อรรถกถาเล่มที่ ๘ หน้าที่ ๓๒๙.

สีสํ โว ภินฺทีติ สีสํ ภินฺทิ, มหาจมฺมํ ฉิชฺชิตฺวา ^๑- มํสํ เทฺวธา อโหสิ. สกฺขรา ปนสฺส สีสกฏาหํ อภินฺทิตฺวา อฏฺึ อาหจฺเจว นิวตฺตา. นาคาปโลกิตํ อปโลเกสีติ ปหารสทฺทํ สุตฺวา ยถา นาม หตฺถินาโค อิโต วา เอตฺโต วา อปโลเกตุกาโม คีวํ อปริวตฺเตตฺวา สกลสรีเรเนว นิวตฺติตฺวา อปโลเกติ, เอวํ สกลสรีเรเนว นิวตฺเตตฺวา อปโลเกสิ. ยถา หิ มหาชนสฺส ^๒- อฏฺีนิ โกฏิยา โกฏึ อาหจฺจ ิตานิ, ปจฺเจกพุทฺธานํ องฺกุสลคฺคานิ, น เอวํ พุทฺธานํ. พุทฺธานํ ปน สงฺขลิกานิ วิย เอกาพทฺธานิ หุตฺวา ิตานิ, ตสฺมา ปจฺฉโต อปโลกนกาเล น สกฺกา โหติ คีวํ ปริวตฺเตตุํ, ยถา ปน หตฺถินาโค ปจฺฉาภาคํ อปโลเกตุกาโม สกลสรีเรเนว ปริวตฺตติ, เอวํ ปริวตฺติตพฺพํ โหติ. ตสฺมา ภควา ยนฺเตน ปริวตฺติตา สุวณฺณปฏิมา วิย สกลสรีเรเนว นิวตฺติตฺวา อปโลเกสิ, อปโลเกตฺวา ิโต ปน "น วายํ ทูสี มาโร มตฺตมญฺาสี"ติ อาห. ตสฺสตฺโถ, อยํ ทูสี มาโร ปาปํ กโรนฺโต เนว ปมาณํ อญฺาสิ, ปมาณาติกฺกนฺตํ อกาสีติ. สหาปโลกนายาติ กกุสนฺธสฺส ภควโต อปโลกเนเนว สห ตํขณญฺเว. ตมฺหา จ านา จวีติ ตมฺหา จ เทวฏฺานา จุโต, มหานิรยํ อุปปนฺโนติ อตฺโถ. จวมาโน หิ น ยตฺถ กตฺถจิ ิโต จวติ, ตสฺมา วสวตฺติเทวโลกํ อาคนฺตฺวา จุโต. "สหาปโลกนายา"ติ จ วจนโต น ภควโต อปโลกิตตฺตา จุโตติ เวทิตพฺโพ, จุติกาลทสฺสนมตฺตเมว เหตํ. ^๓- อุฬาเร ปน มหาสาวเก วิรุทฺธตฺตา ^๔- กุาริยา ปหตํ วิยสฺส มารสฺส ^๕- อายุ ตตฺเถว ฉิชฺชิตฺวา ตตนฺติ เวทิตพฺพํ. ตโย นามเธยฺยา โหนฺตีติ ตีณิ นามานิ โหนฺติ. ฉผสฺสายตนิโกติ ฉสุ ผสฺสายตเนสุ ปาฏิเอกฺกาย เวทนาย ปจฺจโย. สงฺกุสมาหโตติ อยสูเลหิ สมาหโต. ปจฺจตฺตเวทนีโยติ สยเมว เวทนาชนโก. สงฺกุนา สงฺกุ ทหเย สมาคจฺเฉยฺยาติ อยสูเลน สทฺธึ อยสูลํ หทยมชฺเฌ สมาคจฺเฉยฺย. ตสฺมึ กิร นิรเย อุปปนฺนานํ ติคาวุโต อตฺตภาโว โหติ, มารสฺสาปิ ^๖- ตาทิโสว อโหสิ. อถสฺส หิ นิรยปาลา ตาลกฺขนฺธปฺปมาณานิ @เชิงอรรถ: ^๑ สี. ฉินฺทิตฺวา ^๒ ม. ปกติมหาชนสฺส ^๓ ม. โหติ @^๔ ฉ.ม. วิรทฺธตฺตา ^๕ ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ ^๖ ฉ.ม. เถรสฺสาปิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๘ หน้าที่ ๓๒๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=8&page=329&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=8413&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=8&A=8413&pagebreak=1#p329