ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
 ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
First itemPrevious itemแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 11 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 3 : Sutta. Tī. Pā.
                       Dasuttarasuttaṃ
     [364]   Evamme   sutaṃ  .  ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  campāyaṃ  viharati
gaggarāya   pokkharaṇiyā   tīre   mahatā  bhikkhusaṅghena  saddhiṃ  pañcamattehi
bhikkhusatehi   .   tatra   kho   āyasmā   sārīputto  bhikkhū  āmantesi
āvuso  bhikkhaveti  .  āvusoti  kho  te  bhikkhū  āyasmato sārīputtassa
paccassosuṃ. Āyasmā sārīputto etadavoca
     [365] Dasuttaraṃ pavakkhāmi         dhammaṃ nibbānapattiyā
                 dukkhassantakiriyāya       sabbaganthappamocanaṃ.
     [366]    Eko   āvuso   dhammo   bahukāro   eko   dhammo
bhāvetabbo   eko   dhammo   pariññeyyo   eko  dhammo  pahātabbo
eko   dhammo   hānabhāgiyo   eko   dhammo   visesabhāgiyo   eko
dhammo   duppaṭivijjho   eko   dhammo   uppādetabbo   eko  dhammo
abhiññeyyo eko dhammo sacchikātabbo.
     [367]   Katamo  eko  dhammo  bahukāro  .  appamādo  kusalesu
dhammesu. Ayaṃ eko dhammo bahukāro.
     [368]   Katamo   eko   dhammo   bhāvetabbo   .  kāyagatāsati
sātasahagatā. Ayaṃ eko dhammo bhāvetabbo.
     [369]   Katamo   eko  dhammo  pariññeyyo  .  phasso  sāsavo
upādāniyo. Ayaṃ eko dhammo pariññeyyo.
     [370]   Katamo   eko   dhammo   pahātabbo  .  asmimāno .
Ayaṃ eko dhammo pahātabbo.
     [371]  Katamo  eko  dhammo  hānabhāgiyo. Ayonisomanasikāro.
Ayaṃ eko dhammo hānabhāgiyo.
     [372]  Katamo  eko  dhammo  visesabhāgiyo. Yonisomanasikāro.
Ayaṃ eko dhammo visesabhāgiyo.
     [373]   Katamo   eko   dhammo   duppaṭivijjho   .   anantariko
cetosamādhi. Ayaṃ eko dhammo duppaṭivijjho.
     [374]  Katamo  eko  dhammo  uppādetabbo  .  akuppaṃ  ñāṇaṃ.
Ayaṃ eko dhammo uppādetabbo.
     [375]   Katamo   eko   dhammo  abhiññeyyo  .  sabbe  sattā
āhāraṭṭhitikā. Ayaṃ eko dhammo abhiññeyyo.
     [376]    Katamo   eko   dhammo   sacchikātabbo   .   akuppā
cetovimutti   .  ayaṃ  eko  dhammo  sacchikātabbo  .  iti  ime  dasa
dhammā   bhūtā   tacchā   tathā   avitathā   anaññathā  sammā  tathāgatena
abhisambuddhā.
     [377]   Dve  dhammā  bahukārā  dve  dhammā  bhāvetabbā  dve
dhammā    pariññeyyā    dve    dhammā    pahātabbā   dve   dhammā
hānabhāgiyā   dve   dhammā   visesabhāgiyā   dve  dhammā  duppaṭivijjhā
dve    dhammā    uppādetabbā   dve   dhammā   abhiññeyyā   dve
Dhammā sacchikātabbā.
     [378]  Katame  dve  dhammā  bahukārā  .  sati  ca sampajaññañca.
Ime dve dhammā bahukārā.
     [379]  Katame  dve  dhammā  bhāvetabbā  .  samatho  ca vipassanā
ca. Ime dve dhammā bhāvetabbā.
     [380]  Katame  dve  dhammā  pariññeyyā  .  nāmañca  rūpañca .
Ime dve dhammā pariññeyyā.
     [381]  Katame  dve  dhammā  pahātabbā  .  avijjā  ca bhavataṇhā
ca. Ime dve dhammā pahātabbā.
     [382]   Katame   dve   dhammā  hānabhāgiyā  .  dovacassatā  ca
pāpamittatā ca. Ime dve dhammā hānabhāgiyā.
     [383]   Katame   dve  dhammā  visesabhāgiyā  .  sovacassatā  ca
kalyāṇamittatā ca. Ime dve dhammā visesabhāgiyā.
     [384]  Katame  dve  dhammā  duppaṭivijjhā  .  yo  ca hetu yo ca
paccayo  sattānaṃ  saṅkilesāya  yo  ca  hetu  yo  ca  paccayo  sattānaṃ
visuddhiyā. Ime dve dhammā duppaṭivijjhā.
     [385]   Katame   dve  dhammā  uppādetabbā  .  dve  ñāṇāni
khaye ñāṇaṃ anuppāde ñāṇaṃ. Ime dve dhammā uppādetabbā.
     [386]  Katame  dve  dhammā  abhiññeyyā . Dve dhātuyo saṅkhatā
ca dhātu asaṅkhatā ca dhātu. Ime dve dhammā abhiññeyyā.
     [387]  Katame  dve  dhammā  sacchikātabbā  .  vijjā  ca  vimutti
ca  .  ime  dve  dhammā  sacchikātabbā  .  iti ime vīsati dhammā bhūtā
tacchā tathā avitathā anaññathā sammā tathāgatena abhisambuddhā.
     [388]   Tayo   dhammā   bahukārā   tayo   dhammā   bhāvetabbā
tayo   dhammā   pariññeyyā   tayo   dhammā   pahātabbā  tayo  dhammā
hānabhāgiyā   tayo   dhammā   visesabhāgiyā   tayo  dhammā  duppaṭivijjhā
tayo    dhammā    uppādetabbā   tayo   dhammā   abhiññeyyā   tayo
dhammā sacchikātabbā.
     [389]   Katame   tayo   dhammā   bahukārā   .   sappurisasaṃsevo
saddhammassavanaṃ dhammānudhammapaṭipatti. Ime tayo dhammā bahukārā.
     [390]  Katame  tayo  dhammā  bhāvetabbā . Tayo samādhī savitakko
savicāro   samādhi   avitakko   vicāramatto  samādhi  avitakko  avicāro
samādhi. Ime tayo dhammā bhāvetabbā.
     [391]   Katame   tayo   dhammā  pariññeyyā  .  tisso  vedanā
sukhā   vedanā   dukkhā  vedanā  adukkhamasukhā  vedanā  .  ime  tayo
dhammā pariññeyyā.
     [392]  Katame  tayo  dhammā  pahātabbā. Tisso taṇhā kāmataṇhā
bhavataṇhā vibhavataṇhā. Ime tayo dhammā pahātabbā.
     [393]   Katame   tayo  dhamumā  hānabhāgiyā  .  tīṇi  akusalamūlāni
Lobho   akusalamūlaṃ   doso   akusalamūlaṃ   moho   akusalamūlaṃ   .   ime
tayo dhammā hānabhāgiyā.
     [394]   Katame   tayo  dhammā  visesabhāgiyā  .  tīṇi  kusalamūlāni
alobho   kusalamūlaṃ   adoso   kusalamūlaṃ   amoho   kusalamūlaṃ   .   ime
tayo dhammā visesabhāgiyā.
     [395]  Katame  tayo  dhammā  duppaṭivijjhā. Tisso nissāraṇīyā 1-
dhātuyo   kāmānametaṃ   nissaraṇaṃ   yadidaṃ   nekkhammaṃ  rūpānametaṃ  nissaraṇaṃ
yadidaṃ  arūpaṃ  yaṃ  kho  pana  kiñci  bhūtaṃ  saṅkhataṃ  paṭicca  samuppannaṃ  nirodho
tassa nissaraṇaṃ. Ime tayo dhammā duppaṭivijjhā.
     [396]   Katame   tayo   dhammā  uppādetabbā  .  tīṇi  ñāṇāni
atītaṃsañāṇaṃ     anāgataṃsañāṇaṃ    paccuppannaṃsañāṇaṃ    .    ime    tayo
dhammā uppādetabbā.
     [397]   Katame   tayo   dhammā  abhiññeyyā  .  tisso  dhātuyo
kāmadhātu rūpadhātu arūpadhātu. Ime tayo dhammā abhiññeyyā.
     [398]   Katame   tayo   dhammā  sacchikātabbā  .  tisso  vijjā
pubbenivāsānussatiñāṇaṃ    vijjā   sattānaṃ   cutūpapāte   ñāṇaṃ   vijjā
āsavānaṃ  khaye  ñāṇaṃ  vijjā  .  ime  tayo  dhammā  sacchikātabbā .
Iti   ime  tiṃsa  dhammā  bhūtā  tacchā  tathā  avitathā  anaññathā  sammā
tathāgatena abhisambuddhā.
@Footnote: 1 Ma. nissaraṇiyā.
     [399]  Cattāro  dhammā  bahukārā  cattāro  dhammā  bhāvetabbā
cattāro   dhammā   pariññeyyā  cattāro  dhammā  pahātabbā  cattāro
dhammā   hānabhāgiyā   cattāro  dhammā  visesabhāgiyā  cattāro  dhammā
duppaṭivijjhā    cattāro    dhammā   uppādetabbā   cattāro   dhammā
abhiññeyyā cattāro dhammā sacchikātabbā.
     [400]   Katame  cattāro  dhammā  bahukārā  .  cattāri  cakkāni
paṭirūpadesavāso     sappurisūpassayo     attasammāpaṇidhi     pubbe    ca
katapuññatā. Ime cattāro dhammā bahukārā.
     [401]   Katame   cattāro   dhammā   bhāvetabbā   .  cattāro
satipaṭṭhānā   idhāvuso   bhikkhu   kāye   kāyānupassī   viharati  ātāpī
sampajāno   satimā   vineyya   loke   abhijjhādomanassaṃ   .  vedanāsu
.pe.    citte    .pe.    dhammesu   dhammānupassī   viharati   ātāpī
sampajāno  satimā  vineyya  loke  abhijjhādomanassaṃ  .  ime  cattāro
dhammā bhāvetabbā.
     [402]   Katame   cattāro   dhammā   pariññeyyā   .  cattāro
āhārā  kavaḷīkāro  1-  āhāro  oḷāriko  vā  sukhumo  vā phasso
dutiyo   manosañcetanā   tatiyā   viññāṇaṃ   catutthaṃ  .  ime  cattāro
dhammā pariññeyyā.
     [403]   Katame   cattāro   dhammā   pahātabbā   .   cattāro
@Footnote: 1 Ma. kabaḷīkāro. Yu. kabaliṅkāro.
Oghā   kāmogho   bhavogho   diṭṭhogho  avijjogho  .  ime  cattāro
dhammā pahātabbā.
     [404]  Katame  cattāro  dhammā  hānabhāgiyā  .  cattāro yogā
kāmayogo   bhavayogo   diṭṭhiyogo   avijjāyogo   .  ime  cattāro
dhammā hānabhāgiyā.
     [405]   Katame   cattāro   dhammā   visesabhāgiyā  .  cattāro
visaṃyogā     kāmayogavisaṃyogo     bhavayogavisaṃyogo    diṭṭhiyogavisaṃyogo
avijjāyogavisaṃyogo. Ime cattāro dhammā visesabhāgiyā.
     [406]  Katame  cattāro  dhammā  duppaṭivijjhā  .  cattāro samādhī
hānabhāgiyo    samādhi    ṭhitibhāgiyo    samādhi    visesabhāgiyo   samādhi
nibbedhabhāgiyo samādhi. Ime cattāro dhammā duppaṭivijjhā.
     [407]   Katame   cattāro   dhammā   uppādetabbā  .  cattāri
ñāṇāni    dhamme    ñāṇaṃ    anvaye    ñāṇaṃ   paricce   1-   ñāṇaṃ
sammatiyā ñāṇaṃ 2-. Ime cattāro dhammā uppādetabbā.
     [408]   Katame   cattāro   dhammā   abhiññeyyā   .   cattāri
ariyasaccāni  dukkhaṃ  ariyasaccaṃ  dukkhasamudayo  3-  ariyasaccaṃ dukkhanirodho 4-
ariyasaccaṃ   dukkhanirodhagāminī   paṭipadā   ariyasaccaṃ   .   ime  cattāro
dhammā abhiññeyyā.
     [409]   Katame   cattāro   dhammā   sacchikātabbā   .  cattāri
sāmaññaphalāni   sotāpattiphalaṃ   sakadāgāmiphalaṃ  anāgāmiphalaṃ  arahattaphalaṃ .
@Footnote: 1 Ma. pariye. 2 Ma. sammutiyā ñāṇaṃ. Yu. sammutiñāṇaṃ. 3 Ma. Yu. dukkhasamudayaṃ.
@4 Ma. Yu. dukkhanirodhaṃ.
Ime   cattāro   dhammā   sacchikātabbā  .  iti  ime  cattāḷīsa  1-
dhammā   bhūtā   tacchā   tathā   avitathā   anaññathā  sammā  tathāgatena
abhisambuddhā.
     [410]   Pañca   dhammā   bahukārā   pañca   dhammā   bhāvetabbā
pañca    dhammā    pariññeyyā    pañca    dhammā    pahātabbā   pañca
dhammā    hānabhāgiyā    pañca   dhammā   visesabhāgiyā   pañca   dhammā
duppaṭivijjhā     pañca     dhammā     uppādetabbā    pañca    dhammā
abhiññeyyā pañca dhammā sacchikātabbā.
     [411]   Katame   pañca  dhammā  bahukārā  .  pañca  padhāniyaṅgāni
idhāvuso   bhikkhu   saddho   hoti   saddahati   tathāgatassa   bodhiṃ   itipi
so    bhagavā    arahaṃ    sammāsambuddho    vijjācaraṇasampanno   sugato
lokavidū    anuttaro    purisadammasārathi   satthā   devamanussānaṃ   buddho
bhagavāti    appābādho   hoti   appātaṅko   samavepākiniyā   gahaṇiyā
samannāgato     nātisītāya    nāccuṇhāya    majjhimāya    padhānakkhamāya
asaṭho   hoti   amāyāvī   yathābhūtaṃ   attānaṃ   āvikattā  satthari  vā
viññūsu   vā   sabrahmacārīsu   āraddhaviriyo   viharati  akusalānaṃ  dhammānaṃ
pahānāya    kusalānaṃ    dhammānaṃ   upasampadāya   thāmavā   daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro    kusalesu    dhammesu   paññavā   hoti   udayatthagāminiyā
paññāya   samannāgato   ariyāya  nibbedhikāya  sammādukkhakkhayagāminiyā .
Ime pañca dhammā bahukārā.
@Footnote: 1 Yu. itime cattāḷīsaṃ.
     [412]  Katame  pañca  dhammā  bhāvetabbā. Pañcaṅgiko sammāsamādhi
pītipharaṇatā        sukhapharaṇatā       cetopharaṇatā       ālokapharaṇatā
paccavekkhaṇānimittaṃ 1- ime pañca dhammā bhāvetabbā.
     [413]   Katame  pañca  dhammā  pariññeyyā  .  pañcupādānakkhandhā
seyyathīdaṃ    rūpūpādānakkhandho   vedanūpādānakkhandho   saññūpādānakkhandho
saṅkhārūpādānakkhandho   viññāṇūpādānakkhandho   .   ime   pañca  dhammā
pariññeyyā.
     [414]   Katame   pañca   dhammā   pahātabbā  .  pañca  nīvaraṇāni
kāmacchandanīvaraṇaṃ    byāpādanīvaraṇaṃ    thīnamiddhanīvaraṇaṃ   uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ
vicikicchānīvaraṇaṃ. Ime pañca dhammā pahātabbā.
     [415]   Katame   pañca  dhammā  hānabhāgiyā  .  pañca  cetokhīlā
idhāvuso   bhikkhu   satthari   kaṅkhati   vicikicchati  nādhimuccati  na  sampasīdati
tassa  cittaṃ  na  namati  ātappāya  anuyogāya  sātaccāya  padhānāya  2-
yo   so   āvuso   bhikkhu   satthari   kaṅkhati  vicikicchati  nādhimuccati  na
sampasīdati   tassa   cittaṃ   na   namati  ātappāya  anuyogāya  sātaccāya
padhānāya   yassa   cittaṃ   na   namati  ātappāya  anuyogāya  sātaccāya
padhānāya  ayaṃ  paṭhamo  cetokhīlo  .  puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhu  dhamme
kaṅkhati   vicikicchati   nādhimuccati   na   sampasīdati   .pe.  saṅghe  kaṅkhati
.pe.   sikkhāya  kaṅkhati  .pe.  sabrahmacārīsu  kupito  hoti  anattamano
āhatacitto    khīlajāto    yo   so   āvuso   bhikkhu   sabrahmacārīsu
@Footnote: 1 Ma. Yu. paccavekkhaṇanimittaṃ. 2 Ma. tassa cittaṃ ... padhānāyāti ime pāṭhā na
@dissanti.
Kupito   hoti   anattamano   āhatacitto   khīlajāto   tassa   cittaṃ  na
namati     ātappāya     anuyogāya    sātaccāya    padhānāya    yassa
cittaṃ   na   namati   ātappāya   anuyogāya   sātaccāya  padhānāya  ayaṃ
pañcamo cetokhīlo. Ime pañca dhammā hānabhāgiyā.
     [416]   Katame   pañca   dhammā   visesabhāgiyā  .  pañcindriyāni
saddhindriyaṃ  viriyindriyaṃ  satindriyaṃ  samādhindriyaṃ  paññindriyaṃ. Ime
pañca dhammā visesabhāgiyā.
     [417]   Katame  pañca  dhammā  duppaṭivijjhā  .  pañca  nissāraṇīyā
dhātuyo  idhāvuso  bhikkhuno  kāme  1-  manasikaroto  kāmesu  cittaṃ  na
pakkhandati   na  pasīdati  na  santiṭṭhati  na  vimuccati  nekkhammaṃ  kho  panassa
manasikaroto     nekkhamme    cittaṃ    pakkhandati    pasīdati    santiṭṭhati
vimuccati  tassa  2-  cittaṃ  sugataṃ  subhāvitaṃ  suvuṭṭhitaṃ  suvimuttaṃ visaṃyuttaṃ
kāmehi   ye   ca   kāmapaccayā   uppajjanti   āsavā  vighātapariḷāhā
mutto so tehi na so taṃ vedanaṃ vedeti idaṃ akkhātaṃ kāmānaṃ nissaraṇaṃ.
     {417.1}   Puna   caparaṃ  āvuso  bhikkhuno  byāpādaṃ  manasikaroto
byāpāde   cittaṃ   na  pakkhandati  na  pasīdati  na  santiṭṭhati  na  vimuccati
abyāpādaṃ   kho   panassa   manasikaroto   abyāpāde   cittaṃ  pakkhandati
pasīdati   santiṭṭhati   vimuccati   tassa   cittaṃ   sugataṃ   subhāvitaṃ   suvuṭṭhitaṃ
suvimuttaṃ     visaṃyuttaṃ     byāpādena     ye    ca    byāpādapaccayā
uppajjanti     āsavā     vighātapariḷāhā     mutto     so    tehi
@Footnote: 1 Yu. kāmaṃ .  2 Ma. tassa taṃ. sabbavāresu īdisameva.
Na so taṃ vedanaṃ vedeti idamakkhātaṃ byāpādassa nissaraṇaṃ.
     {417.2}   Puna   caparaṃ   āvuso   bhikkhuno  vihesaṃ  manasikaroto
vihesāya   cittaṃ   na   pakkhandati  na  pasīdati  na  santiṭṭhati  na  vimuccati
avihesaṃ   kho   panassa  manasikaroto  avihesāya  cittaṃ  pakkhandati  pasīdati
santiṭṭhati   vimuccati   tassa   cittaṃ  sugataṃ  subhāvitaṃ  suvuṭṭhitaṃ  suvimuttaṃ
visaṃyuttaṃ    vihesāya    ye   ca   vihesapaccayā   uppajjanti   āsavā
vighātapariḷāhā  mutto  so  tehi  na  so  taṃ  vedanaṃ vedeti idamakkhātaṃ
vihesāya nissaraṇaṃ.
     {417.3}   Puna   caparaṃ   āvuso   bhikkhuno   rūpe  manasikaroto
rūpesu   cittaṃ   na   pakkhandati   na   pasīdati  na  santiṭṭhati  na  vimuccati
arūpaṃ   kho   panassa   manasikaroto   arūpe   cittaṃ   pakkhandati   pasīdati
santiṭṭhati    vimuccati    tassa    taṃ   cittaṃ   sugataṃ   subhāvitaṃ   suvuṭṭhitaṃ
suvimuttaṃ   visaṃyuttaṃ   rūpehi   ye   ca   rūpapaccayā  uppajjanti  āsavā
vighātapariḷāhā   mutto   so   tehi   na   so   taṃ   vedanaṃ  vedeti
idamakkhātaṃ rūpānaṃ nissaraṇaṃ.
     {417.4}   Puna   caparaṃ   āvuso  bhikkhuno  sakkāyaṃ  manasikaroto
sakkāye   cittaṃ   na   pakkhandati  na  pasīdati  na  santiṭṭhati  na  vimuccati
sakkāyanirodhaṃ    kho    panassa    manasikaroto    sakkāyanirodhe   cittaṃ
pakkhandati   pasīdati   santiṭṭhati   vimuccati   tassa   cittaṃ   sugataṃ  subhāvitaṃ
suvuṭṭhitaṃ    suvimuttaṃ    visaṃyuttaṃ   sakkāyena   ye   ca   sakkāyapaccayā
uppajjanti   āsavā   vighātapariḷāhā   mutto   so  tehi  na  so  taṃ
vedanaṃ   vedeti   idamakkhātaṃ   sakkāyassa   nissaraṇaṃ   .   ime  pañca
Dhammā duppaṭivijjhā.
     [418]   Katame   pañca   dhammā   uppādetabbā  .  pañcañāṇiko
sammāsamādhi   ayaṃ  samādhi  paccuppannasukho  ceva  āyatiṃ  ca  sukhavipākoti
paccattaṃyeva   ñāṇaṃ   uppajjati   .   ayaṃ   samādhi   ariyo  nirāmisoti
paccattaṃyeva    ñāṇaṃ   uppajjati   .   ayaṃ   samādhi   akāpurisasevitoti
paccattaṃyeva    ñāṇaṃ    uppajjati   .   ayaṃ   samādhi   santo   paṇīto
paṭippassaddhiladdho   1-   ekodibhāvādhigato   na   ca  sasaṅkhāraṃ  nigayha
vāritavatoti   2-   paccattaṃyeva   ñāṇaṃ  uppajjati  .  so  kho  panāhaṃ
imaṃ   samādhiṃ  sato  ca  3-  samāpajjāmi  sato  vuṭṭhahāmīti  paccattaṃyeva
ñāṇaṃ uppajjati. Ime pañca dhammā uppādetabbā.
     [419]  Katame  pañca  dhammā  abhiññeyyā  .  pañca vimuttāyatanāni
idhāvuso  bhikkhuno  satthā  dhammaṃ  deseti  aññataro  vā garuṭṭhāniyo 4-
sabrahmacārī   yathā   yathā   āvuso   bhikkhuno   satthā  dhammaṃ  deseti
aññataro   vā  garuṭṭhāniyo  sabrahmacārī  tathā  tathā  bhikkhu  5-  tasmiṃ
dhamme  atthapaṭisaṃvedī  ca  hoti  dhammapaṭisaṃvedī  ca  tassa  atthapaṭisaṃvedino
dhammapaṭisaṃvedino   pāmojjaṃ   jāyati   pamuditassa   pīti  jāyati  pītimanassa
kāyo   passambhati   passaddhakāyo  sukhaṃ  vedeti  sukhino  cittaṃ  samādhiyati
imaṃ 6- paṭhamaṃ vimuttāyatanaṃ.
     {419.1} Puna caparaṃ āvuso bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti
aññataro  vā  garuṭṭhāniyo  sabrahmacārī  apica  kho  yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. paṭippassaddhaladdho. 2 Ma. na sasaṅkhāranigayhavāritagatoti. 3 Ma. Yu. va.
@4 Yu. garuṭṭhāniko. 5 Ma. so. 6 Ma. idaṃ.
Dhammaṃ    vitthārena   paresaṃ   deseti   yathā   yathā   āvuso   bhikkhu
yathāsutaṃ   yathāpariyattaṃ   dhammaṃ   vitthārena  paresaṃ  deseti  tathā  tathā
so   tasmiṃ   dhamme   atthapaṭisaṃvedī   ca  hoti  dhammapaṭisaṃvedī  ca  tassa
atthapaṭisaṃvedino     dhammapaṭisaṃvedino    pāmojjaṃ    jāyati    pamuditassa
pīti    jāyati    pītimanassa    kāyo    passambhati   passaddhakāyo   sukhaṃ
vedeti sukhino cittaṃ samādhiyati idaṃ dutiyaṃ vimuttāyatanaṃ.
     {419.2}  Puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhuno  na  heva kho satthā dhammaṃ
deseti  aññataro  vā  garuṭṭhāniyo  sabrahmacārī  na  heva  kho yathāsutaṃ
yathāpariyattaṃ   dhammaṃ   vitthārena   paresaṃ   deseti  apica  kho  yathāsutaṃ
yathāpariyattaṃ   dhammaṃ   vitthārena   sajjhāyaṃ  karoti  yathā  yathā  āvuso
bhikkhu   yathāsutaṃ   yathāpariyattaṃ   dhammaṃ  vitthārena  sajjhāyaṃ  karoti  tathā
tathā  so  tasmiṃ  dhamme  atthapaṭisaṃvedī  ca  hoti  dhammapaṭisaṃvedī  ca tassa
atthapaṭisaṃvedino   dhammapaṭisaṃvedino   pāmojjaṃ   jāyati   pamuditassa   pīti
jāyati    pītimanassa   kāyo   passambhati   passaddhakāyo   sukhaṃ   vedeti
sukhino cittaṃ samādhiyati idaṃ tatiyaṃ vimuttāyatanaṃ.
     {419.3} Puna caparaṃ āvuso bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti
aññataro  vā  garuṭṭhāniyo  sabrahmacārī  nāpi  1-  yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ
dhammaṃ  vitthārena  paresaṃ  deseti  nāpi  1-  yathāsutaṃ  yathāpariyattaṃ dhammaṃ
vitthārena   sajjhāyaṃ   karoti   apica   kho  yathāsutaṃ  yathāpariyattaṃ  dhammaṃ
cetasā    anuvitakketi    anuvicāreti    manasānupekkhati   yathā   yathā
@Footnote: 1 Yu. napi.
Āvuso   bhikkhu   yathāsutaṃ   yathāpariyattaṃ   dhammaṃ   cetasā   anuvitakketi
anuvicāreti    manasānupekkhati    tathā    tathā    so   tasmiṃ   dhamme
atthapaṭisaṃvedī   ca   hoti   dhammapaṭisaṃvedī   ca   tassa   atthapaṭisaṃvedino
dhammapaṭisaṃvedino     pāmojjaṃ     jāyati    pamuditassa    pīti    jāyati
pītimanassa    kāyo   passambhati   passaddhakāyo   sukhaṃ   vedeti   sukhino
cittaṃ samādhiyati idaṃ catutthaṃ vimuttāyatanaṃ.
     {419.4} Puna caparaṃ āvuso bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti
aññataro   vā   garuṭṭhāniyo   sabrahmacārī  nāpi  yathāsutaṃ  yathāpariyattaṃ
dhammaṃ  vitthārena  paresaṃ  deseti  nāpi  yathāsutaṃ  yathāpariyattaṃ vitthārena
sajjhāyaṃ  karoti  nāpi  yathāsutaṃ  yathāpariyattaṃ  dhammaṃ  cetasā  anuvitakketi
anuvicāreti    manasānupekkhati    apica    khvassa   aññataraṃ   samādhimittaṃ
suggahitaṃ   hoti   sumanasikataṃ   sūpadhāritaṃ  suppaṭividdhaṃ  paññāya  yathā  yathā
āvuso    bhikkhuno   aññataraṃ   samādhimittaṃ   suggahitaṃ   hoti   sumanasikataṃ
sūpadhāritaṃ    suppaṭividdhaṃ   paññāya   tathā   tathā   so   tasmiṃ   dhamme
atthapaṭisaṃvedī   ca   hoti   dhammapaṭisaṃvedī   ca   tassa   atthapaṭisaṃvedino
dhammapaṭisaṃvedino     pāmojjaṃ     jāyati    pamuditassa    pīti    jāyati
pītimanassa    kāyo   passambhati   passaddhakāyo   sukhaṃ   vedeti   sukhino
cittaṃ   samādhiyati   idaṃ   pañcamaṃ   vimuttāyatanaṃ   .  ime  pañca  dhammā
abhiññeyyā.
     [420]  Katame  pañca  dhammā  sacchikātabbā  .  pañca  dhammakkhandhā
Sīlakkhandho    samādhikkhandho   paññākkhandho   vimuttikkhandho   vimuttiñāṇa-
dassanakkhandho   .   ime   pañca  dhammā  sacchikātabbā  .  iti  ime
paññāsa   dhammā   bhūtā   tacchā   tathā   avitathā   anaññathā   sammā
tathāgatena abhisambuddhā.
     [421]   Cha  dhammā  bahukārā  cha  dhammā  bhāvetabbā  cha  dhammā
pariññeyyā   cha   dhammā   pahātabbā   cha   dhammā   hānabhāgiyā   cha
dhammā  visesabhāgiyā  cha  dhammā  duppaṭivijjhā  cha  dhammā  uppādetabbā
cha dhammā abhiññeyyā cha dhammā sacchikātabbā.
     [422]   Katame   cha  dhammā  bahukārā  .  cha  sārāṇīyā  dhammā
idhāvuso   bhikkhuno   mettaṃ   kāyakammaṃ  paccupaṭṭhitaṃ  hoti  sabrahmacārīsu
āvi  1-  ceva  raho  ca  ayaṃpi  dhammo  sārāṇīyo  piyakaraṇo garukaraṇo
saṅgahāya     avivādāya    sāmaggiyā    ekībhāvāya    saṃvattati   .
Puna   caparaṃ   āvuso   bhikkhuno   mettaṃ   vacīkammaṃ   paccupaṭṭhitaṃ   hoti
sabrahmacārīsu    āvi   ceva   raho   ca   ayaṃpi   dhammo   sārāṇīyo
piyakaraṇo   garukaraṇo   saṅgahāya   avivādāya   sāmaggiyā   ekībhāvāya
saṃvattati   .   puna   caparaṃ   āvuso  bhikkhuno  mettaṃ  manokammaṃ  .pe.
Ekībhāvāya   saṃvattati   .  puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhu  ye  te  lābhā
dhammikā    dhammaladdhā    antamaso    pattapariyāpannamattaṃpi    tathārūpehi
lābhehi   appaṭivibhattabhogī  hoti  sīlavantehi  sabrahmacārīhi  sādhāraṇabhogī
ayaṃpi     dhammo     sārāṇīyo     piyakaraṇo    garukaraṇo    saṅgahāya
@Footnote: 1 Yu. āvī.
Avivādāya  sāmaggiyā  ekībhāvāya  saṃvattati  .  puna  caparaṃ āvuso bhikkhu
yāni   tāni   sīlāni   akhaṇḍāni   acchiddāni   asabalāni   akammāsāni
bhujissāni   viññūpasatthāni   aparāmaṭṭhāni   samādhisaṃvattanikāni   tathārūpesu
sīlesu    sīlasāmaññagato   viharati   sabrahmacārīhi   āvi   ceva   raho
ca   ayaṃpi  dhammo  sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo  saṅgahāya  avivādāya
sāmaggiyā   ekībhāvāya   saṃvattati  .  puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhu  yāyaṃ
diṭṭhi    ariyā    niyyānikā    niyyāti   takkarassa   sammādukkhakkhayāya
tathārūpāya     diṭṭhiyā     diṭṭhisāmaññagato     viharati    sabrahmacārīhi
āvi   ceva   raho   ca  ayaṃpi  dhammo  sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo
saṅgahāya   avivādāya   sāmaggiyā   ekībhāvāya   saṃvattati   .   ime
cha dhammā bahukārā.
     [423]   Katame   cha  dhammā  bhāvetabbā  .  cha  anussatiṭṭhānāni
buddhānussati    dhammānussati    saṅghānussati    sīlānussati    cāgānussati
devatānussati. Ime cha dhammā bhāvetabbā.
     [424]   Katame   cha   dhammā   pariññeyyā   .  cha  ajjhattikāni
āyatanāni     cakkhvāyatanaṃ     sotāyatanaṃ     ghānāyatanaṃ    jivhāyatanaṃ
kāyāyatanaṃ manāyatanaṃ. Ime cha dhammā pariññeyyā.
     [425]   Katame   cha   dhammā   pahātabbā   .   cha  taṇhākāyā
rūpataṇhā     saddataṇhā     gandhataṇhā     rasataṇhā    phoṭṭhabbataṇhā
dhammataṇhā. Ime cha dhammā pahātabbā.
     [426]  Katame  cha  dhammā  hānabhāgiyā  .  cha  agāravā idhāvuso
bhikkhu   satthari   agāravo   viharati  appatisso  dhamme  agāravo  viharati
appatisso   saṅghe   agāravo   viharati   appatisso  sikkhāya  agāravo
viharati  appatisso  appamāde  agāravo  viharati  appatisso  paṭisanthāre
agāravo viharati appatisso. Ime cha dhammā hānabhāgiyā.
     [427]  Katame  cha  dhammā  visesabhāgiyā  .  cha  gāravā idhāvuso
bhikkhu   satthari   sagāravo   viharati  sappatisso  dhamme  sagāravo  viharati
sappatisso  .  saṅghe  .  sikkhāya . Appamāde. Paṭisanthāre sagāravo
viharati sappatisso. Ime cha dhammā visesabhāgiyā.
     [428]  Katame  cha  dhammā  duppaṭivijjhā  .  cha nissāraṇīyā dhātuyo
idhāvuso  bhikkhu  evaṃ  vadeyya mettā hi kho me 1- cetovimutti bhāvitā
bahulīkatā    yānīkatā    vatthukatā    anuṭṭhitā   paricitā   susamāraddhā
atha   ca  pana  me  byāpādo  cittaṃ  pariyādāya  tiṭṭhatīti  .  so  mā
hevantissa    vacanīyo   mā   āyasmā   evaṃ   avaca   mā   bhagavantaṃ
abbhācikkhi   na   hi   sādhu   bhagavato  abbhakkhānaṃ  na  hi  bhagavā  evaṃ
vadeyya   aṭṭhānametaṃ  āvuso  anavakāso  yaṃ  mettāya  cetovimuttiyā
bhāvitāya   bahulīkatāya   yānīkatāya   vatthukatāya   anuṭṭhitāya   paricitāya
susamāraddhāya    atha    ca    panassa    byāpādo   cittaṃ   pariyādāya
ṭhassatīti   2-   netaṃ  ṭhānaṃ  vijjati  nissaraṇañhetaṃ  āvuso  byāpādassa
yadidaṃ mettā cetovimutti 3-.
     {428.1}  Idha panāvuso bhikkhu evaṃ vadeyya
@Footnote: 1 Ma. me āvuso. 2 Ma. itisaddo na dissati. evamupari.
@3 Ma. cetovimuttīti. evamupari.
Karuṇā   hi   kho   me   cetovimutti   bhāvitā   bahulīkatā   yānīkatā
vatthukatā    anuṭṭhitā    paricitā   susamāraddhā   atha   ca   pana   me
vihesā    cittaṃ    pariyādāya   tiṭṭhatīti   .   so   mā   hevantissa
vacanīyo   mā   āyasmā   evaṃ   avaca   mā  bhagavantaṃ  abbhācikkhi  na
hi    sādhu   bhagavato   abbhakkhānaṃ   na   hi   bhagavā   evaṃ   vadeyya
aṭṭhānametaṃ    āvuso    anavakāso    yaṃ    karuṇāya   cetovimuttiyā
bhāvitāya      bahulīkatāya     yānīkatāya     vatthukatāya     anuṭṭhitāya
paricitāya   susamāraddhāya   atha   ca   panassa  vihesā  cittaṃ  pariyādāya
ṭhassatīti    netaṃ    ṭhānaṃ   vijjati   nissaraṇañhetaṃ   āvuso   vihesāya
yadidaṃ karuṇā cetovimutti.
     {428.2}  Idha  panāvuso  bhikkhu  evaṃ  vadeyya  muditā hi kho me
cetovimutti    bhāvitā    bahulīkatā    yānīkatā   vatthukatā   anuṭṭhitā
paricitā   susamāraddhā   atha   ca   pana   me   arati  cittaṃ  pariyādāya
tiṭṭhatīti   .  so  mā  hevantissa  vacanīyo  mā  āyasmā  evaṃ  avaca
mā   bhagavantaṃ   abbhācikkhi   na   hi  sādhu  bhagavato  abbhakkhānaṃ  na  hi
bhagavā   evaṃ   vadeyya   aṭṭhānametaṃ  āvuso  anavakāso  yaṃ  muditāya
cetovimuttiyā     bhāvitāya     bahulīkatāya    yānīkatāya    vatthukatāya
anuṭṭhitāya   paricitāya   susamāraddhāya   atha   ca   panassa   arati  cittaṃ
pariyādāya    ṭhassatīti   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjati   nissaraṇañhetaṃ   āvuso
aratiyā yadidaṃ muditā cetovimutti.
     {428.3}  Idha  panāvuso  bhikkhu  evaṃ vadeyya upekkhā hi kho me
Cetovimutti    bhāvitā    bahulīkatā    yānīkatā   vatthukatā   anuṭṭhitā
paricitā   susamāraddhā   atha   ca   pana   me  rāgo  cittaṃ  pariyādāya
tiṭṭhatīti   .  so  mā  hevantissa  vacanīyo  mā  āyasmā  evaṃ  avaca
mā   bhagavantaṃ   abbhācikkhi   na   hi  sādhu  bhagavato  abbhakkhānaṃ  na  hi
bhagavā   evaṃ  vadeyya  aṭṭhānametaṃ  āvuso  anavakāso  yaṃ  upekkhāya
cetovimuttiyā     bhāvitāya     bahulīkatāya    yānīkatāya    vatthukatāya
anuṭṭhitāya   paricitāya   susamāraddhāya   atha   ca   panassa  rāgo  cittaṃ
pariyādāya    ṭhassatīti   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjati   nissaraṇañhetaṃ   āvuso
rāgassa yadidaṃ upekkhā cetovimutti.
     {428.4}  Idha  panāvuso  bhikkhu  evaṃ  vadeyya  animittā  hi kho
me   cetovimutti   bhāvitā   bahulīkatā   yānīkatā  vatthukatā  anuṭṭhitā
paricitā  susamāraddhā  atha  ca  pana  me  nimittānusāri  viññāṇaṃ hotīti.
So  mā  hevantissa  vacanīyo  mā  āyasmā  evaṃ  avaca  mā  bhagavantaṃ
abbhācikkhi  na  hi  sādhu  bhagavato  abbhakkhānaṃ  na  hi bhagavā evaṃ vadeyya
aṭṭhānametaṃ    āvuso    anavakāso   yaṃ   animittāya   cetovimuttiyā
bhāvitāya   bahulīkatāya   yānīkatāya   vatthukatāya   anuṭṭhitāya   paricitāya
susamāraddhāya   atha   ca   panassa   nimittānusāri   viññāṇaṃ    bhavissatīti
netaṃ    ṭhānaṃ   vijjati   nissaraṇañhetaṃ   āvuso   sabbanimittānaṃ   yadidaṃ
animittā cetovimutti.
     {428.5} Idha panāvuso bhikkhu evaṃ vadeyya asmīti kho me vigate 1- ayamahamasmīti
@Footnote: 1 Ma. vigataṃ. Yu. vighātaṃ.
Na   samanupassāmi   atha   ca   pana   me   vicikicchākathaṅkathāsallaṃ   cittaṃ
pariyādāya   tiṭṭhatīti   .  so  mā  hevantissa  vacanīyo  mā  āyasmā
evaṃ  avaca  mā  bhagavantaṃ  abbhācikkhi  na  hi  sādhu  bhagavato  abbhakkhānaṃ
na   hi   bhagavā   evaṃ   vadeyya  aṭṭhānametaṃ  āvuso  anavakāso  yaṃ
asmīti   vigate  1-  ayamahamasmīti  na  samanupassato  2-  atha  ca  panassa
vicikicchākathaṅkathāsallaṃ    cittaṃ    pariyādāya    ṭhassatīti    netaṃ   ṭhānaṃ
vijjati       nissaraṇañhetaṃ       āvuso      vicikicchākathaṅkathāsallassa
yadidaṃ asmimānasamugghāto 3-. Ime cha dhammā duppaṭivijjhā.
     [429]   Katame   cha   dhammā  uppādetabbā  .  cha  satatavihārā
idhāvuso   bhikkhu  cakkhunā  rūpaṃ  disvā  neva  sumano  hoti  na  dummano
upekkhako  ca  4-  viharati  sato sampajāno. Sotena saddaṃ sutvā .pe.
Ghānena   gandhaṃ   ghāyitvā   .pe.   jivhāya   rasaṃ   sāyitvā  .pe.
Kāyena   phoṭṭhabbaṃ   phusitvā   .pe.   manasā   dhammaṃ   viññāya  neva
sumano  hoti  na  dummano  upekkhako  ca  4-  viharati sato sampajāno.
Ime cha dhammā uppādetabbā.
     [430]   Katame   cha   dhammā   abhiññeyyā   .  cha  anuttariyāni
dassanānuttariyaṃ      savanānuttariyaṃ      lābhānuttariyaṃ      sikkhānuttariyaṃ
pāricariyānuttariyaṃ anussatānuttariyaṃ. Ime cha dhammā abhiññeyyā.
     [431]  Katame  cha  dhammā  sacchikātabbā  .  cha  abhiññā idhāvuso
bhikkhu    anekavihitaṃ    iddhividhaṃ   paccanubhoti   ekopi   hutvā   bahudhā
@Footnote: 1 Yu. vighāte. 2 Ma. Yu. asamanupassato. 3 Yu. yadidamasmīti mānasamugghāto.
@4 Ma. Yu. casaddo na dissati.
Hoti   bahudhāpi   hutvā   eko   hoti  āvibhāvaṃ  tirobhāvaṃ  tirokuḍḍaṃ
tiropākāraṃ      tiropabbataṃ     asajjamāno     gacchati     seyyathāpi
ākāse    paṭhaviyāpi    ummujjanimmujjaṃ    karoti   seyyathāpi   udake
udakepi    abhijjamāne    gacchati    seyyathāpi    paṭhaviyā   ākāsepi
pallaṅkena   caṅkamati   seyyathāpi   pakkhī   sakuṇo   imepi  candimasuriye
evaṃmahiddhike   evaṃmahānubhāve   pāṇinā   parāmasati   parimajjati   yāva
brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti.
     {431.1}   Dibbāya   sotadhātuyā   visuddhāya  atikkantamānusikāya
ubho  sadde  suṇāti dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca. Parasattānaṃ
parapuggalānaṃ  cetasā  ceto  paricca  jānāti  1- sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ
cittanti   pajānāti   vītarāgaṃ   vā   cittaṃ  vītarāgaṃ  cittanti  pajānāti
sadosaṃ  vā  cittaṃ  sadosaṃ  cittanti  pajānāti  vītadosaṃ  vā cittaṃ vītadosaṃ
cittanti   pajānāti   samohaṃ   vā   cittaṃ   samohaṃ   cittanti  pajānāti
vītamohaṃ    vā   cittaṃ   vītamohaṃ   cittanti   pajānāti   saṅkhittaṃ   vā
cittaṃ   saṅkhittaṃ   cittanti   pajānāti   vikkhittaṃ   vā   cittaṃ  vikkhittaṃ
cittanti    pajānāti    mahaggataṃ    vā    cittaṃ    mahaggataṃ    cittanti
pajānāti    amahaggataṃ    vā    cittaṃ   amahaggataṃ   cittanti   pajānāti
sauttaraṃ    vā   cittaṃ   sauttaraṃ   cittanti   pajānāti   anuttaraṃ   vā
cittaṃ   anuttaraṃ   cittanti   pajānāti   samāhitaṃ   vā   cittaṃ   samāhitaṃ
cittanti    pajānāti    asamāhitaṃ    vā    cittaṃ   asamāhitaṃ   cittanti
@Footnote: 1 Ma. Yu. pajānāti.
Pajānāti   vimuttaṃ   vā   cittaṃ   vimuttaṃ   cittanti   pajānāti  avimuttaṃ
vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāti. [1]-
     {431.2}   Anekavihitaṃ   pubbenivāsaṃ  anussarati  seyyathīdaṃ  ekaṃpi
jātiṃ  dvepi  jātiyo  tissopi  jātiyo  catassopi jātiyo pañcapi jātiyo
dasapi   jātiyo   vīsaṃpi   jātiyo   tiṃsaṃpi   jātiyo  cattāḷīsaṃpi  jātiyo
paññāsaṃpi    jātiyo   sataṃpi   jātiyo   sahassaṃpi   jātiyo   satasahassaṃpi
jātiyo    anekepi   saṃvaṭṭakappe   anekepi   vivaṭṭakappe   anekepi
saṃvaṭṭavivaṭṭakappe    amutrāsiṃ    evaṃnāmo    evaṃgotto   evaṃvaṇṇo
evamāhāro   evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī   evamāyupariyanto  so  tato  cuto
amutra    udapādiṃ    tatrāpāsiṃ   evaṃnāmo   evaṃgotto   evaṃvaṇṇo
evamāhāro    evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī    evamāyupariyanto    so   tato
cuto   idhūpapannoti   iti   sākāraṃ   sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ
anussarati.
     {431.3}    Dibbena    cakkhunā   visuddhena   atikkantamānusakena
satte    passati    cavamāne   upapajjamāne   hīne   paṇīte   suvaṇṇe
dubbaṇṇe   sugate   duggate   yathākammūpage   satte   pajānāti   ime
vata    bhonto    sattā   kāyaduccaritena   samannāgatā   vacīduccaritena
samannāgatā     manoduccaritena    samannāgatā    ariyānaṃ    upavādakā
micchādiṭṭhikā     micchādiṭṭhikammasamādānā     te    kāyassa    bhedā
paraṃ    maraṇā    apāyaṃ    duggatiṃ   vinipātaṃ   nirayaṃ   upapannā   ime
vā     pana     bhonto     sattā     kāyasucaritena     samannāgatā
vacīsucaritena        samannāgatā       manosucaritena       samannāgatā
@Footnote: 1 Ma. so.
Ariyānaṃ      anupavādakā     sammādiṭṭhikā     sammādiṭṭhikammasamādānā
te   kāyassa   bhedā   paraṃ  maraṇā  sugatiṃ  saggaṃ  lokaṃ  upapannāti .
Iti    dibbena    cakkhunā    visuddhena    atikkantamānusakena    satte
passati     cavamāne     upapajjamāne     hīne     paṇīte    suvaṇṇe
dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.
     {431.4}   Āsavānaṃ   khayā   anāsavañcetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ
diṭṭhe  va  dhamme  sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā  upasampajja  viharati . Ime
cha  dhammā  sacchikātabbā  .  iti  ime  saṭṭhi  dhammā  bhūtā tacchā tathā
avitathā anaññathā sammā tathāgatena abhisambuddhā.
     [432]   Satta  dhammā  bahukārā  satta  dhammā  bhāvetabbā  satta
dhammā    pariññeyyā    satta    dhammā    pahātabbā   satta   dhammā
hānabhāgiyā   satta   dhammā   visesabhāgiyā   satta  dhammā  duppaṭivijjhā
satta    dhammā    uppādetabbā   satta   dhammā   abhiññeyyā   satta
dhammā sacchikātabbā.
     [433]  Katame  satta  dhammā  bahukārā  .  satta  ariyadhanāni  1-
saddhādhanaṃ   sīladhanaṃ   hiridhanaṃ   ottappadhanaṃ  sutadhanaṃ  cāgadhanaṃ  paññādhanaṃ .
Ime satta dhammā bahukārā.
     [434]  Katame  satta  dhammā  bhāvetabbā. Satta sambojjhaṅgā 2-
satisambojjhaṅgo         dhammavicayasambojjhaṅgo        viriyasambojjhaṅgo
pītisambojjhaṅgo         passaddhisambojjhaṅgo        samādhisambojjhaṅgo
@Footnote: 1 Yu. dhanāni .  2 Yu. bojjhaṅgā.
Upekkhāsambojjhaṅgo. Ime satta dhammā bhāvetabbā.
     [435]  Katame  satta  dhammā  pariññeyyā  .  satta viññāṇaṭṭhitiyo
santāvuso     sattā     nānattakāyā    nānattasaññino    seyyathāpi
manussā   ekacce   ca   devā  ekacce  ca  vinipātikā  ayaṃ  paṭhamā
viññāṇaṭṭhiti    .   santāvuso   sattā   nānattakāyā   ekattasaññino
seyyathāpi    devā    brahmakāyikā    paṭhamābhinibbattā   ayaṃ   dutiyā
viññāṇaṭṭhiti    .   santāvuso   sattā   ekattakāyā   nānattasaññino
seyyathāpi   devā  ābhassarā  ayaṃ  tatiyā  viññāṇaṭṭhiti  .  santāvuso
sattā   ekattakāyā   ekattasaññino   seyyathāpi   devā   subhakiṇhā
ayaṃ   catutthā   1-   viññāṇaṭṭhiti   .   santāvuso   sattā   sabbaso
rūpasaññānaṃ    samatikkamā    paṭighasaññānaṃ    atthaṅgamā    nānattasaññānaṃ
amanasikārā     ananto    ākāsoti    ākāsānañcāyatanūpagā    ayaṃ
pañcamī   viññāṇaṭṭhiti  .  santāvuso  sattā  sabbaso  ākāsānañcāyatanaṃ
samatikkamma      anantaṃ     viññāṇanti     viññāṇañcāyatanūpagā     ayaṃ
chaṭṭhī   viññāṇaṭṭhiti   .   santāvuso   sattā  sabbaso  viññāṇañcāyatanaṃ
samatikkamma     natthi    kiñcīti    ākiñcaññāyatanūpagā    ayaṃ    sattamī
viññāṇaṭṭhiti. Ime satta dhammā pariññeyyā.
     [436]  Katame  satta  dhammā  pahātabbā  .  satta  anusayā kāma-
rāgānusayo   paṭighānusayo   diṭṭhānusayo   vicikicchānusayo   mānānusayo
@Footnote: 1 Ma. catutthī.
Bhavarāgānusayo avijjānusayo. Ime satta dhammā pahātabbā.
     [437]   Katame   satta  dhammā  hānabhāgiyā  .  satta  asaddhammā
idhāvuso   bhikkhu   assaddho   hoti   ahiriko   hoti  anottappī  hoti
appassuto    hoti    kusīto    hoti    muṭṭhassati    hoti   duppañño
hoti. Ime satta dhammā hānabhāgiyā.
     [438]   Katame  satta  dhammā  visesabhāgiyā  .  satta  saddhammā
idhāvuso   bhikkhu   saddho   hoti   hiriko   1-  hoti  ottappī  hoti
bahussuto   hoti   āraddhaviriyo   hoti   upaṭṭhitassati   hoti   paññavā
hoti. Ime satta dhammā visesabhāgiyā.
     [439]  Katame  satta  dhammā  duppaṭivijjhā  .  satta  sappurisadhammā
idhāvuso    bhikkhu    dhammaññū    hoti    atthaññū    attaññū   mattaññū
kālaññū   parisaññū   puggalaparoparaññū   2-   .   ime   satta   dhammā
duppaṭivijjhā.
     [440]   Katame   satta   dhammā  uppādetabbā  .  satta  saññā
aniccasaññā    anattasaññā    asubhasaññā    ādīnavasaññā   pahānasaññā
virāgasaññā nirodhasaññā. Ime satta dhammā uppādetabbā.
     [441]   Katame  satta  dhammā  abhiññeyyā  .  satta  niddasavatthūni
idhāvuso    bhikkhu    sikkhāsamādāne    tibbacchando   hoti   āyatiñca
sikkhāsamādāne    avigatapemo    dhammanisantiyā    tibbacchando    hoti
@Footnote: 1 Ma. Yu. hirimā. 2 Ma. Yu. dhamamññū ca hoti ... puggalaññū ca iccevaṃ ca saddo
@dissati.
Āyatiñca    dhammanisantiyā    avigatapemo    icchāvinaye    tibbacchando
hoti   āyatiñca   icchāvinaye   avigatapemo   paṭisallāne  tibbacchando
hoti   āyatiñca   paṭisallāne   avigatapemo   viriyārambhe  tibbacchando
hoti   āyatiñca   viriyārambhe   avigatapemo   satinepakke  tibbacchando
hoti   āyatiñca   satinepakke   avigatapemo  diṭṭhipaṭivedhe  tibbacchando
hoti   āyatiñca   diṭṭhipaṭivedhe   avigatapemo   .  ime  satta  dhammā
abhiññeyyā.
     [442]  Katame  satta  dhammā  sacchikātabbā  .  satta khīṇāsavabalāni
idhāvuso   khīṇāsavassa   bhikkhuno   aniccato   sabbe  saṅkhārā  yathābhūtaṃ
sammappaññāya    sudiṭṭhā    honti    yaṃpāvuso    khīṇāsavassa   bhikkhuno
aniccato    sabbe    saṅkhārā    yathābhūtaṃ    sammappaññāya    sudiṭṭhā
honti   idaṃ   1-   khīṇāsavassa   bhikkhuno  balaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma
khīṇāsavo bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti khīṇā me āsavāti.
     {442.1}  Puna  caparaṃ  āvuso  khīṇāsavassa bhikkhuno aṅgārakāsūpamā
kāmā   yathābhūtaṃ   sammappaññāya   sudiṭṭhā  honti  yaṃpāvuso  khīṇāsavassa
bhikkhuno    aṅgārakāsūpamā   kāmā   yathābhūtaṃ   sammappaññāya   sudiṭṭhā
honti  idaṃ  khīṇāsavassa  bhikkhuno  balaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma  khīṇāsavo
bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti khīṇā me āsavāti.
     {442.2} Puna caparaṃ āvuso khīṇāsavassa bhikkhuno vivekaninnaṃ cittaṃ hoti
vivekapoṇaṃ   vivekapabbhāraṃ   vivekaṭṭhaṃ  nekkhammābhirataṃ  byantībhūtaṃ  sabbaso
@Footnote: 1 Ma. Yu. idampi.
Āsavaṭṭhāniyehi   dhammehi   yaṃpāvuso   khīṇāsavassa   bhikkhuno  vivekaninnaṃ
cittaṃ    hoti    vivekapoṇaṃ   vivekapabbhāraṃ   vivekaṭṭhaṃ   nekkhammābhirataṃ
byantībhūtaṃ    sabbaso    āsavaṭṭhāniyehi    dhammehi   idaṃpi   khīṇāsavassa
bhikkhuno   balaṃ   hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma  khīṇāsavo  bhikkhu  āsavānaṃ  khayaṃ
paṭijānāti khīṇā me āsavāti.
     {442.3}   Puna   caparaṃ   āvuso  khīṇāsavassa  bhikkhuno  cattāro
satipaṭṭhānā    bhāvitā    honti    subhāvitā    yaṃpāvuso   khīṇāsavassa
bhikkhuno   cattāro   satipaṭṭhānā   bhāvitā   honti   subhāvitā   idaṃpi
khīṇāsavassa   bhikkhuno   balaṃ   hoti   yaṃ   balaṃ  āgamma  khīṇāsavo  bhikkhu
āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti khīṇā me āsavāti.
     {442.4}  Puna  caparaṃ  āvuso  khīṇāsavassa  bhikkhuno  pañcindriyāni
bhāvitāni    honti    subhāvitāni    yaṃpāvuso    khīṇāsavassa    bhikkhuno
pañcindriyāni    bhāvitāni    honti    subhāvitāni    idaṃpi   khīṇāsavassa
bhikkhuno   balaṃ   hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma  khīṇāsavo  bhikkhu  āsavānaṃ  khayaṃ
paṭijānāti khīṇā me āsavāti.
     {442.5}  Puna  caparaṃ  āvuso  khīṇāsavassa bhikkhuno satta bojjhaṅgā
bhāvitā    honti   subhāvitā   yaṃpāvuso   khīṇāsavassa   bhikkhuno   satta
bojjhaṅgā   bhāvitā   honti   subhāvitā   idaṃpi   khīṇāsavassa   bhikkhuno
balaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma  khīṇāsavo  bhikkhu  āsavānaṃ  khayaṃ  paṭijānāti
khīṇā me āsavāti.
     {442.6}  Puna  caparaṃ  āvuso khīṇāsavassa bhikkhuno ariyo aṭṭhaṅgiko
maggo   bhāvito  hoti  subhāvito  yaṃpāvuso  khīṇāsavassa  bhikkhuno  ariyo
Aṭṭhaṅgiko    maggo    bhāvito   hoti   subhāvito   idaṃpi   khīṇāsavassa
bhikkhuno   balaṃ   hoti   yaṃ   balaṃ   āgamma   khīṇāsavo  bhikkhu  āsavānaṃ
khayaṃ   paṭijānāti   khīṇā   me   āsavāti   .   ime   satta   dhammā
sacchikātabbā   .   iti   ime   sattati   dhammā   bhūtā  tacchā  tathā
avitathā anaññathā sammā tathāgatena abhisambuddhā.
                    Paṭhamabhāṇavāraṃ 1-.
     [443]   Aṭṭha   dhammā   bahukārā   aṭṭha   dhammā   bhāvetabbā
aṭṭha    dhammā    pariññeyyā    aṭṭha    dhammā    pahātabbā   aṭṭha
dhammā    hānabhāgiyā    aṭṭha   dhammā   visesabhāgiyā   aṭṭha   dhammā
duppaṭivijjhā     aṭṭha     dhammā     uppādetabbā    aṭṭha    dhammā
abhiññeyyā aṭṭha dhammā sacchikātabbā.
     [444]   Katame   aṭṭha   dhammā  bahukārā  .  aṭṭha  hetū  aṭṭha
paccayā    ādibrahmacariyakāya    paññāya    appaṭiladdhāya    paṭilābhāya
paṭiladdhāya   bhiyyobhāvāya   vepullāya   bhāvanāya  pāripūriyā  saṃvattanti
katame  aṭṭha  2-  idhāvuso  bhikkhu  3- satthāraṃ vā 4- upanissāya viharati
aññataraṃ   vā   garuṭṭhāniyaṃ   sabrahmacāriṃ   yatthassa   tibbaṃ   hirottappaṃ
paccupaṭṭhitaṃ  hoti  pemañca  gāravo  ca  ayaṃ  paṭhamo  hetu paṭhamo paccayo
ādibrahmacariyakāya    paññāya    appaṭiladdhāya   paṭilābhāya   paṭiladdhāya
bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā saṃvattati.
     {444.1} Taṃ kho pana satthāraṃ upanissāya viharati aññataraṃ vā garuṭṭhāniyaṃ
@Footnote: 1 Ma. paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito. Yu. paṭhamakabhāṇavāraṃ niṭṭhitaṃ. 2 Yu. katame aṭṭhāti
@na dissati. 3 Yu. bhikkhūti na dissati. 4 Ma. Yu. vāsaddo na dissati.
Sabrahmacāriṃ   yatthassa   tibbaṃ   hirottappaṃ   paccupaṭṭhitaṃ   hoti  pemañca
gāravo   ca   te   kālena   kālaṃ  upasaṅkamitvā  paripucchati  paripañhati
idaṃ   bhante   kathaṃ   imassa   ko   atthoti   tassa   te  āyasmanto
avivaṭañceva   vivaranti   anuttānīkatañca   uttāniṃ  karonti  anekavihitesu
ca    kaṅkhaṭṭhāniyesu    dhammesu    kaṅkhaṃ   paṭivinodenti   ayaṃ   dutiyo
hetu    dutiyo   paccayo   ādibrahmacariyakāya   paññāya   appaṭiladdhāya
paṭilābhāya     paṭiladdhāya     bhiyyobhāvāya     vepullāya    bhāvanāya
pāripūriyā saṃvattati.
     {444.2}  Taṃ  kho  pana  dhammaṃ sutvā dvayena vūpakāsena sampādeti
kāyavūpakāsena  ca  cittavūpakāsena  ca  ayaṃ  tatiyo  hetu  tatiyo paccayo
ādibrahmacariyakāya    paññāya    appaṭiladdhāya   paṭilābhāya   paṭiladdhāya
bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā saṃvattati.
     {444.3}  Puna  caparaṃ āvuso bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto
viharati   ācāragocarasampanno  anumattesu  vajjesu  bhayadassāvī  samādāya
sikkhati  sikkhāpadesu  ayaṃ  catuttho hetu catuttho paccayo ādibrahmacariyakāya
paññāya     appaṭiladdhāya     paṭilābhāya    paṭiladdhāya    bhiyyobhāvāya
vepullāya bhāvanāya pāripūriyā saṃvattati.
     {444.4}   Puna   caparaṃ  āvuso  bhikkhu  bahussuto  hoti  sutadharo
sutasannicayo    ye    te    dhammā    ādikalyāṇā    majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā     sātthaṃ     sabyañjanaṃ    kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ
brahmacariyaṃ    abhivadanti    tathārūpāssa    dhammā    bahussutā    honti
Dhatā   vacasā   paricitā   manasānupekkhitā   diṭṭhiyā   suppaṭividdhā  ayaṃ
pañcamo    hetu    pañcamo    paccayo    ādibrahmacariyakāya   paññāya
appaṭiladdhāya    paṭilābhāya    paṭiladdhāya    bhiyyobhāvāya    vepullāya
bhāvanāya pāripūriyā saṃvattati.
     {444.5}  Puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaṃ
dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya  thāmavā daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro   kusalesu   dhammesu   ayaṃ  chaṭṭho  hetu  chaṭṭho  paccayo
ādibrahmacariyakāya    paññāya   appaṭiladdhāya   paṭilābhāya   paṭiladdhāya
bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā saṃvattati.
     {444.6}  Puna caparaṃ āvuso bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena
samannāgato  cirakataṃpi  cirabhāsitaṃpi  saritā  anussaritā  ayaṃ  sattamo  hetu
sattamo     paccayo     ādibrahmacariyakāya    paññāya    appaṭiladdhāya
paṭilābhāya     paṭiladdhāya     bhiyyobhāvāya     vepullāya    bhāvanāya
pāripūriyā saṃvattati.
     {444.7}   Puna   caparaṃ  āvuso  bhikkhu  pañcasu  upādānakkhandhesu
udayabbayānupassī   viharati   iti   rūpaṃ  iti  rūpassa  samudayo  iti  rūpassa
atthaṅgamo   iti   vedanā   iti   vedanāya   samudayo   iti  vedanāya
atthaṅgamo    iti    saññā   iti   saññāya   samudayo   iti   saññāya
atthaṅgamo   iti   saṅkhārā   iti  saṅkhārānaṃ  samudayo  iti  saṅkhārānaṃ
atthaṅgamo     iti    viññāṇaṃ    iti    viññāṇassa    samudayo    iti
viññāṇassa   atthaṅgamo   1-  .  ayaṃ  aṭṭhamo  hetu  aṭṭhamo  paccayo
@Footnote: 1 Ma. Yu. atthaṅgamoti.
Ādibrahmacariyakāya    paññāya    appaṭiladdhāya   paṭilābhāya   paṭiladdhāya
bhiyyobhāvāya  vepullāya  bhāvanāya  pāripūriyā  saṃvattati  .  ime  aṭṭha
dhammā bahukārā.
     [445]   Katame  aṭṭha  dhammā  bhāvetabbā  .  ariyo  aṭṭhaṅgiko
maggo     seyyathīdaṃ     sammādiṭṭhi     sammāsaṅkappo     sammāvācā
sammākammanto       sammāājīvo       sammāvāyāmo      sammāsati
sammāsamādhi. Ime aṭṭha dhammā bhāvetabbā.
     [446]   Katame   aṭṭha  dhammā  pariññeyyā  .  aṭṭha  lokadhammā
lābho  ca  alābho  ca  yaso  ca  ayaso  ca  nindā  ca pasaṃsā ca sukhañca
dukkhañca. Ime aṭṭha dhammā pariññeyyā.
     [447]   Katame   aṭṭha   dhammā   pahātabbā  .  aṭṭha  micchattā
micchādiṭṭhi       micchāsaṅkappo       micchāvācā      micchākammanto
micchāājīvo    micchāvāyāmo    micchāsati    micchāsamādhi   .   ime
aṭṭha dhammā pahātabbā.
     [448]   Katame   aṭṭha  dhammā  hānabhāgiyā  .  aṭṭha  kusītavatthūni
idhāvuso   bhikkhunā   kammaṃ   kātabbaṃ   hoti   tassa  evaṃ  hoti  kammaṃ
kho   me   kātabbaṃ   bhavissati  kammaṃ  kho  pana  me  karontassa  kāyo
kilamissati   handāhaṃ   nipajjāmīti   .   so  nipajjati  na  viriyaṃ  ārabhati
appattassa   pattiyā   anadhigatassa   adhigamāya   asacchikatassa  sacchikiriyāya
idaṃ paṭhamaṃ kusītavatthu.
     {448.1}    Puna    caparaṃ    āvuso    bhikkhunā    kammaṃ   kataṃ
Hoti   tassa  evaṃ  hoti  ahaṃ  kho  kammaṃ  akāsiṃ  kammaṃ  kho  pana  me
karontassa   kāyo   kilanto   handāhaṃ   nipajjāmīti   .  so  nipajjati
na   viriyaṃ   ārabhati   .pe.   asacchikatassa   sacchikiriyāya   idaṃ   dutiyaṃ
kusītavatthu.
     {448.2}   Puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhunā  maggo  gantabbo  hoti
tassa  evaṃ  hoti  maggo  kho  me  gantabbo  bhavissati maggaṃ kho pana me
gacchantassa   kāyo   kilamissati   handāhaṃ   nipajjāmīti  .  so  nipajjati
na   viriyaṃ   ārabhati   .pe.   asacchikatassa   sacchikiriyāya   idaṃ   tatiyaṃ
kusītavatthu.
     {448.3}  Puna  caparaṃ  āvuso bhikkhunā maggo gato hoti tassa evaṃ
hoti  ahaṃ  kho  maggaṃ  agamāsiṃ maggaṃ kho pana me gacchantassa kāyo kilanto
handāhaṃ  nipajjāmīti  .  so  nipajjati  na viriyaṃ ārabhati .pe. Asacchikatassa
sacchikiriyāya idaṃ catutthaṃ kusītavatthu.
     {448.4}  Puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhu  gāmaṃ  vā nigamaṃ vā piṇḍāya
caranto  na  labhati  lūkhassa  vā  paṇītassa  vā  bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ
tassa  evaṃ  hoti  ahaṃ  kho  gāmaṃ  vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto nālatthaṃ
lūkhassa  vā  paṇītassa  vā  bhojanassa  yāvadatthaṃ  pāripūriṃ  tassa me kāyo
kilanto   akammañño   handāhaṃ   nipajjāmīti  .  so  nipajjati  na  viriyaṃ
ārabhati .pe. Asacchikatassa sacchikiriyāya idaṃ pañcamaṃ kusītavatthu.
     {448.5}  Puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhu  gāmaṃ  vā nigamaṃ vā piṇḍāya
caranto    labhati   lūkhassa   vā   paṇītassa   vā   bhojanassa   yāvadatthaṃ
Pāripūriṃ   tassa   evaṃ  hoti  ahaṃ  kho  gāmaṃ  vā  nigamaṃ  vā  piṇḍāya
caranto   alatthaṃ   lūkhassa   vā   paṇītassa   vā   bhojanassa   yāvadatthaṃ
pāripūriṃ   tassa   me   kāyo   garuko   akammañño   māsācitaṃ  maññe
handāhaṃ   nipajjāmīti   .   so   nipajjati   na   viriyaṃ  ārabhati  .pe.
Asacchikatassa sacchikiriyāya idaṃ chaṭṭhaṃ kusītavatthu.
     {448.6}  Puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhuno uppanno hoti appamattako
ābādho  tassa  evaṃ  hoti uppanno kho pana 1- me ayaṃ 2- appamattako
ābādho    atthi   kappo   nipajjituṃ   handāhaṃ   nipajjāmīti   .   so
nipajjati .pe. Asacchikatassa sacchikiriyāya idaṃ sattamaṃ kusītavatthu.
     {448.7}   Puna   caparaṃ   āvuso  bhikkhu  gilānā  vuṭṭhito  hoti
aciravuṭṭhito   gelaññā   tassa   evaṃ   hoti   ahaṃ   gilānā  vuṭṭhito
aciravuṭṭhito   gelaññā   tassa  me  kāyo  dubbalo  akammañño  [3]-
handāhaṃ   nipajjāmīti   .   so  nipajjati  na  viriyaṃ  ārabhati  appattassa
pattiyā    anadhigatassa    adhigamāya    asacchikatassa    sacchikiriyāya   idaṃ
aṭṭhamaṃ kusītavatthu. Ime aṭṭha dhammā hānabhāgiyā.
     [449] Katame aṭṭha dhammā visesabhāgiyā. Aṭṭha ārabbhavatthūni idhāvuso
bhikkhunā  kammaṃ  kātabbaṃ hoti tassa evaṃ hoti kammaṃ kho me kātabbaṃ bhavissati
kammaṃ  kho  pana me karontassa 4- na sukaraṃ buddhānaṃ sāsanaṃ manasikātuṃ handāhaṃ
virayaṃ   ārabhāmi  appattassa  pattiyā  anadhigatassa  adhigamāya  asacchikatassa
@Footnote: 1 Ma. Yu. panasaddo na dissati. 2 Ma. Yu. ayanti pāṭho na dissati. 3 Ma. atthi
@kappo nipajjituṃ. 4 Ma. Yu. karontena.
Sacchikiriyāyāti    .    so    viriyaṃ    ārabhati   appattassa   pattiyā
anadhigatassa     adhigamāya    asacchikatassa    sacchikiriyāya    idaṃ    paṭhamaṃ
ārabbhavatthu.
     {449.1}   Puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhunā  kammaṃ  kataṃ  hoti  tassa
evaṃ   hoti   ahaṃ   kho   kammaṃ   akāsiṃ  kammaṃ  kho  panāhaṃ  karonto
nāsakkhiṃ    buddhānaṃ    sāsanaṃ    manasikātuṃ   handāhaṃ   viriyaṃ   ārabhāmi
appattassa      pattiyā      anadhigatassa     adhigamāya     asacchikatassa
sacchikiriyāyāti .pe. Idaṃ dutiyaṃ ārabbhavatthu.
     {449.2}   Puna   caparaṃ  āvuso  bhikkhuno  1-  maggo  gantabbo
hoti  tassa  evaṃ  hoti  maggo  kho  me  gantabbo  bhavissati  maggaṃ kho
pana   me   gacchantena   na   sukaraṃ  buddhānaṃ  sāsanaṃ  manasikātuṃ  handāhaṃ
viriyaṃ   ārabhāmi  appattassa  pattiyā  anadhigatassa  adhigamāya  asacchikatassa
sacchikiriyāyāti   .  so  viriyaṃ  ārabhati  appattassa  pattiyā  anadhigatassa
adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya idaṃ tatiyaṃ ārabbhavatthu.
     {449.3}  Puna  caparaṃ  āvuso bhikkhunā maggo gato hoti tassa evaṃ
hoti   ahaṃ   kho  maggaṃ  agamāsiṃ  maggaṃ  kho  panāhaṃ  gacchanto  nāsakkhiṃ
buddhānaṃ    sāsanaṃ   manasikātuṃ   handāhaṃ   viriyaṃ   ārabhāmi   appattassa
pattiyā    anadhigatassa    adhigamāya    asacchikatassa   sacchikiriyāyāti  .
So    viriyaṃ    ārabhati   appattassa   pattiyā   anadhigatassa   adhigamāya
asacchikatassa sacchikiriyāya idaṃ catutthaṃ ārabbhavatthu.
     {449.4} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto
@Footnote: 1 Ma. Yu. bhikkhunā.
Na   labhati   lūkhassa   vā   paṇītassa   vā  bhojanassa  yāvadatthaṃ  pāripūriṃ
tassa   evaṃ   hoti   ahaṃ   kho   pana  gāmaṃ  vā  nigamaṃ  vā  piṇḍāya
caranto   nālatthaṃ   lūkhassa   vā   paṇītassa   vā   bhojanassa  yāvadatthaṃ
pāripūriṃ    tassa    me   kāyo   lahuko   kammañño   handāhaṃ   viriyaṃ
ārabhāmi   .pe.   asacchikatassa  sacchikiriyāyāti  .  so  viriyaṃ  ārabhati
appattassa   pattiyā   anadhigatassa   adhigamāya   asacchikatassa  sacchikiriyāya
idaṃ pañcamaṃ ārabbhavatthu.
     {449.5}  Puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhu  gāmaṃ  vā nigamaṃ vā piṇḍāya
caranto   labhati  lūkhassa  vā  paṇītassa  vā  bhojanassa  yāvadatthaṃ  pāripūriṃ
tassa  evaṃ  hoti  ahaṃ  kho  gāmaṃ  vā  nigamaṃ vā piṇḍāya caranto alatthaṃ
lūkhassa  vā  paṇītassa  vā  bhojanassa  yāvadatthaṃ  pāripūriṃ  tassa me kāyo
balavā    kammañño   handāhaṃ   viriyaṃ   ārabhāmi   appattassa   pattiyā
anadhigatassa   adhigamāya   asacchikatassa   sacchikiriyāyāti   .   so   viriyaṃ
ārabhati    appattassa    pattiyā   anadhigatassa   adhigamāya   asacchikatassa
sacchikiriyāya idaṃ chaṭṭhaṃ ārabbhavatthu.
     {449.6}  Puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhuno uppanno hoti appamattako
ābādho  tassa  evaṃ  hoti uppanno kho me [1]- appamattako ābādho
ṭhānaṃ  kho  panetaṃ vijjati yaṃ me ābādho pavaḍḍheyya handāhaṃ viriyaṃ ārabhāmi
appattassa  pattiyā  anadhigatassa  adhigamāya  asacchikatassa  sacchikiriyāyāti.
So  viriyaṃ  ārabhati  appattassa  pattiyā  .pe.  asacchikatassa sacchikiriyāya
@Footnote: 1 Yu. ayaṃ.
Idaṃ sattamaṃ ārabbhavatthu.
     {449.7}  Puna caparaṃ āvuso bhikkhu gilānā vuṭṭhito hoti aciravuṭṭhito
gelaññā  tassa  evaṃ  hoti ahaṃ kho gilānā vuṭṭhito aciravuṭṭhito gelaññā
ṭhānaṃ  kho  panetaṃ  vijjati  yaṃ  me ābādho paccudāvatteyya handāhaṃ viriyaṃ
ārabhāmi    appattassa   pattiyā   anadhigatassa   adhigamāya   asacchikatassa
sacchikiriyāyāti   .  so  viriyaṃ  ārabhati  appattassa  pattiyā  anadhigatassa
adhigamāya   asacchikatassa   sacchikiriyāya   idaṃ   aṭṭhamaṃ   ārabbhavatthu  .
Ime aṭṭha dhammā visesabhāgiyā.
     [450]   Katame   aṭṭha   dhammā   duppaṭivijjhā  .  aṭṭha  akkhaṇā
asamayā   brahmacariyavāsāya   idhāvuso   tathāgato  ca  loke  uppanno
hoti    arahaṃ    sammāsambuddho    dhammo    ca    desiyati   upasamiko
parinibbāniko    sambodhagāmī   sugatappavedito   ayañca   puggalo   nirayaṃ
upapanno hoti ayaṃ paṭhamo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.
     {450.1}   Puna   caparaṃ  āvuso  tathāgato  ca  loke  uppanno
hoti    arahaṃ    sammāsambuddho    dhammo    ca    desiyati   upasamiko
parinibbāniko     sambodhagāmī     sugatappavedito     ayañca    puggalo
tiracchānayoniṃ    upapanno    hoti    ayaṃ   dutiyo   akkhaṇo   asamayo
brahmacariyavāsāya.
     {450.2}   Puna   caparaṃ  āvuso  tathāgato  ca  loke  uppanno
hoti    arahaṃ    sammāsambuddho    dhammo    ca    desiyati   upasamiko
parinibbāniko     sambodhagāmī     sugatappavedito     ayañca    puggalo
Pittivisayaṃ    upapanno    hoti    ayaṃ    tatiyo    akkhaṇo    asamayo
brahmacariyavāsāya.
     {450.3}   Puna   caparaṃ  āvuso  tathāgato  ca  loke  uppanno
hoti   arahaṃ   sammāsambuddho   dhammo   ca   desiyati  upasamiko  .pe.
Ayañca    puggalo    aññataraṃ   dīghāyukaṃ   devanikāyaṃ   upapanno   hoti
ayaṃ catuttho akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.
     {450.4}  Puna  caparaṃ  āvuso  tathāgato  ca loke uppanno hoti
arahaṃ   sammāsambuddho   dhammo   ca   desiyati   .pe.  ayañca  puggalo
paccantimesu  janapadesu  paccājāto  hoti  milakkhakesu  1- aviññātāresu
yattha   natthi  gati  bhikkhūnaṃ  bhikkhunīnaṃ  upāsakānaṃ  upāsikānaṃ  ayaṃ  pañcamo
akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.
     {450.5}  Puna  caparaṃ  āvuso  tathāgato  ca loke uppanno hoti
arahaṃ   sammāsambuddho   .pe.   ayañca   puggalo   majjhimesu  janapadesu
paccājāto  hoti  so  ca  hoti  micchādiṭṭhi 2- viparītadassano natthi dinnaṃ
natthi   yiṭṭhaṃ  natthi  hutaṃ  natthi  sukatadukkaṭānaṃ  kammānaṃ  phalavipāko  natthi
ayaṃ  loko  natthi  paro  loko  natthi  mātā  natthi  pitā  natthi sattā
opapātikā   natthi   loke   samaṇabrāhmaṇā  sammaggatā  sammāpaṭipannā
ye   imañca   lokaṃ  parañca  lokaṃ  sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā  pavedenti
ayaṃ chaṭṭho akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.
     {450.6}  Puna caparaṃ āvuso tathāgato ca loke uppanno hoti arahaṃ
sammāsambuddho  .pe.  ayañca  puggalo  majjhimesu  janapadesu  paccājāto
@Footnote: 1 Ma. milakkhesu .  2 Ma. micchādiṭṭhiko.
Hoti    so    ca    hoti   duppañño   jaḷo   elamūgo   nappaṭibalo
subhāsitadubbhāsitānaṃ      atthamaññātuṃ      ayaṃ     sattamo     akkhaṇo
asamayo brahmacariyavāsāya.
     {450.7}  Puna  caparaṃ  āvuso  tathāgato  ca  loke  na uppanno
hoti    arahaṃ   sammāsambuddho   dhammo   ca   na   desiyati   upasamiko
parinibbāniko     sambodhagāmī     sugatappavedito     ayañca    puggalo
majjhimesu   janapadesu   paccājāto   hoti   so   ca   paññavā  ajaḷo
anelamūgo     paṭibalo     subhāsitadubbhāsitānaṃ     atthamaññātuṃ     ayaṃ
aṭṭhamo   akkhaṇo   asamayo   brahmacariyavāsāya  .  ime  aṭṭha  dhammā
duppaṭivijjhā.
     [451]    Katame    aṭṭha    dhammā   uppādetabbā   .   aṭṭha
mahāpurisavitakkā    appicchassāyaṃ    dhammo    nāyaṃ   dhammo   mahicchassa
santuṭṭhassāyaṃ    dhammo    nāyaṃ    dhammo   asantuṭṭhassa   pavivittassāyaṃ
dhammo    nāyaṃ    dhammo   saṅgaṇikārāmassa   āraddhaviriyassāyaṃ   dhammo
nāyaṃ    dhammo    kusītassa   upaṭṭhitassatissāyaṃ   dhammo   nāyaṃ   dhammo
muṭṭhassatissa    samāhitassāyaṃ    dhammo    nāyaṃ    dhammo   asamāhitassa
paññavato   ayaṃ   dhammo   nāyaṃ  dhammo  duppaññassa  nippapañcārāmassāyaṃ
dhammo   nippapañcaratino   nāyaṃ  dhammo  papañcārāmassa  papañcaratinoti .
Ime aṭṭha dhammā uppādetabbā.
     [452]  Katame  aṭṭha  dhammā  abhiññeyyā  .  aṭṭha  abhibhāyatanāni
ajjhattaṃrūpasaññī   eko  bahiddhārūpāni  passati  parittāni  suvaṇṇadubbaṇṇāni
Tāni    abhibhuyya   jānāmi   passāmīti   evaṃsaññī   hoti   idaṃ   paṭhamaṃ
abhibhāyatanaṃ      .      ajjhattaṃrūpasaññī      eko      bahiddhārūpāni
passati      appamāṇāni      suvaṇṇadubbaṇṇāni      tāni      abhibhuyya
jānāmi passāmīti evaṃsaññī hoti idaṃ dutiyaṃ abhibhāyatanaṃ.
     {452.1}    Ajjhattaṃarūpasaññī    eko    bahiddhārūpāni   passati
parittāni    suvaṇṇadubbaṇṇāni    tāni    abhibhuyya    jānāmi   passāmīti
evaṃsaññī hoti idaṃ tatiyaṃ abhibhāyatanaṃ.
     {452.2}    Ajjhattaṃarūpasaññī    eko    bahiddhārūpāni   passati
appamāṇāni      suvaṇṇadubbaṇṇāni      tāni      abhibhuyya     jānāmi
passāmīti evaṃsaññī hoti idaṃ catutthaṃ abhibhāyatanaṃ.
     {452.3}   Ajjhattaṃarūpasaññī  eko  bahiddhārūpāni  passati  nīlāni
nīlavaṇṇāni   nīlanidassanāni   nīlanibhāsāni   seyyathāpi  nāma  ummārapupphaṃ
nīlaṃ   nīlavaṇṇaṃ   nīlanidassanaṃ   nīlanibhāsaṃ   seyyathāpi  vā  pana  taṃ  vatthaṃ
bārāṇaseyyakaṃ   ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ   nīlaṃ   nīlavaṇṇaṃ   nīlanidassanaṃ  nīlanibhāsaṃ
evameva    ajjhattaṃarūpasaññī    eko   bahiddhārūpāni   passati   nīlāni
nīlavaṇṇāni    nīlanidassanāni    nīlanibhāsāni    tāni   abhibhuyya   jānāmi
passāmīti evaṃsaññī hoti idaṃ pañcamaṃ abhibhāyatanaṃ.
     {452.4}    Ajjhattaṃarūpasaññī    eko    bahiddhārūpāni   passati
pītāni    pītavaṇṇāni    pītanidassanāni   pītanibhāsāni   seyyathāpi   nāma
kaṇṇikārapupphaṃ   pītaṃ   pītavaṇṇaṃ   pītanidassanaṃ   pītanibhāsaṃ   seyyathāpi  vā
pana  taṃ  vatthaṃ  bārāṇaseyyakaṃ  ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ  pītaṃ  pītavaṇṇaṃ  pītanidassanaṃ
Pītanibhāsaṃ   evameva   ajjhattaṃarūpasaññī   eko   bahiddhārūpāni   passati
pītāni    pītavaṇṇāni    pītanidassanāni    pītanibhāsāni    tāni   abhibhuyya
jānāmi passāmīti evaṃsaññī hoti idaṃ chaṭṭhaṃ abhibhāyatanaṃ.
     {452.5}    Ajjhattaṃarūpasaññī    eko    bahiddhārūpāni   passati
lohitakāni     lohitakavaṇṇāni     lohitakanidassanāni     lohitakanibhāsāni
seyyathāpi   nāma   bandhujīvakapupphaṃ   lohitakaṃ  lohitakavaṇṇaṃ  lohitakanidassanaṃ
lohitakanibhāsaṃ  seyyathāpi  vā  pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ
lohitakaṃ     lohitakavaṇṇaṃ    lohitakanidassanaṃ    lohitakanibhāsaṃ    evameva
ajjhattaṃarūpasaññī     eko     bahiddhārūpāni     passati     lohitakāni
lohitakavaṇṇāni    lohitakanidassanāni    lohitakanibhāsāni   tāni   abhibhuyya
jānāmi passāmīti evaṃsaññī hoti  idaṃ sattamaṃ abhibhāyatanaṃ.
     {452.6}    Ajjhattaṃarūpasaññī    eko    bahiddhārūpāni   passati
odātāni     odātavaṇṇāni     odātanidassanāni     odātanibhāsāni
seyyathāpi  nāma  osadhitārakā  odātā  odātavaṇṇā  odātanidassanā
odātanibhāsā  seyyathāpi  vā  pana  taṃ  vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāga-
vimaṭṭhaṃ     odātaṃ     odātavaṇṇaṃ    odātanidassanaṃ    odātanibhāsaṃ
evameva   ajjhattaṃarūpasaññī   eko   bahiddhārūpāni   passati  odātāni
odātavaṇṇāni    odātanidassanāni    odātanibhāsāni   tāni   abhibhuyya
jānāmi   passāmīti   evaṃsaññī  hoti  idaṃ  aṭṭhamaṃ  abhibhāyatanaṃ  .  ime
aṭṭha dhammā abhiññeyyā.
     [453]   Katame   aṭṭha  dhammā  sacchikātabbā  .  aṭṭha  vimokkhā
rūpī   rūpāni   passati   ayaṃ   paṭhamo   vimokkho   .   ajjhattaṃarūpasaññī
eko   bahiddhārūpāni   passati   ayaṃ   dutiyo   vimokkho  .  subhanteva
adhimutto   hoti   ayaṃ   tatiyo   vimokkho   .   sabbaso   rūpasaññānaṃ
samatikkamā    paṭighasaññānaṃ    atthaṅgamā    nānattasaññānaṃ   amanasikārā
ananto    ākāsoti    ākāsānañcāyatanaṃ   upasampajja   viharati   ayaṃ
catuttho    vimokkho    .    sabbaso   ākāsānañcāyatanaṃ   samatikkamma
anantaṃ    viññāṇanti    viññāṇañcāyatanaṃ    upasampajja    viharati    ayaṃ
pañcamo    vimokkho    .    sabbaso    viññāṇañcāyatanaṃ    samatikkamma
natthi    kiñcīti    ākiñcaññāyatanaṃ   upasampajja   viharati   ayaṃ   chaṭṭho
vimokkho    .    sabbaso   ākiñcaññāyatanaṃ   samatikkamma   nevasaññā-
nāsaññāyatanaṃ    upasampajja    viharati   ayaṃ   sattamo   vimokkho  .
Sabbaso     nevasaññānāsaññāyatanaṃ     samatikkamma    saññāvedayitanirodhaṃ
upasampajja   viharati   ayaṃ   aṭṭhamo   vimokkho  .  ime  aṭṭha  dhammā
sacchikātabbā   .   iti   ime   asīti   dhammā   bhūtā   gacchā  tathā
avitathā anaññathā sammā tathāgatena abhisambuddhā.
     [454]  Nava  dhammā  bahukārā  nava  dhammā  bhāvetabbā nava dhammā
pariññeyyā   nava   dhammā   pahātabbā   nava  dhammā  hānabhāgiyā  nava
dhammā  visesabhāgiyā  nava  dhammā  duppaṭivijjhā  nava dhammā uppādetabbā
nava dhammā abhiññeyyā nava dhammā sacchikātabbā.
     [455]  Katame  nava dhammā bahukārā. Nava yonisomanasikāramūlikā 1-
dhammā    yoniso    manasikaroto   pāmojjaṃ   jāyati   pamuditassa   pīti
jāyati    pītimanassa   kāyo   passambhati   passaddhakāyo   sukhaṃ   vedeti
sukhino  cittaṃ  samādhiyati  samāhitacitto  2-  yathābhūtaṃ  jānāti  3- passati
yathābhūtaṃ   jānaṃ   passaṃ   sayaṃ  4-  nibbindati  nibbindaṃ  virajjati  virāgā
vimuccati. Ime nava dhammā bahukārā.
     [456]  Katame  nava  dhammā bhāvetabbā. Nava pārisuddhipadhāniyaṅgāni
sīlavisuddhi     pārisuddhipadhāniyaṅgaṃ     cittavisuddhi     pārisuddhipadhāniyaṅgaṃ
diṭṭhivisuddhi  pārisuddhipadhāniyaṅgaṃ   kaṅkhāvitaraṇavisuddhi  pārisuddhipadhāniyaṅgaṃ
maggāmaggañāṇadassanavisuddhi      pārisuddhipadhāniyaṅgaṃ     paṭipadāñāṇadassana-
visuddhi     pārisuddhipadhāniyaṅgaṃ    ñāṇadassanavisuddhi    pārisuddhipadhāniyaṅgaṃ
paññāvisuddhi   pārisuddhipadhāniyaṅgaṃ  vimuttivisuddhi  pārisuddhipadhāniyaṅgaṃ .
Ime nava dhammā bhāvetabbā.
     [457]   Katame   nava   dhammā  pariññeyyā  .  nava  sattāvāsā
santāvuso   sattā   nānattakāyā   nānattasaññino  seyyathāpi  manussā
ekacce  ca  devā  ekacce  ca  vinipātikā  ayaṃ paṭhamo sattāvāso.
Santāvuso   sattā   nānattakāyā   ekattasaññino   seyyathāpi  devā
brahmakāyikā    paṭhamābhinibbattā    ayaṃ    dutiyo    sattāvāso   .
Santāvuso   sattā   ekattakāyā   nānattasaññino   seyyathāpi  devā
ābhassarā  ayaṃ  tatiyo  sattāvāso  .  santāvuso  sattā ekattakāyā
@Footnote: 1 Ma. Yu. ...mūlakā. 2 Ma. samāhite citte. Yu. samāhitena cittena.
@3 Yu. pajānāti. 4 Ma. Yu. ayaṃ na dissati.
Ekattasaññino     seyyathāpi    devā    subhakiṇhā    ayaṃ    catuttho
sattāvāso    .    santāvuso    sattā    asaññino   appaṭisaṃvedino
seyyathāpi    devā    asaññisattā   ayaṃ   pañcamo   sattāvāso  .
Santāvuso    sattā    sabbaso   rūpasaññānaṃ   samatikkamā   paṭighasaññānaṃ
atthaṅgamā     nānattasaññānaṃ     amanasikārā    ananto    ākāsoti
ākāsānañcāyatanūpagā    ayaṃ    chaṭṭho   sattāvāso   .   santāvuso
sattā      sabbaso      ākāsānañcāyatanaṃ     samatikkamma     anantaṃ
viññāṇanti    viññāṇañcāyatanūpagā    ayaṃ    sattamo   sattāvāso  .
Santāvuso    sattā    sabbaso    viññāṇañcāyatanaṃ   samatikkamma   natthi
kiñcīti     ākiñcaññāyatanūpagā    ayaṃ    aṭṭhamo    sattāvāso   .
Santāvuso      sattā     sabbaso     ākiñcaññāyatanaṃ     samatikkamma
santametaṃ       paṇītametanti       1-      nevasaññānāsaññāyatanūpagā
ayaṃ navamo sattāvāso. Ime nava dhammā pariññeyyā.
     [458]  Katame  nava  dhammā  pahātabbā  .  nava taṇhāmūlikā dhammā
taṇhaṃ   paṭicca   pariyesanā   pariyesanaṃ   paṭicca   lābho   lābhaṃ  paṭicca
vinicchayo   vinicchayaṃ   paṭicca   chandarāgo   chandarāgaṃ  paṭicca  ajjhosānaṃ
ajjhosānaṃ    paṭicca   pariggaho   pariggahaṃ   paṭicca   macchariyaṃ   macchariyaṃ
paṭicca    ārakkho    ārakkhādhikaraṇaṃ    paṭicca    daṇḍādānasatthādāna-
kalahaviggahavivādatuvaṃtuvaṃpesuññamusāvādā         aneke        pāpakā
akusalā dhammā saṃvattanti 2-. Ime nava dhammā pahātabbā.
@Footnote: 1 Ma. Yu. santametaṃ paṇītametantīti na dissati. 2 Yu. sambhavanti.
     [459]   Katame   nava  dhammā  hānabhāgiyā  .  nava  āghātavatthūni
anatthaṃ   me   acarīti  āghātaṃ  bandhati  .  anatthaṃ  me  caratīti  āghātaṃ
bandhati   .   anatthaṃ   me   carissatīti  āghātaṃ  bandhati  .  piyassa  me
manāpassa   anatthaṃ   acarīti   āghātaṃ  bandhati  .  piyassa  me  manāpassa
anatthaṃ   caratīti   āghātaṃ   bandhati   .   piyassa  me  manāpassa  anatthaṃ
carissatīti   āghātaṃ   bandhati   .   appiyassa   me   amanāpassa   atthaṃ
acarīti   āghātaṃ   bandhati   .  appiyassa  me  amanāpassa  atthaṃ  caratīti
āghātaṃ  bandhati  .  appiyassa  me  amanāpassa  atthaṃ  carissatīti  āghātaṃ
bandhati. Ime nava dhammā hānabhāgiyā.
     [460]  Katame  nava  dhammā  visesabhāgiyā  .  nava āghātapaṭivinayā
anatthaṃ  me  acarīti  1-  taṃ  kutettha  labbhāti āghātaṃ paṭivineti. Anatthaṃ
me  caratīti  1-  taṃ  kutettha  labbhāti  āghātaṃ  paṭivineti . Anatthaṃ me
carissatīti  2-  taṃ  kutettha  labbhāti  āghātaṃ  paṭivineti  .  piyassa  me
manāpassa  anatthaṃ  acarīti  1-  taṃ  kutettha  labbhāti  āghātaṃ paṭivineti.
Piyassa  me  manāpassa  anatthaṃ  caratīti  1-  taṃ  kutettha  labbhāti āghātaṃ
paṭivineti  .  piyassa  me  manāpassa  anatthaṃ  carissatīti  2-  taṃ  kutettha
labbhāti   āghātaṃ   paṭivineti   .   appiyassa   me   amanāpassa  atthaṃ
acarīti  1-  taṃ  kutettha  labbhāti  āghātaṃ  paṭivineti  .  appiyassa  me
amanāpassa  atthaṃ  caratīti  1-  taṃ  kutettha  labbhāti  āghātaṃ paṭivineti.
Appiyassa   me   amanāpassa  atthaṃ  carissatīti  2-  taṃ  kutettha  labbhāti
@Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo na dissati. 2 Ma. itisaddo na dissati.
Āghātaṃ paṭivineti. Ime nava dhammā visesabhāgiyā.
     [461]   Katame   nava   dhammā   duppaṭivijjhā   .  nava  nānattā
dhātunānattaṃ    paṭicca    uppajjati   phassanānattaṃ   phassanānattaṃ   paṭicca
uppajjati     vedanānānattaṃ     vedanānānattaṃ     paṭicca    uppajjati
saññānānattaṃ     saññānānattaṃ    paṭicca    uppajjati    saṅkappanānattaṃ
saṅkappanānattaṃ     paṭicca     uppajjati     chandanānattaṃ    chandanānattaṃ
paṭicca      uppajjati     pariḷāhanānattaṃ     pariḷāhanānattaṃ     paṭicca
uppajjati    pariyesanānānattaṃ    pariyesanānānattaṃ    paṭicca   uppajjati
lābhanānattaṃ. Ime nava dhammā duppaṭivijjhā.
     [462]   Katame   nava   dhammā   uppādetabbā   .  nava  saññā
asubhasaññā     maraṇasaññā     āhāre     paṭikūlasaññā     sabbaloke
anabhiratasaññā    1-    aniccasaññā    anicce    dukkhasaññā    dukkhe
anattasaññā    pahānasaññā    virāgasaññā    .   ime   nava   dhammā
uppādetabbā.
     [463]   Katame  nava  dhammā  abhiññeyyā  .  nava  anupubbavihārā
idhāvuso  bhikkhu  viviccaceva  kāmehi  vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkaṃ
savicāraṃ   vivekajaṃ  pītisukhaṃ  paṭhamajjhānaṃ  upasampajja  viharati  vitakkavicārānaṃ
vūpasamā    ajjhattaṃ    sampasādanaṃ    cetaso    ekodibhāvaṃ    avitakkaṃ
avicāraṃ   samādhijaṃ   pītisukhaṃ   dutiyajjhānaṃ   upasampajja  viharati  pītiyā  ca
virāgā   upekkhako   ca  viharati  sato  ca  sampajāno  sukhañca  kāyena
@Footnote: 1 Ma. Yu. anabhiratisaññā.
Paṭisaṃvedeti   yantaṃ   ariyā   ācikkhanti  upekkhako  satimā  sukhavihārīti
tatiyajjhānaṃ   upasampajja   viharati   sukhassa   ca   pahānā   dukkhassa   ca
pahānā    pubbe    va   somanassadomanassānaṃ   atthaṅgamā   adukkhamasukhaṃ
upekkhāsatipārisuddhiṃ     catutthajjhānaṃ    upasampajja    viharati    sabbaso
rūpasaññānaṃ    samatikkamā    paṭighasaññānaṃ    atthaṅgamā    nānattasaññānaṃ
amanasikārā    ananto    ākāsoti    ākāsānañcāyatanaṃ   upasampajja
viharati      sabbaso      ākāsānañcāyatanaṃ     samatikkamma     anantaṃ
viññāṇanti      viññāṇañcāyatanaṃ     upasampajja     viharati     sabbaso
viññāṇañcāyatanaṃ     samatikkamma     natthi     kiñcīti    ākiñcaññāyatanaṃ
upasampajja      viharati     sabbaso     ākiñcaññāyatanaṃ     samatikkamma
nevasaññānāsaññāyatanaṃ        upasampajja        viharati       sabbaso
nevasaññānāsaññāyatanaṃ          samatikkamma         saññāvedayitanirodhaṃ
upasampajja viharati. Ime nava dhammā abhiññeyyā.
     [464]  Katame  nava  dhammā  sacchikātabbā  .  nava  anupubbanirodhā
paṭhamaṃ   jhānaṃ   samāpannassa   kāmasaññā   niruddhā   hoti   dutiyaṃ  jhānaṃ
samāpannassa   vitakkavicārā   niruddhā   honti  tatiyaṃ  jhānaṃ  samāpannassa
pīti    niruddhā   hoti   catutthaṃ   jhānaṃ   samāpannassa   assāsapassāsā
niruddhā     honti     ākāsānañcāyatanaṃ     samāpannassa    rūpasaññā
niruddhā    hoti    viññāṇañcāyatanaṃ   samāpannassa   ākāsānañcāyatana-
saññā      niruddhā      hoti      ākiñcaññāyatanaṃ     samāpannassa
Viññāṇañcāyatanasaññā      niruddhā     hoti     nevasaññānāsaññāyatanaṃ
samāpannassa    ākiñcaññāyatanasaññā    niruddhā   hoti   saññāvedayita-
nirodhaṃ  samāpannassa  saññā  ca  vedanā  ca  niruddhā honti. Ime nava
dhammā   sacchikātabbā  .  iti  ime  navuti  dhammā  bhūtā  tacchā  tathā
avitathā anaññathā sammā tathāgatena abhisambuddhā.
     [465]   Dasa   dhammā   bahukārā   dasa  dhammā  bhāvetabbā  dasa
dhammā    pariññeyyā    dasa    dhammā    pahātabbā    dasa    dhammā
hānabhāgiyā   dasa   dhammā   visesabhāgiyā   dasa   dhammā   duppaṭivijjhā
dasa   dhammā   uppādetabbā   dasa   dhammā   abhiññeyyā  dasa  dhammā
sacchikātabbā.
     [466]  Katame  dasa  dhammā  bahukārā  .  dasa  nāthakaraṇā  dhammā
idhāvuso  bhikkhu  sīlavā  hoti  pātimokkhasaṃvarasaṃvuto  viharati ācāragocara-
sampanno    anumattesu    vajjesu    bhayadassāvī    samādāya   sikkhati
sikkhāpadesu   .   yaṃpāvuso   bhikkhu   sīlavā  hoti  pātimokkhasaṃvarasaṃvuto
viharati     ācāragocarasampanno    anumattesu    vajjesu    bhayadassāvī
samādāya sikkhati sikkhāpadesu ayaṃ dhammo nāthakaraṇo.
     {466.1} Puna caparaṃ āvuso bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo
ye   te   dhammā   ādikalyāṇā   majjhekalyāṇā   pariyosānakalyāṇā
sātthaṃ    sabyañjanaṃ    kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ   brahmacariyaṃ   abhivadanti
tathārūpāssa    dhammā    bahussutā    honti   dhatā   vacasā   paricitā
Manasānupekkhitā   diṭṭhiyā   suppaṭividdhā   .  yaṃpāvuso  bhikkhu  bahussuto
hoti .pe. Diṭṭhiyā suppaṭividdhā ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo.
     {466.2}  Puna caparaṃ āvuso bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅko     .    yaṃpāvuso    bhikkhu    kalyāṇamitto    hoti
kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo.
     {466.3}  Puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhu  suvaco hoti sovacassakaraṇehi
dhammehi  samannāgato  khamo  hoti  padakkhiṇaggāhī  anusāsaniṃ  .  yaṃpāvuso
bhikkhu   suvaco   hoti   sovacassakaraṇehi   dhammehi   samannāgato   khamo
hoti padakkhiṇaggāhī anusāsaniṃ ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo.
     {466.4}   Puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhu  yāni  tāni  sabrahmacārīnaṃ
uccāvacāni  kiṃkaraṇīyāni  tattha  dakkho  hoti  analaso tatrupāyāya vīmaṃsāya
samannāgato   alaṃ  kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātuṃ  .  yaṃpāvuso  bhikkhu  yāni  tāni
sabrahmacārīnaṃ   uccāvacāni   kiṃkaraṇīyāni   tattha   dakkho  hoti  analaso
tatrupāyāya   vīmaṃsāya   samannāgato   alaṃ   kātuṃ   alaṃ  saṃvidhātuṃ  ayaṃpi
dhammo nāthakaraṇo.
     {466.5}  Puna  caparaṃ  āvuso bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro
abhidhamme   abhivinaye   oḷārapāmojjo  .  yaṃpāvuso  bhikkhu  dhammakāmo
hoti   piyasamudāhāro   abhidhamme   abhivinaye   oḷārapāmojjo   ayaṃpi
dhammo nāthakaraṇo.
     {466.6}  Puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhu  santuṭṭho hoti itarītaracīvara-
piṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārehi       .       yaṃpāvuso
bhikkhu     santuṭṭho     hoti    itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccaya-
bhesajjaparikkhārehi     ayaṃpi     dhammo     nāthakaraṇo     .    puna
Caparaṃ    āvuso    bhikkhu   āraddhaviriyo   viharati   akusalānaṃ   dhammānaṃ
pahānāya    kusalānaṃ    dhammānaṃ   upasampadāya   thāmavā   daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro   kusalesu   dhammesu   .   yaṃpāvuso   bhikkhu  āraddhaviriyo
viharati .pe. Ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo.
     {466.7}  Puna caparaṃ āvuso bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena
samannāgato  cirakataṃpi  cirabhāsitaṃpi  saritā  anussaritā  .  yaṃpāvuso  bhikkhu
satimā   hoti   paramena  satinepakkena  samannāgato  cirakataṃpi  cirabhāsitaṃpi
saritā anussaritā ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo.
     {466.8}  Puna  caparaṃ  āvuso  bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā
paññāya   samannāgato   ariyāya  nibbedhikāya  sammādukkhakkhayagāminiyā .
Yaṃpāvuso    bhikkhu    paññavā    hoti   .pe.   sammādukkhakkhayagāminiyā
ayaṃpi dhammo nāthakaraṇo. Ime dasa dhammā bahukārā.
     [467]   Katame   dasa  dhammā  bhāvetabbā  .  dasa  kasiṇāyatanāni
paṭhavīkasiṇameko  sañjānāti  uddhaṃ  adho ca 1- tiriyaṃ anvayaṃ 2- appamāṇaṃ.
Āpokasiṇameko    sañjānāti    .   tejokasiṇameko   sañjānāti  .
Vāyokasiṇameko    sañjānāti    .    nīlakasiṇameko    sañjānāti  .
Pītakasiṇameko    sañjānāti    .    lohitakasiṇameko    sañjānāti  .
Odātakasiṇameko   sañjānāti   .   ākāsakasiṇameko   sañjānāti  .
Viññāṇakasiṇameko    sañjānāti    uddhaṃ    adho    ca   tiriyaṃ   anvayaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo natthi. 2 Ma. Yu. advayaṃ.
Appamāṇaṃ. Ime dasa dhammā bhāvetabbā.
     [468]  Katame  dasa  dhammā  pariññeyyā. Dasāyatanāni cakkhvāyatanaṃ
rūpāyatanaṃ   sotāyatanaṃ   saddāyatanaṃ   ghānāyatanaṃ   gandhāyatanaṃ  jivhāyatanaṃ
rasāyatanaṃ kāyāyatanaṃ phoṭṭhabbāyatanaṃ. Ime dasa dhammā pariññeyyā.
     [469]  Katame  dasa  dhammā  pahātabbā . Dasa micchattā micchādiṭṭhi
micchāsaṅkappo      micchāvācā      micchākammanto      micchāājīvo
micchāvāyāmo   micchāsati   micchāsamādhi   micchāñāṇaṃ   micchāvimutti  .
Ime dasa dhammā pahātabbā.
     [470]   Katame  dasa  dhammā  hānabhāgiyā  .  dasa  akusalakammapathā
pāṇātipāto     adinnādānaṃ     kāmesu    micchācāro    musāvādo
pisuṇā   vācā   pharusā   vācā   samphappalāpo   abhijjhā   byāpādo
micchādiṭṭhi. Ime dasa dhammā hānabhāgiyā.
     [471]   Katame  dasa  dhammā  visesabhāgiyā  .  dasa  kusalakammapathā
pāṇātipātā      veramaṇī      adinnādānā     veramaṇī     kāmesu
micchācārā    veramaṇī    musāvādā    veramaṇī    pisuṇāya    vācāya
veramaṇī     pharusāya    vācāya    veramaṇī    samphappalāpā    veramaṇī
anabhijjhā abyāpādo sammādiṭṭhi. Ime dasa dhammā visesabhāgiyā.
     [472]   Katame   dasa   dhammā   duppaṭivijjhā  .  dasa  ariyavāsā
Idhāvuso   bhikkhu   pañcaṅgavippahīno  hoti  chaḷaṅgasamannāgato  ekārakkho
caturāpasseno    panuṇṇapaccekasacco   samavayasaṭṭhesano   anāvilasaṅkappo
passaddhakāyasaṅkhāro suvimuttacitto suvimuttapañño.
     {472.1}  Kathañcāvuso  bhikkhu  pañcaṅgavippahīno  hoti . Idhāvuso
bhikkhuno   kāmacchando   pahīno  hoti  byāpādo  pahīno  hoti  thīnamiddhaṃ
pahīnaṃ  hoti  uddhaccakukkuccaṃ  pahīnaṃ  hoti  vicikicchā  pahīnā  hoti. Evaṃ
kho āvuso bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti.
     {472.2}  Kathañcāvuso  bhikkhu  chaḷaṅgasamannāgato  hoti. Idhāvuso
bhikkhu  cakkhunā  rūpaṃ  disvā  neva  sumano  hoti  na dummano upekkhako ca
viharati   sato  sampajāno  .  sotena  saddaṃ  sutvā  .  ghānena  gandhaṃ
ghāyitvā  .  jivhāya  rasaṃ  sāyitvā  .  kāyena  phoṭṭhabbaṃ  phusitvā.
Manasā   dhammaṃ  viññāya  neva  sumano  hoti  na  dummano  upekkhako  ca
viharati sato sampajāno. Evaṃ kho āvuso bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti.
     {472.3}  Kathañcāvuso  bhikkhu  ekārakkho  hoti. Idhāvuso bhikkhu
satārakkhena cetasā samannāgato hoti. Evaṃ kho āvuso bhikkhu ekārakkho
hoti . Kathañcāvuso bhikkhu caturāpasseno hoti. Idhāvuso bhikkhu saṅkhāyekaṃ
paṭisevati saṅkhāyekaṃ adhivāseti saṅkhāyekaṃ parivajjeti saṅkhāyekaṃ vinodeti.
Evaṃ kho āvuso bhikkhu caturāpasseno hoti.
     {472.4} Kathañcāvuso bhikkhu panuṇṇapaccekasacco hoti. Idhāvuso bhikkhunā 1-
@Footnote: 1 Ma. Yu. bhikkhuno. evamupari.
Yāni   tāni   puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ  puthupaccekasaccāni  sabbāni  tāni  1-
nuṇṇāni    honti    panuṇṇāni   cattāni   vantāni   muttāni   pahīnāni
paṭinissaṭṭhāni. Evaṃ kho āvuso bhikkhu panuṇṇapaccekasacco hoti.
     {472.5}  Kathañcāvuso  bhikkhu  samavayasaṭṭhesano  hoti . Idhāvuso
bhikkhunā  kāmesanā  pahīnā  hoti  bhavesanā  pahīnā hoti brahmacariyesanā
paṭinissaṭṭhā 2- hoti 3-. Evaṃ kho āvuso bhikkhu samavayasaṭṭhesano hoti.
     {472.6}  Kathañcāvuso  bhikkhu  anāvilasaṅkappo  hoti . Idhāvuso
bhikkhunā   kāmasaṅkappo   pahīno   hoti  byāpādasaṅkappo  pahīno  hoti
vihiṃsāsaṅkappo  pahīno  hoti  .  evaṃ  kho āvuso bhikkhu anāvilasaṅkappo
hoti.
     {472.7}  Kathañcāvuso  bhikkhu passaddhakāyasaṅkhāro hoti. Idhāvuso
bhikkhu  sukhassa  ca  pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaṃ
atthaṅgamā   adukkhamasukhaṃ   upekkhāsatipārisuddhiṃ   catutthajjhānaṃ   upasampajja
viharati. Evaṃ kho āvuso bhikkhu  passaddhakāyasaṅkhāro hoti.
     {472.8}   Kathañcāvuso  bhikkhu  suvimuttacitto  hoti  .  idhāvuso
bhikkhuno  rāgā  cittaṃ  vimuttaṃ  hoti  dosā  cittaṃ  vimuttaṃ  hoti  mohā
cittaṃ vimuttaṃ hoti. Evaṃ kho āvuso bhikkhu suvimuttacitto hoti.
     {472.9} Kathañcāvuso bhikkhu suvimuttapañño hoti. Idhāvuso bhikkhu rāgo
me  pahīno  ucchinnamūlo  tālāvatthukato  anabhāvaṅgato  āyatiṃ anuppāda-
dhammoti pajānāti. Doso me pahīno .pe. Moho me pahīno ucchinnamūlo
@Footnote: 1 Yu. sabbānissatāni. 2 Ma. Yu. paṭippassaddhā. 3 Ma. Yu. ayaṃ na dissati.
Tālāvatthukato   anabhāvaṅgato   āyatiṃ   anuppādadhammoti   pajānāti .
Evaṃ   kho   āvuso  bhikkhu  suvimuttapañño  hoti  .  ime  dasa  dhammā
duppaṭivijjhā.
     [473]   Katame   dasa   dhammā   uppādetabbā   .  dasa  saññā
asubhasaññā     maraṇasaññā     āhāre     paṭikūlasaññā     sabbaloke
anabhiratasaññā      aniccasaññā      anicce     dukkhasaññā     dukkhe
anattasaññā      pahānasaññā      virāgasaññā     nirodhasaññā    .
Ime dasa dhammā uppādetabbā.
     [474]  Katame  dasa  dhammā  abhiññeyyā  .  dasa nijjiṇṇavatthūni 1-
sammādiṭṭhissa   micchādiṭṭhi   nijjiṇṇā   hoti  ye  ca  micchādiṭṭhipaccayā
aneke   pāpakā   akusalā   dhammā  sambhavanti  tepassa  2-  nijjiṇṇā
honti   sammādiṭṭhipaccayā   ca   aneke  kusalā  dhammā  bhāvanāpāripūriṃ
gacchanti.
     {474.1}   Sammāsaṅkappassa  micchāsaṅkappo  nijjiṇṇo  hoti  ye
ca   micchāsaṅkappapaccayā   aneke   pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti
tepassa   nijjiṇṇā   honti   sammāsaṅkappapaccayā   ca  aneke  kusalā
dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {474.2}   Sammāvācassa   micchāvācā  nijjiṇṇā  hoti  ye  ca
micchāvācāpaccayā    aneke    pāpakā   akusalā   dhammā   sambhavanti
tepassa   nijjiṇṇā   honti   sammāvācāpaccayā   ca   aneke  kusalā
dhammā   bhāvanāpāripūriṃ   gacchanti   .   sammākammantassa  micchākammanto
@Footnote: 1 Ma. Yu. nijjaravatthūni. 2 Ma. Yu. te cassa. evamupari.
Nijjiṇṇo  hoti  ye  ca  micchākammantapaccayā  aneke  pāpakā  akusalā
dhammā    sambhavanti   tepassa   nijjiṇṇā   honti   sammākammantapaccayā
ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {474.3}  Sammāājīvassa  micchāājīvo  nijjiṇṇo  hoti  ye  ca
micchāājīvapaccayā    aneke    pāpakā   akusalā   dhammā   sambhavanti
tepassa   nijjiṇṇā   honti   sammāājīvapaccayā   ca   aneke  kusalā
dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {474.4}   Sammāvāyāmassa  micchāvāyāmo  nijjiṇṇo  hoti  ye
ca   micchāvāyāmapaccayā   aneke   pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti
tepassa   nijjiṇṇā   honti   sammāvāyāmapaccayā   ca  aneke  kusalā
dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {474.5}   Sammāsatissa   micchāsati   nijjiṇṇā   hoti   ye  ca
micchāsatipaccayā   aneke   pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti  tepassa
nijjiṇṇā    honti    sammāsatipaccayā   ca   aneke   kusalā   dhammā
bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {474.6}   Sammāsamādhissa   micchāsamādhi   nijjiṇṇo   hoti  ye
ca   micchāsamādhipaccayā   aneke   pāpakā   akusalā  dhammā  sambhavanti
tepassa   nijjiṇṇā   honti   sammāsamādhipaccayā   ca   aneke  kusalā
dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {474.7}  Sammāñāṇassa micchāñāṇaṃ nijjiṇṇaṃ hoti ye ca micchāñāṇa-
paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti tepassa  nijjiṇṇā honti
sammāñāṇapaccayā  ca  aneke  kusalā  dhammā  bhāvanāpāripūriṃ  gacchanti.
Sammāvimuttassa  micchāvimutti  nijjiṇṇā  hoti  ye  ca  micchāvimuttipaccayā
aneke    pāpakā   akusalā   dhammā   sambhavanti   tepassa   nijjiṇṇā
honti   sammāvimuttipaccayā   ca  aneke  kusalā  dhammā  bhāvanāpāripūriṃ
gacchanti. Ime dasa dhammā abhiññeyyā.
     [475]   Katame   dasa   dhammā   sacchikātabbā  .  dasa  asekkhā
dhammā    asekkhā   sammādiṭṭhi   asekkho   sammāsaṅkappo   asekkhā
sammāvācā    asekkho    sammākammanto    asekkho    sammāājīvo
asekkho   sammāvāyāmo   asekkhā   sammāsati  asekkho  sammāsamādhi
asekkhaṃ   sammāñāṇaṃ   asekkhā   sammāvimutti   .   ime  dasa  dhammā
sacchikātabbā  .  iti  ime  satadhammā  1-  bhūtā  tacchā  tathā avitathā
anaññathā   sammā   tathāgatena   abhisambuddhāti   .  idamavoca  āyasmā
sārīputto   .   attamanā   te  bhikkhū  āyasmato  sārīputtassa  bhāsitaṃ
abhinandunti.
                Dasuttarasuttaṃ niṭṭhitaṃ ekādasamaṃ.
                   Pāṭikavaggo niṭṭhito.
                      ----------
                             Tassuddānaṃ
            pāṭikañca udumbaraṃ               cakkavatti ca aggaññaṃ
            sampasādañca pāsādaṃ          lakkhaṇena siṅgālakaṃ
@Footnote: 1 Yu. itime sataṃ dhammā.
            Āṭānāṭiyaṃ saṅgīti               dasuttarena ekādasāti 1-.
            Catuttiṃsasuttapatimaṇḍito      dīghanikāyo niṭṭhito 2-.
                       -----------
            Catuttiṃse ca suttantā           tivaggo yassa saṅgaho
            esa dīghanikāyoti                 paṭhamo anulomiko.
            Kasmā panesa                       dīghanikāyoti vuccati.
            Dīghappamāṇānaṃ suttānaṃ      samūhato nivāsato
            samūhanivāsāhi                     dīghanikāyoti vuccati.
@Footnote: 1 sīhalapotthake pāṭikavaggassa
@           pāṭikodumbarī ceva             cakkavatti agaññakaṃ
@           sampasādañca pāsādaṃ       mahāpurisalakkhaṇaṃ
@           siṅgālakañca āṭānāṭiyakaṃ  saṅgītiñca dasuttaraṃ
@           ekādasahi suttehi            pāṭikavaggoti vuccatīti
@īdisuddānaṃ dissati.
@  Ma.       pāthiko ca udumbaraṃ          cakkavatti agaññakaṃ
@           sampasādanapāsādaṃ          mahāpurisalakkhaṇaṃ
@           siṅgālāṭānaṭiyakaṃ          saṅgīti ca dasuttaraṃ
@           ekādasahi suttehi           pāthikavaggoti vuccati.
@2 Ma. pāthikavaggapāli niṭṭhitā. Yu. dīghanikāyaṃ niṭṭhitaṃ.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 11 page 288-343. https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=11&item=364&items=112              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=11&item=364&items=112&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=11&item=364&items=112              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=11&item=364&items=112              Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=11&i=364              Contents of The Tipitaka Volume 11 https://84000.org/tipitaka/read/?index_11 https://84000.org/tipitaka/english/?index_11

First itemPrevious itemแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]