พระไตรปิฎกเล่มที่ ๙ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑ สุตฺต. ที. สีลกฺขนฺธวคฺโค

     [๒๕]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   เต   เอวรูปาย   ติรจฺฉานวิชฺชาย   มิจฺฉาชีเวน
ชีวิกํ   กปฺเปนฺติ   ฯ  เสยฺยถีทํ  ฯ  สนฺติกมฺมํ  ปณิธิกมฺมํ  ภูตฺติกมฺมํ  ๑-
ภูริกมฺมํ    วสฺสกมฺมํ    โวสฺสกมฺมํ    วตฺถุกมฺมํ   วตฺถุปริกรณํ   อาจมนํ
นหาปนํ   ชูหนํ   วมนํ   วิเรจนํ   อุทฺธวิเรจนํ  อโธวิเรจนํ  สีสวิเรจนํ
กณฺณเตลํ    เนตฺตปฺปานํ    นตฺถุกมฺมํ    อญฺชนํ    ปจฺจญฺชนํ   สาลากิยํ
สลฺลกตฺติยํ     ทารกติกิจฺฉา     มูลเภสชฺชานํ    อนุปฺปทานํ    โอสธีนํ
ปฏิโมกฺโข   อิติ   วา  ฯ  อิติ  เอวรูปาย  ติรจฺฉานวิชฺชาย  มิจฺฉาชีวา
ปฏิวิรโต   สมโณ   โคตโมติ   ฯ   อิติ   วา   หิ  ภิกฺขเว  ปุถุชฺชโน
ตถาคตสฺส   วณฺณํ   วทมาโน   วเทยฺย   ฯ   อิทํ   โข   ตํ  ภิกฺขเว
อปฺปมตฺตกํ    โอรมตฺตกํ    สีลมตฺตกํ    เยน    ปุถุชฺชโน   ตถาคตสฺส
วณฺณํ วทมาโน วเทยฺย ฯ
                     มหาสีลํ นิฏฺฐิตํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. ภูตฺติกมฺมนฺติ อิทํ นตฺถิ ฯ
@* มีการแก้ไขคำ อาทาสปณฺหํ เป็น อาทาสปญฺหํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๖.
     [๒๖]  อตฺถิ  ภิกฺขเว  อญฺเญ  ว ธมฺมา คมฺภีรา ทุทฺทสา ทุรนุโพธา
สนฺตา   ปณีตา   อตกฺกาวจรา   นิปุณา   ปณฺฑิตเวทนียา  เย  ตถาคโต
สยํ    อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   ปเวเทติ   เยหิ   ตถาคตสฺส   ยถาภุจฺจํ
วณฺณํ   สมฺมา   วทมานา  วเทยฺยุํ  ฯ  กตเม  จ  เต  ภิกฺขเว  ธมฺมา
คมฺภีรา   ทุทฺทสา   ทุรนุโพธา   สนฺตา   ปณีตา   อตกฺกาวจรา  นิปุณา
ปณฺฑิตเวทนียา   เย   ตถาคโต   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา  ปเวเทติ
เยหิ ตถาคตสฺส ยถาภุจฺจํ วณฺณํ สมฺมา วทมานา วเทยฺยุํ ฯ
     [๒๗]   สนฺติ   ภิกฺขเว   เอเก   สมณพฺราหฺมณา  ปุพฺพนฺตกปฺปิกา
ปุพฺพนฺตานุทิฏฺฐิโน    ปุพฺพนฺตํ    อารพฺภ    อเนกวิหิตานิ   อธิมุตฺติปทานิ
อภิวทนฺติ   อฏฺฐารสหิ   วตฺถูหิ   ฯ   เต   จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา
กิมาคมฺม    กิมารพฺภ    ปุพฺพนฺตกปฺปิกา    ปุพฺพนฺตานุทิฏฺฐิโน    ปุพฺพนฺตํ
อารพฺภ อเนกวิหิตานิ อธิมุตฺติปทานิ อภิวทนฺติ อฏฺฐารสหิ วตฺถูหิ ฯ
     {๒๗.๑}  สนฺติ  ภิกฺขเว  เอเก  สมณพฺราหฺมณา สสฺสตวาทา สสฺสตํ
อตฺตานญฺจ  โลกญฺจ  ปญฺญเปนฺติ  ๑-  จตูหิ  วตฺถูหิ  ฯ  เต  จ  โภนฺโต
สมณพฺราหฺมณา      กิมาคมฺม     กิมารพฺภ     สสฺสตวาทา     สสฺสตํ
อตฺตานญฺจ โลกญฺจ ปญฺญเปนฺติ จตูหิ วตฺถูหิ ฯ
     {๒๗.๒}   อิธ   ภิกฺขเว  เอกจฺโจ  สมโณ  วา  พฺราหฺมโณ  วา
อาตปฺปมนฺวาย     ปธานมนฺวาย     อนุโยคมนฺวาย     อปฺปมาทมนฺวาย
สมฺมามนสิการมนฺวาย      ตถารูปํ     เจโตสมาธึ     ผุสติ     ยถา
สมาหิเต     จิตฺเต     (๒-    ปริสุทฺเธ    ปริโยทาเต    อนงฺคเณ
@เชิงอรรถ: ๑ ปญฺญาเปนฺติ ฯ ๒ สี. ปริสุทฺเธตฺยาทีนิ นตฺถิ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๗.
วิคตูปกฺกิเลเส)   อเนกวิหิตํ   ปุพฺเพนิวาสํ   อนุสฺสรติ  ฯ  เสยฺยถีทํ  ฯ
เอกมฺปิ   ชาตึ   เทฺวปิ   ชาติโย  ติสฺโสปิ  ชาติโย  จตสฺโสปิ  ชาติโย
ปญฺจปิ  ชาติโย  ทสปิ  ชาติโย  วีสมฺปิ  ๑-  ชาติโย  ตึสมฺปิ ๒- ชาติโย
จตฺตาฬีสมฺปิ  ๓-  ชาติโย  ปญฺญาสมฺปิ  ชาติโย  ชาติสตมฺปิ  ชาติสหสฺสมฺปิ
ชาติสตสหสฺสมฺปิ    อเนกานิปิ    ชาติสตานิ   อเนกานิปิ   ชาติสหสฺสานิ
อเนกานิปิ   ชาติสตสหสฺสานิ   ฯ   อมุตฺราสึ   เอวํนาโม   เอวํโคตฺโต
เอวํวณฺโณ     เอวมาหาโร    เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที    เอวมายุปริยนฺโต
โส  ตโต  จุโต  อมุตฺร  อุทปาทึ  ๔-  ตตฺราปาสึ เอวํนาโม เอวํโคตฺโต
เอวํวณฺโณ     เอวมาหาโร    เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที    เอวมายุปริยนฺโต
โส   ตโต   จุโต  อิธูปปนฺโนติ  ฯ  อิติ  สาการํ  สอุทฺเทสํ  อเนกวิหิตํ
ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ ฯ
     {๒๗.๓}  โส  เอวมาห  สสฺสโต อตฺตา จ โลโก จ วญฺโฌ กูฏฏฺโฐ
เอสิกฏฺฐายี  ฐิโต  ๕-  เต จ สตฺตา สนฺธาวนฺติ สํสรนฺติ จวนฺติ อุปปชฺชนฺติ
อตฺถิเตฺวว  สสฺสติสมํ ฯ ตํ กิสฺส เหตุ ฯ อหํ หิ อาตปฺปมนฺวาย ปธานมนฺวาย
อนุโยคมนฺวาย     อปฺปมาทมนฺวาย     สมฺมามนสิการมนฺวาย    ตถารูปํ
เจโตสมาธึ   ผุสามิ   ยถา   สมาหิเต  จิตฺเต  อเนกวิหิตํ  ปุพฺเพนิวาสํ
อนุสฺสรามิ   ฯ   เสยฺยถีทํ  ฯ  เอกมฺปิ  ชาตึ  เทฺวปิ  ชาติโย  ติสฺโสปิ
ชาติโย    จตสฺโสปิ    ชาติโย    ปญฺจปิ    ชาติโย   ทสปิ   ชาติโย
@เชิงอรรถ: ๑ วีสติมฺปิ ฯ ๒ ยุ. ตีสมฺปิ ฯ ๓ จตฺตารีสมฺปิ ฯ ๔ อุปฺปาทึ ฯ
@๕ เอกฏฺฐายิฏฺฐิโต ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๘.
วีสมฺปิ   ชาติโย   ตึสมฺปิ   ชาติโย   จตฺตาฬีสมฺปิ   ชาติโย  ปญฺญาสมฺปิ
ชาติโย    ชาติสตมฺปิ    ชาติสหสฺสมฺปิ    ชาติสตสหสฺสมฺปิ    อเนกานิปิ
ชาติสตานิ   อเนกานิปิ   ชาติสหสฺสานิ   อเนกานิปิ  ชาติสตสหสฺสานิ  ฯ
อมุตฺราสึ     เอวํนาโม     เอวํโคตฺโต    เอวํวณฺโณ    เอวมาหาโร
เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที    เอวมายุปริยนฺโต    โส   ตโต   จุโต   อมุตฺร
อุทปาทึ   ตตฺราปาสึ   เอวํนาโม  เอวํโคตฺโต  เอวํวณฺโณ  เอวมาหาโร
เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที  เอวมายุปริยนฺโต  โส  ตโต  จุโต  อิธูปปนฺโนติ  ฯ
อิติ    สาการํ   สอุทฺเทสํ   อเนกวิหิตํ   ปุพฺเพนิวาสํ   อนุสฺสรามิ   ฯ
อิมินามหํ   เอตํ  ชานามิ  ยถา  สสฺสโต  อตฺตา  จ  โลโก  จ  วญฺโฌ
กูฏฏฺโฐ   เอสิกฏฺฐายี   ฐิโต   เต   จ   สตฺตา   สนฺธาวนฺติ  สํสรนฺติ
จวนฺติ   อุปปชฺชนฺติ   อตฺถิเตฺวว   สสฺสติสมนฺติ   ฯ  อิทํ  ภิกฺขเว  ปฐมํ
ฐานํ   ยํ   อาคมฺม   ยํ   อารพฺภ  เอเก  สมณพฺราหฺมณา  สสฺสตวาทา
สสฺสตํ อตฺตานญฺจ โลกญฺจ ปญฺญเปนฺติ ฯ
     [๒๘]   ทุติเย   จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
สสฺสตวาทา    สสฺสตํ    อตฺตานญฺจ    โลกญฺจ   ปญฺญเปนฺติ   ฯ   อิธ
ภิกฺขเว    เอกจฺโจ   สมโณ   วา   พฺราหฺมโณ   วา   อาตปฺปมนฺวาย
ปธานมนฺวาย    อนุโยคมนฺวาย   อปฺปมาทมนฺวาย   สมฺมามนสิการมนฺวาย
ตถารูปํ    เจโตสมาธึ   ผุสติ   ยถา   สมาหิเต   จิตฺเต   อเนกวิหิตํ
ปุพฺเพนิวาสํ   อนุสฺสรติ   ฯ  เสยฺยถีทํ  ฯ  เอกมฺปิ  สํวฏฺฏวิวฏฺฏํ  เทฺวปิ
สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ    ตีณิปิ    สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ    จตฺตาริปิ    สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙.
ปญฺจปิ   สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ   ทสปิ  สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ  ฯ  อมุตฺราสึ  เอวํนาโม
เอวํโคตฺโต  เอวํวณฺโณ เอวมาหาโร เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที เอวมายุปริยนฺโต
โส  ตโต จุโต อมุตฺร อุทปาทึ ตตฺราปาสึ เอวํนาโม เอวํโคตฺโต เอวํวณฺโณ
เอวมาหาโร   เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที   เอวมายุปริยนฺโต  โส  ตโต  จุโต
อิธูปปนฺโนติ ฯ อิติ สาการํ สอุทฺเทสํ อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ ฯ
     {๒๘.๑}  โส  เอวมาห  สสฺสโต อตฺตา จ โลโก จ วญฺโฌ กูฏฏฺโฐ
เอสิกฏฺฐายี  ฐิโต  เต  จ  สตฺตา  สนฺธาวนฺติ  สํสรนฺติ จวนฺติ อุปปชฺชนฺติ
อตฺถิเตฺวว  สสฺสติสมํ ฯ ตํ กิสฺส เหตุ ฯ อหญฺหิ อาตปฺปมนฺวาย ปธานมนฺวาย
อนุโยคมนฺวาย     อปฺปมาทมนฺวาย     สมฺมามนสิการมนฺวาย    ตถารูปํ
เจโตสมาธึ   ผุสามิ   ยถา   สมาหิเต  จิตฺเต  อเนกวิหิตํ  ปุพฺเพนิวาสํ
อนุสฺสรามิ  ฯ  เสยฺยถีทํ  ฯ  เอกมฺปิ  สํวฏฺฏวิวฏฺฏํ  เทฺวปิ สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ
ตีณิปิ   สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ   จตฺตาริปิ  สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ  ปญฺจปิ  สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ
ทสปิ   สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ   อมุตฺราสึ   เอวํนาโม   เอวํโคตฺโต  เอวํวณฺโณ
เอวมาหาโร  เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที  เอวมายุปริยนฺโต โส ตโต จุโต อมุตฺร
อุทปาทึ   ตตฺราปาสึ   เอวํนาโม  เอวํโคตฺโต  เอวํวณฺโณ  เอวมาหาโร
เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที  เอวมายุปริยนฺโต  โส ตโต จุโต อิธูปปนฺโนติ ฯ  อิติ
สาการํ  สอุทฺเทสํ  อเนกวิหิตํ  ปุพฺเพนิวาสํ  อนุสฺสรามิ ฯ อิมินามหํ  เอตํ
ชานามิ ยถา สสฺสโต อตฺตา จ โลโก จ วญฺโฌ กูฏฏฺโฐ เอสิกฏฺฐายี ฐิโต เต
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐.
จ    สตฺตา    สนฺธาวนฺติ   สํสรนฺติ   จวนฺติ   อุปปชฺชนฺติ   อตฺถิเตฺวว
สสฺสติสมนฺติ   ฯ   อิทํ   ภิกฺขเว  ทุติยํ  ฐานํ  ยํ  อาคมฺม  ยํ  อารพฺภ
เอเก    สมณพฺราหฺมณา    สสฺสตวาทา   สสฺสตํ   อตฺตานญฺจ   โลกญฺจ
ปญฺญเปนฺติ ฯ
     [๒๙]   ตติเย   จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
สสฺสตวาทา   สสฺสตํ   อตฺตานญฺจ  โลกญฺจ  ปญฺญเปนฺติ  ฯ  อิธ  ภิกฺขเว
เอกจฺโจ   สมโณ   วา   พฺราหฺมโณ  วา  อาตปฺปมนฺวาย  ปธานมนฺวาย
อนุโยคมนฺวาย          อปฺปมาทมนฺวาย         สมฺมามนสิการมนฺวาย
ตถารูปํ    เจโตสมาธึ   ผุสติ   ยถา   สมาหิเต   จิตฺเต   อเนกวิหิตํ
ปุพฺเพนิวาสํ   อนุสฺสรติ   ฯ  เสยฺยถีทํ  ฯ  ทสปิ  สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ  วีสมฺปิ
สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ   ตึสมฺปิ   สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ  จตฺตาฬีสมฺปิ  สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ  ฯ
อมุตฺราสึ     เอวํนาโม     เอวํโคตฺโต    เอวํวณฺโณ    เอวมาหาโร
เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที    เอวมายุปริยนฺโต    โส   ตโต   จุโต   อมุตฺร
อุทปาทึ   ตตฺราปาสึ   เอวํนาโม  เอวํโคตฺโต  เอวํวณฺโณ  เอวมาหาโร
เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที  เอวมายุปริยนฺโต  โส  ตโต  จุโต  อิธูปปนฺโนติ  ฯ
อิติ สาการํ สอุทฺเทสํ อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ ฯ
     {๒๙.๑}  โส  เอวมาห  สสฺสโต อตฺตา จ โลโก จ วญฺโฌ กูฏฏฺโฐ
เอสิกฏฺฐายี  ฐิโต  เต  จ  สตฺตา  สนฺธาวนฺติ  สํสรนฺติ จวนฺติ อุปปชฺชนฺติ
อตฺถิเตฺวว   สสฺสติสมํ   ฯ   ตํ  กิสฺส  เหตุ  ฯ  อหญฺหิ  อาตปฺปมนฺวาย
ปธานมนฺวาย    อนุโยคมนฺวาย   อปฺปมาทมนฺวาย   สมฺมามนสิการมนฺวาย
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑.
ตถารูปํ   เจโตสมาธึ   ผุสามิ   ยถา   สมาหิเต   จิตฺเต   อเนกวิหิตํ
ปุพฺเพนิวาสํ    อนุสฺสรามิ   ฯ   เสยฺยถีทํ   ฯ   ทสปิ   สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ
วีสมฺปิ     สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ     ตึสมฺปิ     สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ    จตฺตาฬีสมฺปิ
สํวฏฺฏวิวฏฺฏานิ    ฯ   อมุตฺราสึ   เอวํนาโม   เอวํโคตฺโต   เอวํวณฺโณ
เอวมาหาโร   เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที   เอวมายุปริยนฺโต  โส  ตโต  จุโต
อมุตฺร  อุทปาทึ  ตตฺราปาสึ เอวํนาโม เอวํโคตฺโต เอวํวณฺโณ เอวมาหาโร
เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที  เอวมายุปริยนฺโต  โส  ตโต  จุโต  อิธูปปนฺโนติ  ฯ
อิติ    สาการํ   สอุทฺเทสํ   อเนกวิหิตํ   ปุพฺเพนิวาสํ   อนุสฺสรามิ   ฯ
อิมินามหํ   เอตํ   ชานามิ   ยถา   สสฺสโต   อตฺตา   จ   โลโก  จ
วญฺโฌ   กูฏฏฺโฐ   เอสิกฏฺฐายี   ฐิโต   เต   จ   สตฺตา   สนฺธาวนฺติ
สํสรนฺติ    จวนฺติ    อุปปชฺชนฺติ    อตฺถิเตฺวว   สสฺสติสมนฺติ   ฯ   อิทํ
ภิกฺขเว   ตติยํ   ฐานํ  ยํ  อาคมฺม  ยํ  อารพฺภ  เอเก  สมณพฺราหฺมณา
สสฺสตวาทา สสฺสตํ อตฺตานญฺจ โลกญฺจ ปญฺญเปนฺติ ฯ
     [๓๐]   จตุตฺเถ  จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
สสฺสตวาทา    สสฺสตํ    อตฺตานญฺจ    โลกญฺจ   ปญฺญเปนฺติ   ฯ   อิธ
ภิกฺขเว  เอกจฺโจ  สมโณ  วา  พฺราหฺมโณ  วา  ตกฺกี  โหติ  วิมํสี  ๑-
โส   ตกฺกปริยาหตํ   วิมํสานุจริตํ   สยํ   ปาฏิภาณํ   เอวมาห  สสฺสโต
อตฺตา   จ   โลโก   จ   วญฺโฌ   กูฏฏฺโฐ   เอสิกฏฺฐายี   ฐิโต  เต
จ    สตฺตา    สนฺธาวนฺติ   สํสรนฺติ   จวนฺติ   อุปปชฺชนฺติ   อตฺถิเตฺวว
@เชิงอรรถ: ๑ สี. วีมํสี ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๒.
สสฺสติสมนฺติ   ฯ   อิทํ  ภิกฺขเว  จตุตฺถํ  ฐานํ  ยํ  อาคมฺม  ยํ  อารพฺภ
เอเก    สมณพฺราหฺมณา    สสฺสตวาทา   สสฺสตํ   อตฺตานญฺจ   โลกญฺจ
ปญฺญเปนฺติ   ฯ   อิเมหิ  โข  เต  ภิกฺขเว  สมณพฺราหฺมณา  สสฺสตวาทา
สสฺสตํ   อตฺตานญฺจ   โลกญฺจ   ปญฺญเปนฺติ   จตูหิ   วตฺถูหิ  ฯ  เย  หิ
เกจิ    ภิกฺขเว    สมณพฺราหฺมณา    สสฺสตวาทา   สสฺสตํ   อตฺตานญฺจ
โลกญฺจ   ปญฺญเปนฺติ   สพฺเพ   เต   อิเมเหว   จตูหิ  วตฺถูหิ  เอเตสํ
วา อญฺญตเรน นตฺถิ อิโต พหิทฺธา ฯ
     {๓๐.๑}   ตยิทํ  ภิกฺขเว  ตถาคโต  ปชานาติ  อิเม  ทิฏฺฐิฏฺฐานา
เอวํคหิตา   เอวํปรามฏฺฐา   เอวํคติกา   ภวนฺติ  เอวํอภิสมฺปรายาติ  ฯ
ตญฺจ  ตถาคโต  ปชานาติ  ตโต  จ  อุตฺตริตรํ ปชานาติ ตญฺจ ปชานนํ ๑-
น  ปรามสติ  ฯ  อปรามสโต  จสฺส  ปจฺจตฺตญฺเญว นิพฺพุติ วิทิตา เวทนานํ
สมุทยญฺจ   อตฺถงฺคมญฺจ   อสฺสาทญฺจ   อาทีนวญฺจ   นิสฺสรณญฺจ   ยถาภูตํ
วิทิตฺวา ฯ อนุปาทา วิมุตฺโต ภิกฺขเว ตถาคโต ฯ อิเม โข เต ภิกฺขเว ธมฺมา
คมฺภีรา   ทุทฺทสา   ทุรนุโพธา   สนฺตา   ปณีตา   อตกฺกาวจรา  นิปุณา
ปณฺฑิตเวทนียา   เย   ตถาคโต   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา  ปเวเทติ
เยหิ ตถาคตสฺส ยถาภุจฺจํ วณฺณํ สมฺมา วทมานา วเทยฺยุํ ฯ
                      ปฐมภาณวารํ ฯ
     [๓๑]   สนฺติ   ภิกฺขเว   เอเก  สมณพฺราหฺมณา  เอกจฺจสสฺสติกา
เอกจฺจอสสฺสติกา    เอกจฺจํ    สสฺสตํ   เอกจฺจํ   อสสฺสตํ   อตฺตานญฺจ
@เชิงอรรถ: ๑ ชานนํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๓.
โลกญฺจ   ปญฺญเปนฺติ  จตูหิ  วตฺถูหิ  ฯ  เต  จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา
กิมาคมฺม    กิมารพฺภ    เอกจฺจสสฺสติกา    เอกจฺจอสสฺสติกา   เอกจฺจํ
สสฺสตํ    เอกจฺจํ   อสสฺสตํ   อตฺตานญฺจ   โลกญฺจ   ปญฺญเปนฺติ   จตูหิ
วตฺถูหิ ฯ
     {๓๑.๑} โหติ โข โส ภิกฺขเว สมโย ยํ กทาจิ กรหจิ ทีฆสฺส อทฺธุโน
อจฺจเยน  อยํ  โลโก  สํวฏฺฏติ  ฯ  สํวฏฺฏมาเน  โลเก เยภุยฺเยน สตฺตา
อาภสฺสรสํวตฺตนิกา   โหนฺติ   ฯ  เต  ตตฺถ  โหนฺติ  มโนมยา  ปีติภกฺขา
สยมฺปภา   อนฺตลิกฺขจรา   สุภฏฺฐายิโน   จิรํ   ทีฆมทฺธานํ   ติฏฺฐนฺติ  ฯ
โหติ  โข  โส  ภิกฺขเว  สมโย  ยํ กทาจิ กรหจิ ทีฆสฺส อทฺธุโน อจฺจเยน
อยํ โลโก วิวฏฺฏติ ฯ
     {๓๑.๒}  วิวฏฺฏมาเน  โลเก  สุญฺญํ  พฺรหฺมวิมานํ  ปาตุภวติ ฯ อถ
อญฺญตโร   สตฺโต   อายุกฺขยา   วา   ปุญฺญกฺขยา   วา  อาภสฺสรกายา
จวิตฺวา   สุญฺญํ  พฺรหฺมวิมานํ  อุปปชฺชติ  ฯ  โสปิ  ตตฺถ  โหติ  มโนมโย
ปีติภกฺโข    สยมฺปโภ    อนฺตลิกฺขจโร    สุภฏฺฐายี    จิรํ   ทีฆมทฺธานํ
ติฏฺฐติ ฯ
     {๓๑.๓}  ตตฺถ  ตสฺส เอกสฺส ทีฆรตฺตํ นิวุสิตตฺตา อนภิรติ ปริตสฺสนา
อุปฺปชฺชติ   อโห   วต   อญฺเญปิ   สตฺตา   อิตฺถตฺตํ  อาคจฺเฉยฺยุนฺติ  ฯ
อถญฺเญปิ   สตฺตา   อายุกฺขยา   วา   ปุญฺญกฺขยา   วา  อาภสฺสรกายา
จวิตฺวา    พฺรหฺมวิมานํ    อุปปชฺชนฺติ    ตสฺส   สตฺตสฺส   สหพฺยตํ   ฯ
เตปิ   ตตฺถ   โหนฺติ   มโนมยา   ปีติภกฺขา   สยมฺปภา   อนฺตลิกฺขจรา
สุภฏฺฐายิโน   จิรํ   ทีฆมทฺธานํ   ติฏฺฐนฺติ   ฯ  ตตฺร  ภิกฺขเว  โย  โส
สตฺโต    ปฐมํ    อุปปนฺโน   ตสฺส   เอวํ   โหติ   อหมสฺมิ   พฺรหฺมา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๔.
มหาพฺรหฺมา    อภิภู    อนภิภูโต    อญฺญทตฺถุทโส    วสวตฺติ   อิสฺสโร
กตฺตา  นิมฺมิตา  ๑-  เสฏฺโฐ  สชฺชิตา  ๒-  วสี  ปิตา  ภูตภพฺยานํ มยา
อิเม  สตฺตา  นิมฺมิตา  ฯ  ตํ  กิสฺส  เหตุ  ฯ  มมํ  หิ ปุพฺเพ เอตทโหสิ
อโห   วต   อญฺเญปิ  สตฺตา  อิตฺถตฺตํ  อาคจฺเฉยฺยุนฺติ  ฯ  อิติ  มมํ  จ
มโนปณิธิ อิเม จ สตฺตา อิตฺถตฺตํ อาคตาติ ฯ
     {๓๑.๔} เยปิ เต สตฺตา ปจฺฉา อุปปนฺนา เตสมฺปิ เอวํ โหติ อยํ โข
ภวํ   พฺรหฺมา   มหาพฺรหฺมา   อภิภู   อนภิภูโต   อญฺญทตฺถุทโส  วสวตฺติ
อิสฺสโร   กตฺตา   นิมฺมิตา   เสฏฺโฐ   สชฺชิตา   วสี  ปิตา  ภูตภพฺยานํ
อิมินา  มยํ  โภตา  พฺรหฺมุนา  นิมฺมิตา  ฯ  ตํ  กิสฺส  เหตุ ฯ อิมญฺหิ มยํ
อทฺทสาม   อิธ   ปฐมํ   อุปปนฺนํ   มยํ  ปนมฺหา  ปจฺฉา  อุปปนฺนาติ  ฯ
ตตฺร  ภิกฺขเว  โย  โส  สตฺโต  ปฐมํ  อุปปนฺโน โส ทีฆายุกตโร จ โหติ
วณฺณวนฺตตโร  จ  มเหสกฺขตโร  จ  ฯ เย ปน เต สตฺตา ปจฺฉา อุปปนฺนา
เต อปฺปายุกตรา จ โหนฺติ ทุพฺพณฺณตรา จ อปฺเปสกฺขตรา จ ฯ
     {๓๑.๕}  ฐานํ  โข ปเนตํ ภิกฺขเว วิชฺชติ ยํ อญฺญตโร สตฺโต ตมฺหา
กายา  จวิตฺวา  อิตฺถตฺตํ  อาคจฺฉติ  อิตฺถตฺตํ  อาคโต  สมาโน อคารสฺมา
อนคาริยํ  ปพฺพชติ  อคารสฺมา  อนคาริยํ  ปพฺพชิโต สมาโน อาตปฺปมนฺวาย
ปธานมนฺวาย    อนุโยคมนฺวาย   อปฺปมาทมนฺวาย   สมฺมามนสิการมนฺวาย
ตถารูปํ   เจโตสมาธึ   ผุสติ   ยถา  สมาหิเต  จิตฺเต  ตํ  ปุพฺเพนิวาสํ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. นิมฺมาตา ฯ ๒ สี. ยุ. สญฺชิตา ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๕.
อนุสฺสรติ ตโต ปรนฺนานุสฺสรติ ฯ
     {๓๑.๖}  โส  เอวมาห  โย โข โส ภวํ พฺรหฺมา มหาพฺรหฺมา อภิภู
อนภิภูโต   อญฺญทตฺถุทโส   วสวตฺติ   อิสฺสโร   กตฺตา  นิมฺมิตา  เสฏฺโฐ
สชฺชิตา  วสี  ปิตา  ภูตภพฺยานํ  เยน  มยํ  โภตา  พฺรหฺมุนา นิมฺมิตา โส
นิจฺโจ  ธุโว  สสฺสโต  อวิปริณามธมฺโม  สสฺสติสมํ ตเถว ฐสฺสติ ฯ เย ปน
มยํ  อหุมฺหา  เตน  โภตา  พฺรหฺมุนา  นิมฺมิตา  เต  มยํ อนิจฺจา อทฺธุวา
อปฺปายุกา   จวนธมฺมา   อิตฺถตฺตํ   อาคตาติ   ฯ   อิทํ  ภิกฺขเว  ปฐมํ
ฐานํ   ยํ  อาคมฺม  ยํ  อารพฺภ  เอเก  สมณพฺราหฺมณา  เอกจฺจสสฺสติกา
เอกจฺจอสสฺสติกา    เอกจฺจํ    สสฺสตํ   เอกจฺจํ   อสสฺสตํ   อตฺตานญฺจ
โลกญฺจ ปญฺญเปนฺติ ฯ
     [๓๒]   ทุติเย   จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
เอกจฺจสสฺสติกา   เอกจฺจอสสฺสติกา   เอกจฺจํ   สสฺสตํ  เอกจฺจํ  อสสฺสตํ
อตฺตานญฺจ   โลกญฺจ   ปญฺญเปนฺติ   ฯ   สนฺติ   ภิกฺขเว  ขิฑฺฑาปโทสิกา
นาม   เทวา  ฯ  เต  อติเวลํ  หสฺสขิฑฺฑารติธมฺมสมาปนฺนา  วิหรนฺติ  ฯ
เตสํ  อติเวลํ  หสฺสขิฑฺฑารติธมฺมสมาปนฺนานํ  วิหรตํ  สติ  ปมุสฺสติ  ๑- ฯ
สติยา สมฺโมสา เต เทวา ตมฺหา กายา จวนฺติ ฯ
     {๓๒.๑}  ฐานํ  โข ปเนตํ ภิกฺขเว วิชฺชติ ยํ อญฺญตโร สตฺโต ตมฺหา
กายา  จวิตฺวา  อิตฺถตฺตํ  อาคจฺฉติ  อิตฺถตฺตํ  อาคโต  สมาโน อคารสฺมา
อนคาริยํ  ปพฺพชติ  อคารสฺมา  อนคาริยํ  ปพฺพชิโต สมาโน อาตปฺปมนฺวาย
@เชิงอรรถ: ๑ สมฺมุสฺสติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๖.
ปธานมนฺวาย    อนุโยคมนฺวาย   อปฺปมาทมนฺวาย   สมฺมามนสิการมนฺวาย
ตถารูปํ  เจโตสมาธึ  ผุสติ  ยถา สมาหิเต จิตฺเต ตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ
ตโต ปรํ นานุสฺสรติ ฯ
     {๓๒.๒}  โส เอวมาห เย โข เต โภนฺโต เทวา น ขิฑฺฑาปโทสิกา
เต  น  อติเวลํ  หสฺสขิฑฺฑารติรมฺมสมาปนฺนา  วิหรนฺติ  ฯ เตสํ น อติเวลํ
หสฺสขิฑฺฑารติธมฺมสมาปนฺนานํ   วิหรตํ   สติ   น   ปมุสฺสติ   ฯ   สติยา
อสมฺโมสา  เต  เทวา  ตมฺหา  กายา  น  จวนฺติ  นิจฺจา  ธุวา สสฺสตา
อวิปริณามธมฺมา  สสฺสติสมํ  ตเถว  ฐสฺสนฺติ  ฯ  เย  ปน มยํ อหุมฺหา ๑-
ขิฑฺฑาปโทสิกา     เต    มยํ    อติเวลํ    หสฺสขิฑฺฑารติธมฺมสมาปนฺนา
วิหริมฺหา   ๒-   ฯ   เตสนฺโน   อติเวลํ   หสฺสขิฑฺฑารติธมฺมสมาปนฺนานํ
วิหรตํ  สติ  ปมุสฺสติ  ฯ  สติยา  สมฺโมสา  เอวํ  มยํ ตมฺหา กายา จุตา
อนิจฺจา   อทฺธุวา   อปฺปายุกา   จวนธมฺมา  อิตฺถตฺตํ  อาคตาติ  ฯ  อิทํ
ภิกฺขเว   ทุติยํ   ฐานํ  ยํ  อาคมฺม  ยํ  อารพฺภ  เอเก  สมณพฺราหฺมณา
เอกจฺจสสฺสติกา   เอกจฺจอสสฺสติกา   เอกจฺจํ   สสฺสตํ  เอกจฺจํ  อสสฺสตํ
อตฺตานญฺจ โลกญฺจ ปญฺญเปนฺติ ฯ
     [๓๓]   ตติเย   จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
เอกจฺจสสฺสติกา   เอกจฺจอสสฺสติกา   เอกจฺจํ   สสฺสตํ  เอกจฺจํ  อสสฺสตํ
อตฺตานญฺจ   โลกญฺจ   ปญฺญเปนฺติ   ฯ   สนฺติ   ภิกฺขเว   มโนปโทสิกา
@เชิงอรรถ: ๑ สี. อหุมฺห ฯ ๒ สี. วิหริมฺห ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๗.
นาม  เทวา  ฯ  เต  อติเวลํ  อญฺญมญฺญํ  อุปนิชฺฌายนฺติ  ฯ  เต อติเวลํ
อญฺญมญฺญํ    อุปนิชฺฌายนฺตา    อญฺญมญฺญมฺหิ    จิตฺตานิ   ปโทเสนฺติ   ฯ
เต   อญฺญมญฺญํ   ปทุฏฺฐจิตฺตา  กิลนฺตกายา  กิลนฺตจิตฺตา  ฯ  เต  เทวา
ตมฺหา กายา จวนฺติ ฯ
     {๓๓.๑}  ฐานํ  โข ปเนตํ ภิกฺขเว วิชฺชติ ยํ อญฺญตโร สตฺโต ตมฺหา
กายา  จวิตฺวา  อิตฺถตฺตํ  อาคจฺฉติ  อิตฺถตฺตํ  อาคโต  สมาโน อคารสฺมา
อนคาริยํ  ปพฺพชติ  อคารสฺมา  อนคาริยํ  ปพฺพชิโต สมาโน อาตปฺปมนฺวาย
ปธานมนฺวาย    อนุโยคมนฺวาย   อปฺปมาทมนฺวาย   สมฺมามนสิการมนฺวาย
ตถารูปํ   เจโตสมาธึ   ผุสติ   ยถา  สมาหิเต  จิตฺเต  ตํ  ปุพฺเพนิวาสํ
อนุสฺสรติ ตโต ปรํ นานุสฺสรติ ฯ
     {๓๓.๒}  โส  เอวมาห เย โข เต โภนฺโต เทวา น มโนปโทสิกา
เต   นาติเวลํ   อญฺญมญฺญํ   อุปนิชฺฌายนฺติ  ฯ  เต  นาติเวลํ  อญฺญมญฺญํ
อุปนิชฺฌายนฺตา   อญฺญมญฺญมฺหิ   *-  จิตฺตานิ  นปฺปทุสฺเสนฺติ  ๑-  ฯ  เต
อญฺญมญฺญํ   *-   อปฺปทุฏฺฐจิตฺตา   อกิลนฺตกายา   อกิลนฺตจิตฺตา  ฯ  เต
เทวา  ตมฺหา  กายา  น  จวนฺติ  นิจฺจา  ธุวา  สสฺสตา อวิปริณามธมฺมา
สสฺสติสมํ  ตเถว  ฐสฺสนฺติ  ฯ  เย  ปน มยํ อหุมฺหา ๒- มโนปโทสิกา เต
มยํ   อติเวลํ   อญฺญมญฺญํ   อุปนิชฺฌายิมฺหา   ๓-  ฯ  เต  มยํ  อติเวลํ
อญฺญมญฺญํ         อุปนิชฺฌายนฺตา         อญฺญมญฺญมฺหิ        จิตฺตานิ
ปโทสิมฺหา   ๔-   ฯ   เต   มยํ   อญฺญมญฺญํ  ปทุฏฺฐจิตฺตา  กิลนฺตกายา
@เชิงอรรถ: ๑ สี. นปฺปทูเสนฺติ ฯ ๒ สี. อหุมฺห ฯ ๓ สี. อุปนิชฺฌายิมฺห ฯ
@๔ สี. ปโทสิมฺห ฯ
@* มีการแก้ไขคำ อญฺมญฺญมฺหิ เป็น อญฺญมญฺญมฺหิ
@* มีการแก้ไขคำ อญฺมญฺญํ เป็น อญฺญมญฺญํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๘.
กิลนฺตจิตฺตา   ฯ   เอวํ   มยํ   ตมฺหา  กายา  จุตา  อนิจฺจา  อทฺธุวา
อปฺปายุกา   จวนธมฺมา   อิตฺถตฺตํ   อาคตาติ   ฯ   อิทํ  ภิกฺขเว  ตติยํ
ฐานํ   ยํ  อาคมฺม  ยํ  อารพฺภ  เอเก  สมณพฺราหฺมณา  เอกจฺจสสฺสติกา
เอกจฺจอสสฺสติกา    เอกจฺจํ    สสฺสตํ   เอกจฺจํ   อสสฺสตํ   อตฺตานญฺจ
โลกญฺจ ปญฺญเปนฺติ ฯ
     [๓๔]   จตุตฺเถ  จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
เอกจฺจสสฺสติกา   เอกจฺจอสสฺสติกา   เอกจฺจํ   สสฺสตํ  เอกจฺจํ  อสสฺสตํ
อตฺตานญฺจ   โลกญฺจ   ปญฺญเปนฺติ   ฯ   อิธ  ภิกฺขเว  เอกจฺโจ  สมโณ
วา   พฺราหฺมโณ   วา   ตกฺกี   โหติ   วิมํสี   ฯ   โส  ตกฺกปริยาหตํ
วิมํสานุจริตํ  สยํปาฏิภาณํ  ๑-  เอวมาห  ยํ  โข  อิทํ  วุจฺจติ  จกฺขุนฺติปิ
โสตนฺติปิ    ฆานนฺติปิ    ชิวฺหาติปิ   กาโยติปิ   อยํ   อตฺตา   อนิจฺโจ
อทฺธุโว    อสสฺสโต   วิปริณามธมฺโม   ฯ   ยญฺจ   โข   อิทํ   วุจฺจติ
จิตฺตนฺติ   วา   มโนติ   วา   วิญฺญาณนฺติ   วา   อยํ   อตฺตา  นิจฺโจ
ธุโว    สสฺสโต    อวิปริณามธมฺโม   สสฺสติสมํ   ตเถว   ฐสฺสตีติ   ฯ
อิทํ  ภิกฺขเว  จตุตฺถํ  ฐานํ  ยํ  อาคมฺม  ยํ อารพฺภ เอเก สมณพฺราหฺมณา
เอกจฺจสสฺสติกา   เอกจฺจอสสฺสติกา   เอกจฺจํ   สสฺสตํ  เอกจฺจํ  อสสฺสตํ
อตฺตานญฺจ    โลกญฺจ   ปญฺญเปนฺติ   ฯ   อิเมหิ   โข   เต   ภิกฺขเว
สมณพฺราหฺมณา      เอกจฺจสสฺสติกา      เอกจฺจอสสฺสติกา     เอกจฺจํ
สสฺสตํ     เอกจฺจํ     อสสฺสตํ    อตฺตานญฺจ    โลกญฺจ    ปญฺญเปนฺติ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. สยํปฏิภานํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๙.
จตูหิ   วตฺถูหิ  ฯ  เย  หิ  เกจิ  ภิกฺขเว  สมณา  วา  พฺราหฺมณา  วา
เอกจฺจสสฺสติกา     เอกจฺจอสสฺสติกา     เอกจฺจํ    สสฺสตํ    เอกจฺจํ
อสสฺสตํ    อตฺตานญฺจ   โลกญฺจ   ปญฺญเปนฺติ   สพฺเพ   เต   อิเมเหว
จตูหิ วตฺถูหิ เอเตสํ วา อญฺญตเรน นตฺถิ อิโต พหิทฺธา ฯ
     {๓๔.๑}   ตยิทํ  ภิกฺขเว  ตถาคโต  ปชานาติ  อิเม  ทิฏฺฐิฏฺฐานา
เอวํคหิตา   เอวํปรามฏฺฐา   เอวํคติกา   ภวนฺติ  เอวํอภิสมฺปรายาติ  ฯ
ตญฺจ  ตถาคโต  ปชานาติ  ตโต  จ  อุตฺตริตรํ  ปชานาติ  ตญฺจ  ปชานนํ
น   ปรามสติ   ฯ   อปรามสโต   จสฺส   ปจฺจตฺตญฺเญว  นิพฺพุติ  วิทิตา
เวทนานํ      สมุทยญฺจ     อตฺถงฺคมญฺจ     อสฺสาทญฺจ     อาทีนวญฺจ
นิสฺสรณญฺจ    ยถาภูตํ    วิทิตฺวา    ฯ   อนุปาทา   วิมุตฺโต   ภิกฺขเว
ตถาคโต   ฯ  อิเม  โข  ภิกฺขเว  ธมฺมา  คมฺภีรา  ทุทฺทสา  ทุรนุโพธา
สนฺตา   ปณีตา   อตกฺกาวจรา   นิปุณา   ปณฺฑิตเวทนียา  เย  ตถาคโต
สยํ    อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   ปเวเทติ   เยหิ   ตถาคตสฺส   ยถาภุจฺจํ
วณฺณํ สมฺมา วทมานา วเทยฺยุํ ฯ
     [๓๕]  สนฺติ  ภิกฺขเว เอเก สมณพฺราหฺมณา อนฺตานนฺติกา อนฺตานนฺตํ
โลกสฺส   ปญฺญเปนฺติ  จตูหิ  วตฺถูหิ  ฯ  เต  จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา
กิมาคมฺม   กิมารพฺภ   อนฺตานนฺติกา   อนฺตานนฺตํ   โลกสฺส   ปญฺญเปนฺติ
จตูหิ   วตฺถูหิ  ฯ  อิธ  ภิกฺขเว  เอกจฺโจ  สมโณ  วา  พฺราหฺมโณ  วา
อาตปฺปมนฺวาย     ปธานมนฺวาย     อนุโยคมนฺวาย     อปฺปมาทมนฺวาย
สมฺมามนสิการมนฺวาย        ตถารูปํ        เจโตสมาธึ        ผุสติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๐.
ยถา   สมาหิเต   จิตฺเต  อนฺตสญฺญี  โลกสฺมึ  วิหรติ  ฯ  โส  เอวมาห
อนฺตวา  อยํ  โลโก  ปริวฏุโม  ฯ  ตํ กิสฺส เหตุ ฯ อหํ หิ อาตปฺปมนฺวาย
ปธานมนฺวาย    อนุโยคมนฺวาย   อปฺปมาทมนฺวาย   สมฺมามนสิการมนฺวาย
ตถารูปํ  เจโตสมาธึ  ผุสามิ  ยถา  สมาหิเต  จิตฺเต  อนฺตสญฺญี  โลกสฺมึ
วิหรามิ  ฯ  อิมินามหํ  เอตํ ชานามิ ยถา อนฺตวา อยํ โลโก ปริวฏุโมติ ฯ
อิทํ  ภิกฺขเว  ปฐมํ  ฐานํ  ยํ  อาคมฺม  ยํ  อารพฺภ เอเก สมณพฺราหฺมณา
อนฺตานนฺติกา อนฺตานนฺตํ โลกสฺส ปญฺญเปนฺติ ฯ
     [๓๖]   ทุติเย   จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
อนฺตานนฺติกา    อนฺตานนฺตํ   โลกสฺส   ปญฺญเปนฺติ   ฯ   อิธ   ภิกฺขเว
เอกจฺโจ   สมโณ   วา   พฺราหฺมโณ  วา  อาตปฺปมนฺวาย  ปธานมนฺวาย
อนุโยคมนฺวาย     อปฺปมาทมนฺวาย     สมฺมามนสิการมนฺวาย    ตถารูปํ
เจโตสมาธึ    ผุสติ   ยถา   สมาหิเต   จิตฺเต   อนนฺตสญฺญี   โลกสฺมึ
วิหรติ   ฯ   โส  เอวมาห  อนนฺโต  อยํ  โลโก  อปริยนฺโต  เย  เต
สมณพฺราหฺมณา   เอวมาหํสุ   อนฺตวา  อยํ  โลโก  ปริวฏุโมติ  ฯ  เตสํ
มุสา  ฯ  อนนฺโต  อยํ  โลโก  อปริยนฺโต  ฯ  ตํ  กิสฺส  เหตุ ฯ อหํ หิ
อาตปฺปมนฺวาย     ปธานมนฺวาย     อนุโยคมนฺวาย     อปฺปมาทมนฺวาย
สมฺมามนสิการมนฺวาย     ตถารูปํ     เจโตสมาธึ     ผุสามิ     ยถา
สมาหิเต   จิตฺเต   อนนฺตสญฺญี   โลกสฺมึ   วิหรามิ  ฯ  อิมินามหํ  เอตํ
ชานามิ   ยถา   อนนฺโต   อยํ   โลโก  อปริยนฺโตติ  ฯ  อิทํ  ภิกฺขเว
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๑.
ทุติยํ    ฐานํ    ยํ   อาคมฺม   ยํ   อารพฺภ   เอเก   สมณพฺราหฺมณา
อนฺตานนฺติกา อนฺตานนฺตํ โลกสฺส ปญฺญเปนฺติ ฯ
     [๓๗]   ตติเย   จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
อนฺตานนฺติกา    อนฺตานนฺตํ   โลกสฺส   ปญฺญเปนฺติ   ฯ   อิธ   ภิกฺขเว
เอกจฺโจ   สมโณ   วา   พฺราหฺมโณ  วา  อาตปฺปมนฺวาย  ปธานมนฺวาย
อนุโยคมนฺวาย     อปฺปมาทมนฺวาย     สมฺมามนสิการมนฺวาย    ตถารูปํ
เจโตสมาธึ    ผุสติ   ยถา   สมาหิเต   จิตฺเต   อุทฺธมโธ   อนฺตสญฺญี
โลกสฺมึ   วิหรติ   ติริยํ   อนนฺตสญฺญี   ฯ   โส  เอวมาห  อนฺตวา  จ
อยํ   โลโก  อนนฺโต  จ  เย  เต  สมณพฺราหฺมณา  เอวมาหํสุ  อนฺตวา
อยํ   โลเก  ปริวฏุโมติ  ฯ  เตสํ  มุสา  ฯ  เยปิ  เต  สมณพฺราหฺมณา
เอวมาหํสุ   อนนฺโต   อยํ   โลโก   อปริยนฺโตติ  ฯ  เตสํปิ  มุสา  ฯ
อนฺตวา   จ  อยํ  โลโก  อนนฺโต  จ  ฯ  ตํ  กิสฺส  เหตุ  ฯ  อหํ  หิ
อาตปฺปมนฺวาย     ปธานมนฺวาย     อนุโยคมนฺวาย     อปฺปมาทมนฺวาย
สมฺมามนสิการมนฺวาย   ตถารูปํ   เจโตสมาธึ   ผุสามิ   ยถา  สมาหิเต
จิตฺเต   อุทฺธมโธ   อนฺตสญฺญี   โลกสฺมึ   วิหรามิ  ติริยํ  อนนฺตสญฺญี  ฯ
อิมินามหํ  เอตํ  ชานามิ  ยถา  อนฺตวา  จ  อยํ  โลโก อนนฺโต จาติ ฯ
อิทํ  ภิกฺขเว  ตติยํ  ฐานํ  ยํ  อาคมฺม  ยํ  อารพฺภ เอเก สมณพฺราหฺมณา
อนฺตานนฺติกา อนฺตานนฺตํ โลกสฺส ปญฺญเปนฺติ ฯ
     [๓๘]   จตุตฺเถ  จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
อนฺตานนฺติกา    อนฺตานนฺตํ   โลกสฺส   ปญฺญเปนฺติ   ฯ   อิธ   ภิกฺขเว
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๒.
เอกจฺโจ   สมโณ   วา   พฺราหฺมโณ   วา  ตกฺกี  โหติ  วิมํสี  ฯ  โส
ตกฺกปริยาหตํ     วิมํสานุจริตํ     สยํปาฏิภาณํ     เอวมาห    เนวายํ
โลโก   อนฺตวา   น   ปนานนฺโต  เย  เต  สมณพฺราหฺมณา  เอวมาหํสุ
อนฺตวา   อยํ   โลโก   ปริวฏุโมติ   ฯ  เตสมฺปิ  มุสา  ฯ  เยปิ  เต
สมณพฺราหฺมณา   เอวมาหํสุ   อนนฺโต   อยํ   โลโก   อปริยนฺโตติ   ฯ
เตสมฺปิ   มุสา   ฯ   เยปิ   เต   สมณพฺราหฺมณา  เอวมาหํสุ  อนฺตวา
จ  อยํ  โลโก  อนนฺโต  จาติ  ฯ เตสมฺปิ มุสา ฯ เนวายํ โลโก อนฺตวา
น  ปนานนฺโตติ  ฯ  อิทํ  ภิกฺขเว  จตุตฺถํ  ฐานํ  ยํ  อาคมฺม  ยํ อารพฺภ
เอเก     สมณพฺราหฺมณา     อนฺตานนฺติกา     อนฺตานนฺตํ     โลกสฺส
ปญฺญเปนฺติ ฯ
     {๓๘.๑}  อิเมหิ  โข  เต  ภิกฺขเว  สมณพฺราหฺมณา  อนฺตานนฺติกา
อนฺตานนฺตํ   โลกสฺส   ปญฺญเปนฺติ   จตูหิ   วตฺถูหิ   ฯ   เย  หิ  เกจิ
ภิกฺขเว    สมณา   วา   พฺราหฺมณา   วา   อนฺตานนฺติกา   อนฺตานนฺตํ
โลกสฺส   ปญฺญเปนฺติ   สพฺเพ   เต   อิเมเหว   จตูหิ  วตฺถูหิ  เอเตสํ
วา อญฺญตเรน นตฺถิ อิโต พหิทฺธา ฯ
     {๓๘.๒}   ตยิทํ  ภิกฺขเว  ตถาคโต  ปชานาติ  อิเม  ทิฏฺฐิฏฺฐานา
เอวํคหิตา   เอวํปรามฏฺฐา   เอวํคติกา   ภวนฺติ  เอวํอภิสมฺปรายาติ  ฯ
ตญฺจ   ตถาคโต   ปชานาติ   ตโต   จ   อุตฺตริตรํ   ปชานาติ   ตญฺจ
ปชานนํ   น   ปรามสติ   ฯ   อปรามสโต  จสฺส  ปจฺจตฺตญฺเญว  นิพฺพุติ
วิทิตา      เวทนานํ      สมุทยญฺจ      อตฺถงฺคมญฺจ      อสฺสาทญฺจ
อาทีนวญฺจ     นิสฺสรณญฺจ     ยถาภูตํ     วิทิตฺวา     ฯ    อนุปาทา
วิมุตฺโต  ภิกฺขเว  ตถาคโต  ฯ  อิเม  โข  เต  ภิกฺขเว  ธมฺมา คมฺภีรา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๓.
ทุทฺทสา     ทุรนุโพธา     สนฺตา    ปณีตา    อตกฺกาวจรา    นิปุณา
ปณฺฑิตเวทนียา   เย   ตถาคโต   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา  ปเวเทติ
เยหิ ตถาคตสฺส ยถาภุจฺจํ วณฺณํ สมฺมา วทมานา วเทยฺยุํ ฯ
     [๓๙]  สนฺติ  ภิกฺขเว  เอเก  สมณพฺราหฺมณา อมราวิกฺเขปิกา ตตฺถ
ตตฺถ   ปณฺหํ   ปุฏฺฐา   สมานา  วาจาวิกฺเขปํ  อาปชฺชนฺติ  อมราวิกฺเขปํ
จตูหิ   วตฺถูหิ  ฯ  เต  จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
อมราวิกฺเขปิกา   ตตฺถ   ตตฺถ   ปณฺหํ   ปุฏฺฐา   สมานา  วาจาวิกฺเขปํ
อาปชฺชนฺติ อมราวิกฺเขปํ จตูหิ วตฺถูหิ ฯ
     {๓๙.๑}  อิธ  ภิกฺขเว  เอกจฺโจ  สมโณ  วา  พฺราหฺมโณ วา อิทํ
กุสลนฺติ   ยถาภูตํ  นปฺปชานาติ  อิทํ  อกุสลนฺติ  ยถาภูตํ  นปฺปชานาติ  ฯ
ตสฺส  เอวํ  โหติ  อหํ  โข อิทํ กุสลนฺติ ยถาภูตํ นปฺปชานามิ อิทํ อกุสลนฺติ
ยถาภูตํ   นปฺปชานามิ   อหญฺเจ   โข  ๑-  ปน  อิทํ  กุสลนฺติ  ยถาภูตํ
อปฺปชานนฺโต   อิทํ   อกุสลนฺติ   ยถาภูตํ   อปฺปชานนฺโต   อิทํ  กุสลนฺติ
วา  พฺยากเรยฺยํ  อิทํ  อกุสลนฺติ  วา  พฺยากเรยฺยํ  ตํ  มมสฺส  มุสา  ยํ
มมสฺส   มุสา   โส  มมสฺส  วิฆาโต  โย  มมสฺส  วิฆาโต  โส  มมสฺส
อนฺตราโยติ   ฯ   อิติ   โส  มุสาวาทภยา  มุสาวาทปริเชคุจฺฉา  เนวิทํ
กุสลนฺติ   พฺยากโรติ   น   ปนิทํ   อกุสลนฺติ   พฺยากโรติ   ตตฺถ  ตตฺถ
ปณฺหํ    ปุฏฺโฐ    สมาโน    วาจาวิกฺเขปํ    อาปชฺชติ   อมราวิกฺเขปํ
เอวนฺติปิ  เม  โน  ฯ  ตถาติปิ  เม  โน ฯ อญฺญถาติปิ เม โน ฯ โนติปิ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. อหญฺเจว โข ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๔.
เม  โน  ฯ  โน  โนติปิ  เม  โนติ  ฯ  อิทํ  ภิกฺขเว  ปฐมํ  ฐานํ  ยํ
อาคมฺม   ยํ   อารพฺภ   เอเก   สมณพฺราหฺมณา  อมราวิกฺเขปิกา  ตตฺถ
ตตฺถ ปณฺหํ ปุฏฺฐา สมานา วาจาวิกฺเขปํ อาปชฺชนฺติ อมราวิกฺเขปํ ฯ
     [๔๐]   ทุติเย   จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
อมราวิกฺเขปิกา   ตตฺถ   ตตฺถ   ปณฺหํ   ปุฏฺฐา   สมานา  วาจาวิกฺเขปํ
อาปชฺชนฺติ   อมราวิกฺเขปํ   ฯ   อิธ   ภิกฺขเว   เอกจฺโจ  สมโณ  วา
พฺราหฺมโณ   วา   อิทํ   กุสลนฺติ   ยถาภูตํ  นปฺปชานาติ  อิทํ  อกุสลนฺติ
ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ   ฯ   ตสฺส  เอวํ  โหติ  อหํ  โข  อิทํ  กุสลนฺติ
ยถาภูตํ     นปฺปชานามิ    อิทํ    อกุสลนฺติ    ยถาภูตํ    นปฺปชานามิ
อหญฺเจ   โข   ๑-   ปน   อิทํ   กุสลนฺติ  ยถาภูตํ  อปฺปชานนฺโต  อิทํ
อกุสลนฺติ   ยถาภูตํ   อปฺปชานนฺโต  อิทํ  กุสลนฺติ  วา  พฺยากเรยฺยํ  อิทํ
อกุสลนฺติ  วา  พฺยากเรยฺยํ  ตตฺถ  เม  อสฺส ฉนฺโท วา ราโค วา โทโส
วา  ปฏิโฆ  วา  ยตฺถ  เม  อสฺส ฉนฺโท วา ราโค วา โทโส วา ปฏิโฆ
วา   ตํ   มมสฺส  อุปาทานํ  ยํ  มมสฺส  อุปาทานํ  โส  มมสฺส  วิฆาโต
โย  มมสฺส  วิฆาโต  โส  มมสฺส  อนฺตราโยติ  ฯ  อิติ โส อุปาทานภยา
อุปาทานปริเชคุจฺฉา     เนวิทํ    กุสลนฺติ    พฺยากโรติ    น    ปนิทํ
อกุสลนฺติ   พฺยากโรติ  ตตฺถ  ตตฺถ  ปณฺหํ  ปุฏฺโฐ  สมาโน  วาจาวิกฺเขปํ
อาปชฺชติ   อมราวิกฺเขปํ  เอวนฺติปิ  เม  โน  ฯ  ตถาติปิ  เม  โน  ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. อหญฺเจว โข ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๕.
อญฺญถาติปิ  เม  โน  ฯ  โนติปิ  เม  โน  ฯ  โน  โนติปิ  เม โนติ ฯ
อิทํ  ภิกฺขเว  ทุติยํ  ฐานํ  ยํ  อาคมฺม  ยํ  อารพฺภ เอเก สมณพฺราหฺมณา
อมราวิกฺเขปิกา   ตตฺถ   ตตฺถ   ปณฺหํ   ปุฏฺฐา   สมานา  วาจาวิกฺเขปํ
อาปชฺชนฺติ อมราวิกฺเขปํ ฯ
     [๔๑]   ตติเย   จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
อมราวิกฺเขปิกา   ตตฺถ   ตตฺถ   ปณฺหํ   ปุฏฺฐา   สมานา  วาจาวิกฺเขปํ
อาปชฺชนฺติ   อมราวิกฺเขปํ   ฯ   อิธ   ภิกฺขเว   เอกจฺโจ  สมโณ  วา
พฺราหฺมโณ   วา   อิทํ   กุสลนฺติ   ยถาภูตํ  นปฺปชานาติ  อิทํ  อกุสลนฺติ
ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ   ฯ   ตสฺส  เอวํ  โหติ  อหํ  โข  อิทํ  กุสลนฺติ
ยถาภูตํ     นปฺปชานามิ    อิทํ    อกุสลนฺติ    ยถาภูตํ    นปฺปชานามิ
อหญฺเจ   โข   ๑-   ปน   อิทํ   กุสลนฺติ  ยถาภูตํ  อปฺปชานนฺโต  อิทํ
อกุสลนฺติ   ยถาภูตํ   อปฺปชานนฺโต   อิทํ   กุสลนฺติ   วา   พฺยากเรยฺยํ
อิทํ   อกุสลนฺติ   วา   พฺยากเรยฺยํ   สนฺติ   หิ   โข   สมณพฺราหฺมณา
ปณฺฑิตา    นิปุณา    กตปรปฺปวาทา    วาลเวธิรูปา    เต   ภินฺทนฺตา
มญฺเญ   จรนฺติ   ปญฺญาคเตน   ทิฏฺฐิคตานิ  เต  มํ  ตตฺถ  สมนุยุญฺเชยฺยุํ
สมนุคฺคาเหยฺยุํ     สมนุภาเสยฺยุํ    เย    มํ    ตตฺถ    สมนุยุญฺเชยฺยุํ
สมนุคฺคาเหยฺยุํ  สมนุภาเสยฺยุํ  เตสาหํ  น  สมฺปาเยยฺยํ  ๒-  ยญฺจาหํ ๓-
น   สมฺปาเยยฺยํ   โส   มมสฺส   วิฆาโต   โย   มมสฺส  วิฆาโต  โส
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. อหญฺเจว โข ฯ ๒ สมฺปาเหยฺยํ สมฺปาเปยฺยํ สมฺปเยยฺยํ
@ สมฺปาเทยฺยํ ฯ ๓ สี. ยุ. เยสาหํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๖.
มมสฺส   อนฺตราโยติ   ฯ   อิติ   โส   อนุโยคภยา  อนุโยคปริเชคุจฺฉา
เนวิทํ   กุสลนฺติ   พฺยากโรติ   น   ปนิทํ   อกุสลนฺติ  พฺยากโรติ  ตตฺถ
ตตฺถ   ปณฺหํ   ปุฏฺโฐ   สมาโน   วาจาวิกฺเขปํ  อาปชฺชติ  อมราวิกฺเขปํ
เอวนฺติปิ  เม  โน  ฯ  ตถาติปิ  เม  โน  ฯ  อญฺญถาติปิ  เม  โน  ฯ
โนติปิ  เม  โน  ฯ  โน  โนติปิ  เม  โนติ  ฯ  อิทํ ภิกฺขเว ตติยํ ฐานํ
ยํ   อาคมฺม   ยํ   อารพฺภ   เอเก   สมณพฺราหฺมณา   อมราวิกฺเขปิกา
ตตฺถ    ตตฺถ    ปณฺหํ    ปุฏฺฐา   สมานา   วาจาวิกฺเขปํ   อาปชฺชนฺติ
อมราวิกฺเขปํ ฯ
     [๔๒]   จตุตฺเถ  จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
อมราวิกฺเขปิกา   ตตฺถ   ตตฺถ   ปณฺหํ   ปุฏฺฐา   สมานา  วาจาวิกฺเขปํ
อาปชฺชนฺติ   อมราวิกฺเขปํ   ฯ   อิธ   ภิกฺขเว   เอกจฺโจ  สมโณ  วา
พฺราหฺมโณ   วา   มนฺโท  โหติ  โมมูโห  ฯ  โส  มนฺทตฺตา  โมมูหตฺตา
ตตฺถ    ตตฺถ    ปณฺหํ    ปุฏฺโฐ    สมาโน   วาจาวิกฺเขปํ   อาปชฺชติ
อมราวิกฺเขปํ  อตฺถิ  ปโร  โลโกติ  อิติ  เจ มํ ปุจฺฉสิ อตฺถิ ปโร โลโกติ
อิติ  เจ  เม  อสฺส  อตฺถิ  ปโร  โลโกติ  อิติ  เตน  ๑-  พฺยากเรยฺยํ
เอวนฺติปิ  เม  โน  ฯ  ตถาติปิ  เม  โน  ฯ  อญฺญถาติปิ   เม  โน ฯ
โนติปิ  เม  โน  ฯ  โน โนติปิ เม โน ฯ นตฺถิ ปโร โลโก  ฯเปฯ อตฺถิ
จ  นตฺถิ  จ  ปโร  โลโก  ฯ เนวตฺถิ น นตฺถิ ปโร โลโก ฯ อตฺถิ สตฺตา
@เชิงอรรถ: ๑ เตน เต นํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๗.
โอปปาติกา   ฯ   นตฺถิ   สตฺตา   โอปปาติกา   ฯ   อตฺถิ   จ  นตฺถิ
จ สตฺตา โอปปาติกา ฯ เนวตฺถิ น นตฺถิ สตฺตา โอปปาติกา ฯ
     {๔๒.๑}   อตฺถิ   สุกฏทุกฺกฏานํ  กมฺมานํ  ผลํ  วิปาโก  ฯ  นตฺถิ
สุกฏทุกฺกฏานํ  กมฺมานํ  ผลํ  วิปาโก  ฯ  อตฺถิ  จ  นตฺถิ จ สุกฏทุกฺกฏานํ
กมฺมานํ   ผลํ   วิปาโก   ฯ  เนวตฺถิ  น  นตฺถิ  สุกฏทุกฺกฏานํ  กมฺมานํ
ผลํ   วิปาโก   ฯ  โหติ  ตถาคโต  ปรมฺมรณา  ฯ  น  โหติ  ตถาคโต
ปรมฺมรณา   ฯ  โหติ  จ  น  จ  โหติ  ตถาคโต  ปรมฺมรณา  ฯ  เนว
โหติ  น  น  โหติ  ตถาคโต  ปรมฺมรณาติ  อิติ  เจ  มํ  ปุจฺฉสิ ฯ เนว
โหติ   น  น  โหติ  ตถาคโต  ปรมฺมรณาติ  อิติ  เจ  เม  อสฺส  เนว
โหติ  น  น  โหติ  ตถาคโต  ปรมฺมรณาติ  อิติ  เต  น ๑- พฺยากเรยฺยํ
เอวนฺติปิ  เม  โน  ฯ  ตถาติปิ  เม  โน  ฯ  อญฺญถาติปิ  เม  โน  ฯ
โนติปิ  เม  โน  ฯ  โน  โนติปิ  เม  โนติ  ฯ อิทํ ภิกฺขเว จตุตฺถํ ฐานํ
ยํ   อาคมฺม   ยํ   อารพฺภ   เอเก   สมณพฺราหฺมณา   อมราวิกฺเขปิกา
ตตฺถ    ตตฺถ    ปณฺหํ    ปุฏฺฐา   สมานา   วาจาวิกฺเขปํ   อาปชฺชนฺติ
อมราวิกฺเขปํ ฯ
     {๔๒.๒}  อิเมหิ  โข  เต  ภิกฺขเว สมณพฺราหฺมณา อมราวิกฺเขปิกา
ตตฺถ  ตตฺถ  ปณฺหํ  ปุฏฺฐา  สมานา  วาจาวิกฺเขปํ อาปชฺชนฺติ อมราวิกฺเขปํ
จตูหิ วตฺถูหิ ฯ เย หิ เกจิ ภิกฺขเว สมณา วา พฺราหฺมณา วา อมราวิกฺเขปิกา
ตตฺถ    ตตฺถ    ปณฺหํ    ปุฏฺฐา   สมานา   วาจาวิกฺเขปํ   อาปชฺชนฺติ
@เชิงอรรถ: ๑ เต นนฺติปิ เตนาติปิ ปาโฐ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๘.
อมราวิกฺเขปํ   สพฺเพ   เต   อิเมเหว   จตูหิ   วตฺถูหิ   เอเตสํ  วา
อญฺญตเรน    นตฺถิ    อิโต    พหิทฺธา    ฯเปฯ    เยหิ   ตถาคตสฺส
ยถาภุจฺจํ วณฺณํ สมฺมา วทมานา วเทยฺยุํ ฯ
     [๔๓]   สนฺติ   ภิกฺขเว  เอเก  สมณพฺราหฺมณา  อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกา
อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ   อตฺตานญฺจ   โลกญฺจ   ปญฺญเปนฺติ   ทฺวีหิ   วตฺถูหิ   ฯ
เต   จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ  อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกา
อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ         อตฺตานญฺจ         โลกญฺจ        ปญฺญเปนฺติ
ทฺวีหิ วตฺถูหิ ฯ
     {๔๓.๑}    สนฺติ   ภิกฺขเว   อสญฺญีสตฺตา   ๑-   นาม   เทวา
สญฺญุปฺปาทา   จ   ปน   เต   เทวา  ตมฺหา  กายา  จวนฺติ  ฯ  ฐานํ
โข   ปเนตํ   ภิกฺขเว   วิชฺชติ   ยํ   อญฺญตโร  สตฺโต  ตมฺหา  กายา
จวิตฺวา   อิตฺถตฺตํ   อาคจฺฉติ   อิตฺถตฺตํ   อาคโต   สมาโน  อคารสฺมา
อนคาริยํ    ปพฺพชติ    อคารสฺมา    อนคาริยํ    ปพฺพชิโต    สมาโน
อาตปฺปมนฺวาย     ปธานมนฺวาย     อนุโยคมนฺวาย     อปฺปมาทมนฺวาย
สมฺมามนสิการมนฺวาย   ตถารูปํ   เจโตสมาธึ   ผุสติ   ยถา   สมาหิเต
จิตฺเต    สญฺญุปฺปาทํ    อนุสฺสรติ   ตโต   ปรํ   นานุสฺสรติ   ฯ   โส
เอวมาห  อธิจฺจสมุปฺปนฺโน  อตฺตา  จ  โลโก  จ  ฯ  ตํ  กิสฺส  เหตุ ฯ
อหํ    หิ    ปุพฺเพ   นาโหสึ   โสมฺหิ   เอตรหิ   อหุตฺวา   สนฺตตาย
ปริณโตติ   ฯ   อิทํ   ภิกฺขเว   ปฐมํ   ฐานํ  ยํ  อาคมฺม  ยํ  อารพฺภ
เอเก       สมณพฺราหฺมณา      อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกา      อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. อสญฺญสตฺตา ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๙.
อตฺตานญฺจ โลกญฺจ ปญฺญเปนฺติ ฯ
     [๔๔]   ทุติเย   จ   โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกา   อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ   อตฺตานญฺจ   โลกญฺจ  ปญฺญเปนฺติ  ฯ
อิธ  ภิกฺขเว  เอกจฺโจ  สมโณ  วา พฺราหฺมโณ วา ตกฺกี โหติ วิมํสี ฯ โส
ตกฺกปริยาหตํ    วิมํสานุจริตํ   สยํปาฏิภาณํ   เอวมาห   อธิจฺจสมุปฺปนฺโน
อตฺตา  จ  โลโก  จาติ  ฯ อิทํ ภิกฺขเว ทุติเย ฐานํ ยํ อาคมฺม ยํ อารพฺภ
เอเก   สมณพฺราหฺมณา   อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกา   อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ   อตฺตานญฺจ
โลกญฺจ ปญฺญเปนฺติ ฯ
     {๔๔.๑}   อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว  สมณพฺราหฺมณา  อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกา
อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ   อตฺตานญฺจ   โลกญฺจ   ปญฺญเปนฺติ   ทฺวีหิ   วตฺถูหิ   ฯ
เย   หิ  เกจิ  ภิกฺขเว  สมณา  วา  พฺราหฺมณา  วา  อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกา
อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ    อตฺตานญฺจ    โลกญฺจ    ปญฺญเปนฺติ    สพฺเพ    เต
อิเมเหว    ทฺวีหิ   วตฺถูหิ   เอเตสํ   วา   อญฺญตเรน   นตฺถิ   อิโต
พหิทฺธา    ฯเปฯ    เยหิ    ตถาคตสฺส    ยถาภุจฺจํ    วณฺณํ   สมฺมา
วทมานา   วเทยฺยุํ   ฯ   อิเมหิ   โข   เต   ภิกฺขเว  สมณพฺราหฺมณา
ปุพฺพนฺตกปฺปิกา    ปุพฺพนฺตานุทิฏฺฐิโน    ปุพฺพนฺตํ   อารพฺภ   อเนกวิหิตานิ
อธิมุตฺติปทานิ   อภิวทนฺติ  อฏฺฐารสหิ  วตฺถูหิ  ฯ  เย  หิ  เกจิ  ภิกฺขเว
สมณา    วา    พฺราหฺมณา    วา   ปุพฺพนฺตกปฺปิกา   ปุพฺพนฺตานุทิฏฺฐิโน
ปุพฺพนฺตํ    อารพฺภ    อเนกวิหิตานิ   อธิมุตฺติปทานิ   อภิวทนฺติ   สพฺเพ
เต   อิเมเหว   อฏฺฐารสหิ   วตฺถูหิ   เอเตสํ   วา  อญฺญตเรน  นตฺถิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๐.
อิโต พหิทฺธา ฯ
     {๔๔.๒}   ตยิทํ  ภิกฺขเว  ตถาคโต  ปชานาติ  อิเม  ทิฏฺฐิฏฺฐานา
เอวํคหิตา   เอวํปรามฏฺฐา   เอวํคติกา   ภวนฺติ  เอวํอภิสมฺปรายาติ  ฯ
ตญฺจ   ตถาคโต   ปชานาติ   ตโต   จ   อุตฺตริตรํ   ปชานาติ   ตญฺจ
ปชานนํ    น    ปรามสติ    ฯ    อปรามสโต   จสฺส   ปจฺจตฺตญฺเญว
นิพฺพุติ    วิทิตา    เวทนานํ    สมุทยญฺจ    อตฺถงฺคมญฺจ    อสฺสาทญฺจ
อาทีนวญฺจ    นิสฺสรณญฺจ   ยถาภูตํ   วิทิตฺวา   ฯ   อนุปาทา   วิมุตฺโต
ภิกฺขเว  ตถาคโต  ฯ  อิเม  โข  เต  ภิกฺขเว  ธมฺมา  คมฺภีรา ทุทฺทสา
ทุรนุโพธา    สนฺตา    ปณีตา   อตกฺกาวจรา   นิปุณา   ปณฺฑิตเวทนียา
เย   ตถาคโต   สยํ   อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  ปเวเทติ  เยหิ  ตถาคตสฺส
ยถาภุจฺจํ วณฺณํ สมฺมา วทมานา วเทยฺยุํ ฯ
     [๔๕]   สนฺติ   ภิกฺขเว   เอเก   สมณพฺราหฺมณา   อปรนฺตกปฺปิกา
อปรนฺตานุทิฏฺฐิโน    อปรนฺตํ    อารพฺภ    อเนกวิหิตานิ   อธิมุตฺติปทานิ
อภิวทนฺติ   จตุจตฺตาฬีสาย   วตฺถูหิ  ฯ  เต  จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา
กิมาคมฺม    กิมารพฺภ    อปรนฺตกปฺปิกา    อปรนฺตานุทิฏฺฐิโน    อปรนฺตํ
อารพฺภ    อเนกวิหิตานิ    อธิมุตฺติปทานิ    อภิวทนฺติ    จตุจตฺตาฬีสาย
วตฺถูหิ ฯ
     [๔๖]   สนฺติ   ภิกฺขเว   เอเก   สมณพฺราหฺมณา   อุทฺธมาฆตนิกา
สญฺญีวาทา     อุทฺธมาฆตนา     สญฺญิมตฺตานํ     ปญฺญเปนฺติ    โสฬสหิ
วตฺถูหิ   ฯ   เต   จ   โภนฺโต   สมณพฺราหฺมณา   กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
อุทฺธมาฆตนิกา    สญฺญีวาทา    อุทฺธมาฆตนา   สญฺญิมตฺตานํ   ปญฺญเปนฺติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๑.
โสฬสหิ วตฺถูหิ ฯ
     {๔๖.๑}  รูปี อตฺตา โหติ อโรโค ปรํ มรณา สญฺญีติ นํ ปญฺญเปนฺติ ฯ
อรูปี  อตฺตา  โหติ  อโรโค ปรํ มรณา สญฺญีติ นํ ปญฺญเปนฺติ ฯ รูปี จ อรูปี
จ  อตฺตา  โหติ  ฯเปฯ  เนวรูปีนารูปี  อตฺตา  โหติ  ฯ  อนฺตวา อตฺตา
โหติ  ฯ  อนนฺตวา  อตฺตา  โหติ ฯ อนฺตวา จ อนนฺตวา จ อตฺตา โหติ ฯ
เนวนฺตวานานนฺตวา   อตฺตา   โหติ   ฯ  เอกตฺตสญฺญี  อตฺตา  โหติ  ฯ
นานตฺตสญฺญี    อตฺตา    โหติ    ฯ   ปริตฺตสญฺญี   อตฺตา   โหติ   ฯ
อปฺปมาณสญฺญี    อตฺตา    โหติ   ฯ   เอกนฺตสุขี   อตฺตา   โหติ   ฯ
เอกนฺตทุกฺขี   อตฺตา   โหติ   ฯ  สุขทุกฺขี  อตฺตา  โหติ  ฯ  อทุกฺขมสุขี
อตฺตา โหติ อโรโค ปรํ มรณา สญฺญีติ นํ ปญฺญเปนฺติ ฯ
     {๔๖.๒}  อิเมหิ  โข  เต  ภิกฺขเว  สมณพฺราหฺมณา อุทฺธมาฆตนิกา
สญฺญีวาทา     อุทฺธมาฆตนา     สญฺญิมตฺตานํ     ปญฺญเปนฺติ    โสฬสหิ
วตฺถูหิ  ฯ  เย  หิ  เกจิ ภิกฺขเว สมณา วา พฺราหฺมณา วา อุทฺธมาฆตนิกา
สญฺญีวาทา        อุทฺธมาฆตนา        สญฺญิมตฺตานํ        ปญฺญเปนฺติ
สพฺเพ   เต   อิเมเหว   โสฬสหิ   วตฺถูหิ   เอเตสํ   วา  อญฺญตเรน
นตฺถิ   อิโต   พหิทฺธา   ฯเปฯ   เยหิ   ตถาคตสฺส   ยถาภุจฺจํ   วณฺณํ
สมฺมา วทมานา วเทยฺยุํ ฯ
     [๔๗]   สนฺติ   ภิกฺขเว   เอเก   สมณพฺราหฺมณา  อุทฺธมาฆตนิกา
อสญฺญีวาทา     อุทฺธมาฆตนา     อสญฺญิมตฺตานํ    ปญฺญเปนฺติ    อฏฺฐหิ
วตฺถูหิ  ฯ  เต จ โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา กิมาคมฺม กิมารพฺภ อุทฺธมาฆตนิกา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๒.
อสญฺญีวาทา        อุทฺธมาฆตนา       อสญฺญิมตฺตานํ       ปญฺญเปนฺติ
อฏฺฐหิ วตฺถูหิ ฯ
     {๔๗.๑}   รูปี   อตฺตา  โหติ  อโรโค  ปรํ  มรณา  อสญฺญีติ  นํ
ปญฺญเปนฺติ   ฯ   อรูปี   อตฺตา   โหติ   อโรโค  ปรํ  มรณา  อสญฺญีติ
นํ  ปญฺญเปนฺติ  ฯ  รูปี  จ  อรูปี  จ  อตฺตา  โหติ  ฯเปฯ เนวรูปีนารูปี
อตฺตา  โหติ  ฯ  อนฺตวา  อตฺตา  โหติ  ฯ  อนนฺตวา  อตฺตา  โหติ  ฯ
อนฺตวา   จ   อนนฺตวา   จ   อตฺตา  โหติ  ฯ  เนวนฺตวา  นานนฺตวา
อตฺตา โหติ อโรโค ปรํ มรณา อสญฺญีติ นํ ปญฺญเปนฺติ ฯ
     {๔๗.๒}  อิเมหิ  โข เต ภิกฺขเว สมณพฺราหฺมณา อุทฺธมาฆตนิกา ๑-
อสญฺญีวาทา    อุทฺธมาฆตนา   ๒-   อสญฺญิมตฺตานํ   ปญฺญเปนฺติ   อฏฺฐหิ
วตฺถูหิ  ฯ  เย  หิ  เกจิ ภิกฺขเว สมณา วา พฺราหฺมณา วา อุทฺธมาฆตนิกา
อสญฺญีวาทา    อุทฺธมาฆตนา   อสญฺญิมตฺตานํ   ปญฺญเปนฺติ   สพฺเพ   เต
อิเมเหว  อฏฺฐหิ  วตฺถูหิ  เอเตสํ  วา  อญฺญตเรน  นตฺถิ  อิโต  พหิทฺธา
ฯเปฯ เยหิ ตถาคตสฺส ยถาภุจฺจํ วณฺณํ สมฺมา วทมานา วเทยฺยุํ ฯ
     [๔๘]   สนฺติ   ภิกฺขเว   เอเก   สมณพฺราหฺมณา   อุทฺธมาฆตนิกา
เนวสญฺญีนาสญฺญีวาทา        อุทฺธมาฆตนา       เนวสญฺญีนาสญฺญิมตฺตานํ
ปญฺญเปนฺติ อฏฺฐหิ วตฺถูหิ ฯ
     {๔๘.๑}   เต   จ  โภนฺโต  สมณพฺราหฺมณา  กิมาคมฺม  กิมารพฺภ
อุทฺธมาฆตนิกา           เนวสญฺญีนาสญฺญีวาทา          อุทฺธมาฆตนา
เนวสญฺญีนาสญฺญิมตฺตานํ   ปญฺญเปนฺติ   อฏฺฐหิ   วตฺถูหิ   ฯ   รูปี  อตฺตา
โหติ   อโรโค   ปรํ   มรณา   เนวสญฺญีนาสญฺญีติ   นํ   ปญฺญเปนฺติ  ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. อุทฺธมาฆาตนิกา ฯ ๒ ยุ. อุทฺธมาฆาตนา ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๓.
อรูปี  อตฺตา  โหติ  ฯเปฯ  รูปี  จ  อรูปี จ อตฺตา โหติ ฯ เนวรูปีนารูปี
อตฺตา  โหติ  ฯ  อนฺตวา  อตฺตา  โหติ  ฯ  อนนฺตวา  อตฺตา  โหติ  ฯ
อนฺตวา   จ   อนนฺตวา   จ   อตฺตา   โหติ   ฯ  เนวนฺตวานานนฺตวา
อตฺตา     โหติ     อโรโค     ปรมฺมรณา    เนวสญฺญีนาสญฺญีติ    นํ
ปญฺญเปนฺติ ฯ
     {๔๘.๒}  อิเมหิ  โข  เต  ภิกฺขเว  สมณพฺราหฺมณา อุทฺธมาฆตนิกา
เนวสญฺญีนาสญฺญีวาทา        อุทฺธมาฆตนา       เนวสญฺญีนาสญฺญิมตฺตานํ
ปญฺญเปนฺติ  อฏฺฐหิ  วตฺถูหิ  ฯ  เย  หิ เกจิ ภิกฺขเว สมณา วา พฺราหฺมณา
วา       อุทฺธมาฆตนิกา      เนวสญฺญีนาสญฺญีวาทา      อุทฺธมาฆตนา
เนวสญฺญีนาสญฺญิมตฺตานํ    ปญฺญเปนฺติ   สพฺเพ   เต   อิเมเหว   อฏฺฐหิ
วตฺถูหิ   เอเตสํ   วา   อญฺญตเรน  นตฺถิ  อิโต  พหิทฺธา  ฯเปฯ  เยหิ
ตถาคตสฺส ยถาภุจฺจํ วณฺณํ สมฺมา วทมานา วเทยฺยุํ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๑๕-๔๓.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=9&item=25&items=24&pagebreak=1&modeTY=2
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=9&item=25&items=24&pagebreak=1&modeTY=2&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=9&item=25&items=24&pagebreak=1&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=9&item=25&items=24&pagebreak=1&modeTY=2
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=25
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๙
https://84000.org/tipitaka/read/?index_9
https://84000.org/tipitaka/english/?index_9