พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๔ สุตฺต. ม. มูลปณฺณาสกํ

     [๗]   โยปิ   โส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   อรหํ  ขีณาสโว  วุสิตวา
กตกรณีโย      โอหิตภาโร     อนุปฺปตฺตสทตฺโถ     ปริกฺขีณภวสํโยชโน
สมฺมทญฺญา    วิมุตฺโต    โสปิ    ปฐวึ    ปฐวิโต   อภิชานาติ   ปฐวิ
ปฐวิโต    อภิญฺญาย    ปฐวึ    น    มญฺญติ    ปฐวิยา   น   มญฺญติ
ปฐวิโต   น   มญฺญติ   ปฐวิมฺเมติ   น   มญฺญติ   ปฐวึ  นาภินนฺทติ  ฯ
ตํ   กิสฺส   เหตุ   ฯ  ขยา  โมหสฺส  วีตโมหตฺตา  ฯเปฯ  อาปํ  เตชํ
วายํ   ภูเต  เทเว  ปชาปตึ  พฺรหฺมํ  อาภสฺสเร  สุภกิเณฺห   เวหปฺผเล
อภิภุํ      อากาสานญฺจายตนํ      วิญฺญาณญฺจายตนํ     อากิญฺจญฺญายตนํ
เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ   ทิฏฺฐํ   สุตํ   มุตํ   วิญฺญาตํ   เอกตฺตํ  นานตฺตํ
สพฺพํ   นิพฺพานํ   นิพฺพานโต   อภิชานาติ  นิพฺพานํ  นิพฺพานโต  อภิญฺญาย
นิพฺพานํ    น    มญฺญติ    นิพฺพานสฺมึ    น   มญฺญติ   นิพฺพานโต   น
มญฺญติ    นิพฺพานมฺเมติ    น   มญฺญติ   นิพฺพานํ   นาภินนฺทติ   ฯ   ตํ
กิสฺส เหตุ ฯ ขยา โมหสฺส วีตโมหตฺตา ฯ
     ขีณาสววเสน ฉฏฺฐนยภูมิปริจฺเฉโท ฯ
     [๘]   ตถาคโตปิ  ภิกฺขเว  อรหํ  สมฺมาสมฺพุทฺโธ  ปฐวึ  ปฐวิโต
อภิชานาติ   ปฐวึ   ปฐวิโต   อภิญฺญาย   ปฐวึ   น   มญฺญติ   ปฐวิยา
น    มญฺญติ    ปฐวิโต    น    มญฺญติ    ปฐวิมฺเมติ    น    มญฺญติ
ปฐวึ   นาภินนฺทติ   ฯ   ตํ  กิสฺส  เหตุ  ฯ  ปริญฺญาตนฺตํ  ตถาคตสฺสาติ
วทามิ   ฯเปฯ   อาปํ   เตชํ   วายํ   ภูเต   เทเว  ปชาปตึ  พฺรหฺมํ
อาภสฺสเร     สุภกิเณฺห     เวหปฺผเล     อภิภุํ    อากาสานญฺจายตนํ
วิญฺญาณญฺจายตนํ         อากิญฺจญฺญายตนํ        เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ
ทิฏฺฐํ    สุตํ    มุตํ    วิญฺญาตํ    เอกตฺตํ   นานตฺตํ   สพฺพํ   นิพฺพานํ
นิพฺพานโต    อภิชานาติ    นิพฺพานํ    นิพฺพานโต   อภิญฺญาย   นิพฺพานํ
น    มญฺญติ    นิพฺพานสฺมึ    น    มญฺญติ    นิพฺพานโต   น   มญฺญติ
นิพฺพานมฺเมติ    น    มญฺญติ    นิพฺพานํ   นาภินนฺทติ   ฯ   ตํ   กิสฺส
เหตุ ฯ ปริญฺญาตนฺตํ ตถาคตสฺสาติ วทามิ ฯ
     สตฺถุวเสน ๑- สตฺตมนยภูมิปริจฺเฉโท ฯ
     [๙]   ตถาคโตปิ  ภิกฺขเว  อรหํ  สมฺมาสมฺพุทฺโธ  ปฐวึ  ปฐวิโต
อภิชานาติ   ปฐวึ   ปฐวิโต   อภิญฺญาย   ปฐวึ   น   มญฺญติ   ปฐวิยา
น    มญฺญติ    ปฐวิโต    น    มญฺญติ    ปฐวิมฺเมติ    น    มญฺญติ
ปฐวึ   นาภินนฺทติ   ฯ  ตํ  กิสฺส  เหตุ  ฯ  นนฺทิ  ๒-  ทุกฺขสฺส  มูลนฺติ
อิติ  วิทิตฺวา  ภวา  ชาติ  ภูตสฺส  ชรา  มรณนฺติ  ฯ  ตสฺมาติห  ภิกฺขเว
ตถาคโต  สพฺพโส  ตณฺหานํ  ขยา  วิราคา  นิโรธา  จาคา  ปฏินิสฺสคฺคา
อนุตฺตรํ   สมฺมาสมฺโพธึ   อภิสมฺพุทฺโธติ   วทามิ   ฯเปฯ   อาปํ   เตชํ
วายํ   ภูเต   เทเว  ปชาปตึ  พฺรหฺมํ  อาภสฺสเร  สุภกิเณฺห  เวหปฺผเล
อภิภุํ      อากาสานญฺจายตนํ      วิญฺญาณญฺจายตนํ     อากิญฺจญฺญายตนํ
เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ   ทิฏฺฐํ   สุตํ   มุตํ   วิญฺญาตํ   เอกตฺตํ  นานตฺตํ
สพฺพํ     นิพฺพานํ    นิพฺพานโต    อภิชานาติ    นิพฺพานํ    นิพฺพานโต
อภิญฺญาย   นิพฺพานํ   น   มญฺญติ   นิพฺพานสฺมึ   น   มญฺญติ  นิพฺพานโต
น    มญฺญติ    นิพฺพานมฺเมติ   น   มญฺญติ   นิพฺพานํ   นาภินนฺทติ   ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. สตฺถารวเสน ฯ ม. ตถาคตวเสน ฯ   ๒ ม. ยุ. นนฺที ฯ
ตํ   กิสฺส   เหตุ   ฯ   นนฺทิ   ทุกฺขสฺส   มูลนฺติ   อิติ  วิทิตฺวา  ภวา
ชาติ   ภูตสฺส  ชรา  มรณนฺติ  ฯ  ตสฺมาติห  ภิกฺขเว  ตถาคโต  สพฺพโส
ตณฺหานํ    ขยา    วิราคา   นิโรธา   จาคา   ปฏินิสฺสคฺคา   อนุตฺตรํ
สมฺมาสมฺโพธึ อภิสมฺพุทฺโธติ วทามีติ ฯ
     สตฺถุวเสน อฏฺฐมนยภูมิปริจฺเฉโท ฯ
     อิทมโวจ   ภควา  น  อตฺตมนา  ๑-  เต  ภิกฺขู  ภควโต  ภาสิตํ
อภินนฺทุนฺติ ฯ
                       มูลปริยายสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ปฐมํ ฯ
                                --------------
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
                              สพฺพาสวสํวรสุตฺตํ
     [๑๐]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ  สมยํ  ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ
เชตวเน   อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ   ตตฺร   โข   ภควา  ภิกฺขู
อามนฺเตสิ   ภิกฺขโวติ  ฯ  ภทนฺเตติ  เต  ภิกฺขู  ภควโต  ปจฺจสฺโสสุํ  ฯ
ภควา   เอตทโวจ   สพฺพาสวสํวรปริยายํ  โว  ภิกฺขเว  เทสิสฺสามิ  ๑-
ตํ   สุณาถ  สาธุกํ  มนสิกโรถ  ภาสิสฺสามีติ  ฯ  เอวมฺภนฺเตติ  โข  เต
ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ ฯ
     [๑๑]   ภควา   เอตทโวจ   ชานโต   อหํ   ภิกฺขเว  ปสฺสโต
อาสวานํ  ขยํ  วทามิ  โน  อชานโต  โน  อปสฺสโต  ฯ  กิญฺจ  ภิกฺขเว
ชานโต  กึ  ๒-  ปสฺสโต  อาสวานํ ขโย ๓- โหติ ฯ โยนิโส จ มนสิการํ
อโยนิโส   จ  มนสิการํ  ฯ  อโยนิโส  ภิกฺขเว  มนสิกโรโต  อนุปฺปนฺนา
เจว  อาสวา  อุปฺปชฺชนฺติ  อุปฺปนฺนา  จ  อาสวา  ปวฑฺฒนฺติ  ฯ  โยนิโส
จ  ๔-  ภิกฺขเว  มนสิกโรโต  อนุปฺปนฺนา  เจว  อาสวา  น  อุปฺปชฺชนฺติ
อุปฺปนฺนา   จ   อาสวา  ปหิยฺยนฺติ  ฯ  อตฺถิ  ภิกฺขเว  อาสวา  ทสฺสนา
ปหาตพฺพา    อตฺถิ    อาสวา    สํวรา   ปหาตพฺพา   อตฺถิ   อาสวา
ปฏิเสวนา   ปหาตพฺพา   อตฺถิ   อาสวา   อธิวาสนา  ปหาตพฺพา  อตฺถิ
อาสวา   ปริวชฺชนา   ปหาตพฺพา   อตฺถิ  อาสวา  วิโนทนา  ปหาตพฺพา
อตฺถิ อาสวา ภาวนา ปหาตพฺพา ฯ
     [๑๒]   กตเม  จ  ภิกฺขเว  อาสวา  ทสฺสนา  ปหาตพฺพา  ฯ  อิธ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. เทเสสฺสามิ ฯ  ๒ ม. กิญฺจ ฯ  ๓ ม. ขยํ วทามิ ฯ  ๔ กตฺถจิ จ โขติ อตฺถิ ฯ
ภิกฺขเว   อสฺสุตวา  ปุถุชฺชโน  อริยานํ  อทสฺสาวี  อริยธมฺมสฺส  อโกวิโท
อริยธมฺเม   อวินีโต   สปฺปุริสานํ   อทสฺสาวี   สปฺปุริสธมฺมสฺส  อโกวิโท
สปฺปุริสธมฺเม   อวินีโต   มนสิกรณีเย  ธมฺเม  นปฺปชานาติ  อมนสิกรณีเย
ธมฺเม    นปฺปชานาติ   ฯ   โส   มนสิกรณีเย   ธมฺเม   อปฺปชานนฺโต
อมนสิกรณีเย   ธมฺเม   อปฺปชานนฺโต   เย   ธมฺมา   น   มนสิกรณียา
เต   ธมฺเม   มนสิกโรติ   เย   ธมฺมา   มนสิกรณียา  เต  ธมฺเม  น
มนสิกโรติ ฯ
     {๑๒.๑}   กตเม  จ  ภิกฺขเว  ธมฺมา  น  มนสิกรณียา  เย ธมฺเม
มนสิกโรติ   ฯ   ยสฺส   ภิกฺขเว   ธมฺเม  มนสิกโรโต  อนุปฺปนฺโน  วา
กามาสโว   อุปฺปชฺชติ   อุปฺปนฺโน   วา  กามาสโว  ปวฑฺฒติ  อนุปฺปนฺโน
วา   ภวาสโว  อุปฺปชฺชติ  อุปฺปนฺโน  วา  ภวาสโว  ปวฑฺฒติ  อนุปฺปนฺโน
วา   อวิชฺชาสโว   อุปฺปชฺชติ   อุปฺปนฺโน   วา   อวิชฺชาสโว   ปวฑฺฒติ
อิเม ธมฺมา น มนสิกรณียา เย ธมฺเม มนสิกโรติ ฯ
     {๑๒.๒}   กตเม  จ  ภิกฺขเว  ธมฺมา  มนสิกรณียา  เย  ธมฺเม น
มนสิกโรติ   ฯ   ยสฺส   ภิกฺขเว   ธมฺเม  มนสิกโรโต  อนุปฺปนฺโน  วา
กามาสโว    น    อุปฺปชฺชติ    อุปฺปนฺโน   วา   กามาสโว   ปหิยฺยติ
อนุปฺปนฺโน   วา   ภวาสโว   น   อุปฺปชฺชติ   อุปฺปนฺโน  วา  ภวาสโว
ปหิยฺยติ    อนุปฺปนฺโน    วา   อวิชฺชาสโว   น   อุปฺปชฺชติ   อุปฺปนฺโน
วา   อวิชฺชาสโว   ปหิยฺยติ   อิเม   ธมฺมา   มนสิกรณียา  เย  ธมฺเม
น มนสิกโรติ ฯ
     {๑๒.๓}   ตสฺส  อมนสิกรณียานํ  ธมฺมานํ  มนสิการา  มนสิกรณียานํ
ธมฺมานํ  อมนสิการา  อนุปฺปนฺนา  เจว  อาสวา  อุปฺปชฺชนฺติ  อุปฺปนฺนา จ
อาสวา ปวฑฺฒนฺติ ฯ
     {๑๒.๔}   โส  เอวํ  อโยนิโส  มนสิกโรติ  อโหสึ  นุ  โข  อหํ
อตีตมทฺธานํ   น   นุ   โข   อโหสึ   อตีตมทฺธานํ  กึ  นุ  โข  อโหสึ
อตีตมทฺธานํ   กถํ   นุ  โข  อโหสึ  อตีตมทฺธานํ  กึ  หุตฺวา  กึ  อโหสึ
นุ   โข   อหํ   อตีตมทฺธานํ   ภวิสฺสามิ   นุ  โข  อหํ  อนาคตมทฺธานํ
น    นุ   โข   ภวิสฺสามิ   อนาคตมทฺธานํ   กึ   นุ   โข   ภวิสฺสามิ
อนาคตมทฺธานํ    กถํ    นุ    โข    ภวิสฺสามิ    อนาคตมทฺธานํ   กึ
หุตฺวา    กึ   ภวิสฺสามิ   นุ   โข   อหํ   อนาคตมทฺธานนฺติ   เอตรหิ
วา    ปจฺจุปฺปนฺนมทฺธานํ    อารพฺภ    ๑-    อชฺฌตฺตํ   กถํกถี   โหติ
อหํ  นุ  โขสฺมิ  โน  นุ  โขสฺมิ  กึ  นุ  โขสฺมิ  กถํ  นุ  โขสฺมิ  อยํ นุ
โข สตฺโต กุโต อาคโต โส กุหึ คามี ภวิสฺสตีติ ฯ
     {๑๒.๕}   ตสฺส   เอวํ   อโยนิโส   มนสิกโรโต   ฉนฺนํ  ทิฏฺฐีนํ
อญฺญตรา   ทิฏฺฐิ   อุปฺปชฺชติ   ฯ   อตฺถิ  เม  อตฺตาติ  วาสฺส  สจฺจโต
เถตโต  ทิฏฺฐิ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  นตฺถิ  เม  อตฺตาติ  วาสฺส สจฺจโต เถตโต
ทิฏฺฐิ   อุปฺปชฺชติ   ฯ   อตฺตนาว  อตฺตานํ  สญฺชานามีติ  วาสฺส  สจฺจโต
เถตโต   ทิฏฺฐิ   อุปฺปชฺชติ  ฯ  อตฺตนาว  อนตฺตานํ  สญฺชานามีติ  วาสฺส
สจฺจโต   เถตโต  ทิฏฺฐิ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  อนตฺตนาว  อตฺตานํ  สญฺชานามีติ
วาสฺส  สจฺจโต  เถตโต  ทิฏฺฐิ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  อถ  วา ปนสฺส เอวํ ทิฏฺฐิ
โหติ   โย  เม  อยํ  อตฺตาว  เวเทยฺโย  ตตฺร  ตตฺร  กลฺยาณปาปกานํ
กมฺมานํ  วิปากํ  ปฏิสํเวเทติ  โส  โข  ปน  เม  อยํ อตฺตา นิจฺโจ ธุโว
สสฺสโต   อวิปริณามธมฺโม   สสฺสติสมํ   ตเถว  ฐสฺสตีติ  ฯ  อิทํ  วุจฺจติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
ภิกฺขเว  ทิฏฺฐิคตํ  ทิฏฺฐิคหณํ  ทิฏฺฐิกนฺตาโร ๑- ทิฏฺฐิวิสูกํ ทิฏฺฐิวิปฺผนฺทิตํ
ทิฏฺฐิสํโยชนํ   ฯ   ทิฏฺฐิสํโยชนสํยุตฺโต   ภิกฺขเว  อสฺสุตวา  ปุถุชฺชโน  น
ปริมุจฺจติ  ชาติยา  ชราย  มรเณน  โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาเสหิ ๒-
น ปริมุจฺจติ ทุกฺขสฺมาติ วทามิ ฯ
     {๑๒.๖}   สุตวา  จ  โข  ภิกฺขเว  อริยสาวโก  อริยานํ  ทสฺสาวี
อริยธมฺมสฺส    โกวิโท    อริยธมฺเม    สุวินีโต   สปฺปุริสานํ   ทสฺสาวี
สปฺปุริสธมฺมสฺส     โกวิโท     สปฺปุริสธมฺเม    สุวินีโต    มนสิกรณีเย
ธมฺเม   ปชานาติ  อมนสิกรณีเย  ธมฺเม  ปชานาติ  ฯ  โส  มนสิกรณีเย
ธมฺเม   ปชานนฺโต   อมนสิกรณีเย   ธมฺเม   ปชานนฺโต   เย   ธมฺมา
น  มนสิกรณียา  เต  ธมฺเม  น  มนสิกโรติ  ฯ  เย  ธมฺมา มนสิกรณียา
เต ธมฺเม มนสิกโรติ ฯ
     {๑๒.๗}   กตเม  จ  ภิกฺขเว  ธมฺมา  น  มนสิกรณียา  เย ธมฺเม
น   มนสิกโรติ  ฯ  ยสฺส  ภิกฺขเว  ธมฺเม  มนสิกโรโต  อนุปฺปนฺโน  วา
กามาสโว   อุปฺปชฺชติ   อุปฺปนฺโน   วา  กามาสโว  ปวฑฺฒติ  อนุปฺปนฺโน
วา   ภวาสโว  อุปฺปชฺชติ  อุปฺปนฺโน  วา  ภวาสโว  ปวฑฺฒติ  อนุปฺปนฺโน
วา   อวิชฺชาสโว   อุปฺปชฺชติ   อุปฺปนฺโน   วา   อวิชฺชาสโว   ปวฑฺฒติ
อิเม ธมฺมา น มนสิกรณียา เย ธมฺเม น มนสิกโรติ ฯ
     {๑๒.๘}   กตเม จ ภิกฺขเว ธมฺมา มนสิกรณียา เย ธมฺเม มนสิกโรติ ฯ
ยสฺส  ภิกฺขเว  ธมฺเม  มนสิกโรโต  อนุปฺปนฺโน วา กามาสโว น อุปฺปชฺชติ
อุปฺปนฺโน   วา   กามาสโว   ปหิยฺยติ   อนุปฺปนฺโน   วา  ภวาสโว  น
@เชิงอรรถ: ๑ เยภุยฺเยน ทิฏฺฐิกนฺตารํ ฯ   ๒ ม. ยุ. โสเกหิ ฯเปฯ อุปายาเสหิ ฯ
อุปฺปชฺชติ    อุปฺปนฺโน    วา    ภวาสโว   ปหิยฺยติ   อนุปฺปนฺโน   วา
อวิชฺชาสโว    น   อุปฺปชฺชติ   อุปฺปนฺโน   วา   อวิชฺชาสโว   ปหิยฺยติ
อิเม ธมฺมา มนสิกรณียา เย ธมฺเม มนสิกโรติ ฯ
     {๑๒.๙}   ตสฺส     อมนสิกรณียานํ    ธมฺมานํ    อมนสิการา
มนสิกรณียานํ    ธมฺมานํ    มนสิการา    อนุปฺปนฺนา    เจว   อาสวา
น อุปฺปชฺชนฺติ อุปฺปนฺนา จ อาสวา ปหิยฺยนฺติ ฯ
     {๑๒.๑๐}   โส    อิทํ   ทุกฺขนฺติ   โยนิโส   มนสิกโรติ   อยํ
ทุกฺขสมุทโยติ    โยนิโส    มนสิกโรติ    อยํ   ทุกฺขนิโรโธติ   โยนิโส
มนสิกโรติ   อยํ   ทุกฺขนิโรธคามินี   ปฏิปทาติ   โยนิโส  มนสิกโรติ  ฯ
ตสฺส    เอวํ    โยนิโส    มนสิกโรโต   ตีณิ   สํโยชนานิ   ปหิยฺยนฺติ
สกฺกายทิฏฺฐิ    วิจิกิจฺฉา    สีลพฺพตปรามาโส    ฯ    อิเม    วุจฺจนฺติ
ภิกฺขเว อาสวา ทสฺสนา ปหาตพฺพา ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๙-๑๖.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=12&item=7&items=6
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=12&item=7&items=6&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=12&item=7&items=6
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=12&item=7&items=6
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=7
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒
https://84000.org/tipitaka/read/?index_12
https://84000.org/tipitaka/english/?index_12