บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๐

หน้าที่ ๓๑.

สฏฺินิปาตํ ๑ โสณกชาตกํ [๖๖] |๖๖.๑| กสฺส สุตฺวา สตํ ทมฺมิ สหสฺสํ ทิฏฺโสณกํ ^๑- โก เม โสณกมกฺขาติ สหายํ ปํสุกีฬิตํ ฯ |๖๖.๒| อถ พฺรวิ มาณวโก ทหโร ปญฺจจูฬโก มยฺหํ สุตฺวา สตํ เทหิ สหสฺสํ ทิฏฺโสณกํ ^๒- อหํ เต ^๓- โสณกมกฺขิสฺสํ สหายํ ปํสุกีฬิตํ ฯ [๖๗] กตรสฺมึ โส ชนปเท รฏฺเสุ นิคเมสุ จ กตฺถ โสณกมทฺทกฺขิ ^๔- ตํ เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโต ฯ [๖๘] |๖๘.๑| ตเวว เทว วิชิเต ตเววุยฺยานภูมิยา อุชุวํสา มหาสาลา นีโลภาสา มโนรมา ฯ |๖๘.๒| ติฏฺนฺติ เมฆสมานา รมฺมา อญฺโญฺนิสฺสิตา เตสํ มูลสฺมิ โสณโก ฌายติ อนุปาทิโน อุปาทาเนสุ โลเกสุ ฑยฺหมาเนสุ นิพฺพุโต ฯ [๖๙] |๖๙.๑| ตโต จ ราชา ปายาสิ เสนาย จตุรงฺคิยา การาเปตฺวา สมํ มคฺคํ อคมา เยน โสณโก ฯ |๖๙.๒| อุยฺยานภูมึ คนฺตฺวาน วิจรนฺโต พฺรหาวเน @เชิงอรรถ: ^๑-๒ สี. ยุ. ทฏฺฐุ-ฯ ^๓ สี. ยุ. อยํ ปาโ นตฺถิ ฯ ^๔ สี. ยุ. กตฺถ เต โสณโก @ทิฏฺโ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒.

อาสีนํ โสณกํ ทกฺขิ ฑยฺหมาเนสุ นิพฺพุตํ ฯ [๗๐] กปโณ วตายํ ^๑- ภิกฺขุ มุณฺโฑ สงฺฆาฏิปารุโต อมาติโก อปิติโก รุกฺขมูลสฺมิ ฌายติ ฯ [๗๑] |๗๑.๑| อิมํ วากฺยํ นิสาเมตฺวา โสณโก เอตทพฺรวิ น ราช กปโณ โหติ ธมฺมํ กาเยน ผสฺสยํ ฯ |๗๑.๒| โยธ ^๒- ธมฺมํ นิรงฺกตฺวา อธมฺมํ อนุวตฺตติ ส ราช กปโณ โหติ ปาโป ปาปปรายโน ฯ [๗๒] อรินฺทโมติ เม นามํ กาสิราชาติ มํ วิทู กจฺจิ โภโต สุขเสยฺยา อิธ ปตฺตสฺส โสณก ฯ [๗๓] |๗๓.๑| สทาปิ ภทฺรมธนสฺส อนาคารสฺส ภิกฺขุโน น เตสํ โกฏฺเ โอเปนฺติ น กุมฺเภ น กโฬปิยา ปรินิฏฺิตเมสานา เตน ยาเปนฺติ สุพฺพตา ฯ |๗๓.๒| ทุติยมฺปิ ภทฺรมธนสฺส อนาคารสฺส ภิกฺขุโน อนวชฺชปิณฺโฑ โภตฺตพฺโพ น จ โกจูปโรธติ ฯ |๗๓.๓| ตติยมฺปิ ภทฺรมธนสฺส อนาคารสฺส ภิกฺขุโน นิพฺพุโต ปิณฺโฑ โภตฺตพฺโพ น จ โกจูปโรธติ ฯ |๗๓.๔| จตุตฺถมฺปิ ภทฺรมธนสฺส อนาคารสฺส ภิกฺขุโน มุตฺตสฺส รฏฺเ จรโต สงฺโค ยสฺส น วิชฺชติ ฯ |๗๓.๕| ปญฺจมมฺปิ ภทฺรมธนสฺส อนาคารสฺส ภิกฺขุโน นครมฺหิ ฑยฺหมานมฺหิ นาสฺส กิญฺจิ อฑยฺหถ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. วตยํ ฯ ^๒ ม. โย จ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓.

|๗๓.๖| ฉฏฺมฺปิ ภทฺรมธนสฺส อนาคารสฺส ภิกฺขุโน รฏฺเ วิลุมฺปมานมฺหิ นาสฺส กญฺจิ อหารถ ^๑- ฯ |๗๓.๗| สตฺตมมฺปิ ภทฺรมธนสฺส อนาคารสฺส ภิกฺขุโน โจเรหิ รกฺขิตํ มคฺคํ เย จญฺเ ปริปนฺถิกา ปตฺตจีวรมาทาย โสตฺถึ คจฺฉติ สุพฺพโต ฯ |๗๓.๘| อฏฺมมฺปิ ภทฺรมธนสฺส อนาคารสฺส ภิกฺขุโน ยํ ยํ ทิสํ ปกฺกมติ อนเปกฺโขว คจฺฉติ ฯ [๗๔] |๗๔.๑| พหูปิ ภทฺรา เอเตสํ ^๒- โย ตฺวํ ภิกฺขุ ปสํสสิ อหญฺจ คิทฺโธ กาเมสุ กถํ กาหามิ โสณก ฯ |๗๔.๒| ปิยา เม มานุสา กามา อโถ ทิพฺยาปิ เม ปิยา อถ เกน นุ วณฺเณน อุโภ โลเก ลภามเส ฯ [๗๕] |๗๕.๑| กาเม ^๓- คิทฺธา กามรตา กาเมสุ อธิมุจฺฉิตา นรา ปาปานิ กตฺวาน อุปปชฺชนฺติ ทุคฺคตึ ฯ |๗๕.๒| เย จ กาเม ปหนฺตฺวาน ^๔- นิกฺขนฺตา อกุโตภยา เอโกทิภาวาธิคตา น เต คจฺฉนฺติ ทุคฺคตึ ฯ |๗๕.๓| อุปมนฺเต กริสฺสามิ ตํ สุโณหิ อรินฺทม อุปมาย มิเธกจฺเจ ^๕- อตฺถํ ชานนฺติ ปณฺฑิตา ฯ |๗๕.๔| คงฺคาย กุณปํ ทิวา วุยฺหมานํ มหณฺณเว วายโส สมจินฺเตสิ อปฺปปญฺโ อเจตโส ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. อหีรถ ฯ ^๒ สี. พหูนิ สมณภทฺรานิ ฯ ยุ. พหูปิ ภทฺรกา เอเต ฯ @^๓ สี. ยุ. กาเมสุ ฯ ^๔ สี. ยุ. ปหตฺวาน ฯ ^๕ สี. ยุ. ปิเธกจฺเจ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔.

|๗๕.๕| ยานญฺจ วติทํ ลทฺธํ ภกฺโข จายํ อนปฺปโก ตตฺถ รตฺตึ ตตฺถ ทิวา ตตฺเถว นิรโต มโน ฯ |๗๕.๖| ขาทํ นาคสฺส มํสานิ ปิวํ ภาคีรโสทกํ สมฺปสฺสํ วนเจตฺยานิ น ปเลตฺถ วิหงฺคโม ฯ |๗๕.๗| ตญฺจ โอตรณี คงฺคา ปมตฺตํ กุณเป รตํ สมุทฺทํ อชฺฌคาหาสิ อคตี ยตฺถ ปกฺขินํ ฯ |๗๕.๘| โส จ ภกฺขปริกฺขีโณ อุทปตฺวา ^๑- วิหงฺคโม น ปจฺฉโต น ปุรโต นุตฺตรํ โนปิ ทกฺขิณํ ฯ |๗๕.๙| ทีปํ โส นชฺฌคา คญฺฉิ อคตี ยตฺถ ปกฺขินํ โส จ ตตฺเถว ปาปตฺถ ยถา ทุพฺพลโก ตถา ฯ |๗๕.๑๐| ตญฺจ สามุทฺทิกา มจฺฉา กุมฺภีลา มกรา สุสู ปสยฺหการา ขาทึสุ ผนฺทมานํ วิปกฺขิกํ ^๒- ฯ |๗๕.๑๑| เอวเมว ตุวํ ราช เย จญฺเ กามโภคิโน คิทฺธา เจ น วมิสฺสนฺติ กากปญฺาย ^๓- เต วิทู ฯ |๗๕.๑๒| เอสา เต อุปมา ราช อตฺถสนฺทสฺสนี กตา ตฺวญฺจ ปญฺายเส เตน ยทิ กาหสิ วา น วา ฯ [๗๖] เอกวาจํปิ ทฺวิวาจํ ภเณยฺย อนุกมฺปโก ตตุตฺตรึ น ภาเสยฺย ทาโส วยฺยสฺส ^๔- สนฺติเก ฯ [๗๗] อิทํ วตฺวาน ปกฺกามิ โสณโก อมิตพุทฺธิมา เวหาเส อนฺตลิกฺขสฺมึ อนุสาสิตฺวาน ขตฺติยํ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ สี. อุปฺปติตฺวา ฯ ยุ. อุทาปตฺวา ฯ ^๒ ม. วิปกฺขกํ ฯ สี. ยุ. วิปกฺขินํ ฯ @^๓ กากปญฺาว ฯ ^๔ สี. ทาโส อยฺยสฺส ฯ ยุ. ทาโส อยิรสฺส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕.

[๗๘] |๗๘.๑| โก นุเม ราชกตฺตาโร สูตา เวยฺยตฺติมาคตา ^๑- รชฺชํ นิยฺยาทยิสฺสามิ นาหํ รชฺเชน มตฺถิโก ฯ |๗๘.๒| อชฺเชว ปพฺพชิสฺสามิ โก ชญฺา มรณํ สุเว นาหํ กาโกว ทุมฺเมโธ กามานํ วสมนฺวคา ^๒- ฯ [๗๙] อตฺถิ เต ทหโร ปุตฺโต ทีฆาวุ รฏฺวฑฺฒโน ตํ รชฺเช อภิสิญฺจสฺสุ โส โน ราชา ภวิสฺสติ ฯ [๘๐] ขิปฺปํ กุมารํ อาเนถ ทีฆาวุํ รฏฺวฑฺฒนํ ตํ รชฺเช อภิสิญฺจสฺสุ โส โว ราชา ภวิสฺสติ ฯ [๘๑] |๘๑.๑| ตโต กุมารมาเนสุํ ทีฆาวุํ รฏฺวฑฺฒนํ ตํ ทิสฺวา อาลปิ ราชา เอกปุตฺตํ มโนรมํ ฯ |๘๑.๒| สฏฺี คามสหสฺสานิ ปริปุณฺณานิ สพฺพโส เต ปุตฺต ปฏิปชฺชสฺสุ รชฺชํ นิยฺยาทยามิ เต ฯ |๘๑.๓| อชฺเชว ปพฺพชิสฺสามิ โก ชญฺา มรณํ สุเว มาหํ กาโกว ทุมฺเมโธ กามานํ วสมนฺวคํ ฯ |๘๑.๔| สฏฺี นาคสหสฺสานิ สพฺพาลงฺการภูสิตา สุวณฺณกจฺฉา มาตงฺคา เหมกปฺปนวาสสา ฯ |๘๑.๕| อารูฬฺหา คามณีเยภิ โตมรงฺกุสปาณิภิ เต ปุตฺต ปฏิปชฺชสฺสุ รชฺชํ นิยฺยาทยามิ เต ฯ |๘๑.๖| อชฺเชว ปพฺพชิสฺสามิ โก ชญฺา มรณํ สุเว มาหํ กาโกว ทุมฺเมโธ กามานํ วสมนฺวคํ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. สุทฺทา เวยฺยตฺตมาคตา ฯ ^๒ ม. วสมนฺวคํ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖.

|๘๑.๗| สฏฺี อสฺสสหสฺสานิ สพฺพาลงฺการภูสิตา อาชานียา จ ^๑- ชาติยา สินฺธวา สีฆวาหนา |๘๑.๘| อารูฬฺหา คามณีเยภิ อินฺทิยาจาปธาริภิ เต ปุตฺต ปฏิปชฺชสฺสุ รชฺชํ นิยฺยาทยามิ เต ฯ |๘๑.๙| อชฺเชว ปพฺพชิสฺสามิ โก ชญฺา มรณํ สุเว มาหํ กาโกว ทุมฺเมโธ กามานํ วสมนฺวคํ ฯ |๘๑.๑๐| สฏฺี รถสหสฺสานิ สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชา ทีปา อโถปิ เวยฺยคฺฆา สพฺพาลงฺการภูสิตา ฯ |๘๑.๑๑| อารูฬฺหา คามณีเยภิ จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ ^๒- เต ปุตฺต ปฏิปชฺชสฺสุ รชฺชํ นิยฺยาทยามิ เต ฯ |๘๑.๑๒| อชฺเชว ปพฺพชิสฺสามิ โก ชญฺา มรณํ สุเว มาหํ กาโกว ทุมฺเมโธ กามานํ วสมนฺวคํ ฯ |๘๑.๑๓| สฏฺี เธนุสหสฺสานิ โรหญฺา ปุงฺควูสภา ตา ปุตฺต ปฏิปชฺชสฺสุ รชฺชํ นิยฺยาทยามิ เต ฯ |๘๑.๑๔| อชฺเชว ปพฺพชิสฺสามิ โก ชญฺา มรณํ สุเว มาหํ กาโกว ทุมฺเมโธ กามานํ วสมนฺวคํ ฯ |๘๑.๑๕| โสฬสิตฺถีสหสฺสานิ สพฺพาลงฺการภูสิตา วิจิตฺรวตฺถาภรณา อามุตฺตมณิกุณฺฑลา ตา ปุตฺต ปฏิปชฺชสฺสุ รชฺชํ นิยฺยาทยามิ เต ฯ |๘๑.๑๖| อชฺเชว ปพฺพชิสฺสามิ โก ชญฺา มรณํ สุเว @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ว ฯ ^๒ ม. วมฺมิภิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗.

มาหํ กาโกว ทุมฺเมโธ กามานํ วสมนฺวคํ ฯ [๘๒] |๘๒.๑| ทหรสฺเสว เม ตาต มาตา มตาติ เม สุตํ ตยา วินา อหํ ตาต ชีวิตุํปิ น อุสฺสเห ฯ |๘๒.๒| ยถา อารญฺกํ นาคํ โปโต อเนฺวติ ปจฺฉโต เชสฺสนฺตํ คิริทุคฺเคสุ สเมสุ วิสเมสุ จ ฯ |๘๒.๓| เอวนฺตํ อนุคจฺฉามิ ปุตฺตมาทาย ^๑- ปจฺฉโต สุภโร เต ภวิสฺสามิ น เต เหสฺสามิ ทุพฺภโร ฯ [๘๓] ยถา สามุทฺทิกํ นาวํ วาณิชานํ ธเนสินํ โวหาโร ตตฺถ คเณฺหยฺย วาณิชา พฺยสนี สิยา เอวเมวายํ ปุตฺตก ^๒- อนฺตรายกโร มม ฯ [๘๔] อิมํ กุมารํ ปาเปถ ปาสาทํ รติวฑฺฒนํ ตตฺถ กมฺพุสหตฺถาโย ยถา สกฺกํว อจฺฉรา ตา นํ ตตฺถ รมิสฺสนฺติ ^๓- ตาหิ เจโส ^๔- รมิสฺสติ ฯ [๘๕] |๘๕.๑| ตโต กุมารํ ปาเปสุํ ปาสาทํ รติวฑฺฒนํ ตํ ทิสฺวา อวจุํ กญฺา ทีฆาวุํ รฏฺวฑฺฒนํ ฯ |๘๕.๒| เทวตา นุสิ คนฺธพฺโพ อาทู สกฺโก ปุรินฺทโท โก วา ตฺวํ กสฺส วา ปุตฺโต กถํ ชาเนมุ ตํ มยํ ฯ [๘๖] นมฺหิ เทโว น คนฺธพฺโพ นปิ สกฺโก ปุรินฺทโท กาสิรญฺโ อหํ ปุตฺโต ทีฆาวุ รฏฺวฑฺฒโน มมํ ภรถ ภทฺทํ โว อหํ ภตฺตา ภวามิ โว ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปตฺตมาทาย ฯ ^๒ ม. ปุตฺตกลิ ฯ ^๓ ม รเมสฺสนฺติ ฯ ^๔ ยุ. เมโส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘.

[๘๗] ตํ ตตฺถ อวจุํ กญฺา ทีฆาวุํ รฏฺวฑฺฒนํ กุหึ ราชา อนุปฺปตฺโต อิโต ราชา กุหึ คโต ฯ [๘๘] |๘๘.๑| ปงฺกํ ราชา อติกฺกนฺโต ถเล ราชา ปติฏฺิโต อกณฺฏกํ อคหนํ ปฏิปนฺโน มหาปถํ ฯ |๘๘.๒| อหญฺจ ปฏิปนฺโนสฺมิ มคฺคํ ทุคฺคติคามินํ สกณฺฏกํ สคหนํ เยน คจฺฉนฺติ ทุคฺคตึ ฯ [๘๙] ตสฺส เต สฺวาคตํ ราช สีหสฺเสว คิริพฺพชํ อนุสาส มหาราช ตฺวํ โน สพฺพาสมิสฺสโรติ ฯ โสณกชาตกํ ปมํ ฯ ---------