[๓๗๒] ตํ กึ มญฺญสิ วาเสฏฺฐ ยํ ปสฺสนฺติ เตวิชฺชา พฺราหฺมณา
จนฺทิมสุริเย อญฺเญ วาปิ พหู ชนา ยโต จ จนฺทิมสุริยา อุคฺคจฺฉนฺติ
ยตฺถ จ โอคจฺฉนฺติ อายาจนฺติ โถมยนฺติ ปญฺชลิกา นมสฺสมานา
อนุปริวตฺตนฺตีติ เตสมฺปิ ปโหนฺติ เตวิชฺชา พฺราหฺมณา จนฺทิมสุริยานํ
สหพฺยตาย มคฺคํ เทเสตุํ อยเมว อุชุมคฺโค อยมญฺชสายโน นิยฺยานิโก
นิยฺยาติ ตกฺกรสฺส จนฺทิมสุริยานํ สหพฺยตายาติ ฯ โน หิทํ โภ โคตม ฯ
อิติ กิร วาเสฏฺฐ ยํ ปสฺสนฺติ เตวิชฺชา พฺราหฺมณา จนฺทิมสุริเย
อญฺเญ วาปิ พหู ชนา ยโต จ จนฺทิมสุริยา อุคฺคจฺฉนฺติ
ยตฺถ จ โอคจฺฉนฺติ อายาจนฺติ โถมยนฺติ ปญฺชลิกา นมสฺสมานา
อนุปริวตฺตนฺติ เตสํปิ น ปโหนฺติ จนฺทิมสุริยานํ สหพฺยตาย มคฺคํ
เทเสตุํ อยเมว อุชุมคฺโค อยมญฺชสายโน นิยฺยานิโก นิยฺยาติ
ตกฺกรสฺส จนฺทิมสุริยานํ สหพฺยตายาติ กึ ปน น กิร เตวิชฺเชหิ
พฺราหฺมเณหิ พฺรหฺมา สกฺขิ ทิฏฺโฐ นปิ กิร เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ
อาจริเยหิ พฺรหฺมา สกฺขิ ทิฏฺโฐ นปิ กิร เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ
อาจริยปาจริเยหิ พฺรหฺมา สกฺขิ ทิฏฺโฐ นปิ กิร เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ
ยาว สตฺตมาจริยมหยุคา พฺรหฺมา สกฺขิ ทิฏฺโฐ เยปิ กิร เตวิชฺชานํ
พฺราหฺมณานํ ปุพฺพกา อิสโย มนฺตานํ กตฺตาโร มนฺตานํ ปวตฺตาโร
เยสมิทํ เอตรหิ เตวิชฺชา พฺราหฺมณา โปราณํ มนฺตปทํ คีตํ ปวุตฺตํ
สมีหิตํ ตทนุคายนฺติ ตทนุภาสนฺติ ภาสิตมนุภาสนฺติ วาจิตมนุวาเจนฺติ
เสยฺยถีทํ อฏฺฐโก วามโก วามเทโว เวสฺสามิตฺโต ยมตคฺคี องฺคิรโส
ภารทฺวาโช วาเสฏฺโฐ กสฺสโป ภคุ เตปิ นํ เอวมาหํสุ มยเมตํ
ชานาม มยเมตํ ปสฺสาม ยตฺถ วา พฺรหฺมา เยน วา พฺรหฺมา
ยหึ วา พฺรหฺมาติ ฯ เต ว เตวิชฺชา พฺราหฺมณา เอวมาหํสุ
ยํ น ชานาม ยํ น ปสฺสาม ตสฺส สหพฺยตาย มคฺคํ เทเสม
อยเมว อุชุมคฺโค อยมญฺชสายโน นิยฺยานิโก นิยฺยาติ ตกฺกรสฺส
พฺรหฺมสหพฺยตายาติ ฯ
[๓๗๓] ตํ กึ มญฺญสิ วาเสฏฺฐ นนุ เอวํ สนฺเต เตวิชฺชานํ
พฺราหฺมณานํ อปฺปาฏิหิริกตํ ภาสิตํ สมฺปชฺชตีติ ฯ อทฺธา โข โภ
โคตม เอวํ สนฺเต เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ อปฺปาฏิหิริกตํ ภาสิตํ
สมฺปชฺชตีติ ฯ สาธุ วาเสฏฺฐ เต จ วาเสฏฺฐ เตวิชฺชา พฺราหฺมณา
ยํ น ชานนฺติ ยํ น ปสฺสนฺติ ตสฺส สหพฺยตาย มคฺคํ เทเสสฺสนฺติ
อยเมว อุชุมคฺโค อยมญฺชสายโน นิยฺยานิโก นิยฺยาติ ตกฺกรสฺส
พฺรหฺมสหพฺยตายาติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติ ฯ
[๓๗๔] เสยฺยถาปิ วาเสฏฺฐ ปุริโส เอวํ วเทยฺย อหํ ยา
อิมสฺมึ ชนปเท ชนปทกลฺยาณี ตํ อิจฺฉามิ ตํ กาเมมีติ ฯ ตเมนํ
เอวํ วเทยฺยุํ อมฺโภ ปุริส ยํ ตฺวํ ชนปทกลฺยาณึ อิจฺฉสิ กาเมสิ
ชานาสิ ตํ ชนปทกลฺยาณึ ขตฺติยึ วา พฺราหฺมณึ วา เวสฺสึ วา
สุทฺทึ วาติ ฯ อิติ ปุฏฺโฐ โนติ วเทยฺย ฯ ตเมนํ เอวํ วเทยฺยุํ
อมฺโภ ปุริส ยํ ตฺวํ ชนปทกลฺยาณึ อิจฺฉสิ กาเมสิ ชานาสิ ตํ
ชนปทกลฺยาณึ เอวํนามา วา เอวํโคตฺตา วา ทีฆา วา รสฺสา
วา มชฺฌิมา วา กาฬิกา วา สามา วา มงฺคุรจฺฉวิ วาติ อมุกสฺมึ
คาเม วา นิคเม วา นคเร วาติ ฯ อิติ ปุฏฺโฐ โนติ วเทยฺย ฯ
ตเมนํ เอวํ วเทยฺยุํ อมฺโภ ปุริส ยํ ตฺวํ น ชานาสิ น ปสฺสสิ
ตํ ตฺวํ อิจฺฉสิ กาเมสีติ ฯ อิติ ปุฏฺโฐ อามาติ วเทยฺย ฯ
{๓๗๔.๑} ตํ กึ มญฺญสิ วาเสฏฺฐ นนุ เอวํ สนฺเต ตสฺส ปุริสสฺส
อปฺปาฏิหิริกตํ ภาสิตํ สมฺปชฺชตีติ ฯ อทฺธา โข โภ โคตม เอวํ สนฺเต
ตสฺส ปุริสสฺส อปฺปาฏิหิริกตํ ภาสิตํ สมฺปชฺชตีติ ฯ เอวเมว โข
วาเสฏฺฐ น กิร เตวิชฺเชหิ พฺราหฺมเณหิ พฺรหฺมา สกฺขิ ทิฏฺโฐ ฯเปฯ
[๓๗๕] เสยฺยถาปิ วาเสฏฺฐ ปุริโส จาตุมฺมหาปเถ นิสฺเสณึ
กเรยฺย ปาสาทสฺส อาโรหนาย ฯ ตเมนํ เอวํ วเทยฺยุํ อมฺโภ ปุริส
ยํ ตฺวํ ปาสาทสฺส อาโรหนาย นิสฺเสณึ กโรสิ ชานาสิ ตํ ปาสาทํ
ปุรตฺถิมาย วา ทิสาย ทกฺขิณาย วา ทิสาย ปจฺฉิมาย วา ทิสาย
อุตฺตราย วา ทิสาย อุจฺโจ วา นีโจ วา มชฺโฌ วาติ ฯ อิติ
ปุฏฺโฐ โนติ วเทยฺย ฯ ตเมนํ เอวํ วเทยฺยุํ อมฺโภ ปุริส ยํ ตฺวํ
น ชานาสิ น ปสฺสสิ ตสฺส ตฺวํ ปาสาทสฺส อาโรหนาย นิสฺเสณึ
กโรสีติ ฯ อิติ ปุฏฺโฐ อามาติ วเทยฺย ฯ ตํ กึ มญฺญสิ วาเสฏฺฐ
นนุ เอวํ สนฺเต ตสฺส ปุริสสฺส อปฺปาฏิหิริกตํ ภาสิตํ สมฺปชฺชตีติ ฯ
อทฺธา โภ โคตม เอวํ สนฺเต ตสฺส ปุริสสฺส อปฺปาฏิหิริกตํ ภาสิตํ
สมฺปชฺชตีติ ฯ
{๓๗๕.๑} เอวเมว โข วาเสฏฺฐ น กิร เตวิชฺเชหิ พฺราหฺมเณหิ
พฺรหฺมา สกฺขิ ทิฏฺโฐ นปิ กิร เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ อาจริเยหิ
พฺรหฺมา สกฺขิ ทิฏฺโฐ นปิ กิร เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ อาจริยปาจริเยหิ
พฺรหฺมา สกฺขิ ทิฏฺโฐ นปิ กิร เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ ยาว
สตฺตมาจริยมหยุคา พฺรหฺมา สกฺขิ ทิฏฺโฐ เยปิ กิร เตวิชฺชานํ
พฺราหฺมณานํ ปุพฺพกา อิสโย มนฺตานํ กตฺตาโร มนฺตานํ ปวตฺตาโร
เยสมิทํ เอตรหิ เตวิชฺชา พฺราหฺมณา โปราณํ มนฺตปทํ คีตํ ปวุตฺตํ
สมีหิตํ ตทนุคายนฺติ ตมนุภาสนฺติ ภาสิตมนุภาสนฺติ วาจิตมนุวาเจนฺติ
เสยฺยถีทํ อฏฺฐโก วามโก วามเทโว เวสฺสามิตฺโต ยมตคฺคี องฺคิรโส
ภารทฺวาโช วาเสฏฺโฐ กสฺสโป ภคุ เตปิ น เอวมาหํสุ มยเมตํ
ชานาม มยเมตํ ปสฺสาม ยตฺถ วา พฺรหฺมา เยน วา พฺรหฺมา
ยหึ วา พฺรหฺมาติ ฯ เต ว เตวิชฺชา พฺราหฺมณา เอวมาหํสุ ยํ น
ชานาม ยํ น ปสฺสาม ตสฺส สหพฺยตาย มคฺคํ เทเสม อยเมว
อุชุมคฺโค อยมญฺชสายโน นิยฺยานิโก นิยฺยาติ ตกฺกรสฺส
พฺรหฺมสหพฺยตายาติ ฯ
{๓๗๕.๒} ตํ กึ มญฺญสิ วาเสฏฺฐ นนุ เอวํ สนฺเต เตวิชฺชานํ
พฺราหฺมณานํ อปฺปาฏิหิริกตํ ภาสิตํ สมฺปชฺชตีติ ฯ อทฺธา โข โภ
โคตม เอวํ สนฺเต เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ อปฺปาฏิหิริกตํ ภาสิตํ
สมฺปชฺชตีติ ฯ สาธุ วาเสฏฺฐ เต จ วาเสฏฺฐ เตวิชฺชา พฺราหฺมณา
ยํ น ชานนฺติ ยํ น ปสฺสนฺติ ตสฺส สหพฺยตาย มคฺคํ เทเสสฺสนฺติ
อยเมว อุชุมคฺโค อยมญฺชสายโน นิยฺยานิโก นิยฺยาติ ตกฺกรสฺส
พฺรหฺมสหพฺยตายาติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติ ฯ
[๓๗๖] เสยฺยถาปิ วาเสฏฺฐ อยํ อจิรวตี นที ปูรา อุทกสฺส
สมติตฺติกา กากเปยฺยา อถโข ปุริโส อาคจฺเฉยฺย ปารตฺถิโก
ปารคเวสี ปารคามี ปารํ ตริตุกาโม โส โอริเม ตีเร ฐิโต
ปาริมนฺตีรํ อเวฺหยฺย เอหิ ปารา ปารํ เอหิ ปารา ปารนฺติ ฯ ตํ
กึ มญฺญสิ วาเสฏฺฐ อปิ นุ ตสฺส ปุริสสฺส อวฺหายนเหตุ วา
อายาจนเหตุ วา ปตฺถนเหตุ วา อภินนฺทนเหตุ วา อจิรวติยา
นทิยา ปาริมนฺตีรํ โอริมนฺตีรํ อาคจฺเฉยฺยาติ ฯ โน หิทํ โภ โคตม ฯ
เอวเมว โข วาเสฏฺฐ เตวิชฺชา พฺราหฺมณา เย ธมฺมา พฺราหฺมณกรณา
เต ธมฺเม ปหาย วตฺตมานา เย ธมฺมา อพฺราหฺมณกรณา
เต ธมฺเม สมาทาย วตฺตมานา เอวมาหํสุ อินฺทํ อวฺหยาม โสมํ
อวฺหยาม วรุณํ อวฺหยาม อิสานํ อวฺหยาม ปชาปตึ อวฺหยาม
พฺรหฺมานํ อวฺหยาม มหินฺทํ อวฺหยามาติ ฯ เต จ วาเสฏฺฐ
เตวิชฺชา พฺราหฺมณา เย ธมฺมา พฺราหฺมณกรณา เต ธมฺเม ปหาย
ปวตฺตมานา เย ธมฺมา อพฺราหฺมณกรณา เต ธมฺเม สมาทาย
วตฺตมานา อวฺหายนเหตุ วา อายาจนเหตุ วา ปตฺถนเหตุ วา
อภินนฺทนเหตุ วา กายสฺส เภทา ปรมฺมรณา พฺรหฺมานํ สหพฺยูปคา
ภวิสฺสนฺตีติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติ ฯ
[๓๗๗] เสยฺยถาปิ วาเสฏฺฐ อยํ อจิรวตี นที ปูรา อุทกสฺส
สมติตฺติกา กากเปยฺยา อถ ปุริโส อาคจฺเฉยฺย ปารตฺถิโก ปารคเวสี
ปารคามี ปารํ ตริตุกาโม โส โอริเม ตีเร ทฬฺหาย รชฺชุยา
ปจฺฉาพาหํ คาฬฺหพนฺธนํ พนฺโธ ตํ กึ มญฺญสิ วาเสฏฺฐ นนุ โส
ปุริโส อจิรวติยา นทิยา โอริมา ตีรา ปาริมนฺตีรํ คจฺเฉยฺยาติ ฯ
โน หิทํ โภ โคตม ฯ
{๓๗๗.๑} เอวเมว โข วาเสฏฺฐ ปญฺจิเม กามคุณา อริยสฺส
วินเย อทฺทุนฺติปิ วุจฺจนฺติ พนฺธนนฺติปิ วุจฺจนฺติ กตเม ปญฺจ
จกฺขุวิญฺเญยฺยา รูปา อิฏฺฐา กนฺตา มนาปา ปิยรูปา กามูปสญฺหิตา
รชนิยา โสตวิญฺเญยฺยา สทฺทา ฯเปฯ ฆานวิญฺเญยฺยา คนฺธา ฯ
ชิวฺหาวิญฺเญยฺยา รสา ฯ กายวิญฺเญยฺยา โผฏฺฐพฺพา อิฏฺฐา
กนฺตา มนาปา ปิยรูปา กามูปสญฺหิตา รชนิยาติ ฯ อิเม โข
วาเสฏฺฐ ปญฺจ กามคุณา อริยสฺส วินเย อทฺทุนฺติปิ
วุจฺจนฺติ พนฺธนนฺติปิ วุจฺจนฺติ อิเม โข วาเสฏฺฐ ปญฺจ กามคุเณ
เตวิชฺชา พฺราหฺมณา คธิตา มุจฺฉิตา อชฺโฌสนฺนา อนาทีนวทสฺสาวิโน
อนิสฺสรณปญฺญา ปริภุญฺชนฺติ ฯ เต จ วาเสฏฺฐ เตวิชฺชา พฺราหฺมณา
เย ธมฺมา พฺราหฺมณกรณา เต ธมฺเม ปหาย วตฺตมานา เย ธมฺมา
อพฺราหฺมณกรณา เต ธมฺเม สมาทาย วตฺตมานา ปญฺจ กามคุเณ
คธิตา มุจฺฉิตา อชฺโฌสนฺนา อนาทีนวทสฺสาวิโน อนิสฺสรณปญฺญา
ปริภุญฺชนฺติ กามฉนฺทพนฺธา กายสฺส เภทา ปรมฺมรณา พฺรหฺมานํ
สหพฺยูปคา ภวิสฺสนฺตีติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติ ฯ
[๓๗๘] เสยฺยถาปิ วาเสฏฺฐ อยํ อจิรวตี นที ปูรา อุทกสฺส
สมติตฺติกา กากเปยฺยา อถโข ปุริโส อาคจฺเฉยฺย ปารตฺถิโก
ปารคเวสี ปารคามี ปารํ ตริตุกาโม โส โอริเม ตีเร สสีสํ
ปารุปิตฺวา นิปชฺเชยฺย ฯ ตํ กึ มญฺญสิ วาเสฏฺฐ อปิ นุ โข โส
ปุริโส อจิรวติยา นทิยา โอริมา ตีรา ปาริมนฺตีรํ คจฺเฉยฺยาติ ฯ โน
หิทํ โภ โคตม ฯ เอวเมว โข วาเสฏฺฐ ปญฺจิเม นีวรณา อริยสฺส
วินเย อาวรณาติปิ วุจฺจนฺติ นีวรณาติปิ วุจฺจนฺติ โอนาหนาติปิ
วุจฺจนฺติ ปริโยหนาติปิ วุจฺจนฺติ กตเม ปญฺจ กามฉนฺทนีวรณํ
พฺยาปาทนีวรณํ ถีนมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจนีวรณํ
วิจิกิจฺฉานีวรณํ อิเม โข วาเสฏฺฐ ปญฺจ นีวรณา อริยสฺส วินเย
อาวรณาติปิ วุจฺจนฺติ นีวรณาติปิ วุจฺจนฺติ โอนาหนาติปิ วุจฺจนฺติ
ปริโยหนาติปิ วุจฺจนฺติ ฯ
[๓๗๙] อิเมหิ โข วาเสฏฺฐ ปญฺจหิ นีวรเณหิ เตวิชฺชา พฺราหฺมณา
อาวุฏา นิวุฏา โอผุตา ปริโยนทฺธา ฯ เต จ วาเสฏฺฐ เตวิชฺชา
พฺราหฺมณา เย ธมฺมา พฺราหฺมณกรณา เต ธมฺเม ปหาย วตฺตมานา
เย ธมฺมา อพฺราหฺมณกรณา เต ธมฺเม สมาทาย วตฺตมานา ปญฺจหิ
นีวรเณหิ อาวุฏา นิวุฏา โอผุตา ปริโยนทฺธา เต กายสฺส เภทา
ปรมฺมรณา พฺรหฺมสหพฺยูปคา ภวิสฺสนฺตีติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติ ฯ
[๓๘๐] ตํ กึ มญฺญสิ วาเสฏฺฐ กินฺติ เต สุตํ พฺราหฺมณานํ
วุฑฺฒานํ มหลฺลกานํ อาจริยปาจริยานํ ภาสมานานํ สปริคฺคโห วา
พฺรหฺมา อปริคฺคโห วาติ ฯ อปริคฺคโห โภ โคตม ฯ สเวรจิตฺโต วา
อเวรจิตฺโต วาติ ฯ อเวรจิตฺโต โภ โคตม ฯ สพฺยาปชฺฌจิตฺโต
วา อพฺยาปชฺฌจิตฺโต วาติ ฯ อพฺยาปชฺฌจิตฺโต โภ โคตม ฯ
สํกิลิฏฺฐจิตฺโต วา อสํกิลิฏฺฐจิตฺโต วาติ ฯ อสํกิลิฏฺฐจิตฺโต โภ
โคตม ฯ วสวตฺติ วา อวสวตฺติ วาติ ฯ วสวตฺติ โภ โคตม ฯ
{๓๘๐.๑} ตํ กึ มญฺญสิ วาเสฏฺฐ สปริคฺคหา วา เตวิชฺชา พฺราหฺมณา
อปริคฺคหา วาติ ฯ สปริคฺคหา โภ โคตม ฯ สเวรจิตฺตา วา อเวรจิตฺตา
วาติ ฯ สเวรจิตฺตา โภ โคตม ฯ สพฺยาปชฺฌจิตฺตา วา อพฺยาปชฺฌจิตฺตา
วาติ ฯ สพฺยาปชฺฌจิตฺตา โภ โคตม ฯ สํกิลิฏฺฐจิตฺตา วา อสํกิลิฏฺฐจิตฺตา
วาติ ฯ สํกิลิฏฺฐจิตฺตา โภ โคตม ฯ วสวตฺตี วา อวสวตฺตี วาติ ฯ
อวสวตฺตี โภ โคตม ฯ
[๓๘๑] อิติ กิร เต วาเสฏฺฐ สปริคฺคหา เตวิชฺชา พฺราหฺมณา
อปริคฺคโห พฺรหฺมา อปิ นุ โข สปริคฺคหานํ เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ
อปริคฺคเหน พฺรหฺมุนา สทฺธึ สํสนฺทติ สเมตีติ ฯ โน เหตํ โภ โคตม ฯ
สาธุ วาเสฏฺฐ เต จ วาเสฏฺฐ สปริคฺคหา เตวิชฺชา พฺราหฺมณา
กายสฺส เภทา ปรมฺมรณา อปริคฺคหสฺส พฺรหฺมุโน สหพฺยูปคา
ภวิสฺสนฺตีติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติ ฯ
{๓๘๑.๑} อิติ กิร เต วาเสฏฺฐ สเวรจิตฺตา เตวิชฺชา พฺราหฺมณา
อเวรจิตฺโต พฺรหฺมา อปิ นุ โข สเวรจิตฺตานํ เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ
อเวรจิตฺเตน พฺรหฺมุนา สทฺธึ สํสนฺทติ สเมตีติ ฯ โน เหตํ โภ โคตม ฯ
อิติ กิร เต วาเสฏฺฐ สพฺยาปชฺฌจิตฺตา เตวิชฺชา พฺราหฺมณา
อพฺยาปชฺฌจิตฺโต พฺรหฺมา สํกิลิฏฺฐจิตฺตา เตวิชฺชา พฺราหฺมณา
อสํกิลิฏฺฐจิตฺโต พฺรหฺมา อวสวตฺตี เตวิชฺชา พฺราหฺมณา วสวตฺติ
พฺรหฺมา อปิ นุ โข อวสวตฺตีนํ เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ วสวตฺตินา
พฺรหฺมุนา สทฺธึ สํสนฺทติ สเมตีติ ฯ โน เหตํ โภ โคตม ฯ สาธุ
วาเสฏฺฐ เต จ วาเสฏฺฐ อวสวตฺตี เตวิชฺชา พฺราหฺมณา กายสฺส
เภทา ปรมฺมรณา วสวตฺติสฺส พฺรหฺมุโน สหพฺยูปคา ภวิสฺสนฺตีติ
เนตํ ฐานํ วิชฺชติ ฯ อิธ โข ปน เต วาเสฏฺฐ เตวิชฺชา พฺราหฺมณา
อาสีทิตฺวา สํสีทนฺติ สํสีทิตฺวา วิสตฺตํ ปาปุณนฺติ สุขตรํ มญฺเญ
ตรนฺติ ตสฺมา อิทํ เตวิชฺชานํ พฺราหฺมณานํ เตวิชฺชาอิริณนฺติปิ
วุจฺจติ เตวิชฺชาวิวนนฺติปิ วุจฺจติ เตวิชฺชาพฺยสนนฺติปิ วุจฺจตีติ ฯ
[๓๘๒] เอวํ วุตฺเต วาเสฏฺโฐ มาณโว ภควนฺตํ เอตทโวจ
สุตํ เมตํ โภ โคตม สมโณ โคตโม พฺรหฺมานํ สหพฺยตาย มคฺคํ
ชานาตีติ ฯ ตํ กึ มญฺญสิ วาเสฏฺฐ อาสนฺเน อิโต มนสากตํ
น อิโต ทูเร มนสากตนฺติ ฯ เอวํ โภ โคตม อาสนฺเน อิโต
มนสากตํ น อิโต ทูเร มนสากตนฺติ ฯ ตํ กึ มญฺญสิ วาเสฏฺฐ อิธ
ปุริโส มนสากเต ชาตสํวฑฺโฒ ตเมนํ มนสากตา ตาวเทว อวสตํ
มนสากตสฺส มคฺคํ ปุจฺเฉยฺยํ สิยา นุ โข วาเสฏฺฐ ตสฺส ปุริสสฺส
มนสากเต ชาตสํวฑฺฒสฺส มนสากตสฺส มคฺคํ ปุฏฺฐสฺส ทนฺธายิตตฺตํ
วา วิตฺถายิตตฺตํ วาติ ฯ โน หิทํ โภ โคตม ฯ ตํ กิสฺส เหตุ ฯ อสุโก
หิ โภ โคตม ปุริโส มนสากเต ชาตสํวฑฺโฒ ตสฺส สพฺพาเนว
มนสากตสฺส มคฺคานิ สุวิทิตานีติ ฯ สิยา โข วาเสฏฺฐ ตสฺส ปุริสสฺส
มนสากเต ชาตสํวฑฺฒสฺส มนสากตสฺส มคฺคํ ปุฏฺฐสฺส ทนฺธายิตตฺตํ
วา วิตฺถายิตตฺตํ วา น เตฺวว ตถาคตสฺส พฺรหฺมโลเก วา พฺรหฺมโลกคามินิยา
วา ปฏิปทาย ปุฏฺฐสฺส ทนฺธายิตตฺตํ วา วิตฺถายิตตฺตํ วา พฺรหฺมานญฺจาหํ
วาเสฏฺฐ ปชานามิ พฺรหฺมโลกญฺจ พฺรหฺมโลกคามินิญฺจ ปฏิปทํ
ยถาปฏิปนฺโน จ พฺรหฺมา พฺรหฺมโลกํ อุปปนฺโน ตญฺจ ปชานามีติ ฯ
[๓๘๓] เอวํ วุตฺเต วาเสฏฺโฐ มาณโว ภควนฺตํ เอตทโวจ สุตํ
เมตํ โภ โคตม สมโณ โคตโม พฺรหฺมานํ สหพฺยตาย มคฺคํ
เทเสตีติ สาธุ โน ภวํ โภ โคตโม พฺรหฺมานํ สหพฺยตาย มคฺคํ
เทเสตุ อุลฺลุมฺปตุ ภวํ โภ โคตโม พฺราหฺมณึ ปชนฺติ ฯ เตนหิ
วาเสฏฺฐ สุณาหิ สาธุกํ มนสิกโรหิ ภาสิสฺสามีติ ฯ เอวํ โภติ โข
วาเสฏฺโฐ มาณโว ภควโต ปจฺจสฺโสสิ ฯ
{๓๘๓.๑} ภควา เอตทโวจ อิธ วาเสฏฺฐ ตถาคโต โลเก อุปฺปชฺชติ
อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ ฯเปฯ (ยถา สามญฺญผลํ เอวํ วิตฺถาเรตพฺพํ) ฯเปฯ
เอวํ โข วาเสฏฺฐ ภิกฺขุ สีลสมฺปนฺโน โหติ ฯเปฯ ตสฺสิเม ปญฺจ นีวรเณ
ปหีเน อตฺตนิ สมนุปสฺสโต ปามุชฺชํ ชายติ ปมุทิตสฺส ปีติ ชายติ
ปีติมนสฺส กาโย ปสฺสมฺภติ ปสฺสทฺธกาโย สุขํ เวเทติ สุขิโน จิตฺตํ
สมาธิยติ ฯ โส เมตฺตาสหคเตน เจตสา เอกํ ทิสํ ผริตฺวา วิหรติ
ตถา ทุติยํ ตถา ตติยํ ตถา จตุตฺถํ อิติ อุทฺธมโธ ติริยํ สพฺพธิ
สพฺพตฺตตาย สพฺพาวนฺตํ โลกํ เมตฺตาสหคเตน เจตสา วิปุเลน
มหคฺคเตน อปฺปมาเณน อเวเรน อพฺยาปชฺเฌน ผริตฺวา วิหรติ ฯ
เสยฺยถาปิ วาเสฏฺฐ พลวา สํขธโม อปฺปกสิเรเนว จตุทฺทิสา
วิญฺญาเปยฺย เอวเมว โข วาเสฏฺฐ เอวํ ภาวิตาย เมตฺตาย
เจโตวิมุตฺติยา ยํ ปมาณกตํ กมฺมํ น ตํ ตตฺราวสิสฺสติ น ตํ
ตตฺราวติฏฺฐติ ฯ อยํปิ โข วาเสฏฺฐ พฺรหฺมานํ สหพฺยตาย มคฺโค ฯ
[๓๘๔] ปุน จปรํ วาเสฏฺฐ ภิกฺขุ กรุณาสหคเตน เจตสา ฯเปฯ
มุทิตาสหคเตน เจตสา ฯเปฯ อุเปกฺขาสหคเตน เจตสา เอกํ ทิสํ
ผริตฺวา วิหรติ ตถา ทุติยํ ตถา ตติยํ ตถา จตุตฺถํ อิติ อุทฺธมโธ ติริยํ
สพฺพธิ สพฺพตฺตตาย สพฺพาวนฺตํ โลกํ อุเปกฺขาสหคเตน
เจตสา วิปุเลน มหคฺคเตน อปฺปมาเณน อเวเรน อพฺยาปชฺเฌน
ผริตฺวา วิหรติ ฯ เสยฺยถาปิ วาเสฏฺฐ พลวา สํขธโม
อปฺปกสิเรเนว จตุทฺทิสา วิญฺญาเปยฺย เอวเมว โข วาเสฏฺฐ เอวํ
ภาวิตาย อุเปกฺขาย เจโตวิมุตฺติยา ยํ ปมาณกตํ กมฺมํ น ตํ
ตตฺราวสิสฺสติ น ตํ ตตฺราวติฏฺฐติ ฯ อยํ โข วาเสฏฺฐ พฺรหฺมานํ
สหพฺยตาย มคฺโค ฯ
{๓๘๔.๑} ตํ กึ มญฺญสิ วาเสฏฺฐ เอวํวิหารี ภิกฺขุ สปริคฺคโห
วา อปริคฺคโห วาติ ฯ อปริคฺคโห โภ โคตม ฯ สเวรจิตฺโต วา
อเวรจิตฺโต วาติ ฯ อเวรจิตฺโต โภ โคตม ฯ สพฺยาปชฺฌจิตฺโต วา
อพฺยาปชฺฌจิตฺโต วาติ ฯ อพฺยาปชฺฌจิตฺโต โภ โคตม ฯ สํกิลิฏฺฐจิตฺโต
วา อสํกิลิฏฺฐจิตฺโต วาติ ฯ อสํกิลิฏฺฐจิตฺโต โภ โคตม ฯ วสวตฺติ วา
อวสวตฺติ วาติ ฯ วสวตฺติ โภ โคตม ฯ อิติ กิร วาเสฏฺฐ อปริคฺคโห
ภิกฺขุ อปริคฺคโห พฺรหฺมา อปิ นุ โข อปริคฺคหสฺส ภิกฺขุโน
อปริคฺคเหน พฺรหฺมุนา สทฺธึ สํสนฺทติ สเมตีติ ฯ เอวํ โภ โคตม ฯ
สาธุ วาเสฏฺฐ โส จ วาเสฏฺฐ อปริคฺคโห ภิกฺขุ กายสฺส เภทา
ปรมฺมรณา อปริคฺคหสฺส พฺรหฺมุโน สหพฺยูปโค ภวิสฺสตีติ ฐานเมตํ
วิชฺชติ ฯ อิติ กิร วาเสฏฺฐ อเวรจิตฺโต ภิกฺขุ อเวรจิตฺโต พฺรหฺมา ฯเปฯ
อพฺยาปชฺฌจิตฺโต ภิกฺขุ อพฺยาปชฺฌจิตฺโต พฺรหฺมา ฯ อสํกิลิฏฺฐจิตฺโต
ภิกฺขุ อสํกิลิฏฺฐจิตฺโต พฺรหฺมา ฯ วสวตฺติ ภิกฺขุ วสวตฺติ พฺรหฺมา
อปิ นุ โข วสวตฺติสฺส ภิกฺขุโน วสวตฺตินา พฺรหฺมุนา สทฺธึ สํสนฺทติ
สเมตีติ ฯ เอวํ โภ โคตม ฯ สาธุ วาเสฏฺฐ โส จ วาเสฏฺฐ วสวตฺติ
ภิกฺขุ กายสฺส เภทา ปรมฺมรณา วสวตฺติสฺส พฺรหฺมุโน สหพฺยูปโค
ภวิสฺสตีติ ฯ ฐานเมตํ วิชฺชตีติ ฯ
[๓๘๕] เอวํ วุตฺเต วาเสฏฺฐภารทฺวาชา มาณวา ภควนฺตํ เอตทโวจุํ
อภิกฺกนฺตํ โภ โคตม อภิกฺกนฺตํ โภ โคตม เสยฺยถาปิ โภ โคตม
นิกฺกุชฺชิตํ วา อุกฺกุชฺเชยฺย ปฏิจฺฉนฺนํ วา วิวเรยฺย มูฬฺหสฺส วา มคฺคํ
อาจิกฺเขยฺย อนฺธกาเร วา เตลปชฺโชตํ ธาเรยฺย จกฺขุมนฺโต รูปานิ
ทกฺขนฺตีติ เอวเมว โข โภตา โคตเมน อเนกปริยาเยน ธมฺโม ปกาสิโต
เอเต มยํ ภวนฺตํ โคตมํ สรณํ คจฺฉาม ธมฺมญฺจ ภิกฺขุสํฆญฺจ อุปาสเก
โน ภวํ โคตโม ธาเรตุ อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณงฺคเตติ ฯ
เตวิชฺชสุตฺตํ เตรสมํ นิฏฺฐิตํ ฯ
--------------
ตสฺสุทฺทานํ
พฺรหฺมา สามญฺญ อมฺพฏฺฐ โสณกูฏ มหาลิ ชาลินี
สีหโปฏฺฐปาทสุโภ เกวฏฺโฏ โลหิจฺจ เตวิชฺชา เตรสาติ ฯ
สีลกฺขนฺธวคฺโค นิฏฺฐิโต ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๓๐๐-๓๑๒.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=9&item=372&items=14
อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=9&item=372&items=14&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=9&item=372&items=14
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=9&item=372&items=14
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=372
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๙
https://84000.org/tipitaka/read/?index_9
https://84000.org/tipitaka/english/?index_9
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
