จตุตฺถสิกฺขาปทํ
[๔๙๔] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน
อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม ฯ เตน โข ปน สมเยน กาณมาตา
อุปาสิกา สทฺธา โหติ ปสนฺนา ฯ กาณา คามเก อญฺญตรสฺส
ปุริสสฺส ทินฺนา โหติ ฯ อถโข กาณา มาตุฆรํ อคมาสิ เกนจิเทว
กรณีเยน ฯ อถโข กาณาย สามิโก กาณาย สนฺติเก ทูตํ
ปาเหสิ อาคจฺฉตุ กาณา อิจฺฉามิ กาณาย อาคตนฺติ ฯ อถโข
กาณมาตา อุปาสิกา กิสฺมึ วิย ริตฺตหตฺถํ คนฺตุนฺติ ปูวํ ปจิ ฯ
ปกฺเก ปูเว อญฺญตโร ปิณฺฑจาริโก ภิกฺขุ กาณมาตาย อุปาสิกาย
นิเวสนํ ปาวิสิ ฯ
{๔๙๔.๑} อถโข กาณมาตา อุปาสิกา ตสฺส ภิกฺขุโน ปูวํ
ทาเปสิ ฯ โส นิกฺขมิตฺวา อญฺญสฺส อาจิกฺขิ ฯ ตสฺสาปิ ปูวํ
ทาเปสิ ฯ โส นิกฺขมิตฺวา อญฺญสฺส อาจิกฺขิ ฯ ตสฺสาปิ ปูวํ
ทาเปสิ ฯ ยถาปฏิยตฺตํ ปูวํ ปริกฺขยํ อคมาสิ ฯ ทุติยมฺปิ โข
กาณาย สามิโก กาณาย สนฺติเก ทูตํ ปาเหสิ อาคจฺฉตุ กาณา
อิจฺฉามิ กาณาย อาคตนฺติ ฯ ทุติยมฺปิ โข กาณมาตา อุปาสิกา
กิสฺมึ วิย ริตฺตหตฺถํ คนฺตุนฺติ ปูวํ ปจิ ฯ ปกฺเก ปูเว อญฺญตโร
ปิณฺฑจาริโก ภิกฺขุ กาณมาตาย อุปาสิกาย นิเวสนํ ปาวิสิ ฯ
อถโข กาณมาตา อุปาสิกา ตสฺส ภิกฺขุโน ปูวํ ทาเปสิ ฯ
โส นิกฺขมิตฺวา อญฺญสฺส อาจิกฺขิ ฯ ตสฺสาปิ
ปูวํ ทาเปสิ ฯ โส นิกฺขมิตฺวา อญฺญสฺส อาจิกฺขิ ฯ ตสฺสาปิ ปูวํ
ทาเปสิ ฯ ยถาปฏิยตฺตํ ปูวํ ปริกฺขยํ อคมาสิ ฯ ตติยมฺปิ โข กาณาย
สามิโก กาณาย สนฺติเก ทูตํ ปาเหสิ อาคจฺฉตุ กาณา อิจฺฉามิ
กาณาย อาคตํ สเจ กาณา นาคมิสฺสติ อหํ อญฺญํ ปชาปตึ
อาเนสฺสามีติ ฯ ตติยมฺปิ โข กาณมาตา อุปาสิกา กิสฺมึ วิย
ริตฺตหตฺถํ คนฺตุนฺติ ปูวํ ปจิ ฯ ปกฺเก ปูเว อญฺญตโร ปิณฺฑจาริโก
ภิกฺขุ กาณมาตาย อุปาสิกาย นิเวสนํ ปาวิสิ ฯ อถโข กาณมาตา
อุปาสิกา ตสฺส ภิกฺขุโน ปูวํ ทาเปสิ ฯ โส นิกฺขมิตฺวา อญฺญสฺส
อาจิกฺขิ ฯ ตสฺสาปิ ปูวํ ทาเปสิ ฯ โส นิกฺขมิตฺวา อญฺญสฺส อาจิกฺขิ ฯ
ตสฺสาปิ ปูวํ ทาเปสิ ฯ ยถาปฏิยตฺตํ ปูวํ ปริกฺขยํ อคมาสิ ฯ อถโข
กาณาย สามิโก อญฺญํ ปชาปตึ อาเนสิ ฯ
{๔๙๔.๒} อสฺโสสิ โข กาณา เตน กิร ปุริเสน อญฺญา ปชาปติ
อานีตาติ ฯ สา โรทนฺตี อฏฺฐาสิ ฯ อถโข ภควา ปุพฺพณฺหสมยํ
นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย เยน กาณมาตาย อุปาสิกาย นิเวสนํ
เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺญตฺเต อาสเน นิสีทิ ฯ อถโข
กาณมาตา อุปาสิกา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ
โข กาณมาตรํ อุปาสิกํ ภควา เอตทโวจ กิสฺสายํ กาณา
โรทตีติ ฯ อถโข กาณมาตา อุปาสิกา ภควโต เอตมตฺถํ
อาโรเจสิ ฯ อถโข ภควา กาณมาตรํ อุปาสิกํ ธมฺมิยา
กถาย สนฺทสฺเสตฺวา สมาทเปตฺวา สมุตฺเตเชตฺวา สมฺปหํเสตฺวา
อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามิ ฯ
[๔๙๕] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร สตฺโถ ราชคหา
ปฏิยาโลกํ คนฺตุกาโม โหติ ฯ อญฺญตโร ปิณฺฑจาริโก ภิกฺขุ
ตํ สตฺถํ ปิณฺฑาย ปาวิสิ ฯ อญฺญตโร อุปาสโก ตสฺส ภิกฺขุโน
สตฺตุํ ทาเปสิ ฯ โส นิกฺขมิตฺวา อญฺญสฺส อาจิกฺขิ ฯ ตสฺสาปิ
สตฺตุํ ทาเปสิ ฯ โส นิกฺขมิตฺวา อญฺญสฺส อาจิกฺขิ ฯ ตสฺสาปิ
สตฺตุํ ทาเปสิ ฯ ยถาปฏิยตฺตํ ปาเถยฺยํ ปริกฺขยํ อคมาสิ ฯ
อถโข โส อุปาสโก เต มนุสฺเส เอตทโวจ อชฺชุโณฺห ๑- อยฺยา
อาคเมถ ยถาปฏิยตฺตํ ปาเถยฺยํ อยฺยานํ ทินฺนํ ปาเถยฺยํ
ปฏิยาเทสฺสามีติ ฯ นายฺย ๒- สกฺกา อาคเมตุํ ปยาโต สตฺโถติ
อคมํสุ ฯ อถโข ตสฺส อุปาสกสฺส ปาเถยฺยํ ปฏิยาเทตฺวา ปจฺฉา
คจฺฉนฺตสฺส โจรา อจฺฉินฺทึสุ ฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขียนฺติ
วิปาเจนฺติ กถํ หิ นาม สมณา สกฺยปุตฺติยา น มตฺตํ ชานิตฺวา
ปฏิคฺคเหสฺสนฺติ อยํ อิเมสํ ทตฺวา ปจฺฉา คจฺฉนฺโต โจเรหิ อจฺฉินฺโนติ ฯ
อสฺโสสุํ โข ภิกฺขู เตสํ มนุสฺสานํ อุชฺฌายนฺตานํ ขียนฺตานํ
วิปาเจนฺตานํ ฯ อถโข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
อถโข ภควา เอตสฺมึ นิทาเน เอตสฺมึ ปกรเณ ธมฺมึ กถํ
กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ เตนหิ ภิกฺขเว ภิกฺขูนํ สิกฺขาปทํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อชฺชโณฺห ฯ เอวมุปริปิ ฯ ๒ ม. ยุ. นายฺโย ฯ
ปญฺญาเปสฺสามิ ทส อตฺถวเส ปฏิจฺจ สงฺฆสุฏฺฐุตาย สงฺฆผาสุตาย
ฯเปฯ วินยานุคฺคหาย ฯ เอวญฺจ ปน ภิกฺขเว อิมํ สิกฺขาปทํ
อุทฺทิเสยฺยาถ
{๔๙๕.๑} ภิกฺขุํ ปเนว กุลํ อุปคตํ ปูเวหิ วา มนฺเถหิ วา
อภิหฏฺฐุํ ปวาเรยฺย ฯ อากงฺขมาเนน ภิกฺขุนา ทฺวิตฺติปตฺตปูรา
ปฏิคฺคเหตพฺพา ฯ ตโต เจ อุตฺตรึ ๑- ปฏิคฺคเณฺหยฺย ปาจิตฺติยํ ฯ
ทฺวิตฺติปตฺตปูเร ปฏิคฺคเหตฺวา ตโต นีหริตฺวา ภิกฺขูหิ สทฺธึ
สํวิภชิตพฺพํ อยํ ตตฺถ สามีจีติ ฯ
[๔๙๖] ภิกฺขุํ ปเนว กุลํ อุปคตนฺติ กุลํ นาม จตฺตาริ กุลานิ
ขตฺติยกุลํ พฺราหฺมณกุลํ เวสฺสกุลํ สุทฺทกุลํ ฯ อุปคตนฺติ ตตฺถ
อุปคตํ ฯ ปูวํ นาม ยงฺกิญฺจิ ปหิณกตฺถาย ๒- ปฏิยตฺตํ ฯ มนฺถํ
นาม ยงฺกิญฺจิ ปาเถยฺยตฺถาย ปฏิยตฺตํ ฯ อภิหฏฺฐุํ ปวาเรยฺยาติ
ยาวตกํ อิจฺฉสิ ตาวตกํ คณฺหาหีติ ฯ อากงฺขมาเนนาติ
อิจฺฉมาเนน ฯ ทฺวิตฺติปตฺตปูรา ปฏิคฺคเหตพฺพาติ เทฺวตโยปตฺตปูรา
ปฏิคฺคเหตพฺพา ฯ ตโต เจ อุตฺตรึ ปฏิคฺคเณฺหยฺยาติ ตทุตฺตรึ
ปฏิคฺคณฺหาติ อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส ฯ ทฺวิตฺติปตฺตปูเร ปฏิคฺคเหตฺวา
ตโต นิกฺขมนฺเตน ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา อาจิกฺขิตพฺพํ อมุตฺร มยา
ทฺวิตฺติปตฺตปูรา ปฏิคฺคหิตา มา โข ตตฺถ ปฏิคฺคณฺหีติ ฯ สเจ
ปสฺสิตฺวา นาจิกฺขติ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ สเจ อาจิกฺขิเต
ปฏิคฺคณฺหาติ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อุตฺตริ ฯ ๒ ม. ปเหณกตฺถาย ฯ เอวมุปริปิ ฯ ๓ ม. ยุ. ตตุตฺตริ ฯ
[๔๙๗] ตโต นีหริตฺวา ภิกฺขูหิ สทฺธึ สํวิภชิตพฺพนฺติ ปฏิกฺกมนํ
นีหริตฺวา สํวิภชิตพฺพํ ฯ อยํ ตตฺถ สามีจีติ อยํ ตตฺถ อนุธมฺมตา ฯ
อติเรกทฺวิตฺติปตฺตปูเร ๑- อติเรกสญฺญี ปฏิคฺคณฺหาติ อาปตฺติ
ปาจิตฺติยสฺส ฯ อติเรกทฺวิตฺติปตฺตปูเร เวมติโก ปฏิคฺคณฺหาติ
อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส ฯ อติเรกทฺวิตฺติปตฺตปูเร อูนกสญฺญี
ปฏิคฺคณฺหาติ อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส ฯ อูนกทฺวิตฺติปตฺตปูเร
อติเรกสญฺญี อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ อูนกทฺวิตฺติปตฺตปูเร เวมติโก
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ อูนกทฺวิตฺติปตฺตปูเร อูนกสญฺญี อนาปตฺติ ฯ
[๔๙๘] อนาปตฺติ ทฺวิตฺติปตฺตปูเร ปฏิคฺคณฺหาติ อูนกทฺวิตฺติปตฺตปูเร
ปฏิคฺคณฺหาติ น ปหิณกตฺถาย น ปาเถยฺยตฺถาย ปฏิยตฺตํ เทนฺติ
ปหิณกตฺถาย วา ปาเถยฺยตฺถาย วา ปฏิยตฺตเสสกํ เทนฺติ คมเน
ปฏิปฺปสฺสทฺเธ เทนฺติ ญาตกานํ ปวาริตานํ อญฺญสฺสตฺถาย
อตฺตโน ธเนน อุมฺมตฺตกสฺส อาทิกมฺมิกสฺสาติ ฯ
จตุตฺถสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ ฯ
---------
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อติเรกทฺวตฺติปตฺตปูเร ฯ เอวมีทิเสสุ ปเทสุ ฯ
ปญฺจมสิกฺขาปทํ
[๔๙๙] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน
อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม ฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร
พฺราหฺมโณ ภิกฺขู นิมนฺเตตฺวา โภเชสิ ฯ ภิกฺขู ภุตฺตาวี ปวาริตา
ญาติกุลานิ คนฺตฺวา เอกจฺเจ ภุญฺชึสุ เอกจฺเจ ปิณฺฑปาตํ
อาทาย อคมํสุ ฯ อถโข โส พฺราหฺมโณ ปฏิวิสฺสเก เอตทโวจ
ภิกฺขู มยา อยฺยา สนฺตปฺปิตา เอถ ตุเมฺหปิ สนฺตปฺเปสฺสามีติ ฯ
เต เอวมาหํสุ กึ ตฺวํ อยฺย ๑- อเมฺห สนฺตปฺเปสฺสสิ เยปิ ตยา
นิมนฺติตา เตปิ อมฺหากํ ฆรานิ อาคนฺตฺวา เอกจฺเจ ภุญฺชึสุ
เอกจฺเจ ปิณฺฑปาตํ อาทาย อคมํสูติ ฯ
{๔๙๙.๑} อถโข โส พฺราหฺมโณ อุชฺฌายติ ขียติ วิปาเจติ
กถํ หิ นาม ภทฺทนฺตา อมฺหากํ ฆเร ภุญฺชิตฺวา อญฺญตฺร
ภุญฺชิสฺสนฺติ น จาหํ ปฏิพโล ยาวทตฺถํ ทาตุนฺติ ฯ
อสฺโสสุํ โข ภิกฺขู ตสฺส พฺราหฺมณสฺส อุชฺฌายนฺตสฺส
ขียนฺตสฺส วิปาเจนฺตสฺส ฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา ฯเปฯ เต
อุชฺฌายนฺติ ขียนฺติ วิปาเจนฺติ กถํ หิ นาม ภิกฺขู ภุตฺตาวี
ปวาริตา อญฺญตฺร ภุญฺชิสฺสนฺตีติ ฯเปฯ สจฺจํ กิร ภิกฺขเว ภิกฺขู
ภุตฺตาวี ปวาริตา อญฺญตฺร ภุญฺชนฺตีติ ฯ สจฺจํ ภควาติ ฯ
วิครหิ พุทฺโธ ภควา กถํ หิ นาม เต ภิกฺขเว โมฆปุริสา
ภุตฺตาวี ปวาริตา อญฺญตฺร ภุญฺชิสฺสนฺติ เนตํ ภิกฺขเว
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อยฺโย ฯ
อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย ปสนฺนานํ วา ภิยฺโยภาวาย ฯเปฯ
เอวญฺจ ปน ภิกฺขเว อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ
{๔๙๙.๒} โย ปน ภิกฺขุ ภุตฺตาวี ปวาริโต ขาทนียํ วา โภชนียํ
วา ขาเทยฺย วา ภุญฺเชยฺย วา ปาจิตฺติยนฺติ ฯ
{๔๙๙.๓} เอวญฺจิทํ ภควตา ภิกฺขูนํ สิกฺขาปทํ ปญฺญตฺตํ โหติ ฯ
[๕๐๐] เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู คิลานานํ ภิกฺขูนํ ปณีเต
ปิณฺฑปาเต นีหรนฺติ ฯ คิลานา น จิตฺตรูปํ ภุญฺชนฺติ ฯ ตานิ ภิกฺขู
ฉฑฺเฑนฺติ ฯ อสฺโสสิ โข ภควา อุจฺจาสทฺทํ มหาสทฺทํ กาโกรวสทฺทํ
สุตฺวาน อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ อามนฺเตสิ กินฺนุ โข โส อานนฺท
อุจฺจาสทฺโท มหาสทฺโท กาโกรวสทฺโทติ ฯ อถโข อายสฺมา
อานนฺโท ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสิ ฯ ภุญฺเชยฺยุํ ปนานนฺท ภิกฺขู
คิลานาติริตฺตนฺติ ฯ น ภุญฺเชยฺยุํ ภควาติ ฯ อถโข ภควา เอตสฺมึ
นิทาเน เอตสฺมึ ปกรเณ ธมฺมึ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ
อนุชานามิ ภิกฺขเว คิลานสฺส จ อคิลานสฺส จ อติริตฺตํ ภุญฺชิตุํ
เอวญฺจ ปน ภิกฺขเว อติริตฺตํ กาตพฺพํ อลเมตํ สพฺพนฺติ ฯ
เอวญฺจ ปน ภิกฺขเว อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ
{๕๐๐.๑} โย ปน ภิกฺขุ ภุตฺตาวี ปวาริโต อนติริตฺตํ ขาทนียํ
วา โภชนียํ ขาเทยฺย วา ภุญฺเชยฺย วา ปาจิตฺติยนฺติ ฯ
[๕๐๑] โย ปนาติ โย ยาทิโส ฯเปฯ ภิกฺขูติ ฯเปฯ อยํ อิมสฺมึ
อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติ ฯ ภุตฺตาวี นาม ปญฺจนฺนํ
โภชนานํ อญฺญตรํ โภชนํ อนฺตมโส กุสคฺเคนปิ ภุตฺตํ โหติ ฯ
ปวาริโต นาม อสนํ ปญฺญายติ โภชนํ ปญฺญายติ หตฺถปาเส
ฐิโต อภิหรติ ปฏิกฺเขโป ปญฺญายติ ฯ อนติริตฺตํ นาม
อกปฺปิยกตํ โหติ อปฺปฏิคฺคหิตกตํ โหติ อนุจฺจาริตกตํ โหติ
อหตฺถปาเส กตํ โหติ อภุตฺตาวินา กตํ โหติ ภุตฺตาวินา [๑]-
ปวาริเตน อาสนา วุฏฺฐิเตน กตํ โหติ อลเมตํ สพฺพนฺติ อวุตฺตํ
โหติ น คิลานาติริตฺตํ โหติ เอตํ อนติริตฺตํ นาม ฯ อติริตฺตํ
นาม กปฺปิยกตํ โหติ ปฏิคฺคหิตกตํ โหติ อุจฺจาริตกตํ โหติ
หตฺถปาเส กตํ โหติ ภุตฺตาวินา กตํ โหติ ภุตฺตาวินา ปวาริเตน
อาสนา อวุฏฺฐิเตน กตํ โหติ อลเมตํ สพฺพนฺติ วุตฺตํ โหติ
คิลานาติริตฺตํ โหติ เอตํ อติริตฺตํ นาม ฯ ขาทนียํ นาม ปญฺจ
โภชนานิ ยามกาลิกํ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ ฐเปตฺวา อวเสสํ
ขาทนียํ นาม ฯ โภชนียํ นาม ปญฺจ โภชนานิ โอทโน กุมฺมาโส
สตฺตุ มจฺโฉ มํสํ ฯ ขาทิสฺสามิ ภุญฺชิสฺสามีติ ปฏิคฺคณฺหาติ อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส ฯ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้าที่ ๓๒๒-๓๒๙.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=2&item=494&items=8
อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=2&item=494&items=8&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=2&item=494&items=8
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=2&item=494&items=8
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=494
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒
https://84000.org/tipitaka/read/?index_2
https://84000.org/tipitaka/english/?index_2
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
