ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๔ [ฉบับมหาจุฬาฯ] มหาวรรค ภาค ๑
๖๗. รวมเรื่องที่มีในมหาขันธกะ
[๑๓๑] เพราะภิกษุผู้ฉลาดในพระวินัย อันมีประโยชน์มาก อันนำความสุขมาให้ภิกษุผู้มีศีลดีงาม ในการข่มภิกษุ ผู้ปรารถนาต่ำทราม ในการยกย่องภิกษุผู้มีความละอาย ในมหาวรรคขันธกะและจูฬวรรคขันธกะ ในภิกขุวิภังค์ และภิกขุนีวิภังค์ในคัมภีร์บริวาร ในภิกขุปาติโมกข์ และภิกขุนีปาติโมกข์ อันทรงไว้ซึ่งพระศาสนา อันเป็นพุทธวิสัยแห่งพระสัพพัญญู มิใช่วิสัยของบุคคลทั่วไป อันเกษม ที่ทรงบัญญัติไว้แล้ว และปราศจากข้อสงสัย ย่อมปฏิบัติโดยแยบคาย นับว่าเป็นผู้กระทำประโยชน์ ผู้ใดไม่รู้จักโค ผู้นั้นย่อมรักษาฝูงโคไว้ไม่ได้ ฉันใด ภิกษุก็ฉันนั้น เมื่อไม่รู้จักศีล ไฉนจะพึงรักษาสังวรได้เล่า {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔ หน้า : ๒๐๑}

พระวินัยปิฎก มหาวรรค [๑. มหาขันธกะ]

๖๗. รวมเรื่องที่มีในมหาขันธกะ

เมื่อพระสูตรและพระอภิธรรมเลอะเลือนไปแล้ว พระวินัยยังไม่เสื่อมสูญ พระศาสนาย่อมดำรงอยู่ได้ เพราะฉะนั้น ข้าพเจ้าจักกล่าวหัวข้อเหตุแห่งการสังคายนา ตามความรู้โดยลำดับ ขอท่านทั้งหลายจงฟังข้าพเจ้ากล่าว การที่จะแสดง วัตถุ นิทาน อาบัติ นัย และเปยยาล ให้สิ้นเชิงนั้น ทำได้ยาก ท่านทั้งหลายจงทราบข้อนั้นโดยนัยเถิด
ในขันธกะมี ๑๗๒ เรื่องคือ
เรื่องเหตุการณ์แรกตรัสรู้ ณ ควงต้นโพธิพฤกษ์ เรื่องเหตุการณ์ขณะประทับอยู่ ณ ควงต้นอชปาลนิโครธ เรื่องเหตุการณ์ขณะประทับอยู่ ณ ควงต้นมุจลินท์ เรื่องเหตุการณ์ขณะประทับอยู่ ณ ควงต้นราชายตนะ เรื่องท้าวสหัมบดีพรหมอาราธนาให้ทรงแสดงธรรม เรื่องอาฬารดาบส กาลามโคตร เรื่องอุททกดาบส รามบุตร เรื่องอุปกาชีวก เรื่องทรงแสดงธรรมแก่พระปัญจวัคคีย์ คือ โกณฑัญญะ วัปปะ ภัททิยะ มหานามะ อัสสชิ เรื่องยสกุลบุตร เรื่องสหาย ๔ คนของพระยสะ เรื่องสหาย ๕๐ คนของพระยสะ เรื่องส่งพระอรหันต์ ๖๐ รูปไปทุกทิศ เรื่องมาร เรื่องทรงแสดงธรรมโปรดภัททวัคคีย์ ๓๐ คน เรื่องปาฏิหาริย์ที่ตำบลอุรุเวลา เรื่องชฎิล ๓ พี่น้อง เรื่องโรงบูชาไฟ เรื่องท้าวมหาราชทั้ง ๔ เรื่องท้าวสักกะ เรื่องท้าวสหัมบดีพรหม เรื่องชาวอังคะและมคธ {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔ หน้า : ๒๐๒}

พระวินัยปิฎก มหาวรรค [๑. มหาขันธกะ]

๖๗. รวมเรื่องที่มีในมหาขันธกะ

เรื่องผ้าบังสุกุล เรื่องสระโบกขรณี เรื่องขยำผ้าบังสุกุลบนศิลา เรื่องพาดผ้าบังสุกุลบนต้นกุ่ม เรื่องผึ่งผ้าบังสุกุลบนแผ่นศิลา เรื่องต้นหว้า เรื่องต้นมะม่วง เรื่องต้นมะขามป้อม เรื่องดอกปาริฉัตร เรื่องพวกชฎิลผ่าฟืน เรื่องพวกชฎิลก่อไฟ เรื่องพวกชฎิลดับไฟ เรื่องพวกชฎิลดำน้ำ เรื่องภาชนะใส่ไฟ เรื่องฝนตกน้ำท่วม เรื่องทรงแสดงอาทิตตปริยายสูตรใกล้แม่น้ำคยา เรื่องประทับ ณ สวนตาลหนุ่ม เรื่องพระเจ้าพิมพิสารจอมทัพมคธรัฐ เรื่องสารีบุตรและโมคคัลลานะบรรพชา เรื่องกุลบุตรมีชื่อเสียงบรรพชา เรื่องภิกษุนุ่งห่มไม่เรียบร้อย เรื่องการประณาม เรื่องพราหมณ์ซูบผอมเพราะไม่ได้บวช เรื่องภิกษุประพฤติไม่สมควร เรื่องพราหมณ์บวชเพราะเห็นแก่ท้อง เรื่องการบอกนิสสัยแก่มาณพก่อนบวช เรื่องให้อุปสมบทด้วยคณะ เรื่องอุปัชฌาย์มีพรรษาเดียวให้กุลบุตรอุปสมบท เรื่องอุปัชฌาย์โง่เขลา เรื่องอุปัชฌาย์หลีกไป เรื่องถือนิสสัยอยู่ ๑๐ พรรษา เรื่องอันเตวาสิกไม่ประพฤติชอบ เรื่องทรงอนุญาตให้ประณาม เรื่องอาจารย์โง่เขลา เรื่องนิสสัยระงับจากอุปัชฌาย์และอาจารย์ เรื่องภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ เรื่องภิกษุประกอบด้วยองค์ ๖ เรื่องให้ผู้เคยเป็นอัญเดียรถีย์อุปสมบท เรื่องผู้เคยเป็นอัญเดียรถีย์เปลือยกาย เรื่องผู้เคยเป็นเดียรถีย์เปลือยกายไม่ปลงผม เรื่องให้ชฎิลบูชาไฟอุปสมบท เรื่องอัญเดียรถีย์ศากยะ {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔ หน้า : ๒๐๓}

พระวินัยปิฎก มหาวรรค [๑. มหาขันธกะ]

๖๗. รวมเรื่องที่มีในมหาขันธกะ

เรื่องอาพาธ ๕ ที่กรุงราชคฤห์ เรื่องราชภัฏบรรพชา เรื่องโจรองคุลีมาลบรรพชา เรื่องพระเจ้าพิมพิสารทรงอนุญาต เรื่องโจรแหกเรือนจำบรรพชา เรื่องโจรถูกออกหมายจับบรรพชา เรื่องบุรุษถูกเฆี่ยนด้วยหวายบรรพชา เรื่องบุรุษถูกสักหมายโทษบรรพชา เรื่องลูกหนี้บรรพชา เรื่องทาสบรรพชา เรื่องบุตรช่างทองผมจุก ๕ แหยมบรรพชา เรื่องเด็กชายอุบาลีบรรพชา เรื่องให้เด็กอายุหย่อนกว่า ๑๕ ปีของตระกูลมีศรัทธาบรรพชา เรื่องสามเณรกัณฏกะ เรื่องทิศทั้งหลายคับแคบ เรื่องการอยู่ถือนิสสัย เรื่องราหุลกุมาร เรื่องสิกขาบทของสามเณร เรื่องสามเณรอยู่อย่างไม่เคารพ เรื่องการลงทัณฑกรรมสามเณร เรื่องลงทัณฑกรรมห้ามสามเณรเข้าสังฆารามทุกแห่ง เรื่องลงทัณฑกรรมห้ามฉันทางปาก เรื่องการกักกันสามเณรโดยไม่บอกพระอุปัชฌาย์ เรื่องการเกลี้ยกล่อมสามเณร เรื่องนาสนะสามเณรกัณฏกะ เรื่องบัณเฑาะก์บรรพชา เรื่องคนลักเพศบรรพชา เรื่องคนเข้ารีตเดียรถีย์บรรพชา เรื่องนาคแปลงกายมาบวช เรื่องคนฆ่ามารดามาขอบวช เรื่องคนฆ่าบิดามาขอบวช เรื่องคนฆ่าพระอรหันต์มาขอบวช เรื่องคนประทุษร้ายภิกษุณีมาขอบวช เรื่องคนทำลายสงฆ์มาขอบวช เรื่องคนทำร้ายพระพุทธเจ้าจนห้อพระโลหิตมาขอบวช เรื่องอุภโตพยัญชนกบรรพชา เรื่องคนไม่มีอุปัชฌาย์บรรพชา เรื่องให้คนมีสงฆ์เป็นอุปัชฌาย์อุปสมบท เรื่องให้คนมีคณะเป็นอุปัชฌาย์อุปสมบท {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔ หน้า : ๒๐๔}

พระวินัยปิฎก มหาวรรค [๑. มหาขันธกะ]

๖๗. รวมเรื่องที่มีในมหาขันธกะ

เรื่องให้คนมีบัณเฑาะก์เป็นอุปัชฌาย์เป็นต้นอุปสมบท เรื่องให้คนไม่มีบาตรอุปสมบท เรื่องให้คนไม่มีจีวรอุปสมบท เรื่องให้คนไม่มีทั้งบาตรและจีวรอุปสมบท เรื่องให้คนยืมบาตรเขามาอุปสมบท เรื่องให้คนยืมจีวรเขามาอุปสมบท เรื่องให้คนยืมบาตรและจีวรเขามาอุปสมบท เรื่องให้คนมือด้วนบรรพชา เรื่องให้คนเท้าด้วนบรรพชา เรื่องให้คนมือและเท้าด้วนบรรพชา เรื่องให้คนหูวิ่นบรรพชา เรื่องให้คนจมูกแหว่งบรรพชา เรื่องให้คนหูวิ่นและจมูกแหว่งบรรพชา เรื่องให้คนนิ้วมือนิ้วเท้าขาดบรรพชา เรื่องให้คนง่ามมือง่ามเท้าขาดบรรพชา เรื่องให้คนเอ็นขาดบรรพชา เรื่องให้คนมีมือเป็นแผ่นบรรพชา เรื่องให้คนค่อมบรรพชา เรื่องให้คนเตี้ยบรรพชา เรื่องให้คนคอพอกบรรพชา เรื่องให้คนถูกสักหมายโทษบรรพชา เรื่องให้คนมีรอยเฆี่ยนด้วยหวายบรรพชา เรื่องให้คนมีหมายจับบรรพชา เรื่องให้คนเท้าปุกบรรพชา เรื่องให้คนมีโรคเรื้อรังบรรพชา เรื่องให้คนมีรูปร่างไม่สมประกอบบรรพชา เรื่องให้คนตาบอดข้างเดียวบรรพชา เรื่องให้คนง่อยบรรพชา เรื่องให้คนกระจอกบรรพชา เรื่องให้คนเป็นโรคอัมพาตบรรพชา เรื่องให้คนเคลื่อนไหวไม่ได้บรรพชา เรื่องให้คนชราทุพพลภาพบรรพชา เรื่องให้คนตาบอด ๒ ข้างบรรพชา เรื่องให้คนใบ้บรรพชา เรื่องให้คนหูหนวกบรรพชา เรื่องให้คนทั้งบอดทั้งใบ้บรรพชา เรื่องให้คนทั้งบอดทั้งหนวกบรรพชา เรื่องให้คนทั้งใบ้ทั้งหนวกบรรพชา {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔ หน้า : ๒๐๕}

พระวินัยปิฎก มหาวรรค [๑. มหาขันธกะ]

๖๗. รวมเรื่องที่มีในมหาขันธกะ

เรื่องให้คนทั้งบอดทั้งใบทั้งหนวกบรรพชา เรื่องให้นิสสัยแก่อลัชชี เรื่องถือนิสสัยอลัชชี เรื่องภิกษุผู้เดินทางไกลไม่ต้องถือนิสสัย เรื่องภิกษุไข้ไม่ต้องถือนิสสัย เรื่องภิกษุอยู่ป่าไม่ต้องถือนิสสัยจนกว่าอาจารย์ผู้ให้นิสสัยจะมา เรื่องพระมหากัสสปะนิมนต์พระอานนท์มาสวดอนุสาวนา เรื่องแย่งกันอุปสมบทก่อน เรื่องอุปสมบทครั้งละ ๓ คนโดยมีอุปัชฌาย์รูปเดียว เรื่องพระกุมารกัสสปะอายุไม่ครบ ๒๐ ปีอุปสมบท เรื่องผู้ถูกโรคเบียดเบียนอุปสมบท เรื่องถามอันตรายิกธรรมกับอุปสัมปทาเปกขะ เรื่องสอนซ้อมก่อนถามอันตรายิกธรรม เรื่องสอนซ้อมในท่ามกลางสงฆ์ เรื่องภิกษุโง่เขลาสอนซ้อม เรื่องภิกษุยังไม่ได้รับสมมติสอนซ้อม เรื่องวิธีสมมติภิกษุเป็นผู้สอนซ้อม เรื่องห้ามผู้สอนซ้อมกับอุปสัมปทาเปกขะเดินมาพร้อมกัน เรื่องคำขออุปสมบทเพื่อยกขึ้นเป็นภิกษุ เรื่องญัตติจตุตถกรรมอุปสัมปทา เรื่องทรงอนุญาตให้บอกนิสสัย ๔ เรื่องทิ้งอุปสัมบันไว้ตามลำพัง เรื่องภิกษุถูกสงฆ์ลงอุกเขปนียกรรมเพราะไม่เห็นอาบัติ เรื่องภิกษุถูกสงฆ์ลงอุกเขปนียกรรมเพราะไม่ทำคืนอาบัติ เรื่องภิกษุถูกสงฆ์ลงอุกเขปนียกรรมเพราะไม่สละทิฏฐิบาป๑-
มหาขันธกะ จบ
@เชิงอรรถ : @ ชื่อเรื่องเหล่านี้ พระสังคีติกาจารย์ได้เก็บข้อความมากกล่าวเป็นคาถารวม ๑๗๒ เรื่อง แต่ในข้อความนั้นๆ @ในฉบับภาษาบาลีและฉบับภาษาไทยนี้ ไม่ได้ตั้งข้อไว้ทั้ง ๑๗๒ เรื่อง {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔ หน้า : ๒๐๖}


                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๔ หน้าที่ ๒๐๑-๒๐๖. http://84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=4&siri=52              ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2].                   อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=4&A=3958&Z=4052                   ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=146              พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=4&item=146&items=1              The Pali Tipitaka in Roman :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=4&item=146&items=1                   สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu4              อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :- https://suttacentral.net/pli-tv-kd1/en/brahmali#pli-tv-kd1:79.4.21 https://suttacentral.net/pli-tv-kd1/en/horner-brahmali#BD.4.127



บันทึก ๓๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ บันทึกล่าสุด ๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :