อรรถกถาเล่มที่ ๒๙ หน้าที่ ๑๓๙.

สพฺพมฺปิ นาเสตฺวา ปญฺจกามคุณสงฺขาตานํ กามานํ วสมนฺวคู ^๑- อาสตฺตํ ปาปุณึสุ, ^๒- กามเหตุ น กิญฺจิ อกตฺตพฺพํ นากํสูติ วุตฺตํ โหติ. เอวเมตฺถ ภควา "อิสโย ปุพฺพกา"ติอาทีหิ นวหิ คาถาหิ โปราณานํ พฺราหฺมณานํ วณฺณํ ภาสิตฺวา "โย เนสํ ปรโม"ติ คาถาย พฺรหฺมสมํ, "ตสฺส วตฺตมนุสิกฺขนฺตา"ติ คาถาย เทวสมํ, "ตณฺฑุลํ สยนนฺ"ติอาทิกาหิ จตูหิ คาถาหิ มริยาทํ, "เตสํ อาสิ วิปลฺลาโส"ติอาทีหิ สตฺตรสหิ คาถาหิ สมฺภินฺนมริยาทํ, ตสฺส วิปฺปฏิปตฺติยา เทวาทีนํ ปกฺกนฺทนาทิทีปนตฺถญฺจ ทสฺเสตฺวา เทสนํ นิฏฺาเปสิ. พฺราหฺมณฺจณฺฑาโล ปน อิธ อวุตฺโตเยว. กสฺมา? ยสฺมา วิปตฺติยา ^๓- อการณํ. พฺราหฺมณธมฺมสมฺปตฺติยา หิ พฺรหฺมสมเทวสมมริยาทา การณํ โหนฺติ, วิปตฺติยา สมฺภินฺนมริยาโท. อยมฺปน โทณสุตฺเต ^๔- วุตฺตปฺปกาโร พฺราหฺมณจณฺฑาโล พฺราหฺมณธมฺมวิปตฺติยาปิ อการณํ. กสฺมา? วิปนฺเน ธมฺเม อุปฺปนฺนตฺตา. ตสฺมา ตํ อทสฺเสตฺวาว เทสนํ นิฏฺาเปสิ. เอตรหิ ปน โสปิ พฺราหฺมณจณฺฑาโล ทุลฺลโภ. เอวํ อยํ พฺราหฺมณานํ ธมฺโม ^๕- วินฏฺโ. เตเนวาห โทโณ พฺราหฺมโณ "เอวํ สนฺเต มยํ โภ โคตม พฺราหฺมณจณฺฑาลมฺปิ น ปูเรมา"ติ. เสสเมตฺถ วุตตนยเมว. ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทกฏฺกถาย สุตฺตนิปาตฏฺกถาย พฺราหฺมณธมฺมิกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา. --------------- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. วสํ อนฺวคุํ ^๒ สี. อนฺวคุํ ปาปุณึสุ @ ^๓ สี. วิปตฺติยาปิ, ก. กิญฺจิ วิปตฺติยา, ม. ยํ กิญฺจิ วิปตฺติยา @^๔ องฺ.ปญฺจก. ๒๒/๑๙๒/๒๔๙ (สฺยา) ^๕ ม. พฺราหฺมณธมฺโม

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้าที่ ๑๓๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=29&page=139&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=29&A=3123&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=29&A=3123&pagebreak=1#p139