พระไตรปิฎกเล่มที่ ๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
 พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๕ วินย. มหาวคฺโค (๒)

                               จีวรกฺขนฺธกํ
     [๑๒๘]   เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา  ราชคเห  วิหรติ เวฬุวเน
กลนฺทกนิวาเป  ฯ  เตน  โข  ปน สมเยน เวสาลี อิทฺธา เจว โหติ ผีตา
จ   พหุชนา   อากิณฺณมนุสฺสา   สุภิกฺขา   จ  สตฺต  จ  ปาสาทสหสฺสานิ
สตฺต  จ  ปาสาทสตานิ  สตฺต  จ  ปาสาทา  สตฺต  จ  กูฏาคารสหสฺสานิ
สตฺต  จ  กูฏาคารสตานิ  สตฺต  จ  กูฏาคารานิ  สตฺต จ อารามสหสฺสานิ
สตฺต  จ  อารามสตานิ  สตฺต  จ  อารามา ๑- สตฺต จ โปกฺขรณีสหสฺสานิ
สตฺต   จ   โปกฺขรณีสตานิ  สตฺต  จ  โปกฺขรณิโย  อมฺพปาลี  จ  คณิกา
อภิรูปา    โหติ    ทสฺสนียา    ปาสาทิกา   ปรมาย   วณฺณโปกฺขรตาย
สมนฺนาคตา  ปทกฺขา  ๒-  นจฺเจ  จ คีเต จ วาทิเต จ อภิสฏา อตฺถิกานํ
อตฺถิกานํ  มนุสฺสานํ  ปญฺญาสาย  จ  รตฺตึ  คจฺฉติ  ฯ  ตาย  จ  เวสาลี
ภิยฺโยโส มตฺตาย อุปโสภติ ฯ
     {๑๒๘.๑}   อถโข  ราชคหโก  เนคโม  เวสาลึ อคมาสิ เกนจิเทว
กรณีเยน  ฯ  อทฺทสา โข ราชคหโก เนคโม เวสาลึ อิทฺธญฺจ ผีตญฺจ พหุชนํ
อากิณฺณมนุสฺสํ  สุภิกฺขญฺจ  สตฺต  จ  ปาสาทสหสฺสานิ  สตฺต จ ปาสาทสตานิ
สตฺต  จ  ปาสาเท  สตฺต จ กูฏาคารสหสฺสานิ สตฺต จ กูฏาคารสตานิ สตฺต
จ  กูฏาคารานิ  สตฺต  จ  อารามสหสฺสานิ  สตฺต จ อารามสตานิ สตฺต จ
อาราเม  สตฺต  จ  โปกฺขรณีสหสฺสานิ  สตฺต  จ  โปกฺขรณีสตานิ  สตฺต จ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. อารามานิ ฯ ๒ ม. ยุ. ปทกฺขิณา ฯ อญฺญตฺถ อีทิสเมว ฯ
โปกฺขรณิโย     อมฺพปาลิญฺจ    คณิกํ    อภิรูปํ    ทสฺสนียํ    ปาสาทิกํ
ปรมาย   วณฺณโปกฺขรตาย  สมนฺนาคตํ  ปทกฺขํ  ๑-  นจฺเจ  จ  คีเต  จ
วาทิเต  จ  อภิสฏํ  อตฺถิกานํ  อตฺถิกานํ  มนุสฺสานํ  ปญฺญาสาย  จ  รตฺตึ
คจฺฉนฺตึ ตาย จ เวสาลึ ภิยฺโยโส มตฺตาย อุปโสภนฺตึ ๒- ฯ
     {๑๒๘.๒}   อถโข  ราชคหโก  เนคโม เวสาลิยํ ตํ กรณียํ ตีเรตฺวา
ปุนเทว  ราชคหํ  ปจฺฉาคจฺฉิ  เยน  ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร
เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  ราชานํ  มาคธํ  เสนิยํ  พิมฺพิสารํ  เอตทโวจ
เวสาลี  เทว  อิทฺธา  เจว  ผีตา  จ  พหุชนา  อากิณฺณมนุสฺสา  สุภิกฺขา
จ   สตฺต   จ   ปาสาทสหสฺสานิ   สตฺต   จ   ปาสาทสตานิ  สตฺต  จ
ปาสาทา  สตฺต  จ  กูฏาคารสหสฺสานิ  สตฺต  จ  กูฏาคารสตานิ  สตฺต จ
กูฏาคารา  สตฺต  จ  อารามสหสฺสานิ  สตฺต  จ  อารามสตานิ  สตฺต  จ
อารามา  สตฺต  จ  โปกฺขรณีสหสฺสานิ  สตฺต  จ  โปกฺขรณีสตานิ  สตฺต จ
โปกฺขรณิโย  อมฺพปาลี  จ  คณิกา  อภิรูปา  ทสฺสนียา  ปาสาทิกา ปรมาย
วณฺณโปกฺขรตาย  สมนฺนาคตา  ปทกฺขา  นจฺเจ  จ  คีเต  จ  วาทิเต  จ
อภิสฏา   อตฺถิกานํ   อตฺถิกานํ   มนุสฺสานํ  ปญฺญาสาย  จ  รตฺตึ  คจฺฉติ
ตาย  จ  เวสาลี  ภิยฺโยโส  มตฺตาย  อุปโสภติ  สาธุ  เทว  มยํปิ คณิกํ
วุฏฺฐาเปยฺยามาติ  ฯ  เตนหิ  ภเณ  ตาทิสึ  กุมารึ  ชานาถ ๓- ยํ ตุเมฺห
คณิกํ  วุฏฺฐาเปยฺยาถาติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  ราชคเห  สาลวตี
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ปทกฺขิณํ ฯ ๒ ยุ. อุปโสภิตนฺติ ฯ ๓ ยุ. ชานาหิ ฯ
นาม  กุมารี  อภิรูปา  โหติ  ทสฺสนียา ปาสาทิกา ปรมาย วณฺณโปกฺขรตาย
สมนฺนาคตา   ฯ   อถโข   ราชคหโก   เนคโม  สาลวตึ  กุมารึ  คณิกํ
วุฏฺฐาเปสิ  ฯ  อถโข  สาลวตี  คณิกา  นจิรสฺเสว  ปทกฺขา อโหสิ นจฺเจ
จ  คีเต  จ  วาทิเต  จ  อภิสฏา  อตฺถิกานํ อตฺถิกานํ มนุสฺสานํ ปฏิสเตน
จ รตฺตึ คจฺฉติ ฯ อถโข สาลวตี คณิกา นจิรสฺเสว คพฺภินี อโหสิ ฯ
     {๑๒๘.๓}   อถโข  สาลวติยา  คณิกาย  เอตทโหสิ อิตฺถี โข คพฺภินี
ปุริสานํ   อมนาปา  สเจ  มํ  โกจิ  ชานิสฺสติ  สาลวตี  คณิกา  คพฺภินีติ
สพฺโพ  เม สกฺกาโร ปริหายิสฺสติ ๑- ยนฺนูนาหํ คิลานํ ๒- ปฏิเวเทยฺยนฺติ ฯ
อถโข  สาลวตี  คณิกา  โทวาริกํ  อาณาเปสิ  มา  ภเณ  โทวาริก โกจิ
ปุริโส  ปาวิสิ  โย  จ  มํ  ปุจฺฉติ  คิลานาติ ปฏิเวเทหีติ ฯ เอวํ อยฺเยติ
โข โส โทวาริโก สาลวติยา คณิกาย ปจฺจสฺโสสิ ฯ
     {๑๒๘.๔}   อถโข  สาลวตี  คณิกา  ตสฺส  คพฺภสฺส  ปริปากมนฺวาย
ปุตฺตํ  วิชายิ  ฯ  อถโข  สาลวตี  คณิกา  ทาสึ  อาณาเปสิ หนฺท เช อิมํ
ทารกํ   กตฺตรสุปฺเป   ปกฺขิปิตฺวา   นีหริตฺวา  สงฺการกูเฏ  ฉฑฺเฑหีติ  ฯ
เอวํ  อยฺเยติ  โข  สา  ทาสี  สาลวติยา  คณิกาย ปฏิสฺสุณิตฺวา ตํ ทารกํ
กตฺตรสุปฺเป ปกฺขิปิตฺวา นีหริตฺวา สงฺการกูเฏ ฉฑฺเฑสิ ฯ
     {๑๒๘.๕}   เตน   โข  ปน  สมเยน  อภโย  นาม  ราชกุมาโร
กาลสฺเสว    ราชุปฏฺฐานํ    คจฺฉนฺโต   อทฺทส   ตํ   ทารกํ   กาเกหิ
@เชิงอรรถ: ๑ ภิชฺชิสฺสตีติปิ ปาโฐ ฯ ๒ ยุ. คิลานาติ ฯ
สมฺปริกิณฺณํ    ทิสฺวาน    มนุสฺเส    ปุจฺฉิ    กิเมตํ    ภเณ   กาเกหิ
สมฺปริกิณฺณนฺติ  ฯ  ทารโก  เทวาติ  ฯ  ชีวติ  ภเณติ  ฯ ชีวติ เทวาติ ฯ
เตนหิ   ภเณ   ตํ   ทารกํ   อมฺหากํ  อนฺเตปุรํ  เนตฺวา  ธาตีนํ  เทถ
โปเสตุนฺติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ  โข  เต  มนุสฺสา  อภยสฺส  ราชกุมารสฺส
ปฏิสฺสุณิตฺวา   ตํ   ทารกํ   อภยสฺส   ราชกุมารสฺส   อนฺเตปุรํ  เนตฺวา
ธาตีนํ   อทํสุ   โปเสถาติ  ฯ  ตสฺส  ชีวตีติ  ๑-  ชีวโกติ  นามํ  อกํสุ
กุมาเรน   โปสาปิโตติ   โกมารภจฺโจติ  นามํ  อกํสุ  ฯ  อถโข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ นจิรสฺเสว วิญฺญุตํ ปาปุณิ ฯ
     {๑๒๘.๖}   อถโข   ชีวโก  โกมารภจฺโจ  เยน อภโย ราชกุมาโร
เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   อภยํ   ราชกุมารํ   เอตทโวจ   กา  เม
เทว  มาตา  โก  ปิตาติ  ฯ  อหํปิ  โข เต ภเณ ชีวก มาตรํ น ชานามิ
อปิจาหํ   เต  ปิตา  ตฺวํ  ๒-  มยาปิ  โปสาปิโตติ  ฯ  อถโข  ชีวกสฺส
โกมารภจฺจสฺส  เอตทโหสิ  อิมานิ  โข  ราชกุลานิ  น  สุกรานิ อสิปฺเปน
อุปชีวิตุํ ยนฺนูนาหํ สิปฺปํ สิกฺเขยฺยนฺติ ฯ
     [๑๒๙]   เตน   โข   ปน   สมเยน  ตกฺกสิลายํ  ทิสาปาโมกฺโข
เวชฺโช   ปฏิวสติ   ฯ   อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  อภยํ  ราชกุมารํ
อนาปุจฺฉา    เยน    ตกฺกสิลา    เตน   ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน   เยน
ตกฺกสิลา    เยน    โส    เวชฺโช   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ตํ
เวชฺชํ   เอตทโวจ   อิจฺฉามหํ   อาจริย   สิปฺปํ   สิกฺขิตุนฺติ  ฯ  เตนหิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อยํ ปาโฐ นทิสฺสติ ฯ ๒ ยุ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
ภเณ  ชีวก  สิกฺขสฺสูติ  ฯ  อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  พหุญฺจ  คณฺหาติ
ลหุญฺจ   คณฺหาติ  สุฏฺฐุ  ๑-  จ  อุปธาเรติ  คหิตญฺจสฺส  น  ปมุสฺสติ  ฯ
อถโข   ชีวกสฺส  โกมารภจฺจสฺส  สตฺตนฺนํ  วสฺสานํ  อจฺจเยน  เอตทโหสิ
อหํ  โข  พหุญฺจ  คณฺหามิ  ลหุญฺจ  คณฺหามิ  สุฏฺฐุ  จ  อุปธาเรมิ คหิตญฺจ
เม   น  ปมุสฺสติ  สตฺต  จ  เม  วสฺสานิ  อธียนฺตสฺส  นยิมสฺส  สิปฺปสฺส
อนฺโต ปญฺญายติ กทา อิมสฺส สิปฺปสฺส อนฺโต ปญฺญายิสฺสตีติ ฯ
     {๑๒๙.๑}   อถโข ชีวโก โกมารภจฺโจ เยน โส เวชฺโช เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา  ตํ  เวชฺชํ  เอตทโวจ  อหํ  โข  อาจริย  พหุญฺจ  คณฺหามิ
ลหุญฺจ   คณฺหามิ  สุฏฺฐุ  จ  อุปธาเรมิ  คหิตญฺจ  เม  น  ปมุสฺสติ  สตฺต
จ   เม  วสฺสานิ  อธียนฺตสฺส  นยิมสฺส  สิปฺปสฺส  อนฺโต  ปญฺญายติ  กทา
อิมสฺส   สิปฺปสฺส   อนฺโต  ปญฺญายิสฺสตีติ  ฯ  เตนหิ  ภเณ  ชีวก  ขนิตฺตึ
อาทาย    ตกฺกสิลาย   สมนฺตา   โยชนํ   อาหิณฺฑิตฺวา   ๒-   ยงฺกิญฺจิ
อเภสชฺชํ   ปสฺเสยฺยาสิ  ตํ  อาหราติ  ฯ  เอวํ  อาจริยาติ  โข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ    ตสฺส    เวชฺชสฺส    ปฏิสฺสุณิตฺวา    ขนิตฺตึ    อาทาย
ตกฺกสิลาย สมนฺตา โยชนํ อาหิณฺฑนฺโต น กิญฺจิ อเภสชฺชํ อทฺทส ฯ
     {๑๒๙.๒}   อถโข ชีวโก โกมารภจฺโจ เยน โส เวชฺโช เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา    ตํ    เวชฺชํ    เอตทโวจ    อาหิณฺฑนฺโตมฺหิ   อาจริย
ตกฺกสิลาย    สมนตา   โยชนํ   น   กิญฺจิ   อเภสชฺชํ   อทฺทสนฺติ   ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. สุฏฺฐุํ ฯ ๒ ม. ยุ. อาหิณฺฑนฺโต ฯ
สิกฺขิโตสิ   ๑-   ภเณ   ชีวก   อลนฺเต   เอตฺตกํ  ชีวิกายาติ  ชีวกสฺส
โกมารภจฺจสฺส    ปริตฺตํ    ปาเถยฺยํ    ปาทาสิ   ฯ   อถโข   ชีวโก
โกมารภจฺโจ   ตํ   ปริตฺตํ   ปาเถยฺยํ   อาทาย   เยน  ราชคหํ  เตน
ปกฺกามิ   ฯ   อถโข   ชีวกสฺส   โกมารภจฺจสฺส   ตํ  ปริตฺตํ  ปาเถยฺยํ
อนฺตรามคฺเค    สาเกเต    ปริกฺขยํ   อคมาสิ   ฯ   อถโข   ชีวกสฺส
โกมารภจฺจสฺส   เอตทโหสิ   อิเม   โข   มคฺคา  กนฺตารา  อปฺโปทกา
อปฺปภกฺขา    น   สุกรา   อปาเถยฺเยน   คนฺตุํ   ยนฺนูนาหํ   ปาเถยฺยํ
ปริเยเสยฺยนฺติ ฯ
     [๑๓๐]   เตน  โข  ปน สมเยน สาเกเต เสฏฺฐิภริยาย สตฺตวสฺสิโก
สีสาพาโธ   โหติ   ฯ   พหู  มหนฺตา  มหนฺตา  ทิสาปาโมกฺขา  เวชฺชา
อาคนฺตฺวา   ติกิจฺฉนฺตา   ๒-   นาสกฺขึสุ   อโรคํ   กาตุํ   พหุํ  หิรญฺญํ
อาทาย   อคมํสุ   ฯ   อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  สาเกตํ  ปวิสิตฺวา
มนุสฺเส   ปุจฺฉิ   โก   ภเณ   คิลาโน   กํ   ติกิจฺฉามีติ  ฯ  เอติสฺสา
อาจริย    เสฏฺฐิภริยาย    สตฺตวสฺสิโก    สีสาพาโธ   คจฺฉ   อาจริย
เสฏฺฐิภริยํ    ติกิจฺฉาหีติ    ฯ   อถโข   ชีวโก   โกมารภจฺโจ   เยน
เสฏฺฐิสฺส      คหปติสฺส     นิเวสนํ     เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา
โทวาริกํ   อาณาเปสิ   คจฺฉ   ภเณ   โทวาริก   เสฏฺฐิภริยาย  ปาวท
เวชฺโช   อยฺเย   อาคโต   โส   ตํ   ทฏฺฐุกาโมติ  ฯ  เอวมาจริยาติ
โข   โส   โทวาริโก   ชีวกสฺส   โกมารภจฺจสฺส   ปฏิสฺสุณิตฺวา   เยน
เสฏฺฐิภริยา    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    เสฏฺฐิภริยํ    เอตทโวจ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สุสิกฺขิโตสิ ฯ ๒ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
เวชฺโช  อยฺเย  อาคโต  โส  ตํ  ทฏฺฐุกาโมติ  ฯ  กีทิโส ภเณ โทวาริก
เวชฺโชติ  ฯ  ทหรโก  อยฺเยติ  ฯ  อลํ  ภเณ  โทวาริก  กึ เม ทหรโก
เวชฺโช   กริสฺสติ   พหู   มหนฺตา   มหนฺตา   ทิสาปาโมกฺขา   เวชฺชา
อาคนฺตฺวา   ติกิจฺฉนฺตา   ๑-   นาสกฺขึสุ   อโรคํ   กาตุํ   พหุํ  หิรญฺญํ
อาทาย อคมํสูติ ฯ
     {๑๓๐.๑}   อถโข   โส  โทวาริโก  เยน  ชีวโก  โกมารภจฺโจ
เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา     ชีวกํ     โกมารภจฺจํ     เอตทโวจ
เสฏฺฐิภริยา   อาจริย  เอวมาห  อลํ  ภเณ  โทวาริก  กึ  เม  ทหรโก
เวชฺโช   กริสฺสติ   พหู   มหนฺตา   มหนฺตา   ทิสาปาโมกฺขา   เวชฺชา
อาคนฺตฺวา   ติกิจฺฉนฺตา   ๒-   นาสกฺขึสุ   อโรคํ   กาตุํ   พหุํ  หิรญฺญํ
อาทาย   อคมํสูติ   ฯ   คจฺฉ   ภเณ   โทวาริก  เสฏฺฐิภริยาย  ปาวท
เวชฺโช   อยฺเย  เอวมาห  มา  กิร  อยฺเย  ปุเร  กิญฺจิ  อทาสิ  ยทา
อโรคา   อโหสิ   ตทา   ยํ   อิจฺเฉยฺยาสิ  ตํ  ทชฺเชยฺยาสีติ  ฯ  เอวํ
อาจริยาติ     โข     โส    โทวาริโก    ชีวกสฺส    โกมารภจฺจสฺส
ปฏิสฺสุณิตฺวา     เยน     เสฏฺฐิภริยา     เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา
เสฏฺฐิภริยํ   เอตทโวจ   เวชฺโช   อยฺเย   เอวมาห  มา  กิร  อยฺเย
ปุเร   กิญฺจิ   อทาสิ  ยทา  อโรคา  อโหสิ  ตทา  ยํ  อิจฺเฉยฺยาสิ  ตํ
ทชฺเชยฺยาสีติ   ฯ   เตนหิ   ภเณ   โทวาริก   เวชฺโช  อาคจฺฉตูติ  ฯ
เอวํ    อยฺเยติ   โข   โส   โทวาริโก   เสฏฺฐิภริยาย   ปฏิสฺสุณิตฺวา
เยน      ชีวโก      โกมารภจฺโจ     เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา
ชีวกํ     โกมารภจฺจํ     เอตทโวจ     เสฏฺฐิภริยา    ตํ    อาจริย
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
ปกฺโกสตีติ    ฯ   อถโข   ชีวโก   โกมารภจฺโจ   เยน   เสฏฺฐิภริยา
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    เสฏฺฐิภริยาย    วิการํ    สลฺลกฺเขตฺวา
เสฏฺฐิภริยํ   เอตทโวจ   ปสเตน   เม   อยฺเย   สปฺปินา  อตฺโถติ  ฯ
อถโข   เสฏฺฐิภริยา   ชีวกสฺส  โกมารภจฺจสฺส  ปสตํ  สปฺปึ  ทาเปสิ  ฯ
อถโข    ชีวโก    โกมารภจฺโจ   ตํ   ปสตํ   สปฺปึ   นานาเภสชฺเชหิ
นิปฺปจิตฺวา    เสฏฺฐิภริยํ    มญฺจเก    อุตฺตานํ    นิปชฺชาเปตฺวา   ๑-
นตฺถุโต   อทาสิ   ฯ   อถโข   ตํ   สปฺปึ  ๒-  นตฺถุโต  ทินฺนํ  มุขโต
อุคฺคจฺฉิ   ฯ   อถโข   เสฏฺฐิภริยา  ตํ  ๓-  ปฏิคฺคเห  นุฏฺฐุหิตฺวา  ๔-
ทาสึ อาณาเปสิ หนฺท เช อิมํ สปฺปึ ปิจุนา คณฺหาหีติ ฯ
     {๑๓๐.๒}   อถโข   ชีวกสฺส  โกมารภจฺจสฺส  เอตทโหสิ  อจฺฉริยํ
วต   โภ   ๕-  ยาว  ลูขายํ  ฆรณี  ยตฺร  หิ  นาม  อิมํ  ฉฑฺฑนียธมฺมํ
สปฺปึ   ปิจุนา   คาหาเปสฺสติ   พหุกานิ   จ   เม  มหคฺฆานิ  มหคฺฆานิ
เภสชฺชานิ    อุปคตานิ    กิมฺปิมายํ   กญฺจิ   เทยฺยธมฺมํ   ทสฺสตีติ   ฯ
อถโข    [๖]-    เสฏฺฐิภริยา    ชีวกสฺส    โกมารภจฺจสฺส    วิการํ
สลฺลกฺเขตฺวา   ชีวกํ   โกมารภจฺจํ   เอตทโวจ   กิสฺส   ตฺวํ   อาจริย
วิมโนสีติ  ฯ  อิธ  เม  เอตทโหสิ  อจฺฉริยํ  วต  โภ  ๕-  ยาว ลูขายํ
ฆรณี    ยตฺร    หิ    นาม    อิมํ    ฉฑฺฑนียธมฺมํ    สปฺปึ    ปิจุนา
คาหาเปสฺสติ    พหุกานิ   จ   เม   มหคฺฆานิ   มหคฺฆานิ   เภสชฺชานิ
อุปคตานิ      กิมฺปิมายํ      กญฺจิ     เทยฺยธมฺมํ     ทสฺสตีติ     ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. นิปาเตตฺวา ฯ ๒ ม. ยุ. สปฺปิ ฯ ๓ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
@๔ ม. นิฏฺฐุหิตฺวา ฯ ๕ ม. ยุ. อิทํ ปาฐทฺวยํ น ทิสฺสติ ฯ ๖ โป. สา ฯ
มยํ    โข   อาจริย   อาคาริกา   นาม   อุปชานาเมตสฺส   สญฺญมสฺส
วรเมตํ   สปฺปิ   ทาสานํ   วา   กมฺมกรานํ   วา   ปาทพฺภญฺชนํ   วา
ปทีปกรเณ   วา   อาสิตฺตํ   มา  ตฺวํ  อาจริย  วิมโน  อโหสิ  น  เต
เทยฺยธมฺโม   หายิสฺสตีติ  ฯ  อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  เสฏฺฐิภริยาย
สตฺตวสฺสิกํ   สีสาพาธํ   เอเกเนว   นตฺถุกมฺเมน   อปกฑฺฒิ   ฯ  อถโข
เสฏฺฐิภริยา    อโรคา    สมานา   ชีวกสฺส   โกมารภจฺจสฺส   จตฺตาริ
สหสฺสานิ   ปาทาสิ   ฯ   ปุตฺโต  มาตา  เม  อโรคา  ฐิตาติ  จตฺตาริ
สหสฺสานิ   ปาทาสิ   ฯ   สุณิสา   สสฺสู  เม  อโรคา  ฐิตาติ  จตฺตาริ
สหสฺสานิ  ปาทาสิ  ฯ  เสฏฺฐี  คหปติ  ภริยา  เม อโรคา ฐิตาติ จตฺตาริ
สหสฺสานิ ปาทาสิ ทาสญฺจ ทาสิญฺจ อสฺสรถญฺจ อทาสิ ๑- ฯ
     {๑๓๐.๓}   อถโข   ชีวโก   โกมารภจฺโจ  ตานิ  โสฬสสหสฺสานิ
อาทาย    ทาสญฺจ    ทาสิญฺจ    อสฺสรถญฺจ    เยน   ราชคหํ   เตน
ปกฺกามิ    อนุปุพฺเพน    เยน   ราชคหํ   เยน   อภโย   ราชกุมาโร
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    อภยํ    ราชกุมารํ    เอตทโวจ   อิทํ
เม   เทว   ปฐมกมฺมํ   โสฬสสหสฺสานิ  ทาโส  จ  ทาสี  จ  อสฺสรโถ
จ   ปฏิคฺคณฺหาตุ   เม   เทโว   โปสาวนิกนฺติ   ฯ   อลํ  ภเณ  ชีวก
ตุยฺหํเยว  ๒-  โหตุ  อมฺหากญฺจ  ๓-  อนฺเตปุเร  นิเวสนํ  มาเปหีติ  ฯ
เอวํ   เทวาติ   โข   ชีวโก   โกมารภจฺโจ   อภยสฺส   ราชกุมารสฺส
ปฏิสฺสุณิตฺวา อภยสฺส ราชกุมารสฺส อนฺเตปุเร นิเวสนํ มาเปสิ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ ๒ ยุ. ตุเยฺหว ฯ ๓ อมฺหากญฺเญว ฯ
     [๑๓๑]   เตน   โข   ปน  สมเยน  รญฺโญ  มาคธสฺส  เสนิยสฺส
พิมฺพิสารสฺส   ภคนฺทลาพาโธ  โหติ  ฯ  สาฏกา  โลหิเตน  มกฺขิยนฺติ  ฯ
เทวิโย    ทิสฺวา    อุปฺผณฺเฑนฺติ   อุตุนีทานิ   เทโว   ปุปฺผํ   เทวสฺส
อุปฺปนฺนํ   นจิรสฺเสว   ๑-  เทโว  วิชายิสฺสตีติ  ฯ  เตน  ราชา  มงฺกุ
โหติ  ฯ  อถโข  ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  อภยํ  ราชกุมารํ
เอตทโวจ  มยฺหํ  โข  ภเณ  อภย  ตาทิโส  อาพาโธ  สาฏกา โลหิเตน
มกฺขิยนฺติ    เทวิโย   ทิสฺวา   อุปฺผณฺเฑนฺติ   อุตุนีทานิ   เทโว   ปุปฺผํ
เทวสฺส   อุปฺปนฺนํ   นจิรสฺเสว   ๒-   เทโว  วิชายิสฺสตีติ  อิงฺฆ  ภเณ
อภย   ตาทิสํ   เวชฺชํ   ชานาหิ  โย  มํ  ติกิจฺเฉยฺยาติ  ฯ  อยํ  เทว
อมฺหากํ   ชีวโก   เวชฺโช  ตรุโณ  ภทฺรโก  โส  เทวํ  ติกิจฺฉิสฺสตีติ  ฯ
เตนหิ ภเณ อภย ชีวกํ เวชฺชํ อาณาเปหิ โส มํ ติกิจฺฉิสฺสตีติ ฯ
     {๑๓๑.๑}   อถโข  อภโย  ราชกุมาโร ชีวกํ โกมารภจฺจํ อาณาเปสิ
คจฺฉ   ภเณ  ชีวก  ราชานํ  ติกิจฺฉาหีติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ  โข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ     อภยสฺส     ราชกุมารสฺส     ปฏิสฺสุณิตฺวา     นเขน
เภสชฺชํ    อาทาย    เยน    ราชา   มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโร
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ราชานํ    มาคธํ    เสนิยํ   พิมฺพิสารํ
เอตทโวจ   อาพาธํ   เต   เทว   ปสฺสามีติ   ๓-  ฯ  อถโข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ      รญฺโญ      มาคธสฺส     เสนิยสฺส     พิมฺพิสารสฺส
ภคนฺทลาพาธํ   เอเกเนว   อาเลเปน   อปกฑฺฒิ   ฯ   อถโข   ราชา
@เชิงอรรถ: ๑-๒ โป. ม. นจีรํ ฯ ๓ ยุ. อาพาธํ เทว ปสฺสามาติ ฯ
มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโร   อโรโค   สมาโน   ปญฺจ   อิตฺถีสตานิ
สพฺพาลงฺการํ      วิภูสาเปตฺวา     ๑-     โอมุญฺจาเปตฺวา     ปุญฺชํ
การาเปตฺวา  ชีวกํ  โกมารภจฺจํ  เอตทโวจ  เอตํ  ภเณ  ชีวก  ปญฺจนฺนํ
อิตฺถีสตานํ   สพฺพาลงฺการํ   ตุยฺหํ   โหตูติ  ฯ  อลํ  เทว  อธิการํ  เม
เทโว   สรตูติ  ฯ  เตนหิ  ภเณ  ชีวก  มํ  อุปฏฺฐห  ๒-  อิตฺถาคารญฺจ
พุทฺธปฺปมุขํ  ภิกฺขุสงฺฆญฺจาติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ  โข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ
รญฺโญ มาคธสฺส เสนิยสฺส พิมฺพิสารสฺส ปจฺจสฺโสสิ ฯ
     [๑๓๒]   เตน  โข  ปน  สมเยน ราชคหกสฺส เสฏฺฐิสฺส สตฺตวสฺสิโก
สีสาพาโธ   โหติ   ฯ   พหู  มหนฺตา  มหนฺตา  ทิสาปาโมกฺขา  เวชฺชา
อาคนฺตฺวา   ติกิจฺฉนฺตา   นาสกฺขึสุ   อโรคํ  กาตุํ  พหุํ  หิรญฺญํ  อาทาย
อคมํสุ   ฯ   อปิจ  เวชฺเชหิ  ปจฺจกฺขาโต  โหติ  ฯ  เอกจฺเจ  เวชฺชา
เอวมาหํสุ   ปญฺจมํ  ทิวสํ  เสฏฺฐี  คหปติ  กาลํ  กริสฺสตีติ  ฯ  เอกจฺเจ
เวชฺชา เอวมาหํสุ สตฺตมํ ทิวสํ เสฏฺฐี คหปติ กาลํ กริสฺสตีติ ฯ
     {๑๓๒.๑}   อถโข   ราชคหกสฺส  เนคมสฺส  เอตทโหสิ  อยํ  โข
เสฏฺฐี   คหปติ  พหูปกาโร  รญฺโญ  เจว  เนคมสฺส  จ  อปิจ  เวชฺเชหิ
ปจฺจกฺขาโต   เอกจฺเจ   เวชฺชา   เอวมาหํสุ   ปญฺจมํ   ทิวสํ   เสฏฺฐี
คหปติ   กาลํ   กริสฺสตีติ   เอกจฺเจ  เวชฺชา  เอวมาหํสุ  สตฺตมํ  ทิวสํ
เสฏฺฐี  คหปติ  กาลํ  กริสฺสตีติ  อยํ  จ  รญฺโญ  ชีวโก  เวชฺโช  ตรุโณ
ภทฺรโก   ยนฺนูน   มยํ   ราชานํ   ชีวกํ   เวชฺชํ   ยาเจยฺยาม  เสฏฺฐึ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ภูสาเปตฺวา ฯ ๒ โป. ม. อุปฏฺฐาหิ ฯ
คหปตึ   ติกิจฺฉิตุนฺติ   ฯ   อถโข   ราชคหโก   เนคโม   เยน  ราชา
มาคโธ    เสนิโย   พิมฺพิสาโร   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ราชานํ
มาคธํ   เสนิยํ   พิมฺพิสารํ   เอตทโวจ   อยํ   เทว   เสฏฺฐี   คหปติ
พหูปกาโร   เทวสฺส   เจว  เนคมสฺส  จ  อปิจ  เวชฺเชหิ  ปจฺจกฺขาโต
[๑]-   เอกจฺเจ   เวชฺชา   เอวมาหํสุ   ปญฺจมํ  ทิวสํ  เสฏฺฐี  คหปติ
กาลํ   กริสฺสตีติ   เอกจฺเจ   เวชฺชา  เอวมาหํสุ  สตฺตมํ  ทิวสํ  เสฏฺฐี
คหปติ   กาลํ   กริสฺสตีติ   สาธุ   เทโว   ชีวกํ   เวชฺชํ   อาณาเปตุ
เสฏฺฐึ คหปตึ ติกิจฺฉิตุนฺติ ฯ
     {๑๓๒.๒}   อถโข   ราชา   มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  ชีวกํ
โกมารภจฺจํ  อาณาเปสิ  คจฺฉ  ภเณ  ชีวก  เสฏฺฐึ  คหปตึ  ติกิจฺฉาหีติ ฯ
เอวํ   เทวาติ   โข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  รญฺโญ  มาคธสฺส  เสนิยสฺส
พิมฺพิสารสฺส    ปฏิสฺสุณิตฺวา    เยน    เสฏฺฐี    คหปติ    เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา    เสฏฺฐิสฺส    คหปติสฺส   วิการํ   สลฺลกฺเขตฺวา   เสฏฺฐึ
คหปตึ  เอตทโวจ  สจาหนฺตํ  คหปติ  อโรคํ  กเรยฺยํ  ๒-  กึ  เม อสฺส
เทยฺยธมฺโมติ   ฯ  สพฺพํ  สาปเตยฺยญฺจ  เต  อาจริย  โหตุ  อหญฺจ  เต
ทาโสติ   ฯ   สกฺขสิ  ปน  ตฺวํ  คหปติ  เอเกน  ปสฺเสน  สตฺต  มาเส
นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   สกฺโกมหํ   อาจริย   เอเกน   ปสฺเสน  สตฺต  มาเส
นิปชฺชิตุนฺติ  ฯ  สกฺขสิ  ปน  ตฺวํ  คหปติ  ทุติเยน  ปสฺเสน  สตฺต  มาเส
นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   สกฺโกมหํ   อาจริย   ทุติเยน   ปสฺเสน  สตฺต  มาเส
@เชิงอรรถ: ๑ โป. โหติ ฯ ๒ ยุ. อโรคาเปยฺยํ ฯ
นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   สกฺขสิ  ๑-  ปน  ตฺวํ  คหปติ  อุตฺตาโน  สตฺต  มาเส
นิปชฺชิตุนฺติ ฯ สกฺโกมหํ อาจริย อุตฺตาโน สตฺต มาเส นิปชฺชิตุนฺติ ฯ
     {๑๓๒.๓}   อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  เสฏฺฐึ  คหปตึ  มญฺจเก
นิปชฺชาเปตฺวา   ๒-   มญฺจเก  สมฺพนฺธิตฺวา  สีสจฺฉวึ  อุปฺปาเฏตฺวา  ๓-
สิพฺพินึ  วินาเมตฺวา  เทฺว  ปาณเก  นีหริตฺวา  ชนสฺส  ทสฺเสสิ ปสฺสถ ๔-
อิเม   เทฺว  ปาณเก  เอกํ  ขุทฺทกํ  เอกํ  มหลฺลกํ  เย  เต  อาจริยา
เอวมาหํสุ   ปญฺจมํ   ทิวสํ   เสฏฺฐี   คหปติ   กาลํ  กริสฺสตีติ  เตหายํ
มหลฺลโก    ปาณโก    ทิฏฺโฐ    ปญฺจมํ   ทิวสํ   เสฏฺฐิสฺส   คหปติสฺส
มตฺถลุงฺคํ     ปริยาทยิสฺสติ     มตฺถลุงฺคสฺส     ปริยาทานา     เสฏฺฐี
คหปติ   กาลํ  กริสฺสติ  สุทิฏฺโฐ  เตหิ  อาจริเยหิ  เยปิ  เต  อาจริยา
เอวมาหํสุ   สตฺตมํ   ทิวสํ   เสฏฺฐี   คหปติ   กาลํ  กริสฺสตีติ  เตหายํ
ขุทฺทโก    ปาณโก    ทิฏฺโฐ    สตฺตมํ    ทิวสํ   เสฏฺฐิสฺส   คหปติสฺส
มตฺถลุงฺคํ     ปริยาทยิสฺสติ     มตฺถลุงฺคสฺส     ปริยาทานา     เสฏฺฐี
คหปติ   กาลํ   กริสฺสติ   สุทิฏฺโฐ   เตหิปิ   ๕-   อาจริเยหีติ  สิพฺพินึ
สมฺปฏิจฺฉาเทตฺวา ๖- สีสจฺฉวึ สิพฺเพตฺวา อาเลปํ อทาสิ ฯ
     {๑๓๒.๔}   อถโข    เสฏฺฐี    คหปติ   สตฺตาหสฺส   อจฺจเยน
ชีวกํ    โกมารภจฺจํ   เอตทโวจ   นาหํ   อาจริย   สกฺโกมิ   เอเกน
ปสฺเสน    สตฺต   มาเส   นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   นนุ   เม   ตฺวํ   คหปติ
ปฏิสฺสุณิ        สกฺโกมหํ       อาจริย       เอเกน       ปสฺเสน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. สกฺขิสฺสสิ ฯ ๒ โป. นิปาเตตฺวา ฯ ๓ ยุ. อุปฺผาเลตฺวา ฯ ๔ ยุ.
@ปสฺสถยฺโย ฯ ๕ ม. ยุ. ปิสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ ๖ ยุ. สมฺปาเทตฺวา ฯ
สตฺต   มาเส   นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   สจฺจาหํ   อาจริย   ปฏิสฺสุณึ   อปาหํ
มริสฺสามิ  นาหํ  สกฺโกมิ  เอเกน  ปสฺเสน  สตฺต  มาเส  นิปชฺชิตุนฺติ  ฯ
เตนหิ ตฺวํ คหปติ ทุติเยน ปสฺเสน สตฺต มาเส นิปชฺชาหีติ ฯ
     {๑๓๒.๕}   อถโข   เสฏฺฐี   คหปติ  สตฺตาหสฺส  อจฺจเยน  ชีวกํ
โกมารภจฺจํ   เอตทโวจ   นาหํ   อาจริย   สกฺโกมิ   ทุติเยน  ปสฺเสน
สตฺต   มาเส  นิปชฺชิตุนฺติ  ฯ  นนุ  เม  ตฺวํ  คหปติ  ปฏิสฺสุณิ  สกฺโกมหํ
อาจริย  ทุติเยน  ปสฺเสน  สตฺต  มาเส  นิปชฺชิตุนฺติ  ฯ  สจฺจาหํ อาจริย
ปฏิสฺสุณึ    อปาหํ    มริสฺสามิ    นาหํ    สกฺโกมิ   ทุติเยน   ปสฺเสน
สตฺต   มาเส   นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   เตนหิ   ตฺวํ  คหปติ  อุตฺตาโน  สตฺต
มาเส นิปชฺชาหีติ ฯ
     {๑๓๒.๖}   อถโข   เสฏฺฐี   คหปติ  สตฺตาหสฺส  อจฺจเยน  ชีวกํ
โกมารภจฺจํ   เอตทโวจ   นาหํ   อาจริย   สกฺโกมิ   อุตฺตาโน   สตฺต
มาเส   นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   นนุ   เม   ตฺวํ   คหปติ  ปฏิสฺสุณี  สกฺโกมหํ
อาจริย   อุตฺตาโน   สตฺต   มาเส   นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ  สจฺจาหํ  อาจริย
ปฏิสฺสุณึ    อปาหํ    มริสฺสามิ    นาหํ    สกฺโกมิ    อุตฺตาโน   สตฺต
มาเส   นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   อหญฺเจ   ตํ   คหปติ  น  วเทยฺยํ  เอตฺตกํปิ
ตฺวํ   น   นิปชฺเชยฺยาสิ   อปิจ   ปฏิกจฺเจวาสิ  ๑-  มยา  ญาโต  ตีหิ
สตฺตาเหหิ    เสฏฺฐี    คหปติ   อโรโค   ภวิสฺสตีติ   อุฏฺเฐหิ   คหปติ
อโรโคสิ   ชานาหิ   กึ   เม   เทยฺยธมฺโมติ   ฯ  สพฺพํ  สาปเตยฺยญฺจ
เต   อาจริย   โหตุ   อหญฺจ   เต   ทาโสติ   ฯ   อลํ  คหปติ  มา
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ปฏิคจฺเจว ฯ
เม   ตฺวํ   สพฺพํ   สาปเตยฺยํ   อทาสิ   มา   จ  เม  ทาโส  รญฺโญ
สตสหสฺสํ    เทหิ   มยฺหํ   สตสหสฺสนฺติ   ฯ   อถโข   เสฏฺฐี   คหปติ
อโรโค   สมาโน   รญฺโญ   สตสหสฺสํ   อทาสิ  ชีวกสฺส  โกมารภจฺจสฺส
สตสหสฺสํ ฯ
     [๑๓๓]   เตน  โข  ปน  สมเยน  พาราณเสยฺยกสฺส  เสฏฺฐิปุตฺตสฺส
โมกฺขจิกาย   กีฬนฺตสฺส   อนฺตคณฺฐาพาโธ   โหติ  ฯ  เตน  ๑-  ยาคุปิ
ปีตา   น   สมฺมาปริณามํ   คจฺฉติ   ภตฺตํปิ   ภุตฺตํ   น   สมฺมาปริณามํ
คจฺฉติ   อุจฺจาโรปิ   ปสฺสาโวปิ  น  ปคุโณ  ฯ  โส  เตน  กิโส  โหติ
ลูโข     ทุพฺพณฺโณ     อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาโต     ธมนิสนฺถตคตฺโต     ฯ
อถโข   พาราณเสยฺยกสฺส   เสฏฺฐิสฺส   เอตทโหสิ   มยฺหํ  โข  ปุตฺตสฺส
ตาทิโส   อาพาโธ   ยาคุปิ   ปีตา   น   สมฺมาปริณามํ  คจฺฉติ  ภตฺตํปิ
ภุตฺตํ   น   สมฺมาปริณามํ   คจฺฉติ   อุจฺจาโรปิ   ปสฺสาโวปิ  น  ปคุโณ
โส     เตน     กิโส     ลูโข     ทุพฺพณฺโณ    อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาโต
ธมนิสนฺถตคตฺโต    ยนฺนูนาหํ    ราชคหํ    คนฺตฺวา    ราชานํ    ชีวกํ
เวชฺชํ ยาเจยฺยํ ปุตฺตํ เม ติกิจฺฉิตุนฺติ ฯ
     {๑๓๓.๑}   อถ  โข  พาราณเสยฺยโก  เสฏฺฐี ราชคหํ คนฺตฺวา เยน
ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  ราชานํ
มาคธํ  เสนิยํ  พิมฺพิสารํ  เอตทโวจ  มยฺหํ  โข  เทว  ปุตฺตสฺส  ตาทิโส
อาพาโธ   ยาคุปิ   ปิตา   น   สมฺมาปริณามํ  คจฺฉติ  ภตฺตํปิ  ภุตฺตํ  น
สมฺมาปริณามํ  คจฺฉติ  อุจฺจาโรปิ  ปสฺสาโวปิ  น  ปคุโณ  โส  เตน กิโส
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. เยน ฯ
ลูโข     ทุพฺพณฺโณ     อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาโต    ธมนิสนฺถตคตฺโต    สาธุ
เทโว ชีวกํ เวชฺชํ อาณาเปตุ ปุตฺตํ เม ติกิจฺฉิตุนฺติ ฯ
     {๑๓๓.๒}   อถโข   ราชา   มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  ชีวกํ
โกมารภจฺจํ    อาณาเปสิ    คจฺฉ   ภเณ   ชีวก   พาราณสึ   คนฺตฺวา
พาราณเสยฺยกํ   เสฏฺฐิปุตฺตํ   ติกิจฺฉาหีติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ  โข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ   รญฺโญ   มาคธสฺส   เสนิยสฺส   พิมฺพิสารสฺส  ปฏิสฺสุณิตฺวา
พาราณสึ   คนฺตฺวา   เยน   พาราณเสยฺยโก   เสฏฺฐิปุตฺโต  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   พาราณเสยฺยกสฺส   เสฏฺฐิปุตฺตสฺส   วิการํ   สลฺลกฺเขตฺวา
ชนํ   อุสฺสาเรตฺวา   ติโรกรณึ   ปริกฺขิปิตฺวา  ถมฺเภ  อุปนิพนฺธิตฺวา  ๑-
ภริยํ  ปุรโต  ฐเปตฺวา  อุทรจฺฉวึ  อุปฺปาเฏตฺวา  ๒-  อนฺตคณฺฐึ นีหริตฺวา
ภริยาย   ทสฺเสสิ   ปสฺส  เต  สามิกสฺส  อาพาธํ  อิมินา  ยาคุปิ  ปีตา
น   สมฺมาปริณามํ   คจฺฉติ   ภตฺตํปิ   ภุตฺตํ   น   สมฺมาปริณามํ  คจฺฉติ
อุจฺจาโรปิ   ปสฺสาโวปิ   น   ปคุโณ   อิมินายํ   กิโส  ลูโข  ทุพฺพณฺโณ
อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาโต     ธมนิสนฺถตคตฺโตติ     อนฺตคณฺฐึ    วินิเวเฐตฺวา
อนฺตานิ ปฏิปเวเสตฺวา อุทรจฺฉวึ สิพฺเพตฺวา อาเลปํ อทาสิ ฯ
     {๑๓๓.๓}   อถโข  พาราณเสยฺยโก  เสฏฺฐิปุตฺโต นจิรสฺเสว อโรโค
อโหสิ  ฯ  อถโข  พาราณเสยฺยโก  เสฏฺฐี  ปุตฺโต  เม  อโรโค  ฐิโตติ
ชีวกสฺส   โกมารภจฺจสฺส   โสฬส  สหสฺสานิ  ปาทาสิ  ฯ  อถโข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ   ตานิ   โสฬส   สหสฺสานิ   อาทาย   ปุนเทว   ราชคหํ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. อุพฺพนฺธิตฺวา ฯ ๒ ยุ. อุปฺผาเลตฺวา ฯ
ปจฺจาคจฺฉิ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๑๖๘-๑๘๔.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=5&A=3465&w=&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=5&A=3465&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=5&item=128&items=6
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=5&siri=32
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=5&i=128
             อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=4520
             The Pali Atthakatha in Roman :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=4520
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๕
https://84000.org/tipitaka/read/?index_5
https://84000.org/tipitaka/english/?index_5