อรรถกถาเล่มที่ ๗ หน้าที่ ๓๐.

ปฏิสมฺภิทายํ วุตฺตนเยเนว นิมิตฺตปฐวึ "อตฺตา"ติ อภินิวิสติ. เอวํ พาหิรํ ปฐวึ ทิฏฺฐิมญฺญนาย มญฺญติ. เอวํ พาหิรํปิ ปฐวึ ตีหิ มญฺญนาหิ มญฺญติ. เอวํ ตาว "ปฐวึ มญฺญตี"ติ เอตฺถ ติสฺโส มญฺญนา เวทิตพฺพา. อิโต ปรํ สงฺเขเปเนว กถยิสฺสาม. ปฐวิยา มญฺญตีติ เอตฺถ ปฐวิยาติ ภุมฺมวจนเมตํ. ตสฺมา อหํ ปฐวิยาติ มญฺญติ, มยฺหํ กิญฺจนํ ปลิโพโธ วา ปฐวิยาติ มญฺญติ, ปโร ปฐวิยาติ มญฺญติ, ปรสฺส กิญฺจนํ ปลิโพโธ วา ปฐวิยาติ มญฺญตีติ อยเมตฺถ อตฺโถ. อถวา ยฺวายํ "กถํ รูปสฺมึ อตฺตานํ สมนุปสฺสติ, อิเธกจฺโจ เวทนํ สญฺญํ สงฺขาเร วิญฺญาณํ อตฺตโต สมนุปสฺสติ, ตสฺส เอวํ โหติ, อยํ โข เม อตฺตา, โส โข ปน เม อยํ อตฺตา อิมสฺมึ รูเปติ เอวํ รูปสฺมึ วา อตฺตานํ สมนุปสฺสตี"ติ ^๑- เอตสฺส อตฺถนโย วุตฺโต, เอเตเนว นเยน เวทนาทิธมฺเม อตฺตโต คเหตฺวา ตโต อชฺฌตฺติกพาหิราสุ ปฐวีสุ ยงฺกิญฺจิ ปฐวึ ตสฺโสกาสภาเวน ปริกปฺเปตฺวา โส โข ปน เม อยํ อตฺตา อิมิสฺสา ปฐวิยาติ มญฺญนฺโต ปฐวิยา มญฺญติ, อยมสฺส ทิฏฺฐิมญฺญนา. ตสฺมึเยว ปนสฺส อตฺตสิเนหํ ตพฺพตฺถุกญฺจ มานํ อุปฺปาทยโต ตณฺหา มานมญฺญนา เวทิตพฺพา. ยทา ปน เตเนว นเยน โส โข ปนสฺส อตฺตา ปฐวิยาติ มญฺญติ, ตทา ทิฏฺฐิมญฺญนา เอว ยุชฺชติ. อิตราโยปิ ปน อิจฺฉนฺติ. ปฐวิโต มญฺญตีติ เอตฺถ ปน ปฐวิโตติ นิสฺสกฺกวจนํ. ตสฺมา สอุปกรณสฺส อตฺตโน วา ปรสฺส วา ยถาวุตฺตปฺปเภทโต ปฐวิโต อุปฺปตฺตึ วา นิคมนํ วา ปฐวิโต วา อญฺโญ อตฺตาติ มญฺญมาโน ปฐวิโต มญฺญตีติ เวทิตพฺโพ, อยมสฺส ทิฏฺฐิมญฺญนา. ตสฺมึเยว ปนสฺส ทิฏฺฐิมญฺญนาย มญฺญิเต วตฺถุสฺมึ สิเนหํ มานญฺจ อุปฺปาทยโต ตณฺหามานมญฺญนาปิ เวทิตพฺพา. อปเร อาหุ "ปฐวีกสิณํ ปริตฺตํ ภาเวตฺวา ตโต จ อญฺญํ อปฺปมาณํ อตฺตานํ คเหตฺวา ปฐวิโต พหิทฺธาปิ เม อตฺตาติ มญฺญมาโน ปฐวิโต มญฺญตี"ติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ขุ. ปฏิ. ๓๑/๓๑๖/๒๑๐ อตฺตานุทิฏฺฐินิทฺเทส (สฺยา)

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๗ หน้าที่ ๓๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=7&page=30&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=7&A=757&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=7&A=757&modeTY=2&pagebreak=1#p30