บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๖ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๘

[๗๙] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... อถ โข อายสฺมา ภูมิโช สายณฺหสมยํ ปฏิสลฺลานา วุฏฺฐิโต เยนายสฺมา สารีปุตฺโต เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมตา สารีปุตฺเตน สทฺธึ สมฺโมทิ สมฺโมทนียํ กถํ สาราณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นีสีทิ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. อิติสทฺโท ทิสฺสติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕.

โข อายสฺมา ภูมิโช อายสฺมนฺตํ สารีปุตฺตํ เอตทโวจ สนฺตาวุโส สารีปุตฺต เอเก สมณพฺราหฺมณา กมฺมวาทา สยํกตํ สุขทุกฺขํ ปญฺญเปนฺติ สนฺติ ปนาวุโส สารีปุตฺต เอเก สมณพฺราหฺมณา กมฺมวาทาปรกตํ สุขทุกฺขํ ปญฺญเปนฺติ สนฺตาวุโส ^๑- สารีปุตฺต เอเก สมณพฺราหฺมณา กมฺมวาทา สยํกตญฺจ ปรกตญฺจ สุขทุกฺขํ ปญฺญเปนฺติ สนฺติ ปนาวุโส สารีปุตฺต เอเก สมณพฺราหฺมณา กมฺมวาทา อสยํการํ อปรการํ อธิจฺจ สมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขํ ปญฺญเปนฺติ ฯ อิธ โน อาวุโส สารีปุตฺต ภควา กึวาที กิมกฺขายี กถํ พฺยากรมานา จ มยํ วุตฺตวาทิโน เจว ภควโต อสฺสาม น จ ภควนฺตํ อภูเตน อพฺภาจิกฺเขยฺยาม ธมฺมสฺส จานุธมฺมํ พฺยากเรยฺยาม น จ โกจิ สหธมฺมิโก วาทานุปาโต คารยฺหํ ฐานํ อาคจฺเฉยฺยาติ ฯ [๘๐] ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ โข อาวุโส สุขทุกฺขํ วุตฺตํ ภควตา กึ ปฏิจฺจ ผสฺสํ ปฏิจฺจ อิติ วทํ วุตฺตวาที เจว ภควโต อสฺส น จ ภควนฺตํ อภูเตน อพฺภาจิกฺเขยฺย ธมฺมสฺส จานุธมฺมํ พฺยากเรยฺย น จ โกจิ สหธมฺมิโก วาทานุปาโต คารยฺหํ ฐานํ อาคจฺเฉยฺย ฯ ตตฺราวุโส เย เต สมณพฺราหฺมณา กมฺมวาทา สยํกตํ สุขทุกฺขํ ปญฺญเปนฺติ ตทปิ ผสฺสปจฺจยา ฯ เยปิ เต ฯเปฯ เยปิ เต ฯเปฯ เยปิ เต สมณพฺราหฺมณา กมฺมวาทา อสยํการํ อปรการํ อธิจฺจ สมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขํ ปญฺญเปนฺติ ตทปิ ผสฺสปจฺจยา ฯ ตตฺราวุโส เย เต สมณพฺราหฺมณา กมฺมวาทา สยํกตํ @เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. สนฺติ ปนาวุโส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๖.

สุขทุกฺขํ ปญฺญเปนฺติ เต วต อญฺญตฺร ผสฺสา ปฏิสํเวทยนฺตีติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติ ฯ เยปิ เต ฯเปฯ เยปิ เต ฯเปฯ เยปิ เต สมณพฺราหฺมณา กมฺมวาทา อสยํการํ อปรการํ อธิจฺจ สมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขํ ปญฺญเปนฺติ เต วต อญฺญตฺร ผสฺสา ปฏิสํเวทยนฺตีติ เนตํ ฐานํ วิชฺชตีติ ฯ [๘๑] อสฺโสสิ โข อายสฺมา อานนฺโท อายสฺมโต สารีปุตฺตสฺส อายสฺมตา ภูมิเชน สทฺธึ อิมํ กถาสลฺลาปํ ฯ อถ โข อายสฺมา อานนฺโท เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อายสฺมา อานนฺโท ยาวตโก อายสฺมโต สารีปุตฺตสฺส อายสฺมตา ภูมิเชน สทฺธึ อโหสิ กถาสลฺลาโป ตํ สพฺพํ ภควโต อาโรเจสิ ฯ [๘๒] สาธุ สาธุ อานนฺท ยถาตํ สารีปุตฺโต จ สมฺมา พฺยากรมาโน พฺยากเรยฺย ฯ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ โข อานนฺท สุขทุกฺขํ วุตฺตํ มยา กึ ปฏิจฺจ ผสฺสํ ปฏิจฺจ อิติ วทํ วุตฺตวาที เจว เม อสฺส น จ มํ อภูเตน อพฺภาจิกฺเขยฺย ธมฺมสฺส จานุธมฺมํ พฺยากเรยฺย น จ โกจิ สหธมฺมิโก วาทานุปาโต คารยฺหํ ฐานํ อาคจฺเฉยฺย ฯ {๘๒.๑} ตตฺรานนฺท เย เต สมณพฺราหฺมณา กมฺมวาทา สยํกตํ สุขทุกฺขํ ปญฺญเปนฺติ ตทปิ ผสฺสปจฺจยา ฯ เยปิ เต ฯเปฯ เยปิ เต ฯเปฯ เยปิ เต สมณพฺราหฺมณา กมฺมวาทา อสยํการํ อปรการํ อธิจฺจ สมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขํ ปญฺญเปนฺติ ตทปิ ผสฺสปจฺจยา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๗.

{๘๒.๒} ตตฺรานนฺท เย เต สมณพฺราหฺมณา กมฺมวาทา สยํกตํ สุขทุกฺขํ ปญฺญเปนฺติ เต วต อญฺญตฺร ผสฺสา ปฏิสํเวทยนฺตีติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติ ฯ เยปิ เต ฯเปฯ เยปิ เต ฯเปฯ เยปิ เต สมณพฺราหฺมณา กมฺมวาทา อสยํการํ อปรการํ อธิจฺจ สมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขํ ปญฺญเปนฺติ เต วต อญฺญตฺร ผสฺสา ปฏิสํเวทยนฺตีติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติ ฯ [๘๓] กาเย วา หานนฺท สติ กายสญฺเจตนาเหตุ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ วาจายํ วา หานนฺท สติ วจีสญฺเจตนาเหตุ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ มเน วา หานนฺท สติ มโนสญฺเจตนาเหตุ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ อวิชฺชาปจฺจยาว สามํ วา ตํ อานนฺท กายสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ ยํปจฺจยายตํ ^๑- อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ ปเร วายตํ ^๒- อานนฺท กายสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ ^๓- ยํปจฺจยายตํ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ สมฺปชาโน วา ตํ อานนฺท กายสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ ยํปจฺจยายตํ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ อสมฺปชาโน วา ตํ อานนฺท กายสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ ยํปจฺจยายตํ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ สามํ วา ตํ อานนฺท วจีสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ ยํปจฺจยายตํ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. ยํ ปจฺจยาสฺส ตํ ฯ เอวมุปริปิ ฯ ^๒ ม. ปเร วา ตํ ฯ ยุ. ปเร วาสฺส @ตํ ฯ เอวมุปริปิ ฯ ^๓ ม. ยุ. อภิสงฺขโรนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๘.

ปเร วายตํ อานนฺท วจีสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ ยํปจฺจยายตํ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ สมฺปชาโน วา ตํ อานนฺท ฯเปฯ อสมฺปชาโน วา ตํ อานนฺท วจีสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ ยํปจฺจยายตํ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ สามํ วา ตํ อานนฺท มโนสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ ยํปจฺจยายตํ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ ปเร วายตํ อานนฺท มโนสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ ยํปจฺจยายตํ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ สมฺปชาโน วา ตํ อานนฺท ฯเปฯ อสมฺปชาโน วา ตํ อานนฺท มโนสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ ยํปจฺจยายตํ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ อิเมสุ อานนฺท ^[๑]- ธมฺเมสุ อวิชฺชา อนุปติตา ฯ [๘๔] อวิชฺชาย เตฺวว อานนฺท อเสสวิราคนิโรธา โส กาโย น โหติ ยํปจฺจยายตํ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ สา วาจา น โหติ ยํปจฺจยายตํ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ โส มโน น โหติ ยํปจฺจยายตํ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ ฯ เขตฺตํ วา ^๒- น โหติ ฯ วตฺถุํ วา ^๓- น โหติ ฯ อายตนํ วา ^๔- น โหติ ฯ อธิกรณํ ตํ วา ^๕- น โหติ ยํปจฺจยายตํ อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขนฺติ ฯ ปญฺจมํ ฯ