อรรถกถาเล่มที่ ๙ หน้าที่ ๑๔๖.

[๑๘๙] สทุกฺขนฺติ กิเลสทุกฺเขน เจว วิปากทุกฺเขน จ สทุกฺขํ. สวิฆาตนฺติ เตสํเยว ทฺวินฺนํ วเสน สอุปฆาตํ. สอุปายาสนฺติ เตสํเยว วเสน สอุปายาสํ. สปริฬาหนฺติ เตสํเยว วเสน สปริฬาหํ. กิญฺจิ ทิฏฺฐิคตนฺติ กาจิ เอกา ทิฏฺฐิปิ รุจฺจิตฺวา ขมาเปตฺวา คหิตา อตฺถีติ ปุจฺฉติ. อปนีตนฺติ นีหฏํ อปวิทฺธํ. ทิฏฺฐนฺติ ปญฺญาย ทิฏฺฐํ. ตสฺมาติ ยสฺมา ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ อุทยวยํ อทฺทส, ตสฺมา. สพฺพมญฺญิตานนฺติ สพฺเพสํ ติณฺณํปิ ตณฺหาทิฏฺฐิมานมญฺญิตานํ. มถิตานนฺติ เตสํเยว เววจนํ. อิทานิ ตานิ วิภชิตฺวา ทสฺเสนฺโต สพฺพอหงฺการมมงฺการมานานุสยานนฺติ อาห. เอตฺถ หิ อหงฺกาโร ทิฏฺฐิ, มมงฺกาโร ตณฺหา, มานานุสโย มาโน. อนุปาทา วิมุตฺโตติ จตูหิ อุปาทาเนหิ กญฺจิ ธมฺมํ อนุปาทิยิตฺวา วิมุตฺโต. [๑๙๐] น อุเปตีติ น ยุชฺชติ. เอตฺถ จ "น อุปปชฺชตี"ติ อิทํ อนุชานิตพฺพํ สิยา. ยสฺมา ปน เอวํ วุตฺเต โส ปริพฺพาชโก อุจฺเฉทํ คเณฺหยฺย, อุปปชฺชตีติ ปน สสฺสตเมว, อุปปชฺชติ จ น จ อุปปชฺชตีติ ^๑- เอกจฺจสสฺสตํ, เนว อุปปชฺชติ น น อุปปชฺชตีติ อมราวิกฺเขโป, ^๒- ตสฺมา ภควา "อยํ อปฺปติฏฺโฐ อนาลมฺโพ โหตุ, สุขปฺปเวสนฏฺฐานํ มา ลภตู"ติ อนนุญฺญาย ฐตฺวา อนุญฺญํปิ ปฏิกฺขิปิ. อลนฺติ สมตฺถํ ปริยตฺตํ. ธมฺโมติ ปจฺจยาการธมฺโม. อญฺญตฺรโยเคนาติ อญฺญตฺถ ปโยเคน. อญฺญตฺราจริยเกนาติ ปจฺจยาการํ อชานนฺตานํ อญฺเญสํ อาจริยานํ สนฺติเก วสนฺเตน. [๑๙๑] เตนหิ วจฺฉาติ ยสฺมา ตฺวํ สมฺโมหมาปาทินฺติ วทสิ, ตสฺมา ตํเยเวตฺถ ปฏิปุจฺฉิสฺสามิ. อนาหาโร นิพฺพุโตติ อปฺปจฺจโย นิพฺพุโต. [๑๙๒] เยน รูเปนาติ เยน รูเปน สตฺตสงฺขาตํ ตถาคตํ รูปีติ ปญฺญาเปยฺย. คมฺภีโรติ คุณคมฺภีโร. อปฺปเมยฺโยติ ปมาณํ คณฺหิตุํ น สกฺกุเณยฺโย. ทุปฺปริโยคาโฬฺหติ ทุโอคาโฬฺห ทุชฺชาโน. เสยฺยถาปิ มหาสมุทฺโทติ ยถา @เชิงอรรถ: ^๑ ก. จ โน อุปปชฺชติ จาติ ^๒ ฉ.ม. อมราวิกฺเขปํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๑๔๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=9&page=146&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=9&A=3668&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=9&A=3668&modeTY=2&pagebreak=1#p146