อรรถกถาเล่มที่ ๕ หน้าที่ ๑๕๙.

พฺรหฺมจริยนฺติ สิกฺขตฺตยสงฺคหิตํ สกลํ สาสนพฺรหฺมจริยํ. อิทฺธนฺติ สมิทฺธํ ฌานาทิวเสน. ^๑- ผีตนฺติ วุฑฺติปฺปตฺตํ สพฺพผาลิผุลฺลํ วิย อภิญฺาย สมฺปตฺติวเสน. วิตฺถาริกนฺติ วิตฺถตํ ตสฺมึ ตสฺมึ ทิสาภาเค ปติฏฺิตวเสน. พาหุชญฺนฺติ พหุชเนหิ าตํ ปฏิวิทฺธํ มหาชนาภิสมยวเสน. ปุถุภูตนฺติ สพฺพาการวเสน ปุถุลภาวปฺปตฺตํ. กถํ? ยาว เทวมนุสฺเสหิ สุปฺปกาสิตนฺติ ยตฺตกา วิญฺูชาติกา เทวา เจว มนุสฺสา จ อตฺถิ, สพฺเพหิ สุฏฺุ ปกาสิตนฺติ อตฺโถ. อปฺโปสฺสุกฺโกติ นิราลโย. ตฺวํ หิ ปาปิม อฏฺมสตฺตาหโต ปฏฺาย "ปรินิพฺพาตุทานิ ภนฺเต ภควา ปรินิพฺพาตุ สุคโต"ติ วิรวนฺโต อาหิณฺฑิตฺถ. อชฺชทานิ ปฏฺาย วิคตุสฺสาโห โหหิ, มา มยฺหํ ปรินิพฺพานตฺถํ วายามํ กโรหีติ วทติ. อายุสงฺขารโอสฺสชฺชนวณฺณนา [๑๖๙] สโต สมฺปชาโน อายุสงฺขารํ โอสฺสชฺชีติ ^๒- สตึ สุปฏฺิตํ กตฺวา าเณน ปริจฺฉินฺทิตฺวา อายุสงฺขารํ วิสชฺชิ ปชหิ. ตตฺถ น ภควา หตฺเถน เลฑฺฑุํ วิย อายุสงฺขารํ โอสฺสชฺชิ, เตมาสมตฺตเมว ปน นิรนฺตรํ ^๓- สมาปตฺตึ สมาปชฺชิตฺวา ตโต ปรํ น สมาปชฺชิสฺสามีติ จิตฺตํ อุปฺปาเทสิ, ตํ สนฺธาย วุตฺตํ "โอสฺสชฺชี"ติ. "อุสฺสชฺชี"ติปิ ปาโ. มหาภูมิจาโลติ มหนฺโต ปวีกมฺโป. ตทา กิร ทสสหสฺสี โลกธาตุ กมฺปิตฺถ. ภึสนโกติ ภยชนโก. เทวทุนฺทุภิโย จ ^๔- ผลึสูติ เทวเภริโย ผลึสุ, เทโว สุกฺขคชฺชิตํ คชฺชิ, อกาลวิชฺชุลตา นิจฺฉรึสุ, ขณิกวสฺสํ วสฺสีติ วุตฺตํ โหติ. อุทานํ อุทาเนสีติ กสฺมา อุทาเนสิ. โกจิ นาม วเทยฺย "ภควา ปจฺฉโต ปจฺฉโต อนุพนฺธิตฺวา `ปรินิพฺพายถ ภนฺเต, ปรินิพฺพายถ ภนฺเต'ติ อุปทฺทูโต ภเยน อายุสงฺขารํ วิสชฺเชสี"ติ. "ตสฺโสกาโส มา โหตูติ ^๕- ภีตสฺส อุทานํ นาม นตฺถี"ติ เอตสฺส ทีปนตฺถํ ปีติเวควิสฏฺ อุทานํ อุทาเนสิ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม.,อิ. านสฺสาทวเสน ^๒ ฉ.ม. โอสฺสชีติ เอวมุปริปิ ^๓ ฉ.ม.,อิ. นิรนฺตรนฺติ @ น ทิสฺสติ ^๔ ก. เทวทุนฺทภิโยว ^๕ ฉ.ม.,อิ. อิติสทฺโท น ทิสฺสติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๑๕๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=159&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=4115&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=4115&pagebreak=1#p159