อรรถกถาเล่มที่ ๘ ภาษาบาลี อักษรไทย
ม.อ. (ปปญฺจ.๒)
หน้าที่ ๒๕๔.

ปาฏิเอกฺกํ องฺคุทฺธาเรเนว อุทฺธริตฺวา "ยาวตา สญฺญาสมาปตฺติโย, ตาวตา
อญฺญาปฏิเวโธ"ติ อาห.
    ปญฺญาจกฺขุนา ปชานาตีติ ทสฺสนปรินายกฏฺเฐน จกฺขุภูตาย ปญฺญาย
ปชานาติ. ตตฺถ เทฺว ปญฺญา สมาธิปญฺญา วิปสฺสนาปญฺญา จ. สมาธิปญฺญาย
กิจฺจโต อสมฺโมหโต จ ปชานาติ. วิปสฺสนาปญฺญาย ลกฺขณปฏิเวเธน อารมฺมณโต
ชานนํ กถิตํ. กิมตฺถิยาติ โก เอติสฺสา อตฺโถ. อภิญฺญตฺถาติอาทีสุ
อภิญฺเญยฺยธมฺเม อภิชานาตีติ อภิญฺญตฺถา. ปริญฺเญยฺเย ธมฺเม ปริชานาตีติ
ปริญฺญตฺถา. ปหาตพฺเพ ธมฺเม ปชหตีติ ปหานตฺถา. สา ปเนสา โลกิยาปิ อภิญฺญตฺถา จ
ปริญฺญตฺถา จ วิกฺขมฺภนโต ปหานตฺถา. โลกุตฺตราปิ อภิญฺญตฺถา จ ปริญฺญตฺถา จ
สมุจฺเฉทโต ปหานตฺถา. ตตฺถ โลกิยา กิจฺจโต จ อสมฺโมหโต จ ปชานาติ,
โลกุตฺตรา อสมฺโมหโต.
    [๔๕๒] สมฺมาทิฏฺฐิยา อุปาทายาติ วิปสฺสนาสมฺมาทิฏฺฐิยา จ
มคฺคสมฺมาทิฏฺฐิยา จ. ปรโต จ โฆโสติ สปฺปายธมฺมสฺสวนํ. โยนิโส จ มนสิกาโรติ
อตฺตโน อุปายมนสิกาโร ตตฺถ สาวเกสุปิ ธมฺมเสนาปติโน เทฺว ปจฺจยา ลทฺธุํ
วฏฺฏนฺติเยว. เถโร หิ กปฺปสตสหสฺสาธิกํ เอกํ อสงฺเขยฺยํ ปารมิโย ปูเรตฺวาปิ
อตฺตโน ธมฺมตาย อณุมตฺตมฺปิ กิเลสํ ปชหิตุํ นาสกฺขิ. "เย ธมฺมา เหตุปฺปภวา"ติ ๑-
อสฺสชิตฺเถรโต อิมํ คาถํ สุตฺวาวสฺส ปฏิเวโธ ชาโต. ปจฺเจกพุทฺธานมฺปน
สพฺพญฺญูพุทฺธานญฺจ ปรโตโฆสกมฺมํ นตฺถิ, โยนิโสมนสิการสฺมึเยว ฐตฺวา
ปจฺเจกโพธิญฺจ สพฺพญฺญุตญาณญฺจ นิพฺพตฺเตนฺติ.
    อนุคฺคหิตาติ ลทฺธูปการา. สมฺมาทิฏฐีติ อรหตฺตมคฺคสมฺมาทิฏฺฐิ. ผลกฺขเณ
นิพฺพตฺตา เจโตวิมุตฺติผลํ อสฺสาติ เจโตวิมุตฺติผลา. ตเทว เจโตวิมุตฺติสงฺขาตํ
ผลํ อานิสํโส อสฺสาติ เจโตวิมุตฺติผลานิสํสา. ทุติยปเทปิ เอเสว นโย. เอตฺถ จ
จตุตฺถผลํ ๒- ปญฺญาวิมุตฺติ นาม อวเสสา ธมฺมา เจโตวิมุตฺตีติ เวทิตพฺพา.
สีลานุคฺคหิตาติอาทีสุ สีลนฺติ จตุปฺปาริสุทฺธิสีลํ. สุตนฺติ สปฺปายธมฺมสฺสวนํ.
สากจฺฉาติ กมฺมฏฺฐาเน ขลนปกฺขลนจฺเฉทกถา. สมโถติ วิปสฺสนาปาทกา อฏฺฐสมาปตฺติโย.
@เชิงอรรถ: ๑ วินย. มหา. ๔/๖๐/๕๒         ๒ ฉ.ม. จตุตฺถผลปญฺญา


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๘ หน้าที่ ๒๕๔.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=8&page=254&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=6500&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=8&A=6500&modeTY=2&pagebreak=1#p254