พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๕ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๒ -พุทธวังสะ-จริยาปิฎก

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๕๖. ยสวรรค]
                                                                 ๖. อุตตรเถราปทาน
๖. อุตตรเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระอุตตรเถระ
             (พระอุตตรเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
             [๕๕]            พระผู้มีพระภาคสัมมาสัมพุทธเจ้าพระนามว่าสุเมธะ
                      มีพระลักษณะอันประเสริฐ ๓๒ ประการ๑-
                      พระองค์ผู้มีวิเวกเป็นเยี่ยม จึงเสด็จเข้าไปยังป่าหิมพานต์
             [๕๖]            ครั้นเสด็จถึงป่าหิมพานต์แล้ว พระมุนีผู้เลิศ
                      ผู้เป็นบุรุษสูงสุด ทรงประกอบด้วยพระกรุณา
                      ก็ประทับนั่งขัดสมาธิ
             [๕๗]            ครั้งนั้น ข้าพเจ้าเป็นวิทยาธรสัญจรไปในอากาศ
                      ถือหลาวคมซึ่งทำดีแล้ว เหาะไปในท้องฟ้า
             [๕๘]            พระพุทธเจ้าทรงทำป่าใหญ่ให้สว่างไสว
                      เหมือนไฟบนยอดภูเขา เหมือนดวงจันทร์ในวันเพ็ญ
                      เหมือนต้นพญาไม้สาละซึ่งมีดอกบานสะพรั่ง ฉะนั้น
             [๕๙]            ข้าพเจ้าเห็นพุทธรังสี มีสีคล้ายเปลวไฟที่ไหม้ไม้อ้อ
                      พวยพุ่งออกจากป่า จึงทำจิตให้เลื่อมใส
             [๖๐]            ข้าพเจ้าเลือกเก็บดอกไม้อยู่
                      ได้เห็นดอกกรรณิการ์ซึ่งมีกลิ่นหอมคล้ายกลิ่นทิพย์
                      จึงเก็บมา ๓ ดอก ได้บูชาพระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐที่สุด
             [๖๑]            ครั้งนั้น ด้วยอานุภาพแห่งพระพุทธเจ้า
                      ดอกไม้ของข้าพเจ้าทั้ง ๓ ดอกกลับขั้วขึ้นหันกลีบดอกลง
                      ทำเป็นร่มเงาเพื่อพระศาสดา
             [๖๒]            ด้วยกรรมที่ข้าพเจ้าได้ทำไว้ดีแล้วนั้น
                      และด้วยเจตนาที่ตั้งไว้มั่น
@เชิงอรรถ :
@๑ ดูเชิงอรรถหน้า ๑๐ ในเล่มนี้
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๓๔๔}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๕๖. ยสวรรค]
                                                                 ๖. อุตตรเถราปทาน
                      ข้าพเจ้าละกายมนุษย์แล้ว
                      จึงได้ไปเกิดในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์
             [๖๓]            ในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์นั้น
                      วิมานสูง ๖๐ โยชน์ กว้าง ๓๐ โยชน์
                      ซึ่งบุญกรรมสร้างขึ้นอย่างสวยงามเพื่อข้าพเจ้า
                      รู้จักกันว่ากรรณิการ์วิมาน
             [๖๔]            ปราสาท ๗ ชั้นสูง ๑,๐๐๐ ชั่วลูกธนู
                      สะพรั่งไปด้วยธง พราวไปด้วยแก้วมณีสีเขียว
                      และป้อม ๑๐๐,๐๐๐ ป้อม ปรากฏในวิมานของข้าพเจ้า
             [๖๕]            บัลลังก์ทองคำ บัลลังก์แก้วมณี
                      บัลลังก์แก้วทับทิม และบัลลังก์แก้วผลึก
                      เกิดขึ้นตามปรารถนาตามประสงค์
             [๖๖]            ที่นอนมีราคามากยัดด้วยนุ่น
                      มีลวดลายต่างๆ มีขนตั้งขึ้นด้านเดียวและหมอนพร้อม
             [๖๗]            ข้าพเจ้ามีหมู่เทวดาห้อมล้อมออกจากวิมาน
                      เที่ยวจาริกไปในเทวโลก
                      ในเวลาที่ปรารถนาจะไป
             [๖๘]            ยืนอยู่ภายใต้ดอกไม้
                      ข้าพเจ้ามีดอกไม้เป็นเครื่องมุงบังอยู่เบื้องบน
                      สถานที่ประมาณ ๑๐๐ โยชน์มุงบังไปด้วยดอกกรรณิการ์
             [๖๙]            เครื่องดนตรี ๖๐,๐๐๐ ชิ้น บรรเลงกล่อมข้าพเจ้าทั้งเช้าและเย็น
                      ไม่หยุดหย่อน แวดล้อมข้าพเจ้าเป็นนิตย์ ตลอดคืนตลอดวัน
             [๗๐]            ในวิมานนั้น ข้าพเจ้ารื่นรมย์ด้วยการฟ้อน
                      การขับร้อง การเคาะกังสดาล และการประโคม
                      ข้าพเจ้าเป็นผู้หมกมุ่นในกาม บันเทิงอยู่ด้วยความยินดีในการเล่น
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๓๔๕}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๕๖. ยสวรรค]
                                                                 ๖. อุตตรเถราปทาน
             [๗๑]            ครั้งนั้น ข้าพเจ้าบริโภคและดื่มอยู่ในวิมานนั้น
                      บันเทิงอยู่ในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์
                      ข้าพเจ้าพร้อมด้วยหมู่นางอัปสรบันเทิงอยู่ในวิมานอันอุดม
             [๗๒]            ข้าพเจ้าครองเทวสมบัติตลอด ๕๐๐ ชาติ
                      เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ ๓๐๐ ชาติ
                      และได้เป็นพระเจ้าประเทศราชอันไพบูลย์นับชาติไม่ถ้วน
             [๗๓]            เมื่อข้าพเจ้าเวียนว่ายตายเกิดอยู่ในภพน้อยภพใหญ่
                      ย่อมได้โภคะมากมาย ข้าพเจ้าไม่มีความบกพร่องในโภคะเลย
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
             [๗๔]            ข้าพเจ้าเวียนว่ายตายเกิดอยู่ใน ๒ ภพ
                      คือ (๑) ภพเทวดา (๒) ภพมนุษย์
                      คติอื่นข้าพเจ้าไม่รู้จักเลย
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
             [๗๕]            ข้าพเจ้าเกิดเฉพาะใน ๒ ตระกูล
                      คือ (๑) ตระกูลกษัตริย์ (๒) ตระกูลพราหมณ์
                      ตระกูลต่ำข้าพเจ้าไม่รู้จักเลย
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
             [๗๖]            ยานคือช้าง ยานคือม้า วอและคานหาม
                      ข้าพเจ้าก็ได้รับมาครบถ้วน
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
             [๗๗]            หมู่ทาสหญิง ทาสชาย
                      และเหล่านารีที่ประดับตกแต่งอย่างสวยงาม
                      ข้าพเจ้าก็ได้รับมาครบถ้วน
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
             [๗๘]            ผ้าไหม ผ้ากัมพล ผ้าเปลือกไม้ และผ้าฝ้าย
                      ข้าพเจ้าก็ได้รับมาครบถ้วน
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๓๔๖}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๕๖. ยสวรรค]
                                                                 ๖. อุตตรเถราปทาน
             [๗๙]            ผ้าใหม่ ผลไม้ใหม่ โภชนะมีรสเลิศใหม่ๆ
                      ข้าพเจ้าก็ได้รับมาครบถ้วน
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
             [๘๐]            (คำเชื้อเชิญเช่นนี้ว่า) เชิญเคี้ยวกินสิ่งนี้
                      เชิญบริโภคสิ่งนี้ เชิญนอนบนที่นอนนี้
                      ข้าพเจ้าก็ได้รับมาครบถ้วน
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
             [๘๑]            ข้าพเจ้าเป็นผู้ที่เขาบูชาในที่ทุกสถาน
                      มียศสูงส่ง มีพวกมาก มีบริวารไม่แตกแยกกันทุกเมื่อ
                      บรรดาพวกญาติ ข้าพเจ้าเป็นผู้ประเสริฐที่สุด
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
             [๘๒]            ข้าพเจ้าไม่รู้จักความหนาว ความร้อน
                      ทั้งไม่มีความเร่าร้อน
                      อนึ่ง ทุกข์ทางใจก็ไม่มีในหทัยของข้าพเจ้า
             [๘๓]            ข้าพเจ้าเป็นผู้มีผิวพรรณดุจทองคำ
                      เวียนว่ายตายเกิดอยู่ในภพน้อยภพใหญ่
                      ความเป็นผู้ผิวพรรณทรามข้าพเจ้าไม่รู้จักเลย
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
             [๘๔]            ข้าพเจ้าถูกกุศลมูลตักเตือนแล้วจุติจากเทวโลก
                      เกิดในตระกูลมหาศาลที่มั่งคั่งในกรุงสาวัตถี
             [๘๕]            ข้าพเจ้าได้ละกามคุณ ๕ ๑- ออกบวชเป็นบรรพชิต
                      มีอายุได้ ๗ ขวบ ก็ได้บรรลุอรหัตตผล
@เชิงอรรถ :
@๑ กามคุณ ๕ หมายถึงสิ่งที่น่าปรารถนา น่าใคร่ ๕ อย่าง คือ รูป,เสียง,กลิ่น,รส และโผฏฐัพพะ
@(ที.ปา. (แปล) ๑๑/๓๑๕/๓๐๐)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๓๔๗}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๕๖. ยสวรรค]
                                                                 ๖. อุตตรเถราปทาน
             [๘๖]            พระพุทธเจ้าผู้มีพระจักษุ
                      ทรงทราบคุณวิเศษของข้าพเจ้า
                      จึงให้ข้าพเจ้าอุปสมบท
                      ข้าพเจ้ามีอายุน้อยอยู่ก็ได้เป็นปูชนียบุคคล
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
             [๘๗]            ทิพยจักษุของข้าพเจ้าบริสุทธิ์ ข้าพเจ้าผู้ฉลาดในสมาธิ
                      ถึงความสำเร็จอภิญญา
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
             [๘๘]            ข้าพเจ้าบรรลุปฏิสัมภิทา ฉลาดในอิทธิบาท๑-
                      ถึงความสำเร็จในธรรมทั้งหลาย
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
             [๘๙]            ในกัปที่ ๓๐,๐๐๐ นับจากกัปนี้ไป
                      ข้าพเจ้าได้บูชาพระพุทธเจ้าไว้
                      จึงไม่รู้จักทุคติเลย
                      นี้เป็นผลแห่งการบูชาพระพุทธเจ้า
             [๙๐]            กิเลสทั้งหลายข้าพเจ้าก็เผาได้แล้ว
                      ภพทั้งปวงข้าพเจ้าก็ถอนได้แล้ว
                      ข้าพเจ้าตัดกิเลสเครื่องผูกพันได้แล้วอยู่อย่างผู้ไม่มีอาสวะ
                      ดุจพญาช้างตัดเครื่องพันธนาการได้แล้วอยู่อย่างอิสระ
             [๙๑]            การที่ข้าพเจ้าได้มาในสำนักของพระพุทธเจ้า
                      เป็นการมาดีแล้วโดยแท้
                      วิชชา ๓ ข้าพเจ้าได้บรรลุแล้วโดยลำดับ
                      คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว
@เชิงอรรถ :
@๑ อิทธิบาท หมายถึงคุณเครื่องให้ถึงความสำเร็จ มี ๔ อย่าง คือ (๑) ฉันทะ (ความพอใจรักใคร่สิ่งนั้น)
@(๒) วิริยะ (ความพยายามทำสิ่งนั้น) (๓) จิตตะ (ความเอาใจฝักใฝ่สิ่งนั้น) (๔) วิมังสา (ความพิจารณา
@ใคร่ครวญหาเหตุผลในสิ่งนั้น) (ที.ปา. (แปล) ๑๑/๓๐๖/๒๗๗)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๓๔๘}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๕๖. ยสวรรค]
                                                                 ๗. อปรอุตตรเถราปทาน
             [๙๒]            คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
                      และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว
                      คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
             ได้ทราบว่า ท่านพระอุตตรเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
อุตตรเถราปทานที่ ๖ จบ

                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๓๓ หน้าที่ ๓๔๔-๓๔๙.
http://84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=33&siri=146
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2]. 
                  ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=140
                  สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu33
             อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :-
https://suttacentral.net/thi-ap6/en/walters