {190.1} seyyathapi bhikkhave gava khiram khiramha dadhi dadhimha navanitam navanitamha sappi sappimha sappimando sappimando tattha aggamakkhayati evameva kho bhikkhave imesam pancannam pattapindikanam yvayam pattapindiko appicchatanneva nissaya santutthinneva nissaya sallekhanneva nissaya pavivekanneva nissaya idamatthitanneva nissaya pattapindiko hoti ayam imesam pancannam pattapindikanam aggo ca settho ca mokkho ca uttamo ca pavaro cati. Arannavaggo catuttho. Tassuddanam arannam civaram rukkha- susanam abbhokasakam 1- nesajjam santhatam ekam 2- khalupaccha pindikena cati. ----------- @Footnote: 1 Ma. abbhokasikam. Yu. arannam pamsurukkhasusanena ... . 2 Ma. ekasanikam. @Yu. ekasanika .... Brahmanavaggo pancamo [191] Pancime bhikkhave porana brahmanadhamma etarahi sunakhesu sandissanti no brahmanesu katame panca pubbe sudam bhikkhave brahmana brahmanim 1- gacchanti no abrahmanim etarahi bhikkhave brahmana brahmanimpi gacchanti abrahmanimpi gacchanti etarahi bhikkhave sunakha sunakhinneva gacchanti no asunakhim ayam bhikkhave pathamo porano brahmanadhammo etarahi sunakhesu sandissati no brahmanesu. {191.1} Pubbe sudam bhikkhave brahmana brahmanim utuninneva gacchanti no anutunim etarahi bhikkhave brahmana brahmanim utunimpi gacchanti anutunimpi gacchanti etarahi bhikkhave sunakha sunakhim utuninneva gacchanti no anutunim ayam bhikkhave dutiyo porano brahmanadhammo etarahi sunakhesu sandissati no brahmanesu. {191.2} Pubbe sudam bhikkhave brahmana brahmanim neva kinanti no vikkinanti sampiyeneva samvasam sambandhaya 2- sampavattenti etarahi bhikkhave brahmana brahmanim kinantipi vikkinantipi sampiyeneva samvasam sambandhaya 2- sampavattenti etarahi bhikkhave sunakha sunakhim neva kinanti no vikkinanti sampiyeneva samvasam sambandhaya 2- sampavattenti ayam bhikkhave tatiyo porano brahmanadhammo etarahi sunakhesu sandissati no brahmanesu. {191.3} Pubbe sudam bhikkhave brahmana sannidhim na karonti @Footnote: 1 Ma. Yu. brahmanimyeva . 2 Yu. samsaggatthaya. Dhanassapi dhannassapi rajatassapi jatarupassapi etarahi bhikkhave brahmana sannidhim karonti dhanassapi dhannassapi rajatassapi jatarupassapi etarahi bhikkhave sunakha na sannidhim karonti dhanassapi dhannassapi rajatassapi jatarupassapi ayam bhikkhave catuttho porano brahmanadhammo etarahi sunakhesu sandissati no brahmanesu. {191.4} Pubbe sudam bhikkhave brahmana sayam sayamasaya pato patarasaya bhikkham pariyesanti etarahi bhikkhave brahmana yavadattham udaravadehakam bhunjitva avasesam adaya pakkamanti etarahi bhikkhave sunakha sayam sayamasaya pato patarasaya bhikkham pariyesanti ayam bhikkhave pancamo porano brahmanadhammo etarahi sunakhesu sandissati no brahmanesu . ime kho bhikkhave panca porana brahmanadhamma etarahi sunakhesu sandissanti no brahmanesuti. [192] Athakho dono brahmano yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam 1- vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho dono brahmano bhagavantam etadavoca sutam metam bho gotama na samano gotamo brahmane jinne vuddhe mahallake addhagate vayoanuppatte abhivadeti va paccuttheti va asanena va nimantetiti . tayidam bho gotama tatheva na hi bhavam gotamo brahmane jinne vuddhe mahallake addhagate vayoanuppatte abhivadeti va paccuttheti @Footnote: 1 Ma. saraniyam. sabbattha idisameva. Va asanena va nimanteti 1-. Tayidam bho gotama na sampannamevati. Tvampi no dona brahmano patijanasiti . yam hi tam bho gotama samma vadamano vadeyya brahmano ubhato sujato matito ca pitito ca samsuddhagahaniko yava sattama pitamahayuga akkhitto anupakuttho jativadena ajjhayiko 2- mantadharo tinnam vedanam paragu sanighanduketubhanam sakkharappabhedanam itihasapancamanam padako veyyakarano lokayatamahapurisalakkhanesu anavayoti mameva tam bho gotama samma vadamano vadeyya aham hi bho gotama brahmano ubhato sujato matito ca pitito ca samsuddhagahaniko yava sattama pitamahayuga akkhitto anupakuttho jativadena ajjhayiko mantadharo tinnam vedanam paragu sanighanduketubhanam sakkharappabhedanam itihasapancamanam padako veyyakarano lokayatamahapurisalakkhanesu anavayoti {192.1} ye kho te dona brahmananam pubbaka isiyo mantanam kattaro mantanam pavattaro yesamidam etarahi brahmana poranam mantapadam gitam pavuttam samihitam tadanugayanti tadanubhasanti bhasitamanubhasanti [3]- vacitamanuvacenti seyyathidam atthako vamako vamadevo vessamitto yamadaggi angiraso bharadvajo vasettho kassapo bhagu tyassume panca brahmane pannapenti brahmasamam devasamam mariyadam sambhinnamariyadam brahmanacandalanneva pancamam tesam tvam dona katamoti . Na kho mayam bho gotama ime 4- panca brahmane janama athakho mayam @Footnote: 1 Ma. nimantetiti . 2 Po. Ma. Yu. ajjhayako . 3 Ma. sajjhayitamanusajjhayanti .... @4 Ma. ayam patho natthi. Brahmanatveva janama sadhu me bhavam gotamo tatha dhammam desetu yatha aham ime panca brahmane janeyyanti . tenahi dona 1- sunahi sadhukam manasikarohi bhasissamiti evam bhoti kho dono brahmano bhagavato paccassosi. {192.2} Bhagava etadavoca kathanca dona brahmano brahmasamo hoti idha dona brahmano ubhato sujato hoti matito ca pitito ca samsuddhagahaniko yava sattama pitamahayuga akkhitto anupakuttho jativadena so atthacattalisavassani komaram brahmacariyam carati mante adhiyamano atthacattalisavassani komaram brahmacariyam caritva mante adhiyitva acariyassa acariyadhanam pariyesati dhammeneva no adhammena {192.3} tattha ca dona ko dhammo neva kasiya na vanijjaya na gorakkhena na issatthena na rajaporisena na sippannatarena kevalam bhikkhacariyaya kapalam anatimannamano so acariyassa acariyadhanam niyyadetva kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajati so evam pabbajito samano mettasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam mettasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati karunasahagatena cetasa ... muditasahagatena cetasa ... upekkhasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha @Footnote: 1 Ma. Yu. brahmana. Catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam upekkhasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati so ime cattaro brahmavihare bhavetva kayassa bheda parammarana sugatim brahmalokam upapajjati evam kho dona brahmano brahmasamo hoti. {192.4} Kathanca dona brahmano devasamo hoti idha dona brahmano ubhato sujato hoti matito ca pitito ca samsuddhagahaniko yava sattama pitamahayuga akkhitto anupakuttho jativadena so atthacattalisavassani komaram brahmacariyam carati mante adhiyamano atthacattalisavassani komaram brahmacariyam caritva mante adhiyitva acariyassa acariyadhanam pariyesati dhammeneva no adhammena tattha ca dona ko dhammo neva kasiya na vanijjaya na gorakkhena na issatthena na rajaporisena na sippannatarena kevalam bhikkhacariyaya kapalam anatimannamano so acariyassa acariyadhanam niyyadetva daram pariyesati dhammeneva no adhammena tattha ca dona ko dhammo neva kayena na vikkayena brahmanimyeva udakupasattham so brahmanimyeva gacchati na khattiyim na vessim na suddim na candalim na nesadim na venim na rathakarim na pukkusim gacchati na gabbhinim gacchati na payamanam gacchati na anutunim gacchati kasma ca dona brahmano na gabbhinim gacchati sace dona brahmano gabbhinim gacchati atimilhajo nama so hoti manavako va manavika Va tasma dona brahmano na gabbhinim gacchati kasma ca dona brahmano na payamanam gacchati sace dona brahmano payamanam gacchati asucipatipito 1- nama so hoti manavako va manavika va tasma dona brahmano na payamanam gacchati [2]- tassa sa hoti brahmani neva kamattha na davattha na ratattha pajatthava 3- brahmanassa brahmani hoti so methunam uppadetva kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajati so evam pabbajito samano vivicceva kamehi .pe. Catuttham jhanam upasampajja viharati so ime cattaro jhane bhavetva kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati evam kho dona brahmano devasamo hoti. {192.5} Kathanca dona brahmano mariyado hoti idha dona brahmano ubhato sujato hoti matito ca pitito ca samsuddhagahaniko yava sattama pitamahayuga akkhitto anupakuttho jativadena so atthacattalisavassani komaram brahmacariyam carati mante adhiyamano atthacattalisavassani komaram brahmacariyam caritva mante adhiyitva acariyassa acariyadhanam pariyesati dhammeneva no adhammena tattha ca dona ko dhammo neva kasiya na vanijjaya na gorakkhena na issatthena na rajaporisena na sippannatarena kevalam bhikkhacariyaya kapalam anatimannamano so acariyassa acariyadhanam niyyadetva daram pariyesati dhammeneva no adhammena tattha ca @Footnote: 1 Ma. asucipatipilito . 2 Yu. kasma ca dona brahmano na anutunim gacchati sace @dona brahmano anutunim gacchatiti dissanti . 3 Po. na majkhattha ca. Dona ko dhammo neva kayena na vikkayena brahmanimyeva udakupasattham so brahmanimyeva gacchati na khattiyim na vessim na suddim na candalim na nesadim na venim na rathakarim na pukkusim gacchati na gabbhinim gacchati na payamanam gacchati na anutunim gacchati kasma ca dona brahmano na gabbhinim gacchati sace dona brahmano gabbhinim gacchati atimilhajo nama so hoti manavako va manavika va tasma dona brahmano neva gabbhinim gacchati kasma ca dona brahmano na payamanam gacchati sace dona brahmano payamanam gacchati asucipatipito nama so hoti manavako va manavika va tasma dona brahmano na payamanam gacchati tassa sa hoti brahmani neva kamattha na davattha na ratattha pajatthava brahmanassa brahmani hoti so methunam uppadetva tameva puttassadam nikamayamano kutumbam ajjhavasati na agarasma anagariyam pabbajati yava porananam brahmananam mariyado 1- tattha titthati tam na vitikkamati yava porananam brahmananam mariyado tattha brahmano thito tam na vitikkamatiti kho dona tasma brahmano mariyadoti vuccati evam kho dona brahmano mariyado hoti. {192.6} Kathanca dona brahmano sambhinnamariyado hoti idha dona brahmano ubhato sujato hoti matito ca pitito ca samsuddhagahaniko yava sattama pitamahayuga akkhitto anupakuttho @Footnote: 1 Po. Yu. mariyada. ito param idisameva. Jativadena [1]- atthacattalisavassani komaram brahmacariyam carati mante adhiyamano atthacattalisavassani komaram brahmacariyam caritva mante adhiyitva acariyassa acariyadhanam pariyesati dhammeneva no adhammena tattha ca dona ko dhammo neva kasiya na vanijjaya na gorakkhena na issatthena na rajaporisena na sippannatarena kevalam bhikkhacariyaya kapalam anatimannamano {192.7} so acariyassa acariyadhanam niyyadetva daram pariyesati dhammenapi adhammenapi kayenapi vikkayenapi [2]- udakupasattham so brahmanimpi gacchati khattiyimpi gacchati vessimpi gacchati suddimpi gacchati candalimpi gacchati nesadimpi gacchati venimpi gacchati rathakarimpi gacchati pukkusimpi gacchati gabbhinimpi gacchati payamanampi gacchati utunimpi gacchati anutunimpi gacchati tassa sa hoti brahmani kamatthapi davatthapi ratatthapi pajatthapi brahmanassa brahmani hoti yava porananam brahmananam mariyado tattha na titthati tam vitikkamati yava porananam brahmananam mariyado tattha brahmano na thito tam vitikkamatiti kho dona tasma brahmano sambhinnamariyadoti vuccati evam kho dona brahmano sambhinnamariyado hoti. {192.8} Kathanca dona brahmano brahmanacandalo hoti idha dona brahmano ubhato sujato hoti matito ca pitito ca samsuddhagahaniko yava sattama pitamahayuga @Footnote: 1 Ma. Yu. so . 2 Ma. Yu. brahmanimpi Akkhitto anupakuttho jativadena so atthacattalisavassani komaram brahmacariyam carati mante adhiyamano atthacattalisavassani komaram brahmacariyam caritva mante adhiyitva acariyassa acariyadhanam pariyesati dhammenapi adhammenapi kasiyapi vanijjayapi gorakkhenapi issatthenapi sippannatarenapi rajaporisenapi kevalam bhikkhacariyaya kapalam anatimannamano so acariyassa acariyadhanam niyyadetva daram pariyesati dhammenapi adhammenapi kayenapi vikkayenapi udakupasattham so brahmanimpi gacchati khattiyimpi gacchati vessimpi gacchati suddimpi gacchati candalimpi gacchati nesadimpi gacchati venimpi gacchati rathakarimpi gacchati pukkusimpi gacchati gabbhinimpi gacchati payamanampi gacchati utunimpi gacchati anutunimpi gacchati tassa sa hoti brahmani kamatthapi davatthapi ratatthapi pajatthapi brahmanassa brahmani hoti so sabbakammehi jivitam kappeti tamenam brahmana evamahamsu kasma bhavam brahmano patijanamano sabbakammehi jivitam kappetiti so evamaha seyyathapi bho aggi sucimpi dahati asucimpi dahati na ca tena aggi upalippati evameva kho bho sabbakammehi cepi brahmano jivitam kappeti na ca tena brahmano upalippati sabbakammehi jivitam kappetiti kho dona tasma brahmano brahmanacandaloti vuccati evam kho dona brahmano brahmanacandalo hoti ye kho te dona brahmananam Pubbaka isiyo mantanam kattaro mantanam pavattaro yesamidam 1- etarahi brahmana poranam mantapadam gitam pavuttam samihitam tadanugayanti tadanubhasanti bhasitamanubhasanti [2]- vacitamanuvacenti seyyathidam atthako vamako vamadevo vessamitto yamadaggi angiraso bharadvajo vasettho kassapo bhagu tyassume panca brahmane pannapenti brahmasamam devasamam mariyadam sambhinnamariyadam brahmanacandalanneva pancamam tesam tvam dona katamoti . evam sante bho gotama brahmanacandalampi na purema abhikkantam bho gotama .pe. Upasakam mam bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranam gatanti. [193] Athakho sangaravo brahmano yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho sangaravo brahmano bhagavantam etadavoca ko nu kho bho gotama hetu ko paccayo yenekada 3- digharattam sajjhayakatapi manta nappatibhanti pageva asajjhayakata . ko pana bho gotama hetu ko paccayo yenekada digharattam asajjhayakatapi manta patibhanti pageva sajjhayakatati. {193.1} Yasmim brahmana samaye kamaragapariyutthitena cetasa viharati kamaragaparetena uppannassa ca kamaragassa nissaranam yathabhutam nappajanati attatthampi tasmim samaye yathabhutam nappajanati na passati paratthampi @Footnote: 1 Yu. yesancidam . 2 Ma. sajjhayitamanusajjhayantiti dissati . 3 Ma. yena kadaci. Tasmim samaye yathabhutam nappajanati na passati ubhayatthampi tasmim samaye yathabhutam nappajanati na passati digharattam sajjhayakatapi manta nappatibhanti pageva asajjhayakata . seyyathapi brahmana udapatto samsattho lakhaya va haliddiya va niliya va manjitthaya va tattha cakkhuma puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamano yathabhutam nappajaneyya na passeyya evameva kho brahmana yasmim samaye kamaragapariyutthitena cetasa viharati kamaragaparetena uppannassa ca kamaragassa nissaranam yathabhutam nappajanati attatthampi tasmim samaye yathabhutam nappajanati na passati paratthampi tasmim samaye yathabhutam nappajanati na passati ubhayatthampi tasmim samaye yathabhutam nappajanati na passati digharattam sajjhayakatapi manta nappatibhanti pageva asajjhayakata. {193.2} Puna caparam brahmana yasmim samaye byapadapariyutthitena cetasa viharati byapadaparetena uppannassa ca byapadassa nissaranam yathabhutam nappajanati .pe. digharattam sajjhayakatapi manta nappatibhanti pageva asajjhayakata seyyathapi brahmana udapatto aggina santatto ukkutthito 1- ussadakajato 2- tattha cakkhuma puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamano yathabhutam nappajaneyya na passeyya evameva kho brahmana yasmim samaye byapadapariyutthitena cetasa viharati byapadaparetena uppannassa ca byapadassa nissaranam yathabhutam nappajanati .pe. digharattam sajjhayakatapi manta @Footnote: 1 Ma. ukkudhito. Yu. ukkatthito . 2 Ma. usumakajato. Nappatibhanti pageva asajjhayakata. {193.3} Puna caparam brahmana yasmim samaye thinamiddhapariyutthitena cetasa viharati thinamiddhaparetena uppannassa ca thinamiddhassa nissaranam yathabhutam nappajanati .pe. digharattam sajjhayakatapi manta nappatibhanti pageva asajjhayakata seyyathapi brahmana udapatto sevalapanakapariyonaddho tattha cakkhuma puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamano yathabhutam nappajaneyya na passeyya evameva kho brahmana yasmim samaye thinamiddhapariyutthitena cetasa viharati thinamiddhaparetena uppannassa ca thinamiddhassa nissaranam yathabhutam nappajanati .pe. digharattam sajjhayakatapi manta nappatibhanti pageva asajjhayakata. {193.4} Puna caparam brahmana yasmim samaye uddhaccakukkuccapariyutthitena cetasa viharati uddhaccakukkuccaparetena uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaranam yathabhutam nappajanati .pe. digharattam sajjhayakatapi manta nappatibhanti pageva asajjhayakata seyyathapi brahmana udapatto vaterito calito bhanto umijato tattha cakkhuma puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamano yathabhutam nappajaneyya na passeyya evameva kho brahmana yasmim samaye uddhaccakukkuccapariyutthitena cetasa viharati uddhaccakukkuccaparetena uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaranam yathabhutam nappajanati .pe. digharattam sajjhayakatapi manta nappatibhanti pageva asajjhayakata. {193.5} Puna caparam brahmana yasmim samaye vicikicchapariyutthitena cetasa viharati Vicikicchaparetena uppannaya ca vicikicchaya nissaranam yathabhutam nappajanati .pe. digharattam sajjhayakatapi manta nappatibhanti pageva asajjhayakata seyyathapi brahmana udapatto avilo lulito kalalibhuto andhakare nikkhitto tattha cakkhuma puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamano yathabhutam nappajaneyya na passeyya evameva kho brahmana yasmim samaye vicikicchapariyutthitena cetasa viharati vicikicchaparetena uppannaya ca vicikicchaya nissaranam yathabhutam nappajanati .pe. digharattam sajjhayakatapi manta nappatibhanti pageva asajjhayakata yasminca kho brahmana samaye na kamaragapariyutthitena cetasa viharati na kamaragaparetena uppannassa ca kamaragassa nissaranam yathabhutam pajanati attatthampi tasmim samaye yathabhutam pajanati passati paratthampi tasmim samaye yathabhutam pajanati passati ubhayatthampi tasmim samaye yathabhutam pajanati passati digharattam asajjhayakatapi manta patibhanti pageva sajjhayakata seyyathapi brahmana udapatto asamsattho lakhaya va haliddiya va niliya va manjitthaya va tattha cakkhuma puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamano yathabhutam pajaneyya 1- passeyya evameva kho brahmana yasmim samaye na kamaragapariyutthitena cetasa viharati na kamaragaparetena uppannassa ca kamaragassa yathabhutam pajanati attatthampi tasmim samaye yathabhutam pajanati passati paratthampi tasmim samaye yathabhutam pajanati @Footnote: 1 Po. janeyya. Passati ubhayatthampi tasmim samaye yathabhutam pajanati passati digharattam asajjhayakatapi manta patibhanti pageva sajjhayakata. {193.6} Puna caparam brahmana yasmim samaye na byapadapariyutthitena cetasa viharati na byapadaparetena uppannassa ca byapadassa nissaranam yathabhutam pajanati .pe. digharattam asajjhayakatapi manta patibhanti pageva sajjhayakata seyyathapi brahmana udapatto aggina asantatto anukkutthito anussadakajato tattha cakkhuma puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamano yathabhutam pajaneyya passeyya evameva kho brahmana yasmim samaye na byapadapariyutthitena cetasa viharati na byapadaparetena uppannassa ca byapadassa nissaranam yathabhutam pajanati .pe. Digharattam asajjhayakatapi manta patibhanti pageva asajjhayakata. {193.7} Puna caparam brahmana yasmim samaye na thinamiddhapariyutthitena cetasa viharati na thinamiddhaparetena uppannassa ca thinamiddhassa nissaranam yathabhutam pajanati .pe. digharattam asajjhayakatapi manta patibhanti pageva sajjhayakata seyyathapi brahmana udapatto na sevalapanakapariyonaddho tattha cakkhuma puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamano yathabhutam pajaneyya passeyya evameva kho brahmana yasmim samaye na thinamiddhapariyutthitena cetasa viharati na thinamiddhaparetena uppannassa ca thinamiddhassa nissaranam yathabhutam pajanati .pe. digharattam asajjhayakatapi manta patibhanti pageva sajjhayakata . puna caparam Brahmana yasmim samaye na uddhaccakukkuccapariyutthitena cetasa viharati na uddhaccakukkuccaparetena uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaranam yathabhutam pajanati .pe. digharattam asajjhayakatapi manta patibhanti pageva sajjhayakata seyyathapi brahmana udapatto na vaterito na calito na bhanto na umijato tattha cakkhuma puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamano yathabhutam pajaneyya passeyya evameva kho brahmana yasmim samaye na uddhaccakukkuccapariyutthitena cetasa viharati na uddhaccakukkuccaparetena uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaranam yathabhutam pajanati .pe. digharattam asajjhayakatapi manta patibhanti pageva sajjhayakata. {193.8} Puna caparam brahmana yasmim samaye na vicikicchapariyutthitena cetasa viharati na vicikicchaparetena uppannaya ca vicikicchaya nissaranam yathabhutam pajanati .pe. digharattam asajjhayakatapi manta patibhanti pageva sajjhayakata seyyathapi brahmana udapatto accho vippasanno anavilo aloke nikkhitto tattha cakkhuma puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamano yathabhutam pajaneyya passeyya evameva kho brahmana yasmim samaye na vicikicchapariyutthitena cetasa viharati na vicikicchaparetena uppannaya ca vicikicchaya nissaranam yathabhutam pajanati .pe. digharattam asajjhayakatapi manta patibhanti pageva sajjhayakata . Ayam kho brahmana hetu ayam paccayo yenekada digharattam sajjhayakatapi manta nappatibhanti pageva Asajjhayakata ayam pana brahmana hetu ayam paccayo yenekada digharattam asajjhayakatapi manta patibhanti pageva sajjhayakatati . Abhikkantam bho gotama .pe. upasakam mam bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranam gatanti. [194] Ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam . tena kho pana samayena karanapali brahmano licchavinam kammantam kareti addasa kho karanapali brahmano pingiyanim brahmanam duratova agacchantam disvana pingiyanim brahmanam etadavoca handa kuto nu bhavam pingiyani agacchati diva divassati . idhaham 1- bho agacchami samanassa gotamassa santikati tam kim mannati bhavam pingiyani samanassa gotamassa pannaveyyattiyam pandito manneti kocaham bho ko ca samanassa gotamassa pannaveyyattiyam janissami sopi nunassa tadisova yo samanassa gotamassa pannaveyyattiyam janeyyati ularaya khalu bhavam pingiyani samanam gotamam pasamsaya pasamsatiti kocaham bho ko ca samanam gotamam pasamsissami pasatthapasattho ca 2- so bhavam gotamo settho devamanussananti kim pana bhavam pingiyani atthavasam sampassamano samane gotame evam abhippasannoti {194.1} seyyathapi bho puriso aggarasaparititto na annesam hinanam rasanam piheti evameva kho bho yato yato tassa bhoto @Footnote: 1 Ma. Yu. itoham . 2 Ma. Yu. pasatthappasatthova. Gotamassa dhammam sunati yadi suttaso yadi geyyaso yadi veyyakaranaso yadi abbhutadhammaso tato tato na annesam puthusamanappavadanam 1- piheti {194.2} seyyathapi bho puriso jighacchadubbalyapareto madhupindikam adhigaccheyya so yato yato sayetha labhateva 2- sadurasam asecanakam evameva kho bho yato yato tassa bhoto gotamassa dhammam sunati yadi suttaso yadi geyyaso yadi veyyakaranaso yadi abbhutadhammaso tato tato labhateva 2- attamanatam labhati cetaso pasadam. {194.3} Seyyathapi bho puriso candanaghatikam adhigaccheyya haricandanassa va lohitacandanassa va [3]- yato yato ghayetha yadi mulato yadi majjhato yadi aggato adhigacchateva surabhigandham asecanakam evameva kho bho yato yato tassa bhoto gotamassa dhammam sunati yadi suttaso yadi geyyaso yadi veyyakaranaso yadi abbhutadhammaso tato tato adhigacchati pamujjam adhigacchati somanassam. {194.4} Seyyathapi bho puriso abadhiko dukkhito balhagilano tassa kusalo bhisako thanaso abadham nihareyya evameva kho bho yato yato tassa bhoto gotamassa dhammam sunati yadi suttaso yadi geyyaso yadi veyyakaranaso yadi abbhutadhammaso tato tato sokaparidevadukkha- domanassupayasa abbhattham gacchanti . seyyathapi bho pokkharani acchodaka satodaka sitodaka setodaka 4- supatittha ramaniya atha puriso agaccheyya ghammabhitatto ghammapareto kilanto tasito @Footnote: 1 Ma. Yu. puthusamanabrahmanappavadanam . 2 Po. labhetheva . 3 Ma. Yu. soti atthi. @4 Ma. setaka. Pipasito so tam pokkharanim ogahetva nhatva ca pivitva ca sabbadarathakilamathaparilaham patippassambheyya evameva kho bho yato yato tassa bhoto gotamassa dhammam sunati yadi suttaso yadi geyyaso yadi veyyakaranaso yadi abbhutadhammaso tato tato sabbadarathakilamathaparilaha patippassambhantiti. {194.5} Evam vutte karanapali brahmano utthayasana ekamsam uttarasangam karitva dakkhinajanumandalam pathaviyam nihantva yena bhagava tenanjalim panametva tikkhattum udanam udanesi namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa . Abhikkantam bho pingiyani abhikkantam bho pingiyani seyyathapi bho pingiyani nikkujjitam va ukkujjeyya paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya andhakare va telappajjotam dhareyya cakkhumanto rupani dakkhantiti evameva 1- bhota pingiyanina anekapariyayena dhammo pakasito. Esaham bho pingiyani tam bhavantam gotamam saranam gacchami dhammanca bhikkhusanghanca upasakam mam bhavam pingayani dharetu ajjatagge panupetam saranam gatanti. [195] Ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam . tena kho pana samayena pancamattani licchavisatani bhagavantam payirupasanti appekacce licchavi nila honti nilavanna nilavattha nilalankara appekacce licchavi pita honti pitavanna pitavattha @Footnote: 1 Ma. evamevam. Pitalankara appekacce licchavi lohitaka honti lohitakavanna lohitakavattha lohitakalankara appekacce licchavi odata honti odatavanna odatavattha odatalankara tyassudam 1- bhagava atirocati vannena ceva yasasa ca athakho pingiyani brahmano utthayasana ekamsam uttarasangam karitva yena bhagava tenanjalim panametva bhagavantam etadavoca patibhati mam bhagava patibhati mam sugatati . patibhatu tam pingiyaniti bhagava avoca . athakho pingiyani brahmano bhagavato sammukha sarupaya 2- gathaya abhitthavi padmam 3- yatha kokanudam 4- sugandham pato siya phullamavitagandham angirasam passa virocamanam tapantamadiccamivantalikkheti. Athakho te licchavi pancahi uttarasangasatehi pingiyanim brahmanam acchadesum . athakho pingiyani brahmano tehi pancahi uttarasangasatehi bhagavantam acchadesi . athakho bhagava te licchavi etadavoca pancannam licchavi ratananam patubhavo dullabho lokasmim katamesam pancannam tathagatassa arahato sammasambuddhassa patubhavo dullabho lokasmim tathagatappaveditassa dhammavinayassa desita 5- puggalo dullabho lokasmim tathagatappaveditassa dhammavinayassa desitassa vinnata puggalo dullabho lokasmim tathagatappaveditassa dhammavinayassa desitassa @Footnote: 1 Ma. tyassudam . 2 Po. Ma. Yu. saruppaya . 3 Po. Ma. Yu. padumam. @4 Ma. Yu. kokanadam . 5 Ma. Yu. deseta. Vinnata dhammanudhammapatipanno puggalo dullabho lokasmim katannukatavedi puggalo dullabho lokasmim imesam kho licchavi pancannam ratananam patubhavo dullabho lokasminti. [196] Tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato panca mahasupina paturahesum katame panca tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayam mahapathavi mahasayanam ahosi himava pabbataraja bimbohanam 1- ahosi puratthime samudde vamo hattho ohito ahosi pacchime samudde dakkhino hattho ohito ahosi dakkhine samudde ubho pada ohita ahesum tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayam pathamo mahasupino paturahosi. {196.1} Puna caparam bhikkhave tathagatassa arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato tiriya nama tinajati nabhiya uggantva nabham ahacca thita ahosi tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayam dutiyo mahasupino paturahosi. {196.2} Puna caparam bhikkhave tathagatassa arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato seta kimi kanhasisa padehi ussakkitva [2]- yava janumandala paticchadesum tathagatassa bhikkhave @Footnote: 1 Po. Ma. bibbohanam . 2 Ma. agganakhatoti dissati. Arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayam tatiyo mahasupino paturahosi. {196.3} Puna caparam bhikkhave tathagatassa arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato cattaro sakuna nanavanna catuhi disahi agantva padamule nipatitva sabbaseta sampajjimsu tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayam catuttho mahasupino paturahosi. {196.4} Puna caparam bhikkhave tathagato araham sammasambuddho pubbeva sambodha anabhisambuddho bodhisattova samano mahato milhapabbatassa uparupari cankamati alippamano milhena tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayam pancamo mahasupino paturahosi. {196.5} Yampi bhikkhave tathagatassa arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayam mahapathavi mahasayanam ahosi himava pabbataraja bimbohanam ahosi puratthime samudde vamo hattho ohito ahosi pacchime samudde dakkhino hattho ohito ahosi dakkhine samudde ubho pada ohita ahesum tathagatena bhikkhave arahata sammasambuddhena anuttara sammasambodhi abhisambuddha tassa abhisambodhaya ayam pathamo mahasupino paturahosi. {196.6} Yampi bhikkhave tathagatassa arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato tiriya Nama tinajati nabhiya uggantva nabham ahacca thita ahosi tathagatena bhikkhave arahata sammasambuddhena ariyo atthangiko maggo abhisambujjhitva yava devamanussehi suppakasito tassa abhisambodhaya ayam dutiyo mahasupino paturahosi. {196.7} Yampi bhikkhave tathagatassa arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato seta kimi kanhasisa padehi ussakkitva yava janumandala paticchadesum bahu bhikkhave gihi odatavasana tathagatam panupetam 1- saranam gata tassa abhisambodhaya ayam tatiyo mahasupino paturahosi. {196.8} Yampi bhikkhave tathagatassa arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato cattaro sakuna nanavanna catuhi disahi agantva padamule nipatitva sabbaseta sampajjimsu cattarome bhikkhave vanna khattiya brahmana vessa sudda te tathagatappavedite dhammavinaye agarasma anagariyam pabbajitva anuttaram vimuttim sacchikaronti tassa abhisambodhaya ayam catuttho mahasupino paturahosi. {196.9} Yampi bhikkhave tathagato araham sammasambuddho pubbeva sambodha anabhisambuddho bodhisattova samano mahato milhapabbatassa uparupari cankamati alippamano milhena labhi bhikkhave tathagato civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam tattha ca tathagato agadhito 2- amucchito anajjhopanno adinavadassavi nissaranapanno paribhunjati tassa abhisambodhaya ayam pancamo mahasupino @Footnote: 1 Po. Ma. panupeta . 2 Ma. tam tathagato agathito. Paturahosi . tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ime panca mahasupina paturahesunti. [197] Pancime bhikkhave vassassa antaraya yam nemitta na jananti yattha nemittanam cakkhum 1- nakkamati katame panca upari bhikkhave akase tejodhatu pakuppati tena uppanna megha pativigacchanti ayam bhikkhave pathamo vassassa antarayo yam nemitta na jananti yattha nemittanam cakkhum nakkamati . puna caparam bhikkhave upari akase vayodhatu pakuppati tena uppanna megha pativigacchanti ayam bhikkhave dutiyo vassassa antarayo yam nemitta na jananti yattha nemittanam cakkhum nakkamati . puna caparam bhikkhave rahu asurindo panina udakam paticchitva 2- mahasamudde chaddeti ayam bhikkhave tatiyo vassassa antarayo yam nemitta na jananti yattha nemittanam cakkhum nakkamati . puna caparam bhikkhave vassavalahaka devaputta 3- pamatta honti ayam bhikkhave catuttho vassassa antarayo yam nemitta na jananti yattha nemittanam cakkhum nakkamati . puna caparam bhikkhave manussa adhammika honti ayam bhikkhave pancamo vassassa antarayo yam nemitta na jananti yattha nemittanam cakkhum nakkamati . ime kho bhikkhave panca vassassa antaraya yam nemitta na jananti yattha nemittanam cakkhum nakkamatiti. @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. cakkhu. sabbattha idisameva . 2 Po. Ma. sampatichitva . 3 Ma. deva. [198] Pancahi bhikkhave angehi samannagata vaca subhasita hoti no dubbhasita anavajja ca ananuvajja 1- vinnunam katamehi pancahi kalena ca bhasita hoti sacca ca bhasita hoti sanha ca bhasita hoti atthasanhita ca bhasita hoti mettacittena ca bhasita hoti . imehi kho bhikkhave pancahi angehi samannagata vaca subhasita hoti no dubbhasita anavajja ca ananuvajja 1- vinnunanti. [199] Yam 2- bhikkhave silavanto pabbajita kulam upasankamanti tattha manussa pancahi thanehi bahum punnam pasavanti katamehi pancahi yasmim bhikkhave samaye silavante pabbajite kulam upasankamante manussanam 3- disva cittani pasidanti 4- saggasamvattanikam bhikkhave tam kulam tasmim samaye patipadam patipannam hoti . yasmim bhikkhave samaye silavante pabbajite kulam upasankamante manussa paccutthenti abhivadenti asanam denti uccakulikasamvattanikam 5- bhikkhave tam kulam tasmim samaye patipadam patipannam hoti . yasmim bhikkhave samaye silavante pabbajite kulam upasankamante manussa maccheramalam pativinenti 6- mahesakkhasamvattanikam bhikkhave tam kulam tasmim samaye patipadam patipannam hoti . yasmim bhikkhave samaye silavante pabbajite kulam upasankamante manussa yathasatti 7- yathabalam samvibhajanti @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. ananuvajja ca . 2 Yu. yasmim bhikkhave samaye . 3 Po. Ma. Yu. manussa. @4 Ma. Yu. pasadenti . 5 Ma. Yu. uccakulina ... . 6 Yu. pativinodenti. @7 Yu. yathasattim. Mahabhogasamvattanikam bhikkhave tam kulam tasmim samaye patipadam patipannam hoti . yasmim bhikkhave samaye silavante pabbajite kulam upasankamante manussa paripucchanti paripanhanti dhammam sunanti mahapannasamvattanikam bhikkhave tam kulam tasmim samaye patipadam patipannam hoti . yasmim bhikkhave samaye silavanto 1- pabbajita kulam upasankamanti tattha manussa imehi pancahi thanehi bahum punnam pasavantiti. [200] Pancima bhikkhave nissaraniya 2- dhatuyo katama panca idha bhikkhave bhikkhuno kame 3- manasikaroto kamesu cittam na pakkhandati na pasidati na santitthati na vimuccati nekkhammam kho panassa manasikaroto nekkhamme cittam pakkhandati pasidati santitthati vimuccati tassa tam cittam sugatam 4- subhavitam suvutthitam suvimuttam suvisamyuttam kamehi ye ca kamapaccaya uppajjanti asava vighataparilaha mutto so tehi na so tam vedanam vediyati idamakkhatam kamanam nissaranam. {200.1} Puna caparam bhikkhave bhikkhuno byapadam manasikaroto byapade cittam na pakkhandati na pasidati na santitthati na vimuccati abyapadam kho panassa manasikaroto abyapade cittam pakkhandati pasidati santitthati vimuccati tassa tam cittam sugatam 4- subhavitam suvutthitam suvimuttam suvisamyuttam byapadena ye ca byapadapaccaya uppajjanti asava vighataparilaha mutto so tehi na so tam vedanam vediyati idamakkhatam byapadassa nissaranam. {200.2} Puna caparam bhikkhave bhikkhuno vihesam @Footnote: 1 Ma. yam bhikkhave silavanto . 2 Ma. nissaraniya. Yu. nissaraniya. @3 Po. Ma. Yu. kamam . 4 Yu. sukatam. Manasikaroto vihesaya cittam na pakkhandati na pasidati na santitthati na vimuccati avihesam kho panassa manasikaroto avihesaya cittam pakkhandati pasidati santitthati vimuccati tassa tam cittam sugatam subhavitam suvutthitam suvimuttam suvisamyuttam vihesaya ye ca vihesapaccaya uppajjanti asava vighataparilaha mutto so tehi na so tam vedanam vediyati idamakkhatam vihesaya nissaranam. {200.3} Puna caparam bhikkhave bhikkhuno rupe 1- manasikaroto rupesu 2- cittam na pakkhandati na pasidati na santitthati na vimuccati arupam kho panassa manasikaroto arupe cittam pakkhandati pasidati santitthati vimuccati tassa tam cittam sugatam subhavitam suvutthitam suvimuttam suvisamyuttam rupehi ye ca rupapaccaya uppajjanti asava vighataparilaha mutto so tehi na so tam vedanam vediyati idamakkhatam rupanam nissaranam. {200.4} Puna caparam bhikkhave bhikkhuno sakkayam manasikaroto sakkaye cittam na pakkhandati na pasidati na santitthati na vimuccati sakkayanirodham kho panassa manasikaroto sakkayanirodhe cittam pakkhandati pasidati santitthati vimuccati tassa tam cittam sugatam subhavitam suvutthitam suvimuttam suvisamyuttam sakkayena ye ca sakkayapaccaya uppajjanti asava vighataparilaha mutto so tehi na so tam vedanam vediyati idamakkhatam sakkayassa nissaranam. {200.5} Tassa kamanandipi 3- nanuseti byapadanandipi nanuseti vihesanandipi 4- @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. rupam . 2 Ma. Yu. rupe . 3-4 Ma. ...nandipi. Nanuseti rupanandipi 1- nanuseti sakkayanandipi 2- nanuseti so kamanandiyapi ananusaya byapadanandiyapi ananusaya vihesanandiyapi ananusaya rupanandiyapi ananusaya sakkayanandiyapi ananusaya ayam vuccati bhikkhave bhikkhu niralayo 3- acchejji 4- tanham vivattayi sannojanam sammamanabhisamaya antamakasi dukkhassa . ima kho bhikkhave panca nissaraniya dhatuyoti. Brahmanavaggo pancamo. Catuttho pannasako nitthito. Tassuddanam sono dono samgaravo karanapali ca pingiyani supina ca vassa vaca kulam nissaraniyena cati. ------------ @Footnote: 1-2 Ma. ... nandipi . 3 Ma. Yu. niramusayo . 4 Po. Ma. acchecchi. Pancamapannasako kimbilavaggo pathamo [201] Ekam samayam bhagava kimilayam 1- viharati veluvane. Athakho ayasma kimbilo 2- yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ayasma kimbilo bhagavantam etadavoca ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena tathagate parinibbute saddhammo na ciratthitiko hotiti . idha kimbila tathagate parinibbute bhikkhu bhikkhuniyo upasaka upasikayo satthari agarava viharanti appatissa dhamme agarava viharanti appatissa sanghe agarava viharanti appatissa sikkhaya agarava viharanti appatissa annamannam agarava viharanti appatissa ayam kho kimbila hetu ayam paccayo yena tathagate parinibbute saddhammo na ciratthitiko hotiti . ko pana bhante hetu ko paccayo yena tathagate parinibbute saddhammo ciratthitiko hotiti . Idha kimbila tathagate parinibbute bhikkhu bhikkhuniyo upasaka upasikayo satthari sagarava viharanti sappatissa dhamme sagarava viharanti sappatissa sanghe sagarava viharanti sappatissa sikkhaya sagarava viharanti sappatissa annamannam sagarava viharanti sappatissa ayam kho kimbila hetu ayam paccayo yena tathagate parinibbute @Footnote: 1 Po. kimmilayam. Yu. kimbilayam . 2 Ma. kimi .... Saddhammo ciratthitiko hotiti. [202] Pancime bhikkhave anisamsa dhammassavane katame panca assutam sunati sutam pariyodapeti kankham vihanati 1- ditthim ujum karoti cittamassa pasidati ime kho bhikkhave panca anisamsa dhammassavaneti. [203] Pancahi bhikkhave angehi samannagato ranno bhadro 2- assajaniyo rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati katamehi pancahi ajjavena javena maddavena khantiya soraccena imehi kho bhikkhave pancahi angehi samannagato ranno bhadro 3- assajaniyo rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati . evameva kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassa katamehi pancahi ajjavena javena maddavena khantiya soraccena imehi kho bhikkhave pancahi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassati. [204] Pancimani bhikkhave balani katamani panca saddhabalam hiribalam ottappabalam viriyabalam pannabalam imani kho bhikkhave panca balaniti. [205] Pancime bhikkhave cetokhila katame panca idha @Footnote: 1 Ma. vitarati . 2-3 Ma. Yu. bhaddo. Bhikkhave bhikkhu satthari kankhati vicikicchati nadhimuccati na sampasidati 1- yo so bhikkhave bhikkhu satthari kankhati vicikicchati nadhimuccati na sampasidati tassa cittam na namati atappaya anuyogaya sataccaya padhanaya yassa cittam na namati atappaya anuyogaya sataccaya padhanaya ayam pathamo cetokhilo . puna caparam bhikkhave bhikkhu dhamme ... Sanghe ... Sikkhaya ... Sabrahmacarisu kupito hoti anattamano ahatacitto khilajato yo so bhikkhave bhikkhu sabrahmacarisu kupito hoti anattamano ahatacitto khilajato tassa cittam na namati atappaya anuyogaya sataccaya padhanaya yassa cittam na namati atappaya anuyogaya sataccaya padhanaya ayam pancamo cetokhilo. Ime kho bhikkhave panca cetokhilati. [206] Pancime bhikkhave cetaso vinibandha katame panca idha bhikkhave bhikkhu kame 2- avitarago hoti avigatacchando avigatapemo avigatapipaso avigataparilaho avigatatanho yo so bhikkhave bhikkhu kame avitarago hoti avigatacchando avigatapemo avigatapipaso avigataparilaho avigatatanho tassa cittam na manati atappaya anuyogaya sataccaya padhanaya yassa cittam na namati atappaya anuyogaya sataccaya padhanaya ayam pathamo cetaso vinibandho . puna caparam bhikkhave bhikkhu kaye avitarago hoti ... Rupe @Footnote: 1 Po. na pasamsidati . 2 Ma. Yu. kamesu. Avitarago hoti ... yavadattham udaravadehakam bhunjitva seyyasukham passasukham middhasukham anuyutto viharati ... annataram devanikayam panidhaya brahmacariyam carati iminaham silena va vatena va tapena va brahmacariyena va devo va bhavissami devannataro vati yo so bhikkhave bhikkhu annataram devanikayam panidhaya brahmacariyam carati iminaham silena va vatena va tapena va brahmacariyena va devo va bhavissami devannataro vati tassa cittam na namati atappaya anuyogaya sataccaya padhanaya yassa cittam na namati atappaya anuyogaya sataccaya padhanaya ayam pancamo cetaso vinibandho . ime kho bhikkhave panca cetaso vinibandhati. [207] Pancime bhikkhave anisamsa yaguya katame panca khuddam 1- pativineti pipasam pativineti vatam anulometi vatthim sodheti amavasesam paceti ime kho bhikkhave panca anisamsa yaguyati.The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 22 page 1-278. https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=22&item=1&items=207 Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=22&item=1&items=207&mode=bracket Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=22&item=1&items=207 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=22&item=1&items=207 Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=1 Contents of The Tipitaka Volume 22 https://84000.org/tipitaka/read/?index_22 https://84000.org/tipitaka/english/?index_22
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]