ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๔ สุตฺต. ม. มูลปณฺณาสกํ

                           มหาตณฺหาสงฺขยสุตฺตํ
     [๔๔๐]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ  สมยํ  ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ
เชตวเน   อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ   เตน   โข   ปน  สมเยน
สาติสฺส   นาม   ภิกฺขุโน   เกวฏฺฏปุตฺตสฺส   เอวรูปํ   ปาปกํ   ทิฏฺฐิคตํ
อุปฺปนฺนํ   โหติ   ตถาหํ   ภควตา   ธมฺมํ   เทสิตํ   อาชานามิ   ยถา
ตเทวิทํ   วิญฺญาณํ   สนฺธาวติ   สํสรติ   อนญฺญนฺติ   ฯ   อสฺโสสุํ   โข
สมฺพหุลา   ภิกฺขู   สาติสฺส   นาม   ภิกฺขุโน   เกวฏฺฏปุตฺตสฺส   เอวรูปํ
ปาปกํ   ทิฏฺฐิคตํ   อุปฺปนฺนํ   ตถาหํ   ภควตา  ธมฺมํ  เทสิตํ  อาชานามิ
ยถา ตเทวิทํ วิญฺญาณํ สนฺธาวติ สํสรติ อนญฺญนฺติ ฯ
     {๔๔๐.๑}   อถ  โข  เต  ภิกฺขู  เยน  สาติ  ภิกฺขุ  เกวฏฺฏปุตฺโต
เตนุปสงฺกมึสุ    อุปสงฺกมิตฺวา   สาตึ   ภิกฺขุํ   เกวฏฺฏปุตฺตํ   เอตทโวจุํ
สจฺจํ  กิร  เต  อาวุโส  สาติ  เอวรูปํ  ปาปกํ  ทิฏฺฐิคตํ  อุปฺปนฺนํ ตถาหํ
ภควตา   ธมฺมํ   เทสิตํ   อาชานามิ  ยถา  ตเทวิทํ  วิญฺญาณํ  สนฺธาวติ
สํสรติ  อนญฺญนฺติ  ฯ  เอวํ  พฺยา  โข  อหํ  อาวุโส ภควตา ธมฺมํ เทสิตํ
อาชานามิ   ยถา   ตเทวิทํ   วิญฺญาณํ   สนฺธาวติ  สํสรติ  อนญฺญนฺติ  ฯ
อถ   โข   เต   ภิกฺขู   สาตึ   ภิกฺขุํ  เกวฏฺฏปุตฺตํ  เอตสฺมา  ปาปกา
ทิฏฺฐิคตา    วิเวเจตุกามา    สมนุยุญฺชนฺติ   สมนุคฺคาหนฺติ   สมนุภาสนฺติ
มา   เอวมาวุโส   สาติ   อวจ   มา   ภควนฺตํ   อพฺภาจิกฺขิ   น  หิ
สาธุ  ภควโต  อพฺภกฺขานํ  น  หิ  ภควา  เอวํ  วเทยฺย อเนกปริยาเยน
อาวุโส    สาติ   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ   วิญฺญาณํ   วุตฺตํ   ภควตา   อญฺญตฺร
ปจฺจยา   นตฺถิ   วิญฺญาณสฺส   สมฺภโวติ   ฯ  เอวมฺปิ  โข  สาติ  ภิกฺขุ
เกวฏฺฏปุตฺโต    เตหิ    ภิกฺขูหิ    สมนุยุญฺชิยมาโน    สมนุคฺคาหิยมาโน
สมนุภาสิยมาโน   ตเทว   ปาปกํ   ทิฏฺฐิคตํ   ถามสา   ปรามสฺส   ๑-
อภินิวิสฺส  โวหรติ  เอวํ  พฺยา  โข  อหํ  อาวุโส  ภควตา  ธมฺมํ เทสิตํ
อาชานามิ ยถา ตเทวิทํ วิญฺญาณํ สนฺธาวติ สํสรติ อนญฺญนฺติ ฯ
     [๔๔๑]   ยโต  โข  เต  ภิกฺขู  นาสกฺขึสุ  สาตึ  ภิกฺขุํ เกวฏฺฏปุตฺตํ
เอตสฺมา   ปาปกา   ทิฏฺฐิคตา  วิเวเจตุํ  อถ  เต  ภิกฺขู  เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมึสุ     อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ
นิสีทึสุ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺนา   โข  เต  ภิกฺขู  ภควนฺตํ  เอตทโวจุํ
สาติสฺส    นาม   ภนฺเต   ภิกฺขุโน   เกวฏฺฏปุตฺตสฺส   เอวรูปํ   ปาปกํ
ทิฏฺฐิคตํ   อุปฺปนฺนํ   ตถาหํ   ภควตา   ธมฺมํ   เทสิตํ  อาชานามิ  ยถา
ตเทวิทํ   วิญฺญาณํ   สนฺธาวติ   สํสรติ  อนญฺญนฺติ  [๒]-  อถ  โข  มยํ
ภนฺเต   เยน   สาติ  ภิกฺขุ  เกวฏฺฏปุตฺโต  เตนุปสงฺกมิมฺห  อุปสงฺกมิตฺวา
สาตึ   ภิกฺขุํ   เกวฏฺฏปุตฺตํ   เอตทโวจุมฺห   สจฺจํ   กิร   เต  อาวุโส
สาติ   เอวรูปํ   ปาปกํ   ทิฏฺฐิคตํ   อุปฺปนฺนํ   ตถาหํ   ภควตา   ธมฺมํ
เทสิตํ    อาชานามิ    ยถา    ตเทวิทํ   วิญฺญาณํ   สนฺธาวติ   สํสรติ
อนญฺญนฺติ   เอวํ   วุตฺเต   ภนฺเต   สาติ   ภิกฺขุ  เกวฏฺฏปุตฺโต  อเมฺห
เอตทโวจ   เอวํ   พฺยา   โข   อหํ   อาวุโส  ภควตา  ธมฺมํ  เทสิตํ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. สพฺพตฺถ ปรามสา ฯ  ม. อสฺสุมฺห โข มยํ ภนฺเต สาติสฺส กิร นาม
@ภิกฺขุโน เกวฏฺฏปุตฺตสฺส เอวรูปํ ปาปกํ ... สํสรติ อนญฺญนฺติ ฯ
อาชานามิ    ยถา   ตเทวิทํ   วิญฺญาณํ   สนฺธาวติ   สํสรติ   อนญฺญนฺติ
อถ   โข   มยํ   ภนฺเต   สาตึ  ภิกฺขุ  เกวฏฺฏปุตฺตํ  เอตสฺมา  ปาปกา
ทิฏฺฐิคตา    วิเวเจตุกามา    สมนุยุญฺชิมฺห   สมนุคฺคาหิมฺห   สมนุภาสิมฺห
มา  เอวํ  อาวุโส  สาติ  อวจ  มา  ภควนฺตํ  อพฺภาจิกฺขิ  น  หิ  สาธุ
ภควโต   อพฺภกฺขานํ   น   หิ   ภควา  เอวํ  วเทยฺย  อเนกปริยาเยน
อาวุโส    สาติ   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ   วิญฺญาณํ   วุตฺตํ   ภควตา   อญฺญตฺร
ปจฺจยา   นตฺถิ  วิญฺญาณสฺส  สมฺภโวติ  เอวมฺปิ  โข  ภนฺเต  สาติ  ภิกฺขุ
เกวฏฺฏปุตฺโต      อเมฺหหิ      สมนุยุญฺชิยมาโน      สมนุคฺคาหิยมาโน
สมนุภาสิยมาโน    ตเทว    ปาปกํ    ทิฏฺฐิคตํ    ถามสา    ปรามสฺส
อภินิวิสฺส   โวหรติ   เอวํ   พฺยา   โข   อหํ  อาวุโส  ภควตา  ธมฺมํ
เทสิตํ    อาชานามิ    ยถา    ตเทวิทํ   วิญฺญาณํ   สนฺธาวติ   สํสรติ
อนญฺญนฺติ    ยโต    โข    มยํ   ภนฺเต   นาสกฺขิมฺหา   สาตึ   ภิกฺขุํ
เกวฏฺฏปุตฺตํ    เอตสฺมา    ปาปกา   ทิฏฺฐิคตา   วิเวเจตุํ   อถ   มยํ
เอตมตฺถํ ภควโต อาโรเจมาติ ฯ
     [๔๔๒]   อถ  โข  ภควา  อญฺญตรํ  ภิกฺขุํ  อามนฺเตสิ  เอหิ  ตฺวํ
ภิกฺขุ   มม   วจเนน   สาตึ  ภิกฺขุํ  เกวฏฺฏปุตฺตํ  อามนฺเตหิ  สตฺถา  ตํ
อาวุโส  สาติ  อามนฺเตตีติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  โส  ภิกฺขุ  ภควโต
ปฏิสฺสุตฺวา   เยน  สาติ  ภิกฺขุ  เกวฏฺฏปุตฺโต  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา
สาตึ   ภิกฺขุํ   เกวฏฺฏปุตฺตํ    เอตทโวจ   สตฺถา   ตํ   อาวุโส  สาติ
อามนฺเตตีติ    ฯ    เอวมาวุโสติ   โข   สาติ   ภิกฺขุ   เกวฏฺฏปุตฺโต
ตสฺส   ภิกฺขุโน   ปฏิสฺสุตฺวา   เยน   ภควา  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ    นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺนํ
โข   สาตึ   ภิกฺขุํ   เกวฏฺฏปุตฺตํ   ภควา   เอตทโวจ  สจฺจํ  กิร  เต
สาติ   เอวรูปํ   ปาปกํ   ทิฏฺฐิคตํ   อุปฺปนฺนํ   ตถาหํ   ภควตา   ธมฺมํ
เทสิตํ    อาชานามิ    ยถา    ตเทวิทํ   วิญฺญาณํ   สนฺธาวติ   สํสรติ
อนญฺญนฺติ   ฯ   เอวํ   พฺยา   โข  อหํ  ภนฺเต  ภควตา  ธมฺมํ  เทสิตํ
อาชานามิ ยถา ตเทวิทํ วิญฺญาณํ สนฺธาวติ สํสรติ อนญฺญนฺติ ฯ
     {๔๔๒.๑}   กตมนฺตํ   สาติ  วิญฺญาณนฺติ  ฯ  ยฺวายํ  ภนฺเต  วโท
เวเทยฺโย  ตตฺร  ตตฺร  กลฺยาณปาปกานํ  กมฺมานํ  วิปากํ ปฏิสํเวเทตีติ ฯ
กสฺส  นุ  โข  นาม  ตฺวํ  โมฆปุริส  มยา  เอวํ  ธมฺมํ เทสิตํ อาชานาสิ
นนุ    มยา    โมฆปุริส    อเนกปริยาเยน   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ   วิญฺญาณํ
วุตฺตํ    อญฺญตฺร    ปจฺจยา   นตฺถิ   วิญฺญาณสฺส   สมฺภโวติ   อถ   จ
ปน   ตฺวํ   โมฆปุริส   อตฺตนา   ทุคฺคหิเตน  อเมฺห  เจว  อพฺภาจิกฺขสิ
อตฺตานญฺจ    ขนสิ   พหุญฺจ   อปุญฺญํ   ปสวสิ   ตญฺหิ   เต   โมฆปุริส
ภวิสฺสติ ทีฆรตํ อหิตาย ทุกฺขายาติ ฯ
     [๔๔๓]   อถ   โข   ภควา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ  ตํ  กึ  มญฺญถ
ภิกฺขเว    อปินายํ   สาติ   ภิกฺขุ   เกวฏฺฏปุตฺโต   อุสฺมีกโตปิ   อิมสฺมึ
ธมฺมวินเยติ  ฯ  กิญฺหิ  สิยา  ภนฺเต  โน  เหตํ  ภนฺเตติ  ฯ เอวํ วุตฺเต
สาติ    ภิกฺขุ    เกวฏฺฏปุตฺโต    ตุณฺหีภูโต    มงฺกุภูโต    ปตฺตกฺขนฺโธ
อโธมุโข   ปชฺฌายนฺโต   อปฺปฏิภาโณ   นิสีทิ   ฯ   อถ   โข   ภควา
สาตึ    ภิกฺขุํ   เกวฏฺฏปุตฺตํ   ตุณฺหีภูตํ   มงฺกุภูตํ   ปตฺตกฺขนฺธํ   อโธมุขํ
ปชฺฌายนฺตํ   อปฺปฏิภาณํ   วิทิตฺวา   สาตึ  ภิกฺขุํ  เกวฏฺฏปุตฺตํ  เอตทโวจ
ปญฺญายิสฺสสิ   โข  ตฺวํ  โมฆปุริส  เอเตน  สเกน  ปาปเกน  ทิฏฺฐิคเตน
อิธาหํ   ภิกฺขู   ปฏิปุจฺฉิสฺสามีติ   ฯ  อถ  โข  ภควา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ
ตุเมฺหปิ  เม  ภิกฺขเว  เอวํ  ธมฺมํ  เทสิตํ  อาชานาถ  ยถายํ สาติ ภิกฺขุ
เกวฏฺฏปุตฺโต    อตฺตนา    ทุคฺคหิเตน    อเมฺห    เจว   อพฺภาจิกฺขติ
อตฺตานญฺจ ขนติ พหุญฺจ อปุญฺญํ ปสวตีติ ฯ
     {๔๔๓.๑}   โน   เหตํ  ภนฺเต  อเนกปริยาเยน  หิ  โน  ภนฺเต
ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ     วิญฺญาณํ     วุตฺตํ    ภควตา    อญฺญตฺร    ปจฺจยา
นตฺถิ   วิญฺญาณสฺส  สมฺภโวติ  ฯ  สาธุ  ภิกฺขเว  สาธุ  โข  เม  ตุเมฺห
ภิกฺขเว   เอวํ   ธมฺมํ  เทสิตํ  อาชานาถ  อเนกปริยาเยน  หิ  ภิกฺขเว
ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ   [๑]-  วุตฺตํ  มยา  อญฺญตฺร  ปจฺจยา  นตฺถิ  วิญฺญาณสฺส
สมฺภโวติ  อถ  จ  ปนายํ  สาติ  ภิกฺขุ  เกวฏฺฏปุตฺโต  อตฺตนา ทุคฺคหิเตน
อเมฺห   เจว   อพฺภาจิกฺขติ   อตฺตานญฺจ   ขนติ  พหุญฺจ  อปุญฺญํ  ปสวติ
ตญฺหิ ตสฺส โมฆปุริสสฺส ภวิสฺสติ ทีฆรตฺตํ อหิตาย ทุกฺขาย ฯ
     [๔๔๔]   ยญฺญเทว   ภิกฺขเว   ปจฺจยํ  ปฏิจฺจ  อุปฺปชฺชติ  วิญฺญาณํ
เตน  เตเนว  [๒]-  สงฺขฺยํ  คจฺฉติ  จกฺขุญฺจ  ปฏิจฺจ  รูเป จ อุปฺปชฺชติ
วิญฺญาณํ    จกฺขุวิญฺญาณนฺเตฺวว    สงฺขฺยํ    คจฺฉติ    โสตญฺจ    ปฏิจฺจ
สทฺเท   จ   อุปฺปชฺชติ   วิญฺญาณํ   โสตวิญฺญาณนฺเตฺวว   สงฺขฺยํ   คจฺฉติ
ฆานญฺจ   ปฏิจฺจ   คนฺเธ   จ   อุปฺปชฺชติ   วิญฺญาณํ  ฆานวิญฺญาณนฺเตฺวว
@เชิงอรรถ:  ม. วิญฺญาณํ ฯ  ม. วิญฺญาณํ ตฺเวว ฯ
สงฺขฺยํ    คจฺฉติ    ชิวฺหญฺจ   ปฏิจฺจ   รเส   จ   อุปฺปชฺชติ   วิญฺญาณํ
ชิวฺหาวิญฺญาณนฺเตฺวว   สงฺขฺยํ   คจฺฉติ   กายญฺจ   ปฏิจฺจ  โผฏฺฐพฺเพ  จ
อุปฺปชฺชติ    วิญฺญาณํ    กายวิญฺญาณนฺเตฺวว    สงฺขฺยํ    คจฺฉติ   มนญฺจ
ปฏิจฺจ   ธมฺเม   จ   อุปฺปชฺชติ   วิญฺญาณํ   มโนวิญฺญาณนฺเตฺวว   สงฺขฺยํ
คจฺฉติ  ฯ  เสยฺยถาปิ  ภิกฺขเว  ยญฺญเทว  [๑]-  ปฏิจฺจ อคฺคิ ชลติ เตน
เตเนว   สงฺขฺยํ   คจฺฉติ   กฏฺฐญฺจ   ปฏิจฺจ  อคฺคิ  ชลติ  กฏฺฐคฺคิเตฺวว
สงฺขฺยํ   คจฺฉติ   สกลิกญฺจ   ปฏิจฺจ  อคฺคิ  ชลติ  สกลิกคฺคิเตฺวว  สงฺขฺยํ
คจฺฉติ   ติณญฺจ   ปฏิจฺจ   อคฺคิ   ชลติ   ติณคฺคิเตฺวว   สงฺขฺยํ   คจฺฉติ
โคมยญฺจ   ปฏิจฺจ   อคฺคิ   ชลติ  โคมยคฺคิเตฺวว  สงฺขฺยํ  คจฺฉติ  ถุสญฺจ
ปฏิจฺจ   อคฺคิ   ชลติ   ถุสคฺคิเตฺวว   สงฺขฺยํ  คจฺฉติ  สงฺการญฺจ  ปฏิจฺจ
อคฺคิ ชลติ สงฺการคฺคิเตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ
     {๔๔๔.๑}   เอวเมว  โข  ภิกฺขเว ยญฺญเทว ปจฺจยํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ
วิญฺญาณํ  เตน  เตเนว  สงฺขฺยํ  คจฺฉติ  จกฺขุญฺจ  ปฏิจฺจ รูเป จ อุปฺปชฺชติ
วิญฺญาณํ   จกฺขุวิญฺญาณนฺเตฺวว   สงฺขฺยํ   คจฺฉติ   โสตญฺจ  ปฏิจฺจ  สทฺเท
จ   อุปฺปชฺชติ   วิญฺญาณํ   โสตวิญฺญาณนฺเตฺวว   สงฺขฺยํ   คจฺฉติ  ฆานญฺจ
ปฏิจฺจ  คนฺเธ  จ  อุปฺปชฺชติ  วิญฺญาณํ  ฆานวิญฺญาณนฺเตฺวว  สงฺขฺยํ  คจฺฉติ
ชิวฺหญฺจ   ปฏิจฺจ   รเส   จ   อุปฺปชฺชติ   วิญฺญาณํ  ชิวฺหาวิญฺญาณนฺเตฺวว
สงฺขฺยํ   คจฺฉติ   กายญฺจ   ปฏิจฺจ   โผฏฺฐพฺเพ   จ  อุปฺปชฺชติ  วิญฺญาณํ
กายวิญฺญาณนฺเตฺวว    สงฺขฺยํ    คจฺฉติ    มนญฺจ   ปฏิจฺจ   ธมฺเม   จ
อุปฺปชฺชติ วิญฺญาณํ มโนวิญฺญาณนฺเตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ปจฺจยํ ฯ
     [๔๔๕]   ภูตมิทํ   ภิกฺขเว   ปสฺสถาติ    ฯ   เอวํ   ภนฺเต  ฯ
ตทาหารสมฺภวนฺติ  ภิกฺขเว  ปสฺสถาติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเต ฯ ตทาหารนิโรธา
ยํ   ภูตํ   ตํ   นิโรธธมฺมนฺติ   ภิกฺขเว  ปสฺสถาติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเต  ฯ
ภูตมิทํ   โนสฺสูติ   ภิกฺขเว   กงฺขาโต   อุปฺปชฺชติ  วิจิกิจฺฉาติ  ฯ  เอวํ
ภนฺเต   ฯ   ตทาหารสมฺภวํ   โนสฺสูติ   ภิกฺขเว   กงฺขาโต   อุปฺปชฺชติ
วิจิกิจฺฉาติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเต  ฯ  ตทาหารนิโรธา  ยํ  ภูตํ  ตํ นิโรธธมฺมํ
โนสฺสูติ   ภิกฺขเว  กงฺขาโต  อุปฺปชฺชติ  วิจิกิจฺฉาติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเต  ฯ
ภูตมิทนฺติ   ภิกฺขเว   ยถาภูตํ   สมฺมปฺปญฺญาย   ปสฺสโต   ยา  วิจิกิจฺฉา
สา   ปหียตีติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเต  ฯ  ตทาหารสมฺภวนฺติ  ภิกฺขเว  ยถาภูตํ
สมฺมปฺปญฺญาย ปสฺสโต ยา วิจิกิจฺฉา สา ปหียตีติ ฯ
     {๔๔๕.๑}   เอวํ  ภนฺเต  ฯ ตทาหารนิโรธา ยํ ภูตํ ตํ นิโรธธมฺมนฺติ
ภิกฺขเว  ยถาภูตํ  สมฺมปฺปญฺญาย  ปสฺสโต  ยา  วิจิกิจฺฉา  สา  ปหียตีติ ฯ
เอวํ  ภนฺเต  ฯ  ภูตมิทนฺติ  ภิกฺขเว  อิติปิ  โว  เอตฺถ  นิพฺพิจิกิจฺฉาติ ฯ
เอวํ   ภนฺเต   ฯ   ตทาหารสมฺภวนฺติ   ภิกฺขเว   อิติปิ   โว   เอตฺถ
นิพฺพิจิกิจฺฉาติ   ฯ   เอวํ   ภนฺเต   ฯ   ตทาหารนิโรธา   ยํ  ภูตํ  ตํ
นิโรธธมฺมนฺติ   ภิกฺขเว   อิติปิ   โว   เอตฺถ   นิพฺพิจิกิจฺฉาติ  ฯ  เอวํ
ภนฺเต   ฯ   ภูตมิทนฺติ   ภิกฺขเว   ยถาภูตํ  สมฺมปฺปญฺญาย  สุทิฏฺฐนฺติ  ฯ
เอวํ   ภนฺเต   ฯ   ตทาหารสมฺภวนฺติ   ภิกฺขเว  ยถาภูตํ  สมฺมปฺปญฺญาย
สุทิฏฺฐนฺติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเต  ฯ  ตทาหารนิโรธา  ยํ  ภูตํ ตํ นิโรธธมฺมนฺติ
ภิกฺขเว   ยถาภูตํ   สมฺมปฺปญฺญาย   สุทิฏฺฐนฺติ   ฯ   เอวํ   ภนฺเต   ฯ
อิมญฺเจ   ตุเมฺห   ภิกฺขเว   ทิฏฺฐึ   เอวํ   ปริสุทฺธํ   เอวํ  ปริโยทาตํ
อลฺลีเยถ  เกฬาเยถ  ธเนยฺยาถ  ๑-  มมาเยถ  อปิ  นุ  ตุเมฺห ภิกฺขเว
กุลฺลูปมํ  ธมฺมํ  เทสิตํ  อาชาเนยฺยาถ  นิตฺถรณตฺถาย  โน คหณตฺถายาติ ฯ
โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ  อิมญฺเจ  ตุเมฺห  ภิกฺขเว  ทิฏฺฐึ เอวํ ปริสุทฺธํ เอวํ
ปริโยทาตํ  น  อลฺลีเยถ  น  เกฬาเยถ  น ธเนยฺยาถ น มมาเยถ อปิ นุ
เม  ตุเมฺห  ภิกฺขเว  กุลฺลูปมํ  ธมฺมํ  เทสิตํ  อาชาเนยฺยาถ นิตฺถรณตฺถาย
โน คหณตฺถายาติ ฯ เอวํ ภนฺเต ฯ
     [๔๔๖]   จตฺตาโรเม   ภิกฺขเว   อาหารา  ภูตานํ  วา  สตฺตานํ
ฐิติยา   สมฺภเวสีนํ   วา  สตฺตานํ  อนุคฺคหาย  ฯ  กตเม  จตฺตาโร  ฯ
กวฬิงฺกาโร   อาหาโร   โอฬาริโก   วา   สุขุโม  วา  ผสฺโส  ทุติโย
มโนสญฺเจตนา  ตติยา  วิญฺญาณํ  จตุตฺถํ  ฯ  อิเม  จ  ภิกฺขเว  จตฺตาโร
อาหารา   กึนิทานา   กึสมุทยา   กึชาติกา   กึปภวา   อิเม  จตฺตาโร
อาหารา        ตณฺหานิทานา       ตณฺหาสมุทยา       ตณฺหาชาติกา
ตณฺหาปภวา    ฯ    ตณฺหา    จายํ    ภิกฺขเว   กึนิทานา   กึสมุทยา
กึชาติกา    กึปภวา    ฯ    ตณฺหา    เวทนานิทานา   เวทนาสมุทยา
เวทนาชาติกา   เวทนาปภวา   ฯ   เวทนา   จายํ  ภิกฺขเว  กึนิทานา
กึสมุทยา   กึชาติกา   กึปภวา   ฯ   เวทนา  ผสฺสนิทานา  ผสฺสสมุทยา
ผสฺสชาติกา   ผสฺสปภวา  ฯ  ผสฺโส  จายํ  ภิกฺขเว  กึนิทาโน  กึสมุทโย
กึชาติโก    กึปภโว    ฯ   ผสฺโส   สฬายตนนิทาโน   สฬายตนสมุทโย
สฬายตนชาติโก   สฬายตนปภโว   ฯ   สฬายตนญฺจิทํ   ภิกฺขเว  กึนิทานํ
@เชิงอรรถ:  ม. ธนาเยถ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ
กึสมุทยํ   กึชาติกํ   กึปภวํ   ฯ   สฬายตนํ  นามรูปนิทานํ  นามรูปสมุทยํ
นามรูปชาติกํ    นามรูปปภวํ    ฯ    นามรูปญฺจิทํ    ภิกฺขเว   กึนิทานํ
กึสมุทยํ   กึชาติกํ   กึปภวํ   ฯ   นามรูปํ   วิญฺญาณนิทานํ  วิญฺญาณสมุทยํ
วิญฺญาณชาติกํ    วิญฺญาณปภวํ    ฯ    วิญฺญาณญฺจิทํ    ภิกฺขเว   กึนิทานํ
กึสมุทยํ   กึชาติกํ   กึปภวํ   ฯ   วิญฺญาณํ   สงฺขารนิทานํ  สงฺขารสมุทยํ
สงฺขารชาติกํ   สงฺขารปภวํ   ฯ   สงฺขารา   จิเม   ภิกฺขเว  กึนิทานา
กึสมุทยา     กึชาติกา    กึปภวา    ฯ    สงฺขารา    อวิชฺชานิทานา
อวิชฺชาสมุทยา   อวิชฺชาชาติกา   อวิชฺชาปภวา   ฯ   อิติ  โข  ภิกฺขเว
อวิชฺชาปจฺจยา    สงฺขารา    สงฺขารปจฺจยา   วิญฺญาณํ   วิญฺญาณปจฺจยา
นามรูปํ     นามรูปปจฺจยา     สฬายตนํ     สฬายตนปจฺจยา    ผสฺโส
ผสฺสปจฺจยา     เวทนา     เวทนาปจฺจยา     ตณฺหา    ตณฺหาปจฺจยา
อุปาทานํ    อุปาทานปจฺจยา    ภโว   ภวปจฺจยา   ชาติ   ชาติปจฺจยา
ชรามรณํ          โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา          สมฺภวนฺติ
เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๔๔๗]   ชาติปจฺจยา   ชรามรณนฺติ   อิติ   โข   ปเนตํ   วุตฺตํ
ชาติปจฺจยา   นุ   โข   ภิกฺขเว  ชรามรณํ  โน  วา  กถํ  วา  เอตฺถ
โหตีติ   ฯ   ชาติปจฺจยา   ภนฺเต   ชรามรณํ  เอวํ  โน  เอตฺถ  โหติ
ชาติปจฺจยา   ชรามรณนฺติ   ฯ   ภวปจฺจยา   ชาตีติ   อิติ  โข  ปเนตํ
วุตฺตํ   ภวปจฺจยา   นุ  โข  ภิกฺขเว  ชาติ  โน  วา  กถํ  วา  เอตฺถ
โหตีติ  ฯ  ภวปจฺจยา  ภนฺเต  ชาติ  เอวํ  โน  เอตฺถ  โหติ ภวปจฺจยา
ชาตีติ ฯ
     {๔๔๗.๑}   อุปาทานปจฺจยา   ภโวติ   อิติ   โข   ปเนตํ  วุตฺตํ
อุปาทานปจฺจยา  นุ  โข  ภิกฺขเว  ภโว  โน วา กถํ วา เอตฺถ โหตีติ ฯ
อุปาทานปจฺจยา  ภนฺเต  ภโว  เอวํ  โน  เอตฺถ  โหติ  อุปาทานปจจฺยา
ภโวติ    ฯ   ตณฺหาปจฺจยา   อุปาทานนฺติ   อิติ   โข   ปเนตํ   วุตฺตํ
ตณฺหาปจฺจยา   นุ   โข  ภิกฺขเว  อุปาทานํ  โน  วา  กถํ  วา  เอตฺถ
โหตีติ   ฯ   ตณฺหาปจฺจยา   ภนฺเต  อุปาทานํ  เอวํ  โน  เอตฺถ  โหติ
ตณฺหาปจฺจยา   อุปาทานนฺติ   ฯ   เวทนาปจฺจยา   ตณฺหาติ   อิติ   โข
ปเนตํ  วุตฺตํ  เวทนาปจฺจยา  นุ  โข  ภิกฺขเว  ตณฺหา  โน  วา กถํ วา
เอตฺถ โหตีติ ฯ
     {๔๔๗.๒}   เวทนาปจฺจยา    ภนฺเต    ตณฺหา    เอวํ    โน
เอตฺถ     โหติ     เวทนาปจฺจยา     ตณฺหาติ    ฯ    ผสฺสปจฺจยา
เวทนาติ   อิติ   โข   ปเนตํ   วุตฺตํ   ผสฺสปจฺจยา   นุ  โข  ภิกฺขเว
เวทนา   โน   วา   กถํ  วา  เอตฺถ  โหตีติ  ฯ  ผสฺสปจฺจยา  ภนฺเต
เวทนา    เอวํ    โน   เอตฺถ   โหติ   ผสฺสปจฺจยา   เวทนาติ   ฯ
สฬายตนปจฺจยา   ผสฺโสติ   อิติ   โข   ปเนตํ   วุตฺตํ  สฬายตนปจฺจยา
นุ  โข  ภิกฺขเว  ผสฺโส  โน วา กถํ วา เอตฺถ โหตีติ ฯ สฬายตนปจฺจยา
ภนฺเต   ผสฺโส   เอวํ  โน  เอตฺถ  โหติ  สฬายตนปจฺจยา  ผสฺโสติ  ฯ
นามรูปปจฺจยา   สฬายตนนฺติ   อิติ   โข   ปเนตํ  วุตฺตํ  นามรูปปจฺจยา
นุ   โข   ภิกฺขเว   สฬายตนํ   โน  วา  กถํ  วา  เอตฺถ  โหตีติ  ฯ
นามรูปปจฺจยา    ภนฺเต    สฬายตนํ    เอวํ    โน    เอตฺถ   โหติ
นามรูปปจฺจยา         สฬายตนนฺติ         ฯ        วิญฺญาณปจฺจยา
นามรูปนฺติ   อิติ   โข   ปเนตํ  วุตฺตํ  วิญฺญาณปจฺจยา  นุ  โข  ภิกฺขเว
นามรูปํ   โน  วา  กถํ  วา  เอตฺถ  โหตีติ  ฯ  วิญฺญาณปจฺจยา  ภนฺเต
นามรูปํ เอวํ โน เอตฺถ โหติ วิญฺญาณปจฺจยา นามรูปนฺติ ฯ
     {๔๔๗.๓}   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺญาณนฺติ   อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ
สงฺขารปจฺจยา   นุ   โข  ภิกฺขเว  วิญฺญาณํ  โน  วา  กถํ  วา  เอตฺถ
โหตีติ   ฯ   สงฺขารปจฺจยา   ภนฺเต  วิญฺญาณํ  เอวํ  โน  เอตฺถ  โหติ
สงฺขารปจฺจยา   วิญฺญาณนฺติ   ฯ   อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาราติ  อิติ  โข
ปเนตํ  วุตฺตํ  อวิชฺชาปจฺจยา  นุ  โข  ภิกฺขเว  สงฺขารา  โน  วา  กถํ
วา   เอตฺถ   โหตีติ   ฯ  อวิชฺชาปจฺจยา  ภนฺเต  สงฺขารา  เอวํ  โน
เอตฺถ โหติ อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาราติ ฯ
     [๔๔๘]   สาธุ  ภิกฺขเว  อิติ  โข  ภิกฺขเว  ตุเมฺหปิ  เอวํ  วเทถ
อหมฺปิ    เอวํ    วทามิ    อิมสฺมึ   สติ   อิทํ   โหติ   อิมสฺสุปฺปาทา
อิทํ    อุปฺปชฺชติ    ยทิทํ    อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขารา   สงฺขารปจฺจยา
วิญฺญาณํ     วิญฺญาณปจฺจยา     นามรูปํ     นามรูปปจฺจยา    สฬายตนํ
สฬายตนปจฺจยา     ผสฺโส    ผสฺสปจฺจยา    เวทนา    เวทนาปจฺจยา
ตณฺหา   ตณฺหาปจฺจยา   อุปาทานํ   อุปาทานปจฺจยา   ภโว   ภวปจฺจยา
ชาติ     ชาติปจฺจยา     ชรามรณํ     โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา
สมฺภวนฺติ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส   ทุกฺขกฺขนฺธสฺส   สมุทโย   โหติ  ฯ
อวิชฺชาย   เตฺวว   อเสสวิราคนิโรธา   สงฺขารนิโรโธ   สงฺขารนิโรธา
วิญฺญาณนิโรโธ     วิญฺญาณนิโรธา     นามรูปนิโรโธ     นามรูปนิโรธา
สฬายตนนิโรโธ      สฬายตนนิโรธา      ผสฺสนิโรโธ     ผสฺสนิโรธา
เวทนานิโรโธ      เวทนานิโรธา      ตณฺหานิโรโธ     ตณฺหานิโรธา
อุปาทานนิโรโธ   อุปาทานนิโรธา   ภวนิโรโธ   ภวนิโรธา  ชาตินิโรโธ
ชาตินิโรธา    ชรามรณํ    โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา    นิรุชฺฌนฺติ
เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหติ ฯ
     [๔๔๙]   ชาตินิโรธา   ชรามรณนิโรโธติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ
ชาตินิโรธา   นุ   โข   ภิกฺขเว   ชรามรณนิโรโธ  โน  วา  กถํ  วา
เอตฺถ   โหตีติ   ฯ   ชาตินิโรธา   ภนฺเต  ชรามรณนิโรโธ  เอวํ  โน
เอตฺถ    โหติ    ชาตินิโรธา    ชรามรณนิโรโธติ    ฯ    ภวนิโรธา
ชาตินิโรโธติ   อิติ   โข   ปเนตํ   วุตฺตํ  ภวนิโรธา  นุ  โข  ภิกฺขเว
ชาตินิโรโธ   โน  วา  กถํ  วา  เอตฺถ  โหตีติ  ฯ  ภวนิโรธา  ภนฺเต
ชาตินิโรโธ   เอวํ   โน   เอตฺถ   โหติ  ภวนิโรธา  ชาตินิโรโธติ  ฯ
อุปาทานนิโรธา   ภวนิโรโธติ   อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  อุปาทานนิโรธา
นุ   โข   ภิกฺขเว   ภวนิโรโธ  โน  วา  กถํ  วา  เอตฺถ  โหตีติ  ฯ
อุปาทานนิโรธา   ภวนิโรโธ   เอวํ  โน  เอตฺถ  โหติ  อุปาทานนิโรธา
ภวนิโรโธติ   ฯ   ตณฺหานิโรธา   อุปาทานนิโรโธติ   อิติ   โข  ปเนตํ
วุตฺตํ   ตณฺหานิโรธา   นุ   โข   ภิกฺขเว   อุปาทานนิโรโธ   โน  วา
กถํ วา เอตฺถ โหตีติ ฯ
     {๔๔๙.๑}   ตณฺหานิโรธา  ภนฺเต  อุปาทานนิโรโธ  เอวํ โน เอตฺถ
โหติ     ตณฺหานิโรธา     อุปาทานนิโรโธติ     ฯ     เวทนานิโรธา
ตณฺหานิโรโธติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  เวทนานิโรธา  นุ  โข  ภิกฺขเว
ตณฺหานิโรโธ  โน  วา  กถํ  วา  เอตฺถ  โหตีติ ฯ เวทนานิโรธา ภนฺเต
ตณฺหานิโรโธ  เอวํ  โน  เอตฺถ  โหติ  เวทนานิโรธา  ตณฺหานิโรโธติ ฯ
ผสฺสนิโรธา  เวทนานิโรโธติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ผสฺสนิโรธา นุ โข
ภิกฺขเว  เวทนานิโรโธ  โน  วา  กถํ  วา  เอตฺถ โหตีติ ฯ ผสฺสนิโรธา
ภนฺเต  เวทนานิโรโธ เอวํ โน เอตฺถ โหติ ผสฺสนิโรธา เวทนานิโรโธติ ฯ
สฬายตนนิโรธา   ผสฺสนิโรโธติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  สฬายตนนิโรธา
นุ โข ภิกฺขเว ผสฺสนิโรโธ โน วา กถํ วา เอตฺถ โหตีติ ฯ สฬายตนนิโรธา
ภนฺเต ผสฺสนิโรโธ เอวํ โน เอตฺถ โหติ สฬายตนนิโรธา ผสฺสนิโรโธติ ฯ
     {๔๔๙.๒}   นามรูปนิโรธา  สฬายตนนิโรโธติ  อิติ  โข ปเนตํ วุตฺตํ
นามรูปนิโรธา  นุ  โข  ภิกฺขเว  สฬายตนนิโรโธ  โน วา กถํ วา เอตฺถ
โหตีติ  ฯ  นามรูปนิโรธา  ภนฺเต  สฬายตนนิโรโธ  เอวํ โน เอตฺถ โหติ
นามรูปนิโรธา   สฬายตนนิโรโธติ   ฯ   วิญฺญาณนิโรธา  นามรูปนิโรโธติ
อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  วิญฺญาณนิโรธา  นุ โข ภิกฺขเว นามรูปนิโรโธ โน
วา  กถํ  วา  เอตฺถ  โหตีติ ฯ วิญฺญาณนิโรธา ภนฺเต นามรูปนิโรโธ เอวํ
โน   เอตฺถ   โหติ  วิญฺญาณนิโรธา  นามรูปนิโรโธติ  ฯ  สงฺขารนิโรธา
วิญฺญาณนิโรโธติ
     {๔๔๙.๓}   อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  สงฺขารนิโรธา  นุ โข ภิกฺขเว
วิญฺญาณนิโรโธ   โน   วา  กถํ  วา  เอตฺถ  โหตีติ  ฯ  สงฺขารนิโรธา
ภนฺเต    วิญฺญาณนิโรโธ   เอวํ   โน   เอตฺถ   โหติ   วิญฺญาณนิโรธา
นามรูปนิโรโธติ   ฯ   สงฺขารนิโรธา  นามรูปนิโรโธติ  อิติ  โข  ปเนตํ
วุตฺตํ   สงฺขารนิโรธา   นุ   โข   ภิกฺขเว   วิญฺญาณนิโรโธ   โน  วา
กถํ   วา   เอตฺถ   โหตีติ   ฯ  สงฺขารนิโรธา  ภนฺเต  วิญฺญาณนิโรโธ
เอวํ    โน    เอตฺถ    โหติ   สงฺขารนิโรธา   วิญฺญาณนิโรโธติ   ฯ
อวิชฺชานิโรธา   สงฺขารนิโรโธติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  อวิชฺชานิโรธา
นุ    โข   ภิกฺขเว   สงฺขารนิโรโธ   โน   วา   กถํ   วา   เอตฺถ
โหตีติ   ฯ   อวิชฺชานิโรธา   ภนฺเต  สงฺขารนิโรโธ  เอวํ  โน  เอตฺถ
โหติ อวิชฺชานิโรธา สงฺขารนิโรโธติ ฯ
     [๔๕๐]   สาธุ  ภิกฺขเว  อิติ  โข  ภิกฺขเว  ตุเมฺหปิ  เอวํ  วเทถ
อหมฺปิ    เอวํ    วทามิ    อิมสฺมึ   อสติ   อิทํ   น   โหติ   อิมสฺส
นิโรธา  อิทํ  นิรุชฺฌติ  ยทิทํ  อวิชฺชานิโรธา สงฺขารนิโรโธ สงฺขารนิโรธา
วิญฺญาณนิโรโธ     วิญฺญาณนิโรธา     นามรูปนิโรโธ     นามรูปนิโรธา
สฬายตนนิโรโธ      สฬายตนนิโรธา      ผสฺสนิโรโธ     ผสฺสนิโรธา
เวทนานิโรโธ      เวทนานิโรธา      ตณฺหานิโรโธ     ตณฺหานิโรธา
อุปาทานนิโรโธ       อุปาทานนิโรธา      ภวนิโรโธ      ภวนิโรธา
ชาตินิโรโธ    ชาตินิโรธา   ชรามรณํ   โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา
นิรุชฺฌนฺติ      เอวเมตสฺส     เกวลสฺส     ทุกฺขกฺขนฺธสฺส     นิโรโธ
โหติ ฯ
     [๔๕๑]   อปิ  นุ  ตุเมฺห  ภิกฺขเว  เอวํ  ชานนฺตา  เอวํ ปสฺสนฺตา
ปุพฺพนฺตํ   วา   ปฏิธาเวยฺยาถ   อเหสุมฺหา   นุ  โข  มยํ  อตีตมทฺธานํ
น  นุ  โข  อเหสุมฺหา  อตีตมทฺธานํ  กึ  นุ  โข  อเหสุมฺหา อตีตมทฺธานํ
กถํ  นุ  โข  อเหสุมฺหา  อตีตมทฺธานํ  กึ  หุตฺวา  กึ  อเหสุมฺหา  นุ โข
มยํ  อตีตมทฺธานนฺติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ อปิ นุ ตุเมฺห ภิกฺขเว เอวํ
ชานนฺตา   เอวํ   ปสฺสนฺตา   อปรนฺตํ   วา   ปฏิธาเวยฺยาถ  ภวิสฺสาม
นุ   โข  มยํ  อนาคตมทฺธานํ  น  นุ  โข  ภวิสฺสาม  อนาคตมทฺธานํ  กึ
นุ  โข  ภวิสฺสาม  อนาคตมทฺธานํ  กถํ  นุ  โข  ภวิสฺสาม อนาคตมทฺธานํ
กึ หุตฺวา กึ ภวิสฺสาม นุ โข มยํ อนาคตมทฺธานนฺติ ฯ
     {๔๕๑.๑}   โน  เหตํ ภนฺเต ฯ อปิ นุ ตุเมฺห ภิกฺขเว เอวํ ชานนฺตา
เอวํ   ปสฺสนฺตา   เอตรหิ   วา   ปจฺจุปฺปนฺนทฺธานํ   อารพฺภ   อชฺฌตฺตํ
กถํกถี  อสฺสถ  อหํ  นุ  โขสฺมิ  โน  นุ  โขสฺมิ กินฺนุ โขสฺมิ กถํ นุ โขสฺมิ
อยํ  นุ  โข  สตฺโต  กุโต  อาคโต  โส  กุหิงฺคามี ภวิสฺสตีติ ฯ โน เหตํ
ภนฺเต   ฯ   อปิ  นุ  ตุเมฺห  ภิกฺขเว  เอวํ  ชานนฺตา  เอวํ  ปสฺสนฺตา
เอวํ   วเทยฺยาถ  สตฺถา  โน  ครุ  สตฺถุ  คารเวเนว  ๑-  มยํ  เอวํ
วเทยฺยามาติ   ๒-  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ  อปิ  นุ  ตุเมฺห  ภิกฺขเว
เอวํ   ชานนฺตา   เอวํ   ปสฺสนฺตา  เอวํ  วเทยฺยาถ  สมโณ  เอวมาห
สมณา   จ   น   จ   มยํ  เอวํ  วเทมาติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ
อปิ   นุ   ตุเมฺห   ภิกฺขเว   เอวํ   ชานนฺตา   เอวํ  ปสฺสนฺตา  อญฺญํ
@เชิงอรรถ:  ม. คารเวน จ ฯ  ม. วเทมาติ ฯ
สตฺถารํ  อุทฺทิเสยฺยาถาติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ อปิ นุ ตุเมฺห ภิกฺขเว
เอวํ   ชานนฺตา   เอวํ   ปสฺสนฺตา   ยานิ   ตานิ   ปุถุสมณพฺราหฺมณานํ
วตฺตโกตูหลมงฺคลานิ     ตานิ     สารโต    ปจฺจาคจฺเฉยฺยาถาติ    ฯ
โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ  นนุ  ภิกฺขเว  ยเทว  ตุมฺหากํ  สามํ  ญาตํ  สามํ
ทิฏฺฐํ  สามํ  วิทิตํ  ตเทว  ตุเมฺห  วเทยฺยาถาติ  ๑-  ฯ  เอวํ ภนฺเต ฯ
สาธุ   ภิกฺขเว  อุปนีตา  โข  เม  ตุเมฺห  ภิกฺขเว  อิมินา  สนฺทิฏฺฐิเกน
ธมฺเมน   อกาลิเกน   เอหิปสฺสิเกน   โอปนยิเกน  ปจฺจตฺตํ  เวทิตพฺเพน
วิญฺญูหิ    สนฺทิฏฺฐิโก   อยํ   ภิกฺขเว   ธมฺโม   อกาลิโก   เอหิปสฺสิโก
โอปนยิโก   ปจฺจตฺตํ   เวทิตพฺโพ   วิญฺญูหีติ   อิติ  ยนฺตํ  วุตฺตํ  อิทเมตํ
ปฏิจฺจ วุตฺตํ ฯ
     [๔๕๒]   ติณฺณํ   โข   ปน  ภิกฺขเว  สนฺนิปาตา  คพฺภสฺสาวกฺกนฺติ
โหติ  ฯ  อิธ  มาตาปิตโร  จ  สนฺนิปติตา  โหนฺติ มาตา จ น อุตุนี โหติ
คนฺธพฺโพ  จ  น  ปจฺจุปฏฺฐิโต  โหติ  เนว  ตาว คพฺภสฺสาวกฺกนฺติ โหติ ฯ
อิธ  มาตาปิตโร  จ  สนฺนิปติตา  โหนฺติ  มาตา จ อุตุนี โหติ คนฺธพฺโพ จ
น  ปจฺจุปฏฺฐิโต  โหติ  เนว  ตาว  คพฺภสฺสาวกฺกนฺติ  โหติ ฯ ยโต จ โข
ภิกฺขเว  มาตาปิตโร  จ  สนฺนิปติตา  โหนฺติ มาตา จ อุตุนี โหติ คนฺธพฺโพ
จ    ปจฺจุปฏฺฐิโต   โหติ   เอวํ   ติณฺณํ   สนฺนิปาตา   คพฺภสฺสาวกฺกนฺติ
โหติ  ฯ  ตเมนํ  ภิกฺขเว  มาตา  นว  วา  ทส วา มาเส คพฺภํ กุจฺฉินา
ปริหรติ   มหตา   สํสเยน   ครุภารํ   ตเมนํ   ภิกฺขเว  มาตา  นวนฺนํ
@เชิงอรรถ:  ม. วเทถาติ ฯ
วา   ทสนฺนํ  วา  มาสานํ  อจฺจเยน  วิชายติ  มหตา  สํสเยน  ครุภารํ
ตเมนํ ชาตํ สมานํ สเกน โลหิเตน โปเสสิ ฯ
     [๔๕๓]   โลหิตเญฺหตํ   ภิกฺขเว   อริยสฺส   วินเย   ยทิทํ  มาตุ
ถญฺญํ   ฯ   ส   โข   โส   ภิกฺขเว  กุมาโร  วุฑฺฒิมนฺวาย  อินฺทฺริยานํ
ปริปากมนฺวาย   ยานิ   ตานิ   กุมารกานํ   กีฬาปนกานิ   เตหิ   กีฬติ
เสยฺยถีทํ  วงฺกํ  ฆฏิกํ  โมกฺขจิกํ  จิงฺคุลิกํ  ๑-  ปตฺตาฬฺหกํ  รถกํ ธนุกํ ฯ
ส   โข  โส  ภิกฺขเว  กุมาโร  วุฑฺฒิมนฺวาย  อินฺทฺริยานํ  ปริปากมนฺวาย
ปญฺจหิ      กามคุเณหิ      สมปฺปิโต      สมงฺคีภูโต      ปริจาเรติ
จกฺขุวิญฺเญยฺเยหิ    รูเปหิ    อิฏฺเฐหิ    กนฺเตหิ   มนาเปหิ   ปิยรูเปหิ
กามูปสญฺหิเตหิ   รชนีเยหิ   เปมนีเยหิ   โสตวิญฺเญยฺเยหิ  สทฺเทหิ  ...
ฆานวิญฺเญยฺเยหิ    คนฺเธหิ    ...   ชิวฺหาวิญฺเญยฺเยหิ   รเสหิ   ...
กายวิญฺเญยฺเยหิ   โผฏฺฐพฺเพหิ   อิฏฺเฐหิ   กนฺเตหิ   มนาเปหิ  ปิยรูเปหิ
กามูปสญฺหิเตหิ รชนีเยหิ เปมนีเยหิ ฯ
     {๔๕๓.๑}   โส   จกฺขุนา  รูปํ  ทิสฺวา  ปิยรูเป  รูเป  สารชฺชติ
อปฺปิยรูเป     รูเป     พฺยาปชฺชติ    อนุปฏฺฐิตกายสติ    จ    วิหรติ
ปริตฺตเจตโส      ตญฺจ      เจโตวิมุตฺตึ     ปญฺญาวิมุตฺตึ     ยถาภูตํ
นปฺปชานาติ    ยตฺถสฺส   เต   ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา   อปริเสสา
นิรุชฺฌนฺติ   ฯ   โส   เอวํ   อนุโรธวิโรธํ  สมาปนฺโน  ยงฺกิญฺจิ  เวทนํ
เวเทติ   สุขํ   วา   ทุกฺขํ   วา  อทุกฺขมสุขํ  วา  ฯ  โส  ตํ  เวทนํ
อภินนฺทติ    อภิวทติ    อชฺโฌสาย    ติฏฺฐติ   ฯ   ตสฺส   ตํ   เวทนํ
อภินนฺทโต      อภิวทโต      อชฺโฌสาย      ติฏฺฐโต      อุปฺปชฺชติ
@เชิงอรรถ:  โป. ปิงฺคุลิกํ ฯ ม. จิงฺคุลกํ ฯ
นนฺทิ    ยา    เวทนาสุ   นนฺทิ   ตทุปาทานํ   ตสฺส   อุปาทานปจฺจยา
ภโว    ภวปจฺจยา    ชาติ    ชาติปจฺจยา    ชรามรณํ   โสกปริเทว-
ทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา   สมฺภวนฺติ   เอวเมตสฺส  เกวลสฺส  ทุกฺขกฺขนฺธสฺส
สมุทโย  โหติ  ฯ  โสเตน  สทฺทํ สุตฺวา ... ฆาเนน คนฺธํ ฆายิตฺวา ...
ชิวฺหาย  รสํ  สายิตฺวา  ...  กาเยน  โผฏฺฐพฺพํ  ผุสิตฺวา  ...  มนสา
ธมฺมํ    วิญฺญาย    ปิยรูเป    ธมฺเม   สารชฺชติ   อปฺปิยรูเป   ธมฺเม
พฺยาปชฺชติ    อนุปฏฺฐิตกายสติ    จ    วิหรติ    ปริตฺตเจตโส    ตญฺจ
เจโตวิมุตฺตึ    ปญฺญาวิมุตฺตึ    ยถาภูตํ    นปฺปชานาติ    ยตฺถสฺส   เต
ปาปกา อกุสลา ธมฺมา อปริเสสา นิรุชฺฌนฺติ ฯ
     {๔๕๓.๒}   โส  เอวํ  อนุโรธวิโรธํ  สมาปนฺโน  ยงฺกิญฺจิ  เวทนํ
เวเทติ  สุขํ  วา  ทุกฺขํ  วา  อทุกฺขมสุขํ  วา  ฯ โส ตํ เวทนํ อภินนฺทติ
อภิวทติ   อชฺโฌสาย  ติฏฺฐติ  ฯ  ตสฺส  ตํ  เวทนํ  อภินนฺทโต  อภิวทโต
อชฺโฌสาย   ติฏฺฐโต   อุปฺปชฺชติ  นนฺทิ  ยา  เวทนาสุ  นนฺทิ  ตทุปาทานํ
ตสฺส   อุปาทานปจฺจยา   ภโว  ภวปจฺจยา  ชาติ  ชาติปจฺจยา  ชรามรณํ
โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา    สมฺภวนฺติ    เอวเมตสฺส    เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๔๕๔]   อิธ  ภิกฺขเว ตถาคโต โลเก อุปฺปชฺชติ อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ
วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน     สุคโต    โลกวิทู    อนุตฺตโร    ปุริสทมฺมสารถิ
สตฺถา    เทวมนุสฺสานํ   พุทฺโธ   ภควา   โส   อิมํ   โลกํ   สเทวกํ
สมารกํ     สพฺรหฺมกํ    สสฺสมณพฺราหฺมณึ    ปชํ    สเทวมนุสฺสํ    สยํ
อภิญฺญา    สจฺฉิกตฺวา   ปเวเทติ   โส   ธมฺมํ   เทเสติ   อาทิกลฺยาณํ
มชฺเฌกลฺยาณํ    ปริโยสานกลฺยาณํ    สาตฺถํ    สพฺยญฺชนํ   เกวลปริปุณฺณํ
ปริสุทฺธํ   พฺรหฺมจริยํ   ปกาเสติ   ฯ   ตํ   ธมฺมํ   สุณาติ  คหปติ  วา
คหปติปุตฺโต   วา   อญฺญตรสฺมึ   วา  กุเล  ปจฺฉา  ชาโต  ฯ  โส  ตํ
ธมฺมํ   สุตฺวา  ตถาคเต  สทฺธํ  ปฏิลภติ  ฯ  โส  เตน  สทฺธาปฏิลาเภน
สมนฺนาคโต    อิติ    ปฏิสญฺจิกฺขติ    สมฺพาโธ   ฆราวาโส   รชาปโถ
อพฺโภกาโส   ปพฺพชฺชา  นยิทํ  สุกรํ  อคารํ  อชฺฌาวสตา  เอกนฺตปริปุณฺณํ
เอกนฺตปริสุทฺธํ    สงฺขลิขิตํ    พฺรหฺมจริยํ   จริตุํ   ยนฺนูนาหํ   เกสมสฺสุํ
โอหาเรตฺวา     กาสายานิ     วตฺถานิ    อจฺฉาเทตฺวา    อคารสฺมา
อนคาริยํ  ปพฺพเชยฺยนฺติ  ฯ  โส  อปเรน  สมเยน  อปฺปํ  วา โภคกฺขนฺธํ
ปหาย   มหนฺตํ  วา  โภคกฺขนฺธํ  ปหาย  อปฺปํ  วา  ญาติปริวฏฺฏํ  ปหาย
มหนฺตํ   วา   ญาติปริวฏฺฏํ   ปหาย  เกสมสฺสุํ  โอหาเรตฺวา  กาสายานิ
วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชติ ฯ
     [๔๕๕]   โส  เอวํ  ปพฺพชิโต  สมาโน ภิกฺขูนํ สิกฺขาสาชีวสมาปนฺโน
ปาณาติปาตํ    ปหาย    ปาณาติปาตา    ปฏิวิรโต   โหติ   นิหิตทณฺโฑ
นิหิตสตฺโถ ลชฺชี ทยาปนฺโน สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี วิหรติ ฯ
     {๔๕๕.๑}   อทินฺนาทานํ   ปหาย   อทินฺนาทานา  ปฏิวิรโต  โหติ
ทินฺนาทายี ทินฺนปาฏิกงฺขี อเถเนน สุจิภูเตน อตฺตนา วิหรติ ฯ
     {๔๕๕.๒}   อพฺรหฺมจริยํ  ปหาย  พฺรหฺมจารี  โหติ อาราจารี วิรโต
เมถุนา  คามธมฺมา  ฯ มุสาวาทํ ปหาย มุสาวาทา ปฏิวิรโต โหติ สจฺจวาที
สจฺจสนฺโธ เฐโต ปจฺจยิโก อวิสํวาทโก โลกสฺส ฯ
     {๔๕๕.๓}   ปิสุณํ  วาจํ  ปหาย  ปิสุณาย  วาจาย  ปฏิวิรโต  โหติ
อิโต  สุตฺวา  น  อมุตฺร  อกฺขาตา  อิเมสํ  เภทาย  อมุตฺร วา สุตฺวา น
อิเมสํ  อกฺขาตา  อมูสํ  เภทาย  อิติ  ภินฺนานํ  วา สนฺธาตา สหิตานํ วา
อนุปฺปทาตา   สมคฺคาราโม   สมคฺครโต   สมคฺคนนฺที   สมคฺคกรณึ  วาจํ
ภาสิตา โหติ ฯ
     {๔๕๕.๔}   ผรุสํ  วาจํ  ปหาย  ผรุสาย  วาจาย  ปฏิวิรโต  โหติ
ยา  สา  วาจา  เนลา  กณฺณสุขา  เปมนียา หทยงฺคมา โปรี พหุชนกนฺตา
พหุชนมนาปา ตถารูปึ วาจํ ภาสิตา โหติ ฯ
     {๔๕๕.๕}   สมฺผปฺปลาปํ   ปหาย   สมฺผปฺปลาปา  ปฏิวิรโต  โหติ
กาลวาที  ภูตวาที  อตฺถวาที  ธมฺมวาที  วินยวาที  นิธานวตึ วาจํ ภาสิตา
โหติ กาเลน สาปเทสํ ปริยนฺตวตึ อตฺถสญฺหิตํ ฯ
     {๔๕๕.๖} [๑]-   วีชคามภูตคามสมารมฺภา ปฏิวิรโต โหติ ฯ เอกภตฺติโก
โหติ   รตฺตูปรโต   วิรโต   วิกาลโภชนา   ฯ  นจฺจคีตวาทิตวิสูกทสฺสนา
ปฏิวิรโต      โหติ     ฯ     มาลาคนฺธวิเลปนธารณมณฺฑนวิภูสนฏฺฐานา
ปฏิวิรโต    โหติ    ฯ    อุจฺจาสยนมหาสยนา   ปฏิวิรโต   โหติ   ฯ
ชาตรูปรชตปฏิคฺคหณา    ปฏิวิรโต    โหติ    ฯ    อามกธญฺญปฏิคฺคหณา
ปฏิวิรโต    โหติ    ฯ    อามกมํสปฏิคฺคหณา    ปฏิวิรโต   โหติ   ฯ
อิตฺถีกุมาริกปฏิคฺคหณา     ปฏิวิรโต    โหติ    ฯ    ทาสีทาสปฏิคฺคหณา
ปฏิวิรโต    โหติ    ฯ    เขตฺตวตฺถุปฏิคฺคหณา   ปฏิวิรโต   โหติ   ฯ
อเชฬกปฏิคฺคหณา     ปฏิวิรโต     โหติ     ฯ    กุกฺกุฏสูกรปฏิคฺคหณา
ปฏิวิรโต         โหติ         ฯ         หตฺถิควาสฺสวฬวปฏิคฺคหณา
@เชิงอรรถ:  โป. ม. โส ฯ
ปฏิวิรโต   โหติ   ฯ   ทูเตยฺยปหีณคมนานุโยคา   ปฏิวิรโต   โหติ   ฯ
กยวิกฺกยา    ปฏิวิรโต    โหติ   ฯ   ตุลากูฏกํสกูฏมานกูฏา   ปฏิวิรโต
โหติ     ฯ    อุกฺโกฏนวญฺจนนิกติสาวิโยคา    ปฏิวิรโต    โหติ    ฯ
เฉทนวธพนฺธนวิปราโมสอาโลปสหสาการา ปฏิวิรโต โหติ ฯ
     {๔๕๕.๗}   โส   สนฺตุฏฺโฐ   โหติ   กายปริหาริเกน   จีวเรน
กุจฺฉิปริหาริเกน  ปิณฺฑปาเตน  [๑]-  เยน  เยเนว  ปกฺกมติ สมาทาเยว
ปกฺกมติ   ฯ   เสยฺยถาปิ   นาม   ปกฺขี   สกุโณ  เยน  เยเนว  เฑติ
สปตฺตภาโรว   เฑติ   เอวเมว  ภิกฺขุ  สนฺตุฏฺโฐ  โหติ  กายปริหาริเกน
จีวเรน   กุจฺฉิปริหาริเกน   ปิณฺฑปาเตน  [๒]-  เยน  เยเนว  ปกฺกมติ
สมาทาเยว  ปกฺกมติ  ฯ  โส  อิมินา  อริเยน  สีลกฺขนฺเธน  สมนฺนาคโต
อชฺฌตฺตํ อนวชฺชสุขํ ปฏิสํเวเทติ ฯ
     {๔๕๕.๘}   โส   จกฺขุนา   รูปํ   ทิสฺวา  น  นิมิตฺตคฺคาหี  โหติ
นานุพฺยญฺชนคฺคาหี    ยตฺวาธิกรณเมนํ    จกฺขุนฺทฺริยํ    อสํวุตํ    วิหรนฺตํ
อภิชฺฌาโทมนสฺสา    ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา   อนฺวาสฺสเวยฺยุํ   ตสฺส
สํวราย   ปฏิปชฺชติ  รกฺขติ  จกฺขุนฺทฺริยํ  จกฺขุนฺทฺริเย  สํวรํ  อาปชฺชติ  ฯ
โสเตน  สทฺทํ  สุตฺวา  ...  ฆาเนน  คนฺธํ  ฆายิตฺวา  ... ชิวฺหาย รสํ
สายิตฺวา  ...  กาเยน  โผฏฺฐพฺพํ  ผุสิตฺวา  ... มนสา ธมฺมํ วิญฺญาย น
นิมิตฺตคฺคาหี    โหติ    นานุพฺยญฺชนคฺคาหี    ยตฺวาธิกรณเมนํ   มนินฺทฺริยํ
อสํวุตํ    วิหรนฺตํ    อภิชฺฌาโทมนสฺสา    ปาปกา    อกุสลา    ธมฺมา
อนฺวาสฺสเวยฺยุํ   ตสฺส   สํวราย  ปฏิปชฺชติ  รกฺขติ  มนินฺทฺริยํ  มนินฺทฺริเย
สํวรํ  อาปชฺชติ  ฯ  โส อิมินา อริเยน อินฺทฺริยสํวเรน สมนฺนาคโต อชฺฌตฺตํ
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. โส ฯ
อพฺยาเสกสุขํ  ปฏิสํเวเทติ  ฯ  โส  อภิกฺกนฺเต  ปฏิกฺกนฺเต  สมฺปชานการี
โหติ   อาโลกิเต   วิโลกิเต  สมฺปชานการี  โหติ  สมฺมิญฺชิเต  ปสาริเต
สมฺปชานการี   โหติ   สงฺฆาฏิปตฺต   จีวรธารเณ   สมฺปชานการี   โหติ
อสิเต  ปีเต  ขายิเต  สายิเต  สมฺปชานการี  โหติ  อุจฺจารปสฺสาวกมฺเม
สมฺปชานการี    โหติ    คเต    ฐิเต    นิสินฺเน   สุตฺเต   ชาคริเต
ภาสิเต ตุณฺหีภาเว สมฺปชานการี โหติ ฯ
     [๔๕๖]   โส  อิมินา  จ  อริเยน สีลกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต อิมินา จ
อริเยน  อินฺทฺริยสํวเรน  สมนฺนาคโต  อิมินา  จ  อริเยน  สติสมฺปชญฺเญน
สมนฺนาคโต   วิวิตฺตํ   เสนาสนํ   ภชติ  อรญฺญํ  รุกฺขมูลํ  ปพฺพตํ  กนฺทรํ
คิริคุหํ   สุสานํ   วนปตฺถํ   อพฺโภกาสํ   ปลาลปุญฺชํ  ฯ  โส  ปจฺฉาภตฺตํ
ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต   นิสีทติ   ปลฺลงฺกํ   อาภุชิตฺวา   อุชุํ  กายํ  ปณิธาย
ปริมุขํ  สตึ  อุปฏฺฐเปตฺวา  ฯ  โส  อภิชฺฌํ  โลเก  ปหาย  วิคตาภิชฺเฌน
เจตสา   วิหรติ  อภิชฺฌาย  จิตฺตํ  ปริโสเธติ  ฯ  พฺยาปาทปโทสํ  ปหาย
อพฺยาปนฺนจิตฺโต     วิหรติ     สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี    พฺยาปาทปโทสา
จิตฺตํ  ปริโสเธติ  ฯ  ถีนมิทฺธํ  ปหาย  วิคตถีนมิทฺโธ  วิหรติ  อาโลกสญฺญี
สโต  สมฺปชาโน  ถีนมิทฺธา  จิตฺตํ  ปริโสเธติ  ฯ  อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจํ  ปหาย
อนุทฺธโต    วิหรติ    อชฺฌตฺตํ   วูปสนฺตจิตฺโต   อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจา   จิตฺตํ
ปริโสเธติ    ฯ    วิจิกิจฺฉํ   ปหาย   ติณฺณวิจิกิจฺโฉ   วิหรติ   อกถํกถี
กุสเลสุ ธมฺเมสุ วิจิกิจฺฉาย จิตฺตํ ปริโสเธติ ฯ
     [๔๕๗]   โส  อิเม  ปญฺจ  นีวรเณ  ปหาย  เจตโส  อุปกฺกิเลเส
ปญฺญาย   ทุพฺพลีกรเณ   วิวิจฺเจว   กาเมหิ   วิวิจฺจ  อกุสเลหิ  ธมฺเมหิ
สวิตกฺกํ   สวิจารํ   วิเวกชํ  ปีติสุขํ  ปฐมํ  ฌานํ  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  ฯ
ปุน    จปรํ    ภิกฺขเว    ภิกฺขุ    วิตกฺกวิจารานํ   วูปสมา   อชฺฌตฺตํ
สมฺปสาทนํ   เจตโส   เอโกทิภาวํ   อวิตกฺกํ   อวิจารํ  สมาธิชํ  ปีติสุขํ
ทุติยํ   ฌานํ   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   ฯเปฯ   ตติยํ  ฌานํ  ...  จตุตฺถํ
ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ฯ
     [๔๕๘]   โส  จกฺขุนา  รูปํ  ทิสฺวา  ปิยรูเป  รูเป  น  สารชฺชติ
อปฺปิยรูเป    รูเป    น    พฺยาปชฺชติ    อุปฏฺฐิตกายสติ   จ   วิหรติ
อปฺปมาณเจตโส   ตญฺจ   เจโตวิมุตฺตึ   ปญฺญาวิมุตฺตึ   ยถาภูตํ  ปชานาติ
ยตฺถสฺส   เต   ปาปกา  อกุสลา  ธมฺมา  อปริเสสา  นิรุชฺฌนฺติ  ฯ  โส
เอวํ   อนุโรธวิโรธวิปฺปหีโน   ยงฺกิญฺจิ  เวทนํ  เวเทติ  สุขํ  วา  ทุกฺขํ
วา   อทุกฺขมสุขํ   วา   ฯ   โส  ตํ  เวทนํ  นาภินนฺทติ  นาภิวทติ  น
อชฺโฌสาย   ติฏฺฐติ   ฯ   ตสฺส  ตํ  เวทนํ  อนภินนฺทโต  อนภิวทโต  น
อชฺโฌสาย  ติฏฺฐโต  ยา  เวทนาสุ  นนฺทิ สา นิรุชฺฌติ ฯ ตสฺส นนฺทินิโรธา
อุปาทานนิโรโธ       อุปาทานนิโรธา      ภวนิโรโธ      ภวนิโรธา
ชาตินิโรโธ    ชาตินิโรธา   ชรามรณํ   โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา
นิรุชฺฌนฺติ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส   ทุกฺขกฺขนฺธสฺส   นิโรโธ   โหติ  ฯ
โสเตน  สทฺทํ  สุตฺวา  ...  ฆาเนน  คนฺธํ  ฆายิตฺวา  ... ชิวฺหาย รสํ
สายิตฺวา  ...  กาเยน  โผฏฺฐพฺพํ  ผุสิตฺวา  ...  มนสา  ธมฺมํ วิญฺญาย
@เชิงอรรถ:  ม. สพฺพตฺถ นนที ฯ
ปิยรูเป   ธมฺเม   น   สารชฺชติ   อปฺปิยรูเป   ธมฺเม   น  พฺยาปชฺชติ
อุปฏฺฐิตกายสติ    จ    วิหรติ    อปฺปมาณเจตโส   ตญฺจ   เจโตวิมุตฺตึ
ปญฺญาวิมุตฺตึ    ยถาภูตํ   ปชานาติ   ยตฺถสฺส   เต   ปาปกา   อกุสลา
ธมฺมา   อปริเสสา   นิรุชฺฌนฺติ   ฯ   โส   เอวํ  อนุโรธวิโรธวิปฺปหีโน
ยงฺกิญฺจิ  เวทนํ  เวเทติ  สุขํ  วา  ทุกฺขํ  วา  อทุกฺขมสุขํ  วา  ฯ  โส
ตํ   เวทนํ   นาภินนฺทติ   นาภิวทติ   น   อชฺโฌสาย  ติฏฺฐติ  ฯ  ตสฺส
ตํ   เวทนํ   อนภินนฺทโต   อนภิวทโต   น   อชฺโฌสาย   ติฏฺฐโต  ยา
เวทนาสุ   นนฺทิ   สา  นิรุชฺฌติ  ฯ  ตสฺส  นนฺทินิโรธา  อุปาทานนิโรโธ
อุปาทานนิโรธา    ภวนิโรโธ    ภวนิโรธา   ชาตินิโรโธ   ชาตินิโรธา
ชรามรณํ    โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา    นิรุชฺฌนฺติ    เอวเมตสฺส
เกวลสฺส  ทุกฺขกฺขนฺธสฺส  นิโรโธ  โหติ  ฯ  อิมํ  โข  เม ตุเมฺห ภิกฺขเว
สงฺขิตฺเตน   ตณฺหาสงฺขยวิมุตฺตึ   ธาเรถ   สาตึ  ปน  ภิกฺขุํ  เกวฏฺฏปุตฺตํ
มหาตณฺหาชาลตณฺหาสงฺฆาฏปฏิมุกฺกนฺติ ฯ
     อิทมโวจ    ภควา    อตฺตมนา   เต   ภิกฺขู   ภควโต   ภาสิตํ
อภินนฺทุนฺติ ฯ
                  มหาตณฺหาสงฺขยสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ อฏฺฐมํ ฯ
                                -------------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๔๗๒-๔๙๕. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=9558&w=&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=9558&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=12&item=440&items=19              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=12&siri=38              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=440              อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=8&A=5435              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=5435              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ https://84000.org/tipitaka/read/?index_12 https://84000.org/tipitaka/english/?index_12

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]